TED2013
Adam Spencer: Why I fell in love with monster prime numbers
اَدَم اسپنسر: چرا عاشق اعداد اول غول پیکر شدم
Filmed:
Readability: 3.8
2,209,386 views
اونها میلیونها رقم هستند، و ارتشی از ریاضی دانها و کامپیوتر ها بدنبالشون-- چرا نباید عاشق اعداد اول غول آسا باشیم؟ اَدَم اسپنسر، کمدین وکسی که یک عمر شیفته ریاضی بوده، دلیل علاقه اش به این اعداد عجیب و جادوی اسرار آمیز ریاضی را برایمان توضیح میدهد.
Adam Spencer - Science communicator
Radio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk. Full bio
Radio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Ah yes, those university days,
0
942
2828
آه بله، اون روزهاى دانشگاه،
00:15
a heady mix of Ph.D-level pure mathematics
1
3770
3903
ترکیبی از ریاضیات محض در سطح دکترا
00:19
and world debating championships,
2
7673
2471
و مسابقات قهرمانی جهانی مناظرات،
00:22
or, as I like to say, "Hello, ladies. Oh yeah."
3
10144
5253
یا شایدم باید گفت، « سلام خانها، بـــــله»
00:27
Didn't get much sexier than the Spence
4
15397
1992
بگذارید عرض کنم، خیلی جذاب تر از «اسپنس»
00:29
at university, let me tell you.
5
17389
1464
در دانشگاه نبود.
00:30
It is such a thrill for a humble breakfast radio announcer
6
18853
4386
این برای یک گوینده معمولی رادیو
صبحگاهی خیلی هیجان انگیزه
صبحگاهی خیلی هیجان انگیزه
00:35
from Sydney, Australia, to be here on the TED stage
7
23239
2331
که از سیدنی استرالیا به روی صحنه TED بره
00:37
literally on the other side of the world.
8
25570
2163
واقعا از اون طرف دنیا.
00:39
And I wanted to let you know, a lot of the things you've heard
9
27733
1633
و میخوام بگم، خیلی از چیزهایی که
00:41
about Australians are true.
10
29366
1645
در مورد استرالیایی ها شنیدید، درسته.
00:43
From the youngest of ages, we display
11
31011
2422
از همون جوونی، ما معرف
00:45
a prodigious sporting talent.
12
33433
2511
استعداد های ورزشی شگرفی هستیم.
00:47
On the field of battle, we are brave and noble warriors.
13
35944
4345
در میدان مبارزه، جنگجوهایی شجاع و بلند نظر.
00:52
What you've heard is true.
14
40289
657
آنچه شنیده اید درسته.
00:52
Australians, we don't mind a bit of a drink,
15
40946
3824
در استرالیا، کمی نوشیدنی ایرادی ندارد،
00:56
sometimes to excess, leading to embarrassing social situations. (Laughter)
16
44770
3750
بعضی وقتها یک کم بیشترش منجر
به شرایطی خجالت آور میشود، ( خنده )
به شرایطی خجالت آور میشود، ( خنده )
01:00
This is my father's work Christmas party, December 1973.
17
48520
6187
این میهمانی کاری کریسمس پدرم
در دسامبر ۱۹۷۳ است.
در دسامبر ۱۹۷۳ است.
01:06
I'm almost five years old. Fair to say,
18
54707
1922
من تقریبا ۵ سالمه، فکر کنم،
01:08
I'm enjoying the day a lot more than Santa was.
19
56629
2380
من خیلی بیشتر از سانتا
اون روز بهم خوش گذشت.
اون روز بهم خوش گذشت.
01:11
But I stand before you today
20
59009
3880
اما امروز جلوتون ایستاده ام
01:14
not as a breakfast radio host,
21
62889
1446
نه به عنوان مجری برنامه صبح رادیو،
01:16
not as a comedian, but as someone who was, is,
22
64335
3906
نه به عنوان کمدین، بلکه به عنوان کسی که
یک ریاضیدان بوده، هست،
یک ریاضیدان بوده، هست،
01:20
and always will be a mathematician.
23
68241
3180
و خواهد بود.
01:23
And anyone who's been bitten by the numbers bug
24
71421
2194
و هرکس که نیش جانوری بنام اعداد را خورده
01:25
knows that it bites early and it bites deep.
25
73615
3760
میداند که خیلی زود و عمیق نیش میزنه.
01:29
I cast my mind back when I was in second grade
26
77375
2937
وقتی به زمانی که کلاس دوم بودم فکر میکنم
01:32
at a beautiful little government-run school
27
80312
2023
یک مدرسه زیبای کوچک دولتی
01:34
called Boronia Park in the suburbs of Sydney,
28
82335
3755
به نام «بورونیا پارک» در حومه سیدنی،
01:38
and as we came up towards lunchtime, our teacher,
29
86090
2061
و وقتی که نزدیک ساعت
ناهار میشدیم، معلم ما،
ناهار میشدیم، معلم ما،
01:40
Ms. Russell, said to the class,
30
88151
1728
خانم راسل، به کلاس گفت،
01:41
"Hey, year two. What do you want to do after lunch?
31
89879
2465
آهای، کلاس دومی ها،
دوست دارید بعد از ناهار چکار کنیم؟
دوست دارید بعد از ناهار چکار کنیم؟
01:44
I've got no plans."
32
92344
2269
من برنامه ای ندارم.
01:46
It was an exercise in democratic schooling,
33
94613
3147
این تمرینی برای مدارس دموکراتیک بود،
01:49
and I am all for democratic schooling, but we were only seven.
34
97760
4622
و من کلا با مدرسه دموکراتیک موافقم،
اما ما فقط هفت سالمون بود.
اما ما فقط هفت سالمون بود.
01:54
So some of the suggestions we made as to what
35
102382
1742
پس بعضی از پیشنهاد هایی که میدادیم
01:56
we might want to do after lunch were a little bit impractical,
36
104124
2564
برای کاری که میخواستیم بعد از
ناهار بکنیم، یک کم غیر عملی بود،
ناهار بکنیم، یک کم غیر عملی بود،
01:58
and after a while, someone made a particularly silly suggestion
37
106688
2274
و بعد از مدتی یکی
پیشنهادی عملی ولی احمقانه داد
پیشنهادی عملی ولی احمقانه داد
02:00
and Ms. Russell patted them down with that gentle aphorism,
38
108962
2145
و خانم راسل با کمی نصیحت ردشان کرد،
02:03
"That wouldn't work.
39
111107
1597
" اینجوری نمیشه
02:04
That'd be like trying to put a square peg through a round hole."
40
112704
3991
مثل رد کردن پیچ مربع شکل از
یک سوراخ دایره ای است."
یک سوراخ دایره ای است."
02:08
Now I wasn't trying to be smart.
41
116695
2267
من نمی خواستم ادعای زرنگی کنم.
02:10
I wasn't trying to be funny.
42
118962
835
و نمی خواستم بامزه باشم.
02:11
I just politely raised my hand,
43
119797
2215
فقط مودبانه دستم را بلند کردم،
02:14
and when Ms. Russell acknowledged me, I said,
44
122012
1983
و وقتی خانم راسل اجازه داد،
02:15
in front of my year two classmates, and I quote,
45
123995
2636
در مقابل همکلاسی های کلاس دومی خودم، گفتم،
02:18
"But Miss,
46
126631
3563
"اما خانم
02:22
surely if the diagonal of the square
47
130194
3796
اگر ضلعهای مربع
02:25
is less than the diameter of the circle,
48
133990
4211
کمتر از قطر دایره باشه،
02:30
well, the square peg will pass quite easily through the round hole."
49
138201
2885
خوب مربع بسادگی از سوراخ دایره رد میشه."
02:33
(Laughter)
50
141086
3018
( خنده )
02:36
"It'd be like putting a piece of toast through a basketball hoop, wouldn't it?"
51
144104
4271
"مثل این میمونه که تکه ای نان تست را
از حلقۀ بسکتبال رد کنی، نمیشه؟"
از حلقۀ بسکتبال رد کنی، نمیشه؟"
02:40
And there was that same awkward silence
52
148375
1643
و سکوتی ناجور از طرف همکلاسی هام
02:42
from most of my classmates,
53
150018
1198
برقرار شد،
02:43
until sitting next to me, one of my friends,
54
151216
2103
تا یکی از دوستهام که کنارم نشسته بود،
02:45
one of the cool kids in class, Steven, leaned across
55
153319
2452
یکی از بچه های باحال کلاس، استیون ، خم شد
02:47
and punched me really hard in the head.
56
155771
2343
و با مشت محکم زد توی سرم.
02:50
(Laughter)
57
158114
1084
( خنده )
02:51
Now what Steven was saying was, "Look, Adam,
58
159198
2501
استیون داشت میگفت، " آدام ببین،
02:53
you are at a critical juncture in your life here, my friend.
59
161699
4549
رفیق ، تو سر یک گذرگاه خیلی مهم زندگی هستی
02:58
You can keep sitting here with us.
60
166248
2277
میتونی پیش ما بمونی.
03:00
Any more of that sort of talk, you've got to go and sit
61
168525
1670
اگر یک کم بیشتر اینجوری
حرف بزنی، باید بری و
حرف بزنی، باید بری و
03:02
over there with them."
62
170195
3780
و پیش اونها بشینی."
03:05
I thought about it for a nanosecond.
63
173975
1602
من یک صدم ثانیه فکر کردم.
03:07
I took one look at the road map of life,
64
175577
3776
یک نگاه به مسیر زندگی کردم،
03:11
and I ran off down the street marked "Geek"
65
179353
3828
و دویدم طرف خیابونی که
اسمش "Geek" (مُخ ریاضی) بود
اسمش "Geek" (مُخ ریاضی) بود
03:15
as fast as my chubby, asthmatic little legs would carry me.
66
183181
5427
با تمام سرعتی که پاهای تپل و
آسمی من میتونست کمک کنه.
آسمی من میتونست کمک کنه.
03:20
I fell in love with mathematics from the earliest of ages.
67
188623
3713
من ازبچگی عاشق ریاضی بودم.
03:24
I explained it to all my friends. Maths is beautiful.
68
192351
2858
به همه دوستام می گفتم.
ریاضیات زیباست.
ریاضیات زیباست.
03:27
It's natural. It's everywhere.
69
195209
1984
طبیعی است و همه جاست.
03:29
Numbers are the musical notes
70
197193
3305
اعداد، نت های موسیقی هستند
03:32
with which the symphony of the universe is written.
71
200498
4222
که با آن سمفونی جهان نوشته شده.
03:36
The great Descartes said something quite similar.
72
204720
2283
«دکارت» بزرگ چیزی شبیه به این گفته.
03:39
The universe "is written in the mathematical language."
73
207003
2710
جهان "به زبان ریاضی نوشته شده."
03:41
And today, I want to show you one of those musical notes,
74
209713
4224
و امروز، میخواهم یکی از این
نت های موسیقی را به شما نشان دهم،
نت های موسیقی را به شما نشان دهم،
03:45
a number so beautiful, so massive,
75
213937
4392
عددی بسیار زیبا، بسیار بزرگ،
03:50
I think it will blow your mind.
76
218329
2573
که سرتان سوت بکشد.
03:52
Today we're going to talk about prime numbers.
77
220902
2747
امروز میخواهیم درباره
اعداد اول صحبت کنیم.
اعداد اول صحبت کنیم.
03:55
Most of you I'm sure remember that six is not prime
78
223649
3966
بیشترتون مطمئنم یادتونه که شش، عدد اول نیست
03:59
because it's 2 x 3.
79
227615
2316
چون حاصل ۲X۳ است.
04:01
Seven is prime because it's 1 x 7,
80
229931
3614
هفت، عدد اول است چون ۱x۷ است،
04:05
but we can't break it down into any smaller chunks,
81
233545
2603
اما بیشتر از این به بخش های
کوچکتر تجزیه نمی شود،
کوچکتر تجزیه نمی شود،
04:08
or as we call them, factors.
82
236148
1983
یا اونجوری که ما میگیم، فاکتور.
04:10
Now a few things you might like to know about prime numbers.
83
238131
2490
حالا چند تا مورد درباره
اعداد اول که شاید خوشتون بیاد.
اعداد اول که شاید خوشتون بیاد.
04:12
One is not prime.
84
240621
2011
«یک» عدد اول نیست.
04:14
The proof of that is a great party trick
85
242632
2540
اثبات اون مثل حقه مهمونی است
04:17
that admittedly only works at certain parties.
86
245172
2904
که البته باید اقرار کرد فقط
تو بعضی مهمونی ها کار میکنه.
تو بعضی مهمونی ها کار میکنه.
04:20
(Laughter)
87
248076
2990
( خنده )
04:23
Another thing about primes, there is no final biggest prime number.
88
251066
3662
یه موضوع دیگه در مورد اعداد اول اینه که،
بزرگترین عدد اول وجود نداره.
بزرگترین عدد اول وجود نداره.
04:26
They keep going on forever.
89
254728
1412
تا ابد ادامه دارند.
04:28
We know there are an infinite number of primes
90
256140
1839
ما میدونیم که بی نهایت عدد اول وجود دارند
04:29
due to the brilliant mathematician Euclid.
91
257979
1950
و این را اقلیدس بزرگ گفته.
04:31
Over thousands of years ago, he proved that for us.
92
259929
3232
هزاران سال پیش این را برایمان اثبات کرده.
04:35
But the third thing about prime numbers,
93
263161
1697
و سومین چیز در مورد اعداد اول،
04:36
mathematicians have always wondered,
94
264858
1510
که همیشه ریاضی دان ها را شگفت زده کرده،
04:38
well at any given moment in time,
95
266368
2262
و همیشه اینطور بوده،
04:40
what is the biggest prime that we know about?
96
268630
2803
بزرگترین عدد اولی که میشناسیم چیه؟
04:43
Today we're going to hunt for that massive prime.
97
271433
4308
امروز به شکار این عدد بزرگ میرویم.
04:47
Don't freak out.
98
275741
3147
لطفا نترسید.
04:50
All you need to know, of all the mathematics
99
278888
3001
تنها چیزی که از ریاضی باید بدونید
04:53
you've ever learned, unlearned, crammed, forgotten,
100
281889
4485
قبلا یاد گرفته اید، یاد نگرفته اید،
یه چیزی میدونید، فراموش کرده اید،
یه چیزی میدونید، فراموش کرده اید،
04:58
never understood in the first place,
101
286374
1733
هیچوقت نفهمیدید،
05:00
all you need to know is this:
102
288107
2385
تنها چیزی که باید بدونید اینه :
05:02
When I say 2 ^ 5,
103
290492
4247
وقتی میگم ۲ به توان ۵،
05:06
I'm talking about five little number twos next to each other
104
294739
2847
میگم که ۵ تا عدد ۲ کوچولو در کنار هم
05:09
all multiplied together,
105
297586
1295
همگی ضرب میشوند،
05:10
2 x 2 x 2 x 2 x 2.
106
298881
3216
۲x۲x۲x۲x۲.
05:14
So 2 ^ 5 is 2 x 2 = 4,
107
302097
3404
پس ۲ به توان ۵ یعنی ۲x۲=۴
05:17
8, 16, 32.
108
305501
2180
۸ ،۳۲،۱۶
05:19
If you've got that, you're with me for the entire journey. Okay?
109
307681
3514
اگه متوجه این شدی،
بقیه مسیر را با من خواهی آمد. خوبه؟
بقیه مسیر را با من خواهی آمد. خوبه؟
05:23
So 2 ^ 5,
110
311195
1972
پس ۲ به توان ۵،
05:25
those five little twos multiplied together.
111
313167
1712
۵ بار اون دو های کوچک را
در هم ضرب میکنیم.
در هم ضرب میکنیم.
05:26
(2 ^ 5) - 1 = 31.
112
314879
4263
۳۱=۱-(۵^۲)
05:31
31 is a prime number, and that five in the power
113
319142
3311
۳۱ یک عدد اوله ، و اون توان ۵
05:34
is also a prime number.
114
322453
2545
هم یک عدد اوله.
05:36
And the vast bulk of massive primes we've ever found
115
324998
3504
و گستره ای از اعداد اول
که تا کنون پیدا کرده ایم
که تا کنون پیدا کرده ایم
05:40
are of that form:
116
328502
1236
اینجوریند :
05:41
two to a prime number, take away one.
117
329738
3279
دو به توان یک عدد اول منهای یک.
05:45
I won't go into great detail as to why,
118
333017
2417
نمی خوام وارد جزئیات اینکه چرا بشوم.
05:47
because most of your eyes will bleed out of your head if I do,
119
335434
2751
چون حسابی خسته تان خواهم کرد،
05:50
but suffice to say, a number of that form
120
338185
4211
اما کافیه بگم، عددی از این نوع
05:54
is fairly easy to test for primacy.
121
342396
3463
آزمایش عدد اول بودش نسبتا ساده است.
05:57
A random odd number is a lot harder to test.
122
345859
3600
آزمایش تصادفی یک عدد فرد خیلی سخت تره.
06:01
But as soon as we go hunting for massive primes,
123
349459
1921
ولی وقتی شروع به شکار
عدد های اول بزرگ کردیم،
عدد های اول بزرگ کردیم،
06:03
we realize it's not enough
124
351380
1839
متوجه شدیم که کافی نیست
06:05
just to put in any prime number in the power.
125
353219
2741
که هر عدد اولی را در توان بگذاریم.
06:07
(2 ^ 11) - 1 = 2,047,
126
355960
2597
۲۰۴۷=۱-(۱۱^۲)،
06:10
and you don't need me to tell you that's 23 x 89.
127
358557
3368
و نیازی نیست به شما بگم که اون ۲۳×۸۹ است.
06:13
(Laughter)
128
361925
2126
( خنده )
06:16
But (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1
129
364051
3240
اما ۱-(۱۳^۲) ، ۱-(۱۷^۲)
06:19
(2 ^ 19) - 1, are all prime numbers.
130
367291
3357
۱-(۱۹^۲) ، همگی عددهای اولند.
06:22
After that point, they thin out a lot.
131
370648
2869
از این مرحله به بعد ، کلی کم شدند.
06:25
And one of the things about the search for massive primes
132
373517
2130
و یک موضوع دیگه در مورد
پیدا کردن عدد های بزرگ اول
پیدا کردن عدد های بزرگ اول
06:27
that I love so much is some of the great mathematical minds
133
375647
3139
که خیلی دوست دارم اینه که بعضی
از مغز های بزرگ ریاضی
از مغز های بزرگ ریاضی
06:30
of all time have gone on this search.
134
378786
2517
دوران تاریخ دنبال این جستجو رفتند.
06:33
This is the great Swiss mathematician Leonhard Euler.
135
381303
2737
این ریاضی دان بزرگ سوئیسی
لئونارد اویلر است.
لئونارد اویلر است.
06:36
In the 1700s, other mathematicians said
136
384040
2461
در سالهای ۱۷۰۰، ریاضیدان های دیگه میگفتند
06:38
he is simply the master of us all.
137
386501
3032
او قطعا استاد همه ماست.
06:41
He was so respected, they put him on European currency
138
389533
3188
اونقدر مورد احترام بود که
عکسش را روی پول اروپا گذاشتند
عکسش را روی پول اروپا گذاشتند
06:44
back when that was a compliment.
139
392721
2645
البته وقتی که ارزش داشت.
06:47
(Laughter)
140
395366
4980
( خنده )
06:52
Euler discovered at the time the world's biggest prime:
141
400346
3083
اویلر بزرگترین عدد اول
دوران خودش را پیدا کرد:
دوران خودش را پیدا کرد:
06:55
(2 ^ 31) - 1.
142
403429
1787
۱-(۳۱^۲).
06:57
It's over two billion.
143
405216
2348
بیش از دو میلیارد است.
06:59
He proved it was prime with nothing more
144
407564
2035
او ثابت کرد که این عدد اول است فقط با
07:01
than a quill, ink, paper and his mind.
145
409599
3788
قلم پَر، جوهر، کاغذ و فکرش.
07:05
You think that's big.
146
413387
954
فکر میکنید که این بزرگه.
07:06
We know that (2 ^ 127) - 1
147
414341
3277
ما میدونیم که ۱-(۱۲۷^۲)
07:09
is a prime number.
148
417618
1594
یک عدد اوله.
07:11
It's an absolute brute.
149
419212
1644
قطعا خیلی بی رحمانه است.
07:12
Look at it here: 39 digits long,
150
420856
4005
اینجا ببینیدش: ۳۹ رقمی،
07:16
proven to be prime in 1876
151
424861
3363
که در ۱۸۷۶ ثابت شد عدد اوله
07:20
by a mathematician called Lucas.
152
428224
2064
توسط ریاضی دانی به نام لوکاس.
07:22
Word up, L-Dog.
153
430288
1936
واقعا عجب کله شقی.
07:24
(Laughter)
154
432224
1745
( خنده )
07:25
But one of the great things about the search for massive primes,
155
433969
2394
اما یکی از چیزهای جالب در
پیدا کردن عدد های بزرگ اول،
پیدا کردن عدد های بزرگ اول،
07:28
it's not just finding the primes.
156
436363
1197
اینه که موضوع فقط پیدا کردن
عدد های اول نیست.
عدد های اول نیست.
07:29
Sometimes proving another number not to be prime is just as exciting.
157
437560
4251
بعضی وقت ها ثابت کردن این که
یک عدد اول نیست هم همانقدر جالبه.
یک عدد اول نیست هم همانقدر جالبه.
07:33
Lucas again, in 1876, showed us (2 ^ 67) - 1,
158
441811
5782
لوکاس در ۱۸۷۶، نشان داد که ۱-(۶۷^۲)،
07:39
21 digits long, was not prime.
159
447593
2676
عددی ۲۱ رقمی، اول نیست.
07:42
But he didn't know what the factors were.
160
450269
2429
اما نمیدونست که فاکتورهاش چه بودند.
07:44
We knew it was like six, but we didn't know
161
452698
1785
میدونستیم که مثل شش میمونه، اما نمیدونستیم
07:46
what are the 2 x 3 that multiply together
162
454483
2421
چه عدد هایی مثل ۲×۳ در هم ضرب شدند
07:48
to give us that massive number.
163
456904
1250
که این عدد بزرگ را میسازند.
07:50
We didn't know for almost 40 years
164
458154
2041
برای تقریبا" ۴۰ سال نمی دونستیم
07:52
until Frank Nelson Cole came along.
165
460195
2922
تا وقتی فرانک نلسون کول پیدا شد.
07:55
And at a gathering of prestigious American mathematicians,
166
463117
2378
و در یک گردهمایی معتبر
ریاضیدانان آمریکایی،
ریاضیدانان آمریکایی،
07:57
he walked to the board, took up a piece of chalk,
167
465495
3796
او به سمت تخته رفت، و یک گچ برداشت،
08:01
and started writing out the powers of two:
168
469291
2765
و شروع به نوشتن توان های ۲ کرد:
08:04
two, four, eight, 16 --
169
472056
3121
دو، چهار، هشت، ۱۶ --
08:07
come on, join in with me, you know how it goes --
170
475177
1656
بیایین دیگه، همراهی کنین،
میدونین که چطوریه --
میدونین که چطوریه --
08:08
32, 64, 128, 256,
171
476833
3866
۳۲، ۶۴، ۱۲۸، ۲۵۶،
08:12
512, 1,024, 2,048.
172
480699
4656
۵۱۲، ۱۰۲۴، ۲۰۴۸.
08:17
I'm in geek heaven. We'll stop it there for a second.
173
485355
2552
من توی بهشت خرخون ها هستم.
یه ثانیه اینجا توقف کنیم.
یه ثانیه اینجا توقف کنیم.
08:19
Frank Nelson Cole did not stop there.
174
487907
2770
فرانک نلسون کول اینجا توقف نکرد.
08:22
He went on and on
175
490677
1663
او همینطور ادامه داد
08:24
and calculated 67 powers of two.
176
492340
3669
و تا دو به توان ۶۷ رسید.
08:28
He took away one and wrote that number on the board.
177
496009
2492
آن را منهای یک کرد و روی تخته نوشت.
08:30
A frisson of excitement went around the room.
178
498501
4341
اتاق از هیجان لرزید.
08:34
It got even more exciting when he then wrote down
179
502842
2262
و موضوع جالبتر شد وقتی
08:37
these two large prime numbers in your standard multiplication format --
180
505104
4399
این دو عدد بزرگ اول را به روش
ضرب استاندارد نوشت --
ضرب استاندارد نوشت --
08:41
and for the rest of the hour of his talk
181
509509
3907
و در ساعت باقی مانده از صحبتش
08:45
Frank Nelson Cole busted that out.
182
513416
4633
فرانک نلسون کول، آنرا پیدا کرد.
08:50
He had found the prime factors
183
518049
2174
او ضرایب عدد اول را پیدا کرده بود
08:52
of (2 ^ 67) - 1.
184
520223
2410
عدد ۱-(۶۷^۲).
08:54
The room went berserk --
185
522633
2502
اتاق جلسه منفجر شده بود --
08:57
(Laughter) --
186
525135
1820
( خنده ) --
08:58
as Frank Nelson Cole sat down,
187
526955
2042
وقتی فرانک نلسون کول نشست،
09:00
having delivered the only talk in the history of mathematics
188
528997
3347
اولین سخنرانی در تاریخ ریاضی را کرده بود ،
09:04
with no words.
189
532344
2809
که کلامی صحبت نداشت.
09:07
He admitted afterwards it wasn't that hard to do.
190
535153
2687
بعدا گفت که خیلی سخت نبود.
09:09
It took focus. It took dedication.
191
537840
2650
تمرکز میخواست و فداکاری.
09:12
It took him, by his estimate,
192
540490
2000
اونطوری که تخمین زده بود،
09:14
"three years of Sundays."
193
542490
3971
« سه سال یکشنبه ها» را صرف کرده بود
09:18
But then in the field of mathematics,
194
546461
2338
اما بعد در رشته ریاضیات،
09:20
as in so many of the fields that we've heard from in this TED,
195
548799
3115
مثل خیلی از رشته هایی که درTED شنیده ایم،
09:23
the age of the computer goes along and things explode.
196
551914
4343
دوران کامپیوتر و سرعت انفجاریش شروع شد.
09:28
These are the largest prime numbers we knew
197
556257
2437
اینها بزرگترین
اعداد اولی هستند که میشناسیم
اعداد اولی هستند که میشناسیم
09:30
decade by decade, each one dwarfing the one before
198
558694
3407
دهه به دهه، قبلی را مثل کوتوله کرد
09:34
as computers took over and our power to calculate
199
562101
3200
همینطور که کامپیوترها قدرت
پیدا میکردند توان محاسبه ما هم
پیدا میکردند توان محاسبه ما هم
09:37
just grew and grew.
200
565301
1912
بیشتر افزایش پیدا میکرد.
09:39
This is the largest prime number we knew in 1996,
201
567230
3065
این بزرگترین عدد اولی است
که در ۱۹۹۶ میشناختیم،
که در ۱۹۹۶ میشناختیم،
09:42
a very emotional year for me.
202
570295
2020
سالی عاطفی برای من.
09:44
It was the year I left university.
203
572315
1935
سالی بود که دانشگاه را تمام کردم.
09:46
I was torn between mathematics and media.
204
574250
2625
من بین ریاضیات و رسانه زندگی میکردم.
09:48
It was a tough decision. I loved university.
205
576875
2455
و این یک تصمیم سخت بود.
من عاشق دانشگاه بودم.
من عاشق دانشگاه بودم.
09:51
My arts degree was the best nine and a half years of my life.
206
579330
3873
بهترین نه سال و نیم زندگیم
در گرفتن مدرک دانشگاه بود.
در گرفتن مدرک دانشگاه بود.
09:55
(Laughter)
207
583203
2583
( خنده )
09:57
But I came to a realization about my own ability.
208
585786
3627
اما بعد واقعیت را در مورد توانم قبول کردم.
10:01
Put simply, in a room full of randomly selected people,
209
589413
3517
ساده بگم، در اتاقی پر از
آدمهایی که تصادفی انتخاب شده اند،
آدمهایی که تصادفی انتخاب شده اند،
10:04
I'm a maths genius.
210
592930
1875
من یک نابغه ریاضی هستم.
10:06
In a roomful of maths Ph.Ds,
211
594805
2077
در اتاقی پر از پروفسورهای ریاضی،
10:08
I'm as dumb as a box of hammers.
212
596882
3729
من کلا خنگ به نظر میرسم.
10:12
My skill is not in the mathematics.
213
600611
1747
مهارت من ریاضی نیست.
10:14
It is in telling the story of the mathematics.
214
602358
3892
بیان داستان ریاضیات است.
10:18
And during that time, since I've left university,
215
606250
2186
و از زمانیکه دانشگاه را ترک کردم،
10:20
these numbers have got bigger and bigger,
216
608436
2136
این عددها بزرگتر و بزرگتر شدند،
10:22
each one dwarfing the last,
217
610572
1766
هر کدام قبلی را کوچک کرد،
10:24
until along came this man, Dr. Curtis Cooper,
218
612338
4893
تا وقتی که این مرد
آقای دکتر کورتیس کوپر رسید،
آقای دکتر کورتیس کوپر رسید،
10:29
who a few years ago held the record for the largest ever prime,
219
617231
3359
که چند سال پیش رکورد
بزرگترین عدد اول را داشت،
بزرگترین عدد اول را داشت،
10:32
only to see it snatched away by a rival university.
220
620590
3305
که قبلا توسط دانشگاه رقیب ربوده شده بود.
10:35
And then Curtis Cooper got it back.
221
623895
4177
و کورتیس کوپر آن را دوباره بدست آورد.
10:40
Not years ago, not months ago, days ago.
222
628072
5327
نه سالها پیش، یا ماهها پیش،
بلکه چند روز قبل.
بلکه چند روز قبل.
10:45
In an amazing moment of serendipity,
223
633399
1644
در یک لحظه شگفت و غیر منتظره،
10:47
I had to send TED a new slide
224
635043
4152
مجبور شدم برای TED یک اسلاید جدید بفرستم
10:51
to show you what this guy had done.
225
639195
2010
تا نشونتون بدهم که ایشون چه کرده.
10:53
I still remember -- (Applause) --
226
641205
2650
هنوز یادم میاد --( تشویق حضار) --
10:55
I still remember when it happened.
227
643855
1503
وقتی پیش آمد کاملا یادمه.
10:57
I was doing my breakfast radio show.
228
645358
1448
مشغول اجرای برنامه صبح بودم.
10:58
I looked down on Twitter. There was a tweet:
229
646806
1372
به تويیتر تگاه کردم. متنی آمده بود:
11:00
"Adam, have you seen the new largest prime number?"
230
648178
2305
« اَدَم، بزرگترین عدد اول جدید را دیدی؟»
11:02
I shivered --
231
650483
1414
من لرزیدم --
11:03
(Laughter) --
232
651897
1740
( خنده ) --
11:05
contacted the women who produced my radio show out in the other room,
233
653637
3082
با خانمی که تولید کننده برنامه رادیویی
من بود توی اتاق دیگرتماس گرفتم،
من بود توی اتاق دیگرتماس گرفتم،
11:08
and said "Girls, hold the front page.
234
656719
2451
و گفتم، "خانمها صفحه اول را نگه دارین.
11:11
We're not talking politics today.
235
659170
1460
امروز در مورد سیاست صحبت نمی کنیم.
11:12
We're not talking sport today.
236
660630
1957
امروز در مورد ورزش صحبت نمی کنیم.
11:14
They found another megaprime."
237
662587
2330
اونها یک عدد اول غول آسا ی دیگرپیدا کرده اند."
11:16
The girls just shook their heads,
238
664917
1512
خانمها فقط سرشون را تکون داده،
11:18
put them in their hands, and let me go my own way.
239
666429
2237
دستهاشون رو روی سرشون گذاشتند،
و گذاشتند همانطور که می خوام ادامه بدم.
و گذاشتند همانطور که می خوام ادامه بدم.
11:20
It's because of Curtis Cooper that we know,
240
668666
2576
بخاطر کورتیس کوپر است که،
11:23
currently the largest prime number we know,
241
671242
2329
الان بزرگترین عدد اول را میشناسیم،
11:25
is 2 ^ 57,885,161.
242
673571
8010
و اون ۵۷,۸۸۵,۱۶۱^۲ هست.
11:33
Don't forget to subtract the one.
243
681581
2803
یادتون نره منهای یک.
11:36
This number is almost 17 and a half million digits long.
244
684384
7224
این عدد تقریبا ۱۷ و نیم میلیون رقم داره.
11:43
If you typed it out on a computer and saved it as a text file,
245
691608
3426
اگر تاپیش کنید و توی یک
فایل متنی کامپیوتر ذخیره کنید،
فایل متنی کامپیوتر ذخیره کنید،
11:47
that's 22 meg.
246
695034
2795
۲۲ مگابایت میشه.
11:49
For the slightly less geeky of you,
247
697829
2044
برای اونهایی که یک کم کمتر میفهمند،
11:51
think about the Harry Potter novels, okay?
248
699873
2137
به کتاب هری پاتر فکر کنید، خوبه؟
11:54
This is the first Harry Potter novel.
249
702010
2350
این اولین کتابشه.
11:56
This is all seven Harry Potter novels,
250
704360
1702
اینها کل هفت کتابشه،
11:58
because she did tend to faff on a bit near the end.
251
706062
2362
چون نویسنده نمی خواست اواخرش وقت تلف کنه.
12:00
(Laughter)
252
708424
3519
( خنده )
12:03
Written out as a book, this number would run
253
711943
2312
اگر شکل کتاب چاپش میکردیم، این عدد
12:06
the length of the Harry Potter novels and half again.
254
714255
4475
معادل یک و نیم برابر
کتابهای هری پاتر میشد.
کتابهای هری پاتر میشد.
12:10
Here's a slide of the first 1,000 digits of this prime.
255
718730
5539
این عکس ۱۰۰۰ رقم اول این عدد اوله.
12:16
If, when TED had begun, at 11 o'clock on Tuesday,
256
724269
3121
اگه TED ساعت ۱۱ سه شنبه شروع بشه،
12:19
we'd walked out and simply hit one slide every second,
257
727390
4568
و هر ثانیه یک صفحه را نشون بدیم،
12:23
it would have taken five hours to show you that number.
258
731958
5370
نشون دادن این عدد پنج ساعت وقت میگیره.
12:29
I was keen to do it, could not convince Bono.
259
737328
2966
میخواستم این کارو بکنم،
ولی «بونو» راضی نشد.
ولی «بونو» راضی نشد.
12:32
That's the way it goes.
260
740294
2603
اینجوریه دیگه.
12:34
This number is 17 and a half thousand slides long,
261
742897
4420
طول این عدد ۱۷ هزار و پانصد صفحه میشود،
12:39
and we know it is prime as confidently
262
747317
4123
و ما مطمئنیم که عدد اول است
12:43
as we know the number seven is prime.
263
751440
3374
همونقدر که مطمئنیم عدد هفت اول است.
12:46
That fills me with almost sexual excitement.
264
754814
5686
برای من تقریبا مثل یک تحریک جنسی میمونه.
12:52
And who am I kidding when I say almost?
265
760500
2183
و چه کسی را میخوام
گول بزنم وقتی میگم تقریبا؟
گول بزنم وقتی میگم تقریبا؟
12:54
(Laughter)
266
762683
2562
( خنده )
12:57
I know what you're thinking:
267
765245
1651
میدونم که فکر میکنید:
12:58
Adam, we're happy that you're happy,
268
766896
4979
اَدَم، از خوشحالی تو ما هم خوشحالیم،
13:03
but why should we care?
269
771875
2498
ولی چه ربطی به ما داره؟
13:06
Let me give you just three reasons why this is so beautiful.
270
774373
2710
بزار سه دلیل برای اینکه
این موضوع چقدر زیباست بیارم.
این موضوع چقدر زیباست بیارم.
13:09
First of all, as I explained, to ask a computer
271
777083
3551
اول از همه، همونطور که توضیح دادم،
برای آنکه از کامپیوتر بخواین
برای آنکه از کامپیوتر بخواین
13:12
"Is that number prime?" to type it in its abbreviated form,
272
780634
3079
« آیا این عدد اوله؟» به یک شکل خلاصه،
13:15
and then only about six lines of code is the test for primacy,
273
783713
4202
تقریبا نیاز به شش خط برنامه نویسی دارید،
13:19
is a remarkably simple question to ask.
274
787915
2321
این مسئله ای کاملا ساده است.
13:22
It's got a remarkably clear yes/no answer,
275
790236
3013
و مشخصا پاسخ آن بله یا خیر است،
13:25
and just requires phenomenal grunt.
276
793249
2557
فقط کلی کار میبره.
13:27
Large prime numbers are a great way of testing
277
795806
2169
اعداد بزرگ اول بهترین راه برای آزمایش
13:29
the speed and accuracy of computer chips.
278
797975
2633
سرعت و دقت تراشه های کامپیوتر هستند.
13:32
But secondly, as Curtis Cooper was looking for that monster prime,
279
800608
2801
اما دوم، وقتی کورتیس کوپر
دنبال اون عدد اول غول پیکر بود،
دنبال اون عدد اول غول پیکر بود،
13:35
he wasn't the only guy searching.
280
803409
1925
اون تنها کسی نبود که این کار را میکرد .
13:37
My laptop at home was looking through
281
805334
1185
لپ تاپ من هم در خونه همین کار را میکرد
13:38
four potential candidate primes myself
282
806519
2275
برای چهار انتخاب عدد اول که داشتم
13:40
as part of a networked computer hunt around the world
283
808794
3656
به عنوان بخشی از شبکه جستجوی جهانی
13:44
for these large numbers.
284
812450
1255
برای این عددهای بزرگ.
13:45
The discovery of that prime is similar to the work
285
813705
1929
کشف این عدد اول مثل کاری است
13:47
people are doing in unraveling RNA sequences,
286
815634
3202
که مردم برای پیدا کردن
ترتیب RNA انجام میدهند،
ترتیب RNA انجام میدهند،
13:50
in searching through data from SETI and other astronomical projects.
287
818836
3072
برای جستجوی اطلاعات SETI
یا پروژه های دیگر نجومی.
یا پروژه های دیگر نجومی.
13:53
We live in an age where some of the great breakthroughs
288
821908
3242
ما در زمانی زندگی میکنیم
که بزرگترین پیشرفت ها
که بزرگترین پیشرفت ها
13:57
are not going to happen in the labs or the halls of academia
289
825150
2519
در آزمایشگاهها یا
سالن های آکادمی پیدا نمیشود
سالن های آکادمی پیدا نمیشود
13:59
but on laptops, desktops,
290
827669
2114
بلکه درلپ تاپ یا کامپیوتر رومیزی،
یا کف دست افرادی است
14:01
in the palms of people's hands
291
829783
1866
14:03
who are simply helping out for the search.
292
831649
3413
که به جستجو کمک می کنند.
14:07
But for me it's amazing because it's a metaphor
293
835062
2329
اما از نظر من عالیه چون مثل یک استعاره است
14:09
for the time in which we live,
294
837391
1937
درزمانی که در اون زندگی میکنیم،
14:11
when human minds and machines can conquer together.
295
839328
4844
وقتی که فکر آدمها و ماشین ها
با هم پیروز میشوند.
با هم پیروز میشوند.
14:16
We've heard a lot about robots in this TED.
296
844172
2359
ما کلی در مورد ربات ها
در این TED با هم شنیدیم.
در این TED با هم شنیدیم.
14:18
We've heard a lot about what they can and can't do.
297
846531
1610
فهمیدیم که جه کارهایی
رو میتونند انجام بدهند.
رو میتونند انجام بدهند.
14:20
It is true, you can now download onto your smartphone
298
848141
2522
درسته، الام میتونید آن را توی
تلفن هوشمندتون نصب کنید
تلفن هوشمندتون نصب کنید
14:22
an app that would beat most grandmasters at chess.
299
850663
3895
برنامه ای که بیشتر
قهرمانان شطرنج را شکست میده.
قهرمانان شطرنج را شکست میده.
14:26
You think that's cool.
300
854558
1464
فکر میکنین جالبه.
14:28
Here's a machine doing something cool.
301
856022
2566
این ماشینی است که کارجالبی انجام میده.
14:30
This is the CubeStormer II.
302
858588
2186
این CubeStormer II است.
14:32
It can take a randomly shuffled Rubik's Cube.
303
860774
3821
میتونه یک مکعب روبیک
که تصادفی به هم ریخته را
که تصادفی به هم ریخته را
14:36
Using the power of the smartphone,
304
864595
2566
با کمک توان تلفن هوشمند مرتب کنه،
14:39
it can examine the cube and solve the cube
305
867161
7193
مکعب را بررسی و حل میکنه
14:46
in five seconds.
306
874354
2699
در پنج ثانیه.
14:49
(Applause)
307
877053
3881
( تشویق حضار )
14:52
That scares some people. That excites me.
308
880934
4065
این بعضی ها رو میترسونه.
من رو هیجان زده میکنه.
من رو هیجان زده میکنه.
14:56
How lucky are we to live in this age
309
884999
3231
چقر خوش شانسیم که
در این دوران زندگی میکنیم
در این دوران زندگی میکنیم
15:00
when mind and machine can work together?
310
888230
3293
وقتی که فکر و ماشین
میتونند با هم کار کنند؟
میتونند با هم کار کنند؟
15:03
I was asked in an interview last year in my capacity
311
891523
2272
پارسال در یک مصاحبه درمورد ظرفیتم
15:05
as a lower-case "c" celebrity in Australia,
312
893795
2988
به عنوان یک آدم مشهور
رده پایین در استرالیا پرسیدند،
رده پایین در استرالیا پرسیدند،
15:08
"What was your highlight of 2012?"
313
896783
2005
" مهمترین اتفاقات سال ۲۰۱۲ از نظر توچه بود؟"
15:10
People were expecting me to talk about
314
898788
1462
مردم منتظر بودند من در مورد
15:12
my beloved Sydney Swans football team.
315
900250
2668
تیم مورد علاقه فوتبالم
«سیدنی سوانس» صحبت کنم.
«سیدنی سوانس» صحبت کنم.
15:14
In our beautiful, indigenous sport of Australian football,
316
902918
3008
در ورزش زیبای بومی ما، فوتبال استرالیایی،
15:17
they won the equivalent of the Super Bowl.
317
905926
2134
اونها چیزی شبیه «سوپر باول» را برده بودند.
15:20
I was there. It was the most emotional, exciting day.
318
908060
2991
اونجا بودم. یکی از احساسی ترین و
هیجان انگیزترین روزهای عمرم بود.
هیجان انگیزترین روزهای عمرم بود.
15:23
It wasn't my highlight of 2012.
319
911051
2114
اما به نظرم این اتفاق مهم ۲۰۱۲ نبود.
15:25
People thought it might have been an interview I'd done on my show.
320
913165
1963
فکر میکردند احتمالا مصاحبه ای
است که در برنامه ام انجام دادم.
است که در برنامه ام انجام دادم.
15:27
It might have been a politician. It might have been a breakthrough.
321
915128
2068
میتونست یک موضوع سیاسی یا یک پیشرفت باشه.
15:29
It might have been a book I read, the arts. No, no, no.
322
917196
2055
میتونست کتابی باشه که خوندم، هنر.
نه، نه، نه.
نه، نه، نه.
15:31
It might have been something my two gorgeous daughters had done.
323
919251
2164
میتونست کاری باشه که دو
تا دختر خوشگلم انجام دادند.
تا دختر خوشگلم انجام دادند.
15:33
No, it wasn't. The highlight of 2012, so clearly,
324
921415
3579
اما این نبود. مهمترین اتفاق ۲۰۱۲، مشخصا،
15:36
was the discovery of the Higgs boson.
325
924994
3632
کشف هیگز بوزون بود.
15:40
Give it up for the fundamental particle
326
928626
2676
برای این ذره بنیادی کف بزنید
15:43
that bequeaths all other fundamental particles their mass.
327
931302
3005
که به تمامی ذرات بنیادی دیگر جرم میدهد.
15:46
(Applause)
328
934307
1496
( تشویق حضار )
15:47
And what was so gorgeous about this discovery was
329
935803
2813
و آنچه در مورد این کشف خیلی زیبا بود اینکه
15:50
50 years ago Peter Higgs and his team
330
938616
2236
۵۰ سال پیش، پیتر هیگز و تیمش
15:52
considered one of the deepest of all questions:
331
940852
2410
یکی از عمیق ترین سوالات جهان
را بررسی کردند:
را بررسی کردند:
15:55
How is it that the things that make us up have no mass?
332
943262
4640
چرا چیزهایی که ما را میسازند جرم ندارند؟
15:59
I've clearly got mass. Where does it come from?
333
947902
4459
من مشخصا جرم دارم. این جرم از کجا آمده؟
16:04
And he postulated a suggestion
334
952361
1814
و او پیشنهادی ارائه داد
16:06
that there's this infinite, incredibly small field
335
954175
3670
که یک میدان بسیار کوچک
و نامتناهی وجود داره
و نامتناهی وجود داره
16:09
stretching throughout the universe,
336
957845
2118
که سرتاسر جهان ادامه داره،
16:11
and as other particles go through those particles
337
959963
2085
و وقتی ذرات دیگر از میان
این ذرات عبور میکنند
این ذرات عبور میکنند
16:14
and interact, that's where they get their mass.
338
962048
2392
در تعاملشان، اینگونه جرم پیدا میکنند.
16:16
The rest of the scientific community said,
339
964440
2457
مابقی داشمندان گفتند،
16:18
"Great idea, Higgsy.
340
966897
1609
" ایده خوبیه، هیگزی.
16:20
We've got no idea if we could ever prove it.
341
968506
1686
ولی نمیدونیم که چطوری میتونیم ثابتش کنیم.
16:22
It's beyond our reach."
342
970192
2108
از فهم ما خارجه."
16:24
And within just 50 years,
343
972300
2497
و تنها در مدت ۵۰ سال،
16:26
in his lifetime, with him sitting in the audience,
344
974797
5884
و در زمان زندگی او، وقتی که
خودش هم در جمع حضار بود،
خودش هم در جمع حضار بود،
16:32
we had designed the greatest machine ever
345
980681
3632
ما شگفت انکیز ترین دستگاه رو طراحی کردیم
16:36
to prove this incredible idea
346
984313
3066
برای اثبات این ادعا
16:39
that originated just in a human mind.
347
987379
3963
که از فکر یک انسان آمده بود.
16:43
That's what is so exciting for me about this prime number.
348
991342
2532
و این دلیل هیجان انگیز بودن
این عدد اول برای منه.
این عدد اول برای منه.
16:45
We thought it might be there,
349
993874
2086
فکر میکردیم ممکنه اونجا باشه،
16:47
and we went and found it.
350
995960
2420
و رفتیم و پیداش کردیم.
16:50
That is the essence of being human.
351
998380
3900
این جوهر انسان بودنه،
16:54
That is what we are all about.
352
1002280
3674
و این دلیل بودن همه ماست.
16:57
Or as my friend Descartes might put it,
353
1005954
1969
یا همونطوری که دوستم دکارت
به گونه ای گفته،
به گونه ای گفته،
16:59
we think,
354
1007923
1713
فکر میکنیم،
17:01
therefore we are.
355
1009636
2413
پس هستیم.
17:04
Thank you.
356
1012049
1391
متشکرم.
17:05
(Applause)
357
1013440
5601
(تشویق حضار)
ABOUT THE SPEAKER
Adam Spencer - Science communicatorRadio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk.
Why you should listen
Adam Spencer is the breakfast host on 702 ABC Sydney, the most listened-to talk show in Australia's biggest and most competitive market -- but (or maybe because) in between the usual fare of weather, traffic and local politics he weaves a spell of science, mathematics and general nerdery. Really! In a radio landscape dominated by shock jocks and morning zoos, he plays eclectic tunes, talks math, and never misses the chance to interview a Nobel Prize winner. Which is unsurprising once you find out that this former world debating champion had actually started on a PhD in Pure Mathematics before he began dabbling in improv comedy, which eventually led to his media career.
"Numbers," he says, "are the musical notes with which the symphony of the universe is played."
Watch Adam's promo video for this talk -- and follow the hashtag #PrimePush.
Adam Spencer | Speaker | TED.com