TEDxPSU
Julia Galef: Why you think you're right -- even if you're wrong
Julia Galef: ကိုယ်မှားနေတာတောင် ကိုယ်မှန်တယ်လို့ ဘာလို့ ထင်တာလဲ။
Filmed:
Readability: 4.5
4,082,284 views
ရှုထောင့်ဟာ အဓိကကျပါတယ်၊ အထူးသဖြင့် ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်တွေကို ဆန်းစစ်ဖို့ ကြုံလာတဲ့အခါမှာပါ။ ကိုယ့်အမြင်တွေကို ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ခုခံကာကွယ်တတ်တဲ့ စစ်သားတစ်ယောက်လား၊ ဒါမှမဟုတ် သိလိုစိတ်နဲ့ပဲ လှုံ့ဆော်တာခံရတဲ့ ကင်းထောက်တစ်ယောက်ပဲလား။ Julia Galef ကနေပြီး ဒီစိတ်သဘောထား နှစ်ခု နောက်ကွယ်က အရင်းခံအကြောင်းတွေကိုနဲ့ ဒါတွေက ကျွန်ုပ်တို့တွေသတင်းအချက်အလက်တွေကို အနက်ကောက်ပုံကို ဘယ်လိုပုံသွင်းတယ်ဆိုတာကို ဆန်းစစ်ထားပါတယ်။ ၁၉ ရာစု ပြင်သစ်က စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းတဲ့ သမိုင်း သင်ခန်းစာတစ်ခုနဲ့ ဖောက်ရက်ထားတာပါ။ သူမက မေးတာက "သင့်ရဲ့ ခိုင်မာတဲ့ အမြင်တွေ အစမ်းခံရတဲ့အခါ ဘာကို အတမ်းတဆုံးလဲ။ ကိုယ်ပိုင် ယုံကြည်ချက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့ တမ်းတလား၊ ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာကြီးကို ကိုယ်တတ်နိုင်သလောက် ကြည်လင်စွာ မြင်ဖို့ တမ်းတလား" တဲ့။
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So I'd like you to imagine for a moment
0
826
2643
ရှင်တို့ကို စစ်ပွဲရဲ့ အပူထဲက
စစ်သားတစ်ယောက်လို့
စစ်သားတစ်ယောက်လို့
00:15
that you're a soldier
in the heat of battle.
in the heat of battle.
1
3493
2380
ခဏလောက် မြင်ကြည့်စေချင်တယ်။
00:18
Maybe you're a Roman foot soldier
or a medieval archer
or a medieval archer
2
6730
3531
ရှင်ဟာ ရောမ ခြေလျင် စစ်သား (သို့)
အလယ်ခေတ် မျှားစစ်သည် (သို့)
အလယ်ခေတ် မျှားစစ်သည် (သို့)
00:22
or maybe you're a Zulu warrior.
3
10285
1880
ဇူးလူး စစ်သည်တော် ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပေါ့။
00:24
Regardless of your time and place,
there are some things that are constant.
there are some things that are constant.
4
12189
4254
အချိန်နဲ့ နေရာကို ပဓာနမထားပဲ
အတောမသတ်တဲ့ အရာတွေ ရှိနေတယ်။
အတောမသတ်တဲ့ အရာတွေ ရှိနေတယ်။
00:28
Your adrenaline is elevated,
5
16467
1894
ရှင့်ရဲ့ အဒရီနလင် က မြင့်နေပြီး
00:30
and your actions are stemming
from these deeply ingrained reflexes,
from these deeply ingrained reflexes,
6
18385
4809
မိမိကိုယ်ကိုနဲ့ မိမိဘက်ကို ကာကွယ်ဖို့၊
ရန်သူကို အနိုင်တိုက်ဖို့ လိုအပ်ချက်ထဲက
ရန်သူကို အနိုင်တိုက်ဖို့ လိုအပ်ချက်ထဲက
00:35
reflexes rooted in a need
to protect yourself and your side
to protect yourself and your side
7
23218
4356
အမြစ်တွယ်နေတဲ့ နက်ရှိုင်းစွာ
ချိုးကပ်နေတဲ့ အလိုလိုတုန့်ပြန်မှုတွေက
ချိုးကပ်နေတဲ့ အလိုလိုတုန့်ပြန်မှုတွေက
00:39
and to defeat the enemy.
8
27598
1689
လှုပ်ရှားမှုတွေဟာ အစပြုနေတယ်။
00:42
So now, I'd like you to imagine
playing a very different role,
playing a very different role,
9
30826
3537
အခုတော့ ကင်းထောက်ဆိုတဲ့ သိပ်ကို
ကွဲပြားတဲ့ အခန်းမှာ သရုပ်ဆောင်တာ
ကွဲပြားတဲ့ အခန်းမှာ သရုပ်ဆောင်တာ
00:46
that of the scout.
10
34387
1601
မြင်ကြည့်စေချင်တယ်။
00:48
The scout's job is not
to attack or defend.
to attack or defend.
11
36012
3389
ကင်းထောက်ရဲ့ အလုပ်က တိုက်ခိုက်ဖို့
(သို့) ကာကွယ်ဖို့ မဟုတ်ဘူး။
(သို့) ကာကွယ်ဖို့ မဟုတ်ဘူး။
00:51
The scout's job is to understand.
12
39425
2395
ကင်းထောက်ရဲ့ အလုပ်က နားလည်ဖို့ပါ။
00:54
The scout is the one going out,
13
42233
2061
ကင်းထောက်ဟာ အပြင်ထွက်၊ နယ်မြေအနေအထားကို
00:56
mapping the terrain,
identifying potential obstacles.
identifying potential obstacles.
14
44318
4063
မြေပုံထုတ်၊ ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အတား
အဆီးတွေကို ရှာဖွေတဲ့ သူပါ။
အဆီးတွေကို ရှာဖွေတဲ့ သူပါ။
01:00
And the scout may hope to learn
that, say, there's a bridge
that, say, there's a bridge
15
48405
3576
ကင်းထောက် သိဖို့ မျှော်လင့်တာက
ဆိုပါစို့ မြစ်ကိုကူးဖို့ အဆင်ပြေတဲ့
ဆိုပါစို့ မြစ်ကိုကူးဖို့ အဆင်ပြေတဲ့
01:04
in a convenient location across a river.
16
52005
2334
နေရာမှာ တံတားတစ်စင်းရှိတယ်ပေါ့။
01:06
But above all, the scout
wants to know what's really there,
wants to know what's really there,
17
54363
3047
ဒါပေမဲ့ ဒါတွေအားလုံးထက် ကင်းထောက်ဟာ
အဲဒီမှာ ဘာရှိလဲဆိုတာ
အဲဒီမှာ ဘာရှိလဲဆိုတာ
01:09
as accurately as possible.
18
57434
1593
ဖြစ်နိုင်သလောက် အတိအကျ သိချင်တယ်။
01:12
And in a real, actual army, both
the soldier and the scout are essential.
the soldier and the scout are essential.
19
60195
5046
တကယ့် စစ်တပ်မှာတော့ စစ်သားရော
ကင်းထောက်ပါ နှစ်ခုစလုံး မရှိမဖြစ်ပါ။
ကင်းထောက်ပါ နှစ်ခုစလုံး မရှိမဖြစ်ပါ။
01:17
But you can also think of each
of these roles as a mindset --
of these roles as a mindset --
20
65265
5310
ဒါပေမဲ့ ဒီကဏ္ဍတစ်ခုစီကို စိတ်သဘောထား
တစ်ရပ်အဖြစ် တွေးကြည့်နိုင်ပါသေးတယ်။
တစ်ရပ်အဖြစ် တွေးကြည့်နိုင်ပါသေးတယ်။
01:22
a metaphor for how all of us
process information and ideas
process information and ideas
21
70599
3627
ကျွန်မတို့အားလုံး နေ့စဉ်ဘဝမှာ သတင်း
အချက်အလက်ကို ဘယ်ပုံဆောင်ရွယ်တယ်
အချက်အလက်ကို ဘယ်ပုံဆောင်ရွယ်တယ်
01:26
in our daily lives.
22
74250
1467
ဆိုတာအတွက် ဥပစာတစ်ခုပေါ့။
01:28
What I'm going to argue today
is that having good judgment,
is that having good judgment,
23
76192
3830
ဒီနေ့ ကျွန်မ စောဒကတက်မှာက
ကောင်းမွန်တဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတာ၊
ကောင်းမွန်တဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတာ၊
01:32
making accurate predictions,
making good decisions,
making good decisions,
24
80046
3214
တိကျတဲ့ ဟောကိန်းထုတ်တာတို့၊
ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်း ချခြင်းတာတို့ဟာ
ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်း ချခြင်းတာတို့ဟာ
01:35
is mostly about which mindset you're in.
25
83284
2758
အများစုက ကိုယ့်မှာရှိတဲ့
စိတ်သဘောထားနဲ့ ပတ်သက်တာကိုပါ။
စိတ်သဘောထားနဲ့ ပတ်သက်တာကိုပါ။
01:38
To illustrate these mindsets in action,
26
86994
2593
ဒီစိတ်သဘောထားတွေ
လှုပ်ရှားပုံကို သာဓကဆောင်ဖို့
လှုပ်ရှားပုံကို သာဓကဆောင်ဖို့
01:41
I'm going to take you back
to 19th-century France,
to 19th-century France,
27
89611
3484
ရှင်တို့ကို ၁၉ ရာစု
ပြင်သစ်ကို ခေါ်သွားပါ့မယ်။
ပြင်သစ်ကို ခေါ်သွားပါ့မယ်။
01:45
where this innocuous-looking
piece of paper
piece of paper
28
93119
2983
သဘောရိုးရိုးလို့ ထင်ရတဲ့
ဒီသတင်းစာ အပိုင်းမှာ
ဒီသတင်းစာ အပိုင်းမှာ
01:48
launched one of the biggest
political scandals in history.
political scandals in history.
29
96126
3038
သမိုင်းမှာ အကြီးမားဆုံး နိုင်ငံရေး
မကောင်းသတင်း တစ်ပုဒ်ပါတယ်။
မကောင်းသတင်း တစ်ပုဒ်ပါတယ်။
01:51
It was discovered in 1894
by officers in the French general staff.
by officers in the French general staff.
30
99718
4397
ပြင်သစ် အထွေထွေ ဝန်ထမ်းထဲက
အရာရှိတွေက ၁၈၉၄ မှာ တွေ့ရှိခဲ့တာပါ။
အရာရှိတွေက ၁၈၉၄ မှာ တွေ့ရှိခဲ့တာပါ။
01:56
It was torn up in a wastepaper basket,
31
104616
2692
အမှိုက်ခြင်းတောင်းထဲမှာ ဆုတ်ဖြဲထားပေမဲ့
01:59
but when they pieced it back together,
32
107332
1925
ဒါကို သူတို့တွေ ပြန်ဆက်ကြည့်လိုက်တော့
02:01
they discovered
that someone in their ranks
that someone in their ranks
33
109281
2032
သိလိုက်ရတာက သူတို့ ရာထူးတွေထဲက တစ်ယောက်ဟာ
02:03
had been selling
military secrets to Germany.
military secrets to Germany.
34
111337
2363
ဂျာမဏီကို စစ်ရေးလျှို့ဝှက်ချက်
ရောင်းစားနေတာကိုပါ။
ရောင်းစားနေတာကိုပါ။
02:06
So they launched a big investigation,
35
114462
2357
ဒီတော့ စုံစမ်းရေး အကြီးစားကြီး စလိုက်ပြီး
02:08
and their suspicions
quickly converged on this man,
quickly converged on this man,
36
116843
3866
အလျင်အမြန်ပဲ သူတို့ သံသယတွေက
ဒီလူဆီ စုပြုံကျသွားတယ်၊
ဒီလူဆီ စုပြုံကျသွားတယ်၊
02:12
Alfred Dreyfus.
37
120733
1332
Alfred Dreyfus ပါ။
02:14
He had a sterling record,
38
122867
1318
သူ့ရဲ့ စံတင်တဲ့ မှတ်တမ်းမှာ
02:16
no past history of wrongdoing,
no motive as far as they could tell.
no motive as far as they could tell.
39
124209
3520
အမှားလုပ်ထားတဲ့ ရာဇဝင်မရှိ၊
သူတို့ သိသလောက် စေ့ဆော်မှု မရှိ။
သူတို့ သိသလောက် စေ့ဆော်မှု မရှိ။
02:20
But Dreyfus was the only
Jewish officer at that rank in the army,
Jewish officer at that rank in the army,
40
128342
5118
ဒါပေမဲ့ Dreyfus က စစ်တပ်က ဒီရာထူးမှာ
တစ်ဦးတည်းသော ဂျူးအရာရှိဖြစ်ပြီး
တစ်ဦးတည်းသော ဂျူးအရာရှိဖြစ်ပြီး
02:25
and unfortunately at this time,
the French Army was highly anti-Semitic.
the French Army was highly anti-Semitic.
41
133484
4175
ကံဆိုးချင်တော့ ဒီအချိန်က ပြင်သစ်စစ်တပ်ဟာ
ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အလွန်အမင်းဖြစ်နေတာပါ။
ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အလွန်အမင်းဖြစ်နေတာပါ။
02:29
They compared Dreyfus's handwriting
to that on the memo
to that on the memo
42
137683
3222
Dreyfus ရဲ့ လက်ရေးကို မှတ်စုပေါ်က
လက်ရေးနဲ့ ယှဉ်လိုက်ပြီး
လက်ရေးနဲ့ ယှဉ်လိုက်ပြီး
02:32
and concluded that it was a match,
43
140929
1937
ကိုက်ညီတယ်လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်။
02:34
even though outside
professional handwriting experts
professional handwriting experts
44
142890
3042
ပြင်ပက လက်ရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေက
တူညီတာကို သိပ်ပြီးတော့
တူညီတာကို သိပ်ပြီးတော့
02:37
were much less confident
in the similarity,
in the similarity,
45
145956
2150
မသေချာတာတောင်မှပဲ
02:40
but never mind that.
46
148130
1390
ဒါကို လုံးဝ အမှုမထားကြဘူး။
02:41
They went and searched
Dreyfus's apartment,
Dreyfus's apartment,
47
149544
2040
Dreyfus ရဲ့ တိုက်ခန်းကို သွားရှာပြီး
02:43
looking for any signs of espionage.
48
151608
1756
သူလျှိုလုပ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှာခဲ့တယ်။
02:45
They went through his files,
and they didn't find anything.
and they didn't find anything.
49
153388
2960
သူ့ဖိုင်တွေကို မွှေနှောက်တယ်၊
ဒါပေမဲ့ တစ်ခုမှမတွေ့ဘူး။
ဒါပေမဲ့ တစ်ခုမှမတွေ့ဘူး။
02:48
This just convinced them more
that Dreyfus was not only guilty,
that Dreyfus was not only guilty,
50
156372
3134
Dreyfus ဟာ အပြစ်ရှိတာတင်မက
ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ဖြစ်တယ်လို့
ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ဖြစ်တယ်လို့
02:51
but sneaky as well, because clearly
he had hidden all of the evidence
he had hidden all of the evidence
51
159530
3293
သူတို့ ပိုယုံကြည်သွားတဲ့ အကြောင်းက
သူဟာ သက်သေခံအားလုံးကို
သူဟာ သက်သေခံအားလုံးကို
02:54
before they had managed to get to it.
52
162847
1849
သူတို့မရခင် ဝှက်ထားခဲ့လို့ပါ။
02:57
Next, they went and looked
through his personal history
through his personal history
53
165212
2692
နောက်ပြီး အသေးစိတ် သက်သေခံဖို့
အတွက် သူ့ကိုယ်ရေး
အတွက် သူ့ကိုယ်ရေး
02:59
for any incriminating details.
54
167928
2301
ရာဇဝင်ကို သွားပြီး လှန်လှောကြည့်ခဲ့တယ်။
03:02
They talked to his teachers,
55
170253
1602
သူ့ဆရာတွေနဲ့ စကားပြောကြည့်တော့
03:03
they found that he had studied
foreign languages in school,
foreign languages in school,
56
171879
2785
သူကျောင်းမှာ နိုင်ငံခြား ဘာသာတွေ
လေ့လာခဲ့တာ သိလိုက်ရတယ်။
လေ့လာခဲ့တာ သိလိုက်ရတယ်။
03:06
which clearly showed a desire
to conspire with foreign governments
to conspire with foreign governments
57
174688
4053
ဒါက ဘဝ နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံခြား
အစိုးရတွေနဲ့ ကြိတ်ကြံစည်လိုတာကို
အစိုးရတွေနဲ့ ကြိတ်ကြံစည်လိုတာကို
03:10
later in life.
58
178765
1183
ရှင်းရှင်းကြီး ပြဆိုတယ်။
03:11
His teachers also said that Dreyfus
was known for having a good memory,
was known for having a good memory,
59
179972
6011
သူ့ဆရာတွေက Dreyfus ဟာ မှတ်ဉာဏ်
ကောင်းတယ်လို့ သိရတယ်လို့ ဆိုသေးတယ်။
ကောင်းတယ်လို့ သိရတယ်လို့ ဆိုသေးတယ်။
03:18
which was highly suspicious, right?
60
186007
2112
ဒါက တော်တော် သံသယရှိစရာပေါ့နော်။
03:20
You know, because a spy
has to remember a lot of things.
has to remember a lot of things.
61
188143
3340
သိတဲ့အတိုင်း သူလျှိုတစ်ယောက်ဟာ
အများကြီးကို မှတ်မိဖို့လိုတယ်လေ။
အများကြီးကို မှတ်မိဖို့လိုတယ်လေ။
03:24
So the case went to trial,
and Dreyfus was found guilty.
and Dreyfus was found guilty.
62
192439
3660
ဒါနဲ့ အမှုက ရုံးရောက်သွားပြီး Dreyfus
အပြစ်ရှိတာ ပေါ်သွားတယ်။
အပြစ်ရှိတာ ပေါ်သွားတယ်။
03:28
Afterwards, they took him out
into this public square
into this public square
63
196816
3320
နောက်မှာတော့ သူ့ကို ပြည်သူ့
ရင်ပြင်ထဲကို ခေါ်ထုတ်ပြီး
ရင်ပြင်ထဲကို ခေါ်ထုတ်ပြီး
03:32
and ritualistically tore
his insignia from his uniform
his insignia from his uniform
64
200160
3724
ထိုးစံအတိုင်း သူ့ရဲ့ ယူနီဖောင်းက
ရာထူးတံဆိပ်ကို ဆုတ်ဖြဲကာ
ရာထူးတံဆိပ်ကို ဆုတ်ဖြဲကာ
03:35
and broke his sword in two.
65
203908
1905
သူ့ဓားကို နှစ်ပိုင်ချိုးလိုက်တယ်။
03:37
This was called
the Degradation of Dreyfus.
the Degradation of Dreyfus.
66
205837
2015
ဒါကို "Dreyfus သိက္ခာချခြင်း"လို့ခေါ်တယ်။
03:40
And they sentenced him
to life imprisonment
to life imprisonment
67
208860
2517
သူ့ကို လိုက်ဖက်စွာ အမည်ပေးထားတဲ့
Devil's Island မှာ
Devil's Island မှာ
03:43
on the aptly named Devil's Island,
68
211401
2740
တစ်သက်တစ်ကျွန်း ပြစ်ဒဏ်ချလိုက်တယ်။
03:46
which is this barren rock
off the coast of South America.
off the coast of South America.
69
214165
2824
ဒါက တောင်အမေရိက ကမ်းခြေအလွန်
က ဒီကျတ်တီး ကျောက်ဆောင်ပါ။
က ဒီကျတ်တီး ကျောက်ဆောင်ပါ။
03:49
So there he went,
and there he spent his days alone,
and there he spent his days alone,
70
217556
3750
ဒါနဲ့ အဲဒီကို သူသွားပြီး သူ့ရဲ့နေ့တွေကို
ပြင်သစ် အစိုးရဆီ
ပြင်သစ် အစိုးရဆီ
03:53
writing letters and letters
to the French government
to the French government
71
221330
2504
သူ့ ရိုးသားမှုကို သိနိုင်အောင်
အမှုပြန်ဖွင့်ဖို့
အမှုပြန်ဖွင့်ဖို့
03:55
begging them to reopen his case
so they could discover his innocence.
so they could discover his innocence.
72
223858
3308
တောင်းခံရင်း စာအစောင်စောင်ရေးကာ
တစ်ယောက်တည်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။
တစ်ယောက်တည်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။
03:59
But for the most part,
France considered the matter closed.
France considered the matter closed.
73
227634
2913
ဒါပေမဲ့ အများစုမှာ ပြင်သစ်က
အမှုပြီးသွားပြီလို့ ယူဆခဲ့တယ်။
အမှုပြီးသွားပြီလို့ ယူဆခဲ့တယ်။
04:03
One thing that's really interesting
to me about the Dreyfus Affair
to me about the Dreyfus Affair
74
231301
4293
Dreyfus Affair နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ
တကယ် စိတ်ဝင်စားမိတာ တစ်ခုက
တကယ် စိတ်ဝင်စားမိတာ တစ်ခုက
04:07
is this question of why the officers
were so convinced
were so convinced
75
235618
3778
Dreyfus အပြစ်ရှိတယ်ဆိုရလောက်
အောင် ဘာကြောင့်အရာရှိတွေ
အောင် ဘာကြောင့်အရာရှိတွေ
04:11
that Dreyfus was guilty.
76
239420
1721
ယုံကြည်သွားရတာလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။
04:13
I mean, you might even assume
that they were setting him up,
that they were setting him up,
77
241556
2847
ဆိုလိုတာက သူတို့ကနေပြီး သူ့ကို
ထောင်ဖမ်းတယ်၊ တမင်တကာ
ထောင်ဖမ်းတယ်၊ တမင်တကာ
04:16
that they were intentionally framing him.
78
244427
1968
အမှုဆင်တယ်လို့တောင် ယူဆနိုင်တယ်။
04:18
But historians don't think
that's what happened.
that's what happened.
79
246419
2267
ဒါပေမဲ့ သမိုင်းပညာရှင်တွေက ဒီလိုမထင်ဘူး။
04:20
As far as we can tell,
80
248710
1159
ကျွန်မ သိသလောက်တော့
04:21
the officers genuinely believed
that the case against Dreyfus was strong.
that the case against Dreyfus was strong.
81
249893
4237
အရာရှိတွေဟာ Dreyfus ရဲ့အမှုက
ခိုင်မာတယ်လို့ တကယ် ယုံခဲ့တာပါ။
ခိုင်မာတယ်လို့ တကယ် ယုံခဲ့တာပါ။
04:26
Which makes you wonder:
82
254154
2476
ရှင်တို့ကို အံဩစေတာက
04:28
What does it say about the human mind
83
256654
2274
လူတစ်ယောက်ကို ပြစ်ဒဏ်ချဖို့
လက်ခံရလောက်တဲ့
လက်ခံရလောက်တဲ့
04:30
that we can find such paltry evidence
84
258952
2313
ဒီလောက် မဖြစ်စလောက်
သက်သေခံကို ရှာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့
သက်သေခံကို ရှာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့
04:33
to be compelling enough to convict a man?
85
261289
2087
လူသားရဲ့ စိတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး
ဒါက ဘာပြောလဲ။
ဒါက ဘာပြောလဲ။
04:36
Well, this is a case of what scientists
call "motivated reasoning."
call "motivated reasoning."
86
264210
4286
ဒါက သိပ္ပံပညာရှင်တွေခေါ်တဲ့
"လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်"ကိစ္စပါ။
"လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်"ကိစ္စပါ။
04:40
It's this phenomenon in which
our unconscious motivations,
our unconscious motivations,
87
268520
3054
ဒီဖြစ်စဉ်ထဲမှာ ကျွန်မတို့ရဲ့
သတိမမူမိတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေ၊
သတိမမူမိတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေ၊
04:43
our desires and fears,
88
271598
2352
ဆန္ဒတွေနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေက ကျွန်မတို့
04:45
shape the way we interpret information.
89
273974
2346
အချက်အလက်တွေကို
အနက်ကောက်ယူပုံကို ပုံသွင်းပါတယ်။
အနက်ကောက်ယူပုံကို ပုံသွင်းပါတယ်။
04:48
Some information, some ideas,
feel like our allies.
feel like our allies.
90
276344
3410
တစ်ချို့ အချက်အလက်၊ စိတ်ကူးတွေက
ကျွန်မတို့ မဟာမိတ်လိုပဲ ခံစားမိတယ်။
ကျွန်မတို့ မဟာမိတ်လိုပဲ ခံစားမိတယ်။
04:51
We want them to win.
We want to defend them.
We want to defend them.
91
279778
2642
သူတို့ကို နိုင်စေချင်တယ်။
သူတို့ကို ကာကွယ်ချင်တယ်။
သူတို့ကို ကာကွယ်ချင်တယ်။
04:54
And other information
or ideas are the enemy,
or ideas are the enemy,
92
282444
2531
အခြား အချက်အလက် (သို့)
စိတ်ကူးတွေကတော့ ရန်သူပါ။
စိတ်ကူးတွေကတော့ ရန်သူပါ။
04:56
and we want to shoot them down.
93
284999
1568
သူတို့ကို ပစ်ချချင်တာပေါ့။
04:59
So this is why I call
motivated reasoning, "soldier mindset."
motivated reasoning, "soldier mindset."
94
287408
3707
ဒါကြောင့် လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို
"စစ်သား စိတ်သဘောထား" လို့ခေါ်တာပါ။
"စစ်သား စိတ်သဘောထား" လို့ခေါ်တာပါ။
05:03
Probably most of you have never persecuted
95
291988
3005
ဖြစ်နိုင်တာက ရှင်တို့အများစုဟာ
ပြင်သစ်-ဂျူး အရာရှိတစ်ဦးကို
ပြင်သစ်-ဂျူး အရာရှိတစ်ဦးကို
05:07
a French-Jewish officer for high treason,
96
295017
2281
နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်တာအတွက်
တစ်ခါမှ မနှိပ်ကွပ်
တစ်ခါမှ မနှိပ်ကွပ်
05:09
I assume,
97
297322
1473
ဖူးဘူးလို့ ကျွန်မ ယူဆမိတယ်။
05:10
but maybe you've followed sports
or politics, so you might have noticed
or politics, so you might have noticed
98
298819
4859
ဒါပေမဲ့ အားကစားတို့ နိုင်ငံရေးတို့
လိုက်စားဖူးနိုင်တော့ သတိထားမိလောက်တာက
လိုက်စားဖူးနိုင်တော့ သတိထားမိလောက်တာက
05:15
that when the referee judges
that your team committed a foul,
that your team committed a foul,
99
303702
4122
ဥပမာ ဒိုင်က ကိုယ့်အသင်း ပြစ်ဒဏ်
ကျူးလွန်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါ
ကျူးလွန်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါ
05:19
for example,
100
307848
1162
ဘာကြောင့်
05:21
you're highly motivated
to find reasons why he's wrong.
to find reasons why he's wrong.
101
309034
3093
သူမှားတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ
ရှာဖို့ အတော် လှုံ့ဆော်ခံရတယ်။
ရှာဖို့ အတော် လှုံ့ဆော်ခံရတယ်။
05:24
But if he judges that the other team
committed a foul -- awesome!
committed a foul -- awesome!
102
312482
3112
ဒါပေမဲ့ အခြားအသင်း ပြစ်ဒဏ်ကျူးလွန်
တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ရင်တော့ "ဟေး"။
တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ရင်တော့ "ဟေး"။
05:27
That's a good call,
let's not examine it too closely.
let's not examine it too closely.
103
315618
2562
ကောင်းတဲ့ အော်သံပေါ့။
သိပ်အနီးကပ်တော့ မစစ်နဲ့ပေါ့။
သိပ်အနီးကပ်တော့ မစစ်နဲ့ပေါ့။
05:30
Or, maybe you've read
an article or a study
an article or a study
104
318792
2117
ဒါမှမဟုတ် သေဒဏ်ပေးတာလို အငြင်းပွားဖွယ်
05:32
that examined some controversial policy,
105
320933
2706
မူဝါဒတစ်ခုခုကို စစ်ဆေးတဲ့
ဆောင်းပါး (သို့) လေ့လာမှုတစ်ခု
ဆောင်းပါး (သို့) လေ့လာမှုတစ်ခု
05:35
like capital punishment.
106
323663
1216
ဖတ်ဖူးနိုင်လောက်တယ်။
05:37
And, as researchers have demonstrated,
107
325735
2117
ပြီးတော့ သုသေသီတွေ သာဓကပြထားသလို
05:39
if you support capital punishment
108
327876
1705
ကိုယ်က သေဒဏ်ပေးတာကို ထောက်ခံပြီး
05:41
and the study shows
that it's not effective,
that it's not effective,
109
329605
2516
ဒါက မထိရောက်တာကို လေ့လာမှုက ပြတယ်ဆိုရင်
05:44
then you're highly motivated
to find all the reasons
to find all the reasons
110
332145
3246
ဘာကြောင့် ဒီလေ့လာမှုဟာ
ခပ်ညံ့ညံ့ ပုံစံချထားတယ်ဆိုတဲ့
ခပ်ညံ့ညံ့ ပုံစံချထားတယ်ဆိုတဲ့
05:47
why the study was poorly designed.
111
335415
2173
အကြောင်းတွေ ရှာဖို့ အတော်
လှုံဆော်ခံရတာလဲ။
လှုံဆော်ခံရတာလဲ။
05:49
But if it shows
that capital punishment works,
that capital punishment works,
112
337612
2206
ဒါပေမဲ့ သေဒဏ်ပေးတာက
အလုပ်ဖြစ်တယ်လို့ပြရင်တော့
အလုပ်ဖြစ်တယ်လို့ပြရင်တော့
05:51
it's a good study.
113
339842
1159
ဒါ လေ့လာမှုကောင်းပေါ့။
05:53
And vice versa: if you don't
support capital punishment, same thing.
support capital punishment, same thing.
114
341025
3248
အပြန်အလှန်အနေနဲ့ သေဒဏ်ပေးတာ
မထောက်ခံရင်လည်း အလားတူပါပဲ။
မထောက်ခံရင်လည်း အလားတူပါပဲ။
05:56
Our judgment is strongly
influenced, unconsciously,
influenced, unconsciously,
115
344297
2829
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားဟာ
နိုင်စေချင်တဲ့ဘက်ရဲ့
နိုင်စေချင်တဲ့ဘက်ရဲ့
05:59
by which side we want to win.
116
347150
2278
မရည်ရွယ်ပဲ ပြင်းထန်စွာ
လွှမ်းမိုးခံရပါတယ်။
လွှမ်းမိုးခံရပါတယ်။
06:02
And this is ubiquitous.
117
350071
1889
ပြီးတော့ ဒါက နေရာတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။
06:03
This shapes how we think
about our health, our relationships,
about our health, our relationships,
118
351984
3038
ဒါက ကျန်းမာရေး၊ ဆက်ဆံရေးနဲ့
ပတ်သက်ပြီးတွေးခေါ်ပုံ၊ မဲပေးဖို့
ပတ်သက်ပြီးတွေးခေါ်ပုံ၊ မဲပေးဖို့
06:07
how we decide how to vote,
119
355046
1896
ဆုံးဖြတ်ပုံ၊ ကိုယ်တွေးတာက မျှတတယ်
06:08
what we consider fair or ethical.
120
356966
2368
(သို့) ကျင့်ဝတ်ညီတယ်ဆိုတာကို
ပုံဖော်ပေးတယ်။
ပုံဖော်ပေးတယ်။
06:12
What's most scary to me
about motivated reasoning
about motivated reasoning
121
360036
2763
လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက် (သို့)
စစ်သား စိတ်သဘောထားနဲ့
စစ်သား စိတ်သဘောထားနဲ့
06:14
or soldier mindset,
122
362823
1151
ပတ်သက်ပြီး အလန့်ဆုံးက
06:15
is how unconscious it is.
123
363998
1247
မသိစိတ်ဖြစ်ပုံပါ။
06:17
We can think we're being
objective and fair-minded
objective and fair-minded
124
365269
3280
ကျွန်မတို့ဟာ ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျပြီး
မျှတတယ်၊ ပြီးတော့ ရိုးသားတဲ့
မျှတတယ်၊ ပြီးတော့ ရိုးသားတဲ့
06:20
and still wind up ruining the life
of an innocent man.
of an innocent man.
125
368573
3467
လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဘဝပျက်စီးခြင်းကို
ရပ်စဲပေးတယ်လို့ ထင်နိုင်ပါတယ်။
ရပ်စဲပေးတယ်လို့ ထင်နိုင်ပါတယ်။
06:25
However, fortunately for Dreyfus,
his story is not over.
his story is not over.
126
373008
2883
ဒါပေမဲ့ Dreyfus ကံကောင်းချင်တော့
သူ့ဇာတ်လမ်းက ပြီးမသွားဘူး။
သူ့ဇာတ်လမ်းက ပြီးမသွားဘူး။
06:27
This is Colonel Picquart.
127
375915
1368
ဒါက Colonel Picquart ပါ။
06:29
He's another high-ranking officer
in the French Army,
in the French Army,
128
377307
2544
ပြင်သစ် စစ်တပ်က နောက်ထပ်
အဆင့်မြင့် အရာရှိဖြစ်ပြီး
အဆင့်မြင့် အရာရှိဖြစ်ပြီး
06:31
and like most people,
he assumed Dreyfus was guilty.
he assumed Dreyfus was guilty.
129
379875
2629
လူအများစုလိုပဲ Dreyfus
အပြစ်ရှိတယ်လို့ ထင်မြင်သူပါ။
အပြစ်ရှိတယ်လို့ ထင်မြင်သူပါ။
06:34
Also like most people in the army,
he was at least casually anti-Semitic.
he was at least casually anti-Semitic.
130
382893
4425
နောက်ပြီး စစ်တပ်ထဲက အများစုလိုပဲ
သာမန်ကာလျှံကာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူပါ။
သာမန်ကာလျှံကာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူပါ။
06:39
But at a certain point,
Picquart began to suspect:
Picquart began to suspect:
131
387342
3365
ဒါပေမဲ့ အချက်တစ်ခုမှာတော့
Picquart စပြီး သံသယဝင်တာက
Picquart စပြီး သံသယဝင်တာက
06:43
"What if we're all wrong about Dreyfus?"
132
391302
2775
"Dreyfus နဲ့ပတ်သက်ပြီး
အားလုံးမှားတယ် ဆိုရင်ရော။"
အားလုံးမှားတယ် ဆိုရင်ရော။"
06:46
What happened was,
he had discovered evidence
he had discovered evidence
133
394448
2178
ဖြစ်သွားတာက Dreyfus ထောင်ထဲ
ရောက်ပြီးတာတောင်
ရောက်ပြီးတာတောင်
06:48
that the spying for Germany had continued,
134
396650
2477
ဂျာမဏီအတွက် သူလျှိုလုပ်ပေး
နေတာက ဆက်ဖြစ်နေတဲ့
နေတာက ဆက်ဖြစ်နေတဲ့
06:51
even after Dreyfus was in prison.
135
399151
1975
အထောက်အထား သူတွေ့ရှိခဲ့တာပါ။
06:53
And he had also discovered
that another officer in the army
that another officer in the army
136
401516
3296
နောက် သူရှာတွေ့ထားသေးတာက
စစ်တပ်ထဲက နောက်အရာရှိမှာ
စစ်တပ်ထဲက နောက်အရာရှိမှာ
06:56
had handwriting that perfectly
matched the memo,
matched the memo,
137
404836
2573
မှတ်စုနဲ့ ချွတ်စွပ်တူနေတဲ့
လက်ရေးရှိနေတာပါ၊
လက်ရေးရှိနေတာပါ၊
06:59
much closer than Dreyfus's handwriting.
138
407433
2361
Dreyfus ရဲ့ လက်ရေးထက်
အများကြီး ပိုနီးစပ်ပါတယ်။
အများကြီး ပိုနီးစပ်ပါတယ်။
07:02
So he brought these discoveries
to his superiors,
to his superiors,
139
410382
2841
ဒါနဲ့ အထက်လူကြီးတွေဆီ
ဒီတွေ့ရှိမှုတွေကို တင်ပြပေမဲ့
ဒီတွေ့ရှိမှုတွေကို တင်ပြပေမဲ့
07:06
but to his dismay,
they either didn't care
they either didn't care
140
414017
3677
သူလန့်သွားတာက သူတို့တွေဟာ ဂရုလည်းမစိုက်
07:09
or came up with elaborate rationalizations
to explain his findings,
to explain his findings,
141
417718
3588
သူ့တွေ့ရှိချက်တွေကို ရှင်းလင်းဖို့ အသေး
စိတ် ဆန်းစစ်ချက်တွေ မရတာပါ။
စိတ် ဆန်းစစ်ချက်တွေ မရတာပါ။
07:13
like, "Well, all you've really shown,
Picquart, is that there's another spy
Picquart, is that there's another spy
142
421330
5373
ဆိုပါစို့၊ " Picquart မင်းပြတာတွေက
Dreyfus လက်ရေးကို အတုလုပ်ဖို့
Dreyfus လက်ရေးကို အတုလုပ်ဖို့
07:18
who learned how to mimic
Dreyfus's handwriting,
Dreyfus's handwriting,
143
426727
2373
သင်ထားတဲ့ နောက်သူလျှို
တစ်ယောက်ရှိနေပြီး၊
တစ်ယောက်ရှိနေပြီး၊
07:21
and he picked up the torch of spying
after Dreyfus left.
after Dreyfus left.
144
429124
3540
သူက Dreyfus ထွက်သွားပြီးနောက်မှာ
သူလျှို တုတ်မီးကို ကောက်ကိုင်တယ်ပေါ့။
သူလျှို တုတ်မီးကို ကောက်ကိုင်တယ်ပေါ့။
07:25
But Dreyfus is still guilty."
145
433148
1650
ဒါပေမဲ့ Dreyfus ကအပြစ်ရှိဆဲပဲလေ။"
07:27
Eventually, Picquart managed
to get Dreyfus exonerated.
to get Dreyfus exonerated.
146
435854
3025
နောက်ဆုံး Picquart ဟာ Dreyfyu
အပြစ်မရှိတာ ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့တယ်။
အပြစ်မရှိတာ ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့တယ်။
07:30
But it took him 10 years,
147
438903
1528
ဒါပေမဲ့ ဒါက ၁၀ နှစ်ကြာခဲ့ပြီး
07:32
and for part of that time,
he himself was in prison
he himself was in prison
148
440455
2531
ဒီကာလရဲ့ အပိုင်းအတွက်
စစ်တပ်ကို သစ္စာမဲ့မှုအတွက်
စစ်တပ်ကို သစ္စာမဲ့မှုအတွက်
07:35
for the crime of disloyalty to the army.
149
443010
2298
သူကိုယ်တိုင် ထောင်ကျခဲ့တယ် ။
07:38
A lot of people feel like Picquart
can't really be the hero of this story
can't really be the hero of this story
150
446491
6000
Picquart လို ခံစားမိသူ အတော်များများ
ဇာတ်လမ်းရဲ့ သူရဲကောင်းမဖြစ်နိုင်တာက
ဇာတ်လမ်းရဲ့ သူရဲကောင်းမဖြစ်နိုင်တာက
07:44
because he was an anti-Semite
and that's bad, which I agree with.
and that's bad, which I agree with.
151
452515
4229
သူဟာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူဖြစ်လို့ပါ။
ဒါဆိုးတာကို ကျွန်မ သဘောတူတယ်။
ဒါဆိုးတာကို ကျွန်မ သဘောတူတယ်။
07:49
But personally, for me,
the fact that Picquart was anti-Semitic
the fact that Picquart was anti-Semitic
152
457323
4651
ကျွန်မအနေနဲ့တော့ Picquart ဂျူး
ဆန့်ကျင်သူ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အချက်က
ဆန့်ကျင်သူ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အချက်က
07:53
actually makes his actions more admirable,
153
461998
2585
တကယ်တော့ သူ့လုပ်ရပ်တွေကို
ပိုလေးစားအောင် လုပ်ပေးတာပါ၊
ပိုလေးစားအောင် လုပ်ပေးတာပါ၊
07:56
because he had the same prejudices,
the same reasons to be biased
the same reasons to be biased
154
464607
3116
အကြောင်းက သူ့အဖော် အရာရှိတွေလို
တူညီတဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ တူညီတဲ့
တူညီတဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ တူညီတဲ့
07:59
as his fellow officers,
155
467747
1785
ဘက်လိုက်ဖို့ အကြောင်းတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့
08:01
but his motivation to find the truth
and uphold it trumped all of that.
and uphold it trumped all of that.
156
469556
4635
အမှန်ကိုရှာဖို့ သူ့စေ့ဆော်မှုနဲ့ အားလုံး
ကို တစ်ပန်းသာအောင် အတည်ပြုခဲ့လို့ပါ။
ကို တစ်ပန်းသာအောင် အတည်ပြုခဲ့လို့ပါ။
08:07
So to me,
157
475108
1189
ဒီတော့ ကျွန်မအတွက်တော့
08:08
Picquart is a poster child
for what I call "scout mindset."
for what I call "scout mindset."
158
476321
3806
Picquart ဟာ ကျွန်မ အခေါ် "ကင်းထောက်
စိတ်သဘောထား" အတွက် ပြယုဂ်ပါ။
စိတ်သဘောထား" အတွက် ပြယုဂ်ပါ။
08:12
It's the drive not to make
one idea win or another lose,
one idea win or another lose,
159
480598
4076
ဒါက အယူအဆတစ်ခုက နိုင်၊ တစ်ခုက ရှုံး
မဖြစ်ဖို့ မောင်းနှင်အားမဟုတ်ပဲ
မဖြစ်ဖို့ မောင်းနှင်အားမဟုတ်ပဲ
08:16
but just to see what's really there
160
484698
1924
သိပ်ပြီး အဆင်မပြေ၊ နှစ်လိုဖွယ်
08:18
as honestly and accurately as you can,
161
486646
2475
မဟုတ်တောင်မှ တကယ့် အရှိအတိုင်း
08:21
even if it's not pretty
or convenient or pleasant.
or convenient or pleasant.
162
489145
3280
တတ်နိုင်သလောက် ရိုးရိုးသားသား
တိတိကျကျ မြင်ဖို့ပါ။
တိတိကျကျ မြင်ဖို့ပါ။
08:25
This mindset is what
I'm personally passionate about.
I'm personally passionate about.
163
493444
3246
ဒါက ကျွန်မ ကိုယ်တိုင်ရဲ့
ထက်သန်တဲ့ စိတ်သဘောထားပါ။
ထက်သန်တဲ့ စိတ်သဘောထားပါ။
08:28
And I've spent the last few years
examining and trying to figure out
examining and trying to figure out
164
496714
5129
နှစ်အနည်းငယ်က ဘာက ကင်းထောက်
စိတ်သဘောထား ဖြစ်စေလဲဆိုတာ စစ်ဆေးပြီး
စိတ်သဘောထား ဖြစ်စေလဲဆိုတာ စစ်ဆေးပြီး
08:33
what causes scout mindset.
165
501867
1983
မှန်းဆဖို့ ကြိုးစားရင်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။
08:35
Why are some people, sometimes at least,
166
503874
3148
ဘာကြောင့် လူတွေဟာ
အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်လေလောက်
အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်လေလောက်
08:39
able to cut through their own prejudices
and biases and motivations
and biases and motivations
167
507046
3788
သူတို့ရဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ ဘက်လိုက်မှုတွေ၊
စေ့ဆော်မှုတွေကို ဖြတ်တောက်ပြီး
စေ့ဆော်မှုတွေကို ဖြတ်တောက်ပြီး
08:42
and just try to see the facts
and the evidence
and the evidence
168
510858
2295
တတ်နိုင်သလောက် ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျကျ
အမှန်တရားတွေနဲ့
အမှန်တရားတွေနဲ့
08:45
as objectively as they can?
169
513177
1473
သက်သေကို ကြိုးစား မြင်ကြတာလဲ။
08:47
And the answer is emotional.
170
515602
3011
အဖြေကတော့ စိတ်မခိုင်တာပါ။
08:51
So, just as soldier mindset
is rooted in emotions
is rooted in emotions
171
519119
3767
ဒီတော့ ခံစစ်အနေအထားရှိမှု (သို့)
လူမျိုးစုစရိုက်လို စိတ်ခံစားမှုတွေမှာ
လူမျိုးစုစရိုက်လို စိတ်ခံစားမှုတွေမှာ
08:54
like defensiveness or tribalism,
172
522910
2988
အမြစ်တွယ်နေတဲ့ စစ်သား စိတ်သဘောထားလိုပဲ
08:58
scout mindset is, too.
173
526615
1366
ကင်းထောက် စိတ်သဘောထားရောပါ။
09:00
It's just rooted in different emotions.
174
528005
1986
စိတ်ခံစားမှု အမျိုးမျိုးမှာ အမြစ်တွယ်တယ်။
09:02
For example, scouts are curious.
175
530015
3419
ဥပမာ ကင်းထောက်တွေဟာ သိလိုစိတ်ရှိတယ်။
09:05
They're more likely to say
they feel pleasure
they feel pleasure
176
533458
3546
သူတို့ဟာ အချက်အလက်သစ်တွေ
သိတဲ့အခါ (သို့) ပုစ္ဆာတစ်ပုဒ် ဖြေဖို့
သိတဲ့အခါ (သို့) ပုစ္ဆာတစ်ပုဒ် ဖြေဖို့
09:09
when they learn new information
177
537028
1660
တရွရွဖြတ်တဲ့အခါ ဝမ်းသာကြတယ်လို့
09:10
or an itch to solve a puzzle.
178
538712
2311
ပြောဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
09:13
They're more likely to feel intrigued
when they encounter something
when they encounter something
179
541544
3169
သူတို့ မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့
ဆန့်ကျင်တဲ့ တစ်ခုခုကို ကြုံတွေ့တဲ့အခါ
ဆန့်ကျင်တဲ့ တစ်ခုခုကို ကြုံတွေ့တဲ့အခါ
09:16
that contradicts their expectations.
180
544737
2096
စိတ်ဝင်စားဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
09:19
Scouts also have different values.
181
547206
1977
ကင်းထောက်တွေမှာရော တန်ဖိုးမျိုးစုံရှိတယ်။
09:21
They're more likely to say
they think it's virtuous
they think it's virtuous
182
549207
3072
ကိုယ်ပိုင် ယုံကြည်မှုတွေကို စမ်းသပ်ဖို့
မွန်မြတ်တယ်ထင်တယ်လို့
မွန်မြတ်တယ်ထင်တယ်လို့
09:24
to test your own beliefs,
183
552303
1489
ပြောစရာ ပိုဖြစ်နိုင်ပြီး
09:25
and they're less likely to say
that someone who changes his mind
that someone who changes his mind
184
553816
3706
စိတ်ပြောင်းသူ တစ်ယောက်ယောက်
ဟာ ပျော့ညံ့ပုံရတယ်လို့ ပြောဖို့
ဟာ ပျော့ညံ့ပုံရတယ်လို့ ပြောဖို့
09:29
seems weak.
185
557546
1262
ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုနည်းတာပါ။
09:30
And above all, scouts are grounded,
186
558832
1885
အားလုံးထက် ကင်းထောက်တွေဟာ
အခြေမြဲပါတယ်၊
အခြေမြဲပါတယ်၊
09:32
which means their self-worth as a person
187
560741
3905
ဆိုလိုတာက အကြောင်းအရာတစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
ဘယ်လို မှန်၊ ဘယ်လို မှားတာတာကို
ဘယ်လို မှန်၊ ဘယ်လို မှားတာတာကို
09:36
isn't tied to how right or wrong
they are about any particular topic.
they are about any particular topic.
188
564670
5466
ချည်မထားတဲ့ လူတစ်ယောက်အဖြစ်
သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် တန်ဖိုးရှိမှုပါ။
သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် တန်ဖိုးရှိမှုပါ။
09:42
So they can believe
that capital punishment works.
that capital punishment works.
189
570160
3254
ဒီတော့ သေဒဏ်က အလုပ်ဖြစ်တာ
သူတို့ ယုံကြည်နိုင်တယ်။
သူတို့ ယုံကြည်နိုင်တယ်။
09:45
If studies come out showing
that it doesn't, they can say,
that it doesn't, they can say,
190
573438
2813
အလုပ်မဖြစ်တာပြတဲ့ လေ့လာမှုတွေ
ထွက်လာရင် သူတို့ ပြောနိုင်တာက
ထွက်လာရင် သူတို့ ပြောနိုင်တာက
09:48
"Huh. Looks like I might be wrong.
Doesn't mean I'm bad or stupid."
Doesn't mean I'm bad or stupid."
191
576275
3909
"ဟာ၊ ကျုပ်မှားကောင်း မှားမယ်။
ညံ့တာ၊ တုံးတာတော့ မဟုတ်ဘူး။"
ညံ့တာ၊ တုံးတာတော့ မဟုတ်ဘူး။"
09:53
This cluster of traits
is what researchers have found --
is what researchers have found --
192
581954
4326
လက္ခဏာတွေရဲ့ ဒီအစုအဝေးက
သုသေသီတွေ တွေ့ရှိတာဖြစ်ပြီး
သုသေသီတွေ တွေ့ရှိတာဖြစ်ပြီး
09:58
and I've also found anecdotally --
193
586304
1706
ကျွန်မလည်း ပုံပြင်ဆန်ဆန်
တွေ့ထားတဲ့
တွေ့ထားတဲ့
10:00
predicts good judgment.
194
588034
1831
ဆင်ခြင်တုံတရားကောင်းကို ကြိုဟောတာပါ။
10:02
And the key takeaway I want
to leave you with about those traits
to leave you with about those traits
195
590386
3283
ဒီလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ
ချန်ထားချင်တဲ့ အဓိက မှတ်စရာက
ချန်ထားချင်တဲ့ အဓိက မှတ်စရာက
10:05
is that they're primarily
not about how smart you are
not about how smart you are
196
593693
3637
ဒါတွေ အဓိကအားဖြင့်
ကိုယ်ဘယ်လို တော်တာ (သို့)
ကိုယ်ဘယ်လို တော်တာ (သို့)
10:09
or about how much you know.
197
597354
1998
ဘယ်လောက် သိတာနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။
10:11
In fact, they don't correlate
very much with IQ at all.
very much with IQ at all.
198
599376
2806
တကယ်က IQ နဲ့ လုံးဝ မဆက်နွယ်ပါဘူး။
10:14
They're about how you feel.
199
602638
1650
ကိုယ့် ခံစားပုံနဲ့ ဆိုင်တာပါ။
10:16
There's a quote that I keep
coming back to, by Saint-Exupéry.
coming back to, by Saint-Exupéry.
200
604849
4023
ကျွန်မ ပြန်ပြန်သုံးတဲ့ Saint-Exupéry
ရဲ့ အကိုးအကား တစ်ခုရှိတယ်။
ရဲ့ အကိုးအကား တစ်ခုရှိတယ်။
10:20
He's the author of "The Little Prince."
201
608896
1941
"မင်းသားလေး" ကိုရေးသူပေါ့။
10:22
He said, "If you want to build a ship,
202
610861
2769
သူပြောတာက "သင်္ဘောတစ်စင်းဆောက်ချင်ရင်
10:26
don't drum up your men
to collect wood and give orders
to collect wood and give orders
203
614234
4621
မင်းရဲ့ လူတွေကို သစ်သားစုဖို့၊
အမိန့်တွေပေးဖို့ အလုပ်ကို ခွဲဝေဖို့
အမိန့်တွေပေးဖို့ အလုပ်ကို ခွဲဝေဖို့
10:30
and distribute the work.
204
618879
1420
စည်တီး ခေါ်မနေနဲ့။
10:32
Instead, teach them to yearn
for the vast and endless sea."
for the vast and endless sea."
205
620669
4567
ဒီအစား အဆုံးမဲ့ကျယ်ပြန့် ပင်လယ်ကို
တမ်းတဖို့ သူတို့ကို သင်ပေးလိုက်ပါ"တဲ့။
တမ်းတဖို့ သူတို့ကို သင်ပေးလိုက်ပါ"တဲ့။
10:38
In other words, I claim,
206
626252
2146
တစ်နည်းပြောရရင် ကျွန်မ တောင်းဆိုတာက
10:40
if we really want to improve
our judgment as individuals
our judgment as individuals
207
628850
3160
ကိုယ့် ဆင်ခြင်တုံတရားကို တစ်ဦးချင်း
အနေနဲ့ရော အဖွဲ့အစည်းတွေ
အနေနဲ့ရော အဖွဲ့အစည်းတွေ
10:44
and as societies,
208
632034
1443
အနေနဲ့ပါ တိုးတက်ချင်ရင်
10:45
what we need most
is not more instruction in logic
is not more instruction in logic
209
633501
3509
အလိုအပ်ဆုံးက ယုတ္တိတရားက လမ်းညွှန်တို့
10:49
or rhetoric or probability or economics,
210
637034
3548
အာဝဇ္ဇန်းတို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတို့ ဘောဂဗေဒ
တို့ ထပ်မလိုတော့ဘူး၊
တို့ ထပ်မလိုတော့ဘူး၊
10:52
even though those things
are quite valuable.
are quite valuable.
211
640606
2083
ဒါတွေက တော်တော် တန်ဖိုးရှိတာတောင်မှပါ။
10:54
But what we most need
to use those principles well
to use those principles well
212
642713
3304
ဒါပေမဲ့ ဒီမူဝါတွေကို ကောင်းကောင်း
သုံးဖို့အလိုအပ်ဆုံးက
သုံးဖို့အလိုအပ်ဆုံးက
10:58
is scout mindset.
213
646041
1418
ကင်းထောက် စိတ်သဘောထားပါ။
10:59
We need to change the way we feel.
214
647483
1880
ခံစားပုံကို ပြောင်းဖို့ လိုပါတယ်။
11:01
We need to learn how to feel proud
instead of ashamed
instead of ashamed
215
649759
3810
တစ်ခုခု မှားလောက်တယ်လို့
သတိထားမိတဲ့အခါ
သတိထားမိတဲ့အခါ
11:05
when we notice we might
have been wrong about something.
have been wrong about something.
216
653593
2638
ရှက်ရမယ့်အစား ဂုဏ်ယူတတ်ဖို့
သင်ဖို့လိုတယ်။
သင်ဖို့လိုတယ်။
11:08
We need to learn how to feel intrigued
instead of defensive
instead of defensive
217
656255
3128
ကိုယ့်ယုံကြည်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့
တစ်ခုခုကြုံတဲ့အခါ
တစ်ခုခုကြုံတဲ့အခါ
11:11
when we encounter some information
that contradicts our beliefs.
that contradicts our beliefs.
218
659407
4243
ခုခံကာကွယ်မယ့်အစား
စိတ်ဝင်တစားရှိဖို့ သင်ဖို့လိုပါတယ်။
စိတ်ဝင်တစားရှိဖို့ သင်ဖို့လိုပါတယ်။
11:16
So the question I want
to leave you with is:
to leave you with is:
219
664555
2860
ဒီတော့ သင်တို့အတွက် ကျွန်မ ချန်ထား
ချင်တဲ့ မေးခွန်းက
ချင်တဲ့ မေးခွန်းက
11:19
What do you most yearn for?
220
667817
2150
ဘာကို သင် အတမ်းတဆုံးလဲ။
11:22
Do you yearn to defend your own beliefs?
221
670771
2627
ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့
တမ်းတမလား။
တမ်းတမလား။
11:26
Or do you yearn to see the world
as clearly as you possibly can?
as clearly as you possibly can?
222
674128
3594
ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာကြီးကို ကိုယ်တတ်နိုင်
သလောက် ကြည်လင်စွာ မြင်ဖို့ တမ်းတမလား။
သလောက် ကြည်လင်စွာ မြင်ဖို့ တမ်းတမလား။
11:30
Thank you.
223
678352
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
11:31
(Applause)
224
679527
4997
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Julia Galef - WriterJulia Galef investigates how and why people change their minds.
Why you should listen
Julia Galef co-founded the Center for Applied Rationality, a nonprofit organization devoted to helping people improve their reasoning and decision-making, particularly with the aim of addressing global problems. Julia’s background is originally in statistics, and she did social science research at Columbia and Harvard Business Schools for several years before becoming a writer for venues such as Slate, Science, Scientific American and more. For the last six years, Julia has hosted the Rationally Speaking podcast.
Julia Galef | Speaker | TED.com