TED2011
Suzanne Lee: Grow your own clothes
Susanne Lee: ကိုယ်ပိုင် အဝတ်တွေကို ပျိုးပါ။
Filmed:
Readability: 4.1
1,519,065 views
ဒီဇိုင်နာ Suzanne Lee ကနေပြီး အဝတ်အထည် ပြုလုပ်ရာမှာ အထည်စ (သို့) ဟင်းသီးဟင်းရွက် သားရေအဖြစ် သုံးနိုင်တဲ့ kombucha အခြေခံတဲ့ ပစ္စည်းကို ပျိုးတာရဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေကို မျှဝေထားပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်က စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းပြီး ရလဒ်တွေက (အသေးစားချွတ်ယွင်းချက် တစ်ခုရှိပေမဲ့) လှပပြီး ဖြစ်နိုင်တဲ့ အလားအလာက ရင်သပ်ရှုမောစရာပါ။
Suzanne Lee - Designer
TED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes. Full bio
TED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So as a fashion designer,
0
0
2000
ဖက်ရှင်ဒီဇိုင်နာ တစ်ယောက်အနေနဲ့
00:17
I've always tended to think of materials
1
2000
2000
အမြဲတမ်း ဒီလိုပစ္စည်းမျိုးတွေကို
00:19
something like this,
2
4000
2000
တွေးမိတတ်ပါတယ်၊
00:21
or this,
3
6000
3000
(သို့) ဒီလို
00:24
or maybe this.
4
9000
3000
(သို့) ဒါမျိုးဖြစ်နိုင်တာပေါ့။
00:27
But then I met a biologist,
5
12000
3000
ဒါပေမဲ့ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တစ်ဦးနဲ့
ဆုံမိပြီးတော့
ဆုံမိပြီးတော့
00:30
and now I think of materials like this --
6
15000
3000
အခုတော့ ဒါမျိုးပစ္စည်းတွေ တွေးမိတယ်။
00:33
green tea, sugar,
7
18000
2000
လက်ဖက်စိမ်း၊ သကြား၊
00:35
a few microbes and a little time.
8
20000
3000
အဏုဇီဝရုပ်အချို့နဲ့ အချိန်နည်းနည်းပေါ့။
00:38
I'm essentially using a kombucha recipe,
9
23000
2000
kombucha ဖော်စပ်နည်းကို မဖြစ်မနေ သုံးတယ်။
00:40
which is a symbiotic mix
10
25000
2000
ဒါဟာ ဘက်တီးရီယား၊ တဆေးနဲ့
00:42
of bacteria, yeasts and other micro-organisms,
11
27000
3000
အခြား အဏုဇီဝရုပ်တွေရဲ့ သဟဇီဝ အရောပါ။
00:45
which spin cellulose
12
30000
2000
ဒါက အချဉ်ဖောက်ခြင်း ဖြစ်စဉ်ထဲမှာ
00:47
in a fermentation process.
13
32000
3000
ကော်သစ်စေးကို ငင်ပေးပါတယ်။
00:50
Over time, these tiny threads
14
35000
2000
ကြာတော့ ဒီချည်မျှင်လေးတွေဟာ
00:52
form in the liquid into layers
15
37000
2000
အရည်ထဲမှာ အလွှာတွေအဖြစ် ဖွဲ့ပြီး
00:54
and produce a mat on the surface.
16
39000
3000
မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ကျပ်ခဲတစ်ခုကို
ထုတ်လုပ်ပါတယ်။
ထုတ်လုပ်ပါတယ်။
00:59
So we start by brewing the tea.
17
44000
2000
လက်ဖက်ရည်ကျိုတာနဲ့ စပါတယ်။
01:01
I brew up to about 30 liters of tea at a time,
18
46000
3000
တစ်ကြိမ်ကို ၃၀ လီတာလောက်ထိ ကျိုပါတယ်။
01:04
and then while it's still hot, add a couple of kilos of sugar.
19
49000
3000
နောက်ပြီး ပူနေတုန်းမှာ သကြားတစ်ကီလို၊
နှစ်ကီလို ထည့်ပါတယ်။
နှစ်ကီလို ထည့်ပါတယ်။
01:07
We stir this in until it's completely dissolved
20
52000
3000
ဒါကို လုံးဝ ပျော်ဝင်တဲ့အထိ မွှေပေးပြီး
01:10
and then pour it into a growth bath.
21
55000
2000
ဒါကို ပျိုးကန်တစ်ခုထဲ လောင်းထည့်ပါတယ်။
01:12
We need to check that the temperature
22
57000
2000
၃၀˚ စင်တီ အောက်မှာ အအေးခံတဲ့ အပူချိန်ကို
01:14
has cooled to below 30 degrees C.
23
59000
3000
စစ်ဆေးဖို့လိုပါတယ်။
01:17
And then we're ready to add the living organism.
24
62000
2000
နောက် ဇီဝရုပ်အရှင်ထည့်ဖို့ အသင့်ဖြစ်ပါတယ်။
01:19
And along with that, some acetic acid.
25
64000
2000
ဒါနဲ့အတူ အက်ဆီတစ် အက်ဆစ်ပါ။
01:21
And once you get this process going,
26
66000
2000
ဒီဖြစ်စဉ်ပြီးသွားတာနဲ့
01:23
you can actually recycle
27
68000
2000
တကယ် အချဉ်ဖောက်ထားတဲ့ အရည်ကို
01:25
your previous fermented liquid.
28
70000
3000
ပြန်သုံးနိုင်ပါတယ်။
01:28
We need to maintain an optimum temperature for the growth.
29
73000
3000
ကြီးထွားဖို့ အသင့်မြတ်ဆုံး
အပူချိန်ကို ထိန်းဖို့ လိုပါတယ်။
အပူချိန်ကို ထိန်းဖို့ လိုပါတယ်။
01:31
And I use a heat mat to sit the bath on
30
76000
3000
ရေချိုးကန်ပေါ်တင်ဖို့
အပူအခံကို သုံးပြီး
အပူအခံကို သုံးပြီး
01:34
and a thermostat to regulate it.
31
79000
2000
ဒါကို ထိန်းကိရိယာတစ်ခုက ထိန်းညှိပါတယ်။
01:36
And actually, in hot weather, I can just grow it outside.
32
81000
3000
တကယ်က ပူတဲ့ရာသီမှာ
အပြင်မှာ ပျိုးလို့ရပါတယ်။
အပြင်မှာ ပျိုးလို့ရပါတယ်။
01:39
So this is my mini fabric farm.
33
84000
2000
ဒါက ကျွန်မရဲ့ အထည်ခင်း အသေးစားလေးပါ။
01:41
After about three days,
34
86000
2000
သုံးရက်လောက် အကြာမှာ
01:43
the bubbles will appear on the surface of the liquid.
35
88000
3000
အရည်ရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာ ပလုံစီထလာပါတယ်။
01:46
So this is telling us that the fermentation is in full swing.
36
91000
3000
ဒါက အချဉ်ဖောက်တာ အရှိန်ကောင်း
နေတာကို ပြောနေတာပါ။
နေတာကို ပြောနေတာပါ။
01:49
And the bacteria are feeding
37
94000
2000
ဘက်တီးရီးယားဟာ အရည်ထဲက သကြား အာဟာရ ဓာတ်ကို
01:51
on the sugar nutrients in the liquid.
38
96000
2000
စားသုံးနေပါတယ်။
01:53
So they're spinning these tiny nano fibers
39
98000
2000
ဒါနဲ့ ၎င်းတို့ဟာ သန့်စင်တဲ့ကော်သစ်စေးရဲ့
01:55
of pure cellulose.
40
100000
2000
နာနို မျှင်လေးတွေကို ငင်နေပါတယ်။
01:57
And they're sticking together, forming layers
41
102000
2000
အတူတူ ပူးကပ်ကာ အလွှာတွေဖွဲ့ရင်း
01:59
and giving us a sheet on the surface.
42
104000
2000
မျက်နှာပြင်မှာ အချပ်တစ်ခုကို ပေးနေပါတယ်။
02:01
After about two to three weeks,
43
106000
2000
နှစ်ပတ်၊ သုံးပတ်လောက် အကြာမှာ
02:03
we're looking at something which is about an inch in thickness.
44
108000
3000
တစ်လက်မလောက် အထူရှိတာတစ်ခုကို
ကြည့်နေပါတယ်။
ကြည့်နေပါတယ်။
02:06
So the bath on the left is after five days,
45
111000
3000
ဒီတော့ ဘယ်ဘက်က ကန်က ငါးရက်အကြာမှာဖြစ်ပြီး
02:09
and on the right, after 10.
46
114000
2000
ညာဘက်ကတော့ ၁၀ ရက်အကြာမှာပေါ့။
02:11
And this is a static culture.
47
116000
2000
ဒါက တည်ငြိမ်တဲ့ စိုက်ပျိုးခြင်းပါ။
02:13
You don't have to do anything to it;
48
118000
2000
ဒါကို ဘာမှလုပ်ဖို့ မလိုပါဘူး။
02:15
you just literally watch it grow.
49
120000
2000
တကယ်ဆို ကြီးလာတာကို စောင့်ကြည့်ရုံပါ။
02:17
It doesn't need light.
50
122000
2000
အလင်းရောင် မလိုပါဘူး၊
02:19
And when it's ready to harvest, you take it out of the bath
51
124000
3000
ရိတ်သိမ်းဖို့ အသင့်ဖြစ်တဲ့အခါ၊
ဒါကို ကန်ထဲကထုတ်ယူပြီး
ဒါကို ကန်ထဲကထုတ်ယူပြီး
02:22
and you wash it in cold, soapy water.
52
127000
2000
အေးတဲ့ ဆပ်ပြာပါတဲ့ ရေထဲမှာ ဆေးပါတယ်။
02:24
At this point, it's really heavy.
53
129000
2000
ဒီအခိုက်မှာ တကယ်ကို လေးလံပါတယ်။
02:26
It's over 90 percent water,
54
131000
2000
ရေက ၉၀% ကျော်ပါတယ်။
02:28
so we need to let that evaporate.
55
133000
2000
ဒီတော့ ဒါကို အငွေ့ပြန်ခံပါတယ်။
02:30
So I spread it out onto a wooden sheet.
56
135000
2000
ဒီတော့ သစ်သားပြားတစ်ခုပေါ် ဖြန့်ခင်းပါတယ်။
02:32
Again, you can do that outside
57
137000
2000
ထပ်ပြီးတော့ ဒါကို အပြင်မှာ လုပ်နိုင်ပြီး
02:34
and just let it dry in the air.
58
139000
2000
လေထဲမှာ အခြောက်ခံပါတယ်။
02:36
And as it's drying, it's compressing,
59
141000
2000
ဒါက ခြောက်နေစဉ်မှာ ကျစ်သွားပါတယ်။
02:38
so what you're left with, depending on the recipe,
60
143000
2000
ဒီတော့ ကျန်တာက ဖော်နည်းပေါ် မူတည်နေပြီး
02:40
is something that's either
61
145000
2000
တကယ့် ပေါ့ပါးတဲ့ စာရွက်အကြည်လို
02:42
like a really light-weight, transparent paper,
62
147000
2000
ဒါမှမဟုတ် ကွေးနိုင် ဆန့်နိုင်တဲ့
02:44
or something which is much more like a flexible vegetable leather.
63
149000
4000
ဟင်းသီးဟင်းရွက် သားရေနဲ့
ပိုတူတာမျိုး တစ်ခုခုပေါ့။
ပိုတူတာမျိုး တစ်ခုခုပေါ့။
02:48
And then you can either cut that out
64
153000
2000
ဒီနောက်မှာ ဒါကို ဖြတ်ကောက်တာနဲ့
02:50
and sew it conventionally,
65
155000
2000
အစဉ်အလာအတိုင်း ချုပ်တာတို့ လုပ်နိုင်ပါတယ်။
02:52
or you can use the wet material
66
157000
2000
ဒါမှမဟုတ် ဒါကို သုံးဖက်မြင် သဏ္ဍာန်
02:54
to form it around a three-dimensional shape.
67
159000
3000
တစ်ဝိုက်မှာ ပုံဖော်ဖို့ စိုတဲ့ပစ္စည်းကို
သုံးနိုင်ပါတယ်။
သုံးနိုင်ပါတယ်။
02:57
And as it evaporates,
68
162000
2000
ဒါက အငွေ့ပြန်စဉ်မှာ
02:59
it will knit itself together, forming seams.
69
164000
2000
ချုပ်ရိုးတွေဖွဲ့ရင်း ၎င်းဘာသာ ဆက်သွားမယ်။
03:01
So the color in this jacket is coming purely from green tea.
70
166000
3000
ဒီတော့ ဒီဂျက်ကက် အရောင်က လက်ဖက်စိမ်း
သက်သက်က လာတာပါ။
သက်သက်က လာတာပါ။
03:04
I guess it also looks a little bit like human skin,
71
169000
2000
လူ့အရေပြားနဲ့လည်း နည်းနည်းဆင်တယ် ထင်တယ်၊
03:06
which intrigues me.
72
171000
3000
ဒါက ကျွန်မကို စိတ်ဝင်စားစေတယ်လေ။
03:09
Since it's organic,
73
174000
2000
ဇီဝအခြေခံဖြစ်တာကြောင့်
03:11
I'm really keen to try and minimize the addition of any chemicals.
74
176000
3000
ဓာတုပစ္စည်းဖြည့်တာကို ကြိုးစာပြီး
နည်းအောင်လုပ်ဖို့ စိတ်သန်တယ်။
နည်းအောင်လုပ်ဖို့ စိတ်သန်တယ်။
03:14
I can make it change color without using dye
75
179000
3000
ဆိုးဆေး မသုံးပဲ သံ ဓာတ်ပြုခြင်း
ဖြစ်စဉ်တစ်ခုနဲ့
ဖြစ်စဉ်တစ်ခုနဲ့
03:17
by a process of iron oxidation.
76
182000
2000
အရောင်ပြောင်းအောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။
03:19
Using fruit and vegetable staining,
77
184000
2000
သစ်သီးနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက် ဆိုးရင်း၊
03:21
create organic patterning.
78
186000
2000
ဇီဝအခြေခံတဲ့ အဆင်တွေ ဖန်တီးတယ်။
03:23
And using indigo,
79
188000
2000
မဲနယ်ရောင်သုံးပြီး
03:25
make it anti-microbial.
80
190000
2000
အဏုဇီဝရုပ်ကို ကာကွယ်တာ လုပ်ပါတယ်။
03:27
And in fact, cotton
81
192000
2000
တကယ်က ချည်ထည်ကို
03:29
would take up to 18 dips in indigo
82
194000
3000
ဒီလောက်ရင့်တဲ့ အရောင်တစ်ခုရဖို့
03:32
to achieve a color this dark.
83
197000
2000
မဲနယ်ထဲမှာ ၁၈ ခါနှစ်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။
03:34
And because of the super-absorbency of this kind of cellulose,
84
199000
3000
ဒီအင်မတန် စုပ်ယူမှုအားကောင်းတဲ့
သစ်စေးကော် အမျိုးအစားကြောင့်
သစ်စေးကော် အမျိုးအစားကြောင့်
03:37
it just takes one, and a really short one at that.
85
202000
3000
တစ်ခါပဲ လိုပါတယ်၊ အဲလောက် တစ်ခဏလေးပါ။
03:40
What I can't yet do is make it water-resistant.
86
205000
3000
ကျွန်မ မလုပ်နိုင်သေးတာက
ဒါကို ရေစိမ်ခံအောင် လုပ်ဖို့ပါ။
ဒါကို ရေစိမ်ခံအောင် လုပ်ဖို့ပါ။
03:43
So if I was to walk outside in the rain
87
208000
3000
ဒီတော့ ဒီနေ့ဝတ်ထားတဲ့
အဝတ်ကိုဝတ်ပြီး မိုးရေထဲ
အဝတ်ကိုဝတ်ပြီး မိုးရေထဲ
03:46
wearing this dress today,
88
211000
2000
လမ်းလျှောက်ထွက်လိုက်ရင်
03:48
I would immediately start to absorb
89
213000
2000
ကျွန်မဟာ ချက်ချင်းပဲ
03:50
huge amounts of water.
90
215000
3000
ရေအများကြီးကို စုပ်ယူမိလိုက်မှာပါ။
03:53
The dress would get really heavy,
91
218000
2000
အဝတ်က တကယ်ကို လေးလာမှာဖြစ်ပြီး
03:55
and eventually the seams would probably fall apart --
92
220000
2000
နောက်ဆုံး ချုပ်ရိုးတွေ ပြုတ်ထွက်နိုင်ကာ
03:57
leaving me feeling rather naked.
93
222000
2000
ကျွန်မ ကိုယ်တုံးလုံး ဖြစ်ကျန်ခဲ့လိမ့်မယ်။
03:59
Possibly a good performance piece,
94
224000
2000
ကောင်းတဲ့ တင်ဆက်မှု အပိုင်း ဖြစ်နိုင်ပေမဲ့
04:01
but definitely not ideal for everyday wear.
95
226000
3000
နေ့စဉ်ဝတ်ဖို့ကျတော့ အသင့်ဆုံးမဟုတ်တာ
ကျိန်းသေပါတယ်။
ကျိန်းသေပါတယ်။
04:05
What I'm looking for
96
230000
2000
ကျွန်မ ရှာနေတာက
04:07
is a way to give the material
97
232000
2000
အထည်ကို ကျွန်မလိုအပ်တဲ့ အရည်အသွေးတွေ
04:09
the qualities that I need.
98
234000
2000
ထည့်ပေးဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။
04:11
So what I want to do is say to a future bug,
99
236000
3000
ဒီတော့ အနာဂတ် ပိုးကောင်ကို
ကျွန်မပြောချင်တာက
ကျွန်မပြောချင်တာက
04:14
"Spin me a thread.
100
239000
2000
"ကျွန်မကို ချည်မျှင်တစ်မျှင် ငင်ပေးပါ။
04:16
Align it in this direction.
101
241000
2000
ဒါကို ဒီလမ်းကြောင်းထဲမှာ ချိန်ညှိပေးပါ။
04:18
Make it hydrophobic.
102
243000
2000
ဒါကို ရေစိမ့်မဝင်အောင် လုပ်ပေးပါ။
04:20
And while you're at it,
103
245000
2000
သင်အဲဒီမှာ ရှိနေတုန်း
04:22
just form it around this 3D shape."
104
247000
3000
ဒီ 3D သဏ္ဍာန် တစ်ဝိုက်မှာပဲ ဖွဲ့ပေးပါ။"
04:25
Bacterial cellulose is actually already being used for wound healing,
105
250000
4000
ဘက်တီးရီယား သစ်စေးကော်ဟာ တကယ်
တော့ ဒဏ်ရာကုသရာမှာ သုံးနေနှင့်နေပြီး
တော့ ဒဏ်ရာကုသရာမှာ သုံးနေနှင့်နေပြီး
04:29
and possibly in the future
106
254000
2000
ဖြစ်နိုင်တာက အနာဂတ်မှာ
04:31
for biocompatible blood vessels,
107
256000
3000
တစ်ရှူးတွေကို မထိခိုက်တဲ့
သွေးကြောတွေအတွက်၊
သွေးကြောတွေအတွက်၊
04:34
possibly even replacement bone tissue.
108
259000
2000
အရိုးတစ်ရှူး အစားထိုးမှုမှာတောင်ပါ။
04:36
But with synthetic biology,
109
261000
2000
ဒါပေမဲ့ လူလုပ်တဲ ဇီဝဗေဒနဲ့
04:38
we can actually imagine engineering this bacterium
110
263000
4000
တစ်ခုခု ထုတ်လုပ်ဖို့ ဒီ ဘက်တီးရီးယားကို
စီမံဆောင်ရွက်တာကို
စီမံဆောင်ရွက်တာကို
04:42
to produce something
111
267000
2000
တကယ်ပဲ စိတ်ကူးကြည့်နိုင်ပါတယ်။
04:44
that gives us the quality,
112
269000
2000
ကျွန်မတို့ အလိုရှိတဲ့ ပစ္စည်းရဲ့
04:46
quantity and shape
113
271000
2000
အရည်အသွေး၊ အရေအတွက်နဲ့
04:48
of material that we desire.
114
273000
2000
ပုံသဏ္ဍာန်ပေးတဲ့ တစ်ခုခုပေါ့
04:50
Obviously, as a designer, that's really exciting
115
275000
3000
သိသာတာက ဒီဇိုင်နာ တစ်ယောက်အနေနဲ့
ဒါဟာ စိတ်လှုပ်ရှားစရာပါ၊
ဒါဟာ စိတ်လှုပ်ရှားစရာပါ၊
04:53
because then I start to think, wow,
116
278000
2000
အကြောင်းက အဲဒီတုန်းက စတွေးမိတော့၊ အိုး
04:55
we could actually imagine
117
280000
2000
ကျွန်မတို့ သုံးစွဲနိုင်တဲ့ ထုတ်ကုန်တွေကို
04:57
growing consumable products.
118
282000
3000
ပျိုးတာကို တကယ်ပဲ စိတ်ကူးလို့ရနိုင်လို့ပါ။
05:01
What excites me about using microbes
119
286000
3000
အဏုဇီဝရုပ်တွေကို သုံးတာနဲ့ပတ်သက်
ပြီး စိတ်လှုပ်ရှားစေတာကတော့
ပြီး စိတ်လှုပ်ရှားစေတာကတော့
05:04
is their efficiency.
120
289000
2000
၎င်းတို့ရဲ့ ခရီးရောက်မှုပါ။
05:06
So we only grow what we need.
121
291000
2000
ဒီတော့ ကျွန်မတို့ လိုတာ ပျိုးရုံပဲ။
05:08
There's no waste.
122
293000
2000
အလေအလွင့် မရှိဘူး။
05:10
And in fact, we could make it from a waste stream --
123
295000
3000
တကယ်တမ်းက ဒါကို စွန့်ပစ် စီးကြောင်း
တစ်ခုကနေ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
တစ်ခုကနေ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
05:13
so for example,
124
298000
2000
ဥပမာဆိုပါစို့
05:15
a waste sugar stream
125
300000
2000
အစားအသောက် ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံက
05:17
from a food processing plant.
126
302000
2000
စွန့်ပစ် သကြားစီးကြောင်းပေါ့။
05:19
Finally, at the end of use, we could biodegrade it naturally
127
304000
3000
နောက်ဆုံး သုံးပြီးအဆုံးမှာ ဒါကို
နွှာပြီးသား ဟင်းသီးဟင်းရွက်
နွှာပြီးသား ဟင်းသီးဟင်းရွက်
05:22
along with your vegetable peelings.
128
307000
3000
အခွံတွေနဲ့အတူ သဘာဝအတိုင်း
မြေဩဇာလုပ်လို့ရတယ်။
မြေဩဇာလုပ်လို့ရတယ်။
05:25
What I'm not suggesting is that microbial cellulose
129
310000
3000
ကျွန်မ အကြံပြုနေတာက ဒီ အဏုဇီဝ သစ်စေးကော်ဟာ
05:28
is going to be a replacement
130
313000
2000
ချည်ထည်၊ သားရေနဲ့ အခြား အထည်တွေအတွက်
05:30
for cotton, leather or other textile materials.
131
315000
3000
အစားထိုးမှု ဖြစ်တော့မှာပါ။
05:33
But I do think it could be quite a smart and sustainable addition
132
318000
4000
ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ တိုးတိုးလာတဲ့ တန်ဖိုးရှိတဲ့
သဘာဝ အရင်းအမြစ်တွေအတွက်
သဘာဝ အရင်းအမြစ်တွေအတွက်
05:37
to our increasingly precious natural resources.
133
322000
3000
အတော်သားနားပြီး ခံနိုင်တဲ့ ဖြည့်စွက်မှု
ဖြစ်နိုင်တယ် ထင်တယ်။
ဖြစ်နိုင်တယ် ထင်တယ်။
05:40
Ultimately, maybe it won't even be fashion
134
325000
2000
အဆုံးစွန်က ဒီအဏုဇီဝတွေဟာ သက်ရောက်မှုရှိတာ
05:42
where we see these microbes have their impact.
135
327000
2000
မြင်ရတဲ့နေရာမှာ ခေတ်စားတာ တာမဟုတ် တောင်မှ
05:44
We could, for example, imagine
136
329000
2000
ဥပမာအနေနဲ့ မီးအိမ်၊ ထိုင်ခုံ၊ ကား (သို့)
05:46
growing a lamp, a chair,
137
331000
3000
အိမ်ဆိုတာတောင်မှ ပျိုးလို့ရတာကို
05:49
a car or maybe even a house.
138
334000
3000
စိတ်ကူးနိုင်ပါတယ်။
05:52
So I guess what my question to you is:
139
337000
3000
ဒီတော့ ကျွန်မအထင် ရှင်တို့ကို
မေးမယ့် မေးခွန်းက
မေးမယ့် မေးခွန်းက
05:55
in the future, what would you choose to grow?
140
340000
2000
အနာဂတ်မှာ ဘာကို ပျိုးဖို့ ရွေးချယ်ကြမလဲ။
05:57
Thank you very much.
141
342000
2000
ကျေးဇူးအများကြီး တင်ပါတယ်။
05:59
(Applause)
142
344000
9000
(လက်ခုပ်သံများ)
06:08
Bruno Giussani: Suzanne, just a curiosity,
143
353000
2000
Bruno Giussani : Sussane ရေ၊ သိချင်တာက
06:10
what you're wearing is not random. (Suzanne Lee: No.)
144
355000
3000
မင်းဝတ်ထားတာက ကျပန်း
မဟုတ်ဘူးနော်။ (Suzanne Lee: နိုး)
မဟုတ်ဘူးနော်။ (Suzanne Lee: နိုး)
06:13
This is one of the jackets you grew?
145
358000
2000
ဒါမင်း ပျိုးခဲ့တဲ့ ဂျက်ကက်တွေထဲက တစ်ထည်လား
06:15
SL: Yes, it is.
146
360000
2000
SL: အင်း ဟုတ်ပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်တာက
06:17
It's probably -- part of the project's still in process
147
362000
2000
လုပ်နေဆဲ ပရောဂျက်တွေရဲ့ အပိုင်းပါ။
06:19
because this one
148
364000
2000
အကြောင်းက ဒီတစ်ခုက ရှင်တို့
06:21
is actually biodegrading in front of your eyes.
149
366000
2000
မျက်စိရှေ့မှာ တကယ် ဆွေးမြေ့နေလို့ပါ။
06:23
(Laughter)
150
368000
2000
(ရယ်သံများ)
06:25
It's absorbing my sweat, and it's feeding on it.
151
370000
3000
ဒါက ကျွန်မ ချွေးကို စုပ်နေပြီး
ဒါကို စားနေတယ်။
ဒါကို စားနေတယ်။
06:28
BG: Okay, so we'll let you go and save it, and rescue it.
152
373000
2000
BG: သွားခွင့်ပြုတယ်၊
စုလိုက်၊ ကယ်လိုက်။
စုလိုက်၊ ကယ်လိုက်။
06:30
Suzanne Lee. (SL: Thank you.)
153
375000
3000
Susanne Lee
(SL: ကျေးဇူးပါ။)
(SL: ကျေးဇူးပါ။)
06:33
(Applause)
154
378000
2000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Suzanne Lee - DesignerTED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes.
Why you should listen
Fashion designer Suzanne Lee directs the BioCouture research project, which sprang from an idea in her book Fashioning the Future: Tomorrow’s Wardrobe, a seminal text on fashion and future technologies. Her research harnesses nature to propose a radical future fashion vision: Can we grow a dress from a vat of liquid?
Using bacterial-cellulose, Lee aims to address pressing ecological and sustainability issues around fashion and beyond. A Senior Research Fellow at Central Saint Martins, University of the Arts London, she is working with scientists to investigate whether synthetic biology can engineer optimized organisms for growing future consumer products
Suzanne Lee | Speaker | TED.com