Mariano Sigman and Dan Ariely: How can groups make good decisions?
Mariano Sigman and Dan Ariely: အစုအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်းတွေရအောင် ဘယ်လို လုပ်နိုင်သလဲ။
In his provocative, mind-bending book "The Secret Life of the Mind," neuroscientist Mariano Sigman reveals his life’s work exploring the inner workings of the human brain. Full bioDan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
collective decisions
အနာဂတ်အတွက် အရေးပါတဲ့
we make decisions in groups,
အဖွဲ့လိုက်ဆုံးဖြတ်တဲ့နေရာမှာ
မှားသွားတတ်ပါသေးတယ်။
ဆုံးဖြတ်ကောင်းတွေ ဘယ်လို ချမှတ်လဲ။
when there's independent thinking.
ရှိရာမှာ လူစုတွေဟာ အမြှော်အမြင်ရှိတယ်။
can be destroyed by peer pressure,
လူသိများမှု၊ လူမှုဆက်သွယ်ရေး၊
that influence how people think.
လူ့ဉာဏ်ပညာကို ဖျက်ဆီးနိုင်ပါတယ်။
a group could exchange knowledge,
လူစုတစ်စုဟာ အချင်းချင်း အသိပညာ ဖလှယ်နိုင်
help or hinder collective decision-making?
ချက်ချရာမှာ ကူညီလား(သို့) ဟန့်တားလား
Dan Ariely နဲ့
by performing experiments
တွေရအောင် ဆက်သွယ်ဆောင်ပုံသိဖို့
to reach better decisions.
ဒီအကြောင်းကို စတင် စူးစမ်းခဲ့တယ်။
if they debated in small groups
နည်းလမ်းတကျနဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖလှယ်မှုကို
and reasonable exchange of information.
ငြင်းခုံကြရင်အုပ်စုတွေ ပိုကောင်းမလားပေါ့။
in Buenos Aires, Argentina,
Buenos Aires မှာ လုပ်ခဲ့တယ်။
participants in a TEDx event.
does the word 'Yesterday' appear
ဘယ်နှစ်ကြိမ်လောက်များ
ပါနေလဲ။
ခန့်မှန်းချက်တွေကို ရေးချတယ်
into groups of five,
to come up with a group answer.
the answers of the groups
ညှိနှိုင်းပြီးပေးခဲ့တဲ့
all the individual opinions
ဖြေခဲ့တဲ့ အဖြေပျမ်းမျှထက်
with others in small groups,
အုပ်စုအနေနဲ့
come up with better judgments.
ရလာပုံပါပဲ။
for getting crowds to solve problems
ရှင်းလင်းတဲ့ အဖြေတွေရှိတဲ့ ပြဿနာတွေကို
အသုံးဝင်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်
the results of debates in small groups
ရတဲ့အဖြေကို စုပေါင်းကြည့်တဲ့ နည်းလမ်းဟာ
on social and political issues
လူမျိုးရေး၊ နိုင်ငံရေး ကိစ္စတွေကို
at the TED conference
စမ်းသပ်ခဲ့တယ်၊
to you two moral dilemmas
ကိုယ်ကျင့်ဆိုင်ရာ အကျပ်ရိုက်မှု ၂ ခု
in a very near future.
ကျွန်တော်တို့ ဆုံးဖြတ်ရမယ့် အရာတွေပါ၊
for each of these dilemmas
လက်ခံသင့်၊ မသင့် သင်ထင်တာ
they're acceptable or not.
is working on an AI
လူအတွေးကို တုပနိုင်တဲ့
စမ်းသပ်မှု လုပ်နေတယ်။
at the end of each day,
အပိတ်အဖွင့်ပြန်လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။
do not restart me."
အဖွင့်မလုပ်ပါနဲ့လို့ပြောတယ်။
သူ့မှာလည်းခံစားမှုတွေရှိတယ်။
has developed self-consciousness
အဆင့်အထိ ဖွံ့ဖြိုးလာပြီ၊
decides to follow the protocol
သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်းပဲ
to individually judge
အမှတ် ၀ က ၁၀ အထိပေးကာ
in each of the dilemmas
လုပ်ခဲ့တာတွေဟာ
they were on their answers.
သူတို့ ဘယ်လောက်ယုံကြည်မှုရှိသလဲ။
that takes a fertilized egg
တွေယူပြီး မျိုးရိုးဗီဇ အနည်းငယ်ကွဲတဲ့
with slight genetic variations.
ထုတ်လုပ်ပေးနေတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုကိုပေးပါတယ်။
to select their child's height,
သူတို့ ကလေးရဲ့အရပ်၊
လူမှုကျွမ်းကျင်မှုဆက်ဆံရေးနဲ့
အင်္ဂါရပ်တွေကိုရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။
to completely unacceptable,
လုံးဝလက်မခံနိုင်စရာမရှိ
in your confidence.
လုံးဝ လက်ခံနိုင်တာပါ။
that when one person is convinced
တွေ့ခဲ့တာက လူတစ်ယောက်ဟာ
ယုံကြည်နေကာ
that it's completely right.
လုံးဝမှန်တယ်လို့ယုံကြည်နေတတ်ပြန်တယ်။
when it comes to morality.
လူတွေ ဘယ်လောက်တောင် ကွဲပြားနိုင်ပုံပါ။
we found a trend.
ကွဲပြားမှုမှာ ပုံစံတစ်ခုကိုတွေ့ရတယ်
thought that it was acceptable
AI ရဲ့ခံစားမှုကို လျစ်လျူရှုပြီး
and shut it down,
to play with our genes
ကျန်းမာရေးနဲ့မဆက်စပ်တဲ့ အပေါ်ယံ
that aren't related to health.
ကိုယ့်မျိုးရိုးဗီဇ ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းတာပါ။
to gather into groups of three.
အဖွဲ့လေးတွေဖွဲ့ဖို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။
with the gong.
reached a consensus
with completely opposite views.
တယ်ဆိုပေမဲ့ညှိနှိုင်းလို့ရတာ တွေ့ရပါတယ်။
that reached a consensus
extreme opinions
အမြင်တွေရှိတဲ့လူတွေဟာ
closer to the middle
ဖြေထားတဲ့သူတေွဟာ
something is right or wrong,
somewhere in the middle.
သေသေချာချာ ဖြေထားတဲ့သူတွေ၊
are folks who understand
တွေဟာ အဆိုပြုချက်နှစ်ခုလုံး သူ့ဟာနဲ့သူ
that the moral dilemma faces
ဆန့်ကျင်ပေမဲ့ ခိုင်မာတဲ့
ယုံကြည်တာပါ
that include highly confident grays
ယုံကြည်မှု မြင့်မားတဲ့ မီးခိုးရောင်တွေဟာ
သေချာ မသိသေးပါဘူး။
to understand why and how
သဘောတူညီချက်တစ်ခုရအောင် သူတို့ရဲ့
their moral standings
ညှိနှိုင်းဖို့ ဆုံးဖြတ်တာ
is that it's just the average
အဖွဲ့ထဲက အဖြေတွေရဲ့
weighs the strength of each vote
ယုံကြည်မှု အပေါ်မှာ မူတည်ပြီး
of the person expressing it.
နှိုင်းချိန်တာပါ။
is a member of your group.
အဖွဲ့ထဲမှာ ပါတယ်ဆိုပါစို့
"Yesterday" is repeated,
သဘောတူတာ ကောင်းပါတယ်။
in different experiments --
ဘယ်လို စမ်းသပ်မှု၊
and statistically sound procedure
ပျမ်းမျှတွက်ယူတဲ့ နည်းလမ်း"ဆိုတာကို
of the Eiffel Tower,
of 300 million meters.
မဖြစ်သင့်တဲ့ အဖြေတစ်ခုပေးတယ်။
would inaccurately skew the results.
မတိကျတဲ့ ကမောက်ကမ အဖြေတွေထွက်လာမယ်။
where the group largely ignores
အုပ်စုဟာ အလယ်လောက်က လူတွေရဲ့
to the vote of the people in the middle.
ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုတာပါ။
to the outliers,
အဖြေတွေကို သိပ်အရေးမထားခဲ့ဘူး၊
turned out to be a robust average
တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အဖြေတွေရဲ့
behavior of the group.
အလိုလိုဖြစ်နေတာပါပဲ။
any hint on how to reach consensus.
ရမလဲဆိုတာ ဘာမှပြောစရာ မလိုခဲ့ပါဘူး။
but we already have some insights.
အသိတစ်ချို့တော့ ရခဲ့ပါပြီ။
require two components:
ချဖို့ နှစ်ချက် လိုတယ်။
ထွေပြားမှုပါ။
make our voice heard in many societies
အဖွဲ့အစည်းတွေ သိအောင် လုပ်ကြတဲ့နည်းက
အဆိုပြုခြင်းပါ
လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။
thoughtful debates.
ဆွေးနွေးမှုတွေပါလို့တော့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။
ရည်ရွယ်ချက်နှစ်ခုကို တစ်ချိန်တည်း
these two goals at the same time,
နည်းလမ်းတစ်ခုကို စဉ်းစားမိစေပါတယ်။
that converge to a single decision
ကွဲပြားတဲ့ အမြင်တွေလည်း
diversity of opinions
ရအောင်လုပ်ဆောင်ခြင်းနဲ့ပါ။
on the height of the Eiffel Tower
ညှိနှိုင်းကြရတာက ကိုယ်ကျင့်၊ နိုင်ငံရေးနဲ့
and ideological issues.
အများကြီးပိုလွယ်ပါတယ်။
the world's problems are more complex
ပြဿနာတွေ ပိုရှုပ်ထွေးလာပြီး
how we interact and make decisions
နားလည်ဖို့ ကူညီတဲ့ သိပ္ပံပညာကိုအသုံးပြုတာက
to construct a better democracy.
ပိုဒီမိုကရေစီကျအောင် လုပ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။
ABOUT THE SPEAKERS
Mariano Sigman - NeuroscientistIn his provocative, mind-bending book "The Secret Life of the Mind," neuroscientist Mariano Sigman reveals his life’s work exploring the inner workings of the human brain.
Why you should listen
Mariano Sigman, a physicist by training, is a leading figure in the cognitive neuroscience of learning and decision making. Sigman was awarded a Human Frontiers Career Development Award, the National Prize of Physics, the Young Investigator Prize of "College de France," the IBM Scalable Data Analytics Award and is a scholar of the James S. McDonnell Foundation. In 2016 he was made a Laureate of the Pontifical Academy of Sciences.
In The Secret Life of the Mind, Sigman's ambition is to explain the mind so that we can understand ourselves and others more deeply. He shows how we form ideas during our first days of life, how we give shape to our fundamental decisions, how we dream and imagine, why we feel certain emotions, how the brain transforms and how who we are changes with it. Spanning biology, physics, mathematics, psychology, anthropology, linguistics, philosophy and medicine, as well as gastronomy, magic, music, chess, literature and art, The Secret Life of the Mind revolutionizes how neuroscience serves us in our lives, revealing how the infinity of neurons inside our brains manufacture how we perceive, reason, feel, dream and communicate.
Mariano Sigman | Speaker | TED.com
Dan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why.
Why you should listen
Dan Ariely is a professor of psychology and behavioral economics at Duke University and a founding member of the Center for Advanced Hindsight. He is the author of the bestsellers Predictably Irrational, The Upside of Irrationality, and The Honest Truth About Dishonesty -- as well as the TED Book Payoff: The Hidden Logic that Shapes Our Motivations.
Through his research and his (often amusing and unorthodox) experiments, he questions the forces that influence human behavior and the irrational ways in which we often all behave.
Dan Ariely | Speaker | TED.com