TED2017
Kayla Briët: Why do I make art? To build time capsules for my heritage
კაილა ბრიოტი: რატომ ვარ ხელოვანი? რათა ავაშენო დროის კაფსულა ჩემი მემკვიდრეობისთვის
Filmed:
Readability: 4.8
975,898 views
კაილა ბრიოტი ქმნის ხელოვნებას, რომელიც იკვლევს იდენტობას და თვით-გამოკვლევას... და შიშს, რომ მისი კულტურა ერთ დღეს შეიძლება დავიწყებულ იქნას. ის აზიარებს, თუ როგორ იპოვნა საკუთარი კრეატიული ხმა, თავისი ჰოლანდიურ-ინდონეზიური, ჩინური და ინდიელთა მემკვიდრეობა გააცოცხლა ისტორიებით, დროის კაფსულაში მოათავსა ფილმისა და მუსიკის შერწყმით.
Kayla Briët - Filmmaker, musician
TED Fellow Kayla Briët explores themes of identity and self-discovery in multiple mediums of storytelling: film, multi-media arts and music. Full bio
TED Fellow Kayla Briët explores themes of identity and self-discovery in multiple mediums of storytelling: film, multi-media arts and music. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
4 წლის რომ ვიყავი
00:12
When I was four years old,
0
991
1672
მამაჩემმა, ტაოს პუებლოს რგოლებით
ცეკვა მასწავლა.
ცეკვა მასწავლა.
00:14
my dad taught me
the Taos Pueblo Hoop Dance,
the Taos Pueblo Hoop Dance,
1
2687
2895
ტრადიციული ცეკვა, რომელიც ასობით წლის წინ
სამხრეთ-დასავლეთ ამერიკაში დაიბადა.
სამხრეთ-დასავლეთ ამერიკაში დაიბადა.
00:17
a traditional dance born hundreds
of years ago in Southwestern USA.
of years ago in Southwestern USA.
2
5606
4131
ტირიფისგან დამზადებული რგოლები
00:22
A series of hoops are created
out of willow wood,
out of willow wood,
3
10508
2920
ისე ებმიან ერთმანეთს, რომ შექმნან
ჩვენი ბუნებრივი სამყაროს ფორმირებები,
ჩვენი ბუნებრივი სამყაროს ფორმირებები,
00:25
and they're threaded together
to create formations of the natural world,
to create formations of the natural world,
4
13452
3862
რითაც გვაჩვენებენ სიცოცხლის
უამრავ სილამაზეს.
უამრავ სილამაზეს.
00:29
showing the many beauties of life.
5
17338
2019
ცეკვისას, გამუდმებულ წრიულ მოძრაობაში ხარ,
00:31
In this dance, you're circling
in a constant spin,
in a constant spin,
6
19923
2982
რითაც, მზისა და დროის
00:34
mimicking the movement of the Sun
7
22929
2062
მუდმივ მოძრაობას ანსახიერებ.
00:37
and the passage of time.
8
25015
1647
00:40
Watching this dance was magic to me.
9
28232
3259
ამ ცეკვის ყურება
ჩემთვის მაგია იყო.
ჩემთვის მაგია იყო.
თითქოს, დროის კაფსულით,
00:43
Like with a time capsule,
10
31515
1358
წარსულის კულტურულ ფანჯარაში ვიყურებოდი.
00:44
I was taking a look through
a cultural window to the past.
a cultural window to the past.
11
32897
3280
და ღრმა კავშირს ვგრძნობდი
00:48
I felt a deeper connection
12
36201
1908
იმასთან, თუ როგორ უყურებდნენ ჩემი
წინაპრები სამყაროს მათ გარშემო.
წინაპრები სამყაროს მათ გარშემო.
00:50
to how my ancestors used to look
at the world around them.
at the world around them.
13
38133
3303
00:54
Since then, I've always been
obsessed with time capsules.
obsessed with time capsules.
14
42046
3749
მას შემდეგ, შეპყრობილი
ვარ დროის კაფსულებით.
ვარ დროის კაფსულებით.
00:57
They take on many forms,
15
45819
1628
ისინი მრავალ ფორმას იღებენ,
მაგრამ საერთო აქვთ ის, რომ
უკონტროლოდ გამაოგნებელნი არიან
უკონტროლოდ გამაოგნებელნი არიან
00:59
but the common thread
is that they're uncontrollably fascinating
is that they're uncontrollably fascinating
16
47471
3085
01:02
to us as human beings,
17
50580
2122
ჩვენთვის, ადამიანებისთვის,
ვინაიდან ისინი არიან
პორტალები მეხსიერებაში,
პორტალები მეხსიერებაში,
01:04
because they're portals to a memory,
18
52726
2166
და გააჩნიათ მნიშვნელოვანი ძალა
ცოცხლად შეინარჩუნონ ისტორიები.
ცოცხლად შეინარჩუნონ ისტორიები.
01:06
and they hold the important power
of keeping stories alive.
of keeping stories alive.
19
54916
3814
როგორც კინორეჟისორი და კომპოზიტორი,
01:11
As a filmmaker and composer,
20
59503
2109
ეს იყო ჩემი მოგზაურობა,
ჩემი ხმის საპოვნელად,
ჩემი ხმის საპოვნელად,
01:13
it's been my journey to find my voice,
21
61636
2579
აღვადგინო ჩემი მემკვიდრეობის
და წარსულის ისტორიები
და წარსულის ისტორიები
01:16
reclaim the stories
of my heritage and the past
of my heritage and the past
22
64239
3369
და შევაერთო ისინი მუსიკისა და კინოს
დროის კაფსულაში რათა გავაზიარო.
დროის კაფსულაში რათა გავაზიარო.
01:19
and infuse them into music and film
time capsules to share.
time capsules to share.
23
67632
4062
01:24
To tell you a bit about
how I found my voice,
how I found my voice,
24
72838
2326
რომ მოგითხროთ ამბავი
ჩემი ხმის პოვნის შესახებ,
ჩემი ხმის პოვნის შესახებ,
01:27
I'd like to share a bit
about how I grew up.
about how I grew up.
25
75188
2270
ცოტა რამ უნდა მოგიყვეთ,
თუ როგორ გავიზარდე.
თუ როგორ გავიზარდე.
01:29
In Southern California, I grew up
in a multigenerational home,
in a multigenerational home,
26
77880
3392
მე გავიზარდე მრავალრიცხოვან ოჯახში,
სამხრეთ კალიფორნიაში,
სამხრეთ კალიფორნიაში,
ანუ ვცხოვრობდი ერთ ჭერქვეშ
01:33
meaning I lived under the same roof
27
81296
1890
01:35
as my parents, aunts,
uncles and grandparents.
uncles and grandparents.
28
83210
3282
ჩემს მშობლებთან, მამიდებთან,
ბიძებთან და ბებია-ბაბუასთან.
ბიძებთან და ბებია-ბაბუასთან.
დედაჩემი არის ჰოლანდიელ - ინდონეზიელი
და ჩინელი, იმიგრანტი მშობლებით,
და ჩინელი, იმიგრანტი მშობლებით,
01:38
My mother is Dutch-Indonesian and Chinese
with immigrant parents,
with immigrant parents,
29
86936
4623
ხოლო მამაჩემი ოჯიბვეა
01:43
and my father is Ojibwe
30
91583
1986
და პრატოვატამის ტომის წევრი
01:45
and an enrolled tribal member
31
93593
1604
01:47
of the Prairie Band's Potawatomi Tribe
in Northeastern Kansas.
in Northeastern Kansas.
32
95221
3390
ჩრდილოეთ კანზასში.
01:51
So one weekend I'd be learning
how to fold dumplings,
how to fold dumplings,
33
99238
2980
ამიტომ, ერთ შაბათ-კვირას ცომის
მოხვევას ვსწავლობდი,
მოხვევას ვსწავლობდი,
ხოლო შემდეგში, ტრადიციული
სტილის ცეკვას
სტილის ცეკვას
01:54
and the next, I'd be
traditional-style dancing
traditional-style dancing
34
102242
2305
პაუაუზე,
01:56
at a powwow,
35
104571
1197
ჩაძირული, დოლებისა და მომღერლების
ძლიერ ბგერებში.
ძლიერ ბგერებში.
01:57
immersed in the powerful sounds
of drums and singers.
of drums and singers.
36
105792
3378
მრავალი კულტურის გარემოცვაში
ყოფნა ნორმალური,
ყოფნა ნორმალური,
02:02
Being surrounded by many
cultures was the norm,
cultures was the norm,
37
110405
2606
თუმცა ძალიან დამაბნეველი
გამოცდილება იყო.
გამოცდილება იყო.
02:05
but also a very confusing experience.
38
113035
2867
მართლაც, ძალიან რთული იყო
ჩემი ხმის პოვნა,
ჩემი ხმის პოვნა,
02:08
It was really hard for me
to find my voice,
to find my voice,
39
116500
2189
რადგან ვერასდროს ვგრძნობდი,
რომ საკმარისი ვიყავი ...
რომ საკმარისი ვიყავი ...
02:10
because I never felt I was enough --
40
118713
2242
საკმარისად ჩინელი, ჰოლანდიელ - ინდონეზიელი
ან ინდიელი.
ან ინდიელი.
02:12
never Chinese, Dutch-Indonesian
or Native enough.
or Native enough.
41
120979
3843
ვინაიდან ვერასოდეს ვგრძნობდი თავს,
რომელიმე თემის ნაწილად,
რომელიმე თემის ნაწილად,
02:17
Because I never felt I was a part
of any community,
of any community,
42
125381
3051
გადავწყვიტე შემესწავლა ჩემი
მემკვირეობის ისტორიები
მემკვირეობის ისტორიები
02:20
I sought to learn
the stories of my heritage
the stories of my heritage
43
128456
3433
და დამეკავშირებინა ერთმანეთთან,
რათა აღმომეჩინა ჩემი საკუთარი.
რათა აღმომეჩინა ჩემი საკუთარი.
02:23
and connect them together
to rediscover my own.
to rediscover my own.
44
131913
2769
02:27
The first medium I felt
gave me a voice was music.
gave me a voice was music.
45
135254
3711
პირველი რამაც მაგრძნობინა, რომ
შევიძინე ხმა იყო მუსიკა.
შევიძინე ხმა იყო მუსიკა.
ხმათა ფენებით და
მრავალი ინსტრუმენტით,
მრავალი ინსტრუმენტით,
02:32
With layers of sounds
and multiple instruments,
and multiple instruments,
46
140043
3182
02:35
I could create soundscapes and worlds
that were much bigger than my own.
that were much bigger than my own.
47
143249
3658
შემეძლო შემექმნა ხმები და სამყაროები,
რომლებიც ჩემსაზე გაცილებით დიდები იყვნენ.
რომლებიც ჩემსაზე გაცილებით დიდები იყვნენ.
02:39
Through music, I'm inviting you
into a sonic portal
into a sonic portal
48
147556
2880
მუსიკით გეპატიჟებით
ჩემი მოგონებებისა და ემოციების,
ჩემი მოგონებებისა და ემოციების,
02:42
of my memories and emotions,
49
150460
2002
აკუსტიკურ პორტალში,
და მიჭირავს სარკე თქვენს წინ.
02:44
and I'm holding up a mirror to yours.
50
152486
2183
ჩემი, ერთ-ერთი უსაყვარლესი ინსტრუმენტი
არის გუზენგ ზიტერი,
არის გუზენგ ზიტერი,
02:47
One of my favorite instruments to play
is the guzheng zither,
is the guzheng zither,
51
155538
3200
ჩინური, არფის მსგავსი ინსტრუმენტი.
02:50
a Chinese harp-like instrument.
52
158762
1954
02:53
While the hoop dance
is hundreds of years old,
is hundreds of years old,
53
161190
2304
თუკი რგოლებით ცეკვა
ასობით წლისაა,
ასობით წლისაა,
გუზანგს 2,000 წელზე
მიტი ხნის ისტორია აქვს.
მიტი ხნის ისტორია აქვს.
02:55
the guzheng has more
than 2,000 years of history.
than 2,000 years of history.
54
163518
3795
ისეთ სტილებში ვუკრავ, რომლებმაც დიდი
გავლენა მოახდინეს დღევანდელ მეზე,
გავლენა მოახდინეს დღევანდელ მეზე,
02:59
I'm playing the styles that greatly
influence me today,
influence me today,
55
167337
2675
03:02
like electronic music,
56
170036
1637
როგორიცაა ელექტრონული მუსიკა,
03:03
with an instrument that was used
to play traditional folk music long ago.
to play traditional folk music long ago.
57
171697
3982
იმ ინსტრუმენტით, რომლითაც ხალხურ
მუსიკას უკრავდნენ დიდი ხნის წინ.
მუსიკას უკრავდნენ დიდი ხნის წინ.
და შევამჩნიე უცნაური კავშირი:
03:08
And I noticed an interesting connection:
58
176235
2818
ზიტერი აწყობილია
ხუთსაფეხურიან სკალაზე,
ხუთსაფეხურიან სკალაზე,
03:11
the zither is tuned
to the pentatonic scale,
to the pentatonic scale,
59
179077
2431
სკალაზე, რომელიც უნივერსალურია
მუსიკის მრავალ ნაწილში,
მუსიკის მრავალ ნაწილში,
03:13
a scale that is universally known
in so many parts of music
in so many parts of music
60
181532
3552
მსოფლიოს გარშემო,
03:17
around the world,
61
185108
1185
03:18
including Native American folk songs.
62
186317
2813
ინდიელეთა ხალხური
სიმღერების ჩათვლით.
სიმღერების ჩათვლით.
ორივეგან, ჩინურ და ინდიელთა ხალხებში,
03:21
In both Chinese and Native folk,
63
189781
1922
03:23
I sense this inherent sound of longing
and holding onto the past,
and holding onto the past,
64
191727
4257
ვგრძნობ მემკვიდრეობით გადმოცემული ხმას,
წარსულისკენ მისწრაფებისა და ჩაბღაუჭებისა,
წარსულისკენ მისწრაფებისა და ჩაბღაუჭებისა,
ემოცია, რომელიც მნიშვნელოვნად მართავს
იმ მუსიკას რასაც დღეს ვქმნი.
იმ მუსიკას რასაც დღეს ვქმნი.
03:28
an emotion that greatly drives
the music I create today.
the music I create today.
65
196008
3395
ზოგჯერ ვფიქრობ, შემიძლია თუ არა შევქმნა
ეს შთანმთქმელი შეგრძნება
ეს შთანმთქმელი შეგრძნება
03:32
At the time, I wondered if I could make
this feeling of immersion
this feeling of immersion
66
200603
3538
კიდევ უფრო ძლევამოსილი,
03:36
even more powerful,
67
204165
1158
03:37
by layering visuals and music --
68
205347
2212
ვიზუალებისა და მუსიკის დაფენვით ...
ვიზუალები და სურათები მუსიკის ზემოდან.
03:39
visuals and images on top of the music.
69
207583
2747
ასე, რომ ინტერნეტ ტუტორიალებს მივადექი
დამუშავების პროგრამების სასწავლად,
დამუშავების პროგრამების სასწავლად,
03:42
So I turned to internet tutorials
to learn editing software,
to learn editing software,
70
210870
3578
მივედი საჯარო კოლეჯში ფულის დასაზოგად
03:46
went to community college to save money
71
214472
2097
03:48
and created films.
72
216593
1320
და შევქმენი ფილმი.
რამდენიმე წლიანი ექსპერიმენტების შემდეგ,
03:51
After a few years experimenting,
73
219012
1739
03:52
I was 17 and had something
I wanted to tell and preserve.
I wanted to tell and preserve.
74
220775
3398
17 წლის ვიყავი და მქონდა რაღაც მოსაყოლი
მინდოდა მომეყოლა და შემენარჩუნებინა.
მინდოდა მომეყოლა და შემენარჩუნებინა.
03:56
It started with a question:
75
224197
1628
ყველაფერი დაიწყო კითხვით:
რა ხდება, როდესაც ისტორიას ივიწყებენ?
03:58
What happens when a story is forgotten?
76
226692
3070
ამით ვიხელმძღვანელე ჩემს უახლეს
დოკუმენტურ ფილმში,
დოკუმენტურ ფილმში,
04:02
I lead with this in my latest
documentary film,
documentary film,
77
230985
2670
04:05
"Smoke That Travels,"
78
233679
1517
"მოწიე ეგ მოგზაურობები",
რომელიც ადამიანებს მუსიკის, სიმღერის,
ფერებისა და ცეკვის სამყაროში ჩაძირავს,
ფერებისა და ცეკვის სამყაროში ჩაძირავს,
04:07
which immerses people into the world
of music, song, color and dance,
of music, song, color and dance,
79
235220
5285
04:12
as I explore my fear that a part
of my identity, my Native heritage,
of my identity, my Native heritage,
80
240529
5312
როდესაც აღმოვაჩინე იმის შიში, რომ ჩემი
იდენტობის ნაწილი, ინდიელთა მემკვიდრეობა,
იდენტობის ნაწილი, ინდიელთა მემკვიდრეობა,
დავიწყებული იქნება დროში.
04:17
will be forgotten in time.
81
245865
2005
მრავალი ენდემური ენა კვდება,
ისტორიულად იძულებული ასიმილაციის გამო.
ისტორიულად იძულებული ასიმილაციის გამო.
04:20
Many indigenous languages are dying
due to historically forced assimilation.
due to historically forced assimilation.
82
248728
4489
გვიანი 1800-იანებიდან
ადრეულ 1970-იანებამდე,
ადრეულ 1970-იანებამდე,
04:25
From the late 1800s to the early 1970s,
83
253619
3618
04:29
Natives were forced into boarding schools,
84
257261
2435
ინდიელები იძულებულნი იყვნენ
ევლოთ კერძო სკოლებში,
ევლოთ კერძო სკოლებში,
სადაც ძალადობრივად ისჯებოდნენ
ტრადიციების გამოყენების
ტრადიციების გამოყენების
04:31
where they were violently punished
if they practiced traditional ways
if they practiced traditional ways
85
259720
3596
ან მშობლიურ ენაზე საბუბრისთვის,
04:35
or spoke their native language,
86
263340
1722
04:37
most of which were orally passed down.
87
265086
2231
რომელთა უმეტესობა სიტყვიერად
გადაეცემოდა თაობიდან თაობას.
გადაეცემოდა თაობიდან თაობას.
დღესდღეობით, შეერთებულ შტატებში 567
ფედერალურად აღიარებული ტომია,
ფედერალურად აღიარებული ტომია,
04:39
As of now, there are 567 federally
recognized tribes in the United States,
recognized tribes in the United States,
88
267892
5675
როდესაც ოდესღაც უთვალავი იყო.
04:45
when there used to be countless more.
89
273591
1861
მამაჩემის სიტყვებით,
04:48
In my father's words,
90
276179
1600
"ინდიელობა არ ნიშავს
გრძელი ნაწნავების ტარებას.
გრძელი ნაწნავების ტარებას.
04:49
"Being Native is not about
wearing long hair in braids.
wearing long hair in braids.
91
277803
3559
არც ბუმბულები და მძივებია.
04:53
It's not about feathers or beadwork.
92
281386
2416
ეს არის გზა რომლითაც ჩვენ, ადამიანები
ვხედავთ საკუთარ თავს სამყაროში."
ვხედავთ საკუთარ თავს სამყაროში."
04:56
It's about the way we all center ourselves
in the world as human beings."
in the world as human beings."
93
284244
4390
ერთი წლის განმავლობაში
ამ ფილმით მოგზაურობით,
ამ ფილმით მოგზაურობით,
05:01
After traveling with this film
for over a year,
for over a year,
94
289776
2299
შევხვდი ენდემურ პოპულაციებს
მთელს მსოფლიოში,
მთელს მსოფლიოში,
05:04
I met indigenous people
from around the world,
from around the world,
95
292099
2401
აინუდან დაწყებული, იაპონიაში,
05:06
from the Ainu of Japan,
96
294524
1629
სამიში, სკანდინავიაში,
05:08
Sami of Scandinavia,
97
296177
1450
მაორიში
05:09
the Maori
98
297651
1175
და მრავალი სხვა.
05:10
and many more.
99
298850
1234
ყველა მათგანს მსგავსი პრობლემა ჰქონდა
05:12
And they were all dealing
with the exact same struggle
with the exact same struggle
100
300108
3859
შეენარჩუნებინათ საკუთარი ენა და კულტურა.
05:15
to preserve their language and culture.
101
303991
2060
ამ მომენტისთვის, ვაცნობიერებ
არა მარტო ისტორიების მოყოლის ძალას
არა მარტო ისტორიების მოყოლის ძალას
05:19
At this moment, I not only realize
the power storytelling has
the power storytelling has
102
307168
3590
05:22
to connect all of us as human beings
103
310782
2392
რომელიც აკავშირებს ადამიანებს
ასევე იმ პასუხისმგებლობას, რომელიც
ამ ძალას მოჰყვება.
ამ ძალას მოჰყვება.
05:25
but the responsibility
that comes with this power.
that comes with this power.
104
313198
2805
შეიძლება საოცრად საშიში გახდეს, როდესაც
ჩვენს ისტორიებს ცვლიან ან აიგნორებენ,
ჩვენს ისტორიებს ცვლიან ან აიგნორებენ,
05:28
It can become incredibly dangerous
when our stories are rewritten or ignored,
when our stories are rewritten or ignored,
105
316480
4298
რადგან, როდესაც ჩვენ ვართ უარყოფილნი,
05:32
because when we are denied identity,
106
320802
1986
ვუჩინარდებით.
05:34
we become invisible.
107
322812
1541
05:36
We're all storytellers.
108
324890
2153
ჩვენ ყველა მთხრობელები ვართ.
ჩვენი ისტორიების აღდგენა და
ერთმანეთისთვის მოსმენამ
ერთმანეთისთვის მოსმენამ
05:39
Reclaiming our narratives
and just listening to each other's
and just listening to each other's
109
327705
4636
შეიძლება შექმნას პორტალი, რომელიც შეძლებს
თავად დროის საზღვარს გასცდეს
თავად დროის საზღვარს გასცდეს
05:44
can create a portal
that can transcend time itself.
that can transcend time itself.
110
332365
3452
05:48
Thank you.
111
336397
1183
მადლობა.
(აპლოდისმენტები)
05:49
(Applause)
112
337604
3348
ABOUT THE SPEAKER
Kayla Briët - Filmmaker, musicianTED Fellow Kayla Briët explores themes of identity and self-discovery in multiple mediums of storytelling: film, multi-media arts and music.
Why you should listen
Kayla Briët explores themes of identity and self-discovery in multiple mediums of storytelling: film, multi-media arts and music. Briët's short documentary, Smoke That Travels, immerses viewers in her native Prairie Band Potawatomi Nation heritage and explores fears that her culture may someday be forgotten. This film has screened and won awards at over 45 festivals internationally, including MoMA in NYC, and has been archived in the Smithsonian Institute in Washington D.C. The film also earned her a year-long fellowship with Sundance Film Festival in 2016.
As a multi-instrumentalist and self-taught composer, Briët also scores her own films and creates music in styles ranging from cinematic to alternative pop to electronic. She performs live as a one-woman band, with her keyboard, guitar, loop pedal and guzheng zither, a traditional Chinese instrument. Recently, Briët was named a 2017 TED Fellow, 2016 Sundance Film Festival Ignite Fellow, 2016 Adobe Creativity Scholar, 2016 MIT Chamber Scholar for her interest in blockchain technology, and a 2016 Oculus Launch Pad Artist for virtual reality. Currently, she is creating and directing documentary and experimental film as well as immersive experiences in the virtual reality space.
Kayla Briët | Speaker | TED.com