TED2013
Adam Spencer: Why I fell in love with monster prime numbers
อดัม สเปนเซอร์ (Adam Spencer): ทำไมผมจึงหลงรักจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์
Filmed:
Readability: 3.8
2,209,386 views
มันยาวหลายหล้านหลัก และต้องใช้กองทัพนักคณิตศาสตร์พร้อมด้วยเหล่าเครื่องจักรเพื่อตามล่ามัน ทำไมเราถึงจะรักจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์เหล่านี้ไม่ลง? อดัม สเปนเซอร์ นักแสดงตลก ผู้บ้าคณิตศาสตร์มาตลอดชีวิต แบ่งปันความลุ่มหลงในเลขประหลาดเหล่านี้ และในเวทย์มนต์ลึกลับแห่งคณิตศาสตร์
Adam Spencer - Science communicator
Radio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk. Full bio
Radio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Ah yes, those university days,
0
942
2828
โอ้วันเก่าๆ สมัยมหาลัย
00:15
a heady mix of Ph.D-level pure mathematics
1
3770
3903
บุคคลิกผสมระหว่างนักคณิตศาสตร์บริสุทธิ์
ระดับปริญญาเอก
ระดับปริญญาเอก
00:19
and world debating championships,
2
7673
2471
กับแชมป์โต้วาทีระดับโลก
00:22
or, as I like to say, "Hello, ladies. Oh yeah."
3
10144
5253
และอย่างที่ผมชอบพูด "หวัดดีสาวๆ โอ...เย..."
00:27
Didn't get much sexier than the Spence
4
15397
1992
ไม่มีใครจะเซ็กซี่ไปกว่าตัวผมเอง
00:29
at university, let me tell you.
5
17389
1464
ในสมัยมหาลัยแล้วนะจะบอกให้
00:30
It is such a thrill for a humble breakfast radio announcer
6
18853
4386
มันน่าตื่นเต้นสำหรับผู้ประกาศข่าวเช้าทางวิทยุ
ผู้ต่ำต้อยอย่างผม
ผู้ต่ำต้อยอย่างผม
00:35
from Sydney, Australia, to be here on the TED stage
7
23239
2331
จากซิดนีย์ ออสเตรเลีย
ที่ได้มาอยู่บนเวที TED แห่งนี้
ที่ได้มาอยู่บนเวที TED แห่งนี้
00:37
literally on the other side of the world.
8
25570
2163
บนอีกฟากของโลก ตรงตามตัวอักษรเลย
00:39
And I wanted to let you know, a lot of the things you've heard
9
27733
1633
และผมอยากบอกพวกคุณว่า
เรื่องเล่าต่างๆ ที่คุณเคยได้ยิน
เรื่องเล่าต่างๆ ที่คุณเคยได้ยิน
00:41
about Australians are true.
10
29366
1645
เกี่ยวกับคนออสเตรเลียนั้น เป็นเรื่องจริง
00:43
From the youngest of ages, we display
11
31011
2422
ตั้งแต่แบเบาะ พวกเราแสดงถึง
00:45
a prodigious sporting talent.
12
33433
2511
อัจริยะภาพด้านกีฬา
00:47
On the field of battle, we are brave and noble warriors.
13
35944
4345
ในสนามรบ เราคือนักรบผู้กล้าหาญและทรงเกียรติ
00:52
What you've heard is true.
14
40289
657
ที่คุณเคยได้ยินมานั้นจริง
00:52
Australians, we don't mind a bit of a drink,
15
40946
3824
คนออสเตรเลียไม่รังเกียจการดื่มเล็กๆ น้อยๆ
00:56
sometimes to excess, leading to embarrassing social situations. (Laughter)
16
44770
3750
บางครั้ง จนมันเลยเถิด
ไปสู่สถานการณ์ทางสังคมที่น่าอับอาย (เสียงหัวเราะ)
ไปสู่สถานการณ์ทางสังคมที่น่าอับอาย (เสียงหัวเราะ)
01:00
This is my father's work Christmas party, December 1973.
17
48520
6187
นี่คือปาร์ตี้วันคริสต์มาสที่ที่ทำงานพ่อผม
ธันวาคม 1973
ธันวาคม 1973
01:06
I'm almost five years old. Fair to say,
18
54707
1922
ผมเกือบห้าขวบแล้ว ตอนนั้น
01:08
I'm enjoying the day a lot more than Santa was.
19
56629
2380
วันนั้นผมสนุกมากกว่าเป็นซานตาคลอสเสียอีก
01:11
But I stand before you today
20
59009
3880
แต่ที่ผมมายืนต่อหน้าพวกคุณในวันนี้
01:14
not as a breakfast radio host,
21
62889
1446
ไม่ใช่ในฐานะพิธีกรวิทยุช่วงเช้า
01:16
not as a comedian, but as someone who was, is,
22
64335
3906
ไม่ใช่ในฐานะนักแสดงตลก
แต่ในฐานะคนหนึ่ง ที่เคย
แต่ในฐานะคนหนึ่ง ที่เคย
01:20
and always will be a mathematician.
23
68241
3180
ที่เป็น และจะเป็นนักคณิตศาสตร์ไปตลอดกาล
01:23
And anyone who's been bitten by the numbers bug
24
71421
2194
และใครก็ตามที่เคยถูกแมงตัวเลขขบเข้า
01:25
knows that it bites early and it bites deep.
25
73615
3760
จะรู้ว่ามันกัดเร็วและฝังลึกทีเดียว
01:29
I cast my mind back when I was in second grade
26
77375
2937
ผมระลึกย้อนไปถึงเมื่อผมอยู่ ป.2
01:32
at a beautiful little government-run school
27
80312
2023
ในโรงเรียนรัฐอันสวยงามแห่งหนึ่ง
01:34
called Boronia Park in the suburbs of Sydney,
28
82335
3755
ชื่อว่า โบโรเนีย พาร์ค ในชานเมืองซิดนีย์
01:38
and as we came up towards lunchtime, our teacher,
29
86090
2061
ขณะใกล้พักเที่ยง คุณครูของเรา
01:40
Ms. Russell, said to the class,
30
88151
1728
คุณครูรัสเซลล์ กล่าวกับชั้นเรียนว่า
01:41
"Hey, year two. What do you want to do after lunch?
31
89879
2465
"นี่ เด็ก ป.2 พวกเธออยากทำอะไรหลังพักเที่ยง"
01:44
I've got no plans."
32
92344
2269
ครูว่างนะ"
01:46
It was an exercise in democratic schooling,
33
94613
3147
มันเป็นแบบฝึกหัดหนึ่งในโรงเรียนแบบประชาธิปไตย
01:49
and I am all for democratic schooling, but we were only seven.
34
97760
4622
ผมเชียร์เรื่องประชาธิปไตยในโรงเรียนเต็มที่
แต่เราเพิ่ง 7 ขวบในตอนนั้น
แต่เราเพิ่ง 7 ขวบในตอนนั้น
01:54
So some of the suggestions we made as to what
35
102382
1742
ดังนั้น บางข้อเสนอที่เราเสนอไป
01:56
we might want to do after lunch were a little bit impractical,
36
104124
2564
ว่าเราอยากทำอะไรหลังพักเที่ยง
จึงค่อนข้างเป็นไปได้ยาก
จึงค่อนข้างเป็นไปได้ยาก
01:58
and after a while, someone made a particularly silly suggestion
37
106688
2274
หลังจากผ่านไปครู่หนึ่ง
บางคนเสนอความคิดปัญญาอ่อนสุดๆ
บางคนเสนอความคิดปัญญาอ่อนสุดๆ
02:00
and Ms. Russell patted them down with that gentle aphorism,
38
108962
2145
และคุณครูรัสเซลล์ก็ปรามพวกเขา
ด้วยคำพังเพยอย่างนุ่มนวลว่า
ด้วยคำพังเพยอย่างนุ่มนวลว่า
02:03
"That wouldn't work.
39
111107
1597
"นั่นคงไม่ดีหรอก
02:04
That'd be like trying to put a square peg through a round hole."
40
112704
3991
นั่นมันเหมือนกับ
พยายามเอาหมุดสี่เหลี่ยมยัดเข้ารูกลมๆ น่ะสิ"
พยายามเอาหมุดสี่เหลี่ยมยัดเข้ารูกลมๆ น่ะสิ"
02:08
Now I wasn't trying to be smart.
41
116695
2267
ตอนนั้น ผมก็ไม่ได้พยายามจะทำตัวให้ดูฉลาด
02:10
I wasn't trying to be funny.
42
118962
835
ไม่ได้อยากจะตลก
02:11
I just politely raised my hand,
43
119797
2215
ผมแค่ยกมือขึ้นอย่างสุภาพ
02:14
and when Ms. Russell acknowledged me, I said,
44
122012
1983
และเมื่อคุณครูรัสเซลล์อนุญาตให้ผมพูด
ผมลุกขึ้นพูด
ผมลุกขึ้นพูด
02:15
in front of my year two classmates, and I quote,
45
123995
2636
ต่อหน้าเพื่อนๆ ป.2 ทั้งชั้น และผมกล่าวว่า
02:18
"But Miss,
46
126631
3563
"แต่ครูครับ
02:22
surely if the diagonal of the square
47
130194
3796
ถ้าเส้นทแยงมุมของสี่เหลี่ยมจตุรัส
02:25
is less than the diameter of the circle,
48
133990
4211
น้อยกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของรูกลม
02:30
well, the square peg will pass quite easily through the round hole."
49
138201
2885
หมุดสี่เหลี่ยมจะผ่านเข้ารูกลมได้อย่างดายเลยนะครับ
02:33
(Laughter)
50
141086
3018
(เสียงหัวเราะ)
02:36
"It'd be like putting a piece of toast through a basketball hoop, wouldn't it?"
51
144104
4271
"คงเหมือนกับโยนขนมปังปิ้งเข้าห่วงบาสเกตบอล
ไม่ใช่เหรอครับ?"
ไม่ใช่เหรอครับ?"
02:40
And there was that same awkward silence
52
148375
1643
และความเงียบสงัดน่าอึดอัดก็เกิดขึ้นชั่วครู่หนึ่ง
02:42
from most of my classmates,
53
150018
1198
จากเพื่อนๆ ส่วนใหญ่ในห้อง
02:43
until sitting next to me, one of my friends,
54
151216
2103
จนกระทั่ง เพื่อนผมคนหนึ่งที่นั่งข้างๆ ผม
02:45
one of the cool kids in class, Steven, leaned across
55
153319
2452
เป็นหนึ่งในกลุ่มเด็กเท่ห์ในห้อง สตีเฟน เอียงตัวมา
02:47
and punched me really hard in the head.
56
155771
2343
แล้วตบกระโหลกผมอย่างแรง
02:50
(Laughter)
57
158114
1084
(เสียงหัวเราะ)
02:51
Now what Steven was saying was, "Look, Adam,
58
159198
2501
ตอนนั้น สตีเฟนพูดกับผมว่า "เฮ๊ย อดัม
02:53
you are at a critical juncture in your life here, my friend.
59
161699
4549
แกกำลังถึงจุดหักเหของชีวิตนะเพื่อน
02:58
You can keep sitting here with us.
60
166248
2277
แกจะนั่งกับพวกเราตรงนี้ ต่อไปก็ได้
03:00
Any more of that sort of talk, you've got to go and sit
61
168525
1670
แต่ถ้าแกขืนพูดอะไรแบบเมื่อตะกี้อีกล่ะก็
แกย้ายไปนั่ง
แกย้ายไปนั่ง
03:02
over there with them."
62
170195
3780
กับพวกโน้นเลยไป"
03:05
I thought about it for a nanosecond.
63
173975
1602
ผมใคร่ครวญอยู่ประมาณหนึ่งนาโนวินาที
03:07
I took one look at the road map of life,
64
175577
3776
ผมคิดแวบหนึ่งถึงแผนการชีวิตของผม
03:11
and I ran off down the street marked "Geek"
65
179353
3828
และผมเลือกวิ่งไปตามเส้นทางที่เขียนว่า "บ้าตำรา"
03:15
as fast as my chubby, asthmatic little legs would carry me.
66
183181
5427
เร็วที่สุดเท่าที่ขาอ้วนๆ ของเด็กที่เป็นหอบหืดอย่างผม
จะพาไปได้
จะพาไปได้
03:20
I fell in love with mathematics from the earliest of ages.
67
188623
3713
ผมตกหลุมรักคณิตศาสตร์ตั้งแต่จำความได้
03:24
I explained it to all my friends. Maths is beautiful.
68
192351
2858
ผมอธิบายให้เพื่อนๆ ฟังว่า
คณิตศาสตร์นั้นเป็นสิ่งสวยงาม
คณิตศาสตร์นั้นเป็นสิ่งสวยงาม
03:27
It's natural. It's everywhere.
69
195209
1984
มันคือธรรมชาติ มันอยู่ทุกหนแห่ง
03:29
Numbers are the musical notes
70
197193
3305
ตัวเลขคือโน้ตดนตรี
03:32
with which the symphony of the universe is written.
71
200498
4222
ซึ่งใช้เขียนบทบรรเลงแห่งจักรวาล
03:36
The great Descartes said something quite similar.
72
204720
2283
เดการ์ต (Descartes) ผู้ยิ่งใหญ่กล่าวไว้คล้ายๆ กันว่า
03:39
The universe "is written in the mathematical language."
73
207003
2710
จักรวาล "ถูกเขียนขึ้นด้วยภาษาแห่งคณิตศาสตร์"
03:41
And today, I want to show you one of those musical notes,
74
209713
4224
และวันนี้ ผมอยากแสดงให้คุณเห็น
หนึ่งในโน้ตดนตรีเหล่านั้น
หนึ่งในโน้ตดนตรีเหล่านั้น
03:45
a number so beautiful, so massive,
75
213937
4392
ตัวเลขตัวหนึ่ง ที่ช่างสวยงาม และมหึมา
03:50
I think it will blow your mind.
76
218329
2573
เสียจนผมคิดว่ามันต้องทำให้คุณตะลึง
03:52
Today we're going to talk about prime numbers.
77
220902
2747
วันนี้ เราจะมาคุยกันเรื่องจำนวนเฉพาะ
03:55
Most of you I'm sure remember that six is not prime
78
223649
3966
พวกคุณส่วนใหญ่ ผมมั่นใจ
ว่าคงจำได้ว่า 6 ไม่ใช่จำนวนเฉพาะ
ว่าคงจำได้ว่า 6 ไม่ใช่จำนวนเฉพาะ
03:59
because it's 2 x 3.
79
227615
2316
เพราะมันคือ 2 x 3
04:01
Seven is prime because it's 1 x 7,
80
229931
3614
เจ็ด เป็นจำนวนเฉพาะ เพื่อมันคือ 1 x 7
04:05
but we can't break it down into any smaller chunks,
81
233545
2603
แต่เราไม่สามารถแตกมันออกเป็นเลขที่เล็กกว่า
04:08
or as we call them, factors.
82
236148
1983
หรือที่เราเรียกมันว่า ตัวคูณ
04:10
Now a few things you might like to know about prime numbers.
83
238131
2490
ทีนี้ มีสองสามข้อที่คุณคงอยากรู้เกี่ยวกับจำนวนเฉพาะ
04:12
One is not prime.
84
240621
2011
เลขหนึ่ง ไม่ใช่จำนวนเฉพาะ
04:14
The proof of that is a great party trick
85
242632
2540
พิสูจน์นั้น เหมาะอย่างยิ่งสำหรับเอาโชว์ในงานปาร์ตี้
04:17
that admittedly only works at certain parties.
86
245172
2904
แต่มันคงสนุกแค่สำหรับบางปาร์ตี้นะครับ
04:20
(Laughter)
87
248076
2990
(เสียงหัวเราะ)
04:23
Another thing about primes, there is no final biggest prime number.
88
251066
3662
อีกสิ่งหนึ่งเกี่ยวกับจำนวนเฉพาะคือ
มันไม่มีจำนวนเฉพาะตัวสุดท้ายที่มากที่สุด
มันไม่มีจำนวนเฉพาะตัวสุดท้ายที่มากที่สุด
04:26
They keep going on forever.
89
254728
1412
มันมากขึ้นเรื่อยๆ ตลอดเวลา
04:28
We know there are an infinite number of primes
90
256140
1839
เรารู้ว่าปริมาณของจำนวนเฉพาะนั้นเป็นอนันต์
04:29
due to the brilliant mathematician Euclid.
91
257979
1950
เนื่องจากนักวิทยาศาสตร์ผู้ปราดเปรื่อง ยูคลิด
04:31
Over thousands of years ago, he proved that for us.
92
259929
3232
เมื่อหลายพันปีที่แล้ว เขาพิสูจน์ให้เราเห็น
04:35
But the third thing about prime numbers,
93
263161
1697
แต่เรื่องที่สาม เกี่ยวกับจำนวนเฉพาะ
04:36
mathematicians have always wondered,
94
264858
1510
นักคณิตศาสตร์นั้นสงสัยตลอดมา
04:38
well at any given moment in time,
95
266368
2262
ว่า ณ เวลาหนึ่งๆ
04:40
what is the biggest prime that we know about?
96
268630
2803
จำนวนเฉพาะที่มากที่สุดที่เรารู้คือเลขอะไร?
04:43
Today we're going to hunt for that massive prime.
97
271433
4308
วันนี้ เราจะตามล่าจำนวนเฉพาะมหึมาตัวนั้น
04:47
Don't freak out.
98
275741
3147
อย่าเพิ่งกลัวครับ
04:50
All you need to know, of all the mathematics
99
278888
3001
ทุกอย่างที่คุณต้องรู้ จากวิชาคณิตศาสตร์ทั้งหมด
04:53
you've ever learned, unlearned, crammed, forgotten,
100
281889
4485
ที่คุณเคยเรียนรู้, คืนอาจารย์ไปแล้ว,
พยายามอัดเข้าหัว, ลืมไปแล้ว
พยายามอัดเข้าหัว, ลืมไปแล้ว
04:58
never understood in the first place,
101
286374
1733
หรือไม่เคยเข้าใจตั้งแต่แรก
05:00
all you need to know is this:
102
288107
2385
สิ่งที่คุณจำเป็นต้องรู้คือ:
05:02
When I say 2 ^ 5,
103
290492
4247
ถ้าผมบอกว่า 2^5
05:06
I'm talking about five little number twos next to each other
104
294739
2847
ผมหมายถึงเลข 2 ตัวน้อยๆ 5 ตัว วางเรียงกัน
05:09
all multiplied together,
105
297586
1295
แล้วคูณทุกตัวเข้าด้วยกัน
05:10
2 x 2 x 2 x 2 x 2.
106
298881
3216
2 x 2 x 2 x 2 x 2
05:14
So 2 ^ 5 is 2 x 2 = 4,
107
302097
3404
ดังนั้น 2 ^ 5 คือ 2 x 2 = 4
05:17
8, 16, 32.
108
305501
2180
8, 16, 32
05:19
If you've got that, you're with me for the entire journey. Okay?
109
307681
3514
ถ้าคุณเข้าใจ คุณตามผมทันตลอดทางแน่นอน
โอเคไหมครับ?
โอเคไหมครับ?
05:23
So 2 ^ 5,
110
311195
1972
ดังนั้น 2 ^ 5
05:25
those five little twos multiplied together.
111
313167
1712
เลขสอง 5 ตัวคูณเข้าด้วยกัน
05:26
(2 ^ 5) - 1 = 31.
112
314879
4263
(2 ^ 5) -1 = 31
05:31
31 is a prime number, and that five in the power
113
319142
3311
31 เป็นจำนวนเฉพาะ และเลข 5 ซึ่งเป็นเลขยกำลัง
05:34
is also a prime number.
114
322453
2545
ก็เป็นจำนวนเฉพาะด้วยเช่นกัน
05:36
And the vast bulk of massive primes we've ever found
115
324998
3504
และเลขจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์ ที่เราค้นพบนั้น
05:40
are of that form:
116
328502
1236
จำนวนมากมายได้มาจากรูปแบบนั้น
05:41
two to a prime number, take away one.
117
329738
3279
สองยกกำลังด้วยจำนวนเฉพาะ ลบออกหนึ่ง
05:45
I won't go into great detail as to why,
118
333017
2417
ผมคงไม่ลงรายละเอียดลึกว่าทำไม
05:47
because most of your eyes will bleed out of your head if I do,
119
335434
2751
ขืนผมทำอย่างนั้น
คุณคงต้องดูกันจนเลือดตากระเด็นแน่ๆ
คุณคงต้องดูกันจนเลือดตากระเด็นแน่ๆ
05:50
but suffice to say, a number of that form
120
338185
4211
เอาเป็นว่า ตัวเลขที่อยู่ในรูปนั้น
05:54
is fairly easy to test for primacy.
121
342396
3463
จะสามารถนำไปทดสอบได้ง่ายๆ
ว่าเป็นจำนวนเฉพาะหรือไม่
ว่าเป็นจำนวนเฉพาะหรือไม่
05:57
A random odd number is a lot harder to test.
122
345859
3600
เลขคี่ที่สุ่มขึ้นมานั้น ทดสอบยากกว่ามาก
06:01
But as soon as we go hunting for massive primes,
123
349459
1921
เมื่อเราเริ่มตามล่าจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์
06:03
we realize it's not enough
124
351380
1839
เรารู้ว่ามันไม่ใช่เพียง
06:05
just to put in any prime number in the power.
125
353219
2741
แค่การเอาเลขจำนวนเฉพาะมายกกำลัง
06:07
(2 ^ 11) - 1 = 2,047,
126
355960
2597
(2 ^ 11) -1 = 2,047
06:10
and you don't need me to tell you that's 23 x 89.
127
358557
3368
ไม่ต้องบอกก็รู้อยู่แล้วใช่ไหมว่ามันคือ 23 x 89
06:13
(Laughter)
128
361925
2126
(เสียงหัวเราะ)
06:16
But (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1
129
364051
3240
แต่ (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1
06:19
(2 ^ 19) - 1, are all prime numbers.
130
367291
3357
(2 ^ 19) -1 ทั้งหมดนี้คือจำนวนเฉพาะ
06:22
After that point, they thin out a lot.
131
370648
2869
หลังจากจุดนั้น มันหายากขึ้นมาก
06:25
And one of the things about the search for massive primes
132
373517
2130
และสิ่งหนึ่งเกี่ยวกับการค้นหา
เลขจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์
เลขจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์
06:27
that I love so much is some of the great mathematical minds
133
375647
3139
ที่ผมชื่นชอบมาก นั่นคือ นักคณิตศาสตร์เก่งๆ ชั้นครู
06:30
of all time have gone on this search.
134
378786
2517
ไม่ว่าจะยุคสมัยไหน ก็ร่วมในการค้นหานี้
06:33
This is the great Swiss mathematician Leonhard Euler.
135
381303
2737
นี่คือนักวิทยาศาสตร์ชาวสวิสซ์ผู้ยิ่งใหญ่
ลีโอนาร์ด ออยเลอร์ (Leonhard Euler)
ลีโอนาร์ด ออยเลอร์ (Leonhard Euler)
06:36
In the 1700s, other mathematicians said
136
384040
2461
ในปีช่วงปี 1700-1800 นักคณิตศาสตร์อื่นๆ กล่าวว่า
06:38
he is simply the master of us all.
137
386501
3032
เขาเป็นเจ้าเหนือหัวของพวกเราทั้งหมด
06:41
He was so respected, they put him on European currency
138
389533
3188
เขาเป็นที่เคารพมากจนกระทั่ง
ภาพของเขาได้อยู่บนสกุลเงินยูโร
ภาพของเขาได้อยู่บนสกุลเงินยูโร
06:44
back when that was a compliment.
139
392721
2645
ในสมัยที่นั่นถือเป็นการให้เกียรตินะครับ
06:47
(Laughter)
140
395366
4980
(เสียงหัวเราะ)
06:52
Euler discovered at the time the world's biggest prime:
141
400346
3083
ออยเลอร์ค้นพบ
สิ่งที่ถือเป็นจำนวนเฉพาะที่มากที่สุดในเวลานั้น
สิ่งที่ถือเป็นจำนวนเฉพาะที่มากที่สุดในเวลานั้น
06:55
(2 ^ 31) - 1.
142
403429
1787
(2 ^ 31) -1
06:57
It's over two billion.
143
405216
2348
มันมากกว่า 2,000 ล้าน
06:59
He proved it was prime with nothing more
144
407564
2035
เขาพิสูจน์ว่ามันเป็นจำนวนเฉพาะด้วยเพียง
07:01
than a quill, ink, paper and his mind.
145
409599
3788
แค่ปากกาขนนก หมึก กระดาษ และมันสมองของเขา
07:05
You think that's big.
146
413387
954
คุณคิดว่ามันใหญ่แล้วใช่ไหม
07:06
We know that (2 ^ 127) - 1
147
414341
3277
เรารู้ว่า (2 ^ 127) - 1
07:09
is a prime number.
148
417618
1594
เป็นจำนวนเฉพาะ
07:11
It's an absolute brute.
149
419212
1644
มันคือความทารุณโดยแท้
07:12
Look at it here: 39 digits long,
150
420856
4005
ดูนี่ครับ เลข 39 หลัก
07:16
proven to be prime in 1876
151
424861
3363
ถูกพิสูจน์ว่าเป็นจำนวนเฉพาะในปี 1876
07:20
by a mathematician called Lucas.
152
428224
2064
โดยนักคณิตศาสตร์ชื่อลูคัส
07:22
Word up, L-Dog.
153
430288
1936
สุดยอดเลย พี่ลูฯ
07:24
(Laughter)
154
432224
1745
(เสียงหัวเราะ)
07:25
But one of the great things about the search for massive primes,
155
433969
2394
แต่หนึ่งในความยิ่งใหญ่
ของการค้นหาจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์นั้น
ของการค้นหาจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์นั้น
07:28
it's not just finding the primes.
156
436363
1197
ไม่ใช่แค่เพียงการหาจำนวนเฉพาะที่ว่า
07:29
Sometimes proving another number not to be prime is just as exciting.
157
437560
4251
บางครั้งการพิสูจน์ว่าเลขอีกตัวไม่ใช่จำนวนเฉพาะ
ก็น่าตื่นเต้นพอๆ กัน
ก็น่าตื่นเต้นพอๆ กัน
07:33
Lucas again, in 1876, showed us (2 ^ 67) - 1,
158
441811
5782
และก็ลูคัสอีกเช่นกัน ในปี 1876
แสดงให้เราเห็นว่า (2 ^ 67) -1
แสดงให้เราเห็นว่า (2 ^ 67) -1
07:39
21 digits long, was not prime.
159
447593
2676
ซึ่งเป็นเลขยาว 21 หลัก นั้นไม่ใช่จำนวนเฉพาะ
07:42
But he didn't know what the factors were.
160
450269
2429
แต่เขาไม่รู้ว่าอะไรเป็นตัวคูณ
07:44
We knew it was like six, but we didn't know
161
452698
1785
เรารู้ว่ามันเหมือนกับเลข 6
07:46
what are the 2 x 3 that multiply together
162
454483
2421
แต่ไม่รู้ส่วนที่เป็น 2 x 3 ที่เอามาคูณกันแล้ว
07:48
to give us that massive number.
163
456904
1250
จะได้เลขมหึมาตัวนั้น
07:50
We didn't know for almost 40 years
164
458154
2041
เราไม่รู้จนกระทั่งต่อมาอีก 40 ปี
07:52
until Frank Nelson Cole came along.
165
460195
2922
จนถึงยุคของ แฟรงค์ เนลสัน โคล
07:55
And at a gathering of prestigious American mathematicians,
166
463117
2378
และที่งานชุมนุมของนักคณิตศาสตร์อเมริกันผู้สูงส่ง
07:57
he walked to the board, took up a piece of chalk,
167
465495
3796
เข้าเดินไปที่กระดานดำ หยิบชอล์กขึ้นมา
08:01
and started writing out the powers of two:
168
469291
2765
แล้วเริ่มเขียนเลขยกกำลังของสอง
08:04
two, four, eight, 16 --
169
472056
3121
สอง, สี่, แปด, 16 --
08:07
come on, join in with me, you know how it goes --
170
475177
1656
มาครับ ช่วยผมหน่อย คุณรู้ว่าต่อไปจะเป็นอะไร
08:08
32, 64, 128, 256,
171
476833
3866
32, 64, 128, 256,
08:12
512, 1,024, 2,048.
172
480699
4656
512, 1,024, 2,048
08:17
I'm in geek heaven. We'll stop it there for a second.
173
485355
2552
นี่ผมคงอยู่ในสวรรค์แห่งพวกบ้าตำรา
เราจะหยุดไว้ตรงนี้สักครู่
เราจะหยุดไว้ตรงนี้สักครู่
08:19
Frank Nelson Cole did not stop there.
174
487907
2770
แฟรงค์ เนลสัน โคล ไม่ได้หยุดแค่นั้น
08:22
He went on and on
175
490677
1663
เขาไปต่อเรื่อยๆ
08:24
and calculated 67 powers of two.
176
492340
3669
และคำนวณ 2 ยกกำลัง 67
08:28
He took away one and wrote that number on the board.
177
496009
2492
เขาลบออกหนึ่ง แล้วเขียนเลขนั้นบนกระดาน
08:30
A frisson of excitement went around the room.
178
498501
4341
เสียงซุบซิบแห่งความตื้นเต้นเริ่มดังขึ้นในห้อง
08:34
It got even more exciting when he then wrote down
179
502842
2262
มันยิ่งน่าตื่นเต้น เมื่อเขาเขียน
08:37
these two large prime numbers in your standard multiplication format --
180
505104
4399
เลขจำนวนเฉพาะขนาดยักษ์สองตัวนี้ ในรูปการคูณกัน
08:41
and for the rest of the hour of his talk
181
509509
3907
และในเวลาชั่วโมงที่เหลือของปาถกฐาของเขา
08:45
Frank Nelson Cole busted that out.
182
513416
4633
แฟรงค์ เนลสัน โคล คูณมันออกมา
08:50
He had found the prime factors
183
518049
2174
เขาค้นพบตัวคูณร่วมที่เป็นจำนวนเฉพาะ
08:52
of (2 ^ 67) - 1.
184
520223
2410
ของ (2 ^ 67) - 1
08:54
The room went berserk --
185
522633
2502
ทั้งห้องแทบคลั่ง
08:57
(Laughter) --
186
525135
1820
(เสียงหัวเราะ)
08:58
as Frank Nelson Cole sat down,
187
526955
2042
ขณะที่ แฟรงค์ เนลสัน โคล นั่งลง
09:00
having delivered the only talk in the history of mathematics
188
528997
3347
หลังจากเสร็จสิ้นปาถกฐา
หนึ่งเดียวในประวัติศาสตร์ของคณิตศาสตร์
หนึ่งเดียวในประวัติศาสตร์ของคณิตศาสตร์
09:04
with no words.
189
532344
2809
ที่ไม่ต้องพูดเลย
09:07
He admitted afterwards it wasn't that hard to do.
190
535153
2687
เขายอมรับในภายหลังว่า มันไม่ยากเลย
09:09
It took focus. It took dedication.
191
537840
2650
มันแค่อาศัยสมาธิ และการอุทิศตนอย่างสูง
09:12
It took him, by his estimate,
192
540490
2000
โดยการประมาณของเขา เขาใช้เวลาไปทั้งหมด
09:14
"three years of Sundays."
193
542490
3971
"สามปีของวันอาทิตย์"
09:18
But then in the field of mathematics,
194
546461
2338
แต่หลังจากนั้น ในสาขาของคณิตศาสตร์
09:20
as in so many of the fields that we've heard from in this TED,
195
548799
3115
เช่นเดียวกับอีกหลากหลายสาขา
ที่เราได้ฟังใน TED ครั้งนี้
ที่เราได้ฟังใน TED ครั้งนี้
09:23
the age of the computer goes along and things explode.
196
551914
4343
ก็มาถึงยุคแห่งคอมพิวเตอร์
แล้วทุกสิ่งทุกอย่างก็บรรเจิด
แล้วทุกสิ่งทุกอย่างก็บรรเจิด
09:28
These are the largest prime numbers we knew
197
556257
2437
เหล่านี้คือจำนวนเฉพาะที่ใหญ่ที่สุดที่เรารู้
09:30
decade by decade, each one dwarfing the one before
198
558694
3407
ในแต่ละทศวรรษ
แต่ละตัวทำให้เลขตัวก่อนหน้านั้นจิ๊บจ๊อยไปเลย
แต่ละตัวทำให้เลขตัวก่อนหน้านั้นจิ๊บจ๊อยไปเลย
09:34
as computers took over and our power to calculate
199
562101
3200
ในขณะที่คอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาท
และพลังในการคำนวณของเรา
และพลังในการคำนวณของเรา
09:37
just grew and grew.
200
565301
1912
ก็สูงขึ้นเรื่อยๆ
09:39
This is the largest prime number we knew in 1996,
201
567230
3065
นี่คือจำนวนเฉพาะที่มากที่สุดที่เรารู้ในปี 1996
09:42
a very emotional year for me.
202
570295
2020
เป็นปีที่แสนอาลัยของผม
09:44
It was the year I left university.
203
572315
1935
มันเป็นปีที่ผมจบมหาลัย
09:46
I was torn between mathematics and media.
204
574250
2625
ผมเลือกไม่ถูกระหว่างคณิตศาสตร์
หรือสื่อสารมวลชน
หรือสื่อสารมวลชน
09:48
It was a tough decision. I loved university.
205
576875
2455
มันเป็นการตัดสินใจที่ยากมาก ผมรักชีวิตมหาลัย
09:51
My arts degree was the best nine and a half years of my life.
206
579330
3873
ปริญญาด้านศิลปศาสตร์ของผม
คือเก้าปีครึ่งที่ผมมีความสุขที่สุด
คือเก้าปีครึ่งที่ผมมีความสุขที่สุด
09:55
(Laughter)
207
583203
2583
(เสียงหัวเราะ)
09:57
But I came to a realization about my own ability.
208
585786
3627
แต่ผมก็ได้ตระหนักถึงความสามารถของผม
10:01
Put simply, in a room full of randomly selected people,
209
589413
3517
ง่ายๆ คือ ในห้องที่เต็มไปด้วยคนทั่วๆ ไป
10:04
I'm a maths genius.
210
592930
1875
ผมคืออัจฉริยะด้านคณิตศาสตร์
10:06
In a roomful of maths Ph.Ds,
211
594805
2077
แต่ในห้องที่เต็มไปด้วยเด็กปริญญาเอกด้านคณิตศาสตร์
10:08
I'm as dumb as a box of hammers.
212
596882
3729
ผมจะกลายเป็นไอ้ทึ่มไปเลย
10:12
My skill is not in the mathematics.
213
600611
1747
ทักษะของผมไม่ใช่ด้านคณิตศาสตร์
10:14
It is in telling the story of the mathematics.
214
602358
3892
หากแต่อยู่ในการเล่าเรื่องของคณิตศาสตร์
10:18
And during that time, since I've left university,
215
606250
2186
ในขณะนั้น ที่ผมเพิ่งจบมหาลัย
10:20
these numbers have got bigger and bigger,
216
608436
2136
เลขเหล่านั้นใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ
10:22
each one dwarfing the last,
217
610572
1766
เลขแต่ละตัวใหญ่กว่าตัวก่อนหน้ามัน
10:24
until along came this man, Dr. Curtis Cooper,
218
612338
4893
แล้วชายคนนี้ก็เข้ามา ดร.เคอร์ติส คูเปอร์
10:29
who a few years ago held the record for the largest ever prime,
219
617231
3359
ผู้ซึ่งเมื่อสองสามปีก่อน
ครองสถิติเลขจำนวนเฉพาะที่ใหญ่ที่สุด
ครองสถิติเลขจำนวนเฉพาะที่ใหญ่ที่สุด
10:32
only to see it snatched away by a rival university.
220
620590
3305
แล้วก็ต้องเห็นสถิตินั้นถูกชิง
โดยมหาลัยคู่แข่งต่อหน้าต่อตา
โดยมหาลัยคู่แข่งต่อหน้าต่อตา
10:35
And then Curtis Cooper got it back.
221
623895
4177
แต่จากนั้นเคอร์ติส คูเปอร์ก็ชิงมันคืนมา
10:40
Not years ago, not months ago, days ago.
222
628072
5327
ไม่ใช่ปีก่อน ไม่ใช่เดือนก่อน แต่เป็นไม่กี่วันก่อนหน้านี้
10:45
In an amazing moment of serendipity,
223
633399
1644
ในช่วงเวลาอันน่าอัศจรรย์ใจกับความบังเอิญนี้
10:47
I had to send TED a new slide
224
635043
4152
ผมต้องส่งไสลด์ชุดใหม่ให้ TED
10:51
to show you what this guy had done.
225
639195
2010
เพื่อแสดงให้คุณเห็นสิ่งที่เขาได้ทำ
10:53
I still remember -- (Applause) --
226
641205
2650
ผมยังจำได้ -- (เสียงปรบมือ) --
10:55
I still remember when it happened.
227
643855
1503
ผมยังจำได้ถึงตอนที่มันเกิดขึ้น
10:57
I was doing my breakfast radio show.
228
645358
1448
ผมกำลังดำเนินรายการวิทยุยามเช้าของผม
10:58
I looked down on Twitter. There was a tweet:
229
646806
1372
ผมเหลือบไปเห็นใน ทวิตเตอร์
มันมีข้อความหนึ่งขึ้นว่า:
มันมีข้อความหนึ่งขึ้นว่า:
11:00
"Adam, have you seen the new largest prime number?"
230
648178
2305
"อดัม
คุณเห็นเลขจำนวนเฉพาะที่ใหญ่ที่สุดตัวใหม่หรือยัง"
คุณเห็นเลขจำนวนเฉพาะที่ใหญ่ที่สุดตัวใหม่หรือยัง"
11:02
I shivered --
231
650483
1414
ผมถึงกับตัวสั่น
11:03
(Laughter) --
232
651897
1740
(เสียงหัวเราะ)
11:05
contacted the women who produced my radio show out in the other room,
233
653637
3082
รีบติดต่อเหล่าสาวๆ ผู้ผลิตรายการวิทยุของผม
ที่อยู่อีกห้องหนึ่ง
ที่อยู่อีกห้องหนึ่ง
11:08
and said "Girls, hold the front page.
234
656719
2451
และพูดว่า "สาวๆ เตรียมที่พาดหัวข่าวเลย"
11:11
We're not talking politics today.
235
659170
1460
วันนี้เราไม่คุยเรื่องการเมือง
11:12
We're not talking sport today.
236
660630
1957
เราไม่คุยเรื่องกีฬา
11:14
They found another megaprime."
237
662587
2330
เขาเจอจำนวนเฉพาะยักษ์ อีกตัวหนึ่งแล้ว"
11:16
The girls just shook their heads,
238
664917
1512
พวกสาวๆ ได้แต่ส่ายหัว
11:18
put them in their hands, and let me go my own way.
239
666429
2237
ซบหน้าลงบนฝ่ามือ แล้วปล่อยให้ผมพร่ำต่อไป
11:20
It's because of Curtis Cooper that we know,
240
668666
2576
นั่นเป็นเพราะ เคอรติส คูเปอร์ที่เรารู้จัก
11:23
currently the largest prime number we know,
241
671242
2329
เลขจำนวนเฉพาะที่ใหญ่ที่สุดที่เรารู้จัก
11:25
is 2 ^ 57,885,161.
242
673571
8010
คือ 2 ^ 57,885,161
11:33
Don't forget to subtract the one.
243
681581
2803
อย่าลืมลบหนึ่งด้วยนะ
11:36
This number is almost 17 and a half million digits long.
244
684384
7224
ตัวเลขนี้ยาวถึงเกือบ 17.5 ล้านหลัก
11:43
If you typed it out on a computer and saved it as a text file,
245
691608
3426
ถ้าคุณพิมพ์มันในคอมพิวเตอร์
แล้วบันทึกมันเป็นไฟล์ข้อความ
แล้วบันทึกมันเป็นไฟล์ข้อความ
11:47
that's 22 meg.
246
695034
2795
มันจะกินที่ 22 เมกะไบต์
11:49
For the slightly less geeky of you,
247
697829
2044
สำหรับพวกคุณที่บ้าตำราน้อยหน่อย
11:51
think about the Harry Potter novels, okay?
248
699873
2137
นึกถึงนิยาย แฮรี พอตเตอร์ นะครับ
11:54
This is the first Harry Potter novel.
249
702010
2350
นี่คือ แฮรี พอตเตอร์ เล่มแรก
11:56
This is all seven Harry Potter novels,
250
704360
1702
นี่คือ แฮรี พอตเตอร์ ทั้งเจ็ดเล่ม
11:58
because she did tend to faff on a bit near the end.
251
706062
2362
คือ เธอ [J K Rowling]
ชอบยืดเยื้อเกินไปหน่อยตอนท้ายๆ เรื่องน่ะครับ
ชอบยืดเยื้อเกินไปหน่อยตอนท้ายๆ เรื่องน่ะครับ
12:00
(Laughter)
252
708424
3519
(เสียงหัวเราะ)
12:03
Written out as a book, this number would run
253
711943
2312
ถ้าเขียนเป็นหนังสือ เลขตัวนี้จะเทียบเท่ากับ
12:06
the length of the Harry Potter novels and half again.
254
714255
4475
ความยาวของนิยายแฮรี พอตเตอร์ หนึ่งชุดครึ่ง
12:10
Here's a slide of the first 1,000 digits of this prime.
255
718730
5539
นี่คือสไลด์แสดง 1,000 หลักแรก
ของจำนวนเฉพาะตัวนี้
ของจำนวนเฉพาะตัวนี้
12:16
If, when TED had begun, at 11 o'clock on Tuesday,
256
724269
3121
ถ้า TED เริ่มตอน 11 โมงเช้าวันอังาร
12:19
we'd walked out and simply hit one slide every second,
257
727390
4568
ผมคงเดินลง แล้วปล่อยให้สไลด์เลื่อนเองหน้าละวินาที
12:23
it would have taken five hours to show you that number.
258
731958
5370
จะต้องใช้เวลาถึงห้าชั่วโมง
เพื่อแสดงเลขตัวนั้นให้คุณดู
เพื่อแสดงเลขตัวนั้นให้คุณดู
12:29
I was keen to do it, could not convince Bono.
259
737328
2966
ผมอยากทำแบบนั้นมาก แต่โน้มน้าวโบโน่ไม่ได้
12:32
That's the way it goes.
260
740294
2603
เลยลงเอยแบบนี้
12:34
This number is 17 and a half thousand slides long,
261
742897
4420
เลขตัวนี้ยาวถึง 17,500 สไลด์
12:39
and we know it is prime as confidently
262
747317
4123
และเรามั่นใจว่ามันเป็นจำนวนเฉพาะ
12:43
as we know the number seven is prime.
263
751440
3374
เช่นเดียวกับที่เรามั่นใจว่า 7 เป็นจำนวนเฉพาะ
12:46
That fills me with almost sexual excitement.
264
754814
5686
มันทำให้ผม
แทบจะเต็มไปด้วยอารมณ์ทางเพศเลยครับ
แทบจะเต็มไปด้วยอารมณ์ทางเพศเลยครับ
12:52
And who am I kidding when I say almost?
265
760500
2183
ผมโกหกนะครับ ที่บอกว่า "แทบจะ" น่ะ
12:54
(Laughter)
266
762683
2562
(เสียงหัวเราะ)
12:57
I know what you're thinking:
267
765245
1651
ผมรู้ว่าคุณกำลังคิดอะไรอยู่:
12:58
Adam, we're happy that you're happy,
268
766896
4979
อดัม พวกเราดีใจที่เห็นคุณมีความสุขนะ
13:03
but why should we care?
269
771875
2498
แต่ทำไมเราต้องสนใจด้วย?
13:06
Let me give you just three reasons why this is so beautiful.
270
774373
2710
ให้ผมให้เหตุผลคุณสัก 3 ข้อ
ทำไมสิ่งนี้จึงช่างสวยงามนัก
ทำไมสิ่งนี้จึงช่างสวยงามนัก
13:09
First of all, as I explained, to ask a computer
271
777083
3551
ข้อแรก ดังที่กล่าวไปแล้ว การที่จะถามคอมพิวเตอร์
13:12
"Is that number prime?" to type it in its abbreviated form,
272
780634
3079
ว่า "นี่เป็นเลขจำนวนเฉพาะหรือเปล่า?"
การที่จะพิมพ์มันลงไปในรูปแบบย่อ
การที่จะพิมพ์มันลงไปในรูปแบบย่อ
13:15
and then only about six lines of code is the test for primacy,
273
783713
4202
แล้วต่อด้วยอีกหกบรรทัดของโปรแกรม
ที่จะทดสอบมันว่าเป็นจำนวนเฉพาะ
ที่จะทดสอบมันว่าเป็นจำนวนเฉพาะ
13:19
is a remarkably simple question to ask.
274
787915
2321
มันเป็นคำถามที่ง่ายเหลือเชื่อ
13:22
It's got a remarkably clear yes/no answer,
275
790236
3013
มันมีคำตอบว่า ใช่/ไม่ใช่ อย่างชัดเจน
13:25
and just requires phenomenal grunt.
276
793249
2557
มันแค่ต้องใช้โคตรของความถึก
13:27
Large prime numbers are a great way of testing
277
795806
2169
จำนวนเฉพาะตัวใหญ่ๆ คือวิธีอันยอดเยี่ยม
13:29
the speed and accuracy of computer chips.
278
797975
2633
ที่จะทดสอบความเร็วและความแม่นยำ
ของหน่วยประมวลผลของคอมพิวเตอร์
ของหน่วยประมวลผลของคอมพิวเตอร์
13:32
But secondly, as Curtis Cooper was looking for that monster prime,
279
800608
2801
ข้อที่สอง ขณะที่เคอร์ติส คูเปอร์
กำลังตามล่าจำนวนเฉพาะยักษ์อยู่นั้น
กำลังตามล่าจำนวนเฉพาะยักษ์อยู่นั้น
13:35
he wasn't the only guy searching.
280
803409
1925
เขาไม่ใช่คนเดียวที่กำลังตามล่า
13:37
My laptop at home was looking through
281
805334
1185
เครื่องโน้ตบุ๊คที่บ้านผมก็กำลังตรวจสอบ
13:38
four potential candidate primes myself
282
806519
2275
เลขผู้ท้าชิงอีก 4 ตัวเช่นกัน
13:40
as part of a networked computer hunt around the world
283
808794
3656
เป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายคอมพิวเตอร์กระจายทั่วโลก
13:44
for these large numbers.
284
812450
1255
เพื่อตามล่าเลขยักษ์เหล่านี้
13:45
The discovery of that prime is similar to the work
285
813705
1929
การค้นพบจำนวนเฉพาะตัวนั้น มันคล้ายกับ
13:47
people are doing in unraveling RNA sequences,
286
815634
3202
งานของกลุ่มคนที่วิจัยเพื่อถอดรหัสลำดับ RNA
13:50
in searching through data from SETI and other astronomical projects.
287
818836
3072
คล้ายกับการวิเคราะห์ข้อมูลจาก SETI
และโครงการดาราศาสตร์อื่นๆ
และโครงการดาราศาสตร์อื่นๆ
13:53
We live in an age where some of the great breakthroughs
288
821908
3242
เรามีชีวิตอยู่ในช่วงที่การค้นพบอันยิ่งใหญ่
13:57
are not going to happen in the labs or the halls of academia
289
825150
2519
ไม่ได้เกิดขึ้นในห้องวิจัย
หรือห้องโถงของสถาบันศึกษา
หรือห้องโถงของสถาบันศึกษา
13:59
but on laptops, desktops,
290
827669
2114
ในเป็นในคอมพิวเตอร์ แล็ปท็อป, เดสก์ทอป,
14:01
in the palms of people's hands
291
829783
1866
ในอุ้งมือของผู้คน
14:03
who are simply helping out for the search.
292
831649
3413
ผู้เพียงแค่มีส่วนช่วยในการค้นหา
14:07
But for me it's amazing because it's a metaphor
293
835062
2329
แต่สำหรับผม มันมหัศจรรย์เพราะมันคืออุปมา
14:09
for the time in which we live,
294
837391
1937
สำหรับช่วงเวลาที่เรามีชีวิตอยู่
14:11
when human minds and machines can conquer together.
295
839328
4844
ที่ซึ่งจิตใจของมนุษย์และเครื่องจักรมีชัยชนะร่วมกัน
14:16
We've heard a lot about robots in this TED.
296
844172
2359
เราได้ฟังหลากเรื่องราวเกี่ยวกับหุ่นยต์ใน TED ครั้งนี้
14:18
We've heard a lot about what they can and can't do.
297
846531
1610
เราได้ฟังหลากเรื่องราวว่ามันทำอะไรได้
หรือทำอะไรไม่ได้
หรือทำอะไรไม่ได้
14:20
It is true, you can now download onto your smartphone
298
848141
2522
จริงอยู่ คุณสามารถดาวน์โหลดโปรแกรมทางมือถือ
14:22
an app that would beat most grandmasters at chess.
299
850663
3895
ที่จะเอาชนะปรมาจารย์หมากรุกได้
14:26
You think that's cool.
300
854558
1464
คุณคิดว่านั่นเจ๋งแล้วใช่ไหม
14:28
Here's a machine doing something cool.
301
856022
2566
เครื่องจักรที่ทำได้อย่างนี้ต่างหาก ถึงเรียกว่าเจ๋ง
14:30
This is the CubeStormer II.
302
858588
2186
นี่คือ คิวบ์สตอร์มเมอร์ 2
14:32
It can take a randomly shuffled Rubik's Cube.
303
860774
3821
มันสามารถแก้ลูกบาศก์รูบิค ที่ถูกบิดแบบสุ่มๆ
14:36
Using the power of the smartphone,
304
864595
2566
โดยใช้พลังของสมาร์ทโฟน
14:39
it can examine the cube and solve the cube
305
867161
7193
มันสามารถตรวจสอบลูกบาศก์ และแก้ลูกบาศก์
14:46
in five seconds.
306
874354
2699
ได้ใน 5 วินาที
14:49
(Applause)
307
877053
3881
(เสียงปรบมือ)
14:52
That scares some people. That excites me.
308
880934
4065
บางคนกลัวมัน แต่มันทำให้ผมตื่นเต้น
14:56
How lucky are we to live in this age
309
884999
3231
เราโชคดีแค่ไหนที่มีชีวิตอยู่ในยุคนี้
15:00
when mind and machine can work together?
310
888230
3293
ยุคที่จิตใจและเครื่องจักรสามารถทำงานร่วมกัน
15:03
I was asked in an interview last year in my capacity
311
891523
2272
ผมเคยถูกถามในการสัมภาษณ์ครั้งหนึ่ง เมื่อปีที่แล้ว
15:05
as a lower-case "c" celebrity in Australia,
312
893795
2988
ในฐานะนักแสดงตกอับในออสเตรเลีย
15:08
"What was your highlight of 2012?"
313
896783
2005
"อะไรคือไฮไลท์สำหรับคุณในปี 2012"
15:10
People were expecting me to talk about
314
898788
1462
ผู้คนต่างหวังให้ผมพูดเกี่ยวกับ
15:12
my beloved Sydney Swans football team.
315
900250
2668
ทีมฟุตบอลซิดนีย์ สวอนส์ ที่ผมชื่นชอบ
15:14
In our beautiful, indigenous sport of Australian football,
316
902918
3008
ฟุตบอลออสเตรเลียนั้น เป็นกีฬาพื้นเมืองอันสวยงาม
15:17
they won the equivalent of the Super Bowl.
317
905926
2134
มันเทียบได้กับศึกซุปเปอร์โบวล์เลย
15:20
I was there. It was the most emotional, exciting day.
318
908060
2991
ผมไปเชียร์ด้วย มันเป็นวันที่น่าตื่นเต้น
15:23
It wasn't my highlight of 2012.
319
911051
2114
แต่นั้นไม่ใช่ไฮไลท์ปี 2012 ของผม
15:25
People thought it might have been an interview I'd done on my show.
320
913165
1963
ผู้คนคิดว่าคงจะเป็นบทสัมภาษณ์จากรายการของผม
15:27
It might have been a politician. It might have been a breakthrough.
321
915128
2068
คงสัมภาษณ์นักการเมือง หรือการค้นพบครั้งยิ่งใหญ่
15:29
It might have been a book I read, the arts. No, no, no.
322
917196
2055
คงเป็นหนังสือที่ผมอ่าน ศิลปะต่างๆ ไม่ใช่เลย
15:31
It might have been something my two gorgeous daughters had done.
323
919251
2164
คงจะเป็นบางสิ่งที่ลูกสาวที่น่ารักทั้งสองของผมทำ
15:33
No, it wasn't. The highlight of 2012, so clearly,
324
921415
3579
ก็ไม่ใช่อีก
ไฮไลท์ปี 2012 ของผมอย่างไม่ต้องสงสัยเลย
ไฮไลท์ปี 2012 ของผมอย่างไม่ต้องสงสัยเลย
15:36
was the discovery of the Higgs boson.
325
924994
3632
คือการค้นพบ ฮิกซ์ โบซอน
15:40
Give it up for the fundamental particle
326
928626
2676
ขอเสียงปรบมือให้กับอนุภาคพื้นฐาน
15:43
that bequeaths all other fundamental particles their mass.
327
931302
3005
ที่ให้มวลแก่อนุภาคอื่นๆ ที่เหลือครับ
15:46
(Applause)
328
934307
1496
(เสียงปรบมือ)
15:47
And what was so gorgeous about this discovery was
329
935803
2813
และที่มันช่างสวยงามเกี่ยวกับการค้นพบครั้งนี้
15:50
50 years ago Peter Higgs and his team
330
938616
2236
คือ 50 ปีที่แล้ว ปีเตอร์ ฮิกส์ และทีมของเขา
15:52
considered one of the deepest of all questions:
331
940852
2410
ใคร่ครวญปัญหาที่ลึกสุดหยั่งถึง:
15:55
How is it that the things that make us up have no mass?
332
943262
4640
ทำไมสิ่งที่สร้างเป็นตัวเราขึ้นมาไม่มีมวล?
15:59
I've clearly got mass. Where does it come from?
333
947902
4459
ผมมีมวลแน่ๆ แต่มันมาจากไหน?
16:04
And he postulated a suggestion
334
952361
1814
เขาตั้งสมมติฐานว่า
16:06
that there's this infinite, incredibly small field
335
954175
3670
มีสนามที่เล็กเป็นอนันต์
16:09
stretching throughout the universe,
336
957845
2118
แผ่ขยายไปทั่วจักรวาล
16:11
and as other particles go through those particles
337
959963
2085
และในขณะที่อนุภาคอื่นๆ วิ่งผ่านอนุภาคเหล่านั้น
16:14
and interact, that's where they get their mass.
338
962048
2392
และเกิดปฏิสัมพันธ์กัน
และนั่นทำให้พวกมันได้มาซึ่งมวล
และนั่นทำให้พวกมันได้มาซึ่งมวล
16:16
The rest of the scientific community said,
339
964440
2457
นักวิทยาศาสตร์อื่นๆ บอกว่า
16:18
"Great idea, Higgsy.
340
966897
1609
"ความคิดยอดไปเลย ฮิกซ์
16:20
We've got no idea if we could ever prove it.
341
968506
1686
แต่ไม่รู้ว่าจะหาทางพิสูจน์มันได้ยังไง
16:22
It's beyond our reach."
342
970192
2108
มันเกินความสามารถเรานะ"
16:24
And within just 50 years,
343
972300
2497
และภายใน 50 ปี
16:26
in his lifetime, with him sitting in the audience,
344
974797
5884
ในช่วงชีวิตเขา โดยเขานั่งอยู่ในกลุ่มผู้ฟัง
16:32
we had designed the greatest machine ever
345
980681
3632
เราได้ออกแบบเครื่องจักรที่ยิ่งใหญ่ที่สุด
16:36
to prove this incredible idea
346
984313
3066
เพื่อพิสูจน์แนวคิดอันเหลือเชื่อนี้
16:39
that originated just in a human mind.
347
987379
3963
อันเกิดขึ้นมาจากเพียงในสมองมนุษย์
16:43
That's what is so exciting for me about this prime number.
348
991342
2532
นั่นคือสิ่งที่ทำให้ผมตื่นเต้นเกี่ยวกับจำนวนเฉพาะ
16:45
We thought it might be there,
349
993874
2086
เราคิดว่ามันคงมีอยู่จริง
16:47
and we went and found it.
350
995960
2420
เราออกค้นหา และเจอมัน
16:50
That is the essence of being human.
351
998380
3900
นี่คือจิตวิญญาณแห่งมนุษย์
16:54
That is what we are all about.
352
1002280
3674
นั่นคือสิ่งที่ทำให้เราเป็นเรา
16:57
Or as my friend Descartes might put it,
353
1005954
1969
หรือหากกล่าวอย่างที่ เดการ์ต เคยพูดไว้
16:59
we think,
354
1007923
1713
เพราะเราคิด
17:01
therefore we are.
355
1009636
2413
เราจึงเป็นมีอยู่
17:04
Thank you.
356
1012049
1391
ขอบคุณครับ
17:05
(Applause)
357
1013440
5601
(เสียงปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Adam Spencer - Science communicatorRadio host Adam Spencer fills Sydney's drive-time mornings with smart math and science talk.
Why you should listen
Adam Spencer is the breakfast host on 702 ABC Sydney, the most listened-to talk show in Australia's biggest and most competitive market -- but (or maybe because) in between the usual fare of weather, traffic and local politics he weaves a spell of science, mathematics and general nerdery. Really! In a radio landscape dominated by shock jocks and morning zoos, he plays eclectic tunes, talks math, and never misses the chance to interview a Nobel Prize winner. Which is unsurprising once you find out that this former world debating champion had actually started on a PhD in Pure Mathematics before he began dabbling in improv comedy, which eventually led to his media career.
"Numbers," he says, "are the musical notes with which the symphony of the universe is played."
Watch Adam's promo video for this talk -- and follow the hashtag #PrimePush.
Adam Spencer | Speaker | TED.com