ABOUT THE SPEAKER

Maryn McKenna - Public health journalist
Maryn McKenna recounts the often terrifying stories behind emerging drug-resistant diseases that medical science is barely keeping at bay.

Why you should listen

Maryn McKenna’s harrowing stories of hunting down anthrax with the CDC and her chronicle of antibiotic-resistant staph infections in Superbug earned her the nickname “scary disease girl” among her colleagues.

But her investigations into public health don’t stop there: she blogs and writes on the history of epidemics and the public health challenges posed by factory farming. For her forthcoming book, McKenna is researching the symbiotic history of food production and antibiotics, and how their use impacts our lives, societies and the potential for illness.

More profile about the speaker
Maryn McKenna | Speaker | TED.com

TED2015

Maryn McKenna: What do we do when antibiotics don't work any more?

Maryn McKenna: ပဋိဇီဝ ပိုးသတ်ဆေးတွေ အလုပ်မဖြစ်တော့ရင် ကျွန်မတို့ ဘာလုပ်ကြမလဲ။

Filmed: 2015-03-25

Readability: 4.6

1,800,584 views

ပင်နီဆီလင်က အရာရာကို ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ သေစေနိုင်ခဲ့တဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေဟာ ရုတ်တရတ်ဆိုသလို ချက်ချင်းကုလို့ ပျောက်လာပါတယ်။ Maryn McKenna ဒီ လေးနက်တဲ့ ဟောပြောချက်မှာ ပြောဆိုထားတဲ့အတိုင်း ကျွနု်ပ်တို့ အဲဒီအကျိုးကျေးဇူးနှင့် ပိုးသတ်ဆေးကို အလွဲသုံးစားခဲ့ပါတယ်။ ပိုးသတ်ဆေးယဉ် ဘက်တီးရီးယားဟာ ကျွနု်ပ်တို့ ပိုးသတ်ဆေးခေတ်အလွန်ကမ္ဘာကို ရောက်နေကြောင်းညွှန်ပြနေပါတယ်— ပြီးရင် ဒါက ကြည့်လို့ကောင်းမှာမဟုတ်ဘူးလေ။ ဒါပေမဲ့ ကျွနု်ပ်တို့ လုပ်နိုင်တာလေးတွေရှိပါတယ်... ကျွနု်ပ်တို့ အခုဘဲ စ ရင်ပေါ့။

Maryn McKenna - Public health journalist
Maryn McKenna recounts the often terrifying stories behind emerging drug-resistant diseases that medical science is barely keeping at bay. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

This is my great uncle,

0

921

1997

ဒါကတော့ ကျွန်မ အဖေရဲ့ ဦးလေးပါ။

00:14

my father's father's younger brother.

1

2918

3018

ကျွန်မ အဖေ့ အဖေရဲ့ ညီထွေးလေးပေါ့။

00:17

His name was Joe McKenna.

2

5936

1966

နာမည်ကတော့ Joe McKenna ပါ။

00:20

He was a young husband
and a semi-pro basketball player

3

8142

4947

သူက အိမ်ထောင်သည် အမျိုးသားဖြစ်သလို
ဘက်စကတ်ဘောနဲ့ ဝင်ငွေရှာနေ တဲ့

00:25

and a fireman in New York City.

4

13089

3328

New York က မီးသတ်သမားလည်း ဖြစ်ပါ တယ်။

00:29

Family history says
he loved being a fireman,

5

17407

2600

မိသားစုသမိုင်းအရ မီးသတ်သမားဖြစ်ရတာ
ကြိုက်တယ်လို့ ဆိုတယ်

00:32

and so in 1938, on one of his days off,

6

20007

3535

ဒါကြောင့် ၁၉၈၃ သူရဲ့ အားလပ်ရက် တစ်ရက်တွင်

00:35

he elected to hang out at the firehouse.

7

23542

2777

မီးသတ်ဌာနမှ အနားယူဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။

00:39

To make himself useful that day,
he started polishing all the brass,

8

27019

4199

အဲနေ့ကို အကျိုးရှိအောင်လို့ သူက ရှိသမျှ
ကြေးထည်တွေ မီးသတ်ကား လက်ရန်းတွေ

00:43

the railings on the fire truck,
the fittings on the walls,

9

31218

3394

နံရံပေါ်က တပ်ဆင်ထားတဲ့ အရာတွေကို
ပြောင်လတ်အောင် တိုက်ပါတယ်။

00:46

and one of the fire hose nozzles,

10

34612

2345

အဲထဲက မီးသတ်ပိုက်ခေါင်း

00:48

a giant, heavy piece of metal,

11

36957

2508

သံထည်အကြီးတစ်ခုပေါ့

00:51

toppled off a shelf and hit him.

12

39465

3609

စင်ပေါ်က ပြုတ်ကျပြီးတော့
သူကို ခိုက်မိပါတယ်။

00:55

A few days later,
his shoulder started to hurt.

13

43574

3808

နောက်ရက်အနည်းငယ်ကြာတော့
သူ့ ပုခုံးစနာလာပါတယ်။

00:59

Two days after that, he spiked a fever.

14

47382

3274

နောက်နှစ်ရက်ပြီးတော့
အဖျားတက်လာပါတယ်။

01:02

The fever climbed and climbed.

15

50656

2485

အဖျားက တက်ပြီးရင်း တက်တယ်။

01:05

His wife was taking care of him,

16

53141

1950

သူ့ အမျိုးသမီးကတော့ သူ့ ကိုပြုစုနေတယ်။

01:07

but nothing she did made a difference,
and when they got the local doctor in,

17

55091

4302

ဒါပေမဲ့ ဘာမှမထူးခြားခဲ့ပါဘူး။ ပြီးတော့
သူတို့ အနီးအနားက ဆရာဝန်ကိုခေါ်လိုက်တယ်။

01:11

nothing he did mattered either.

18

59393

2286

သူလုပ်တာလည်း ဘာတစ်ခုမှ
အရေးပါအရာ မရောက်ခဲ့ပါဘူး။

01:14

They flagged down a cab
and took him to the hospital.

19

62149

3311

သူတို့ ကားငှားပြီး သူ့ကို
ဆေးရုံကို ခေါ်သွားပါတယ်။

01:17

The nurses there recognized right away
that he had an infection,

20

65911

3994

ဆေးရုံက သူနာပြုတွေ သူ့မှာ ကူးစက်ရောဂါ
ရှိတယ်ဆိုတာ ချက်ချင်းသိကြပါတယ်။

01:21

what at the time they would
have called "blood poisoning,"

21

69905

4156

အဲတုန်းကတော့ သွေးဆိပ်
သင့်တယ်လို့ခေါ်တာပေါ့။

01:26

and though they probably didn't say it,

22

74061

2113

သူတို့ ဘာမှမပြောခဲ့ပေမဲ့လည်း

01:28

they would have known right away

23

76174

1857

သူတို့လုပ်နိုင်တာ ဘာမှမရှိဘူးဆိုတာ

01:30

that there was nothing they could do.

24

78031

3399

သိနေကြတယ်လေ။

01:33

There was nothing they could do
because the things we use now

25

81770

3018

သူတို့လုပ်နိုင်တာ ဘာမှမရှိဘူး
ဘာလို့လဲဆိုတော့ အခု ကျွန်မတို့

01:36

to cure infections didn't exist yet.

26

84788

2649

ကူးစက်ရောဂါကို ကုဖို့ သုံးနေကြတဲ့
အရာတွေက မရှိသေးဘူးလေ။

01:39

The first test of penicillin,
the first antibiotic,

27

87737

3436

ပထမဆုံး ပင်နီဆင်လင်စမ်းသပ်မှု
ပထမ ပဋိဇီဝ ပိုးသတ်ဆေးက

01:43

was three years in the future.

28

91173

2670

နောက်သုံးနှစ်မှာပေါ်လာတာပါ။

01:45

People who got infections
either recovered, if they were lucky,

29

93843

4704

ကူးစက်ရောဂါရတဲ့ လူတွေက
ကံကောင်းရင် နေပြန်ကောင်းလာပါတယ်။

01:50

or they died.

30

98547

1495

ဒါမှမဟုတ် သူတို့ သေကြပါတယ်။

01:52

My great uncle was not lucky.

31

100322

2089

ကျွန်မ အဖေ့ ဦးလေးကတော့ ကံမကောင်းခဲ့ဘူး။

01:54

He was in the hospital for a week,
shaking with chills,

32

102411

3297

သူက ဆေးရုံမှာ တစ်ပတ်လောက်
ရှိနေခဲ့တယ်လေ။ ချမ်းတုန်ပြီး

01:57

dehydrated and delirious,

33

105708

1858

ရေဓာတ်ခန်းခြောက်လို့
ကယောင်းကတမ်းဖြစ်ကာ

01:59

sinking into a coma as his organs failed.

34

107566

2902

သူ့ ကိုယ်အင်္ဂါတွေယိုယွင်းတာနဲ့ အမျှ
သတိမေ့မြောလာပါတယ်။

02:02

His condition grew so desperate

35

110468

2136

သူအခြေအနေက ဆိုးလွန်းလို့

02:04

that the people from his firehouse
lined up to give him transfusions

36

112604

4630

သူ့မီးသတ်ဌာနက လူတွေ သူ့သွေးထဲက

02:09

hoping to dilute the infection
surging through his blood.

37

117234

3863

ရောဂါကို လျှော့ချဖို့ သွေးသွင်းပေးကြပါတယ်။

02:13

Nothing worked. He died.

38

121497

3106

ဘာမှအလုပ်မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။
သူ သေသွားတယ်လေ။

02:17

He was 30 years old.

39

125143

2562

သူက အသက် ၃၀ ဘဲ ရှိသေးတယ်။

02:20

If you look back through history,

40

128115

1973

ရှင်က သမိုင်းကြောင်းကို
ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်

02:22

most people died the way
my great uncle died.

41

130088

3274

လူအများစုက ကျွန် အဖေ့ဦးလေးလို့ သေကြတာပါ။

02:25

Most people didn't die
of cancer or heart disease,

42

133362

2670

သူတို့က ကင်ဆာ၊ နှလုံးရောဂါ၊
အခု ကျွန်မတို့

02:28

the lifestyle diseases that afflict us
in the West today.

43

136032

4088

အနောက်တိုင်းမှာဖြစ်နေတဲ့
ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံကြောင့်

ဖြစ်တဲ့ရောဂါတွေကြောင့်
သေကြတာမဟုတ်ဘူး။

02:32

They didn't die of those diseases
because they didn't live long enough

44

140490

3739

သူတို့က အဲဒီရောဂါတွေကြောင့်
မသေရတဲ့အကြောင်းအရင်းက သူတို့က

အဲရောဂါတွေရဖို့ အသက်ရှည်ရှည်မနေရလို့ပါ။

02:36

to develop them.

45

144229

1996

02:38

They died of injuries --

46

146225

2113

သူတို့က ဒဏ်ရာတွေကြောင့် သေကြတယ်။

02:40

being gored by an ox,

47

148338

2485

ကျွဲဝှေ့ခံရတာတွေ၊

02:42

shot on a battlefield,

48

150823

1904

စစ်ပွဲမှာ ပစ်သတ်ခံရတာ၊

02:44

crushed in one of the new factories
of the Industrial Revolution --

49

152727

3738

စက်မှုတော်လှန်ရေးတုန်းက
စက်ရုံတစ်ခုမှာ အပိခံရတာတွေပေါ့။

02:48

and most of the time from infection,

50

156465

3381

အများဆုံးကတော့ ကူးစက်ရောဂါတွေကြောင့်ပါ။

02:51

which finished what those injuries began.

51

159846

3506

အဲဒါတွေက ဒဏ်ရာတွေစခဲ့တဲ့
အရာတွေကို အဆုံးသတ်ပါတယ်။

02:56

All of that changed
when antibiotics arrived.

52

164492

3532

ပိုးသတ်ဆေးတွေ ရောက်လာတော့
အရာရာပြောင်းလဲသွားပါတယ်။

03:00

Suddenly, infections that had
been a death sentence

53

168599

3599

ရုတ်တရက်လိုပါဘဲ သေဒဏ်နဲ့
တူလှတဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေက

03:04

became something
you recovered from in days.

54

172198

3390

ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ပြန်ကောင်း
လာနိုင်တဲအရာမျိုး ဖြစ်လာပါတယ်။

03:07

It seemed like a miracle,

55

175588

3042

အံဖွယ်ဖြစ်ရပ်လို့မျိုးပေါ့။

03:10

and ever since, we have been living inside
the golden epoch of the miracle drugs.

56

178630

6324

အဲကတည်းက ကျွန်မတို့တွေဟာ ဒီအံဖွယ်
ဆေးဝါးတွေရဲ့ ရွှေခတ်ထဲမှာ နေထိုင်နေကြတာလေ။

03:17

And now, we are coming to an end of it.

57

185294

3947

အခုတော့ ကျွန်မတို့ အဆုံးသတ်ကို
ရောက်လို့လာပါပြီ။

03:21

My great uncle died in the last days
of the pre-antibiotic era.

58

189241

5062

ကျွန်မ အဖေ့ဦးလေးက ပိုးသတ်ဆေးမတိုင်
ခေတ်ကာလရဲ့ နောက်ဆုံးရက်တွေမှာ သေဆုံးတာပါ။

03:26

We stand today on the threshold
of the post-antibiotic era,

59

194303

5154

အခု ကျွန်မတို့က ပိုးသတ်ဆေးခေတ်လွန်
ကာလကို ရောက်တော့မှာပါ။

03:31

in the earliest days of a time
when simple infections

60

199457

3762

Joe ရခဲ့တဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေက လူတွေကို

03:35

such as the one Joe had
will kill people once again.

61

203219

4709

ပြန်သေစေတဲ့အချိန်ကာလ
အစောဆုံးရက်တွေကိုပေါ့။

03:40

In fact, they already are.

62

208884

3131

တကယ့်ကတော့ ဒါတွေက ဖြစ်နေပါပြီ။

03:44

People are dying of infections again
because of a phenomenon

63

212785

2833

လူတွေက ကူးစက်ရောဂါကြောင့် ပြန်သေနေကြပါပြီ။

03:47

called antibiotic resistance.

64

215618

2343

ပိုးသတ်ဆေးယဉ်ခြင်း ဖြစ်စဉ်ကြောင့်မို့ပါ။

03:50

Briefly, it works like this.

65

218381

1738

အတိုပြောရရင် ဒါကတော့ ဒီလိုပေါ့။

03:52

Bacteria compete against each other
for resources, for food,

66

220119

4972

ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ
အရင်းအမြစ်တွေ၊ အစာတွေအတွက်

03:57

by manufacturing lethal compounds
that they direct against each other.

67

225091

4667

တစ်ခြားအကောင်ကို သေစေနိုင်တဲ့
ဒြပ်ပေါင်းတွေထုတ်ပြီး ယှဉ်ပြိုင်ကြတယ်။

04:01

Other bacteria, to protect themselves,

68

229758

2345

တစ်ခြားဘက်တီးရီးယားတွေက သူတို့ကိုယ်ကို

04:04

evolve defenses against
that chemical attack.

69

232103

3251

ဓာတု တိုက်ခိုက်မှုကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက်
ခုခံစနစ်တွေ ထုတ်လုပ်ကြတယ်။

04:07

When we first made antibiotics,

70

235354

2322

ကျွန်မတို့ ပထမဆုံး ပိုးသတ်ဆေးထုတ်တော့

04:09

we took those compounds into the lab
and made our own versions of them,

71

237676

4202

အဲဒီ ဒြပ်ပေါင်းတွေကို ဓာတ်ခွဲခန်းထဲမှာ
ကျွန်မတို့ ပုံစံနဲ့ထုတ်ခဲ့တာပါ။

04:13

and bacteria responded to our attack
the way they always had.

72

241878

4458

ဘက်တီးရီးယားတွေကတော့ သူတို့နည်းအတိုင်း

ကျွန်မတို့ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို
ပြန်တုံပြန်ခဲ့တယ်လေ။

04:19

Here is what happened next:

73

247674

2224

ဒါကတော့ နောက်ပိုင်းဖြစ်ပျက်ခဲ့တာတွေပါ။

04:22

Penicillin was distributed in 1943,

74

250098

3390

၁၉၄၃ မှာ ပင်နီဆီလင်ကို စတင်ဖြန့်ဖြူးပါတယ်။

04:25

and widespread penicillin resistance
arrived by 1945.

75

253488

5131

၁၉၄၅ မှာ ပင်နီဆီလင်ဆေးယဉ်ပါးမှု
အပြန့်အနှံဖြစ်ပွားပါတယ်။

04:30

Vancomycin arrived in 1972,

76

258619

2949

Vancomycin က ၁၉၇၂မှာ
စတင်ပေါ်ပေါက်တာပါ။

04:33

vancomycin resistance in 1988.

77

261568

3100

၁၉၈၈ မှာ ဆေးယဉ်ပါးမှုတွေ့ရှိပါတယ်။

04:37

Imipenem in 1985,

78

265028

2122

Imipenem ကို ၁၉၈၈ မှာတွေ့တယ်။

04:39

and resistance to in 1998.

79

267150

2772

၁၉၉၈ မှာ ဆေးယဉ်ပါးမှုပေါ်တယ်။

04:42

Daptomycin, one of
the most recent drugs, in 2003,

80

270192

3668

Daptomycin နောက်ဆုံးပေါ်ဆေး
၂၀၀၃ မှာ ထွက်တယ်။

04:45

and resistance to it
just a year later in 2004.

81

273860

4365

ဆေးယဉ်ပါးမှုကတော့ ၂၀၀၄ မှာ ပေါ်ပေါက်ပါတယ်။

04:50

For 70 years, we played
a game of leapfrog --

82

278575

3760

နှစ် ၇၀ လောက်တောင် ကျွန်မတို့
ဖားခုန်တမ်းကစားခဲ့ကြတယ်လေ။

04:54

our drug and their resistance,

83

282335

2926

ကျွန်မတို့ ဆေး၊ သူတို့ရဲ့ ယဉ်ပါးမှု

04:57

and then another drug,
and then resistance again --

84

285261

3645

နောက် ဆေးတစ်ခု၊ နောက်ယဉ်ပါးမှုအသစ်ပေါ့။

05:00

and now the game is ending.

85

288906

2311

အခုတော့ ဂိမ်းက ပြီးဆုံးပါတော့မယ်။

05:03

Bacteria develop resistance so quickly
that pharmaceutical companies

86

291437

4040

ဘက်တီးရီးယားတွေ ဆေးယဉ်ပါးတာ
မြန်လွန်းလို့ ဆေးကုမ္ပဏီတွေတောင်

05:07

have decided making antibiotics
is not in their best interest,

87

295477

4365

ပိုးသတ်ဆေးထုတ်တာ သူတို့အတွက်
အကျိုးမရှိဘူးလို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။

05:11

so there are infections
moving across the world

88

299842

2810

ဒါကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ပြန့်ပွားနေတဲ့
ကူးစက်ရောဂါတွေအတွက်

05:14

for which, out of the more
than 100 antibiotics

89

302652

3459

စျေးကွက်ထဲမှာရှိနေတဲ့
ပိုးသတ်ဆေး အမျိုး ၁၀၀ မှာမှ

05:18

available on the market,

90

306111

2229

နှစ်မျိုးလောက်က

05:20

two drugs might work with side effects,

91

308340

3414

အသုံးတည့်မယ့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနဲ့ပေါ့။

05:23

or one drug,

92

311754

2484

ဒါမှမဟုတ် တစ်မျိုးတည်း

05:26

or none.

93

314238

1408

ဒါမှမဟုတ် ဘာမှ အသုံးမတည့်ဘူး။

05:28

This is what that looks like.

94

316096

1572

ဒါကတော့ အခုဖြစ်နေတဲ့အရာတွေပါ။

05:30

In 2000, the Centers for Disease
Control and Prevention, the CDC,

95

318278

4180

၂၀၀၀ မှာ ရောဂါထိန်းချုပ်
ကာကွယ်ရေးဗဟို CDC က

05:34

identified a single case

96

322458

2043

မြောက် Carolina ဆေးရုံမှာ

05:36

in a hospital in North Carolina

97

324501

2252

ဆေးနှစ်မျိုးဘဲတိုးတဲ့

05:38

of an infection resistant
to all but two drugs.

98

326753

3733

ရောဂါရှိတဲ့ လူနာတစ်ယောက်ကို
ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။

05:42

Today, that infection, known as KPC,

99

330886

4319

အခု KPC လို့သိရှိထားတဲ့ ဒီရောဂါဟာ

05:47

has spread to every state but three,

100

335205

2600

ပြည်နယ်သုံးခုကလွဲရင် ကျန်ပြည်နယ်

05:49

and to South America, Europe

101

337805

2345

ပြီးရင် တောင်အမေရိက ဥရောပ

05:52

and the Middle East.

102

340150

2207

အရှေ့အလယ်တိုင်းကို ပြန့်နှံလို့နေပါပြီ။

05:54

In 2008, doctors in Sweden

103

342867

2322

၂၀၀၈မှုတုန်းက ဆွီဒင်က ဆရာဝန်တွေက

05:57

diagnosed a man from India
with a different infection

104

345189

2786

အိန္ဒိယက လူတစ်ယောက်ကနေ

05:59

resistant to all but one drug that time.

105

347975

3715

ဆေးတစ်မျိုးဘဲတိုးတဲ့
ရောဂါကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

06:03

The gene that creates that resistance,

106

351690

2229

NDM လို့ ခေါ်တဲ့ ယဉ်ပါးမှု ဗီဇဟာ

06:05

known as NDM, has now spread
from India into China, Asia, Africa,

107

353919

6525

အိန္ဒိယကနေ တရုတ်ပြည်၊ အာရှ၊ အာဖရိက၊

06:12

Europe and Canada, and the United States.

108

360444

4365

ဥရောပ နဲ့ ကနေဒါ ပြီးရင်
အမေရိကန်ကို ပြန့်နှံသွားပါပြီ။

06:17

It would be natural to hope

109

365129

2559

ဒီကူးစက်ရောဂါတွေက အံ့မခန်းဖြစ်တယ်လို့

06:19

that these infections
are extraordinary cases,

110

367688

3599

မျှော်လင့်ဖို့ သဘာဝကျကောင်းကျပါလိမ့်မယ်။

06:23

but in fact,

111

371287

1858

ဒါပေမဲ့ အမှန်မှာ

06:25

in the United States and Europe,

112

373145

2461

အမေရိကန် နှင့် ဥရောပမှာ

06:27

50,000 people a year

113

375606

2716

တစ်နှစ်မှာ လူပေါင်း ၅၀၀၀၀ လောက်

06:30

die of infections which no drugs can help.

114

378322

4124

ဘယ်ဆေးမှ မတိုးတဲ့
ရောဂါကြောင့် သေနေကြပါတယ်။

06:34

A project chartered
by the British government

115

382966

3042

ဗြိတိန်အစိုးရ ထူထောင်ခဲ့တဲ့

06:38

known as the Review
on Antimicrobial Resistance

116

386008

3738

ပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးမှုစစ်တမ်း
စီမံကိန်း ခန့်မှန်းချက်အရ

06:41

estimates that the worldwide toll
right now is 700,000 deaths a year.

117

389746

7372

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသေနှုန်းက
တစ်နှစ်ကို ၇၀၀၀၀၀ ဖြစ်ပါတယ်။

06:50

That is a lot of deaths,

118

398291

4364

အဲဒါ နည်းတဲ့ သေနှုန်းတော့မဟုတ်ဘူး။

06:54

and yet, the chances are good
that you don't feel at risk,

119

402655

3112

ပြီးရင် ရှင်ကတော့ အန္တရာယ်မရှိဘူးလို့
ထင်ချင်ကောင်းထင်လိမ့်မယ်။

06:57

that you imagine these people
were hospital patients

120

405767

3228

ရှင်က ဒီလူတွေ အထူးကြပ်မတ်ခန်းထဲမှာ

07:00

in intensive care units

121

408995

1718

ရှိနေတဲ့လူနာတွေ၊

07:02

or nursing home residents
near the ends of their lives,

122

410713

3947

ဘဝအဆုံးကိုရောက်နေတဲ့
ဘိုးဘွားရိပ်သာက လူတွေ၊

07:06

people whose infections
are remote from us,

123

414660

3181

ကျွန်မတို့နဲ့ ဝေးကွာနေတဲ့ရောဂါ ရှိနေတဲ့
ကျွန်မတို့ မခွဲခြားနိုင်တဲ့

07:09

in situations we can't identify with.

124

417841

3204

အခြေအနေမှာ ရှိတဲ့ လူတွေဖြစ်မယ်လို့
မြင်ကောင်းမြင်ပါလိမ့်မယ်။

07:14

What you didn't think about,
none of us do,

125

422455

3397

ရှင်တို့ ကျွန်မတို့တွေ မစဉ်းစားမိခဲ့တာက

07:17

is that antibiotics support
almost all of modern life.

126

425852

4966

ပိုးသတ်ဆေးတွေက ယနေ့ခေတ်
ဘဝအားလုံးကို အကျိုးပြုနေတယ်ဆိုတာကိုပါ။

07:23

If we lost antibiotics,

127

431721

2211

ကျွန်မတို့ ပိုးသတ်ဆေးကို ဆုံးရှုံးရင်

07:25

here's what else we'd lose:

128

433932

1454

ကျွန်မတို့ ဆုံးရှုံးမယ့်အရာတွေက ဒါတွေပါ

07:27

First, any protection for people
with weakened immune systems --

129

435836

4179

ပထမ ခုခံအားနည်းနေတဲ့
လူတွေအတွက် ကာကွယ်မှုပါ --

07:32

cancer patients, AIDS patients,

130

440015

3460

ကင်ဆာလူနာ၊ AIDS လူနာ၊

07:35

transplant recipients, premature babies.

131

443475

4504

အင်္ဂါအစားထိုးလူနာ၊ လမစေ့ကလေးတွေပေါ့။

07:39

Next, any treatment that installs
foreign objects in the body:

132

447979

4412

နောက်တစ်ခုကတော့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပြင်ပ
ပစ္စည်းတွေတပ်ဆင်ဖို့ လိုတဲ့ ကုထုံးတွေ။

07:44

stents for stroke, pumps for diabetes,

133

452391

3878

လေဖြတ်လူနာအတွက် သွေးကြောအထောက်ကန်တွေ
သွေးချိုလူနာအတွက် အင်ဆူလင်ထုတ်စက်တွေ၊

07:48

dialysis, joint replacements.

134

456269

3924

ကျောက်ကပ်ဆေးတာတွေ၊ အရိုးဆစ်လဲလည်တာတွေ။

07:52

How many athletic baby boomers
need new hips and knees?

135

460193

3715

အားကစားထက်သန်တဲ့
Baby Booomer ဘယ်နှစ်ယောက်

တင်ပါးတွေ ဒူးခေါင်းတွေ အသစ် လိုမလဲ။

07:55

A recent study estimates
that without antibiotics,

136

463908

2809

လက်တလော စစ်တမ်း ကောက်ချက်
ချထားတာက ပိုးသတ်ဆေးသာမရှိရင်

07:58

one out of ever six would die.

137

466717

3517

လူခြောက်ယောက်မှာ တစ်ယောက် သေမယ်ဆိုတာပါ။

08:02

Next, we'd probably lose surgery.

138

470664

3205

နောက် ကျွန်မတို့ ခွဲစိတ်ကုသမှုကို
ဆုံးရှုံးနိုင်ပါတယ်။

08:05

Many operations are preceded

139

473869

2322

ခွဲစိတ်မှုအများစုက

08:08

by prophylactic doses of antibiotics.

140

476191

2948

ပိုးသတ်ဆေးပေးပြီးမှစတာပါ။

08:11

Without that protection,

141

479139

1672

အဲဒီအကာအကွယ်သာမရှိရင်

08:12

we'd lose the ability to open
the hidden spaces of the body.

142

480811

4204

ကျွန်မတို့တွေ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့
ပုန်းလျှိုနေတဲ့နေရာတွေကို

ဖွင့်နိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။

08:17

So no heart operations,

143

485015

2833

ဒါဆိုရင် နှလုံးခွဲစိတ်တာတွေ၊

08:19

no prostate biopsies,

144

487848

2832

ဆီးကျိတ်အသားစယူတာတွေ၊

08:22

no Cesarean sections.

145

490680

2702

ဗိုက်ခွဲကလေးမွေးတာတွေ မရှိတော့ဘူးပေါ့။

08:25

We'd have to learn to fear infections
that now seem minor.

146

493792

4652

အခု ကျွန်မတို့တွေ ရောဂါအသေး
အမွှားလေးကအစ ကြောက်တက်ဖို့လိုပါပြီ။

08:30

Strep throat used to cause heart failure.

147

498784

3808

လည်ချောင်းနာတာကြောင့်
နှလုံးအမောဖောက်ရောဂါဖြစ်တယ်။

08:34

Skin infections led to amputations.

148

502592

2647

အရေပြားရောဂါကြောင့်
ခြေလက်တွေဖြတ်ပစ်ရတယ်။

08:37

Giving birth killed,
in the cleanest hospitals,

149

505819

2903

အသန့်ရှင်းဆုံး ဆေးရုံမှာ ကလေးမွေးတဲ့

08:40

almost one woman out of every 100.

150

508722

2675

အမျိုးသမီး ၁၀၀ ယောက်မှာ
၁ ယောက် သေဆုံးပါတယ်။

08:43

Pneumonia took three children
out of every 10.

151

511717

4833

အဆုတ်ရောင်ရောဂါကြောင့် ကလေး
၁၀ ယောက်မှာ ၃ ယောက်လောက်သေပါတယ်။

08:49

More than anything else,

152

517220

2113

ပိုဆိုးတာက ကျွန်မတို့ နေ့စဉ်ဘဝကို

08:51

we'd lose the confident way
we live our everyday lives.

153

519333

4375

ယုံကြည်ချက်အပြည့်နဲ့ မနေနိုင်တော့ပါဘူး။

08:56

If you knew that any injury
could kill you,

154

524836

4207

ဘယ်ဒဏ်ရာမဆို ရှင်ကို
သေစေနိုင်တယ်ဆိုတာကို သိရင်

09:01

would you ride a motorcycle,

155

529043

3246

ရှင် ဆိုင်ကယ်စီးမလား၊

09:04

bomb down a ski slope,

156

532289

3211

နှင်းလျှောစီးမလား၊

09:07

climb a ladder to hang
your Christmas lights,

157

535500

3476

ရှင်ရဲ့ ခရစ်စမတ်မီး ချိတ်ဖို့အတွက်
လှေကားပေါ်တက်မလား

09:10

let your kid slide into home plate?

158

538976

3667

ရှင်ကလေးကို ဘေ့စ်ဘော ပေးကစားမလား။

09:15

After all, the first person
to receive penicillin,

159

543573

3065

တကယ်တော့ ပင်နီဆီလင်ဆေး ပထမဆုံး သုံးသူ

09:18

a British policeman named
Albert Alexander,

160

546638

3878

ဗြိတိန်ရဲ Albert Alexander ရဲ့ ရောဂါက

09:22

who was so ravaged by infection
that his scalp oozed pus

161

550516

4342

တော်တော်ဆိုးလို့ ဦးခေါင်းအရေက
ပြည်တွေထွက်ပြီး

09:26

and doctors had to take out an eye,

162

554858

2925

ဆရာဝန်ကတောင် မျက်လုံး
တစ်လုံး ထုတ်ပေးလိုက်ရတယ်။

09:29

was infected by doing
something very simple.

163

557783

3379

သူ အသေးအမွှားကိစ္စ
တစ်ခုလုပ်ရင်း ဖြစ်သွားတာပါ။

09:34

He walked into his garden
and scratched his face on a thorn.

164

562172

4816

သူက ပန်းခြံထဲကို
လမ်းလျှောက်ဝင်တဲ့အချိန်မှာ

သူမျက်နှာကို အဆူးနဲ့ခြစ်မိလို့လေ။

09:40

That British project I mentioned
which estimates that the worldwide toll

165

568831

3650

အခု ကမ္ဘာလူသေနှုန်း တစ်နှစ်
၇၀၀၀၀၀ လို့ ခန့်မှန်းထားတဲ့

09:44

right now is 700,000 deaths a year

166

572481

3877

ကျွန်မပြောခဲ့တဲ့ ဗြိတိန်
စီမံကိန်း ထပ်ခန့်မှန်းထားတာက

09:48

also predicts that if we can't
get this under control by 2050,

167

576358

6177

ကျွန်မတို့သာ ဒါကို ၂၀၅၀
မတိုင်ခင် မထိန်းချုပ်နိုင်ရင်

09:54

not long, the worldwide toll
will be 10 million deaths a year.

168

582535

7592

မကြာဘူးပေါ့ သေနှုန်းက တစ်နှစ်ကို
၁၀ သန်းဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

10:02

How did we get to this point

169

590127

2702

ဒီကြောက်စရာကောင်းတဲ့ နံပါတ်တွေကို

10:04

where what we have to look forward to

170

592829

2035

စောင့်စားနေရတဲ့ အချိန်ကို ကျွန်မတို့

10:06

is those terrifying numbers?

171

594864

3483

ဘယ်လိုရောက်လာခဲ့တာလဲ။

10:10

The difficult answer is,
we did it to ourselves.

172

598347

4188

ခက်ခဲတဲ့အဖြေကတော့ ကျွန်မတို့
ကိုယ့်ကို ပြန်လုပ်ခဲ့မိတာပါ။

10:14

Resistance is an inevitable
biological process,

173

602875

2972

ဆေးယဉ်ပါးတယ်ဆိုတာ
မရှောင်လွဲနိုင်တဲ့ ဇီဝဖြစ်စဉ်ပါ။

10:17

but we bear the responsibility
for accelerating it.

174

605847

4053

ဒါပေမဲ့ ဒါကို အရှိန်မြှင့်တင်ပေးတဲ့အတွက်
ကျွန်မတို့မှာ တာဝန်ရှိပါတယ်။

10:22

We did this by squandering antibiotics

175

610490

3553

ကျွန်မတို့ ပိုးသတ်ဆေးကို
ထိတ်လန့်ဖို့ကောင်းအောင်

10:26

with a heedlessness
that now seems shocking.

176

614043

4088

ဂရုမပြု ဖြုန်းတီးခဲ့ကြပါတယ်။

10:31

Penicillin was sold
over the counter until the 1950s.

177

619408

4086

ပင်နီဆီလင်ကို ၁၉၅၀ မတိုင်ခင်ထိ
ကောင်တာပေါ်မှာ တင်ရောင်းတာပါ။

10:35

In much of the developing world,
most antibiotics still are.

178

623494

3335

ဖွံဖြိုးဆဲနိုင်ငံ အများစုမှာ
အခုထိရောင်းနေဆဲပါ။

10:39

In the United States, 50 percent

179

627209

3762

အမေရိကန်မှာ ဆေးရုံမှာပေးနေတဲ့

10:42

of the antibiotics given
in hospitals are unnecessary.

180

630971

3692

ပိုးသတ်ဆေးထဲက ၅၀% ဟာ မလိုအပ်ပါဘူး။

10:46

Forty-five percent of the prescriptions
written in doctor's offices

181

634663

4374

ဆရာဝန် ဆေးညွန်းစာရဲ့ ၄၅% က

10:51

are for conditions
that antibiotics cannot help.

182

639037

3973

ပိုးသတ်ဆေး အကျုံးမဝင်တဲ့
အခြေအနေတွေအတွက်ပါ။

10:56

And that's just in healthcare.

183

644577

2670

ဒါက ဆေးပညာနယ်ပယ်ထဲ မှာတင်ပါ။

10:59

On much of the planet, most meat animals
get antibiotics every day of their lives,

184

647247

4853

ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပိုးသတ်ဆေးတွေကို

အသားထွက်တိရိစ္ဆာန်တွေ အတွက်
နေ့စဉ်နဲ့အမျှ သုံးကြပါတယ်၊

11:04

not to cure illnesses,

185

652100

2276

ရောဂါကုဖို့မဟုတ်ဘူး၊

11:06

but to fatten them up
and to protect them against

186

654376

3459

သူတို့ကို ဝအောင်လုပ်ဖို့ရယ်၊ သူတို့
ကြီးပြင်းတဲ့ မွေးမြူရေးခြံ

11:09

the factory farm conditions
they are raised in.

187

657835

3971

အခြေအနေကနေ ကာကွယ်ဖို့ပါ။

11:13

In the United States, possibly 80 percent

188

661806

3018

အမေရိကန်မှာ ရောင်းချတဲ့
ပိုးသတ်ဆေးရဲ့ ၈၀% ဟာ

11:16

of the antibiotics sold every year
go to farm animals, not to humans,

189

664824

6703

တိရိစ္ဆာန်တွေဆီကို ရောက်တာပါ၊
လူတွေဆီမဟုတ်ပါဘူး။

11:23

creating resistant bacteria
that move off the farm

190

671527

3676

ဒါနဲ့ဘဲ ခြံကနေ ရေထဲ၊ ဖုန်ထဲ၊

11:27

in water, in dust,

191

675203

2624

အသားထဲမှာပါသွားတဲ့
ဆေးယဉ်ပိုးမွှားတွေကို

11:29

in the meat the animals become.

192

677827

2868

ဖန်တီးရာရောက်ပါတယ်။

11:32

Aquaculture depends on antibiotics too,

193

680985

2925

ရေလုပ်ငန်းတွေကလည်း
ပိုးသတ်ဆေးအပေါ် မှီခိုနေရပါတယ်။

11:35

particularly in Asia,

194

683910

1649

အထူးသဖြင့် အာရှမှာပါ။

11:37

and fruit growing relies on antibiotics

195

685559

3343

သစ်သီးပင်စိုက်တာလည်း
ပိုးသတ်ဆေးကို မှီခိုနေရတယ်။

ပန်းသီးတွေ သစ်တော်သီးတွေ
လိမ္မော်သီးတွေကို

11:40

to protect apples, pears,
citrus, against disease.

196

688902

4899

ရောဂါကနေ ကာကွယ်ဖို့ အတွက်ပေါ့။

11:46

And because bacteria can pass
their DNA to each other

197

694491

5626

ပြီးတော့ ခရီးသည်တစ်ယောက်က
လေဆိပ်မှာ လက်ဆွဲအိတ်ကို လက်ကမ်းပေးသလို

11:52

like a traveler handing off
a suitcase at an airport,

198

700117

4435

ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ
သူတို့ရဲ့ DNAကို လွှဲပေးလို့ရတာမို့၊

11:56

once we have encouraged
that resistance into existence,

199

704552

4808

ဒီဆေးယဉ်ပါးခြင်းကို ဖြစ်တည်အောင်
လုပ်ပေးလိုက်တာနဲ့ အမျှ

12:01

there is no knowing where it will spread.

200

709360

2227

ဒါက ဘယ်ကို ရောက်မလဲဆိုတာ မသိနိုင်ပါဘူး။

12:05

This was predictable.

201

713723

1571

ဒါက ခန့်မှန်းလို့ရခဲ့ပါတယ်။

12:07

In fact, it was predicted

202

715674

2832

တကယ်တော့ ဒါကို Alexander Fleming က

12:10

by Alexander Fleming,
the man who discovered penicillin.

203

718506

4435

ခန့်မှန်းခဲ့ပါတယ်။ ပင်နီဆင်လင်ကို
တွေ့ရှိခဲ့တဲ့လူပေါ့။

12:14

He was given the Nobel Prize
in 1945 in recognition,

204

722941

3994

အသိအမှတ်ပြုခံရတဲ့အနေနဲ့ ၁၉၄၅ မှာ
နိုဘယ်ဆု ချီးမြှင့်ခံခဲ့ရပါတယ်။

12:18

and in an interview shortly after,
this is what he said:

205

726935

4347

ဆုရပြီးနောက် အင်တာဗျူးတစ်ခု
သူဒါကို ပြောခဲ့တာပါ။

12:23

"The thoughtless person playing
with penicillin treatment

206

731282

4267

"ပင်နီဆီလင်ကုထုံးနဲ့ ဆော့ကစားနေတဲ့
ဆင်ခြင်တုံတရားမဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ

12:27

is morally responsible
for the death of a man

207

735549

3274

ပင်နီဆီလင်ဆေးယဉ် ပိုးကြောင့်

12:30

who succumbs to infection

208

738823

2324

သေဆုံးသွားတဲ့လူအပေါ်

12:33

with a pencillin-resistant organism."

209

741147

2903

အကျင့် စာရိတ္တအရ တာဝန်ရှိပါတယ်။"

12:36

He added, "I hope this evil
can be averted."

210

744050

4285

သူဆက်ပြောထားတယ်။" ဒီမကောင်းဆိုးဝါးကို
ပပျောက်ဖို့ ကျွန်တော်မျှော်လင့်ပါတယ်။"

12:40

Can we avert it?

211

748986

2856

ကျွန်မတို့ ဒါကို ပပျောက်နိုင်မလား။

12:43

There are companies working
on novel antibiotics,

212

751842

3668

စူပါပိုးတွေ တစ်ခါမှ
မတွေ့ကြုံဖူးတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးတွေ

12:47

things the superbugs
have never seen before.

213

755510

3576

စမ်းသပ်ထုတ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေရှိပါတယ်။

12:51

We need those new drugs badly,

214

759086

2717

ကျွန်မတို့ အဲဆေးတွေကို
အရမ်းဘဲ လိုအပ်ပါတယ်။

12:53

and we need incentives:

215

761803

2252

ပြီးရင် ကျွန်မတို့ မက်လုံးတွေလိုပါတယ်။

12:56

discovery grants, extended patents,

216

764055

2531

တွေ့ရှိမှုအတွက် ဆုငွေတွေ၊
သက်တမ်းတိုးမှု ပိုင်ခွင့်တွေ၊

12:58

prizes, to lure other companies
into making antibiotics again.

217

766586

6757

ချီးမြှင့်ဆုတွေ တစ်ခြားကုမ္ပဏီတွေကို

ပိုးသတ်ဆေးပြန်ထုတ်အောင်
ဆွဲဆောင်ဖို့အတွက်ပါ။

13:05

But that probably won't be enough.

218

773343

2366

ဒါပေမဲ့ ဒါက လုံလောက်မှာမဟုတ်ပါဘူး။

13:08

Here's why: Evolution always wins.

219

776059

4104

ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဇီဝဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်က
အမြဲတမ်းအနိုင်ရလို့ပါ။

13:12

Bacteria birth a new generation
every 20 minutes.

220

780703

3924

ဘက်တီးရီးယားတွေ မိနစ် ၂၀ တိုင်း
မျိုးဆက်သစ်တစ်ခု ပွားတယ်။

13:16

It takes pharmaceutical chemistry
10 years to derive a new drug.

221

784627

4783

ဆေးဝါးဓာတုဗေဒအတွက်
ဆေးအသစ်ထုတ်ဖို့ ၁၀ နှစ်ကြာပါတယ်။

13:21

Every time we use an antibiotic,

222

789410

2856

ကျွန်မတို့ ပိုးသတ်ဆေးတစ်ခု
သုံးလိုက်တဲ့ အချိန်တိုင်း

13:24

we give the bacteria billions of chances

223

792266

3274

ကျွန်မတို့ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့
အကာအကွယ်တွေကို

13:27

to crack the codes

224

795540

1741

ဖြိုခွဲဖို့ ဘက်တီးရီးယားတွေကို

13:29

of the defenses we've constructed.

225

797281

3205

သန်း ထောင်ပေါင်း
အခွင့်အရေးပေးလိုက်တာပါပဲ။

13:32

There has never yet been a drug

226

800486

2391

သူတို့ မနိုင်တဲ့

13:34

they could not defeat.

227

802877

2554

ဆေးဆိုတာ မရှိသေးပါဘူး။

13:37

This is asymmetric warfare,

228

805431

3530

ဒါကတော့ အချိုးမကျတဲ့ စစ်ပွဲတစ်ခုပါ။

13:40

but we can change the outcome.

229

808961

4008

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့တွေ ရလဒ်ကို
ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။

13:45

We could build systems to harvest data
to tell us automatically and specifically

230

813929

6405

ကျွန်မတို့တွေ အချက်အလက်တွေ
သိမ်းဆည်းတဲ့ စနစ်ကို တည်ဆောက်လို့ရပါတယ်။

ပိုးသတ်ဆေးကို ဘယ်လိုသုံးနေတယ်ဆိုတာကို

13:52

how antibiotics are being used.

231

820334

2929

အတိအကျနဲ့ အလိုအလျောက်ပြောဖို့အတွက်ပါ။

13:55

We could build gatekeeping
into drug order systems

232

823263

2833

ကျွန်မတို့ ဆေးဝါးထားသိုစနစ်မှာ
ဂိတ်စောင့်စနစ်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။

13:58

so that every prescription
gets a second look.

233

826096

3715

ဒါမှသာ ဆေးညွှန်စာတိုင်း
တစ်ဖန်ပြန်စစ်ဆေးခံရမှာပါ။

14:01

We could require agriculture
to give up antibiotic use.

234

829811

6109

စိုက်ပျိုးရေးတွေ ပိုးသတ်ဆေးသုံးတာ
ရပ်တန့်ဖို့ လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။

14:08

We could build surveillance systems

235

836243

3032

ကျွန်မတို့ စောင့်ကြည့်စနစ်ကို
တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။

14:11

to tell us where resistance
is emerging next.

236

839275

4226

နောက်ဆေးယဉ်ပါးမှု ဘယ်မှာပေါ်နေပြီဆိုတာ
ကျွန်မတို့ကို ပြောဖို့ပေါ့။

14:15

Those are the tech solutions.

237

843501

2313

အဲဒါတွေကတော့ နည်းပညာနည်းလမ်းတွေပါ။

14:18

They probably aren't enough either,

238

846264

2624

ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေက မလောက်ပါဘူး

14:20

unless we help.

239

848888

3229

ကျွန်မတို့ ပါဝင် မကူညီရင်ပေါ့။

14:27

Antibiotic resistance is a habit.

240

855785

2314

ပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးတဲ့ဆိုတာ
အကျင့်တစ်ခုလိုပါပဲ။

14:30

We all know how hard it is
to change a habit.

241

858479

3088

အကျင့်တစ်ခုကို ပြောင်းဖို့ ဘယ်လောက်
ခက်လဲဆိုတာ အားလုံးသိပြီးသားပါ။

14:33

But as a society,
we've done that in the past.

242

861567

4530

ဒါပေမဲ့ လူမှုအဖွဲ့တစ်ခုအနေနဲ့ အရင်တုန်းက
ကျွန်မတို့ အဲဒါကို လုပ်ခဲ့ပြီးပြီလေ။

14:38

People used to toss litter
into the streets,

243

866397

3575

လူတွေ လမ်းပေါ်အမှိုက်ပစ်လေ့ရှိတယ်။

14:41

used to not wear seatbelts,

244

869972

1765

ကားစီးရင် ခါးပတ်မပတ်ကြဘူး။

14:43

used to smoke inside public buildings.

245

871737

4257

ပုဂ္ဂလိက အဆောက်အအုံတွေထဲမှာ
ဆေးလိပ်သောက်လေ့ရှိတယ်လေ။

14:48

We don't do those things anymore.

246

876404

2220

ကျွန်မတို့ ဒါတွေကို ဆက်မလုပ်တော့ပါဘူး။

14:51

We don't trash the environment

247

879144

2322

ကျွန်မတို့ ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းအောင်

14:53

or court devastating accidents

248

881466

3157

ဒါမှမဟုတ် ဆိုးရွားတဲ့
ယာဉ်တိုက်မှုမျိုးဖြစ်အောင်

14:56

or expose others
to the possibility of cancer,

249

884623

2972

ဒါမှမဟုတ် အခြားသူကို
ကင်ဆာရအောင် မလုပ်တော့ပါဘူး။

14:59

because we decided those things
were expensive,

250

887595

3507

အကြောင်းကတော့ အဲဒီအရာတွေက တန်ကြေးရှိတယ်

15:03

destructive, not in our best interest.

251

891102

4073

ဖျက်ဆီးရာရောက်တယ်
ကျွန်မတို့အတွက် အကျိုးမရှိလို့လေ။

15:07

We changed social norms.

252

895815

2900

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့တွေ
လူမှုဓလေ့ကို ပြောင်းခဲ့ပါတယ်။

15:11

We could change social norms
around antibiotic use too.

253

899135

4144

ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုတာနဲ့

ပတ်သတ်ပြီးလည်း လူမှုဓလေ့ကို
ကျွန်မတို့ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။

15:17

I know that the scale
of antibiotic resistance

254

905499

2275

ပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးမှု အတိုင်းအတာ

15:19

seems overwhelming,

255

907774

1904

ကြီးမားလွန်းတယ်ဆိုတာ ကျွန်မသိပါတယ်။

15:21

but if you've ever bought
a fluorescent lightbulb

256

909678

3460

ဒါပေမဲ့ ရှင်သာ ရာသီဥတု
ဖောက်ပြန်တာနဲ့ပတ်သတ်ပြီး စိုးရိမ်လို့

15:25

because you were concerned
about climate change,

257

913138

2716

စွမ်းအင်ချွေတာမီးသီး ဝယ်တယ်

15:27

or read the label on a box of crackers

258

915854

3135

ဒါမှမဟုတ် စာအုန်းဆီကြောင့် သစ်တော
ပြုန်းတီးတဲ့အကြောင်းတွေးမိလို့

15:30

because you think about
the deforestation from palm oil,

259

918989

4481

ဘီစကွတ်ဘူး အညွှန်း
စာကိုဖတ်ကြည့်တယ်ဆိုရင်

15:35

you already know what it feels like

260

923470

2879

ကြီးမားတဲ့ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့

15:38

to take a tiny step to address
an overwhelming problem.

261

926349

5000

ခြေလှမ်းတစ်လှမ်း လှမ်းလို့ရတဲ့
ခံစားချက်ကို ရှင်သိပြီးသားပါ။

15:43

We could take those kinds of steps
for antibiotic use too.

262

931829

4481

ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုအတွက် ကျွန်မတို့
အဲဒီလို ခြေလှမ်းတွေလှမ်းနိုင်ပါတယ်။

15:48

We could forgo giving an antibiotic
if we're not sure it's the right one.

263

936310

7637

ကျွန်မတို့ မသေချာရင် မသင့်လျော်တဲ့
ပိုးသတ်ဆေးပေးတာ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ပါတယ်။

15:56

We could stop insisting on a prescription
for our kid's ear infection

264

944251

6313

ကျွန်မတို့ ကလေးနားပြည်ယိုတာ
ဘာကြောင့်ဖြစ်လဲဆိုတာမသိခင်

ဆေးညွှန်းပေးခိုင်းတာမျိုး

16:02

before we're sure what caused it.

265

950564

1898

ရှောင်ကြဉ်နိုင်ပါတယ်။

16:05

We could ask every restaurant,

266

953678

3367

ကျွန်မတို့ စားသောက်ဆိုင်တိုင်း

16:09

every supermarket,

267

957045

1811

ကုန်တိုက်တိုင်းကို သူတို့ အသားတွေ

16:10

where their meat comes from.

268

958856

1620

ဘယ်ကလာလဲဆိုတာ မေးနိုင်ပါတယ်။

16:12

We could promise each other

269

960806

1834

ကျွန်မတို့ အချင်းချင်း နောက်

16:14

never again to buy chicken
or shrimp or fruit

270

962640

4105

ပိုးသတ်ဆေးပုံမှန်သုံးပြီး မွေးမြူ၊

စိုက်ပျိုးထားတဲ့ ကြက်သား၊
ပုဇွန်၊ အသီးတွေကို

16:18

raised with routine antibiotic use,

271

966745

2884

မဝယ်ဖို့ ကတိတည်နိုင်ပါတယ်။

16:21

and if we did those things,

272

969629

2694

ပြီးရင် ကျွန်မတို့ ဒါတွေကိုသာ လုပ်ရင်

16:24

we could slow down the arrival
of the post-antibiotic world.

273

972323

4492

ပိုးသတ်ဆေးခေတ်အလွန်ကမ္ဘာ
အရောက်ကို နှေးအောင်လုပ်နိုင်ပါတယ်။

16:29

But we have to do it soon.

274

977547

4133

ဒါပေမဲ့ ဒါကို ကျွန်မတို့
မကြာခင်လုပ်ရပါမယ်။

16:33

Penicillin began
the antibiotic era in 1943.

275

981680

4505

ပင်နီဆီလင်က ၁၉၄၁ မှာ
ပိုးသတ်ဆေးခေတ်ကာလကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။

16:38

In just 70 years, we walked ourselves
up to the edge of disaster.

276

986185

5706

နှစ် ၇၀ အတွင်းမှာဘဲ ကျွန်မတို့

ဒီ ကပ်ဘေးအစွန်နားလေးကို
လျှောက်လှမ်းလို့လာခဲ့ပါပြီ။

16:44

We won't get 70 years

277

992291

2322

ကျွန်မတို့ ဒီပြဿနာကနေ လွတ်မြောက်ဖို့

16:46

to find our way back out again.

278

994613

3726

အနှစ် ၇၀ ပြန်ရမှာမဟုတ်ပါဘူး။

16:50

Thank you very much.

279

998769

1510

ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။

16:52

(Applause)

280

1000789

5851

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by Aung Min
Reviewed by sann tint

ABOUT THE SPEAKER

Maryn McKenna - Public health journalist
Maryn McKenna recounts the often terrifying stories behind emerging drug-resistant diseases that medical science is barely keeping at bay.

Why you should listen

Maryn McKenna’s harrowing stories of hunting down anthrax with the CDC and her chronicle of antibiotic-resistant staph infections in Superbug earned her the nickname “scary disease girl” among her colleagues.

But her investigations into public health don’t stop there: she blogs and writes on the history of epidemics and the public health challenges posed by factory farming. For her forthcoming book, McKenna is researching the symbiotic history of food production and antibiotics, and how their use impacts our lives, societies and the potential for illness.

More profile about the speaker
Maryn McKenna | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Maryn McKenna: ပဋိဇီဝ ပိုးသတ်ဆေးတွေ အလုပ်မဖြစ်တော့ရင် ကျွန်မတို့ ဘာလုပ်ကြမလဲ။ | TED Talk | TED.com