TEDxCambridge
Matt Killingsworth: Want to be happier? Stay in the moment
مات کیڵینگ وۆرس : دەتەوێ دڵخۆشتر بیت ؟ کەمێک لەگەڵمان بە
Filmed:
Readability: 4
3,206,661 views
لە چ کاتێکدا خەڵکی زۆر دڵخۆشن؟ بۆ کۆکردنەوەی زانیاری لەسەر ئەم پرسیرە، مات کیڵینگ ۆرس پڕۆگرامێکی درووست کردووە، بەدوای دڵخۆشییەکانتدا بگەڕێ، و زانیاری لە بەرنامەکەدا تۆمار بکە لەبارەی دڵخۆشیتەوە. هەندێک لە دەرئەنجامە سەرسوڕهێنەرەکان ئەوەیە کە مرۆڤ لەو کاتەنەدا زۆر دڵخۆشە کە ون دەبێت، لەو کاتانەشدا کە ڕاڕایە دڵخۆش نابێت
Matt Killingsworth - Happiness researcher
Researcher Matt Killingsworth designs studies that gather data on happiness. One takeaway? "A Wandering Mind Is an Unhappy Mind." Full bio
Researcher Matt Killingsworth designs studies that gather data on happiness. One takeaway? "A Wandering Mind Is an Unhappy Mind." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So, people want a lot of things out of life,
0
944
2622
ئێمە ی مرۆڤ شتی زۆر زۆرمان لە ژیان دەوێت
00:19
but I think, more than anything else, they want happiness.
1
3566
3895
بەڵام لەو بڕوایەدام لە هەمووشتێ زیاتر خوازیاری دڵخۆشین
00:23
Aristotle called happiness "the chief good," the end
2
7461
3328
ئەرستۆتالیش دڵخۆشی بە (بەڕێوبەری باش) ناوبردوە
00:26
towards which all other things aim.
3
10789
3272
وتویەتی کە دڵخۆشی کۆتاییەکە کە هەموو ئامانجەکانی تر دەیانەوێ بیگەنێ
00:29
According to this view, the reason we want a big house
4
14061
5520
ئەگەر بەپێی ئەم جۆرە (ڕوانینە) بێت ئەوا ئێمەی مرۆڤ کاتێ خانوویەکی گەورە
00:35
or a nice car
5
19581
2633
یان سەیارەیەکی جوان
00:38
or a good job
6
22214
2080
یان کارێکی باشمان دەوێت
00:40
isn't that these things are intrinsically valuable.
7
24294
2448
هۆکاری ئەوەنیە کە ئەم شتانە زۆر بە نرخن
00:42
It's that we expect them to bring us
8
26742
2518
بەڵکوو هۆکارەکەی ئەوەیە ئێمە چاوەڕێدەکەین
00:45
happiness.
9
29260
1457
ئەو شتانەی کە وتم (دڵخۆشمان بکەن)
00:46
Now in the last 50 years, we Americans have gotten
10
30717
2632
لە ئێستادا و بۆ ماوەی (پەنجا) ساڵی ڕابردووەوە ئێمەی ئەمەریکی زۆرێک لەو شتانە کە ویستومانن
00:49
a lot of the things that we want. We're richer.
11
33349
2027
بە دەستمان هێناون بۆ نموونە ئێمە ئێستا دەوڵەمەترینین
00:51
We live longer. We have access to technology
12
35376
3077
تەمەنمان درێژترەو وە دەتوانین تەکنەلۆژیا
00:54
that would have seemed like science fiction
13
38453
2167
بەجۆرێک بەکار بهێنین کە خەیاڵاویتریم زانست بێ
00:56
just a few years ago.
14
40620
2241
لە ساڵانی پێشوودا
00:58
The paradox of happiness is that even though the
15
42861
2424
دوو رووی یان دوو لایەنی دڵخۆشی لە وەدایە
01:01
objective conditions of our lives have improved dramatically,
16
45285
2902
لەگەڵ ئەوەشدا کە چۆنێتی ژیانمان گۆراوە
01:04
we haven't actually gotten any happier.
17
48187
3564
بەڵام خۆمان هیچ دڵخۆش نەبووین
01:07
Maybe because these conventional notions of progress
18
51751
2919
وە لەوانەیە هۆکارەکەش ئەوە بێت کە ئەم گۆرانە گەورانە
01:10
haven't delivered big benefits in terms of happiness,
19
54670
2476
هیچ دڵخۆشیان نەکردووین
01:13
there's been an increased interest in recent years
20
57146
2130
ئەوەش بۆتە هۆی ئەوەی لەم چەند ساڵەدا ئێمە خولیای
01:15
in happiness itself.
21
59276
2522
دڵخۆشی خۆی بین
01:17
People have been debating the causes of happiness
22
61798
2035
ماوەیەکی زۆرە کە خەڵکی گفتووگۆ لەسەر هۆکارەکانی دڵخۆشی دەکەن
01:19
for a really long time, in fact for thousands of years,
23
63833
2599
لە راستیدا هەزاران ساڵ دەبێت
01:22
but it seems like many of those debates remain unresolved.
24
66432
3457
بەڵام وادیارە کە زۆرینەی ئەو مشتوو مڕو بەدواگەرانانە بێ ئەنجام مابێتەوە
01:25
Well, as with many other domains in life, I think
25
69889
2059
باشە لەگەڵ ئەوەی ژیان گەلێک بواری تێدایە بە ڵام من لەو بڕوایەدام
01:27
the scientific method has the potential to answer this question.
26
71948
3212
بواری زانست توانای ئەوەی هەیە وەڵامی ئەم پرسیارانە بداتەوە
01:31
In fact, in the last few years, there's been an explosion
27
75160
2534
لەراستیدا لەم چەند ساڵەی دوایدا شۆڕشێک هەڵگیرسا لە گەران بە دوای
01:33
in research on happiness. For example, we've learned a lot
28
77694
2801
(دڵخۆشیدا) بۆ نموونە فێری زۆر شت بووین
01:36
about its demographics, how things like income
29
80495
3112
لە سەیرکردن و تێرامان لە پێکهاتەی دڵخۆشی یەوە کە چۆن شتی وەک و دەسکەوت
01:39
and education, gender and marriage relate to it.
30
83607
3426
یان خوێندن یاخود هاوسەرگیری بەستراونەتەوە بە دڵخۆشییەوە
01:42
But one of the puzzles this has revealed is that
31
87033
2222
بەڵام یەکێک لەو هەڵانەی کە وەڵامەکەی دەرکەوتووە ئەوەیە
01:45
factors like these don't seem to have a particularly strong effect.
32
89255
2939
ئەو هۆکارانەی پێشتر ووتمن کارتێکەری بە هێزیان نیە لەسەر دڵخۆشی
01:48
Yes, it's better to make more money rather than less,
33
92194
2437
بەڵێ زۆر باشترە پارەی زۆرتر دەست بخەیت وەک لە پارەی کەم
01:50
or to graduate from college instead of dropping out,
34
94631
2712
یان باشترە لە کۆلێژ دەربچیت وەک لەوەی واز لە خوێندن بێنیت
01:53
but the differences in happiness tend to be small.
35
97343
2761
بەڵام ئەم حاڵەتانە تەنها لە ڕێژەیەکی کەمی خۆشیدا خۆیدەبینێتەوە
01:56
Which leaves the question, what are the big causes of happiness?
36
100104
3835
ئەمەش وا دەکات ئەم پرسیارە بێتە پێشەوە ئەی کەواتە هۆکارە سەرەکییەکانی دڵخۆشی جیە؟
01:59
I think that's a question we haven't really answered yet,
37
103939
2697
لەو بڕوایەدام ئەو پرسیارەیە کە هێشتا وەڵاممان نەداوەتەوە
02:02
but I think something that has the potential to be an answer
38
106636
2712
بەڵام لە بڕوایەدام شتیک کە توانای وەڵام دانەوەی ئەو پرسیارەی هەبێت
02:05
is that maybe happiness has an awful lot to do with
39
109348
2721
ئەوەیە لەوانە دڵخۆشبوون و خۆشبەختی پەیوەندیەکی هەبێ بەو میتۆدەی کە دەڵی
02:07
the contents of our moment-to-moment experiences.
40
112069
2444
پێویستە چرکە بە چرکەی ژیان ئەزموون بکەیت و تیایدا بژیت
02:10
It certainly seems that we're going about our lives,
41
114513
1995
وادیارە کە چۆنێتی بەسەر بردنی ژیانمان
02:12
that what we're doing, who we're with, what we're thinking about,
42
116508
3935
پەیوەندی تەواوی هەیە بەوەی چی دەکەین چۆن دەژین لەگەڵ کێ دەژین یان بیر لەچی دەکەینەوە
02:16
have a big influence on our happiness, and yet
43
120443
2352
و ئەمانەش کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر دڵخۆشیمان هەیە بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا
02:18
these are the very factors that have been very difficult,
44
122795
2233
هۆکارو پاڵنەرەکان زۆر سەختن
02:20
in fact almost impossible, for scientists to study.
45
125028
2387
دەتوانین بڵێین کە مەحاڵ بوو زانایان لێکۆڵینەوەی لەسەر بکەن
02:23
A few years ago, I came up with a way to study people's happiness
46
127415
3061
چەند ساڵیک لەمەو بەر ڕێگەیەکم دۆزییەوە بۆ لێکۆڵینەوە لەسەر خۆشبەختییەکانی مرۆڤ
02:26
moment to moment as they're going about their daily lives
47
130476
2579
لە چرکە بەچرکەی ژیانی ڕۆژانەیدا
02:28
on a massive scale all over the world, something we'd never
48
133055
2742
بەشێوەیەکی گشتی لەسەر تا سەری جیهاندا بوو وە بەجۆرێک بوو کە هەرگیز لەوەو پێش
02:31
been able to do before. Called trackyourhappiness.org,
49
135797
2791
نەتوانراوە بکرێت پڕۆژەکەمان خستە سەر وێب سایتێ کەناوی (بەدوای خۆشەختیدا بڕۆ) بوو
02:34
it uses the iPhone to monitor people's happiness in real time.
50
138588
4286
وە ئایڤۆنمان بەکار هێنا وەکو ئامڕازێک بۆ چاودێریکردنی خۆشبەختی دڵخۆشی خەڵک لە ژیانی ئاسایدا
02:38
How does this work? Basically, I send people signals
51
142874
2789
کارەکە چۆن بوو؟ لە بنەرەتدا شێوەی کارکردنی بەم جۆرە بوو
02:41
at random points throughout the day, and then I ask them
52
145663
2440
هێمام دەنارد بۆ کەسەکان لە کاتی جیا جیاداڕۆژانە وە دواتر کۆمەڵێ
02:44
a bunch of questions about their moment-to-moment experience
53
148103
2288
پرسیارم لێ دەکردن لەسەر سات بە ساتی ئەزمووکردنی ژیانیان
02:46
at the instant just before the signal.
54
150391
2534
بۆ نموونە لەساتی پێش ناردنی هێماکە بۆیان
02:48
The idea is that, if we can watch how people's happiness
55
152925
2807
بیرۆکەی ئەم کارە لەوەدا بوو کە ئەگەر بێت و بتوانین چاودێری چۆنێتی
02:51
goes up and down over the course of the day,
56
155732
2624
بەرز بوونەوە و نزم بوونەوەی ڕێژەی دڵخۆشیان بکەین لە ماوەی ڕۆژێکدا
02:54
minute to minute in some cases,
57
158356
1728
وە سات بە سات و لە هەندێ باروو دۆخدا
02:55
and try to understand how what people are doing,
58
160084
2142
و هەوڵبدەین لەوەی تێبگەین کە خەڵکی چۆن کارەکانیان دەکەن
02:58
who they're with, what they're thinking about, and all
59
162226
2843
و لەگەڵ کێ دان یان بیر لە چی دەکەنەوە
03:00
the other factors that describe our day, how those might
60
165069
2176
هەروەها زانینی هەموو ئەو هۆکارانەی کە دەبێتە هۆی دڵخۆشکردن یاخود بێزار کردنیان
03:03
relate to those changes in happiness, we might be able
61
167245
2711
پێدەچێت ئەو کاتە بتوانین
03:05
to discover some of the things that really have
62
169956
1546
ئەو هۆکارانە بدۆزینەوە
03:07
a big influence on happiness.
63
171502
2305
کە کاریگەری بەهێزیان هەیە لەسەر خۆشبەختی
03:09
We've been fortunate with this project to collect
64
173807
2306
وە بەختێکی باشمان هەبوو لە کارکردن لەم پڕۆژەی کۆکردنەوەی
03:12
quite a lot of data, a lot more data of this kind than I think
65
176113
2858
ئەم ڕێژە زۆرە داتایانەدا کەلەو بڕوایەدام
03:14
has ever been collected before,
66
178971
1859
هەرگیز بەو ڕێژەیە داتا دەستی کەس نەکەو توو وە لەسەر ئەم بابەتە
03:16
over 650,000 real-time reports
67
180830
3221
زیاد لە (شەسەد و پەنجا )هەزار ڕاپۆڕت بوون
03:19
from over 15,000 people.
68
184051
2879
کەلە بارەی (پانزە) هەزار کەسی جیاوازەوە بوون
03:22
And it's not just a lot of people, it's a really diverse group,
69
186930
3109
ڕاپرتەکان هەر ئەوەندەنین کەلە کۆمەڵێ خەڵکی زۆرەوەبن بەڵکو لە چەند گروپێکی جیا جیاوەن
03:25
people from a wide range of ages, from 18 to late 80s,
70
190039
3487
بۆ نموونە خەڵکانی تەمەن ١٨ ساڵ بۆ ٨٠ ساڵ
03:29
a wide range of incomes, education levels,
71
193526
2928
یان لە ئاستی جیاوازی رۆشنبیری و دارایدان
03:32
people who are married, divorced, widowed, etc.
72
196454
3063
یاخود لە بارەی جیاوازی خێزانیدان بۆ نموونە تەڵاق دراون بێوەژنن هتد
03:35
They collectively represent every one of
73
199517
2264
ئەوان بە شێوەیەکی گشتی نموونە بوون بۆ هەریەک
03:37
86 occupational categories and hail from over 80 countries.
74
201781
4861
لەو ٨٦ بەشە پۆلێنکراوانەی کە پێشتر باسم کرد لە ٨٠ وڵاتی جیا جیاوە وەرمانگرتبوون
03:42
What I'd like to do with the rest of my time with you today
75
206642
2902
ئەو کاتەی کە ماومە ئەمڕۆ حەز دەکەم بەوە بەسەری ببەم لە گەڵتان
03:45
is talk a little bit about one of the areas that we've been
76
209544
2129
کە باسی یەکێک لەو بابەتانەتان بۆ بکەم کەڵێکۆڵینەوەمان لەسەر کردووە
03:47
investigating, and that's mind-wandering.
77
211673
3183
ئەو بابەتەش بیرکردنەوەو شرۆفەکردنە
03:50
As human beings, we have this unique ability
78
214856
2400
ئێمەی مرۆڤ توانایەکی نایابمان هەیە
03:53
to have our minds stray away from the present.
79
217256
2935
ئەویش ئەوەیە دەتوانین خەیاڵ و مێشکمان ببینە کاتێک بەدەر لە ئێستا واتا لە ئێستا دوور بکەوینەوە
03:56
This guy is sitting here working on his computer,
80
220191
1925
بۆ نموونە ئەم کەسە لێرەدا کار لەسەر کۆمپیتەرەکەی دەکات
03:58
and yet he could be thinking about
81
222116
1054
بەڵام لەوانەشە بیر لەو
03:59
the vacation he had last month,
82
223170
2689
گەشتە دەکاتەوە دەکاتەوە کە مانگی پێشووتر کردوویەتی
04:01
wondering what he's going to have for dinner.
83
225859
1963
یان بیر لەوە دەکاتەوە چی بخوات بۆ نانی ئێوارە
04:03
Maybe he's worried that he's going bald. (Laughter)
84
227822
3833
یاخوود قەلەقی ئەوەیە کە کەچەڵ ببێت
04:07
This ability to focus our attention on something other
85
231655
2785
ئەم توانایەی کە هێما دەتوانین بیر لە شتێک بکەینەوە
04:10
than the present is really amazing. It allows us to learn
86
234440
3255
کە دوورە لە ئێستادا بە راستی سەر سوڕێنەرە وادەکات بە جۆرێک فێربێت و
04:13
and plan and reason in ways that no other species of animal can.
87
237695
4494
پلان داڕێژین بە دوای هۆکارو ئەنجامەکاندا بگەڕێین کەهیچ گیان لەبەرێکی تر ئەو توانایەی نیە
04:18
And yet it's not clear what the relationship is
88
242189
2398
بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا نازانین ئەو پەیوەندییە چیە
04:20
between our use of this ability and our happiness.
89
244587
3916
کە لە نێوان ئەو توانایەو دڵخۆشیاندا هەیە
04:24
You've probably heard people suggest that you should
90
248503
1858
لەوانەیە بیستبێتان لە خەڵکی کە پێیان وتبن واباشترە
04:26
stay focused on the present. "Be here now,"
91
250361
2491
لە ئێستادا بمێنیتەوەو تەرکیز بخەیتە سەر ئێستات
04:28
you've probably heard a hundred times.
92
252852
1485
لەوانەیە سەدان جار گوێت لەو قسەیە بووبێت
04:30
Maybe, to really be happy, we need to stay completely
93
254337
2681
لەوانەیە بۆ ئەوەی بە راستی دڵخۆشبین پێویست بکات بەتەواوەتی
04:32
immersed and focused on our experience in the moment.
94
257018
3511
بە ئێستامانەوە سەرقاڵبین و تەرکیز بخەینە سەر ئەو کارەی لەو ساتەدا ئەنجامی دەدەین
04:36
Maybe these people are right. Maybe mind-wandering
95
260529
1834
خۆ لەوانەیە ئەو کەسانەی ئەم قسانە دەکەن راست بن لەوانەیە بیرکردنەوەو پرسیار کردن لە خۆت
04:38
is a bad thing.
96
262363
1730
شتێکی خراپ بێت
04:39
On the other hand, when our minds wander,
97
264093
2419
لە لایەکی تریشەوە کاتێ بیردەکەینەوە و پرسیار لە خوودی خۆمان دەکەین
04:42
they're unconstrained. We can't change the physical reality
98
266512
2661
بیرەکان جێگیرن خۆ ناتوانین بیان کەینە راستییەک
04:45
in front of us, but we can go anywhere in our minds.
99
269173
3388
لەبەردەمماندا بەڵام لە خەیاڵی خۆماندا دەکرێ بڕۆینە هەرجێگەیەک کە دەیان خوازین
04:48
Since we know people want to be happy, maybe
100
272561
1813
ئەگەر بەم شێوەیە بیری لێکەینەوە لەوانەیە
04:50
when our minds wander, they're going to someplace happier than the place
101
274374
2691
کاتێ کە بیردەکەینەوە وە خەیاڵیان دەیان باتە شووێن و کاتێکی باشتر لەوەی
04:52
that they're leaving. It would make a lot of sense.
102
277065
2233
کەلەو ساتەدا تیایدان لەوانەیە قسەکەیان راستبێت
04:55
In other words, maybe the pleasures of the mind
103
279298
1498
بەجۆرێکی تر بیڵێم لەوانەیە
04:56
allow us to increase our happiness with mind-wandering.
104
280796
4426
بیکردنەوە لە شتێکی خۆش بەراستی دڵخۆشمان بکات
05:01
Well, since I'm a scientist, I'd like to try to
105
285222
2011
باشە هەر لەبەر ئەوەی من زانام حەزدەکەم هەوڵ بدەم
05:03
resolve this debate with some data, and in particular
106
287233
2677
ئەم مشت و مرە لە ڕێگەی جەند داتاو لێکۆڵینەوەیەکەوە حل بکەم
05:05
I'd like to present some data to you from three questions
107
289910
2488
وە بەتایبەتیش حەز دەکەم ئەم داتایانەتان نیشان بدەم کە ئەنجامی ٣ پرسیارن
05:08
that I ask with Track Your Happiness. Remember, this is from
108
292398
2210
کە پرسیارەکان لەسەر ئەسڵدا هی ئەم بابەتەن کە چۆن دڵخۆشببین وە بیریشتان نەچێ
05:10
sort of moment-to-moment experience in people's real lives.
109
294608
2652
لێکۆڵینەوەکە بە جۆرێک کراوە کەبرسیارەکان لەسەر سات بەساتی ژیانی ئەو کەسانە کراون کەلە توێژینەوەکەدا بەشدار بوون
05:13
There are three questions. The first one is a happiness question:
110
297260
3030
٣ پرسیارمان هەیە یەکەمیان دەربارەی دڵخۆشییە ئەویش ئەوەیە
05:16
How do you feel, on a scale ranging from very bad
111
300290
2875
ئێستا هەست بە چی دەکەیت؟ ئەگەر لەسەر ئەم پێوانەیە پێوانەی دڵخۆشییەکەت بکەیت کەلە زۆر خراپەوە
05:19
to very good? Second, an activity question:
112
303165
4139
دەست پێدەکات بۆ زۆر باش؟ دواتر پرسیارێکە لەسەر چاڵاکی ئەویش
05:23
What are you doing, on a list of 22 different activities
113
307304
2528
ئێستا چی دەکەیت وەڵامەکانیش بەشێکی پڕ کراوەتەوە بە ٢٢ چالاکی بۆ نموونە
05:25
including things like eating and working and watching TV?
114
309832
3225
چاڵاکی وەک و خواردن و کارکردن سەیرکردنی تەلەڤیزیۆن
05:28
And finally a mind-wandering question:
115
313057
3588
وە دواهەمین پرسیاریش لەسەر بیرکردنەوەیە ئەویش
05:32
Are you thinking about something other
116
316645
2642
ئایا لە ئێستادا بیر لە شتێکی جیاواز
05:35
than what you're currently doing?
117
319287
2623
دەکەیتەوە کار چالاکیەکی کە دەیکەین؟
05:37
People could say no -- in other words, I'm focused only on my task --
118
321910
3442
وەڵامی جیا جیا هەبوون خەڵک هەموو دەیان ووت نەخێر یان تەنها تەرکیزم لەسەر کارەکەمە
05:41
or yes -- I am thinking about something else --
119
325352
2529
یان بەڵێ بیر لە شتێکی تر دەکەمەوە
05:43
and the topic of those thoughts are pleasant,
120
327881
2456
سەردێڕی ئەم بیرۆکانە دڵخۆشکەرن
05:46
neutral or unpleasant.
121
330337
1426
سرووشتینین یان دڵخۆشکەر نین
05:47
Any of those yes responses are what we called mind-wandering.
122
331763
5459
هەریەک لەو کەسانە کە وەڵامەکانیان بەڵێ بوون ئەو وەڵامانە ئێمە پێیان دەڵێین بیرکردنەوە یان پرسیارکردن لە خوودی خۆت
05:53
So what did we find?
123
337222
2465
ئەی باشە چیمان بۆ دەرکەوت؟
05:55
This graph shows happiness on the vertical axis,
124
339687
2299
ئەم داتای دڵخۆشی دەردەکەن بەشێوەیەکی ستوونی
05:57
and you can see that bar there representing how happy
125
341986
2240
وە دەتوانن ئەو ستوونە ببینن کە هێمایە بۆ ئەوەی چۆن
06:00
people are when they're focused on the present,
126
344226
1333
ئەو کەسانەی کەلە هەمان ساتدا دەژین دڵیان خۆشە
06:01
when they're not mind-wandering.
127
345559
1923
کە بیرناکەنەوە و پرسیار لەخۆیان ناکەن
06:03
As it turns out, people are substantially less happy
128
347482
3719
دەرکەوت کەکەسەکان کەمتر دڵخۆشن
06:07
when their minds are wandering than when they're not.
129
351201
4736
کاتێ بیر لەشتێکی تردەکەنەوە
06:11
Now you might look at this result and say, okay, sure,
130
355937
2602
ئێستا لەوانەیە سەیری ئەم ئەنجامانە بکەن و بڵێن واتە باشە
06:14
on average people are less happy when they're mind-wandering,
131
358539
2422
خەڵکی کەمتر دڵخۆشن دەبن کاتێ بیردەکەنەوە
06:16
but surely when their minds are straying away
132
360961
1668
بەڵام خۆ ئەگەر بیر لە
06:18
from something that wasn't very enjoyable to begin with,
133
362629
2119
رووداو یان شتێکی خۆش بکەنەوە ئەوا خڕاپ نییە و
06:20
at least then mind-wandering should be doing something good for us.
134
364748
3764
دڵخۆشدەبن ئەوەش واتای ئەوەیە کەبیرکردنەوە شتێکی خراپ نییە
06:24
Nope. As it turns out,
135
368512
2699
بەڵام نەخێر وانیە دەرکەوت کە
06:27
people are less happy when they're mind-wandering
136
371211
1692
خەڵکی کەمتر دڵخۆشن کاتێ بیردەکەنەوە
06:28
no matter what they're doing. For example,
137
372903
3026
ئیتر ئایا هەرشتێ بکەن بۆ نموونە
06:31
people don't really like commuting to work very much.
138
375929
2177
خەڵک زۆر حەزناکەن بچنە سەرکار
06:34
It's one of their least enjoyable activities, and yet
139
378106
2760
ئەوە چاڵاکیەکە (کە) کەمترین خۆشی لێدەبینن بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا
06:36
they are substantially happier when they're focused
140
380866
2534
دڵخۆشدەبن ئەگەربێت و تەنها تەرکیز بخەنە سەر کارەکانیان و
06:39
only on their commute than when their mind is going
141
383400
2362
دڵخۆشدەبن ئەگەربێت و تەنها تەرکیز بخەنە سەر کارەکانیان و
06:41
off to something else.
142
385762
3047
بیر لەشتی تر نەکەنەوە
06:44
It's amazing.
143
388809
1782
ئەوە شتێکی نایابە
06:46
So how could this be happening? I think part of the reason,
144
390591
3845
باشە بەڵام ئەمە چۆن دەبێت؟ وابیردەکەمەوە
06:50
a big part of the reason, is that when our minds wander,
145
394436
2398
ەبەشێکی گەوەرەی هۆکارەکە ئەوەیە دەکەینەوە
06:52
we often think about unpleasant things, and they are
146
396834
2856
زۆرینەی جارەکان بیر لە شتی ناخۆش دەکەینەوە
06:55
enormously less happy when they do that,
147
399690
3607
وە ئەوەش بێ گومان بێتاقەتمان دەکات
06:59
our worries, our anxieties, our regrets,
148
403297
2665
بۆ نموونە بیر لە قەلەقی بێ تاقەتی پشیمانیەکانمان دەکەینەوە
07:01
and yet even when people are thinking about something
149
405962
2960
هەر لەبەر ئەوەشە کاتێ مرۆڤ ئەگەر بێت و بە چالاکیەکی ناخۆشیش هەڵبستێ
07:04
neutral, they're still considerably less happy
150
408922
2864
هێشتا کەمتر بێتاقەت دەبێ
07:07
than when they're not mind-wandering at all.
151
411786
1977
لەوەی بیربکاتەوە
07:09
Even when they're thinking about something they would describe as pleasant,
152
413763
2835
تەنانەت ئەگەر بیر لە شتێکی دڵخۆشکەرانەش بکەنەوە هێشتا هەر
07:12
they're actually just slightly less happy
153
416598
2204
کەمتر دڵخۆشدەبن
07:14
than when they aren't mind-wandering.
154
418802
3257
لەو کاتانەی بیرناکەنەوە
07:17
If mind-wandering were a slot machine, it would be like
155
422059
2062
ئەگەر بیرکردنەوە پرسیارکردن لەخۆمان وەک و ئامێرێک وابوایە بەم شێوەیە دەبوو
07:20
having the chance to lose 50 dollars, 20 dollars
156
424121
3033
وەک ئەوە دەبوو تۆ ئامێرێکت هەیە دەتوانیت ٥٠ دۆلار ،٢٠ دۆلار
07:23
or one dollar. Right? You'd never want to play. (Laughter)
157
427154
6151
یان ١دۆڵار لەدەست بدەیت تیایدا کەسیش نایەوێت یاریەکی وەها بکات (پێکەنین)
07:29
So I've been talking about this, suggesting, perhaps,
158
433305
2673
هەر لەبەر ئەوەش بیرم لەوە دەکردەوە احترافم دەکرد خۆ لەوانەیە
07:31
that mind-wandering causes unhappiness, but all
159
435978
2812
بیرکردنەوە توشتی بێتاقەتیمان بکات بەڵام
07:34
I've really shown you is that these two things are correlated.
160
438790
2767
لەراستیدا ئەوەی کە نیشانم داون ئەوەیە ئەم دوانە پێکەوە بەستراون
07:37
It's possible that's the case, but it might also be the case
161
441557
2785
لەوانەیە مەسەلەکە بەم جۆرەبێت خەڵک بیربکەنەوە ئنجا بێتاقەت ببن یان
07:40
that when people are unhappy, then they mind-wander.
162
444342
2454
کاتێ خەڵک بێ تاقەت دەبن ئینجا بیردەکەنەوە
07:42
Maybe that's what's really going on. How could we ever
163
446796
2369
لەوانەیە لەراستیدا وابێت و چۆن
07:45
disentangle these two possibilites?
164
449165
3089
دەکرێ ،دەتوانین ئەو دووگریمانەیە ساخ بکەینەوە؟
07:48
Well, one fact that we can take advantage of, I think a fact
165
452254
2344
باشە راستییەکەی رەهامان هەیە کەلەو بڕوایەدام
07:50
you'll all agree is true, is that time goes forward, not
166
454598
2957
هەموومان کۆکین لەسەری ئەویش ئەوەیە کەکات بەرەو پێشەوە دەڕوات
07:53
backward. Right? The cause has to come before the effect.
167
457555
3997
نەک بەرەو دواوە وایە؟ کەواتە دەبێت هۆکار لەپێش ئەنجام دابنێین
07:57
We're lucky in this data we have many responses from each person,
168
461552
3430
لەم ئامارانەدا بەخت یاوەرمان بوو بەوەی هەر یەک لەکەسەکان وەڵامیان دەداینەوە
08:00
and so we can look and see, does mind-wandering
169
464982
3196
وە بەمەش دەتوانین ئەوە لێکبدەینەوە ئایا بیرکردنەوە
08:04
tend to precede unhappiness, or does unhappiness
170
468178
2493
پێش بێتاقەتی و خەم دێت یان
08:06
tend to precede mind-wandering, to get some insight
171
470671
2183
خەم و بێتاقەتی بێش بیرکردنەوە دێت
08:08
into the causal direction.
172
472854
2161
بۆ ئەوەی بەتەواوی لەراستە راست تێ بگەین
08:10
As it turns out, there is a strong relationship between
173
475015
3209
وەک ئەوەی دەرکەوت کە پەیوەندیەکی بەهێز لەنێوان
08:14
mind-wandering now and being unhappy a short time later,
174
478224
3685
بیرکردنەوە و بێتاقەتیدا هەیە لەکاتی دوای بیرکردنەوەدا
08:17
consistent with the idea that mind-wandering is causing people to be unhappy.
175
481909
3719
دەرکەوت کە بێتاقەتی و بیرکردنەوە پەیوەندییەکی راستەوانەیان هەیە
08:21
In contrast, there's no relationship between being unhappy
176
485628
3160
وە بە پێچەوانەشەوە هیچ پەیوەندییەک
08:24
now and mind-wandering a short time later.
177
488788
3009
نیە لەنێوان پێتاقەتی و بیرکردنەوەدا
08:27
In other words, mind-wandering very likely seems to be
178
491797
2322
بە چۆرێکی تربڵێم بیرکردنەوە و پرسیارکردن لە خۆمان دەرکەوت کە
08:30
an actual cause, and not merely a consequence, of unhappiness.
179
494119
5840
هۆکار بێت بۆ خەمۆکی و بێ تاقەتی
08:35
A few minutes ago, I likened mind-wandering
180
499959
2224
چەند ساتێ پێش ئێستا بیرکردنەوەم بەستەوە
08:38
to a slot machine you'd never want to play.
181
502183
2263
ئامێرێک وە کەهەرگیز ناتەوێ یاری پێبکەی
08:40
Well, how often do people's minds wander?
182
504446
2304
ئەی باشە خەڵک چۆن چەند بیردەکەنەوە
08:42
Turns out, they wander a lot. In fact, really a lot.
183
506750
4457
دەرکەوت خەڵک زۆر بیردەکەنەوە لە راستیدا زۆر زۆر بیردەکەنەوە
08:47
Forty-seven percent of the time, people are thinking
184
511207
2694
لە ٤٧% ی کاتەکانی خەڵکی بیر لە
08:49
about something other than what they're currently doing.
185
513901
3407
شتێک دەکەنەوە کە جیا لەو کارەی لەو ساتەدا دەیکەن
08:53
How does that depend on what people are doing?
186
517308
2438
ئەی بشە ئەوە چۆن کار دەکاتە سەر کارو چالاکیەکانی ژیانی ڕۆژانەی خەڵکی؟
08:55
This shows the rate of mind-wandering across 22 activities
187
519746
2753
ئەمە ڕێژەی بیرکردنەوە نیشان دەدات لە کاتی ئەو ٢٢ چاڵاکییە کەباسمان کرد
08:58
ranging from a high of 65 percent — (Laughter) —
188
522499
3999
لە بەرزترین ڕێژە وە کەلە ٥٦% % ڕیزکراوە (پێکەنین)
09:02
when people are taking a shower, brushing their teeth,
189
526498
2512
لەکاتێ خەڵکی خۆیان دەشۆن یان ددانیان دەشۆن
09:04
to 50 percent when they're working,
190
529010
2901
بۆ ٥٠% کاتێ کاردەکەن
09:07
to 40 percent when they're exercising,
191
531911
3043
بۆ ٤٠% کاتێ وەرزش دەکەن
09:10
all the way down to this one short bar on the right
192
534954
1919
تادەگاتە ئەم ستوونە کەلە هەموویان کورت ترە
09:12
that I think some of you are probably laughing at.
193
536873
1988
کەلەو بڕوایەدام هەندێکیان پێی پێدەکەنن
09:14
Ten percent of the time people's minds are wandering
194
538861
2390
ئەویش ئەوەیە لە ١٠% ی
09:17
when they're having sex. (Laughter)
195
541251
4571
جارەکان خەڵکی بیردەکەنەوە کاتێ سێکس دەکەن
09:21
But there's something I think that's quite interesting in this graph,
196
545822
2933
بەڵام شتێک هەیە کە زۆر سەرنجڕاکێشە لەم گرافەدا
09:24
and that is, basically with one exception,
197
548755
3048
ئەویش ئەوەیە
09:27
no matter what people are doing, they're mind-wandering
198
551803
2178
خەڵکی هەرچییەک بکەن بیردەکەنەوە
09:29
at least 30 percent of the time, which suggests, I think,
199
553981
3678
هەرهیچ نەبێ لە ٣٠% ی کاتەکان
09:33
that mind-wandering isn't just frequent, it's ubiquitous.
200
557659
2831
بیرکردنەوەکان بەردەوام نین بەڵک و بەشێکن لەهەموو شتێکدا هەیە
09:36
It pervades basically everything that we do.
201
560490
3733
بەشێوەیەکی گشتی دزە دەکەنە هەموو شتێکەوە کە دەیکەین
09:40
In my talk today, I've told you a little bit about mind-wandering,
202
564223
3196
لەم گفتووگۆیەی ئەمڕۆمان دا تۆزێ باسی بیرکردنەوە و پرسیارکردنم لە خود بۆ کردن
09:43
a variable that I think turns out to be fairly important
203
567419
2050
شتێک کەلەو بڕوایەدام زۆر گرنگە
09:45
in the equation for happiness.
204
569469
1656
لە هاوکێشەی دڵخۆشبووندا
09:47
My hope is that over time, by tracking people's
205
571125
2015
هیوای من ئەوەیە بە ڕۆشتنی کات و سەرنجراکێشانی خەڵکی بەرەو
09:49
moment-to-moment happiness and their experiences
206
573140
3048
دڵخۆشییەکی سات بە سات
09:52
in daily life, we'll be able to uncover a lot of important causes of happiness,
207
576188
3402
لەژیانی ڕۆژانەیان دا دەتوانین هۆکاری زۆر گرنگی دڵخۆشی دەربخەین
09:55
and then in the end, a scientific understanding of happiness
208
579590
2930
وە لە کۆتایشدا تێگەیشتنێکی زانستیانە بۆ دڵخۆشی
09:58
will help us create a future that's not only richer
209
582520
2697
یارمەتیمان دەدات داهاتوویەک درووست بکەین کەنەک تەنها دەوڵەمەنتر و
10:01
and healthier, but happier as well.
210
585217
2862
تەندروستربین بەڵک و دڵخۆشتربین
10:03
Thank you. (Applause)
211
588079
3224
سوپاس
10:07
(Applause)
212
591303
4000
سوپاس
ABOUT THE SPEAKER
Matt Killingsworth - Happiness researcherResearcher Matt Killingsworth designs studies that gather data on happiness. One takeaway? "A Wandering Mind Is an Unhappy Mind."
Why you should listen
While doing his PhD research with Dan Gilbert at Harvard, Matt Killingsworth invented a nifty tool for investigating happiness: an iPhone app called Track Your Happiness that captured feelings in real time. (Basically, it pings you at random times and asks: How are you feeling right now, and what are you doing?) Data captured from the study became the landmark paper "A Wandering Mind Is an Unhappy Mind" (PDF).
As an undergrad, Killingsworth studied economics and engineering, and worked for a few years as a software product manager -- an experience during which, he says, "I began to question my assumptions about what defined success for an individual, an organization, or a society." He's now a Robert Wood Johnson Health and Society Scholar examining such topics as "the relationship between happiness and the content of everyday experiences, the percentage of everyday experiences that are intrinsically valuable, and the degree of congruence between the causes of momentary happiness and of one’s overall satisfaction with life."
Matt Killingsworth | Speaker | TED.com