TED2011
Suzanne Lee: Grow your own clothes
Սյուզան Լի. Աճեցրեք ձեր սեփական հագուստը
Filmed:
Readability: 4.1
1,519,065 views
Դիզայներ Սյուզան Լին կիսվում է իր փորձառությամբ, թե ինչպես աճեցնել թեյասնկեր, որոնք կարող են օգտագործվել որպես կտորի կամ արհեստական կաշվի հումք: Այդ գործընթացը չափազանց հետաքրքիր է, իսկ արդյունքները` պարզապես հիասքանչ (չհաշված մի փոքրիկ թերություն) և, որ ամենակարևորն է, դրանց հնարավորությունները պարզապես ցնցող են:
Suzanne Lee - Designer
TED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes. Full bio
TED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So as a fashion designer,
0
0
2000
Որպես նորաձևության ոլորտի դիզայներ,
00:17
I've always tended to think of materials
1
2000
2000
ես միշտ հակված եմ եղել մտածել ահա
00:19
something like this,
2
4000
2000
այսպիսի, կամ
00:21
or this,
3
6000
3000
այսպիսի, կամ էլ ահա
00:24
or maybe this.
4
9000
3000
այսպիսի նյութերի մասին:
00:27
But then I met a biologist,
5
12000
3000
Բայց հետո ես հանդիպեցի մի կենսաբանի
00:30
and now I think of materials like this --
6
15000
3000
և այժմ ես մտածում եմ ահա այսպիսի նյութերի մասին.
00:33
green tea, sugar,
7
18000
2000
կանաչ թեյ, շաքար,
00:35
a few microbes and a little time.
8
20000
3000
մի քանի մանրէներ և մի քիչ ժամանակ:
00:38
I'm essentially using a kombucha recipe,
9
23000
2000
Ես հիմնականում օգտագործում եմ թեյասնկի բաղադրատոմսը,
00:40
which is a symbiotic mix
10
25000
2000
որը բակտերիաների մի սիմբիոտիկ խառնուրդ է.
00:42
of bacteria, yeasts and other micro-organisms,
11
27000
3000
դրանք են` թթխմոր և այլ միկրոօրգանիզմներ,
00:45
which spin cellulose
12
30000
2000
որոնք ֆերմենտացիոն գործընթացում
00:47
in a fermentation process.
13
32000
3000
ցելյուլիոզ են ստեղծում:
00:50
Over time, these tiny threads
14
35000
2000
Ժամանակի ընթացքում այս բարակ լարերը
00:52
form in the liquid into layers
15
37000
2000
մի առանձին թաղանթ են կազմում
00:54
and produce a mat on the surface.
16
39000
3000
և դրանով ծածկում են հեղուկի մակերեսը:
00:59
So we start by brewing the tea.
17
44000
2000
Այսպիսով, մենք սկսում են թեյի պատրաստումից:
01:01
I brew up to about 30 liters of tea at a time,
18
46000
3000
Մենք թրմում ենք մոտ 30 լիտր թեյ միանգամից
01:04
and then while it's still hot, add a couple of kilos of sugar.
19
49000
3000
և քանի դեռ այն տաք վիճակում է, ավելացնում ենք մի քանի կիլոգրամ շաքար:
01:07
We stir this in until it's completely dissolved
20
52000
3000
Ապա խառնում ենք մինչև շաքարն ամբողջովին կլուծվի
01:10
and then pour it into a growth bath.
21
55000
2000
և ապա լցնում ենք տարայի մեջ որպեսզի աճի:
01:12
We need to check that the temperature
22
57000
2000
Մենք պետք է ստուգենք, որ տաքությունը
01:14
has cooled to below 30 degrees C.
23
59000
3000
30 C-ից քիչ լինի:
01:17
And then we're ready to add the living organism.
24
62000
2000
Հենց այդ ժամանակ մենք պատրաստ ենք ավելացնել կենդանի օրգանիզմը:
01:19
And along with that, some acetic acid.
25
64000
2000
Դրա հետ միաժամանակ ավելացնելով նաև մի քիչ քացախաթթու:
01:21
And once you get this process going,
26
66000
2000
Անմիջապես այս գործընթացը սկսելուց հետո
01:23
you can actually recycle
27
68000
2000
դուք կարող եք օգտագորեծլ ձեր
01:25
your previous fermented liquid.
28
70000
3000
թեյի եփուկը կրկին:
01:28
We need to maintain an optimum temperature for the growth.
29
73000
3000
Մենք պետք է պահենք աճի համար ամենանպաստավոր ջերմաստիճանը:
01:31
And I use a heat mat to sit the bath on
30
76000
3000
Ես տաքացվող ծածկոց եմ տեղադրում այդ տարայի տակ,
01:34
and a thermostat to regulate it.
31
79000
2000
և ջերմաստիճանն անընդհատ կարգավորվում է։
01:36
And actually, in hot weather, I can just grow it outside.
32
81000
3000
Իրականում, եթե եղանակը տաք է, ես կարող եմ աճեցնել դրանք դրսում:
01:39
So this is my mini fabric farm.
33
84000
2000
Սա կտորի իմ փոքրիկ գործարանն է:
01:41
After about three days,
34
86000
2000
Երեք օր հետո
01:43
the bubbles will appear on the surface of the liquid.
35
88000
3000
հեղուկի մակերևույթին պղպջակներ կհայտնվեն:
01:46
So this is telling us that the fermentation is in full swing.
36
91000
3000
Դա նշանակում է, որ խմորման գործընթացն եռման փուլում է։
01:49
And the bacteria are feeding
37
94000
2000
Բակտերիաները սնվում են
01:51
on the sugar nutrients in the liquid.
38
96000
2000
հեղուկի մեջ առկա շաքարի սնուցիչներով:
01:53
So they're spinning these tiny nano fibers
39
98000
2000
Նրանք պտտում են մաքուր ցելյուլոզայի
01:55
of pure cellulose.
40
100000
2000
այդ փոքր մանրաթելերը,
01:57
And they're sticking together, forming layers
41
102000
2000
և դրանք միանում են իրար` կազմելով շերտեր,
01:59
and giving us a sheet on the surface.
42
104000
2000
և մենք ստանում ենք մի շերտ մակերեսի վրա:
02:01
After about two to three weeks,
43
106000
2000
Երկու-երեք շաբաթից
02:03
we're looking at something which is about an inch in thickness.
44
108000
3000
մենք տեսնում ենք մի բան, որ մատնաչափ բարակություն ունի:
02:06
So the bath on the left is after five days,
45
111000
3000
Ձախ կողմում գտնվող զանգվածը հինգ օրական է,
02:09
and on the right, after 10.
46
114000
2000
իսկ աջ կողմում գտնվողը` 10:
02:11
And this is a static culture.
47
116000
2000
Սա բակտերիաների ստատիկ աճեցում է:
02:13
You don't have to do anything to it;
48
118000
2000
Ոչինիչ պետք չէ անել դրա հետ,
02:15
you just literally watch it grow.
49
120000
2000
միայն նայում ես, թե ինչպես է այն աճում:
02:17
It doesn't need light.
50
122000
2000
Այն լույսի կարիք չունի:
02:19
And when it's ready to harvest, you take it out of the bath
51
124000
3000
Եվ երբ այն պատրաստ է, վերցնում ես այն լոգարանից
02:22
and you wash it in cold, soapy water.
52
127000
2000
և լվանում սառը օճառոտ ջրի տակ:
02:24
At this point, it's really heavy.
53
129000
2000
Այդ պահին այն իրոք ծանր է:
02:26
It's over 90 percent water,
54
131000
2000
Այն 90 տոկոսով կազմված է ջրից,
02:28
so we need to let that evaporate.
55
133000
2000
պետք է թողնենք, որ այն գոլորշիանա:
02:30
So I spread it out onto a wooden sheet.
56
135000
2000
Ես տարածում եմ այն փայտե տախտակի վրա։
02:32
Again, you can do that outside
57
137000
2000
Դուք կարող եք անել դա դրսում
02:34
and just let it dry in the air.
58
139000
2000
և թողնել, որ այն չորանա դրսում:
02:36
And as it's drying, it's compressing,
59
141000
2000
Չորանալիս այն խտանում է,
02:38
so what you're left with, depending on the recipe,
60
143000
2000
և կախված բաղադրատոմսից` մնում է
02:40
is something that's either
61
145000
2000
կամ մի բան, որ նման է
02:42
like a really light-weight, transparent paper,
62
147000
2000
թեթև թափանցիկ թղթի,
02:44
or something which is much more like a flexible vegetable leather.
63
149000
4000
կամ մի բան, որ նման է բանջարեղենի ճկուն կեղևի:
02:48
And then you can either cut that out
64
153000
2000
Եվ դու կարող ես կամ կտրել այն
02:50
and sew it conventionally,
65
155000
2000
և կարել տրադիցիոն կերպով,
02:52
or you can use the wet material
66
157000
2000
կամ օգտագործել խոնավ նյութը
02:54
to form it around a three-dimensional shape.
67
159000
3000
որպեսզի այն եռաչափ տեսք ընդունի:
02:57
And as it evaporates,
68
162000
2000
Երբ այն գոլորշիանում է,
02:59
it will knit itself together, forming seams.
69
164000
2000
այն ինքն իրեն հյուսվում է` ձևավորելով կարեր:
03:01
So the color in this jacket is coming purely from green tea.
70
166000
3000
Այս ժակետի գույնը կանաչ թեյի արդյունքն է:
03:04
I guess it also looks a little bit like human skin,
71
169000
2000
Կարծում եմ այն նման է մարդու մաշկին,
03:06
which intrigues me.
72
171000
3000
ինչը խարդավանք է պատճառում ինձ:
03:09
Since it's organic,
73
174000
2000
Քանի որ այն օրգանական է,
03:11
I'm really keen to try and minimize the addition of any chemicals.
74
176000
3000
ես աշխատում եմ փորձել և քչացնել որևէ քիմիական նյութերի ավելացումը:
03:14
I can make it change color without using dye
75
179000
3000
Ես կարող եմ փոխել դրա գույնն առանց ներկելու այն
03:17
by a process of iron oxidation.
76
182000
2000
երկաթի օքսիդացման միջոցով:
03:19
Using fruit and vegetable staining,
77
184000
2000
Օգտագործել մրգեր և բանջարեղեն
03:21
create organic patterning.
78
186000
2000
ստեղծելու համար օրգանական գունավորում:
03:23
And using indigo,
79
188000
2000
Եվ օգտագործելով ինդիգո
03:25
make it anti-microbial.
80
190000
2000
դարձնել այն մանրէապաշտպան:
03:27
And in fact, cotton
81
192000
2000
Փաստորեն բամբակը
03:29
would take up to 18 dips in indigo
82
194000
3000
պետք է 18 անգամ իջեցնել ինդիգոյի մեջ,
03:32
to achieve a color this dark.
83
197000
2000
որպեսզի այն այսքան մուգ գույն ունենա:
03:34
And because of the super-absorbency of this kind of cellulose,
84
199000
3000
Նման բջջանյութի ներծծման շնորհիվ
03:37
it just takes one, and a really short one at that.
85
202000
3000
հարկավոր է ընդամենը մեկ անգամ դա անել և շատ կարճ ժամանակով:
03:40
What I can't yet do is make it water-resistant.
86
205000
3000
Միայն այն ջրակայուն դարձնել դեռ չեմ կարողանում:
03:43
So if I was to walk outside in the rain
87
208000
3000
Եթե անձրի տակ քայլելիս լինեմ
03:46
wearing this dress today,
88
211000
2000
ու այս հագուստը կրեմ,
03:48
I would immediately start to absorb
89
213000
2000
այն միանգամից կներքաշի
03:50
huge amounts of water.
90
215000
3000
ջրի հսկայական քանակություն:
03:53
The dress would get really heavy,
91
218000
2000
Հագուստը շատ ծանր կդառնա,
03:55
and eventually the seams would probably fall apart --
92
220000
2000
և վերջ ի վերջո կարերը կքանդվեն,
03:57
leaving me feeling rather naked.
93
222000
2000
թողնելով ինձ մերկ:
03:59
Possibly a good performance piece,
94
224000
2000
Դա թերևս լավ ներկայացում կլինի,
04:01
but definitely not ideal for everyday wear.
95
226000
3000
բայց ամենօրյա հագնելու համար հեռու է կատարյալ լինելուց։
04:05
What I'm looking for
96
230000
2000
Հիմա փնտրում եմ
04:07
is a way to give the material
97
232000
2000
մի միջոց, որպեսզի նյութը
04:09
the qualities that I need.
98
234000
2000
ստանա իմ ուզած հատկանիշները:
04:11
So what I want to do is say to a future bug,
99
236000
3000
Ուզում եմ ասել ապագա միջատին,
04:14
"Spin me a thread.
100
239000
2000
«Հյուսիր մի թել։
04:16
Align it in this direction.
101
241000
2000
Շարիր այն այս ուղղությամբ։
04:18
Make it hydrophobic.
102
243000
2000
Դարձրու այն ջրավախ։
04:20
And while you're at it,
103
245000
2000
Եվ միաժամանակ
04:22
just form it around this 3D shape."
104
247000
3000
հյուսիր այն այս 3D չափով»։
04:25
Bacterial cellulose is actually already being used for wound healing,
105
250000
4000
Բակտերիալ բջջանյութը արդեն օգտագործվում է վերքերը բուժելու համար
04:29
and possibly in the future
106
254000
2000
և հավանական է, որ ապագայում կօգտագործվի
04:31
for biocompatible blood vessels,
107
256000
3000
բիոհամատեղված արյան անոթների
04:34
possibly even replacement bone tissue.
108
259000
2000
կամ նույնիսկ ոսկորների հյուսվածքների փախարինման համար:
04:36
But with synthetic biology,
109
261000
2000
Բայց սինթետիկ կենսաբանության միջոցով
04:38
we can actually imagine engineering this bacterium
110
263000
4000
մենք կարող ենք անել այնպես, որ այդ բակտերիան
04:42
to produce something
111
267000
2000
արտադրի մի բան,
04:44
that gives us the quality,
112
269000
2000
որը մեզ կտա այն որակը,
04:46
quantity and shape
113
271000
2000
քանակն ու ձևը,
04:48
of material that we desire.
114
273000
2000
որը մենք ցանկանում ենք:
04:50
Obviously, as a designer, that's really exciting
115
275000
3000
Որպես դիզայներ, դա ինձ համար իրոք հետաքրքրաշարժ է:
04:53
because then I start to think, wow,
116
278000
2000
Քանի որ սկսում եմ մտածել,
04:55
we could actually imagine
117
280000
2000
որ մենք իրականում կարող ենք
04:57
growing consumable products.
118
282000
3000
աճեցնել օգտագործվող իրեր:
05:01
What excites me about using microbes
119
286000
3000
Մանրէներ օգտագործելու մեջ ինձ ուրախացնում է այն,
05:04
is their efficiency.
120
289000
2000
որ նրանք շատ արդյունավետ են:
05:06
So we only grow what we need.
121
291000
2000
Մենք միայն աճեցնում ենք այն, ինչ մեզ հարկավոր է:
05:08
There's no waste.
122
293000
2000
Չկան որևէ թափոններ։
05:10
And in fact, we could make it from a waste stream --
123
295000
3000
Մենք կարող ենք դա պատրաստել մնացորդներից,
05:13
so for example,
124
298000
2000
օրինակ,
05:15
a waste sugar stream
125
300000
2000
շաքարի մնացորդներից
05:17
from a food processing plant.
126
302000
2000
սննդի վերամշակման գործարանից։
05:19
Finally, at the end of use, we could biodegrade it naturally
127
304000
3000
Վերջաապես օգտագործելուց հետո կարող ենք բիոդեգրադացնել այն բնական եղանակով
05:22
along with your vegetable peelings.
128
307000
3000
բանջարեղենի կեղևների հետ միասին։
05:25
What I'm not suggesting is that microbial cellulose
129
310000
3000
Ես չեմ ասում, որ մանրէաբանական բջջանյութը
05:28
is going to be a replacement
130
313000
2000
փոխարինելու է
05:30
for cotton, leather or other textile materials.
131
315000
3000
բամբակյա, կաշվե կամ այլ տեքստիլ նյութերը։
05:33
But I do think it could be quite a smart and sustainable addition
132
318000
4000
Բայց կարծում եմ դա խելացի ավելացում կլինի
05:37
to our increasingly precious natural resources.
133
322000
3000
մեր թանկագին բնական ռեսուրսներին:
05:40
Ultimately, maybe it won't even be fashion
134
325000
2000
Վերջին հաշվով, միգուցե նորաձևությունը միակ ոլորտը չէ,
05:42
where we see these microbes have their impact.
135
327000
2000
որտեղ կտեսնենք այդ մանրէների ազդեցությունը:
05:44
We could, for example, imagine
136
329000
2000
Մենք կարող ենք
05:46
growing a lamp, a chair,
137
331000
3000
աճեցնել լամպ, աթոռ,
05:49
a car or maybe even a house.
138
334000
3000
մեքենա, կամ նույնիսկ տուն:
05:52
So I guess what my question to you is:
139
337000
3000
Այսպիսով իմ հարցը ձեզ հետևյալն է,
05:55
in the future, what would you choose to grow?
140
340000
2000
դուք ի՞նչ կաճեցնեք ապագայում:
05:57
Thank you very much.
141
342000
2000
Շատ շնորհակալ եմ:
05:59
(Applause)
142
344000
9000
(Ծափահարություններ)
06:08
Bruno Giussani: Suzanne, just a curiosity,
143
353000
2000
Բրունո Ջյուզանի՝ Սյուզան, մեկ արագ հարց,
06:10
what you're wearing is not random. (Suzanne Lee: No.)
144
355000
3000
այն, ինչ դու կրում ես, պատահական չէ: (Սյուզան Լի՝ Ոչ։)
06:13
This is one of the jackets you grew?
145
358000
2000
Սա քո աճեցրած շապիկների՞ց է։
06:15
SL: Yes, it is.
146
360000
2000
ՍԼ՝ Այո, ճիշտ այդպես։
06:17
It's probably -- part of the project's still in process
147
362000
2000
Հավանաբար սա չավարտված նախագծի մի մասն է,
06:19
because this one
148
364000
2000
որովհետև այս մեկը
06:21
is actually biodegrading in front of your eyes.
149
366000
2000
բիոդեգրադացվում է ձեր աչքի առաջ:
06:23
(Laughter)
150
368000
2000
(Ծիծաղ)
06:25
It's absorbing my sweat, and it's feeding on it.
151
370000
3000
Այն ներծծում է իմ քրտինքը և սնուցվում է դրանով:
06:28
BG: Okay, so we'll let you go and save it, and rescue it.
152
373000
2000
ԲՋ՝ Լավ, մենք կթողնենք, որ գնաս ու փրկես այն։
06:30
Suzanne Lee. (SL: Thank you.)
153
375000
3000
Սյուզան Լի՝ Շնորհակալ եմ:
06:33
(Applause)
154
378000
2000
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Suzanne Lee - DesignerTED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes.
Why you should listen
Fashion designer Suzanne Lee directs the BioCouture research project, which sprang from an idea in her book Fashioning the Future: Tomorrow’s Wardrobe, a seminal text on fashion and future technologies. Her research harnesses nature to propose a radical future fashion vision: Can we grow a dress from a vat of liquid?
Using bacterial-cellulose, Lee aims to address pressing ecological and sustainability issues around fashion and beyond. A Senior Research Fellow at Central Saint Martins, University of the Arts London, she is working with scientists to investigate whether synthetic biology can engineer optimized organisms for growing future consumer products
Suzanne Lee | Speaker | TED.com