Elizabeth Dunn: Helping others makes us happier -- but it matters how we do it
Elizabeth Dunn: အများကို ကူညီခြင်းက မိမိကို ပိုပျော်ရွှင်စေပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒါကို ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်ဆောင်ပုံက အရေးပါပါတယ်။
Elizabeth Dunn discovers ways that people can optimize their use of time, money and technology in order to maximize their own happiness. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
ကောင်းတဲ့ အလုပ်တစ်ခုရှိတယ်။
what makes people happy.
လုပ်ပေးတာကို မှန်းဆကြည့်ဖို့ပါ။
a little frivolous,
နည်းနည်းနိုင်သလိုမျိုးလို့ မြင်ရတယ်၊
we're being confronted
might provide a key
လေ့လာခြင်းက ကျွန်မတို့ရင်ဆိုင်နေရတဲ့
problems we're facing.
အဖြေတစ်ခုပေးနိုင်လောက်တာပါ။
to figure this out.
ကျွန်မ အချိန်ယူခဲ့ရတယ်။
with my collaborators,
စာတမ်းတစ်ခု ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။
on Others Promotes Happiness."
on Others Promotes Happiness"ပါ။
I was expecting.
ပီတိကို မခံစားခဲ့ရဘူး။
there was something wrong with my research
သုတေသနမှာ တစ်ခုခုမှားနေလား၊
to giving was especially puzzling
ပေးလှူတာဟာ အထူးသဖြင့် အတွေးရခက်ကြီးပါ၊
that even toddlers exhibited joy
သူတစ်ပါးကို ပေးလှူတာကနေ ပီတိကိုပြသတယ်လို့
Kiley Hamlin, Lara Aknin and I
အလုပ်ဖော် Kiley Hamlin ၊ Lara Aknin တို့ဟာ
the age of two into the lab.
လက်တွေ့ခန်းထဲခေါ်လာခဲ့တယ်။
that toddlers really care about,
ရင်းမြစ်တစ်ခုနဲ့ တွဲလုပ်ဖို့လိုတယ်ပေါ့။
ရွှေနဲ့ညီမျှတာကို သုံးခဲ့တယ်။
of Goldfish for themselves
Goldfish တစ်ပြုံကြီးပေးပြီး
some of their Goldfish away
Monkey လို့ခေါ်တဲ့ ရုပ်သေးကို
even more treats,
စားစရာတွေ
I don't see any more treats.
ငါ စားဖွယ်ရာတွေ မမြင်တော့ဘူး။
Researcher: Yeah?
သုတေသီ၊ ပေးမှာလား။
research assistants to watch these videos
ကလေးတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်း တုံ့ပြန်မှုတွေကို
အကူတွေကို လေ့ကျင့်ပေးခဲ့တယ်။
our hypotheses.
သူတို့ကို မပြောခဲ့ဘူး။
were pretty happy
ဒီGoldfish အပုံကြီးကို
of Goldfish for themselves,
အတော်လေး ပျော်ကြပီး
some of their Goldfish away.
ပိုတောင်ပျော်ကြတာကိုပါ။
persists into adulthood.
လူကြီးဘဝတွေအထိ ဆက်ရှိသွားတယ်။
from more than 200,000 adults
၂ သိန်းကျော်ဆီက စစ်တမ်းတွေကို
of the world's population
ပြီးခဲ့တဲ့လက အလှူခံအဖွဲ့ကို
to charity in the past month.
အစီရင်ခံတာ တွေ့ရတယ်း
major region of the world,
အဓိကဒေသတိုင်းမှာ
were happier than those who did not,
မလှူတဲ့လူတွေထက် ပိုပျော်ရွှင်ခဲ့တယ်၊
their own personal financial situation.
ထည်သွင်းစဉ်းစားရင်တောင်ပါ။
difference for happiness
to stumble on an effect
လူကြီးတွေပါ ပုံတူပွားတဲ့
in children and adults alike,
တွေ့ရှိရလောက်အောင် ကံကောင်းတယ်ဆိုရင်
ဖြစ်နိုင်လား။
reinforces adaptive behaviors
ကူညီတဲ့ စားတာနဲ့ လိင်ကိစ္စလို
ကျွန်မတို့သိပြီး
might be one of those behaviors.
တစ်ခုဖြစ်လောက်တယ်လို့ ကျွန်မကို ထင်စေတယ်။
စိတ်လှုပ်ရှားမိပြီး
in the "New York Times."
ရေးသားခဲ့တယ်။
seated across from him,
ထိုင်မိလျက်သားဖြစ်ခဲ့တယ်၊
ကုသိုလ်ဖြစ်ပေးလှူတဲ့ မျဉ်းပေါ်မှာ
of my tax return
ခေါက်နေတာကြည့်ရင်းပေါ့။
by showing how great giving can feel,
ပြသရင်း ကျွန်မအလုပ်ကို တည်ဆောက်ပေမဲ့
the Syrian refugee crisis
အကြောင်း စိတ်ထိခိုက်စရာအဖြစ်တွေက
ဆွဲထုတ်လိုက်တယ်။
make a difference for someone somewhere,
ခြားနားမှုတစ်ခု ဖြစ်စေလောက်တာ သိပေမဲ့
of an effective charity
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကိုသွားပြီး
about the Group of Five.
ကျွန်မ သိလာတဲ့အချိန်ပါ။
allows any five Canadians
ငါးယောက်တိုင်းကို ဒုက္ခသည် မိသားစုတစ်စုကို
to support the family
မိသားစုကို ထောက်ပံ့ဖို့
get on a plane to your city.
သင့်မြို့ကို လေယာဉ် စီးလာတယ်။
is so cool about this program
အရမ်းမိုက်တာတစ်ခုက
လုပ်ဖို့ ခွင့်မပြုတာပါ။
with a community organization
အဆုံးသတ်သွားကာ
of paperwork and waiting,
စောင့်နေပြီးနောက်မှာ
would be arriving in Vancouver
ဗန်ကူဗာကို
သမီးတစ်ယောက်ရှိတော့
အပြေးအလွှားရှာခဲ့တယ်။
ကံကောင်းပေမဲ့
on evenings and weekends
ညနေပိုင်းတွေနဲ့ ပိတ်ရက်တွေမှာ
and assembled furniture.
ဆေးသုတ်၊ သန့်ရှင်းပြီး တပ်ဆင်ခဲ့တယ်။
with milk and fresh fruit
လတ်ဆတ်တဲ့ သစ်သီးတွေနဲ့ဖြည့်ပြီး
to meet our family.
လေဆိပ်ကို ထွက်ခဲ့ကြတယ်။
သောင်းသောင်းဖြဖြဖြစ်ခဲ့တယ်၊
through the same program.
သူ့အစ်မနဲ့ ပြန်ပေါင်းမိတယ်။
မတွေ့ကြဘူး။
5.6 million refugees have fled Syria,
ထွက်ပြေးတယ်လို့ သင် ကြားတဲ့အခါ
evolved to comprehend.
သင် ရင်ဆိုင်ရပါတယ်။
to donate 15 hours a month
ကယ်ထုတ်ဖို့ တစ်လကို ၁၅ နာရီ လှူဖို့
to their new home in Vancouver,
သူတို့အိမ်သစ်ကို ခေါ်လာလာချင်း
to help them be happy.
ဘာပဲလိုလို ကျွန်မတို့လုပ်ကြမယ်ဆိုတာပါ။
a little more deeply about my research.
နည်းနည်း ပိုနက်နဲစွာ တွေးမိစေတယ်။
ကျွန်မတို့ မြင်ခဲ့တာက
of connection with those they were helping
တကယ့် ဆက်သွယ်မှုသဘောကို ခံစားရပြီး
the difference they were making
သူတို့လုပ်နေတဲ့ခြားနားမှုကို
to donate a bit of money
Spread the Net ကိုငွေနည်းနည်း
ရွေးချယ်တာက
the same critically important goal
ကလေးတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးတိုးမြှင့်မှုရဲ့
such a big, broad charity
ကြီးမား၊ကျယ်ပြန့်တဲ့ အလှူခံအဖွဲဆိုပေမဲ့
will make a difference.
မှန်းကြည့်ဖို့ နည်းနည်းခက်နိုင်တယ်။
offers donors a concrete promise:
အလှူရှင်တွေကို ခိုင်မာတဲ့ကတိတစ်ခုပေးတယ်။
to protect a child from malaria.
ကာကွယ်ဖို့ ခြင်ထောင်တစ်လုံး ထောက်ပံ့တယ်။
people gave to Spread the Net,
feeling afterward.
ပိုပျော်လေလေလို့သိရတယ်။
return on investment
ငွေလှူတဲ့အခါ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအပေါ်က
when people gave money to UNICEF.
လုံးဝကို ဖယ်ရှားခံရတာပါ။
giving money to a worthwhile charity
အလှူခံအဖွဲ့ကို ငွေလှူရုံနဲ့
are going to make a difference.
မှန်းကြည့်နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။
takes this idea to a whole new level.
လုံးဝ ဆင့်သစ်တစ်ခုကို ခေါ်သွားတာပါ။
the refugees would arrive.
ပြောနေတာပေါ့။
ရည်ညွှန်းပြောတယ်။
ရေခဲပြင် စကိတ်စီးတာ ခေါ်သွားတယ်၊
my six-year-old, Oliver, asked me,
ခြောက်နှစ်သား Oliver က ကျွန်မကို မေးတယ်။
kid in our family?"
ဘယ်သူ အသက်အကြီးဆုံးလဲ။"
about his plethora of cousins,
သူပြောနတာလို့ ကျွန်မ ယူဆမိတယ်၊
have offered to help,
အကူအညီပေးဖို့ ကမ်းလှမ်းကြတယ်၊
from free dental fillings
that exists in our community.
မှုတည်ရှိတာ ကျွန်မကိုမြင်စေတယ်။
သွားဖြစ်သွားတယ်၊
tried to be there to cheer for them.
အဲဒီမှာရှိဖို့ကြိုးစားတယ်။
were supposed to come off,
ကျွန်မ အဲဒီမှာရောက်သွားတယ်။
did not think this was a good idea.
ဒါဟာ အကြံကောင်းတစ်ခုလို့ မထင်ဘူးလေ။
of riding without training wheels.
ရေရှည်အကျိုးတွေအကြောင်း သူ့ကိုပြောတယ်။
and barely spoke English.
အင်္ဂလိပ်စကား ပြောတတ်ရုံဆိုတာ သတိရမိတယ်။
he definitely knew:
ပြန်ကောက်လိုက်တယ်။
I'll buy you ice cream.
မင်းကို ရေခဲမုန့်ဝယ်ပေးမယ်။
You're doing it all by yourself!
အားလုံး တစ်ယောက်တည်း လုပ်နေတာ။
that human beings evolved to enjoy,
ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်တာကို ကူညီတာမျိုးပါ၊
to sponsor refugees.
ကမ္ဘာထဲက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံပါ။
are starting up similar programs.
အစီအစဉ်တွေ စတင်နေပါတယ်။
the refugee crisis could look
ဒုက္ခသည် အကျပ်တည်း ဘယ်လိုများ
connections between individuals
ဆက်သွယ်မှုမျိုးတွေကို ဖန်တီးခြင်းဟာ
to deal with challenges
စိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ဖို့
from where I'm standing right now,
အခုလရပ်နေတဲ့နေရာက ရပ်ကွက်တွေမှာပဲရှိတယ်၊
urban postal code in Canada.
အဆင်းရဲဆုံး စာပို့ သင်္ကေတပါ။
to bring over a family of refugees,
တကယ် ချီတုံချတုံဆွေးနွေးခဲ့တယ်၊
right here already struggling.
ရုန်းကန်နေရတာကြောင့်ပါ။
that when he was a kid
သူငယ်ငယ်တုန်းက
through this neighborhood,
ကားဖြတ်မောင်းတဲ့အခါ
ငုပ်နေတတ်တာတဲ့။
never would have guessed
မမှန်းဆခဲ့မိတာက
of a local restaurant
တံခါးတွေကိုဖွင့်ပြီး
to enjoy three-course dinners.
ဒီလူစုကို ဆိုင်တွင်းကို ဖိတ်ခဲ့တာပါ။
is called "Plenty of Plates,"
"Plenty of Plates" လို့ခေါ်ပြီး
to provide free meals
ပံ့ပိုးဖို့တင်မဟုတ်ပဲ
might never make eye contact.
ဆက်သွယ်မှု ကာလတွေဖန်တီးဖို့ပါ။
sponsors the dinner
တစ်ခုက ညစာကို ပံ့ပိုးပေးပြီး
to people who are out on the street,
လူတွေကို ဝေပေးပြီး
for this community
တစ်ထောင် ပံ့ပိုးပေးဖို့
extend beyond food.
အစာအစာကိုလွန်ပြီး ကျယ်ပြန့်သွားတယ်။
an opportunity to engage with people,
ထိတွေ့ဖို့၊ ထိုင်ပြီး သူတို့ရဲ့ဇာတ်လမ်းတွေ
one volunteer changed his commute
စေတနာ့ဝန်ထမ်းတစ်ယောက်ဟာ
this neighborhood,
ဒါကို ဖြတ်လျှောက်သွားနိုင်အောင်
as he passes familiar faces.
ပြုံးရင်း(သို့)အကြည့်ချင်းဆုံရင်းပေါ့။
of finding joy in giving.
ပီတိကို ရှာနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။
to happen automatically.
မမျှော်လင့်သင့်ပါဘူး။
doesn't necessarily promote happiness.
ပျော်ရွှင်မှုကို သေချာပေါက် မတိုးစေပါဘူး။
about charitable giving.
ကျွန်မတို့တွေးပုံကို ဖြိုဖျက်ဖို့လိုတယ်။
our shared humanity.
အခွင့်လမ်းတွေပေးဖို့ ဖန်တီးဖို့လိုပါတယ်။
with pens or calendars.
ပြက္ခဒိန်တွေနဲ့ ဆုမချီးမြှင့်ပါနဲ့။
that their generosity is having
သူတို့ကူညီနေတဲ့ တစ်ဦးချင်းတွေနဲ့
and communities they're helping.
အခွင့်အလမ်းနဲ့ သူတို့ကို ချီးမြှင့်ပါ။
as something we should do.
တစ်ခုလို့ တွေးတာ အကျင့်ပါနေတယ်။
the best parts of being human:
အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ပျောက်နေပါတယ်။
in helping others.
ရှာတွေ့ဖို့ ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာပါ။
as just this moral obligation
ဝတ္တရားအနေနဲ့ပဲ တွေးတာကိုရပ်ပြီး၊
as a source of pleasure.
တစ်ခုအဖြစ် စတွေးကြရအောင်။
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Dunn - Happiness researcherElizabeth Dunn discovers ways that people can optimize their use of time, money and technology in order to maximize their own happiness.
Why you should listen
When Elizabeth Dunn got her first job, she wondered what to do with the money that was suddenly appearing in her bank account. So she teamed up with her friend Mike Norton (at Harvard) to figure out how people could use money to buy the most happiness. She and Norton wrote a book called Happy Money, which presents five research-based principles designed to help individuals and organizations use their money in happier ways. It was selected by the Washington Post as one of the "top 20 books every leader should read."
Recently, her work has focused on how people navigate trade-offs between time and money, and how mobile technology can both support and undermine human happiness. Dunn is an avid skier and surfer, and she survived a shark attack.
Elizabeth Dunn | Speaker | TED.com