ABOUT THE SPEAKER

Caroline Paul - Author
Brimming with insights gained on her picaresque journey from firefighter to best-selling author, Caroline Paul’s "The Gutsy Girl: Escapades for Your Life of Epic Adventure" is a revolutionary guide for raising brave young women.

Why you should listen

Before launching her career as a writer, Caroline Paul embarked on a long list of unlikely adventures, ranging from flying experimental planes to whitewater rafting unexplored rivers in Borneo and Australia.

Paul was one of the first women to work for the San Francisco Fire Department -- a job that inspired her first work of nonfiction, Fighting Fire. Her latest book, The Gutsy Girl, uses stories from her own life as a gutsy woman to inspire girls to break the rules, take risks and accept seemingly insurmountable challenges.

More profile about the speaker
Caroline Paul | Speaker | TED.com

TEDWomen 2016

Caroline Paul: To raise brave girls, encourage adventure

Каролин Поул: Зоригтой охидыг адал явдлаар хүмүүжүүл

Filmed: 2016-10-26

Readability: 3.2

1,958,625 views

Зоригтой охид тэшүүрээр гулгаж, модонд авирч, унаж, өвдгөө шалбалж, буцаж босч ирдэг. Ингэснээр тэд зоригтой эмэгтэй болж өсдөг. Хэрхэн бүтээмжтэйгээр бага зэргийн эрсдлийг туулж, өөртөө итгэлтэй охид өсгөх талаар яриа, зөвлөмжийг гал сөнөөгч, параплан нисгэгч, адал явдал хайгч Каролин Поулаас суралцаарай.

Caroline Paul - Author
Brimming with insights gained on her picaresque journey from firefighter to best-selling author, Caroline Paul’s "The Gutsy Girl: Escapades for Your Life of Epic Adventure" is a revolutionary guide for raising brave young women. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

When I was a kid, I was obsessed
with the Guinness Book of World Records,

0

760

4536

Би багадаа Гиннесийн дэлхийн дээд
амжилтын тухай номонд их дуртай,

00:17

and I really wanted
to set a world record myself.

1

5320

3456

өөрөө дэлхийн шинэ амжилт
тогтоохыг их хүсдэг байлаа.

00:20

But there was just one small problem:

2

8800

2696

Гэхдээ, бага зэргийн асуудал байсан нь:

00:23

I had absolutely no talent.

3

11520

2160

Надад ямар ч авъяас байсангүй.

00:26

So I decided to set
a world record in something

4

14520

3416

Тэгээд би ямар нэгэн авъяас шаарддаггүй

00:29

that demanded absolutely no skill at all.

5

17960

2880

шинэ амжилт тогтоохоор шийдсэн юм.

00:33

I decided to set a world record

6

21840

2736

Би дэлхийн шинэ амжилтыг

00:36

in crawling.

7

24600

1200

мөлхөлтийн төрлөөр тогтоохоор шийдэв.

00:39

(Laughter)

8

27680

2976

(Инээд)

00:42

Now, the record at the time
was 12 and a half miles,

9

30680

3520

Тухайн үед дээд амжилт нь 20 км байв.

00:47

and for some reason,
this seemed totally manageable.

10

35840

3176

Энэ нь яагаад ч юм ядах юмгүй
хийж болохоор санагдаж байлаа.

00:51

(Laughter)

11

39040

2160

(Инээд)

00:54

I recruited my friend Anne,

12

42640

1496

Би Анн гэдэг найзаа элсүүлж,

00:56

and together we decided,
we didn't even need to train.

13

44160

3576

бэлтгэл ч хийх шаардлагагүй гэдэг
шийдвэрийг хамтран гаргав.

00:59

(Laughter)

14

47760

3256

(Инээд)

01:03

And on the day of our record attempt,

15

51040

1816

Тэгээд бид 2 шинэ амжилт тогтоохоор
оролдсон өдрөө

01:04

we put furniture pads
on the outside of our good luck jeans

16

52880

3656

азын жинснүүд дээрээ
тавилгын зөөлөвч зүүгээд,

01:08

and we set off,

17

56560

1400

гараанаас гарав.

01:10

and right away, we were in trouble,

18

58720

3056

Дөнгөж эхлээд л асуудалд орлоо.

01:13

because the denim was against our skin

19

61800

2096

Жинсний материал
бидний арьсыг урж, холгож,

01:15

and it began to chafe,

20

63920

1575

01:17

and soon our knees were being chewed up.

21

65519

2641

тун удалгүй бидний өвдөг
гэмтэж эхлэв.

01:20

Hours in,

22

68920

1200

Хэдэн цагийн дараа

01:23

it began to rain.

23

71160

1200

бороо орж эхлэв.

01:25

Then, Anne dropped out.

24

73520

2440

Тэгээд Анн тэмцээнийг орхив.

01:29

Then, it got dark.

25

77400

1960

Удалгүй, гадаа харанхуй болов.

01:32

Now, by now, my knees
were bleeding through my jeans,

26

80680

2816

Тэр үед миний өвдөгнөөс жинс нэвтэртэл
цус гарч байлаа.

01:35

and I was hallucinating from the cold

27

83520

2216

Хүйтнээс, өвдөлтөөс,
нэгэн хэвийн байдлаас үүдэн

01:37

and the pain and the monotony.

28

85760

2696

би хий юм харж эхлэв.

01:40

And to give you an idea
of the suffer-fest that I was undergoing,

29

88480

3520

Та нарт өөрийнхөө ямар их зүдэрсэн талаар
ойлгуулахын тулд дараах баримтыг хэлье.

01:45

the first lap around
the high school track took 10 minutes.

30

93120

4120

Би сургуулийн гүйлтийн замын эхний
нэг тойрогт 10 минут зарцуулсан.

01:49

The last lap took almost 30.

31

97880

2800

Харин сүүлийн тойрогт
бараг 30 минут болов.

01:54

After 12 hours of crawling,

32

102000

4416

Ингээд 12 цагийн турш мөлхөсний эцэст

01:58

I stopped,

33

106440

1336

би зогсов.

01:59

and I had gone eight and a half miles.

34

107800

2880

Нийт явсан замаа тооцоход
13,6 км байлаа.

02:03

So I was short of
the 12-and-a-half-mile record.

35

111880

3656

20,5 км-ийн дээд амжилтыг
эвдэж чадаагүй.

02:07

Now, for many years, I thought
this was a story of abject failure,

36

115560

4536

Би маш олон жилийн турш энэ түүхийг
хөгийн бүтэлгүйтэл гэж бодож явлаа.

02:12

but today I see it differently,

37

120120

2496

Гэхдээ өнөөдөр би өөрөөр хардаг.

Учир нь би дэлхийн шинэ амжилтыг
тогтоохоор оролдож байх үедээ

02:14

because when I was
attempting the world record,

38

122640

2856

02:17

I was doing three things.

39

125520

1496

3 зүйл хийж байсан юм.

02:19

I was getting outside my comfort zone,

40

127040

2336

Би өөрийн тухтай бүсээсээ гарсан,

02:21

I was calling upon my resilience,

41

129400

2256

би өөрийн хүч чадлаа сорьсон,

02:23

and I was finding confidence in myself

42

131680

2736

мөн би өөртөө болон гаргасан шийдвэртээ

02:26

and my own decisions.

43

134440

1400

итгэх итгэлээ олсон юм.

Тухайн үедээ мэдээгүй ч гэсэн

02:28

I didn't know it then,

44

136440

1256

02:29

but those are not
the attributes of failure.

45

137720

2920

эдгээр нь бүтэлгүйтлийн шинж тэмдэг
биш байлаа.

02:33

Those are the attributes of bravery.

46

141480

2600

Харин эр зоригийн илрэл байв.

02:37

Now, in 1989, at the age of 26,

47

145280

2576

Би 1989 онд 26 настайдаа

02:39

I became a San Francisco firefighter,

48

147880

2240

Сан Франциско хотын гал сөнөөгч болж,

02:42

and I was the 15th woman
in a department of 1,500 men.

49

150800

4176

тэнд 1500 эрэгтэй ажилтантай хэлтсийн
15 дахь эмэгтэй болж байлаа.

02:47

(Applause)

50

155000

3760

(Алга ташилт)

Та нарын төсөөлж байгаачлан,
намайг очиход

02:53

And as you can imagine, when I arrived

51

161240

1856

02:55

there were many doubts
about whether we could do the job.

52

163120

2696

тухайн ажлыг хийж чадах эсэх
эргэлзээ маш их байлаа.

02:57

So even though I was a 5'10",
150-pound collegiate rower,

53

165840

5336

Хэдийгээр би 177 см өндөртэй, 68 кг
жинтэй коллежийн сэлүүрчин,

03:03

and someone who could endure
12 hours of searing knee pain --

54

171200

4376

мөн 12 цагийн турш өвдөгний халуу дүүгсэн
өвдөлтийг тэсч чадсан хүн байсан ч,

03:07

(Laughter)

55

175600

1616

(Инээд)

би өөрийнхөө хүч чадал, тэвчээрээ
нотлох хэрэгтэй гэдгээ мэдэж байлаа.

03:09

I knew I still had to prove
my strength and fitness.

56

177240

3016

03:12

So one day a call came in for a fire,

57

180280

1816

Удалгүй нэг өдөр галын дуудлага ирж,

03:14

and sure enough,
when my engine group pulled up,

58

182120

2239

манай багийнхан очиход,

03:16

there was black smoke billowing
from a building off an alleyway.

59

184383

4033

зөрөг зам дээрх барилгаас
хар утаа нүүгэлтэж байлаа.

03:20

And I was with a big guy named Skip,

60

188440

2216

Би Скип гэдэг том залуутай хамтран

03:22

and he was on the nozzle,
and I was right behind,

61

190680

2736

тэр ус шүрших хоолой урд,
би ардаас нь явав.

03:25

and it was a typical sort of fire.

62

193440

1816

Гал яг л асдгаараа асч

03:27

It was smoky, it was hot,

63

195280

2880

утаатай, их халуун байлаа.

03:30

and all of a sudden,

64

198680

1696

Гэтэл гэнэтхэн
дэлбэрэлт болж,

03:32

there was an explosion,

65

200400

1776

Скип бид 2 хойш шидэгдэж,

03:34

and Skip and I were blown backwards,

66

202200

2176

03:36

my mask was knocked sideways,

67

204400

2136

миний маск цохигдон далийсан байлаа.

03:38

and there was this moment of confusion.

68

206560

2256

Хэсэг хугацаанд багагүй толгой эргэв.

03:40

And then I picked myself up,

69

208840

3416

Түүний дараагаар би босоод

цоргыг олохоор тэмтэрч

03:44

I groped for the nozzle,

70

212280

1816

03:46

and I did what a firefighter
was supposed to do:

71

214120

2496

гал сөнөөгчийн хийх ёстой зүйлийг хийсэн:

03:48

I lunged forward,

72

216640

1736

би урагшаа зүтгэн,

03:50

opened up the water

73

218400

1456

усыг нээж,

03:51

and I tackled the fire myself.

74

219880

1880

өөрийн гараар галыг унтраасан.

03:54

The explosion had been caused
by a water heater,

75

222720

2256

Уг дэлбэрэлтийн шалтгаан нь
ус халаагч байв.

Хүн шархдаагүйгээр зогсохгүй
тийм ч сүртэй осол биш байв.

03:57

so nobody was hurt,
and ultimately it was not a big deal,

76

225000

2696

03:59

but later Skip came up to me and said,

77

227720

3256

Гэхдээ дараа нь Скип над дээр ирээд,

04:03

"Nice job, Caroline,"

78

231000

1736

"Сайн ажиллалаа, Каролин"

04:04

in this surprised sort of voice.

79

232760

2296

гэж гайхширсан хоолойгоор хэлэв.

04:07

(Laughter)

80

235080

1600

(Инээд)

04:09

And I was confused, because
the fire hadn't been difficult physically,

81

237600

3816

Галыг унтраах тийм ч хэцүү байгаагүй,
гэтэл яагаад тэр над руу

04:13

so why was he looking at me
with something like astonishment?

82

241440

4320

гайхсан маягтай хардаг билээ?

04:18

And then it became clear:

83

246480

1656

Тэгээд бүх зүйл тодорхой болов:

04:20

Skip, who was by the way a really nice guy

84

248160

3136

Скип их сайхан залуу,

04:23

and an excellent firefighter,

85

251320

2216

мөн маш сайн гал сөнөөгч хэдий ч

04:25

not only thought
that women could not be strong,

86

253560

3375

эмэгтэй хүнийг хүчтэй биш
гэж бодоод зогсохгүй,

04:28

he thought that they
could not be brave either.

87

256959

3041

зоригтой ч биш гэж боддог байв.

Мөн тэр тэгэж боддог
цорын ганц хүн нь ч биш байв.

04:32

And he wasn't the only one.

88

260760

1600

Найзууд, танилууд болон танихгүй хүмүүс,

04:35

Friends, acquaintances and strangers,

89

263560

2256

мэргэжлийн маань замд таарсан
эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүс

04:37

men and women throughout my career

90

265840

2056

04:39

ask me over and over,

91

267920

1456

бүгд надаас нэг зүйлийг
дахин дахин асуудаг:

04:41

"Caroline, all that fire, all that danger,

92

269400

3936

"Каролин, тэр их гал, тэр их аюулаас
чи айхгүй байна уу?" гэж.

04:45

aren't you scared?"

93

273360

1240

04:47

Honestly, I never heard
a male firefighter asked this.

94

275320

2880

Үнэндээ би хэзээ ч эрэгтэй гал сөнөөгчөөс
энэ асуултыг асууж байхыг сонсоогүй.

04:50

And I became curious.

95

278920

1520

Тэгээд би сонирхож эхлэв.

04:53

Why wasn't bravery expected of women?

96

281200

3160

Яагаад хүмүүс эмэгтэй хүнийг
зоригтой байж чадна гэж боддоггүй юм бол?

Энэ асуултын хариу нь
ингэж тодорхой болсон юм.

04:57

Now, the answer began to come

97

285760

1776

04:59

when a friend of mine lamented to me

98

287560

1736

Нэг найз маань бага охиныхоо

05:01

that her young daughter
was a big scaredy-cat,

99

289320

2456

маш аймхай талаар надад гомдоллов.

05:03

and so I began to notice,

100

291800

1936

Ингээд би найзын маань охин
үнэхээр аймхайг анзаарч,

05:05

and yes, the daughter was anxious,

101

293760

2696

гэхдээ түүнээс илүүтэйгээр
эцэг эх нь санаа зовсон байдалтай байв.

05:08

but more than that,
the parents were anxious.

102

296480

2760

05:12

Most of what they said to her
when she was outside began with,

103

300120

3256

Тэд охиноо гадаа байхад нь ихэнхдээ
дараах зүйлсийг хэлж байв:

05:15

"Be careful," "Watch out," or "No."

104

303400

3600

"Болгоомжтой бай", "Анхаараарай",
эсвэл "Үгүй".

05:20

Now, my friends were not bad parents.

105

308920

2656

Миний найзууд мэдээж муу эцэг эх биш.

05:23

They were just doing what most parents do,

106

311600

2696

Тэд зүгээр л ихэнх эцэг, эхчүүдийн
хийдэг зүйлийг хийж байлаа.

05:26

which is cautioning their daughters
much more than they caution their sons.

107

314320

4000

Тэр нь хөвгүүдээс илүү охиддоо
анхаарал тавьж, болгоомжилж байв.

05:31

There was a study involving
a playground fire pole, ironically,

108

319440

4080

Инээдтэй нь тоглоомын талбайд байрладаг
галын шонтой холбоотой нэг судалгаа байв.

05:36

in which researchers saw that little girls
were very likely to be warned

109

324480

4096

Түүний үр дүнд бяцхан охидуудад
галын шонгийн аюулын талаар

05:40

by both their moms and dads
about the fire pole's risk,

110

328600

3696

аав ээж нь сануулга өгөх магадлал
их байсан байна.

05:44

and if the little girls
still wanted to play on the fire pole,

111

332320

3456

Тэгсэн хэдий ч бяцхан охидууд
галын шон дээр тоглохыг хүсвэл,

05:47

a parent was very likely to assist her.

112

335800

2720

эцэг, эх нь хажууд нь туслах элбэг байв.

05:51

But the little boys?

113

339280

1280

Гэхдээ бяцхан хөвгүүдэд?

05:53

They were encouraged
to play on the fire pole

114

341160

2776

Тэдэнд ямар ч айдас байсан хамаагүй,

05:55

despite any trepidations
that they might have,

115

343960

2936

галын шон дээр тоглохыг нь дэмжиж,

05:58

and often the parents offered
guidance on how to use it on their own.

116

346920

5120

ихэнхдээ яаж хэрэглэдэг талаар
зааварчилгаа өгч байв.

06:05

So what message does this send
to both boys and girls?

117

353480

3960

Тэгэхээр энэ нь охид, хөвгүүдэд
ямар ойлголт өгдөг вэ?

06:09

Well, that girls are fragile
and more in need of help,

118

357920

3936

Ерөнхийдөө охид эмзэг бөгөөд
тусламж их хүсдэг бол

06:13

and that boys can and should
master difficult tasks by themselves.

119

361880

4040

хөвгүүд ямар ч хэцүү даалгаврыг
өөрсдөө даван туулах ёстой.

06:18

It says that girls should be fearful

120

366520

2736

Энэ нь охид аймхай байж,

06:21

and boys should be gutsy.

121

369280

2320

хөвгүүд зоригтой байх ёстой
гэдэг мэссэж өгч байна.

06:25

Now, the irony is that at this young age,

122

373160

2496

Инээдтэй нь бага насандаа
охид болон хөвгүүд

06:27

girls and boys are actually
very alike physically.

123

375680

2496

бие махбодын хувьд их төстэй байдаг байна.

06:30

In fact, girls are often
stronger until puberty,

124

378200

2656

Үнэндээ бэлгийн бойжилт хүртлээ

ихэнх охид илүү хүчтэй бөгөөд
томоожсон байдаг.

06:32

and more mature.

125

380880

1240

06:34

And yet we adults act

126

382480

1976

Гэсэн хэдий ч насанд хүрсэн бид нар

06:36

as if girls are more fragile

127

384480

2336

охидыг илүү эмзгээр төсөөлж,

06:38

and more in need of help,

128

386840

1936

тэдэнд тусламж илүү хэрэгтэй,

тэд их зүйлийг даван туулж
чадахгүй мэтээр аашилдаг.

06:40

and they can't handle as much.

129

388800

1680

06:43

This is the message
that we absorb as kids,

130

391160

2576

Энэ нь бидний багадаа
хүлээн авдаг мэдээлэл ба

06:45

and this is the message
that fully permeates as we grow up.

131

393760

3696

биднийг өсч бойжих үед
бүрэн шингэсэн байдаг.

Эмэгтэйчүүд бид нар үүнд итгэдэг,
эрэгтэйчүүд ч үүнд итгэдэг,

06:49

We women believe it, men believe it,

132

397480

2456

06:51

and guess what?

133

399960

1536

тэгээд яадаг гээч?

06:53

As we become parents,
we pass it on to our children,

134

401520

3336

Бид эцэг, эх болох үедээ,
энэ мэдээллийг хүүхдүүддээ дамжуулдаг,

06:56

and so it goes.

135

404880

1320

тэгээд дахин үргэлжилдэг.

06:58

Well, so now I had my answer.

136

406720

2496

Тэгэхээр одоо би хариултаа оллоо.

Ийм л учраас эмэгтэйчүүд,
бүр гал сөнөөгч эмэгтэйчүүд хүртэл

07:01

This is why women, even firewomen,

137

409240

2576

07:03

were expected to be scared.

138

411840

2096

айх ёстой мэт нийгмийн
хүлээлттэй учирдаг.

07:05

This is why women often are scared.

139

413960

3080

Ингээд л эмэгтэйчүүд илүү
аймхай болж төлөвших нь.

07:09

Now, I know some of you
won't believe me when I tell you this,

140

417920

3136

Харин одоо намайг ингэж хэлэхэд
та нарын зарим нь итгэхгүй байх,

07:13

but I am not against fear.

141

421080

2480

гэхдээ би айдсыг эсэргүүцдэг хүн биш.

07:16

I know it's an important emotion,
and it's there to keep us safe.

142

424200

3816

Айдас биднийг хамгаалахын тулд оршдог
чухал мэдрэмж гэдгийг мэднэ.

07:20

But the problem is
when fear is the primary reaction

143

428040

3176

Гэхдээ асуудал нь юу вэ гэхээр

охид өөрсдийн тухтай бүсээсээ гадуур
ямар нэг зүйлтэй учрахад

07:23

that we teach and encourage in girls

144

431240

2336

07:25

whenever they face something
outside their comfort zone.

145

433600

2640

бидний зааж дэмждэг хамгийн эхний
хариу үйлдэл нь айдас байгаа юм.

07:29

So I was a paraglider pilot
for many years --

146

437760

2640

Би олон жилийн турш
параплан нисгэгч байлаа.

07:33

(Applause)

147

441800

1896

(Алга ташилт)

07:35

and a paraglider is a parachute-like wing,

148

443720

2416

Параплан гэдэг нь шүхэр маягийн
далавч бөгөөд

07:38

and it does fly very well,

149

446160

3736

үнэхээр сайн нисдэг,

07:41

but to many people I realize
it looks just like a bedsheet

150

449920

2896

гэвч энэ нь олон хүний хувьд
уяагаар холбогдсон

07:44

with strings attached.

151

452840

1496

орны даавуу шиг л харагддаг.

07:46

(Laughter)

152

454360

1176

(Инээд)

07:47

And I spent a lot of time on mountaintops

153

455560

2456

Тэгээд би уулын орой дээр маш их хугацааг

07:50

inflating this bedsheet,

154

458040

1576

тэрхүү орны даавууг хийлэхэд,

07:51

running off and flying.

155

459640

1680

гүйхэд болон нисэхэд зарцуулсан.

Би одоо та нарын юу гэж бодож байгааг
мэдэж байна.

07:54

And I know what you're thinking.

156

462560

1576

07:56

You're like, Caroline,
a little fear would make sense here.

157

464160

3280

Та нар, Каролин багахан ч гэсэн
айсан байх учиртай гэж байгаа байх.

08:00

And you're right, it does.

158

468800

1856

Мэдээж та нарын зөв.

08:02

I assure you, I did feel fear.

159

470680

2496

Би үнэхээр айж байсан.

08:05

But on that mountaintop,

160

473200

1256

Гэхдээ уулын орой дээр

08:06

waiting for the wind
to come in just right,

161

474480

2056

салхины зөв чиглэлийг хүлээн зогсохдоо,

08:08

I felt so many other things, too:

162

476560

2216

би өөр маш олон зүйлийг мэдэрсэн:

08:10

exhilaration, confidence.

163

478800

2280

сэтгэл догдлол, өөртөө итгэх итгэл.

Би өөрийгөө сайн нисгэгч гэдгээ
мэдэж байсан.

08:14

I knew I was a good pilot.

164

482000

1776

08:15

I knew the conditions were good,
or I wouldn't be there.

165

483800

3016

Би нөхцөл байдал сайн байгааг, үгүй бол
тэнд зогсохгүй байснаа мэднэ.

08:18

I knew how great it was going to be
a thousand feet in the air.

166

486840

3536

Би агаар дээр мянган бээрийн өндөрт
ямар гайхамшигтай байхыг мэдэрсэн.

08:22

So yes, fear was there,

167

490400

2616

Мэдээж айсан,

08:25

but I would take a good hard look at it,

168

493040

2176

гэхдээ би айдсаа нухацтай
шинжилж үзээд,

08:27

assess just how relevant it was

169

495240

2656

хэр чухал болохыг
нь тодорхойлоод,

08:29

and then put it where it belonged,

170

497920

2336

байх ёстой газар нь байрлуулсан:

08:32

which was more often than not

171

500280

1416

миний сэтгэл догдлол, төсөөлөл,
өөртөө итгэх итгэлийн ард.

08:33

behind my exhilaration, my anticipation

172

501720

3976

08:37

and my confidence.

173

505720

1200

08:39

So I'm not against fear.

174

507400

2016

Тэгэхээр би айдсын эсрэг хүн биш.

08:41

I'm just pro-bravery.

175

509440

2520

Би зүгээр л их зоригтой хүн.

08:46

Now, I'm not saying
your girls must be firefighters

176

514520

3216

Би таны охидыг заавал гал сөнөөгч,

08:49

or that they should be paragliders,

177

517760

2216

эсвэл параплан шүхэрчин
болох ёстой гээгүй,

08:52

but I am saying that we are raising
our girls to be timid, even helpless,

178

520000

4760

зүгээр л бид охидоо хулчгар, бүр нэмэргүй
хүн болгон өсгөж байна гэдгийг,

бие махбодын эрсдэлээс сэргийлэн
анхааруулсан цагаас

08:57

and it begins when we caution them
against physical risk.

179

525600

3616

энэ байдал эхэлдэг л гэж хэлж байна.

09:01

The fear we learn
and the experiences we don't

180

529240

2616

Бидний сурсан айдас болон
туулж өнгөрүүлээгүй туршлага

09:03

stay with us as we become women

181

531880

1816

бидэнтэй хамт өсч томордог.

09:05

and morphs into all those things
that we face and try to shed:

182

533720

4256

Түүнчлэн бидний даван туулж буй бүх зүйлд
уусан шингэж дараах байдлаар илэрч байна:

09:10

our hesitation in speaking out,

183

538000

2296

илэн далангүй ярилцахаас татгалзах,

09:12

our deference so that we can be liked

184

540320

2656

бусдад таалагдахын тулд дүр эсгэх,

09:15

and our lack of confidence
in our own decisions.

185

543000

2720

мөн өөрийн гаргасан шийдвэртээ
эргэлзэн, итгэлгүй байх гэх мэт.

09:18

So how do we become brave?

186

546960

2320

Тэгэхээр бид яаж зоригтой болдог вэ?

09:22

Well, here's the good news.

187

550440

1776

Сайхан мэдээ нь гэвэл

09:24

Bravery is learned,

188

552240

1976

зоригтой байхад
суралцаж болдог.

Тэгээд суралцаж болдог
бүх л зүйлийн адилаар,

09:26

and like anything learned,

189

554240

1416

09:27

it just needs to be practiced.

190

555680

1840

дасгалжуулалт хэрэгтэй.

09:30

So first,

191

558040

1576

Тэгэхээр нэгдүгээрт,

09:31

we have to take a deep breath

192

559640

1696

бид гүнзгий амьсгаа аваад

09:33

and encourage our girls

193

561360

2056

өөрсдийн охидоо тэшүүрээр гулгахад нь,

09:35

to skateboard, climb trees

194

563440

2696

модонд болон
тоглоомын талбайн галын шон дээр

09:38

and clamber around
on that playground fire pole.

195

566160

2560

авирахыг нь дэмжих хэрэгтэй.

09:41

This is what my own mother did.

196

569480

2176

Миний ээж ийм л зүйл хийсэн.

09:43

She didn't know it then,

197

571680

1776

Тухайн үед түүний мэдэлгүй

09:45

but researchers have a name for this.

198

573480

2296

хэрэгжүүлсэн зүйлийг
судлаачид Эрсдэлтэй Тоглоом

09:47

They call it risky play,

199

575800

2096

гэж нэрлэдэг байна.

Судалгааны үр дүнд эрсдэлтэй тоглоом нь
хүүхэд бүрт маш хэрэгтэйг тогтоосон:

09:49

and studies show that risky play
is really important for kids, all kids,

200

577920

4456

Яагаад гэвэл энэ тоглоомын хэлбэр
аюулын үнэлгээ,

09:54

because it teaches hazard assessment,

201

582400

2576

сэтгэл ханамжийн үнэ цэнэ,

09:57

it teaches delayed gratification,

202

585000

2176

09:59

it teaches resilience,

203

587200

1776

уян хатан чанар,

10:01

it teaches confidence.

204

589000

1320

мөн өөртөө итгэх итгэлийг сургадаг юм.

10:03

In other words,

205

591080

1456

Өөрөөр хэлбэл

10:04

when kids get outside
and practice bravery,

206

592560

3296

хүүхэд гадаа тоглон
зоригтой байхад суралцахдаа давхар

10:07

they learn valuable life lessons.

207

595880

3160

амьдралын үнэт хичээлийг сурдаг юм.

10:12

Second, we have to stop
cautioning our girls willy-nilly.

208

600600

4736

Хоёрт, бид охиддоо хэт их
сэрэмжлүүлэг өгөхөө болих хэрэгтэй.

10:17

So notice next time you say,

209

605360

2416

Тэгэхээр дараагийн удаа

10:19

"Watch out, you're going to get hurt,"

210

607800

1856

"Болгоомжтой байгаарай, гэмтэх нь" эсвэл

10:21

or, "Don't do that, it's dangerous."

211

609680

2080

"Битгий, аюултай" гэж хэлэхээ
азнаарай.

10:24

And remember that often
what you're really telling her

212

612480

3576

Яг үнэндээ дараах зүйлсийг
ихэвчлэн хэлж байгаагаа санаарай:

10:28

is that she shouldn't be pushing herself,

213

616080

2416

тэр өөрийгөө дайчлах хэрэггүй,

10:30

that she's really not good enough,

214

618520

2176

тэр хангалттай сайн биш,

10:32

that she should be afraid.

215

620720

1800

тэр аймхай байх ёстой.

10:36

Third,

216

624320

1200

Гуравт,

10:38

we women have to start
practicing bravery, too.

217

626080

3000

эмэгтэйчүүд бид ч гэсэн зоригтой байхад
сурч эхлэх хэрэгтэй.

10:41

We cannot teach our girls
until we teach ourselves.

218

629880

3160

Бид өөрсөддөө заахгүй л бол
охидууддаа зааж өгч чадахгүй.

10:45

So here's another thing:

219

633960

1896

Тэгэхээр бас нэг зүйл байна:

10:47

fear and exhilaration

220

635880

3096

айдас болон сэтгэл догдлол нь

10:51

feel very similar --

221

639000

1760

үнэхээр төстэй мэдрэмж юм.

10:53

the shaky hands,
the heightened heart rate,

222

641760

2576

Чичирсэн гар, түргэссэн зүрхний цохилт,

10:56

the nervous tension,

223

644360

1376

сандарсан байдал,

10:57

and I'm betting that for many of you

224

645760

1736

би та нарын ихэнх нь

10:59

the last time you thought
you were scared out of your wits,

225

647520

2816

өөрсдийгөө айж байна гэж бодсон
сүүлийн удаадаа,

зүгээр л сэтгэл догдлолыг мэдэрч байсан
болов уу гэж мөрийцөхөд бэлэн байна.

11:02

you may have been feeling
mostly exhilaration,

226

650360

2936

11:05

and now you've missed an opportunity.

227

653320

1960

Тэгээд та нэг боломжоо алдсан байна.

11:07

So practice.

228

655720

1200

Тийм учраас сайн давт.

11:09

And while girls should be getting
outside to learn to be gutsy,

229

657560

2976

Охидууд гадаа гарч зоригтой байхыг
сурдаг бол,

11:12

I get that adults don't want
to get on hoverboards or climb trees,

230

660560

6096

томчууд тэшүүрээр гулгаж, модонд авирахыг
хүсдэггүйг ойлгож байна.

11:18

so we all should be practicing

231

666680

3456

Тэгэхээр бид энэ занг
байнга сургуулилж байх хэрэгтэй.

11:22

at home, in the office

232

670160

2216

Гэртээ, ажил дээрээ

11:24

and even right here getting up the guts

233

672400

2096

энд хүртэл,

11:26

to talk to someone that you really admire.

234

674520

2360

өөрийнхөө биширдэг хүнтэй
ярилцах зоригтой байх хэрэгтэй.

11:30

Finally, when your girl is, let's say,

235

678360

4016

Эцэст нь, таны охин
эгц уулын орой дээрээс

11:34

on her bike on the top of the steep hill

236

682400

2096

дугуйтай доошоо буухаас
хэтэрхий айж байна гэж бодъё.

11:36

that she insists
she's too scared to go down,

237

684520

3416

11:39

guide her to access her bravery.

238

687960

2120

Ийм үед түүнийг зоригтой байдалдаа
хүрэхэд нь чиглүүл.

11:42

Ultimately, maybe that hill
really is too steep,

239

690720

4256

Эцсийн үр дүнд тэр уул
үнэхээр эгц байсан ч гэсэн

11:47

but she'll come to that conclusion
through courage, not fear.

240

695000

3920

таны охин айдсаар биш эр зоригоор
үр дүнд хүрдгийг мэдэх болно.

11:51

Because this is not
about the steep hill in front of her.

241

699920

3896

Яагаад гэвэл урд нь байгаа
эгц уул гол нь биш.

11:55

This is about the life ahead of her

242

703840

1880

Түүний өмнө байгаа амьдралд
чухал нөлөөтэй.

11:58

and that she has the tools

243

706400

1776

Охид бидний хамгаалж чадахгүй
бүхий л аюул,

12:00

to handle and assess

244

708200

2096

12:02

all the dangers
that we cannot protect her from,

245

710320

3256

бидний зөвлөн туслаж чадахгүй
бүхий л бэрхшээлүүдийг

12:05

all the challenges that we won't
be there to guide her through,

246

713600

3880

үнэлж, зохицуулж сурна.

12:10

everything that our girls here

247

718160

2456

Энд байгаа бидний охид болон

12:12

and around the world

248

720640

1376

дэлхийг тойрсон бүх охидын

12:14

face in their future.

249

722040

1800

ирээдүйд нь тохиолдох л зүйл.

12:18

So by the way,

250

726200

1240

Дашрамд дурдахад,

12:20

the world record for crawling today --

251

728400

2776

мөлхөлтийн төрлөөр дэлхийн дээд амжилт

12:23

(Laughter)

252

731200

2376

(Инээд)

12:25

is 35.18 miles,

253

733600

3040

өнөөдрийн байдлаар 56 км байгаа,

12:30

and I would really love
to see a girl go break that.

254

738520

3456

би энэ дээд амжилтыг
эмэгтэй хүн эвдэхийг хармаар байна.

12:34

(Applause)

255

742000

6356

(Алга ташилт)

Translated by Buyanjargal Saikhanjargal
Reviewed by Sundari Enkhtugs

ABOUT THE SPEAKER

Caroline Paul - Author
Brimming with insights gained on her picaresque journey from firefighter to best-selling author, Caroline Paul’s "The Gutsy Girl: Escapades for Your Life of Epic Adventure" is a revolutionary guide for raising brave young women.

Why you should listen

Before launching her career as a writer, Caroline Paul embarked on a long list of unlikely adventures, ranging from flying experimental planes to whitewater rafting unexplored rivers in Borneo and Australia.

Paul was one of the first women to work for the San Francisco Fire Department -- a job that inspired her first work of nonfiction, Fighting Fire. Her latest book, The Gutsy Girl, uses stories from her own life as a gutsy woman to inspire girls to break the rules, take risks and accept seemingly insurmountable challenges.

More profile about the speaker
Caroline Paul | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Каролин Поул: Зоригтой охидыг адал явдлаар хүмүүжүүл | TED Talk | TED.com