TED2013
Adam Spencer: Why I fell in love with monster prime numbers
Άνταμ Σπένσερ: Γιατί ερωτεύτηκα τους τεράστιους πρώτους αριθμούς
Filmed:
Readability: 3.8
2,209,386 views
Έχουν μήκος εκατομμύρια ψηφία και χρειάζεται έναν στρατό μαθηματικών και μηχανημάτων για να τους κυνηγήσεις -- πώς γίνεται να μην αγαπάς τους τεράστιους πρώτους; Ο Άνταμ Σπένσερ, κωμικός και ισόβιο σπασικλάκι μαθηματικών, μοιράζεται το πάθος του γι' αυτούς τους περιττούς αριθμούς και τη μυστηριώδη μαγεία των μαθηματικών.
Adam Spencer - Science communicator
Radio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk. Full bio
Radio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Ah yes, those university days,
0
942
2828
Α, ναι, τα φοιτητικά χρόνια,
00:15
a heady mix of Ph.D-level pure mathematics
1
3770
3903
ένα μεθυστικό μείγμα αμιγών μαθηματικών
διδακτορικού επιπέδου
διδακτορικού επιπέδου
00:19
and world debating championships,
2
7673
2471
και παγκόσμια πρωταθλήματα διαλόγου,
00:22
or, as I like to say, "Hello, ladies. Oh yeah."
3
10144
5253
ή, όπως μ' αρέσει να λέω,
«Γεια σας κορίτσια. Ω ναι.»
«Γεια σας κορίτσια. Ω ναι.»
00:27
Didn't get much sexier than the Spence
4
15397
1992
Δεν υπήρχε τίποτα πιο σέξυ από τον Σπενς
00:29
at university, let me tell you.
5
17389
1464
στο Πανεπιστήμιο, μόνο αυτό σας λέω.
00:30
It is such a thrill for a humble breakfast radio announcer
6
18853
4386
Είναι τεράστια συγκίνηση για έναν ταπεινό
ραδιοεκφωνητή πρωινής εκπομπής
ραδιοεκφωνητή πρωινής εκπομπής
00:35
from Sydney, Australia, to be here on the TED stage
7
23239
2331
από το Σίδνεϊ, την Αυστραλίας,
να είναι εδώ στη σκηνή του TED
να είναι εδώ στη σκηνή του TED
00:37
literally on the other side of the world.
8
25570
2163
κυριολεκτικά στην άλλη πλευρά του κόσμου.
00:39
And I wanted to let you know, a lot of the things you've heard
9
27733
1633
Και θα ήθελα να σας ενημερώσω
πως πολλά από τα πράγματα που έχετε ακούσει
πως πολλά από τα πράγματα που έχετε ακούσει
00:41
about Australians are true.
10
29366
1645
για τους Αυστραλούς, είναι αλήθεια.
00:43
From the youngest of ages, we display
11
31011
2422
Από πολύ μικρή ηλικία, προβάλλουμε
00:45
a prodigious sporting talent.
12
33433
2511
ένα καταπληκτικό αθλητικό ταλέντο.
00:47
On the field of battle, we are brave and noble warriors.
13
35944
4345
Στο πεδίο της μάχης, είμαστε
γενναίοι και ευγενείς πολεμιστές.
γενναίοι και ευγενείς πολεμιστές.
00:52
What you've heard is true.
14
40289
657
Ό,τι έχετε ακούσει είναι αλήθεια.
00:52
Australians, we don't mind a bit of a drink,
15
40946
3824
Σε εμάς τους Αυστραλούς,
αρέσει το ποτό,
αρέσει το ποτό,
00:56
sometimes to excess, leading to embarrassing social situations. (Laughter)
16
44770
3750
μερικές φορές τόσο υπερβολικά, που οδηγεί
σε ενοχλητικές κοινωνικές καταστάσεις. (Γέλια)
σε ενοχλητικές κοινωνικές καταστάσεις. (Γέλια)
01:00
This is my father's work Christmas party, December 1973.
17
48520
6187
Αυτό είναι το Χριστουγεννιάτικο πάρτι στη δουλειά
του πατέρα μου, το Δεκέμβρη του 1973.
του πατέρα μου, το Δεκέμβρη του 1973.
01:06
I'm almost five years old. Fair to say,
18
54707
1922
Είμαι σχεδόν πέντε ετών.
Μπορώ να πω με σιγουριά,
Μπορώ να πω με σιγουριά,
01:08
I'm enjoying the day a lot more than Santa was.
19
56629
2380
ότι απολαμβάνω την ημέρα
πολύ περισσότερο από τον Άγιο Βασίλη.
πολύ περισσότερο από τον Άγιο Βασίλη.
01:11
But I stand before you today
20
59009
3880
Αλλά στέκομαι ενώπιόν σας σήμερα
01:14
not as a breakfast radio host,
21
62889
1446
όχι ως ένας ραδιοεκφωνητής πρωινής εκπομπής,
01:16
not as a comedian, but as someone who was, is,
22
64335
3906
ούτε ως κωμικός,
αλλά ως κάποιος που ήταν, είναι,
αλλά ως κάποιος που ήταν, είναι,
01:20
and always will be a mathematician.
23
68241
3180
και πάντα θα είναι ένας μαθηματικός.
01:23
And anyone who's been bitten by the numbers bug
24
71421
2194
Και όποιος έχει κολλήσει
την αρρώστια των αριθμών
την αρρώστια των αριθμών
01:25
knows that it bites early and it bites deep.
25
73615
3760
ξέρει ότι την κολλάει νωρίς
και την κολλάει πολύ βαριά.
και την κολλάει πολύ βαριά.
01:29
I cast my mind back when I was in second grade
26
77375
2937
Θυμάμαι, όταν ήμουν στη δευτέρα τάξη
01:32
at a beautiful little government-run school
27
80312
2023
σ' ένα όμορφο μικρό δημόσιο σχολείο
01:34
called Boronia Park in the suburbs of Sydney,
28
82335
3755
που ονομάζεται Πάρκο Μπορόνια
στα προάστια του Σίδνεϊ,
στα προάστια του Σίδνεϊ,
01:38
and as we came up towards lunchtime, our teacher,
29
86090
2061
και καθώς πλησιάζαμε
προς το μεσημέρι, η δασκάλα,
προς το μεσημέρι, η δασκάλα,
01:40
Ms. Russell, said to the class,
30
88151
1728
η Κα Ράσελ, είπε στην τάξη,
01:41
"Hey, year two. What do you want to do after lunch?
31
89879
2465
«Λοιπόν, δευτεράκια.
Τι θέλετε να κάνετε μετά το μεσημεριανό;
Τι θέλετε να κάνετε μετά το μεσημεριανό;
01:44
I've got no plans."
32
92344
2269
Δεν έχω σχέδια».
01:46
It was an exercise in democratic schooling,
33
94613
3147
Ήταν μια άσκηση στη δημοκρατική εκπαίδευση,
01:49
and I am all for democratic schooling, but we were only seven.
34
97760
4622
και υποστηρίζω τη δημοκρατική εκπαίδευση,
αλλά ήμασταν μόλις επτά.
αλλά ήμασταν μόλις επτά.
01:54
So some of the suggestions we made as to what
35
102382
1742
Έτσι, ορισμένες από τις προτάσεις
που κάναμε ως προς το τι
που κάναμε ως προς το τι
01:56
we might want to do after lunch were a little bit impractical,
36
104124
2564
μπορεί να θέλουμε να κάνουμε μετά
το μεσημεριανό γεύμα ήταν λίγο ανέφικτες,
το μεσημεριανό γεύμα ήταν λίγο ανέφικτες,
01:58
and after a while, someone made a particularly silly suggestion
37
106688
2274
και μετά από λίγο, κάποιος έκανε
μία ιδιαίτερα ανόητη πρόταση
μία ιδιαίτερα ανόητη πρόταση
02:00
and Ms. Russell patted them down with that gentle aphorism,
38
108962
2145
και η κα Ράσελ την απέρριψε
με αυτό το ευγενικό γνωμικό,
με αυτό το ευγενικό γνωμικό,
02:03
"That wouldn't work.
39
111107
1597
«Δεν γίνεται αυτό.
02:04
That'd be like trying to put a square peg through a round hole."
40
112704
3991
Αυτό θα ήταν σαν να προσπαθείς να περάσεις
ένα τετράγωνο καρφί μέσα από μια στρογγυλή τρύπα».
ένα τετράγωνο καρφί μέσα από μια στρογγυλή τρύπα».
02:08
Now I wasn't trying to be smart.
41
116695
2267
Τώρα εγώ δεν το έπαιζα ξύπνιος.
02:10
I wasn't trying to be funny.
42
118962
835
Δεν προσπαθούσα να κάνω πνεύμα.
02:11
I just politely raised my hand,
43
119797
2215
Απλά σήκωσα ευγενικά το χέρι μου,
02:14
and when Ms. Russell acknowledged me, I said,
44
122012
1983
και όταν η κα Ράσελ μου έδωσε το λόγο, είπα,
02:15
in front of my year two classmates, and I quote,
45
123995
2636
μπροστά στους συμμαθητές μου
της δευτέρας τάξης, είπα κατά λέξη,
της δευτέρας τάξης, είπα κατά λέξη,
02:18
"But Miss,
46
126631
3563
«Αλλά κυρία,
02:22
surely if the diagonal of the square
47
130194
3796
σίγουρα αν η διαγώνιος του τετραγώνου
02:25
is less than the diameter of the circle,
48
133990
4211
είναι μικρότερη από τη διάμετρο του κύκλου,
02:30
well, the square peg will pass quite easily through the round hole."
49
138201
2885
τότε το τετράγωνο καρφί θα περάσει αρκετά
εύκολα από την στρογγυλή τρύπα».
εύκολα από την στρογγυλή τρύπα».
02:33
(Laughter)
50
141086
3018
(Γέλια)
02:36
"It'd be like putting a piece of toast through a basketball hoop, wouldn't it?"
51
144104
4271
«Είναι σαν να βάζουμε μία φέτα του τοστ μέσα
από μια στεφάνη μπάσκετας, έτσι δεν είναι;»
από μια στεφάνη μπάσκετας, έτσι δεν είναι;»
02:40
And there was that same awkward silence
52
148375
1643
Και εκεί ήταν αυτή η ίδια αμήχανη σιωπή
02:42
from most of my classmates,
53
150018
1198
από τους περισσότερους συμμαθητές μου,
02:43
until sitting next to me, one of my friends,
54
151216
2103
μέχρι που αυτός που καθόταν δίπλα μου,
ένας από τους φίλους μου,
ένας από τους φίλους μου,
02:45
one of the cool kids in class, Steven, leaned across
55
153319
2452
ένα από τα δημοφιλή παιδιά στην τάξη,
ο Στήβεν, γύρισε προς τη μεριά μου
ο Στήβεν, γύρισε προς τη μεριά μου
02:47
and punched me really hard in the head.
56
155771
2343
και μου έδωσε μία δυνατή μπουνιά στο κεφάλι.
02:50
(Laughter)
57
158114
1084
(Γέλια)
02:51
Now what Steven was saying was, "Look, Adam,
58
159198
2501
Τώρα αυτό που έλεγε ο Στήβεν ήταν,
«Κοίτα, Άνταμ,
«Κοίτα, Άνταμ,
02:53
you are at a critical juncture in your life here, my friend.
59
161699
4549
βρίσκεσαι σε μια κρίσιμη καμπή
στη ζωή σου, φίλε μου.
στη ζωή σου, φίλε μου.
02:58
You can keep sitting here with us.
60
166248
2277
Μπορείς να συνεχίσεις να κάθεσαι εδώ μαζί μας.
03:00
Any more of that sort of talk, you've got to go and sit
61
168525
1670
Συνέχισε να λες τέτοια
και θα πρέπει να πας να κάτσεις
και θα πρέπει να πας να κάτσεις
03:02
over there with them."
62
170195
3780
εκεί με αυτούς».
03:05
I thought about it for a nanosecond.
63
173975
1602
Το σκέφτηκα για ένα νανοδευτερόλεπτο.
03:07
I took one look at the road map of life,
64
175577
3776
Έριξα μία ματιά στην πορεία της ζωής
03:11
and I ran off down the street marked "Geek"
65
179353
3828
και έτρεξα στον δρόμο με το όνομα «Σπασικλάκι»
03:15
as fast as my chubby, asthmatic little legs would carry me.
66
183181
5427
τόσο γρήγορα όσο μπορούσαν
τα παχουλά, ασθματικά μου πόδια.
τα παχουλά, ασθματικά μου πόδια.
03:20
I fell in love with mathematics from the earliest of ages.
67
188623
3713
Ερωτεύτηκα τα μαθηματικά από πολύ νωρίς.
03:24
I explained it to all my friends. Maths is beautiful.
68
192351
2858
Το εξήγησα σε όλους τους φίλους μου.
Τα μαθηματικά είναι υπέροχα.
Τα μαθηματικά είναι υπέροχα.
03:27
It's natural. It's everywhere.
69
195209
1984
Είναι φυσικά. Είναι παντού.
03:29
Numbers are the musical notes
70
197193
3305
Οι αριθμοί είναι οι μουσικές νότες
03:32
with which the symphony of the universe is written.
71
200498
4222
με την οποία γράφεται
η συμφωνία του σύμπαντος.
η συμφωνία του σύμπαντος.
03:36
The great Descartes said something quite similar.
72
204720
2283
Ο σπουδαίος Ντεκάρτ είπε κάτι αρκετά παρόμοιο.
03:39
The universe "is written in the mathematical language."
73
207003
2710
Το σύμπαν «είναι γραμμένο
στη γλώσσα των μαθηματικών».
στη γλώσσα των μαθηματικών».
03:41
And today, I want to show you one of those musical notes,
74
209713
4224
Και σήμερα, θέλω να δείξω
μία από αυτές τις μουσικές νότες,
μία από αυτές τις μουσικές νότες,
03:45
a number so beautiful, so massive,
75
213937
4392
ένας αριθμός τόσο όμορφος, τόσο τεράστιος,
03:50
I think it will blow your mind.
76
218329
2573
που νομίζω πως θα σας συναρπάσει.
03:52
Today we're going to talk about prime numbers.
77
220902
2747
Σήμερα θα μιλήσουμε για τους πρώτους αριθμούς.
03:55
Most of you I'm sure remember that six is not prime
78
223649
3966
Είμαι σίγουρος πως οι περισσότεροι από εσάς
θυμόσαστε ότι το έξι δεν είναι πρώτος
θυμόσαστε ότι το έξι δεν είναι πρώτος
03:59
because it's 2 x 3.
79
227615
2316
επειδή είναι 2 x 3.
04:01
Seven is prime because it's 1 x 7,
80
229931
3614
Το επτά είναι πρώτος επειδή είναι 1 x 7,
04:05
but we can't break it down into any smaller chunks,
81
233545
2603
αλλά δεν μπορούμε να τον διασπάσουμε
σε οποιαδήποτε μικρότερα κομμάτια,
σε οποιαδήποτε μικρότερα κομμάτια,
04:08
or as we call them, factors.
82
236148
1983
ή, όπως λέμε, διαιρέτες.
04:10
Now a few things you might like to know about prime numbers.
83
238131
2490
Τώρα μερικά πράγματα που θα θέλατε
να ξέρετε για τους πρώτους αριθμούς.
να ξέρετε για τους πρώτους αριθμούς.
04:12
One is not prime.
84
240621
2011
Το ένα δεν είναι πρώτος.
04:14
The proof of that is a great party trick
85
242632
2540
Η απόδειξη του είναι
ένα πολύ καλό κόλπο για πάρτι
ένα πολύ καλό κόλπο για πάρτι
04:17
that admittedly only works at certain parties.
86
245172
2904
που ομολογουμένως λειτουργεί
μόνο σε ορισμένα πάρτι.
μόνο σε ορισμένα πάρτι.
04:20
(Laughter)
87
248076
2990
(Γέλια)
04:23
Another thing about primes, there is no final biggest prime number.
88
251066
3662
Ένα άλλο πράγμα σχετικά με τους πρώτους,
δεν υπάρχει τελικός πρώτος αριθμός.
δεν υπάρχει τελικός πρώτος αριθμός.
04:26
They keep going on forever.
89
254728
1412
Συνεχίζουν για πάντα.
04:28
We know there are an infinite number of primes
90
256140
1839
Γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένας άπειρος
αριθμός πρώτων αριθμών
αριθμός πρώτων αριθμών
04:29
due to the brilliant mathematician Euclid.
91
257979
1950
λόγω του λαμπρού μαθηματικού Ευκλείδη.
04:31
Over thousands of years ago, he proved that for us.
92
259929
3232
Μας το απέδειξε χιλιάδες χρόνια πριν.
04:35
But the third thing about prime numbers,
93
263161
1697
Αλλά το τρίτο πράγμα για τους πρώτους αριθμούς,
04:36
mathematicians have always wondered,
94
264858
1510
πάντα αναρωτιόντουσαν οι μαθηματικοί,
04:38
well at any given moment in time,
95
266368
2262
σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή στο χρόνο,
04:40
what is the biggest prime that we know about?
96
268630
2803
ποιος είναι ο μεγαλύτερος
πρώτος αριθμός που γνωρίζουμε;
πρώτος αριθμός που γνωρίζουμε;
04:43
Today we're going to hunt for that massive prime.
97
271433
4308
Σήμερα θα κυνηγήσουμε
αυτόν τον τεράστιο πρώτο.
αυτόν τον τεράστιο πρώτο.
04:47
Don't freak out.
98
275741
3147
Μην φρικάρετε.
04:50
All you need to know, of all the mathematics
99
278888
3001
Όλα όσα πρέπει να ξέρετε,
από όλα τα μαθηματικά
από όλα τα μαθηματικά
04:53
you've ever learned, unlearned, crammed, forgotten,
100
281889
4485
που μάθατε, ξεμάθατε, που διαβάσατε
την τελευταία στιγμή για εξετάσεις, που έχετε ξεχάσει,
την τελευταία στιγμή για εξετάσεις, που έχετε ξεχάσει,
04:58
never understood in the first place,
101
286374
1733
που ποτέ δεν καταλάβατε εξαρχής,
05:00
all you need to know is this:
102
288107
2385
όλα όσα πρέπει να ξέρετε είναι το εξής:
05:02
When I say 2 ^ 5,
103
290492
4247
Όταν λέω 2 ^ 5,
05:06
I'm talking about five little number twos next to each other
104
294739
2847
μιλάω για πέντε μικρά δυαράκια
το ένα δίπλα στο άλλο
το ένα δίπλα στο άλλο
05:09
all multiplied together,
105
297586
1295
που πολλαπλασιάζονται μαζί,
05:10
2 x 2 x 2 x 2 x 2.
106
298881
3216
2 x 2 x 2 x 2 x 2.
05:14
So 2 ^ 5 is 2 x 2 = 4,
107
302097
3404
Έτσι, 2 ^ 5 είναι 2 x 2 = 4,
05:17
8, 16, 32.
108
305501
2180
8, 16, 32.
05:19
If you've got that, you're with me for the entire journey. Okay?
109
307681
3514
Αν το πιάσατε αυτό, είστε μαζί μου
για το σύνολο της διαδρομής. Εντάξει?
για το σύνολο της διαδρομής. Εντάξει?
05:23
So 2 ^ 5,
110
311195
1972
Έτσι 2 ^ 5,
05:25
those five little twos multiplied together.
111
313167
1712
τα πέντε δυαράκια πολλαπλασιάζονται μαζί.
05:26
(2 ^ 5) - 1 = 31.
112
314879
4263
(2 ^ 5)-1 = 31.
05:31
31 is a prime number, and that five in the power
113
319142
3311
Το 31 είναι πρώτος αριθμός
και αυτό το πέντε στη δύναμη
και αυτό το πέντε στη δύναμη
05:34
is also a prime number.
114
322453
2545
επίσης είναι πρώτος αριθμός.
05:36
And the vast bulk of massive primes we've ever found
115
324998
3504
Και ο μεγάλος όγκος των τεράστιων
πρώτων που βρήκαμε ποτέ
πρώτων που βρήκαμε ποτέ
05:40
are of that form:
116
328502
1236
ανήκουν σε αυτή την φόρμα:
05:41
two to a prime number, take away one.
117
329738
3279
δύο εις την δύναμη κάποιου
πρώτου αριθμού, αφαιρώ ένα.
πρώτου αριθμού, αφαιρώ ένα.
05:45
I won't go into great detail as to why,
118
333017
2417
Δεν θα μπω σε μεγάλη λεπτομέρεια
ως προς το γιατί,
ως προς το γιατί,
05:47
because most of your eyes will bleed out of your head if I do,
119
335434
2751
επειδή τα μάτια σας θα βγουν από το κεφάλι σας αιμορραγώντας, αν το κάνω,
05:50
but suffice to say, a number of that form
120
338185
4211
αλλά αρκεί να πω, ένας αριθμός αυτής της μορφής
05:54
is fairly easy to test for primacy.
121
342396
3463
είναι αρκετά εύκολο να δοκιμαστεί για πρώτος.
05:57
A random odd number is a lot harder to test.
122
345859
3600
Ένας τυχαίος μονός αριθμός είναι
πολύ πιο δύσκολο να δοκιμαστεί.
πολύ πιο δύσκολο να δοκιμαστεί.
06:01
But as soon as we go hunting for massive primes,
123
349459
1921
Αλλά από τη στιγμή που πάμε
για κυνήγι για τεράστιους πρώτους,
για κυνήγι για τεράστιους πρώτους,
06:03
we realize it's not enough
124
351380
1839
αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι αρκετό
06:05
just to put in any prime number in the power.
125
353219
2741
απλά να υψώνουμε οποιονδήποτε
πρώτο αριθμό στη δύναμη.
πρώτο αριθμό στη δύναμη.
06:07
(2 ^ 11) - 1 = 2,047,
126
355960
2597
(2 ^ 11)-1 = 2.047,
06:10
and you don't need me to tell you that's 23 x 89.
127
358557
3368
και δεν χρειάζεται να σας πω ότι είναι 23 x 89.
06:13
(Laughter)
128
361925
2126
(Γέλια)
06:16
But (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1
129
364051
3240
Αλλά (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1
06:19
(2 ^ 19) - 1, are all prime numbers.
130
367291
3357
(2 ^ 19) - 1, είναι όλοι τους πρώτοι αριθμοί.
06:22
After that point, they thin out a lot.
131
370648
2869
Μετά από αυτό το σημείο, αραιώνουν πολύ.
06:25
And one of the things about the search for massive primes
132
373517
2130
Και ένα από τα πράγματα σχετικά
με την αναζήτηση για τεράστιους πρώτους
με την αναζήτηση για τεράστιους πρώτους
06:27
that I love so much is some of the great mathematical minds
133
375647
3139
που αγαπώ τόσο πολύ, είναι ότι μερικά
από τα μεγάλα μαθηματικά μυαλά
από τα μεγάλα μαθηματικά μυαλά
06:30
of all time have gone on this search.
134
378786
2517
όλων των εποχών έχουν πάει
σε αυτήν την αναζήτηση.
σε αυτήν την αναζήτηση.
06:33
This is the great Swiss mathematician Leonhard Euler.
135
381303
2737
Αυτός είναι ο σπουδαίος Ελβετός
μαθηματικός Λέοναρντ Όιλερ.
μαθηματικός Λέοναρντ Όιλερ.
06:36
In the 1700s, other mathematicians said
136
384040
2461
Τον 18ο αιώνα, οι άλλοι μαθηματικοί είπαν
06:38
he is simply the master of us all.
137
386501
3032
ότι είναι απλά ο κύριος όλων μας.
06:41
He was so respected, they put him on European currency
138
389533
3188
Είχε κερδίσει τόσο τον σεβασμό,
που τον έβαλαν σε Ευρωπαϊκό νόμισμα
που τον έβαλαν σε Ευρωπαϊκό νόμισμα
06:44
back when that was a compliment.
139
392721
2645
τότε που αυτό ήταν φιλοφρόνηση.
06:47
(Laughter)
140
395366
4980
(Γέλια)
06:52
Euler discovered at the time the world's biggest prime:
141
400346
3083
Ο Όιλερ ανακάλυψε τότε
τον μεγαλύτερο πρώτο στον κόσμο:
τον μεγαλύτερο πρώτο στον κόσμο:
06:55
(2 ^ 31) - 1.
142
403429
1787
(2 ^ 31) - 1.
06:57
It's over two billion.
143
405216
2348
Είναι πάνω από δύο δισεκατομμύρια.
06:59
He proved it was prime with nothing more
144
407564
2035
Απέδειξε ότι ήταν πρώτος με τίποτα παραπάνω
07:01
than a quill, ink, paper and his mind.
145
409599
3788
από μία πένα, μελάνι, χαρτί και το μυαλό του.
07:05
You think that's big.
146
413387
954
Νομίζετε ότι αυτός είναι μεγάλος.
07:06
We know that (2 ^ 127) - 1
147
414341
3277
Γνωρίζουμε ότι (2 ^ 127) - 1
07:09
is a prime number.
148
417618
1594
είναι πρώτος αριθμός.
07:11
It's an absolute brute.
149
419212
1644
Είναι ένα απόλυτο κτήνος.
07:12
Look at it here: 39 digits long,
150
420856
4005
Κοιτάξτε εδώ: μέγεθος 39 ψηφίων,
07:16
proven to be prime in 1876
151
424861
3363
αποδείχθηκε ότι είναι πρώτος το 1876
07:20
by a mathematician called Lucas.
152
428224
2064
από έναν μαθηματικό που ονομάζεται Λούκας.
07:22
Word up, L-Dog.
153
430288
1936
Φιλάρα, είσαι και πολύ πρώτος.
07:24
(Laughter)
154
432224
1745
(Γέλια)
07:25
But one of the great things about the search for massive primes,
155
433969
2394
Αλλά ένα από τα σπουδαία πράγματα σχετικά
με την αναζήτηση για τεράστιους πρώτους,
με την αναζήτηση για τεράστιους πρώτους,
07:28
it's not just finding the primes.
156
436363
1197
δεν είναι απλά να βρεις τους πρώτους.
07:29
Sometimes proving another number not to be prime is just as exciting.
157
437560
4251
Μερικές φορές, το να αποδείξεις ότι ένας άλλος αριθμός δεν είναι πρώτος είναι εξίσου συναρπαστικό.
07:33
Lucas again, in 1876, showed us (2 ^ 67) - 1,
158
441811
5782
Ο Λούκας και πάλι, το 1876,
μας έδειξε ότι ο (2 ^ 67) - 1,
μας έδειξε ότι ο (2 ^ 67) - 1,
07:39
21 digits long, was not prime.
159
447593
2676
μέγεθος 21 ψηφίων, δεν ήταν πρώτος.
07:42
But he didn't know what the factors were.
160
450269
2429
Αλλά δεν ήξερε ποιοι ήταν οι διαιρέτες.
07:44
We knew it was like six, but we didn't know
161
452698
1785
Ξέραμε ότι ήταν περίπου έξι, αλλά δεν γνωρίζουμε
07:46
what are the 2 x 3 that multiply together
162
454483
2421
ποια είναι τα 2 x 3 που πολλαπλασιάζονται μαζί
07:48
to give us that massive number.
163
456904
1250
για να μας δώσουν εκείνο τον τεράστιο αριθμό.
07:50
We didn't know for almost 40 years
164
458154
2041
Δεν γνωρίζαμε για σχεδόν 40 χρόνια
07:52
until Frank Nelson Cole came along.
165
460195
2922
έως ότου ήρθε ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ.
07:55
And at a gathering of prestigious American mathematicians,
166
463117
2378
Και σε μια συγκέντρωση
Αμερικανών μαθηματικών κύρους,
Αμερικανών μαθηματικών κύρους,
07:57
he walked to the board, took up a piece of chalk,
167
465495
3796
πήγε στον πίνακα, πήρε ένα κομμάτι κιμωλίας,
08:01
and started writing out the powers of two:
168
469291
2765
και άρχισε να γράφει τις δυνάμεις του δύο:
08:04
two, four, eight, 16 --
169
472056
3121
δύο, τέσσερα, οκτώ, 16 --
08:07
come on, join in with me, you know how it goes --
170
475177
1656
ελάτε, πείτε τις μαζί μου, ξέρετε πώς πηγαίνει --
08:08
32, 64, 128, 256,
171
476833
3866
32, 64, 128, 256,
08:12
512, 1,024, 2,048.
172
480699
4656
512, 1.024, 2.048.
08:17
I'm in geek heaven. We'll stop it there for a second.
173
485355
2552
Είμαι σε παράδεισο για σπασικλάκια.
Θα σταματήσουμε εκεί για ένα δευτερόλεπτο.
Θα σταματήσουμε εκεί για ένα δευτερόλεπτο.
08:19
Frank Nelson Cole did not stop there.
174
487907
2770
Ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ δεν σταμάτησε εκεί.
08:22
He went on and on
175
490677
1663
Συνέχισε
08:24
and calculated 67 powers of two.
176
492340
3669
και υπολόγισε 67 δυνάμεις του δύο.
08:28
He took away one and wrote that number on the board.
177
496009
2492
Αφαίρεσε το ένα και έγραψε
αυτόν τον αριθμό στον πίνακα.
αυτόν τον αριθμό στον πίνακα.
08:30
A frisson of excitement went around the room.
178
498501
4341
Ένα ρίγος ενθουσιασμού πέρασε στο δωμάτιο.
08:34
It got even more exciting when he then wrote down
179
502842
2262
Έγινε ακόμα πιο συναρπαστικό
όταν έγραψε στη συνέχεια
όταν έγραψε στη συνέχεια
08:37
these two large prime numbers in your standard multiplication format --
180
505104
4399
αυτούς τους δύο μεγάλους πρώτους αριθμούς
στην κλασική μορφή πολλαπλασιασμού --
στην κλασική μορφή πολλαπλασιασμού --
08:41
and for the rest of the hour of his talk
181
509509
3907
και για το υπόλοιπο της ώρας της ομιλίας του
08:45
Frank Nelson Cole busted that out.
182
513416
4633
ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ έκανε κάτι συναρπαστικό.
08:50
He had found the prime factors
183
518049
2174
Βρήκε τους πρώτους διαιρέτες
08:52
of (2 ^ 67) - 1.
184
520223
2410
του (2 ^ 67) - 1.
08:54
The room went berserk --
185
522633
2502
Το ακροατήριο τρελάθηκε --
08:57
(Laughter) --
186
525135
1820
(Γέλια)--
08:58
as Frank Nelson Cole sat down,
187
526955
2042
καθώς ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ κάθισε,
09:00
having delivered the only talk in the history of mathematics
188
528997
3347
έχοντας κάνει την μόνη ομιλία
στην ιστορία των μαθηματικών
στην ιστορία των μαθηματικών
09:04
with no words.
189
532344
2809
χωρίς καμία λέξη.
09:07
He admitted afterwards it wasn't that hard to do.
190
535153
2687
Παραδέχτηκε στη συνέχεια
ότι δεν ήταν και τόσο δύσκολο.
ότι δεν ήταν και τόσο δύσκολο.
09:09
It took focus. It took dedication.
191
537840
2650
Χρειάστηκε συγκέντρωση.
Χρειάστηκε αφοσίωση.
Χρειάστηκε αφοσίωση.
09:12
It took him, by his estimate,
192
540490
2000
Του πήρε, από τις εκτιμήσεις του,
09:14
"three years of Sundays."
193
542490
3971
«τρία χρόνια Κυριακές.»
09:18
But then in the field of mathematics,
194
546461
2338
Αλλά, στη συνέχεια,
στο πεδίο των μαθηματικών,
στο πεδίο των μαθηματικών,
09:20
as in so many of the fields that we've heard from in this TED,
195
548799
3115
όπως και σε τόσα πολλά από τα πεδία
που έχουμε ακούσει σε αυτό το TED,
που έχουμε ακούσει σε αυτό το TED,
09:23
the age of the computer goes along and things explode.
196
551914
4343
έρχεται η εποχή των υπολογιστών
και γίνεται μία έκρηξη.
και γίνεται μία έκρηξη.
09:28
These are the largest prime numbers we knew
197
556257
2437
Αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι
πρώτοι αριθμοί που γνωρίζαμε
πρώτοι αριθμοί που γνωρίζαμε
09:30
decade by decade, each one dwarfing the one before
198
558694
3407
δεκαετία με δεκαετία,
καθένας ξεπερνούσε τον προηγούμενό του
καθένας ξεπερνούσε τον προηγούμενό του
09:34
as computers took over and our power to calculate
199
562101
3200
καθώς ανέλαβαν οι υπολογιστές
και η δύναμη μας να υπολογίζουμε
και η δύναμη μας να υπολογίζουμε
09:37
just grew and grew.
200
565301
1912
απλά μεγάλωνε συνεχώς.
09:39
This is the largest prime number we knew in 1996,
201
567230
3065
Αυτός είναι ο μεγαλύτερος πρώτος αριθμός
που γνωρίζαμε το 1996,
που γνωρίζαμε το 1996,
09:42
a very emotional year for me.
202
570295
2020
μια πολύ συναισθηματική χρονιά για μένα.
09:44
It was the year I left university.
203
572315
1935
Ήταν η χρονιά που άφησα το πανεπιστήμιο.
09:46
I was torn between mathematics and media.
204
574250
2625
Ήμουν διχασμένος μεταξύ των μαθηματικών
και των μέσων ενημέρωσης.
και των μέσων ενημέρωσης.
09:48
It was a tough decision. I loved university.
205
576875
2455
Ήταν μια δύσκολη απόφαση.
Μου άρεσε το Πανεπιστήμιο.
Μου άρεσε το Πανεπιστήμιο.
09:51
My arts degree was the best nine and a half years of my life.
206
579330
3873
Το πτυχίο μου στις τέχνες ήταν τα καλύτερα
εννιάμισι χρόνια της ζωής μου.
εννιάμισι χρόνια της ζωής μου.
09:55
(Laughter)
207
583203
2583
(Γέλια)
09:57
But I came to a realization about my own ability.
208
585786
3627
Αλλά συνειδητοποίησα κάτι
σχετικά με τη δική μου ικανότητα.
σχετικά με τη δική μου ικανότητα.
10:01
Put simply, in a room full of randomly selected people,
209
589413
3517
Απλά, σε ένα δωμάτιο γεμάτο
από τυχαία επιλεγμένους ανθρώπους,
από τυχαία επιλεγμένους ανθρώπους,
10:04
I'm a maths genius.
210
592930
1875
είμαι μια μαθηματική μεγαλοφυία .
10:06
In a roomful of maths Ph.Ds,
211
594805
2077
Σε ένα δωμάτιο γεμάτο
με διδάκτορες μαθηματικών,
με διδάκτορες μαθηματικών,
10:08
I'm as dumb as a box of hammers.
212
596882
3729
είμαι τόσο ηλίθιος,
όσο ένα κιβώτιο με σφυριά.
όσο ένα κιβώτιο με σφυριά.
10:12
My skill is not in the mathematics.
213
600611
1747
Η ικανότητά μου δεν είναι στα μαθηματικά.
10:14
It is in telling the story of the mathematics.
214
602358
3892
Είναι στην αφήγηση
της ιστορίας των μαθηματικών.
της ιστορίας των μαθηματικών.
10:18
And during that time, since I've left university,
215
606250
2186
Και κατά την περίοδο αυτή,
από τότε που άφησα το Πανεπιστήμιο,
από τότε που άφησα το Πανεπιστήμιο,
10:20
these numbers have got bigger and bigger,
216
608436
2136
αυτοί οι αριθμοί έχουν γίνει όλο και μεγαλύτεροι,
10:22
each one dwarfing the last,
217
610572
1766
ο καθένας ξεπερνά τον προηγούμενο,
10:24
until along came this man, Dr. Curtis Cooper,
218
612338
4893
έως ότου, ήρθε αυτός ο άνθρωπος,
ο Δρ. Κέρτις Κούπερ,
ο Δρ. Κέρτις Κούπερ,
10:29
who a few years ago held the record for the largest ever prime,
219
617231
3359
ο οποίος πριν από λίγα χρόνια κατείχε το ρεκόρ
για τον μεγαλύτερο πρώτο αριθμό,
για τον μεγαλύτερο πρώτο αριθμό,
10:32
only to see it snatched away by a rival university.
220
620590
3305
μέχρι που του το άρπαξε
ένα αντίπαλο Πανεπιστήμιο.
ένα αντίπαλο Πανεπιστήμιο.
10:35
And then Curtis Cooper got it back.
221
623895
4177
Και στη συνέχεια ο Κέρτις Κούπερ το πήρε πίσω.
10:40
Not years ago, not months ago, days ago.
222
628072
5327
Δεν ήταν πριν από χρόνια, ούτε πριν από μήνες,
ήταν πριν από μέρες.
ήταν πριν από μέρες.
10:45
In an amazing moment of serendipity,
223
633399
1644
Σε μια καταπληκτική στιγμή τρομερής τύχης,
10:47
I had to send TED a new slide
224
635043
4152
χρειάστηκε να στείλω στο TED μια νέα διαφάνεια
10:51
to show you what this guy had done.
225
639195
2010
για να σας δείξω τι είχε κάνει αυτός ο τύπος.
10:53
I still remember -- (Applause) --
226
641205
2650
Θυμάμαι ακόμα
-- (Χειροκροτήματα) --
-- (Χειροκροτήματα) --
10:55
I still remember when it happened.
227
643855
1503
θυμάμαι ακόμα όταν συνέβη.
10:57
I was doing my breakfast radio show.
228
645358
1448
Έκανα την πρωινή μου ραδιοφωνική εκπομπή.
10:58
I looked down on Twitter. There was a tweet:
229
646806
1372
Κοίταξα στο Twitter. Υπήρχε ένα τιτίβισμα:
11:00
"Adam, have you seen the new largest prime number?"
230
648178
2305
«Άνταμ, είδες τον καινούργιο
μεγαλύτερο πρώτο αριθμό;»
μεγαλύτερο πρώτο αριθμό;»
11:02
I shivered --
231
650483
1414
Ανατρίχιασα --
11:03
(Laughter) --
232
651897
1740
(Γέλια) --
11:05
contacted the women who produced my radio show out in the other room,
233
653637
3082
επικοινώνησα με τις παραγωγούς της ραδιοφωνικής εκπομπής μου στο άλλο δωμάτιο,
11:08
and said "Girls, hold the front page.
234
656719
2451
και είπα «Κορίτσια, κρατήστε την πρώτη σελίδα.
11:11
We're not talking politics today.
235
659170
1460
Σήμερα δεν θα μιλήσουμε για πολιτική.
11:12
We're not talking sport today.
236
660630
1957
Σήμερα δεν θα μιλήσουμε για αθλητικά.
11:14
They found another megaprime."
237
662587
2330
Βρήκαν έναν άλλο μεγαπρώτο».
11:16
The girls just shook their heads,
238
664917
1512
Τα κορίτσια απλά κούνησαν το κεφάλι τους,
11:18
put them in their hands, and let me go my own way.
239
666429
2237
το έβαλαν στα χέρια τους,
και με άφησαν να συνεχίσω.
και με άφησαν να συνεχίσω.
11:20
It's because of Curtis Cooper that we know,
240
668666
2576
Είναι λόγω του Κέρτις Κούπερ που γνωρίζουμε,
11:23
currently the largest prime number we know,
241
671242
2329
ότι αυτή την στιγμή ο μεγαλύτερος
γνωστός πρώτος αριθμός
γνωστός πρώτος αριθμός
11:25
is 2 ^ 57,885,161.
242
673571
8010
είναι ο 2 ^ 57,885,161.
11:33
Don't forget to subtract the one.
243
681581
2803
Μην ξεχάσετε να αφαιρέσετε το ένα.
11:36
This number is almost 17 and a half million digits long.
244
684384
7224
Ο αριθμός αυτός είναι σχεδόν 17μισι
εκατομμύριο ψηφία μεγάλος.
εκατομμύριο ψηφία μεγάλος.
11:43
If you typed it out on a computer and saved it as a text file,
245
691608
3426
Εάν τον δακτυλογραφήσετε σε έναν υπολογιστή
και τον αποθηκεύσετε ως αρχείο κειμένου,
και τον αποθηκεύσετε ως αρχείο κειμένου,
11:47
that's 22 meg.
246
695034
2795
θα είναι 22 μεγκαμπάιτ.
11:49
For the slightly less geeky of you,
247
697829
2044
Για εσάς που είσαστε λιγότερο σπασικλάκια,
11:51
think about the Harry Potter novels, okay?
248
699873
2137
σκεφτείτε τα μυθιστορήματα του Χάρι Πότερ, εντάξει;
11:54
This is the first Harry Potter novel.
249
702010
2350
Αυτό είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Χάρι Πότερ.
11:56
This is all seven Harry Potter novels,
250
704360
1702
Αυτό είναι και τα επτά μυθιστορήματα του Χάρι Πότερ,
11:58
because she did tend to faff on a bit near the end.
251
706062
2362
επειδή προς το τέλος τα έκανε κάπως πιο χοντρά.
12:00
(Laughter)
252
708424
3519
(Γέλια)
12:03
Written out as a book, this number would run
253
711943
2312
Αν τον γράψουμε σαν ένα βιβλίο,
αυτός ο αριθμός θα είχε
αυτός ο αριθμός θα είχε
12:06
the length of the Harry Potter novels and half again.
254
714255
4475
το μήκος των μυθιστορημάτων
του Χάρι Πότερ και μισό ακόμη.
του Χάρι Πότερ και μισό ακόμη.
12:10
Here's a slide of the first 1,000 digits of this prime.
255
718730
5539
Εδώ είναι μια διαφάνεια από τα πρώτα
1.000 ψηφία αυτού του πρώτου.
1.000 ψηφία αυτού του πρώτου.
12:16
If, when TED had begun, at 11 o'clock on Tuesday,
256
724269
3121
Αν, όταν είχε αρχίσει το TED,
στις 11 η ώρα την Τρίτη,
στις 11 η ώρα την Τρίτη,
12:19
we'd walked out and simply hit one slide every second,
257
727390
4568
βγαίναμε και απλά δείχναμε
μία διαφάνεια κάθε δευτερόλεπτο,
μία διαφάνεια κάθε δευτερόλεπτο,
12:23
it would have taken five hours to show you that number.
258
731958
5370
θα χρειαζόντουσαν πέντε ώρες
για να σας δείξω εκείνο τον αριθμό.
για να σας δείξω εκείνο τον αριθμό.
12:29
I was keen to do it, could not convince Bono.
259
737328
2966
Ήθελα να το κάνω,
δεν μπόρεσα να πείσω τον Μπόνο.
δεν μπόρεσα να πείσω τον Μπόνο.
12:32
That's the way it goes.
260
740294
2603
Έτσι πάει.
12:34
This number is 17 and a half thousand slides long,
261
742897
4420
Αυτός ο αριθμός έχει μέγεθος
17μισι χιλιάδες διαφάνειες,
17μισι χιλιάδες διαφάνειες,
12:39
and we know it is prime as confidently
262
747317
4123
και γνωρίζουμε ότι είναι πρώτος
με την ίδια σιγουριά
με την ίδια σιγουριά
12:43
as we know the number seven is prime.
263
751440
3374
που γνωρίζουμε ότι ο αριθμός επτά είναι πρώτος.
12:46
That fills me with almost sexual excitement.
264
754814
5686
Αυτό σχεδόν μου προκαλεί
σεξουαλικό ενθουσιασμό.
σεξουαλικό ενθουσιασμό.
12:52
And who am I kidding when I say almost?
265
760500
2183
Ποιον κοροϊδεύω όταν λέω σχεδόν;
12:54
(Laughter)
266
762683
2562
(Γέλια)
12:57
I know what you're thinking:
267
765245
1651
Ξέρω τι σκέφτεστε:
12:58
Adam, we're happy that you're happy,
268
766896
4979
Άνταμ, χαιρόμαστε που χαίρεσαι,
13:03
but why should we care?
269
771875
2498
αλλά τι μας νοιάζει;
13:06
Let me give you just three reasons why this is so beautiful.
270
774373
2710
Επιτρέψτε μου να σας δώσω ακριβώς τρεις λόγους,
γιατί αυτό είναι τόσο όμορφο.
γιατί αυτό είναι τόσο όμορφο.
13:09
First of all, as I explained, to ask a computer
271
777083
3551
Πρώτα από όλα, όπως εξήγησα,
το να ρωτήσεις έναν υπολογιστή
το να ρωτήσεις έναν υπολογιστή
13:12
"Is that number prime?" to type it in its abbreviated form,
272
780634
3079
«Είναι αυτός ο αριθμός πρώτος;», να τον πληκτρολογήσετε
στην συντετμημένη του μορφή,
στην συντετμημένη του μορφή,
13:15
and then only about six lines of code is the test for primacy,
273
783713
4202
και μετά από μόνο έξι γραμμές κώδικα είναι
η δοκιμή για το αν είναι πρώτος,
η δοκιμή για το αν είναι πρώτος,
13:19
is a remarkably simple question to ask.
274
787915
2321
είναι μια εξαιρετικά απλή ερώτηση.
13:22
It's got a remarkably clear yes/no answer,
275
790236
3013
Έχει μία εξαιρετικά σαφής απάντηση ναι/όχι,
13:25
and just requires phenomenal grunt.
276
793249
2557
και απαιτεί μόνο ένα φαινομενικό γρύλισμα.
13:27
Large prime numbers are a great way of testing
277
795806
2169
Οι μεγάλοι πρώτοι αριθμοί είναι ένας
πολύ καλός τρόπος να δοκιμάσεις
πολύ καλός τρόπος να δοκιμάσεις
13:29
the speed and accuracy of computer chips.
278
797975
2633
την ταχύτητα και την ακρίβεια
των τσιπ υπολογιστών.
των τσιπ υπολογιστών.
13:32
But secondly, as Curtis Cooper was looking for that monster prime,
279
800608
2801
Αλλά κατά δεύτερον, καθώς ο Κέρτις Κούπερ
έψαχνε γι'αυτόν τον τερατώδη πρώτο,
έψαχνε γι'αυτόν τον τερατώδη πρώτο,
13:35
he wasn't the only guy searching.
280
803409
1925
δεν ήταν ο μόνος που έψαχνε.
13:37
My laptop at home was looking through
281
805334
1185
Ο φορητός υπολογιστής μου στο σπίτι,
έψαχνε ανάμεσα
έψαχνε ανάμεσα
13:38
four potential candidate primes myself
282
806519
2275
σε τέσσερις πιθανούς υποψήφιους πρώτους
13:40
as part of a networked computer hunt around the world
283
808794
3656
ως μέρος ενός κυνηγιού με δικτυωμένους υπολογιστές
σε όλο τον κόσμο
σε όλο τον κόσμο
13:44
for these large numbers.
284
812450
1255
γι'αυτούς τους μεγάλους αριθμούς.
13:45
The discovery of that prime is similar to the work
285
813705
1929
Η ανακάλυψη αυτού του πρώτου
είναι παρόμοια με το έργο
είναι παρόμοια με το έργο
13:47
people are doing in unraveling RNA sequences,
286
815634
3202
που κάνουν αυτοί
που ξεμπλέκουν ακολουθίες RNA,
που ξεμπλέκουν ακολουθίες RNA,
13:50
in searching through data from SETI and other astronomical projects.
287
818836
3072
αναζητούν μέσα σε δεδομένα από το SETI
και άλλα αστρονομικά προγράμματα.
και άλλα αστρονομικά προγράμματα.
13:53
We live in an age where some of the great breakthroughs
288
821908
3242
Ζούμε σε μια εποχή όπου ορισμένες
από τις μεγάλες ανακαλύψεις
από τις μεγάλες ανακαλύψεις
13:57
are not going to happen in the labs or the halls of academia
289
825150
2519
δεν πρόκειται να συμβούν στα εργαστήρια
ή τις αίθουσες των πανεπιστημίων
ή τις αίθουσες των πανεπιστημίων
13:59
but on laptops, desktops,
290
827669
2114
αλλά σε φορητούς υπολογιστές,
επιτραπέζιους υπολογιστές,
επιτραπέζιους υπολογιστές,
14:01
in the palms of people's hands
291
829783
1866
στις παλάμες των χεριών του κόσμου
14:03
who are simply helping out for the search.
292
831649
3413
που απλά βοηθούν στην αναζήτηση.
14:07
But for me it's amazing because it's a metaphor
293
835062
2329
Αλλά για μένα είναι εκπληκτικό
γιατί είναι μια αλληγορία
γιατί είναι μια αλληγορία
14:09
for the time in which we live,
294
837391
1937
για τον καιρό στον οποίο ζούμε,
14:11
when human minds and machines can conquer together.
295
839328
4844
όταν τα ανθρώπινα μυαλά και οι μηχανές
μπορούν να κατακτήσουν μαζί.
μπορούν να κατακτήσουν μαζί.
14:16
We've heard a lot about robots in this TED.
296
844172
2359
Έχουμε ακούσει πολλά
για τα ρομπότ σε αυτό το TED.
για τα ρομπότ σε αυτό το TED.
14:18
We've heard a lot about what they can and can't do.
297
846531
1610
Έχουμε ακούσει πολλά για το τι μπορούν
και τι δεν μπορούν να κάνουν.
και τι δεν μπορούν να κάνουν.
14:20
It is true, you can now download onto your smartphone
298
848141
2522
Είναι αλήθεια, τώρα μπορείτε
να κατεβάσετε στο smartphone σας
να κατεβάσετε στο smartphone σας
14:22
an app that would beat most grandmasters at chess.
299
850663
3895
μία εφαρμογή που θα μπορούσε να νικήσει
τους περισσότερους γκρανμέτρ στο σκάκι.
τους περισσότερους γκρανμέτρ στο σκάκι.
14:26
You think that's cool.
300
854558
1464
Νομίζετε ότι αυτό είναι φοβερό.
14:28
Here's a machine doing something cool.
301
856022
2566
Να μια μηχανή που κάνει κάτι φοβερό.
14:30
This is the CubeStormer II.
302
858588
2186
Αυτό είναι το CubeStormer II.
14:32
It can take a randomly shuffled Rubik's Cube.
303
860774
3821
Μπορεί να πάρει έναν τυχαία
ανακατεμένο κύβο του Ρούμπικ.
ανακατεμένο κύβο του Ρούμπικ.
14:36
Using the power of the smartphone,
304
864595
2566
Χρησιμοποιώντας την ισχύ
του έξυπνου τηλέφωνου,
του έξυπνου τηλέφωνου,
14:39
it can examine the cube and solve the cube
305
867161
7193
μπορεί να εξετάσει τον κύβο και να λύσει τον κύβο
14:46
in five seconds.
306
874354
2699
σε πέντε δευτερόλεπτα.
14:49
(Applause)
307
877053
3881
(Χειροκρότημα)
14:52
That scares some people. That excites me.
308
880934
4065
Αυτό τρομάζει κάποιους ανθρώπους.
Εμένα με ενθουσιάζει.
Εμένα με ενθουσιάζει.
14:56
How lucky are we to live in this age
309
884999
3231
Πόσο τυχεροί είμαστε να ζούμε σε αυτή την εποχή
15:00
when mind and machine can work together?
310
888230
3293
όπου το μυαλό και η μηχανή
μπορούν να συνεργαστούν;
μπορούν να συνεργαστούν;
15:03
I was asked in an interview last year in my capacity
311
891523
2272
Μου ζητήθηκε, σε μία περσινή
συνέντευξή με την ιδιότητά μου
συνέντευξή με την ιδιότητά μου
15:05
as a lower-case "c" celebrity in Australia,
312
893795
2988
ως μικρή διασημότητα στην Αυστραλία,
15:08
"What was your highlight of 2012?"
313
896783
2005
«Ποια ήταν η κορυφαία στιγμή σου το 2012;»
15:10
People were expecting me to talk about
314
898788
1462
Ο κόσμος περίμενε να μιλήσω για
15:12
my beloved Sydney Swans football team.
315
900250
2668
την αγαπημένη μου ομάδα ποδοσφαίρου
του Σίδνεϊ, τους Κύκνους.
του Σίδνεϊ, τους Κύκνους.
15:14
In our beautiful, indigenous sport of Australian football,
316
902918
3008
Στο όμορφο, αυτόχθονο σπορ
του Αυστραλέζικου ποδόσφαιρου,
του Αυστραλέζικου ποδόσφαιρου,
15:17
they won the equivalent of the Super Bowl.
317
905926
2134
κέρδισαν το ισοδύναμο του Super Bowl.
15:20
I was there. It was the most emotional, exciting day.
318
908060
2991
Ήμουν εκεί. Ήταν η πιο συναισθηματική,
συναρπαστική μέρα.
συναρπαστική μέρα.
15:23
It wasn't my highlight of 2012.
319
911051
2114
Δεν ήταν η κορυφαία στιγμή μου του 2012.
15:25
People thought it might have been an interview I'd done on my show.
320
913165
1963
Ο κόσμος πίστευε πως θα μπορούσε να είναι
μια συνέντευξη που είχα κάνει στην εκπομπή μου.
μια συνέντευξη που είχα κάνει στην εκπομπή μου.
15:27
It might have been a politician. It might have been a breakthrough.
321
915128
2068
Θα μπορούσε να είναι ένας πολιτικός.
Θα μπορούσε να είναι ένα επίτευγμα.
Θα μπορούσε να είναι ένα επίτευγμα.
15:29
It might have been a book I read, the arts. No, no, no.
322
917196
2055
Θα μπορούσε να είναι ένα βιβλίο
που διάβασα, οι τέχνες. Όχι, όχι, όχι.
που διάβασα, οι τέχνες. Όχι, όχι, όχι.
15:31
It might have been something my two gorgeous daughters had done.
323
919251
2164
Θα μπορούσε να ήταν κάτι που είχαν κάνει
οι δύο πανέμορφες κόρες μου.
οι δύο πανέμορφες κόρες μου.
15:33
No, it wasn't. The highlight of 2012, so clearly,
324
921415
3579
Οχι, δεν ήταν. Η σπουδαία στιγμή του 2012, ξεκάθαρα,
15:36
was the discovery of the Higgs boson.
325
924994
3632
ήταν η ανακάλυψη του Μποζονίου Χιγκς.
15:40
Give it up for the fundamental particle
326
928626
2676
Ένα χειροκρότημα για το θεμελιώδες σωματίδιο
15:43
that bequeaths all other fundamental particles their mass.
327
931302
3005
που προσδίδει σε όλα τα άλλα θεμελιώδη
σωματίδια την μάζα τους
σωματίδια την μάζα τους
15:46
(Applause)
328
934307
1496
(Χειροκρότημα)
15:47
And what was so gorgeous about this discovery was
329
935803
2813
Και αυτό που ήταν τόσο υπέροχο
γι'αυτή την ανακάλυψη ήταν
γι'αυτή την ανακάλυψη ήταν
15:50
50 years ago Peter Higgs and his team
330
938616
2236
ότι πριν από 50 χρόνια
ο Πήτερ Χίγκς και η ομάδα του
ο Πήτερ Χίγκς και η ομάδα του
15:52
considered one of the deepest of all questions:
331
940852
2410
σκέφτηκαν μία από τις βαθύτερες ερωτήσεις:
15:55
How is it that the things that make us up have no mass?
332
943262
4640
Πώς γίνεται και αυτά που μας απαρτίζουν
δεν έχουν μάζα;
δεν έχουν μάζα;
15:59
I've clearly got mass. Where does it come from?
333
947902
4459
Σαφώς και έχω μάζα.
Από πού προέρχεται;
Από πού προέρχεται;
16:04
And he postulated a suggestion
334
952361
1814
Και έθεσε ως αίτημα μια πρόταση
16:06
that there's this infinite, incredibly small field
335
954175
3670
ότι υπάρχει αυτό το άπειρο,
απίστευτα μικρό πεδίο
απίστευτα μικρό πεδίο
16:09
stretching throughout the universe,
336
957845
2118
που εκτείνεται σε όλο το σύμπαν,
16:11
and as other particles go through those particles
337
959963
2085
και όπως άλλα σωματίδια περνάνε
μέσα από αυτά τα σωματίδια
μέσα από αυτά τα σωματίδια
16:14
and interact, that's where they get their mass.
338
962048
2392
και αλληλεπιδρούν,
από εκεί παίρνουν την μάζα τους.
από εκεί παίρνουν την μάζα τους.
16:16
The rest of the scientific community said,
339
964440
2457
Η υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα, είπε,
16:18
"Great idea, Higgsy.
340
966897
1609
«Σπουδαία ιδέα, Χίγκσυ.
16:20
We've got no idea if we could ever prove it.
341
968506
1686
Δεν έχουμε ιδέα εάν θα μπορούσαμε
ποτέ να το αποδείξουμε.
ποτέ να το αποδείξουμε.
16:22
It's beyond our reach."
342
970192
2108
Είναι ανέφικτο».
16:24
And within just 50 years,
343
972300
2497
Και μέσα σε μόλις 50 χρόνια,
16:26
in his lifetime, with him sitting in the audience,
344
974797
5884
στη διάρκεια της ζωής του,
με τον ίδιο να κάθεται στο ακροατήριο,
με τον ίδιο να κάθεται στο ακροατήριο,
16:32
we had designed the greatest machine ever
345
980681
3632
σχεδιάσαμε το μεγαλύτερο μηχάνημα ποτέ
16:36
to prove this incredible idea
346
984313
3066
για να αποδείξει αυτή την απίστευτη ιδέα
16:39
that originated just in a human mind.
347
987379
3963
που απλώς προέρχεται από ένα ανθρώπινο μυαλό.
16:43
That's what is so exciting for me about this prime number.
348
991342
2532
Αυτό είναι τόσο συναρπαστικό για μένα
γι' αυτόν τον πρώτο αριθμό.
γι' αυτόν τον πρώτο αριθμό.
16:45
We thought it might be there,
349
993874
2086
Σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσε να είναι εκεί,
16:47
and we went and found it.
350
995960
2420
και πήγαμε και το βρήκαμε.
16:50
That is the essence of being human.
351
998380
3900
Αυτή είναι η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης.
16:54
That is what we are all about.
352
1002280
3674
Αυτό είμαστε.
16:57
Or as my friend Descartes might put it,
353
1005954
1969
Ή όπως ίσως να έλεγε ο φίλος μου ο Ντεκάρτ,
16:59
we think,
354
1007923
1713
σκεφτόμαστε,
17:01
therefore we are.
355
1009636
2413
άρα υπάρχουμε.
17:04
Thank you.
356
1012049
1391
Ευχαριστώ.
17:05
(Applause)
357
1013440
5601
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Adam Spencer - Science communicatorRadio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk.
Why you should listen
Adam Spencer is the breakfast host on 702 ABC Sydney, the most listened-to talk show in Australia's biggest and most competitive market -- but (or maybe because) in between the usual fare of weather, traffic and local politics he weaves a spell of science, mathematics and general nerdery. Really! In a radio landscape dominated by shock jocks and morning zoos, he plays eclectic tunes, talks math, and never misses the chance to interview a Nobel Prize winner. Which is unsurprising once you find out that this former world debating champion had actually started on a PhD in Pure Mathematics before he began dabbling in improv comedy, which eventually led to his media career.
"Numbers," he says, "are the musical notes with which the symphony of the universe is played."
Watch Adam's promo video for this talk -- and follow the hashtag #PrimePush.
Adam Spencer | Speaker | TED.com