TEDxNextGenerationAsheville
Birke Baehr: What's wrong with our food system
برایک بەیرە: چی دەگوزەرێت لەسیستەمی خۆراکمان
Filmed:
Readability: 3.7
2,364,826 views
برایک بەیری ١١سال سەرچاوە سەرەکیەکانی خۆراکمان دەخاتەڕوو-دوورە و کەمتر لەخۆشی گێڵگە پیشەسازیەکان .نەجوونە ژوورەوەی گێڵەکەکان بەرزکردنەوەی پەمە بیکاڵ ،وێنە ناڕاستەکانی کشتوکاڵی تایبەت، گفتوگۆدەکات، وەک ئەوە لەپوختەی پلانەکەبیت بۆ سەوزکردن و بەرهەم هێنانی خۆراکی ناوخۆیی
Birke Baehr - Aspiring organic farmer
Birke Baehr wants us to know how our food is made, where it comes from, and what's in it. At age 11, he's planning a career as an organic farmer. Full bio
Birke Baehr wants us to know how our food is made, where it comes from, and what's in it. At age 11, he's planning a career as an organic farmer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Hello. My name is Birke Baehr,
0
1000
2000
سڵاو، من ناوم بیرک بەیرە,
00:18
and I'm 11 years old.
1
3000
2000
١١ساڵم.
00:20
I came here today to talk about what's wrong with our food system.
2
5000
3000
ئەمڕۆ هاتووم بۆ ئێرە تا قسە لەسەر
کێشەی سیستمی خۆراکەکەمان بکەم.
کێشەی سیستمی خۆراکەکەمان بکەم.
00:23
First of all, I would like to say
3
8000
2000
سەرەتا، پێمخۆشە بڵێم
00:25
that I'm really amazed at how easily kids are led to believe
4
10000
3000
کەوا زۆر سەرسامم چەند بە ئاسانی
وا لە منداڵەکان دەکەن بڕوا
وا لە منداڵەکان دەکەن بڕوا
00:28
all the marketing and advertising
5
13000
2000
بەو هەموو ڕیکلامە بازرگانییەکان بهێنن
00:30
on TV, at public schools
6
15000
2000
کە لە تیڤیو، قوتابخانە گشتییەکان و
00:32
and pretty much everywhere else you look.
7
17000
2000
لە هەرشوێنێکی دیکە کە دەڕوانیت، بکەن.
00:34
It seems to me like corporations
8
19000
2000
وادیارە وەک دامەزراوەیەکە
00:36
are always trying to get kids, like me,
9
21000
2000
هەمیشە هەوڵدەدەن
کۆنتڕۆڵی منداڵ بکەن
کۆنتڕۆڵی منداڵ بکەن
00:38
to get their parents to buy stuff
10
23000
2000
تا وا لە دایک و باوکیان بکەن
شتیان بۆ بکڕن
شتیان بۆ بکڕن
00:40
that really isn't good for us or the planet.
11
25000
2000
شتانێک کە بۆ ئێمە
و هەسارەکەمان باش نییە.
و هەسارەکەمان باش نییە.
00:42
Little kids, especially,
12
27000
2000
منداڵە بچووکەکان، بەتایبەتی،
00:44
are attracted by colorful packaging
13
29000
2000
هەڵخەڵەتێنراون لەلایەن ڕەنگی بەرگی
00:46
and plastic toys.
14
31000
2000
یاری پلاستیک:
00:48
I must admit, I used to be one of them.
15
33000
3000
پێویستە دان بەوەدابنێم
پێشتر یەکێکبووم لەوان.
پێشتر یەکێکبووم لەوان.
00:51
I also used to think that all of our food
16
36000
2000
وامدەزانی
هەمووخۆراکەکەمان
هەمووخۆراکەکەمان
00:53
came from these happy, little farms
17
38000
2000
لەو کێڵگە بچووک و
خۆشانەوە بێن
خۆشانەوە بێن
00:55
where pigs rolled in mud and cows grazed on grass all day.
18
40000
3000
کە بە درێژایی ڕۆژ بەرازەکان
یاری دەکەن و مانگاکان گیا دەخۆن.
یاری دەکەن و مانگاکان گیا دەخۆن.
00:58
What I discovered was this is not true.
19
43000
3000
بۆم دەرکەوت ئەوە ڕاست نییە.
01:01
I began to look into this stuff
20
46000
2000
دەستم بەگەڕان کرد
01:03
on the Internet, in books and in documentary films,
21
48000
3000
لە ئینتەرنێت، لە کتێبەکان لە
فیلمە دیکۆمێنتارییەکان،
فیلمە دیکۆمێنتارییەکان،
01:06
in my travels with my family.
22
51000
2000
لەو گەشتەی لەگەڵ خێزانەکەم دەمکرد.
01:08
I discovered the dark side of the industrialized food system.
23
53000
3000
دیوێکی ترسناکی پیشەسازی سیستەمی خۆراکم
دۆزییەوە.
دۆزییەوە.
01:12
First, there's genetically engineered seeds and organisms.
24
57000
3000
سەرتا، زانای بۆماوەیی توخمەکان و ئۆرگانیزمەکان.
01:15
That is when a seed is manipulated in a laboratory
25
60000
3000
کاتێک توخمەکە بەکاردێت لە تاقیگە
01:18
to do something not intended by nature --
26
63000
2000
بۆ کردنی شتێکی دوور لە سروشت --
01:20
like taking the DNA of a fish
27
65000
2000
DNAوەک وەرگرتنی
لە ماسی و
لە ماسی و
01:22
and putting it into the DNA of a tomato. Yuck.
28
67000
3000
DNAدانانی لە ناو
تەماتەدا. یەع.
تەماتەدا. یەع.
01:25
Don't get me wrong, I like fish and tomatoes,
29
70000
3000
هەڵە لێم تێمەگەن
حەزم لە ماسی و تەماتەیە.
حەزم لە ماسی و تەماتەیە.
01:28
but this is just creepy.
30
73000
2000
بەڵام ئەمە قێزەونە.
01:30
(Laughter)
31
75000
2000
(پێکەنین)
01:32
The seeds are then planted, then grown.
32
77000
2000
تۆوەکان دەچێنترێن پاشان گەشەدەکەن.
01:34
The food they produce have been proven
33
79000
2000
ئەو خۆراکەی لێی بەرهەمدێت
سەلمێنراوە کە
سەلمێنراوە کە
01:36
to cause cancer and other problems in lab animals,
34
81000
2000
هۆراکی شێرپەنجەن.
01:38
and people have been eating food produced this way
35
83000
2000
و خەڵکی ئەم خۆراکانە دەخۆن
لە ساڵی
لە ساڵی
01:40
since the 1990s.
36
85000
2000
١٩٩٠ــکانەوە.
01:42
And most folks don't even know they exist.
37
87000
2000
و تەنانەت زۆرێکی خەڵک نازانیت.
01:44
Did you know rats that ate genetically engineered corn
38
89000
3000
ئایە دەزانیت ئەو جرجانەی پاشماوەی
ئەو جۆرە گەنمەشامییە دەخۆن
ئەو جۆرە گەنمەشامییە دەخۆن
01:47
had developed signs of liver and kidney toxicity?
39
92000
3000
نیشانەکانی جگەر و ژەهراویبوونی
گورچیلەیان زیاترە؟
گورچیلەیان زیاترە؟
01:50
These include kidney inflammation and lesions and increased kidney weight.
40
95000
3000
هەوکردنی گورچیلە و ئازار و زیادبوونی
کێشی گورچیلە دەگرێتەخۆی.
کێشی گورچیلە دەگرێتەخۆی.
01:53
Yet almost all the corn we eat
41
98000
2000
هێشتا زۆرێکی ئەو گەنمەشامەیەی دەیخۆین
01:55
has been altered genetically in some way.
42
100000
2000
گۆڕانکاری بۆماوەیی
بەسەردا هاتووە.
بەسەردا هاتووە.
01:57
And let me tell you,
43
102000
2000
و با پێتان بڵێم،
01:59
corn is in everything.
44
104000
2000
گەنمەشامی لەناو هەمووشتێکەدایە.
02:01
And don't even get me started on the Confined Animal Feeding Operations
45
106000
2000
تەنانەت
خواردن پێدانی ئاژەڵی ماڵی
خواردن پێدانی ئاژەڵی ماڵی
02:03
called CAFOS.
46
108000
2000
CAFOS ناسراوە بە.
02:05
(Laughter)
47
110000
2000
(پێکەنین)
02:07
Conventional farmers use chemical fertilizers
48
112000
2000
جووتیارە ئاسایەکان پەینی کیمیایی بەکاردێنن
02:09
made from fossil fuels
49
114000
2000
لە سوتەمەنی بەبەردبوو دروستکراوە
02:11
that they mix with the dirt to make plants grow.
50
116000
2000
لەگەڵ چڵک تێکەڵکراون تا
ڕووەکەکان گەشەبکەن.
ڕووەکەکان گەشەبکەن.
02:13
They do this because they've stripped the soil from all nutrients
51
118000
3000
ئەوە دەکەن چونکە خۆڵەکەیان پاککردۆتەوە لە
هەموو خۆراکەکان
هەموو خۆراکەکان
02:16
from growing the same crop over and over again.
52
121000
3000
لە گەشەکردنی هەمان دانەوێڵە چەند جارێک.
02:19
Next, more harmful chemicals are sprayed on fruits and vegetables,
53
124000
3000
دواتر، مادە کمیاییە زیانبەخشەکان دەپرژێننە
سەر میوە و سەوزەکان،
سەر میوە و سەوزەکان،
02:22
like pesticides and herbicides,
54
127000
2000
وەک مێشکوژ و بژارکوژ،
02:24
to kill weeds and bugs.
55
129000
2000
بۆ لەناوبردنی گژوگیا و مێروو.
02:26
When it rains, these chemicals seep into the ground,
56
131000
3000
کاتێک باران دەبارێت، ئەوە مادە کمیاییانە
دزە دەکەنە ناو زەوی،
دزە دەکەنە ناو زەوی،
02:29
or run off into our waterways,
57
134000
2000
یان دەمێنیتەوە لەناو جۆگەلەکانمان،
02:31
poisoning our water too.
58
136000
2000
ئاوەکامان ژەهراوی دەکان.
02:33
Then they irradiate our food, trying to make it last longer,
59
138000
3000
پاشان تیشک دەدەن لە خواردنەکانمان،
تا درەنگ بەسەربچیت،
تا درەنگ بەسەربچیت،
02:36
so it can travel thousands of miles
60
141000
2000
تا هەزاران میل ببرێن و خراپ نەبن
02:38
from where it's grown to the supermarkets.
61
143000
3000
لەو شوێنەی لێی ڕواوە تا بازاڕەکان
02:41
So I ask myself,
62
146000
2000
بۆیە لە خۆم دەپرسم،
02:43
how can I change? How can I change these things?
63
148000
2000
چۆن بیگۆڕم؟
جۆن دەتوانم ئەو شتانە بگۆڕم؟
جۆن دەتوانم ئەو شتانە بگۆڕم؟
02:45
This is what I found out.
64
150000
2000
بەم دەرەنجامە گەیشتم.
02:47
I discovered that there's a movement for a better way.
65
152000
3000
زانیم کە شۆرشێک هەیە بۆ ڕێگەیەکی باشتر.
02:50
Now a while back,
66
155000
2000
لە ڕابردوو
02:52
I wanted to be an NFL football player.
67
157000
2000
NFLدەموویست ببم بەیاریزانی تۆپی پێ.
02:54
I decided that I'd rather be an organic farmer instead.
68
159000
3000
بریارمدا لەجیاتی ئەوە باشترە ببم
بەجووتیارێکی ئەندامی.
بەجووتیارێکی ئەندامی.
02:57
(Applause)
69
162000
9000
(چەپڵەرێزان)
03:06
Thank you.
70
171000
2000
سوپاس.
03:08
And that way I can have a greater impact on the world.
71
173000
3000
و بەو ڕێگەیە دەتوانم کاریگەریەکی گەورەترم
هەبیت لەسەر جیهان.
هەبیت لەسەر جیهان.
03:11
This man, Joel Salatin, they call him a lunatic farmer
72
176000
3000
ئەم پیاوە. جۆڵ ساڵتەن
پێی دەڵێن جووتیارە شێتەکە
پێی دەڵێن جووتیارە شێتەکە
03:14
because he grows against the system.
73
179000
2000
چونکە دژایەتی سیستەمەکە دەکات
03:16
Since I'm home-schooled,
74
181000
2000
کاتێک لە ماڵەوە دەمخوێند،
03:18
I went to go hear him speak one day.
75
183000
2000
ڕۆژێک چووم بۆ لای بۆ
گویگرتن لە قسەکانی.
گویگرتن لە قسەکانی.
03:20
This man, this "lunatic farmer,"
76
185000
2000
ئەم پیاوە، جوتیارێکی شێتە،
03:22
doesn't use any pesticides, herbicides,
77
187000
2000
هیچ مێشکوژ، بژارکوژ بەکارناهێنێت،
03:24
or genetically modified seeds.
78
189000
3000
یان توخمە گۆڕاوەکانی بۆماوەیی.
03:27
And so for that, he's called crazy by the system.
79
192000
3000
و لەبەر ئەو هۆکارە
لەلایەن سیستەمەکەوە پێیدەگوترێت شێت.
لەلایەن سیستەمەکەوە پێیدەگوترێت شێت.
03:30
I want you to know that we can all make a difference
80
195000
3000
دەمەوێت بزانن کەوا
ئێمە دەتوانین جیاوازی درووست بکەین
ئێمە دەتوانین جیاوازی درووست بکەین
03:33
by making different choices,
81
198000
2000
بە هەڵبژاردنی جیاواز،
ڕاستەوخۆ خۆراکەکانمان لە جوتیارە
ناوخۆیەکان بکڕین،
ناوخۆیەکان بکڕین،
03:35
by buying our food directly from local farmers,
82
200000
2000
03:37
or our neighbors who we know in real life.
83
202000
2000
یان ئەو دراوسێیانەی
لە نزیکەوە دەیانناسین.
لە نزیکەوە دەیانناسین.
03:39
Some people say organic or local food is more expensive,
84
204000
2000
دەگوترێت خۆراکی ئەندامی و
ناوچەیەکان گرانترن،
ناوچەیەکان گرانترن،
03:41
but is it really?
85
206000
2000
بەڵام ئایە ئەوە ڕاستە؟
03:43
With all these things I've been learning about the food system,
86
208000
3000
لەگەڵ هەموو ئەو شتانەی دەربارەی سیستەمی
خۆراک فێربووم
خۆراک فێربووم
03:46
it seems to me that we can either pay the farmer,
87
211000
3000
بۆم دەرکەوت دەتوانین
پارەی یەکێکیان بدەین،
پارەی یەکێکیان بدەین،
03:49
or we can pay the hospital.
88
214000
2000
جوتیارەکە، یان خەستەخانە.
03:51
(Applause)
89
216000
7000
(چەپڵەرێزان)
03:58
Now I know definitely which one I would choose.
90
223000
2000
ئێستا بەتەواوەتی دەزانم کامیان هەڵبژێرم.
04:00
I want you to know that there are farms out there --
91
225000
2000
دەمەوێت بزانن کەوا جوتیارەکان لەدەرەوەن--
04:02
like Bill Keener in Sequatchie Cove Farm in Tennessee --
92
227000
3000
وەک بیل کینەر لە گێڵگەی
سکواچی کۆڤا لە تینیسس--
سکواچی کۆڤا لە تینیسس--
04:05
whose cows do eat grass
93
230000
2000
مانگاکانی گیا دەخۆن
وەک پێشبینیم دەکرد
بەرازەکان لەناو قوڕدا یاری دەکەن
بەرازەکان لەناو قوڕدا یاری دەکەن
04:07
and whose pigs do roll in the mud, just like I thought.
94
232000
2000
04:09
Sometimes I go to Bill's farm and volunteer,
95
234000
2000
هەندێک جار بۆ گێڵگەکەی بیل دەچووم
وەک خۆبەخشێک،
وەک خۆبەخشێک،
04:11
so I can see up close and personal
96
236000
2000
تا لەنزیکەوە بیبینم
04:13
where the meat I eat comes from.
97
238000
2000
ئەو گۆشتەی دەیخۆم
لە کوێوە دێت.
لە کوێوە دێت.
04:15
I want you to know that I believe
98
240000
2000
دەمەوێت بزان
پێموایە
پێموایە
04:17
kids will eat fresh vegetables and good food
99
242000
2000
منداڵەکان سەوزەی تازە و
خۆراکی تەندروست دەخۆن
خۆراکی تەندروست دەخۆن
04:19
if they know more about it and where it really comes from.
100
244000
3000
ئەگەر بزانن
لە چ شوێنیکەوە دیت.
لە چ شوێنیکەوە دیت.
04:22
I want you to know that there are farmers' markets
101
247000
2000
دەمەویت بزانن بازاڕی جوتیارەکان هەیە
04:24
in every community popping up.
102
249000
2000
لە هەموو کۆمەڵگەیەک،
04:26
I want you to know that me, my brother and sister
103
251000
2000
دەمەوێت بزانن من، براکەم و خوشکەکەم
04:28
actually like eating baked kale chips.
104
253000
2000
baked kaleلەڕاسیدا حەزمان لەخواردنی چبسی.
04:30
I try to share this everywhere I go.
105
255000
3000
هەوڵدەدەم لە هەموو شوێنێک باسی بکەم.
04:33
Not too long ago,
106
258000
2000
ماوەیەکی زۆر نییە،
04:35
my uncle said that he offered my six-year-old cousin cereal.
107
260000
3000
مامم پێی گوتم، دانەوێڵەی ئامۆزا
شەش ساڵانەکەی پێشکەشکردم.
شەش ساڵانەکەی پێشکەشکردم.
04:38
He asked him if he wanted organic Toasted O's
108
263000
2000
داوای لێکردم نانی برژاوی
ئەندامی دەوێت
ئەندامی دەوێت
04:40
or the sugarcoated flakes --
109
265000
2000
یان توێژاڵێکی بە شکر داپۆشراو--
04:42
you know, the one with the big striped cartoon character on the front.
110
267000
3000
یەکێکیان کارتۆنێکی گەورەیە و
ڕەسمێکی پێوەیە.
ڕەسمێکی پێوەیە.
04:46
My little cousin told his dad
111
271000
2000
ئامۆزا بچووکەکەم بە بابی گوت
04:48
that he would rather have the organic Toasted O's cereal
112
273000
2000
کەوا حەزی لە نانی دانەوێڵەی برژاوە
04:50
because Birke said he shouldn't eat sparkly cereal.
113
275000
3000
چونکە بریک گوتی پێویست ناکات
دانەوێڵەی سپیکراو بخۆت.
دانەوێڵەی سپیکراو بخۆت.
هاورێکانم، چۆن دەتوانین
جیاوازی درووست بکەین
جیاوازی درووست بکەین
04:54
And that, my friends, is how we can make a difference
114
279000
2000
04:56
one kid at a time.
115
281000
2000
جاریی یەک منداڵ.
04:58
So next time you're at the grocery store, think local,
116
283000
3000
جاری داهاتوو کە چوویتە بازاڕ،
بیر لە شتی خۆماڵی بکەرەوە.
بیر لە شتی خۆماڵی بکەرەوە.
05:01
choose organic, know your farmer and know your food.
117
286000
2000
ئەندامی هەڵبژێرە، جوتیار
و خۆراکەکەت بناسە.
و خۆراکەکەت بناسە.
05:03
Thank you.
118
288000
2000
سوپاس
05:05
(Applause)
119
290000
3000
(چەپڵەڕێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Birke Baehr - Aspiring organic farmerBirke Baehr wants us to know how our food is made, where it comes from, and what's in it. At age 11, he's planning a career as an organic farmer.
Why you should listen
At age 9, while traveling with his family and being "roadschooled," Birke Baehr began studying sustainable and organic farming practices such as composting, vermiculture, canning and food preservation. Soon he discovered his other passion: educating others -- especially his peers -- about the destructiveness of the industrialized food system, and the alternatives. He spoke at TEDxNextGenerationAsheville in 2010.
Baehr volunteers at the Humane Society and loves working with animals.
Birke Baehr | Speaker | TED.com