TEDMED 2014
Rosie King: How autism freed me to be myself
Rosie King: Jak autyzm pozwolił mi być sobą
Filmed:
Readability: 3.2
2,683,245 views
"Ludzie tak bardzo boją się różnorodności, że starają się zmieścić wszystko do małego pudełeczka z konkretną etykietą" - mówi 16-letnia Rosie King, która jest odważna, krzykliwa i autystyczna. Chce wiedzieć: "Czemu wszyscy tak bardzo przejmują się normalnością?". Rosie King wysyła głośny sygnał do każdego dziecka, nauczyciela i innych osób, by celebrowali wyjątkowość. Jest to górnolotne świadectwo potencjału ludzkiej różnorodności.
Rosie King - Storytelling activist
Rosie King challenges stereotypes of people with autism and contextualizes the issue by asking us, “Why be normal?” Full bio
Rosie King challenges stereotypes of people with autism and contextualizes the issue by asking us, “Why be normal?” Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I haven't told many people this,
0
738
1698
Mało komu o tym mówiłam,
00:14
but in my head, I've got
1
2436
2396
ale mam w głowie
00:16
thousands of secret worlds all going on
2
4832
2137
tysiące sekretnych światów,
00:18
all at the same time.
3
6969
2301
działających równocześnie.
00:21
I am also autistic.
4
9270
2333
Jestem też autystyczna.
00:23
People tend to diagnose autism
5
11603
1946
Ludzie często diagnozują autyzm
00:25
with really specific
check-box descriptions,
check-box descriptions,
6
13549
3319
za pomocą precyzyjnych opisów
z polami do wyboru,
z polami do wyboru,
00:28
but in reality, it's a whole
variation as to what we're like.
variation as to what we're like.
7
16868
3048
ale tak naprawdę
występujemy w wielu wariantach.
występujemy w wielu wariantach.
00:31
For instance, my little brother,
8
19916
1733
Przykładowo: mój młodszy brat,
00:33
he's very severely autistic.
9
21649
1777
który jest poważnie autystyczny.
00:35
He's nonverbal. He can't talk at all.
10
23426
2262
Jest niewerbalny,
w ogóle nie potrafi mówić.
w ogóle nie potrafi mówić.
00:37
But I love to talk.
11
25688
2492
Ja z kolei uwielbiam mówić.
00:40
People often associate autism
12
28180
3303
Ludzie często utożsamiają autyzm
00:43
with liking maths and
science and nothing else,
science and nothing else,
13
31483
2673
z lubieniem tylko matematyki
i przedmiotów ścisłych,
i przedmiotów ścisłych,
00:46
but I know so many autistic people
14
34156
1799
jednak znam wielu autystycznych ludzi,
00:47
who love being creative.
15
35955
2373
którzy uwielbiają tworzyć.
00:50
But that is a stereotype,
16
38328
2442
To jednak jest stereotyp,
00:52
and the stereotypes of things
17
40770
1856
a stereotypy są często,
00:54
are often, if not always, wrong.
18
42626
3262
jeśli nie zawsze, błędne.
00:57
For instance, a lot of people
19
45888
2418
Na przykład wielu ludzi
01:00
think autism and think
"Rain Man" immediately.
"Rain Man" immediately.
20
48306
4253
od razu kojarzy autyzm
z filmem "Rain Man".
z filmem "Rain Man".
01:04
That's the common belief,
21
52559
1492
To powszechne przekonanie,
01:06
that every single autistic
person is Dustin Hoffman,
person is Dustin Hoffman,
22
54051
3295
że każda osoba z autyzmem
to Dustin Hoffman,
to Dustin Hoffman,
01:09
and that's not true.
23
57346
3003
lecz nie jest to prawda.
01:12
But that's not just with
autistic people, either.
autistic people, either.
24
60349
2801
Nie dotyczy to wyłącznie ludzi z autyzmem.
Spotyka to też osoby
o odmiennej seksualności,
o odmiennej seksualności,
01:15
I've seen it with LGBTQ people,
25
63150
2340
01:17
with women, with POC people.
26
65490
2420
kobiety, ludzi z innym kolorem skóry.
01:19
People are so afraid of variety
27
67910
2518
Ludzie boją się różnorodności
01:22
that they try to fit everything
into a tiny little box
into a tiny little box
28
70428
2801
i starają się wpasować wszystko
do pudełeczka
do pudełeczka
01:25
with really specific labels.
29
73229
2295
z bardzo konkretnymi etykietami.
01:27
This is something that actually
30
75524
1631
Coś takiego naprawdę
01:29
happened to me in real life:
31
77155
2678
spotkało mnie w życiu.
01:31
I googled "autistic people are ..."
32
79833
2688
Googlowałam: "ludzie autystyczni są..."
01:34
and it comes up with suggestions
33
82521
2103
i pojawiały się sugestie tego,
01:36
as to what you're going to type.
34
84624
2025
co zamierzało się pisać.
01:38
I googled "autistic people are ..."
35
86649
1755
Googlowałam:"ludzie autystyczni są..."
01:40
and the top result was "demons."
36
88404
3213
i na szczycie wyników było "demonami".
01:43
That is the first thing that people think
37
91617
2258
To pierwsza rzecz, o której myślą ludzie,
01:45
when they think autism.
38
93875
2004
gdy myślą o autyzmie.
01:47
They know.
39
95879
1906
Oni wiedzą.
01:49
(Laughter)
40
97785
3209
(Śmiech)
Jedną z cech,
którą posiadam dzięki autyzmowi,
którą posiadam dzięki autyzmowi,
01:56
One of the things I can do
because I'm autistic —
because I'm autistic —
41
104604
2597
01:59
it's an ability rather than a disability —
42
107201
2441
to raczej zdolność niż wada,
02:01
is I've got a very, very vivid imagination.
43
109642
3535
jest bardzo bogata wyobraźnia.
02:05
Let me explain it to you a bit.
44
113177
1673
Pozwólcie, że wyjaśnię.
To tak, jakbym była
w dwóch światach jednocześnie.
w dwóch światach jednocześnie.
02:06
It's like I'm walking in two
worlds most of the time.
worlds most of the time.
45
114850
2250
02:09
There's the real world,
the world that we all share,
the world that we all share,
46
117100
2534
Jest ten prawdziwy świat,
który wszyscy ze sobą dzielimy,
który wszyscy ze sobą dzielimy,
02:11
and there's the world in my mind,
47
119634
1980
i jest świat w mojej głowie
02:13
and the world in my mind
is often so much more real
is often so much more real
48
121614
3037
i ten świat jest często bardziej prawdziwy
02:16
than the real world.
49
124651
2487
niż rzeczywisty świat.
02:19
Like, it's very easy for
me to let my mind loose
me to let my mind loose
50
127138
3371
Łatwo mi puścić wodze wyobraźni,
02:22
because I don't try and fit
myself into a tiny little box.
myself into a tiny little box.
51
130509
2871
bo nie próbuję
wpasować się do pudełeczka.
wpasować się do pudełeczka.
02:25
That's one of the best
things about being autistic.
things about being autistic.
52
133380
2239
To jedna z zalet autyzmu.
02:27
You don't have the urge to do that.
53
135619
1969
Nie mam takiej potrzeby.
02:29
You find what you want to do,
54
137588
2768
Odnajduję, co chcę zrobić,
02:32
you find a way to do it,
and you get on with it.
and you get on with it.
55
140356
2784
jak to zrobić i biorę się do roboty.
02:35
If I was trying to fit myself into a box,
56
143140
2153
Gdybym starała się wpasować w pudełko,
02:37
I wouldn't be here, I
wouldn't have achieved
wouldn't have achieved
57
145293
2152
nie byłoby mnie tutaj,
nie osiągnęłabym
nie osiągnęłabym
02:39
half the things that I have now.
58
147445
2150
połowy rzeczy, które mam.
02:41
There are problems, though.
59
149595
1776
Istnieją jednak pewne problemy.
02:43
There are problems with being autistic,
60
151371
2165
Autyzm ma też wady,
02:45
and there are problems with
having too much imagination.
having too much imagination.
61
153536
2720
podobnie jak zbyt bujna wyobraźnia.
02:48
School can be a problem in general,
62
156256
2203
Szkoła jest problemem sama w sobie,
02:50
but having also to explain to a teacher
63
158459
4031
ale konieczność wyjaśniania nauczycielowi
02:54
on a daily basis
64
162490
2182
dzień po dniu,
02:56
that their lesson is inexplicably dull
65
164672
3645
że jego lekcja jest niepojęcie nudna,
03:00
and you are secretly taking refuge
66
168317
2621
i że po kryjomu chronię się
03:02
in a world inside your head in
which you are not in that lesson,
which you are not in that lesson,
67
170938
3962
w świecie w mojej głowie,
w którym nie ma mnie na tej lekcji,
w którym nie ma mnie na tej lekcji,
03:06
that adds to your list of problems.
68
174900
3496
to kolejny problem.
03:10
(Laughter)
69
178396
1868
(Śmiech)
03:12
Also, when my imagination takes hold,
70
180264
4420
Gdy wyobraźnia przejmuje kontrolę,
03:16
my body takes on a life of its own.
71
184684
1834
ciało nabiera własnego życia.
Gdy coś ekscytującego
dzieje się w mym wewnętrznym świecie,
dzieje się w mym wewnętrznym świecie,
03:18
When something very exciting
happens in my inner world,
happens in my inner world,
72
186518
2958
03:21
I've just got to run.
73
189476
1504
po prostu muszę uciekać.
03:22
I've got to rock backwards and forwards,
74
190980
1916
Muszę kołysać się w przód i w tył,
03:24
or sometimes scream.
75
192896
1788
czasem krzyczeć.
03:26
This gives me so much energy,
76
194684
2250
Daje mi bardzo dużo energii,
03:28
and I've got to have an
outlet for all that energy.
outlet for all that energy.
77
196934
2621
i muszę znaleźć dla niej upust.
03:31
But I've done that ever
since I was a child,
since I was a child,
78
199555
2104
Robię tak od dzieciństwa,
03:33
ever since I was a tiny little girl.
79
201659
1718
odkąd byłam małą dziewczynką.
03:35
And my parents thought it was
cute, so they didn't bring it up,
cute, so they didn't bring it up,
80
203377
2869
Moi rodzice sądzili, że to słodkie,
więc nie zwracali mi uwagi,
więc nie zwracali mi uwagi,
03:38
but when I got into school,
81
206246
1618
lecz gdy poszłam do szkoły,
03:39
they didn't really agree that it was cute.
82
207864
2301
nie uważano tego za słodkie.
03:42
It can be that people
don't want to be friends
don't want to be friends
83
210165
2665
Było tak, że ludzie
nie chcieli się przyjaźnić
nie chcieli się przyjaźnić
03:44
with the girl that starts
screaming in an algebra lesson.
screaming in an algebra lesson.
84
212830
2977
z dziewczyną,
która krzyczy na lekcji algebry.
która krzyczy na lekcji algebry.
03:47
And this doesn't normally
happen in this day and age,
happen in this day and age,
85
215807
3906
W dzisiejszych czasach to rzadkie,
03:51
but it can be that people don't want
to be friends with the autistic girl.
to be friends with the autistic girl.
86
219713
3577
ale czasem ludzie nie chcieli
przyjaźnić się z autystyczną dziewczyną.
przyjaźnić się z autystyczną dziewczyną.
03:55
It can be that people
don't want to associate
don't want to associate
87
223290
3282
Może być tak, że ludzie
nie chcą się zadawać
nie chcą się zadawać
03:58
with anyone who won't
or can't fit themselves
or can't fit themselves
88
226572
2764
z kimś, kto nie chce
albo nie potrafi się dopasować
albo nie potrafi się dopasować
04:01
into a box that's labeled normal.
89
229336
2970
do pudełka z nalepką "normalny".
04:04
But that's fine with me,
90
232306
2166
Ale nie przeszkadza mi to,
04:06
because it sorts the wheat from the chaff,
91
234472
2134
bo oddziela ziarna od plew,
04:08
and I can find which people
are genuine and true
are genuine and true
92
236606
2767
pozwala mi znaleźć
ludzi prawdziwych i szczerych,
ludzi prawdziwych i szczerych,
04:11
and I can pick these people as my friends.
93
239373
2556
których mogę uznać za przyjaciół.
04:13
But if you think about it, what is normal?
94
241929
3420
Jak się tak zastanowić,
to co jest normalność?
to co jest normalność?
04:17
What does it mean?
95
245349
1811
Co to znaczy?
04:19
Imagine if that was the best
compliment you ever received.
compliment you ever received.
96
247160
2780
Wyobraźcie sobie,
że najlepszy komplement brzmiałby:
że najlepszy komplement brzmiałby:
04:21
"Wow, you are really normal."
97
249940
2281
"Jesteś naprawdę normalna".
04:24
(Laughter)
98
252221
1385
(Śmiech)
04:25
But compliments are,
99
253606
3404
Jednak komplementy brzmią:
04:29
"you are extraordinary"
100
257010
1408
"Jesteś wyjątkowy"
04:30
or "you step outside the box."
101
258418
1834
lub "Wychodzisz poza schemat".
04:32
It's "you're amazing."
102
260252
1721
"Jesteś niezwykły".
04:33
So if people want to be these things,
103
261973
1890
Skoro jednak ludzie chcą tacy być,
04:35
why are so many people
striving to be normal?
striving to be normal?
104
263863
2508
to czemu tak wielu
stara się być normalnymi?
stara się być normalnymi?
04:38
Why are people pouring their
brilliant individual light into a mold?
brilliant individual light into a mold?
105
266371
5014
Czemu wlewają do foremki
genialne światło indywidualności?
genialne światło indywidualności?
04:43
People are so afraid of variety
that they try and force everyone,
that they try and force everyone,
106
271385
4755
Ludzie boją się różnorodności,
więc próbują i zmuszają wszystkich,
więc próbują i zmuszają wszystkich,
04:48
even people who don't want
to or can't, to become normal.
to or can't, to become normal.
107
276140
3718
nawet tych, którzy nie chcą
lub nie potrafią, by stali się normalni.
lub nie potrafią, by stali się normalni.
04:51
There are camps for LGBTQ people
108
279858
2839
Istnieją obozy
dla osób odmiennych seksualnie
dla osób odmiennych seksualnie
04:54
or autistic people to try and
make them this "normal,"
make them this "normal,"
109
282697
3476
lub autystyków,
gdzie próbuje się ich "unormalnić".
gdzie próbuje się ich "unormalnić".
04:58
and that's terrifying that people
would do that in this day and age.
would do that in this day and age.
110
286173
4525
To straszne, że ludzie
robią to w dzisiejszych czasach.
robią to w dzisiejszych czasach.
05:02
All in all, I wouldn't trade my autism
and my imagination for the world.
and my imagination for the world.
111
290698
4607
Ja nie wymieniłabym za nic
swojego autyzmu i wyobraźni.
swojego autyzmu i wyobraźni.
05:07
Because I am autistic,
112
295305
1990
Z powodu autyzmu
05:09
I've presented documentaries to the BBC,
113
297295
2992
prezentuję filmy dokumentalne na BBC,
05:12
I'm in the midst of writing a book,
114
300287
2239
jestem w połowie pisania książki.
05:14
I'm doing this — this is fantastic —
115
302526
2148
Mówię tu do was, to fantastyczne,
05:16
and one of the best
things that I've achieved,
things that I've achieved,
116
304674
3251
a chyba największym moim osiągnięciem,
05:19
that I consider to have achieved,
117
307925
2585
jak sądzę,
05:22
is I've found ways of communicating
118
310510
1982
jest uzyskanie sposobów komunikacji
05:24
with my little brother and sister,
119
312492
1845
z moim młodszym bratem i siostrą,
05:26
who as I've said are nonverbal.
They can't speak.
They can't speak.
120
314337
3363
którzy, jak wspomniałam,
są niewerbalni, nie potrafią mówić.
są niewerbalni, nie potrafią mówić.
05:29
And people would often write
off someone who's nonverbal,
off someone who's nonverbal,
121
317700
2860
Ludzie często
skreślają kogoś, kto jest niewerbalny,
skreślają kogoś, kto jest niewerbalny,
05:32
but that's silly, because
my little brother and sister
my little brother and sister
122
320560
2734
to jednak głupie,
gdyż mój brat i moja siostra
gdyż mój brat i moja siostra
05:35
are the best siblings that
you could ever hope for.
you could ever hope for.
123
323294
2693
to najlepsze rodzeństwo,
jakie kiedykolwiek mogłabym mieć.
jakie kiedykolwiek mogłabym mieć.
05:37
They're just the best,
and I love them so much
and I love them so much
124
325987
2287
Są po prostu najlepsi,
bardzo ich kocham
bardzo ich kocham
05:40
and I care about them
more than anything else.
more than anything else.
125
328274
3555
i troszczę się o nich
bardziej niż o cokolwiek innego.
bardziej niż o cokolwiek innego.
05:43
I'm going to leave you with one question:
126
331829
2678
Zamierzam pozostawić was
z jednym pytaniem.
z jednym pytaniem.
05:46
If we can't get inside the person's minds,
127
334507
3137
Skoro nie możemy
dostać się do czyjegoś umysłu,
dostać się do czyjegoś umysłu,
05:49
no matter if they're autistic or not,
128
337644
2093
czy to autystycznego czy nie,
05:51
instead of punishing anything
that strays from normal,
that strays from normal,
129
339737
3037
zamiast karać wszystko,
co odbiega od normalności,
co odbiega od normalności,
05:54
why not celebrate uniqueness
130
342774
1755
czemu nie celebrować wyjątkowości
05:56
and cheer every time someone
unleashes their imagination?
unleashes their imagination?
131
344529
4061
i cieszyć się za każdym razem,
gdy ktoś puszcza wodze fantazji?
gdy ktoś puszcza wodze fantazji?
06:00
Thank you.
132
348590
1576
Dziękuję.
06:02
(Applause)
133
350166
5180
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Rosie King - Storytelling activistRosie King challenges stereotypes of people with autism and contextualizes the issue by asking us, “Why be normal?”
Why you should listen
When she was nine years old, doctors confirmed Rosie King’s self-diagnosis of Asperger’s Syndrome. With two younger siblings severely affected by autism, Rosie had a burning desire to help make the world a more tolerant place for people with autism ever since she was a young girl. She found the opportunity to do so when her family was invited to do a local news segment on her mother’s children’s books, which featured Rosie’s illustrations. Her lack of inhibition made her a natural presenter, and she was asked to host BBC Newsround’s special program “My Autism and Me,” bringing her a much wider audience and an Emmy Kid’s Award. Rosie continues to raise awareness about autism, and is working towards her goal of becoming a professional actress and storyteller.
More profile about the speakerRosie King | Speaker | TED.com