TEDGlobal>Geneva
Elizabeth Lev: The unheard story of the Sistine Chapel
Elizabeth Lev: Het ongehoorde verhaal van de Sixtijnse Kapel
Filmed:
Readability: 4.6
1,736,931 views
De Sixtijnse Kapel is één van de meest iconische gebouwen op aarde -- maar er zijn een hoop dingen die je er wellicht niet over wist. In deze tour-de-force-talk leidt kunsthistorica Elizabeth Lev ons langs de zoldering van het beroemde gebouw en langs Michelangelo's levendige uitbeelding van traditionele verhalen. Ze toont hoe de schilder verder reikte dan de religieuze iconografie om nieuwe artistieke wateren te verkennen. Vijfhonderd jaar nadat de kunstenaar haar beschilderde, zegt Lev, dwingt de Sixtijnse Kapel ons om rond te kijken als in een spiegel en ons af te vragen: "Wie ben ik, welke rol speel ik in dit grote theater des levens?"
Elizabeth Lev - Art historian
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth. Full bio
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Imagine you're in Rome,
0
782
1905
Beeld je in dat je in Rome bent
00:14
and you've made your way
to the Vatican Museums.
to the Vatican Museums.
1
2711
3203
en je hebt je een weg gebaand
door de Vaticaanse Musea.
door de Vaticaanse Musea.
00:18
And you've been shuffling
down long corridors,
down long corridors,
2
6301
3243
Je hebt geschuifeld door lange gangen,
00:21
past statues, frescoes,
lots and lots of stuff.
lots and lots of stuff.
3
9568
4440
langs standbeelden,
fresco's, massa's dingen.
fresco's, massa's dingen.
00:26
You're heading towards the Sistine Chapel.
4
14380
2345
Je gaat richting Sixtijnse Kapel.
00:28
At last -- a long corridor,
a stair and a door.
a stair and a door.
5
16749
5376
Eindelijk -- een lange gang,
een trap en een deur.
een trap en een deur.
00:34
You're at the threshold
of the Sistine Chapel.
of the Sistine Chapel.
6
22149
2998
Je staat op de drempel
van de Sixtijnse Kapel.
van de Sixtijnse Kapel.
00:37
So what are you expecting?
7
25171
1764
Wat verwacht je?
00:38
Soaring domes? Choirs of angels?
8
26959
2524
Reusachtige koepels?
Koren der engelen?
Koren der engelen?
00:41
We don't really have any of that there.
9
29507
2158
Niks van dat alles hebben we daar.
00:44
Instead, you may ask yourself,
what do we have?
what do we have?
10
32109
3889
Wat hebben we dan wel,
vraag je je misschien af?
vraag je je misschien af?
00:48
Well, curtains up on the Sistine Chapel.
11
36022
2624
Het doek naar de Sixtijnse Kapel gaat op.
00:50
And I mean literally, you're surrounded
by painted curtains,
by painted curtains,
12
38670
2955
Je bent letterlijk omgeven
door geschilderde gordijnen,
door geschilderde gordijnen,
00:53
the original decoration of this chapel.
13
41649
2415
de oorspronkelijke decoratie
van deze kapel.
van deze kapel.
00:56
Churches used tapestries not just
to keep out cold during long masses,
to keep out cold during long masses,
14
44088
4544
In de kerk dienden
wandtapijten niet alleen
wandtapijten niet alleen
om de kou buiten te houden
tijdens de lange missen,
tijdens de lange missen,
01:00
but as a way to represent
the great theater of life.
the great theater of life.
15
48656
3455
maar ook als een manier om het grote
theater des levens af te beelden.
theater des levens af te beelden.
01:04
The human drama in which each one of us
plays a part is a great story,
plays a part is a great story,
16
52631
5131
Het menselijke drama waarin wij allemaal
een rol spelen, is een geweldig verhaal,
een rol spelen, is een geweldig verhaal,
01:09
a story that encompasses the whole world
17
57786
2809
een verhaal dat de hele wereld omvat
01:12
and that came to unfold
in the three stages
in the three stages
18
60619
3065
en dat zich ontvouwde in de drie stadia
01:15
of the painting in the Sistine Chapel.
19
63708
2242
van de beschildering
van de Sixtijnse Kapel.
van de Sixtijnse Kapel.
01:18
Now, this building started out
as a space for a small group
as a space for a small group
20
66382
3361
Dit gebouw begon als een ruimte
voor een kleine groep
voor een kleine groep
01:21
of wealthy, educated Christian priests.
21
69767
2342
van rijke, hoogopgeleide
christelijke priesters.
christelijke priesters.
01:24
They prayed there.
They elected their pope there.
They elected their pope there.
22
72528
2677
Ze baden er.
Ze kozen er hun paus.
Ze kozen er hun paus.
01:27
Five hundred years ago,
23
75229
1152
500 jaar geleden
01:28
it was the ultimate
ecclesiastical man cave.
ecclesiastical man cave.
24
76405
2507
was dit de ultieme kerkelijke 'man cave'.
01:31
So, you may ask, how can it be
that today it attracts and delights
that today it attracts and delights
25
79548
5871
Hoe is het dan mogelijk dat deze kapel
vandaag 5 miljoen mensen per jaar
vandaag 5 miljoen mensen per jaar
01:37
five million people a year,
26
85443
2666
aantrekt en in verrukking brengt,
01:40
from all different backgrounds?
27
88133
2239
vanuit alle mogelijke achtergronden?
01:42
Because in that compressed space,
there was a creative explosion,
there was a creative explosion,
28
90396
4536
Omdat op die samengebalde plek
een creatieve explosie plaatsvond,
een creatieve explosie plaatsvond,
01:46
ignited by the electric excitement
of new geopolitical frontiers,
of new geopolitical frontiers,
29
94956
4832
ontvlamd door de elektrische spanning
van nieuwe geopolitieke grenzen,
van nieuwe geopolitieke grenzen,
01:51
which set on fire the ancient
missionary tradition of the Church
missionary tradition of the Church
30
99812
4295
die brandhout maakten van de oude
missionaristraditie van de Kerk
missionaristraditie van de Kerk
01:56
and produced one of the greatest
works of art in history.
works of art in history.
31
104131
3278
en een van de grootste kunstwerken
uit de kunstgeschiedenis voortbracht.
uit de kunstgeschiedenis voortbracht.
02:00
Now, this development took place
as a great evolution,
as a great evolution,
32
108064
4514
Deze ontwikkeling had de vorm
van een grote evolutie,
van een grote evolutie,
02:04
moving from the beginning of a few elite,
33
112602
2735
die begon bij een kleine elite
02:07
and eventually able to speak
to audiences of people
to audiences of people
34
115361
3431
en uiteindelijk een publiek kon aanspreken
02:10
that come from all over the world.
35
118816
2022
uit de hele wereld.
02:13
This evolution took place in three stages,
36
121222
2754
Deze evolutie kende drie stadia
02:16
each one linked
to a historical circumstance.
to a historical circumstance.
37
124000
3111
die elk met een historische
omstandigheid verbonden zijn.
omstandigheid verbonden zijn.
02:19
The first one was rather limited in scope.
38
127135
2031
De eerste was beperkt van omvang.
02:21
It reflected the rather
parochial perspective.
parochial perspective.
39
129190
2533
Ze was een spiegel
van het kleinsteedse perspectief.
van het kleinsteedse perspectief.
02:24
The second one took place after
worldviews were dramatically altered
worldviews were dramatically altered
40
132096
4254
De tweede vond plaats na de dramatische
wijziging van het wereldbeeld
wijziging van het wereldbeeld
02:28
after Columbus's historical voyage;
41
136374
2691
na de historische reis van Colombus.
02:31
and the third,
42
139089
1407
De derde
02:32
when the Age of Discovery
was well under way
was well under way
43
140520
2976
toen het tijdperk der ontdekkingen
al goed gevorderd was
al goed gevorderd was
02:35
and the Church rose to the challenge
44
143520
2509
en de Kerk zich opmaakte
02:38
of going global.
45
146053
1403
om een wereldkerk te worden.
De oorspronkelijke inrichting
van deze kerk
van deze kerk
02:40
The original decoration of this church
reflected a smaller world.
reflected a smaller world.
46
148330
4012
weerspiegelde een kleine wereld.
02:44
There were busy scenes
47
152366
1314
Er waren drukke taferelen
02:45
that told the stories of the lives
of Jesus and Moses,
of Jesus and Moses,
48
153704
3857
die het leven vertelden
van Jezus en Mozes,
van Jezus en Mozes,
02:49
reflecting the development
of the Jewish and Christian people.
of the Jewish and Christian people.
49
157585
4037
en die de ontwikkeling van het joodse
en christelijke volk weergaven.
en christelijke volk weergaven.
02:53
The man who commissioned this,
Pope Sixtus IV,
Pope Sixtus IV,
50
161646
2337
De man die dit bestelde, Paus Sixtus VI,
02:56
assembled a dream team of Florentine art,
51
164007
3319
stelde een droomteam
van Florentijnse kunstenaars samen,
van Florentijnse kunstenaars samen,
02:59
including men like Sandro Botticelli
52
167350
2899
met mannen als Sandro Botticelli
03:02
and the man who would become
Michelangelo's future painting teacher,
Michelangelo's future painting teacher,
53
170273
3577
en de man die Michelangelo
zou inwijden in de schilderkunst,
zou inwijden in de schilderkunst,
03:05
Ghirlandaio.
54
173874
1538
Ghirlandaio.
03:07
These men, they blanketed the walls
with a frieze of pure color,
with a frieze of pure color,
55
175436
5345
Deze mannen bekleedden de muren
met een fries van pure kleur.
met een fries van pure kleur.
03:12
and in these stories you'll notice
familiar landscapes,
familiar landscapes,
56
180805
3301
In deze verhalen herken je
bekende landschappen:
bekende landschappen:
03:16
the artists using Roman monuments
or a Tuscan landscape
or a Tuscan landscape
57
184130
3866
de kunstenaars gebruiken Romeinse
monumenten, of een Toscaans landschap
monumenten, of een Toscaans landschap
03:20
to render a faraway story,
something much more familiar.
something much more familiar.
58
188020
3428
om een uitheems verhaal
herkenbaar te maken.
herkenbaar te maken.
03:23
With the addition of images
of the Pope's friends and family,
of the Pope's friends and family,
59
191472
3645
De toevoeging van afbeeldingen
van de vrienden en familie van de paus
van de vrienden en familie van de paus
03:27
this was a perfect decoration
for a small court
for a small court
60
195141
2833
maakte dit tot de perfecte decoratie
voor een klein hof
voor een klein hof
03:29
limited to the European continent.
61
197998
1769
dat beperkt was
tot het Europese continent.
tot het Europese continent.
03:32
But in 1492, the New World was discovered,
62
200244
4870
Maar in 1492 werd
de Nieuwe Wereld ontdekt.
de Nieuwe Wereld ontdekt.
03:37
horizons were expanding,
63
205138
1944
De horizons breidden zich uit
03:39
and this little 133 by 46-foot
microcosm had to expand as well.
microcosm had to expand as well.
64
207106
6356
en deze kleine microkosmos
van 40 bij 14 meter moest meegroeien.
van 40 bij 14 meter moest meegroeien.
03:45
And it did,
65
213486
1320
Zo geschiedde,
03:46
thanks to a creative genius,
66
214830
1952
dankzij een creatief genie,
03:48
a visionary and an awesome story.
67
216806
2817
een visionair en verbluffend verhaal.
03:52
Now, the creative genius
was Michelangelo Buonarroti,
was Michelangelo Buonarroti,
68
220208
2549
Het creatieve genie was
Michelangelo Buonarroti,
Michelangelo Buonarroti,
03:54
33 years old when he was tapped
to decorate 12,000 square feet of ceiling,
to decorate 12,000 square feet of ceiling,
69
222781
4390
33 toen hij de taak kreeg om het plafond
van 1.100 vierkante meter te beschilderen.
van 1.100 vierkante meter te beschilderen.
03:59
and the deck was stacked against him --
70
227195
1881
Hij had geen goede kaarten --
04:01
he had trained in painting
but had left to pursue sculpture.
but had left to pursue sculpture.
71
229100
2896
hij had zijn schildersopleiding
opgegeven om te gaan beeldhouwen.
opgegeven om te gaan beeldhouwen.
04:04
There were angry patrons in Florence
because he had left a stack
because he had left a stack
72
232020
3458
Boze werkgevers in Florence
04:07
of incomplete commissions,
73
235502
1674
wachtten op onafgewerkte opdrachten.
04:09
lured to Rome by the prospect
of a great sculptural project,
of a great sculptural project,
74
237200
3663
Hij was naar Rome gelokt
door een groot beeldhouwproject
door een groot beeldhouwproject
04:12
and that project had fallen through.
75
240887
2581
dat de mist was ingegaan.
04:15
And he had been left with a commission
to paint 12 apostles
to paint 12 apostles
76
243492
3129
Er bleef alleen de opdracht
om twaalf apostelen te schilderen
om twaalf apostelen te schilderen
04:18
against a decorative background
in the Sistine Chapel ceiling,
in the Sistine Chapel ceiling,
77
246645
2921
op een decoratieve achtergrond
op het plafond van de Sixtijnse Kapel,
op het plafond van de Sixtijnse Kapel,
04:21
which would look like
every other ceiling in Italy.
every other ceiling in Italy.
78
249590
3538
dat er zou uitzien
als elk ander plafond in Italië.
als elk ander plafond in Italië.
Maar het genie tilde het
naar een hoger niveau.
naar een hoger niveau.
04:25
But genius rose to the challenge.
79
253615
1831
04:27
In an age when a man dared
to sail across the Atlantic Ocean,
to sail across the Atlantic Ocean,
80
255470
3498
In een tijd waarin een man het waagde
om over de Atlantische Oceaan te zeilen,
om over de Atlantische Oceaan te zeilen,
04:30
Michelangelo dared to chart
new artistic waters.
new artistic waters.
81
258992
3528
durfde Michelangelo nieuwe
artistieke wateren te bezeilen.
artistieke wateren te bezeilen.
04:35
He, too, would tell a story --
82
263027
2236
Ook hij zou een verhaal vertellen.
04:37
no Apostles -- but a story
of great beginnings,
of great beginnings,
83
265287
3532
Geen apostelen, maar een verhaal
van een groot begin,
van een groot begin,
04:40
the story of Genesis.
84
268843
1672
het verhaal van Genesis.
04:43
Not really an easy sell,
stories on a ceiling.
stories on a ceiling.
85
271087
2931
Moeilijk te verkopen,
een verhaal op een plafond.
een verhaal op een plafond.
04:46
How would you be able to read
a busy scene from 62 feet below?
a busy scene from 62 feet below?
86
274042
4808
Hoe zou je een druk tafereel
kunnen lezen van 20m lager?
kunnen lezen van 20m lager?
04:50
The painting technique that had been
handed on for 200 years
handed on for 200 years
87
278874
2855
De schilderstechniek
die al 200 jaar werd doorgegeven
die al 200 jaar werd doorgegeven
04:53
in Florentine studios was not equipped
for this kind of a narrative.
for this kind of a narrative.
88
281753
3314
in de ateliers van Florence,
was niet klaar voor dit soort van verhaal.
was niet klaar voor dit soort van verhaal.
Maar Michelangelo
was niet echt een schilder
was niet echt een schilder
04:57
But Michelangelo wasn't really a painter,
89
285694
2968
05:00
and so he played to his strengths.
90
288686
2284
en hij ging aan de slag met zijn sterktes.
05:02
Instead of being accustomed
to filling space with busyness,
to filling space with busyness,
91
290994
3482
In plaats van ruimte
op te vullen met de drukte
op te vullen met de drukte
05:06
he took a hammer and chisel
and hacked away at a piece of marble
and hacked away at a piece of marble
92
294500
3799
nam hij een hamer en beitel
en hakte in op een stuk marmer
en hakte in op een stuk marmer
05:10
to reveal the figure within.
93
298323
2430
om het beeld dat erin zat, eruit te halen.
05:12
Michelangelo was an essentialist;
94
300777
2168
Michelangelo was een essentialist.
05:14
he would tell his story
in massive, dynamic bodies.
in massive, dynamic bodies.
95
302969
4386
Hij vertelde zijn verhaal
in massieve, dynamische lichamen.
in massieve, dynamische lichamen.
05:19
This plan was embraced
by the larger-than-life Pope Julius II,
by the larger-than-life Pope Julius II,
96
307379
4767
Dit plan werd gesteund
door de epische Paus Julius II,
door de epische Paus Julius II,
05:24
a man who was unafraid
of Michelangelo's brazen genius.
of Michelangelo's brazen genius.
97
312170
3621
die niet bang was van
het boude genie van Michelangelo.
het boude genie van Michelangelo.
05:27
He was nephew to Pope Sixtus IV,
98
315815
1882
Hij was een neef van Paus Sixtus VII,
05:29
and he had been steeped in art
for 30 years and he knew its power.
for 30 years and he knew its power.
99
317721
4107
was 30 jaar lang in kunst gedrenkt
en kende er de kracht van.
en kende er de kracht van.
05:33
And history has handed down the moniker
of the Warrior Pope,
of the Warrior Pope,
100
321852
3064
De geschiedenis bedacht hem
met de bijnaam 'krijgsheer-Paus',
met de bijnaam 'krijgsheer-Paus',
05:36
but this man's legacy to the Vatican --
it wasn't fortresses and artillery,
it wasn't fortresses and artillery,
101
324940
3790
maar zijn erfenis voor het Vaticaan
bestond niet uit forten en artillerie,
bestond niet uit forten en artillerie,
05:40
it was art.
102
328754
1316
maar uit kunst.
05:42
He left us the Raphael Rooms,
the Sistine Chapel.
the Sistine Chapel.
103
330094
2579
Hij liet ons de Rafaël-zalen na
en de Sixtijnse kapel.
en de Sixtijnse kapel.
05:44
He left St. Peter's Basilica
104
332697
1645
Hij liet de Sint-Pietersbasliek na
05:46
as well as an extraordinary collection
of Greco-Roman sculptures --
of Greco-Roman sculptures --
105
334366
5703
en een uitzonderlijke verzameling
Grieks-Romeinse beelden --
Grieks-Romeinse beelden --
05:52
decidedly un-Christian works
that would become the seedbed
that would become the seedbed
106
340093
4140
volstrekt onchristelijke werken
die de voedingsbodem zouden worden
die de voedingsbodem zouden worden
05:56
of the world's first modern museum,
the Vatican Museums.
the Vatican Museums.
107
344257
3885
van het eerste moderne museum ter wereld:
de Vaticaanse Musea.
de Vaticaanse Musea.
06:00
Julius was a man
108
348847
1424
Julius was een man
06:02
who envisioned a Vatican
that would be eternally relevant
that would be eternally relevant
109
350295
3784
met een visie van een Vaticaan
dat eeuwig relevant zou zijn
dat eeuwig relevant zou zijn
06:06
through grandeur and through beauty,
110
354103
2089
door grandeur en schoonheid,
06:08
and he was right.
111
356216
1372
en hij had gelijk.
06:09
The encounter between these two giants,
Michelangelo and Julius II,
Michelangelo and Julius II,
112
357612
4988
De ontmoeting tussen deze twee giganten,
Michelangelo en Julius II,
Michelangelo en Julius II,
06:14
that's what gave us the Sistine Chapel.
113
362624
2437
schonk ons de Sixtijnse Kapel.
06:17
Michelangelo was so committed
to this project,
to this project,
114
365641
2787
Michelangelo was dit project zo toegewijd
06:20
that he succeeded in getting the job done
in three and a half years,
in three and a half years,
115
368452
4383
dat hij de klus
in drie en een half jaar klaarde,
in drie en een half jaar klaarde,
06:24
using a skeleton crew and spending
most of the time, hours on end,
most of the time, hours on end,
116
372859
4269
met een schetsploeg,
en door bijna constant, urenlang
en door bijna constant, urenlang
06:29
reaching up above his head
to paint the stories on the ceiling.
to paint the stories on the ceiling.
117
377152
3691
boven zijn hoofd de verhalen
op het plafond te schilderen.
op het plafond te schilderen.
06:33
So let's look at this ceiling
118
381424
2050
Laten we naar dit plafond kijken
06:35
and see storytelling gone global.
119
383498
2831
om te zien hoe
een wereldwijd verhaal ontstond.
een wereldwijd verhaal ontstond.
06:38
No more familiar artistic references
to the world around you.
to the world around you.
120
386353
4412
Geen artistieke verwijzingen meer
naar de vertrouwde wereld om je heen.
naar de vertrouwde wereld om je heen.
06:42
There's just space
and structure and energy;
and structure and energy;
121
390789
4643
Eén en al ruimte, structuur en energie.
06:47
a monumental painted framework
which opens onto nine panels,
which opens onto nine panels,
122
395456
4597
Een monumentaal geschilderd raamwerk
dat zich ontvouwt in negen panelen,
dat zich ontvouwt in negen panelen,
06:52
more driven by sculptural form
than painterly color.
than painterly color.
123
400077
3933
meer gedreven door sculpturale vorm
dan door schilderachtige kleuren.
dan door schilderachtige kleuren.
06:56
And we stand in the far end
by the entrance,
by the entrance,
124
404034
3777
We staan aan het uiteinde, bij de ingang,
06:59
far from the altar and from the gated
enclosure intended for the clergy
enclosure intended for the clergy
125
407835
4106
ver van het altaar en het deel dat is
afgebakend voor de kerkleiders.
afgebakend voor de kerkleiders.
07:03
and we peer into the distance,
looking for a beginning.
looking for a beginning.
126
411965
5247
We turen in de verte,
op zoek naar een begin.
op zoek naar een begin.
07:09
And whether in scientific inquiry
or in biblical tradition,
or in biblical tradition,
127
417236
4016
De een zoekt het in de wetenschap,
de ander in de Bijbelse traditie,
de ander in de Bijbelse traditie,
07:13
we think in terms of a primal spark.
128
421276
3320
maar we zoeken naar een oervonk.
07:16
Michelangelo gave us an initial energy
129
424620
2133
Michelangelo gaf ons een initiële energie
07:18
when he gave us the separation
of light and dark,
of light and dark,
130
426777
2741
toen hij ons de scheiding
van licht en duister schonk,
van licht en duister schonk,
07:21
a churning figure blurry in the distance,
131
429542
3389
een wervelende figuur, vaag in de verte,
07:24
compressed into a tight space.
132
432955
2484
in een kleine ruimte samengebald.
07:27
The next figure looms larger,
133
435463
2329
De volgende figuur is groter,
07:29
and you see a figure hurtling
from one side to the next.
from one side to the next.
134
437816
3427
je ziet een figuur die van de ene
naar de andere kant slingert.
naar de andere kant slingert.
07:33
He leaves in his wake
the sun, the moon, vegetation.
the sun, the moon, vegetation.
135
441267
4986
In zijn kielzog de zon,
de maan, vegetatie.
de maan, vegetatie.
07:38
Michelangelo didn't focus
on the stuff that was being created,
on the stuff that was being created,
136
446277
4007
De klemtoon lag bij Michelangelo niet
op wat er geschapen werd,
op wat er geschapen werd,
07:42
unlike all the other artists.
137
450308
2044
zoals bij andere kunstenaars.
07:44
He focused on the act of creation.
138
452376
3343
Hij focuste op de scheppingsdaad.
07:47
And then the movement stops,
like a caesura in poetry
like a caesura in poetry
139
455743
4374
En dan stopt de beweging,
als een rustpunt in een gedicht,
als een rustpunt in een gedicht,
07:52
and the creator hovers.
140
460141
1252
en de schepper aarzelt.
07:53
So what's he doing?
141
461417
1279
Wat doet hij?
07:54
Is he creating land? Is he creating sea?
142
462720
2855
Schept hij land? Schept hij water?
07:57
Or is he looking back over his handiwork,
the universe and his treasures,
the universe and his treasures,
143
465599
4691
Of blikt hij terug op zijn werk,
het universum en zijn schatten,
het universum en zijn schatten,
08:02
just like Michelangelo must have,
144
470314
1731
zoals Michelangelo allicht ook terugblikte
op zijn werk op de zolder
op zijn werk op de zolder
08:04
looking back over his work in the ceiling
145
472069
2597
08:06
and proclaiming, "It is good."
146
474690
2794
en verklaarde "dat het goed was".
08:10
So now the scene is set,
147
478388
2105
Nu staat alles in scène
08:12
and you get to the culmination
of creation, which is man.
of creation, which is man.
148
480517
3678
en kom je bij het toppunt
van de schepping, de mens.
van de schepping, de mens.
08:16
Adam leaps to the eye, a light figure
against a dark background.
against a dark background.
149
484219
4330
Adam springt in het oog,
licht tegen een donkere achtergrond.
licht tegen een donkere achtergrond.
08:20
But looking closer,
150
488573
1758
Van naderbij bekeken
08:22
that leg is pretty languid on the ground,
151
490355
2652
zie je dat dat been er maar bij hangt
08:25
the arm is heavy on the knee.
152
493031
2290
en dat de arm zwaar op de knie rust.
08:27
Adam lacks that interior spark
153
495345
3677
Het ontbreekt Adam aan die innerlijke vonk
08:31
that will impel him to greatness.
154
499046
2288
die hem tot grootse dingen zal aanzetten.
08:33
That spark is about to be conferred
by the creator in that finger,
by the creator in that finger,
155
501358
4765
Die vonk zal hij zodadelijk krijgen
van de schepper, in die vinger
van de schepper, in die vinger
08:38
which is one millimeter
from the hand of Adam.
from the hand of Adam.
156
506147
2671
die 1 mm van de hand
van Adam verwijderd is.
van Adam verwijderd is.
08:40
It puts us at the edge of our seats,
157
508842
1945
We zitten op het puntje van onze stoel,
08:42
because we're one moment
from that contact,
from that contact,
158
510811
3015
omdat we ons op een oogwenk
bevinden van dat contact
bevinden van dat contact
08:45
through which that man
will discover his purpose,
will discover his purpose,
159
513850
2901
waardoor die man zijn doel zal ontdekken,
08:48
leap up and take his place
at the pinnacle of creation.
at the pinnacle of creation.
160
516775
2984
zal opspringen en zijn plaats zal innemen
aan de top van de schepping.
aan de top van de schepping.
08:51
And then Michelangelo threw a curveball.
161
519783
3261
En toen gooide Michelangelo een curveball.
08:55
Who is in that other arm?
162
523068
1828
Wie zit er in die andere arm?
08:57
Eve, first woman.
163
525531
1696
Eva, de eerste vrouw.
08:59
No, she's not an afterthought.
She's part of the plan.
She's part of the plan.
164
527251
2909
Nee, ze is geen bedenking achteraf.
Ze is deel van het plan.
Ze is deel van het plan.
09:02
She's always been in his mind.
165
530184
2473
Ze heeft altijd in zijn hoofd gezeten.
09:04
Look at her, so intimate with God
that her hand curls around his arm.
that her hand curls around his arm.
166
532681
4205
Kijk, ze is zo intiem met God
dat haar hand om zijn arm krult.
dat haar hand om zijn arm krult.
09:09
And for me, an American art historian
from the 21st century,
from the 21st century,
167
537329
5408
Voor mij, Amerikaanse kunsthistorica
uit de 21e eeuw,
uit de 21e eeuw,
09:14
this was the moment
that the painting spoke to me.
that the painting spoke to me.
168
542761
2852
was dit het moment
waarop het schilderij me aansprak.
waarop het schilderij me aansprak.
09:17
Because I realized that this
representation of the human drama
representation of the human drama
169
545637
3348
Want ik besefte dat deze voorstelling
van het menselijke drama
van het menselijke drama
09:21
was always about men and women --
170
549009
2913
altijd al om mannen
en vrouwen had gedraaid --
en vrouwen had gedraaid --
09:23
so much so, that the dead center,
the heart of the ceiling,
the heart of the ceiling,
171
551946
3790
in die mate dat het dode centrum,
het hart van de zoldering,
het hart van de zoldering,
09:27
is the creation of woman, not Adam.
172
555760
2414
de schepping van de vrouw is,
niet die van Adam.
niet die van Adam.
09:30
And the fact is, that when you see them
together in the Garden of Eden,
together in the Garden of Eden,
173
558198
3924
Feit is dat als je ze samen ziet
in de Tuin van Eden,
in de Tuin van Eden,
09:34
they fall together
174
562146
1537
ze samen ten val komen
09:35
and together their proud posture
turns into folded shame.
turns into folded shame.
175
563707
4392
en dat hun fiere houding
zich in schaamte samenvouwt.
zich in schaamte samenvouwt.
09:40
You are at critical juncture
now in the ceiling.
now in the ceiling.
176
568647
2669
Je bent bij die cruciale verbinding
op de zoldering.
op de zoldering.
09:43
You are exactly at the point
where you and I can go
where you and I can go
177
571340
3083
Je bent exact op het punt waarop jij en ik
09:46
no further into the church.
178
574447
1455
niet verder de kerk in mogen.
09:47
The gated enclosure keeps us
out of the inner sanctum,
out of the inner sanctum,
179
575926
3356
De omheining houdt ons ver
van het innerlijke sanctum
van het innerlijke sanctum
09:51
and we are cast out
much like Adam and Eve.
much like Adam and Eve.
180
579306
2513
en we worden verdreven,
net als Adam en Eva.
net als Adam en Eva.
09:53
The remaining scenes in the ceiling,
181
581843
1756
De overige scènes op de zoldering
09:55
they mirror the crowded chaos
of the world around us.
of the world around us.
182
583623
2844
weerspiegelen de drukke chaos
van de wereld rondom ons.
van de wereld rondom ons.
09:58
You have Noah and his Ark and the flood.
183
586491
2224
Je hebt Noach en zijn ark en de zondvloed.
10:00
You have Noah. He's making a sacrifice
and a covenant with God.
and a covenant with God.
184
588739
3590
Je hebt Noach. Hij brengt een offer
en sluit een verdrag met God.
en sluit een verdrag met God.
10:04
Maybe he's the savior.
185
592353
1286
Misschien is hij de redder.
10:06
Oh, but no, Noah is the one
who grew grapes, invented wine,
who grew grapes, invented wine,
186
594031
3732
Oh, maar nee, Noach is die kerel
die druiven plantte, wijn uitvond,
die druiven plantte, wijn uitvond,
10:09
got drunk and passed out
naked in his barn.
naked in his barn.
187
597787
2158
dronken werd en naakt
flauwviel in zijn schuur.
flauwviel in zijn schuur.
10:12
It is a curious way to design the ceiling,
188
600385
2374
Het is een bizar ontwerp
voor de zoldering:
voor de zoldering:
10:14
now starting out with God creating life,
189
602783
1924
te beginnen bij God die het leven schept
10:16
ending up with some guy
blind drunk in a barn.
blind drunk in a barn.
190
604731
2495
en te eindigen
bij een dronkenlap in een schuur.
bij een dronkenlap in een schuur.
10:19
And so, compared with Adam,
191
607250
2456
In vergelijking met Adam
10:21
you might think Michelangelo
is making fun of us.
is making fun of us.
192
609730
2518
zou je kunnen denken dat Michelangelo
ons voor de gek houdt.
ons voor de gek houdt.
10:24
But he's about to dispel the gloom
193
612693
2043
Maar hij zal zometeen
de somberheid verdrijven
de somberheid verdrijven
10:26
by using those bright colors
right underneath Noah:
right underneath Noah:
194
614760
3518
door die felle kleuren net onder Noach:
10:30
emerald, topaz, scarlet
on the prophet Zechariah.
on the prophet Zechariah.
195
618302
3390
smaragd, topaas, scharlaken
op de profeet Zacharia.
op de profeet Zacharia.
10:33
Zechariah foresees a light
coming from the east,
coming from the east,
196
621716
2979
Zacharia ziet een licht
uit het Oosten komen.
uit het Oosten komen.
10:36
and we are turned at this juncture
to a new destination,
to a new destination,
197
624719
3688
Op deze kruising worden we
naar een nieuwe bestemming geleid,
naar een nieuwe bestemming geleid,
10:40
with sibyls and prophets
who will lead us on a parade.
who will lead us on a parade.
198
628431
3875
met sibyllen en profeten die ons
zullen voorgaan in een parade.
zullen voorgaan in een parade.
10:44
You have the heroes and heroines
who make safe the way,
who make safe the way,
199
632330
3298
Je hebt de helden en heldinnen
die de weg banen,
die de weg banen,
10:47
and we follow the mothers and fathers.
200
635652
2484
en we volgen de moeders en vaders.
10:50
They are the motors of this great
human engine, driving it forward.
human engine, driving it forward.
201
638160
4085
Zij zijn de motor van deze grote
menselijke machine, zij drijven ze aan.
menselijke machine, zij drijven ze aan.
10:54
And now we're at the keystone
of the ceiling,
of the ceiling,
202
642269
2907
Nu komen we bij de sluitsteen
van de zoldering,
van de zoldering,
10:57
the culmination of the whole thing,
203
645200
2179
het toppunt van het hele ding,
10:59
with a figure that looks like
he's about to fall out of his space
he's about to fall out of his space
204
647403
3230
met een figuur die eruit ziet
alsof hij uit zijn ruimte zal vallen
alsof hij uit zijn ruimte zal vallen
11:02
into our space,
205
650657
1340
in de onze,
die hij in beslag zal nemen.
11:04
encroaching our space.
206
652021
1283
11:05
This is the most important juncture.
207
653328
2541
Dit is de belangrijkste kruising.
11:07
Past meets present.
208
655893
1872
Het verleden ontmoet het heden.
11:09
This figure, Jonah, who spent
three days in the belly of the whale,
three days in the belly of the whale,
209
657789
3216
Deze figuur, Jona, die drie dagen
in de buik van een walvis zat,
in de buik van een walvis zat,
11:13
for the Christians, is the symbol
of the renewal of humanity
of the renewal of humanity
210
661029
2853
is voor christenen het symbool
van de vernieuwing van de mensheid
van de vernieuwing van de mensheid
11:15
through Jesus' sacrifice,
211
663906
1263
door het offer van Jezus,
11:17
but for the multitudes
of visitors to that museum
of visitors to that museum
212
665193
2748
maar voor de massa's
bezoekers van dat museum,
bezoekers van dat museum,
van alle geloofsgezindten,
die daar elke dag op bezoek komen,
die daar elke dag op bezoek komen,
11:19
from all faiths who visit there every day,
213
667965
2770
11:22
he is the moment the distant past
encounters and meets immediate reality.
encounters and meets immediate reality.
214
670759
6586
is hij het moment
waarop het verre verleden
waarop het verre verleden
de onmiddellijke realiteit ontmoet.
11:30
All of this brings us to the yawning
archway of the altar wall,
archway of the altar wall,
215
678091
4593
Dat alles brengt ons bij de open boog
van de altaarmuur,
van de altaarmuur,
11:34
where we see Michelangelo's Last Judgment,
216
682708
2763
waar we het Laatste Oordeel
van Michelangelo zien,
van Michelangelo zien,
11:37
painted in 1534 after the world
had changed again.
had changed again.
217
685495
3866
geschilderd in 1534, nadat de wereld
opnieuw veranderd was.
opnieuw veranderd was.
11:41
The Reformation had splintered the Church,
218
689385
2024
De Reformatie had de Kerk versplinterd,
11:43
the Ottoman Empire had made
Islam a household word
Islam a household word
219
691433
2868
het Ottomaanse Rijk
had het woord 'islam' wijd verspreid
had het woord 'islam' wijd verspreid
11:46
and Magellan had found a route
into the Pacific Ocean.
into the Pacific Ocean.
220
694325
3494
en Magellaan had een route
gevonden naar de Stille Oceaan.
gevonden naar de Stille Oceaan.
11:49
How is a 59-year-old artist who has never
been any further than Venice
been any further than Venice
221
697843
4662
Hoe gaat een 59 jaar oude kunstenaar
die nooit verder dan Venetië is gekomen
die nooit verder dan Venetië is gekomen
11:54
going to speak to this new world?
222
702529
2194
die nieuwe wereld aanspreken?
11:56
Michelangelo chose to paint destiny,
223
704747
3043
Michelangelo koos ervoor
om het lot te schilderen,
om het lot te schilderen,
11:59
that universal desire,
224
707814
1820
dat universele verlangen
12:01
common to all of us,
225
709658
1620
dat we delen:
12:03
to leave a legacy of excellence.
226
711302
3169
om een spoor
van uitmuntendheid na te laten.
van uitmuntendheid na te laten.
12:06
Told in terms of the Christian vision
of the Last Judgment,
of the Last Judgment,
227
714495
2931
In de taal van de christelijke visie
van het Laatste Oordeel,
van het Laatste Oordeel,
12:09
the end of the world,
228
717450
1312
het einde van de wereld,
12:10
Michelangelo gave you a series of figures
229
718786
3138
gaf Michelangelo je een reeks figuren
12:13
who are wearing these
strikingly beautiful bodies.
strikingly beautiful bodies.
230
721948
3155
die van een verbluffend
knap lichaam voorzien zijn.
knap lichaam voorzien zijn.
12:17
They have no more covers,
no more portraits
no more portraits
231
725127
2722
Er is geen omhulling meer,
geen portret,
geen portret,
op een enkele uitzondering na.
12:19
except for a couple.
232
727873
1237
12:21
It's a composition only out of bodies,
233
729134
2718
De compositie bestaat louter uit lichamen,
12:23
391, no two alike,
234
731876
3386
391 in getal, geen twee dezelfde,
12:27
unique like each and every one of us.
235
735286
2454
uniek, zoals wij allemaal.
12:29
They start in the lower corner,
breaking away from the ground,
breaking away from the ground,
236
737764
3742
Ze beginnen in de linkeronderhoek,
rukken zich los van de grond,
rukken zich los van de grond,
12:33
struggling and trying to rise.
237
741530
2722
worstelen zich naar boven.
12:36
Those who have risen
reach back to help others,
reach back to help others,
238
744276
2456
Wie boven is, reikt naar beneden
om anderen te helpen.
om anderen te helpen.
12:38
and in one amazing vignette,
239
746756
1837
In een verbluffend vignet
12:40
you have a black man and a white man
pulled up together
pulled up together
240
748617
3092
worden een zwarte man en
een blanke man samen opgehesen,
een blanke man samen opgehesen,
12:43
in an incredible vision of human unity
241
751733
2722
in een ongelooflijke visie
van eenheid van de mens
van eenheid van de mens
12:46
in this new world.
242
754479
1442
in deze nieuwe wereld.
12:47
The lion's share of the space
goes to the winner's circle.
goes to the winner's circle.
243
755945
3507
Het leeuwendeel van de ruimte
is voor de kring van de winnaars.
is voor de kring van de winnaars.
12:51
There you find men and women
completely nude like athletes.
completely nude like athletes.
244
759476
4836
Daar vind je mannen en vrouwen
die volledig naakt zijn, als atleten.
die volledig naakt zijn, als atleten.
12:56
They are the ones
who have overcome adversity,
who have overcome adversity,
245
764336
2312
Zij hebben de tegenslagen overwonnen.
12:58
and Michelangelo's vision
of people who combat adversity,
of people who combat adversity,
246
766672
3714
De visie van Michelangelo over mensen
die tegenslagen overwinnen,
die tegenslagen overwinnen,
13:02
overcome obstacles --
247
770410
1274
is dat het atleten zijn.
13:03
they're just like athletes.
248
771708
1894
13:05
So you have men and women
flexing and posing
flexing and posing
249
773626
3429
Je krijgt dus mannen
en vrouwen die poseren
en vrouwen die poseren
13:09
in this extraordinary spotlight.
250
777079
2084
op dit uitzonderlijke schouwtoneel.
13:11
Presiding over this assembly is Jesus,
251
779555
2545
De voorzitter van de vergadering is Jezus,
13:14
first a suffering man on the cross,
252
782124
2018
eertijds een lijdende mens op het kruis,
13:16
now a glorious ruler in Heaven.
253
784166
2404
nu een glorieuze heerser in de hemel.
13:18
And as Michelangelo
proved in his painting,
proved in his painting,
254
786594
3018
Zoals Michelangelo aantoonde
in zijn schilderij
in zijn schilderij
13:21
hardship, setbacks and obstacles,
255
789636
2578
zijn armoede, tegenslagen en obstakels
13:24
they don't limit excellence,
they forge it.
they forge it.
256
792238
3234
geen beperkingen op de uitmuntendheid
maar juist de bron ervan.
maar juist de bron ervan.
13:28
Now, this does lead us to one odd thing.
257
796276
2588
Dat heeft een bizar gevolg.
13:30
This is the Pope's private chapel,
258
798888
1817
Dit is de privékapel van de paus,
13:32
and the best way you can describe that
is indeed a stew of nudes.
is indeed a stew of nudes.
259
800729
3157
en dat kan je het best beschrijven
als een stoofpot van blote mensen.
als een stoofpot van blote mensen.
13:35
But Michelangelo was trying to use
only the best artistic language,
only the best artistic language,
260
803910
3763
Maar Michelangelo probeerde alleen
de beste artistieke taal te gebruiken,
de beste artistieke taal te gebruiken,
13:39
the most universal artistic language
he could think of:
he could think of:
261
807697
2588
de meest universele artistieke
taal die hij kon bedenken:
taal die hij kon bedenken:
13:42
that of the human body.
262
810309
1760
die van het menselijk lichaam.
13:44
And so instead of the way of showing
virtue such as fortitude or self-mastery,
virtue such as fortitude or self-mastery,
263
812093
5806
In plaats van deugden af te beelden,
dapperheid of zelfbeheersing,
dapperheid of zelfbeheersing,
13:49
he borrowed from Julius II's
wonderful collection of sculptures
wonderful collection of sculptures
264
817923
4265
speelde hij leentjebuur bij de wonderlijke
collectie van beelden van Julius II
collectie van beelden van Julius II
13:54
in order to show inner strength
as external power.
as external power.
265
822212
4251
om innerlijke kracht
als externe macht te tonen.
als externe macht te tonen.
13:59
Now, one contemporary did write
266
827368
3365
Een tijdgenoot schreef
14:02
that the chapel was too beautiful
to not cause controversy.
to not cause controversy.
267
830757
3858
dat de kapel zo mooi was
dat ze wel aanstoot moést geven.
dat ze wel aanstoot moést geven.
14:06
And so it did.
268
834639
1349
En zo geschiedde.
14:08
Michelangelo soon found
that thanks to the printing press,
that thanks to the printing press,
269
836012
3538
Michelangelo ontdekte al snel
dat dankzij de drukpers
dat dankzij de drukpers
14:11
complaints about the nudity
spread all over the place,
spread all over the place,
270
839574
3122
klachten over het naakt
zich overal verspreidden.
zich overal verspreidden.
14:14
and soon his masterpiece of human drama
was labeled pornography,
was labeled pornography,
271
842720
4296
Zijn meesterwerk van menselijk drama
kreeg al snel het etiket pornografie
kreeg al snel het etiket pornografie
14:19
at which point he added
two more portraits,
two more portraits,
272
847040
2175
en dus voegde hij nog twee portretten toe:
14:21
one of the man who criticized him,
a papal courtier,
a papal courtier,
273
849239
2484
een van de man die hem bekritiseerde,
een hoveling van de paus,
een hoveling van de paus,
14:23
and the other one of himself
as a dried up husk, no athlete,
as a dried up husk, no athlete,
274
851747
4132
en een van hemzelf als
een uitgedroogde bolster, geen atleet,
een uitgedroogde bolster, geen atleet,
14:27
in the hands of a long-suffering martyr.
275
855903
2421
in de handen van een lijdende martelaar.
14:30
The year he died he saw
several of these figures covered over,
several of these figures covered over,
276
858348
3668
In zijn laatste levensjaar zag hij
dat verschillende figuren bedekt werden --
dat verschillende figuren bedekt werden --
14:34
a triumph for trivial distractions
over his great exhortation to glory.
over his great exhortation to glory.
277
862040
5619
triomf van de triviale afleiding
op zijn grootse aansporing tot glorie.
op zijn grootse aansporing tot glorie.
14:40
And so now we stand
278
868167
1764
En nu staan we dus
14:41
in the here and now.
279
869955
1730
in het hier en nu.
14:43
We are caught in that space
280
871709
2320
We zijn gevangen in die ruimte,
14:46
between beginnings and endings,
281
874053
2265
tussen beginnen en eind,
14:48
in the great, huge totality
of the human experience.
of the human experience.
282
876342
4232
in de grote, enorme totaliteit
van de menselijke ervaring.
van de menselijke ervaring.
14:52
The Sistine Chapel forces us
to look around as if it were a mirror.
to look around as if it were a mirror.
283
880598
3971
De Sixtijnse kapel dwingt ons
om rond te kijken, als in een spiegel.
om rond te kijken, als in een spiegel.
14:56
Who am I in this picture?
284
884593
1297
Wie ben ik in dit schilderij?
14:57
Am I one of the crowd?
285
885914
1306
Ben ik iemand in de massa?
14:59
Am I the drunk guy?
286
887244
1373
Ben ik de dronkenlap?
15:00
Am I the athlete?
287
888641
1456
Ben ik de atleet?
15:02
And as we leave this haven
of uplifting beauty,
of uplifting beauty,
288
890121
2260
Als we dit oord van verheffende
schoonheid verlaten,
schoonheid verlaten,
15:04
we are inspired to ask ourselves
life's biggest questions:
life's biggest questions:
289
892405
3944
inspireert het ons
tot de grote levensvragen:
tot de grote levensvragen:
15:08
Who am I, and what role do I play
in this great theater of life?
in this great theater of life?
290
896373
4838
wie ben ik, welke rol speel ik
in het grote theater des levens?
in het grote theater des levens?
15:13
Thank you.
291
901549
1171
Dankjewel
15:14
(Applause)
292
902744
3448
(Applaus)
15:18
Bruno Giussani: Elizabeth Lev, thank you.
293
906216
2971
Bruno Giussani: Elisabeth Lev, dankjewel.
15:21
Elizabeth, you mentioned
this whole issue of pornography,
this whole issue of pornography,
294
909211
3856
Je vermeldde de pornografiekwestie,
15:25
too many nudes and too many
daily life scenes and improper things
daily life scenes and improper things
295
913091
4813
teveel naakt en teveel alledaagse
scènes en onbetamelijke dingen,
scènes en onbetamelijke dingen,
15:30
in the eyes of the time.
296
918555
1865
naar de normen van toen.
15:32
But actually the story is bigger.
297
920444
1606
Maar het verhaal is nog sterker.
15:34
It's not just touching up
and covering up some of the figures.
and covering up some of the figures.
298
922074
3020
Het is meer dan retouches
en het bedekken van sommige figuren.
en het bedekken van sommige figuren.
15:37
This work of art was almost
destroyed because of that.
destroyed because of that.
299
925118
2624
Daardoor werd dit kunstwerk
bijna vernietigd.
bijna vernietigd.
15:40
Elizabeth Lev: The effect
of the Last Judgment was enormous.
of the Last Judgment was enormous.
300
928383
3025
Elisabeth Lev: Het Laatste Oordeel
maakte een enorme indruk.
maakte een enorme indruk.
15:43
The printing press made sure
that everybody saw it.
that everybody saw it.
301
931432
2950
De gedrukte pers zorgde ervoor
dat iedereen het zag.
dat iedereen het zag.
15:46
And so, this wasn't something
that happened within a couple of weeks.
that happened within a couple of weeks.
302
934406
3285
En dat gebeurde niet
binnen een paar weken tijd,
binnen een paar weken tijd,
15:49
It was something that happened
over the space of 20 years
over the space of 20 years
303
937715
4468
maar over een periode van 20 jaar
15:54
of editorials and complaints,
304
942207
1924
van hoofdartikels en klachten,
15:56
saying to the Church,
305
944155
1168
die de Kerk vertelden:
15:57
"You can't possibly tell us
how to live our lives.
how to live our lives.
306
945347
2575
"Met welk recht lees je ons de les
over onze levenswandel?
over onze levenswandel?
15:59
Did you notice you have
pornography in the Pope's chapel?"
pornography in the Pope's chapel?"
307
947946
3340
Heb je de pornografie
in de Pauselijke kapel al goed bekeken?"
in de Pauselijke kapel al goed bekeken?"
16:03
And so after complaints and insistence
308
951310
2460
Na al die klachten en aanmaningen
16:05
of trying to get this work destroyed,
309
953794
2716
om het werk te doen vernietigen,
16:08
it was finally the year
that Michelangelo died
that Michelangelo died
310
956534
2161
was het tijdens het sterfjaar
van Michelangelo
van Michelangelo
16:10
that the Church finally
found a compromise,
found a compromise,
311
958719
2081
dat de Kerk uiteindelijk
een compromis vond,
een compromis vond,
16:12
a way to save the painting,
312
960824
1531
een manier om het schilderij te redden,
16:14
and that was in putting up
these extra 30 covers,
these extra 30 covers,
313
962379
3317
en wel door 30 bedekkingen toe te voegen.
16:17
and that happens to be
the origin of fig-leafing.
the origin of fig-leafing.
314
965720
2747
Dat was het begin van het vijgenblad.
16:20
That's where it all came about,
315
968491
1588
Daar komt het vandaan,
16:22
and it came about from a church
that was trying to save a work of art,
that was trying to save a work of art,
316
970103
4130
uit een Kerk die een kunstwerk
probeerde te redden,
probeerde te redden,
16:26
not indeed deface or destroyed it.
317
974257
2171
veeleer dan het te onteren
of te vernietigen.
of te vernietigen.
16:28
BG: This, what you just gave us,
is not the classic tour
is not the classic tour
318
976888
2787
BG: Wat we van jou kregen,
is niet de klassieke rondleiding
is niet de klassieke rondleiding
16:31
that people get today
when they go to the Sistine Chapel.
when they go to the Sistine Chapel.
319
979699
2974
die mensen heden ten dage
krijgen in de Sixtijnse Kapel.
krijgen in de Sixtijnse Kapel.
16:34
(Laughter)
320
982697
2103
(Gelach)
16:36
EL: I don't know, is that an ad?
321
984824
1781
EL: Weet ik niet, is dat reclame?
16:38
(Laughter)
322
986629
1677
(Gelach)
16:40
BG: No, no, no, not necessarily,
it is a statement.
it is a statement.
323
988330
2988
BG: Nee, nee, niet noodzakelijk,
het is een statement.
het is een statement.
16:43
The experience of art today
is encountering problems.
is encountering problems.
324
991342
3914
De hedendaagse kunstervaring
is problematisch.
is problematisch.
16:47
Too many people want to see this there,
325
995280
2875
Te veel mensen willen
dit ter plekke bekijken,
dit ter plekke bekijken,
16:50
and the result is five million people
going through that tiny door
going through that tiny door
326
998179
3127
en het resultaat is dat 5 miljoen mensen
door dat kleine deurtje gaan
door dat kleine deurtje gaan
16:53
and experiencing it
in a completely different way
in a completely different way
327
1001330
2317
en het helemaal anders ervaren
16:55
than we just did.
328
1003671
1166
dan wij daarnet.
16:56
EL: Right. I agree. I think it's really
nice to be able to pause and look.
nice to be able to pause and look.
329
1004861
3529
EL: Mee eens. Het is echt fijn
dat je kan stilstaan en kijken.
dat je kan stilstaan en kijken.
17:00
But also realize,
even when you're in those days,
even when you're in those days,
330
1008414
2301
Maar bedenk ook
dat zelfs op een van die dagen
dat zelfs op een van die dagen
17:02
with 28,000 people a day,
331
1010739
2012
met 28.000 bezoekers,
17:04
even those days when you're in there
with all those other people,
with all those other people,
332
1012775
3110
als je daar met zovelen bent,
17:07
look around you and think
how amazing it is
how amazing it is
333
1015909
2405
je kan rondkijken en bedenken
hoe fantastisch het is
hoe fantastisch het is
17:10
that some painted plaster
from 500 years ago
from 500 years ago
334
1018338
3596
dat beschilderd pleister
van 500 jaar geleden
van 500 jaar geleden
17:13
can still draw all those people
standing side by side with you,
standing side by side with you,
335
1021958
3108
al die mensen die naast je staan
nog kan aantrekken
nog kan aantrekken
17:17
looking upwards with their jaws dropped.
336
1025090
1975
die met open mond omhoog staan te kijken.
17:19
It's a great statement about how beauty
truly can speak to us all
truly can speak to us all
337
1027089
4925
Het is een geweldig statement over
hoe schoonheid ons allen kan aanspreken,
hoe schoonheid ons allen kan aanspreken,
17:24
through time and through geographic space.
338
1032038
2687
door tijd en ruimte heen.
17:26
BG: Liz, grazie.
339
1034749
1194
BG: Liz, dankjewel.
17:27
EL: Grazie a te.
340
1035967
1207
EL: Dankjewel.
17:29
BG: Thank you.
341
1037198
1176
BG: Dankjewel.
17:30
(Applause)
342
1038398
1863
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Lev - Art historianElizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth.
Why you should listen
Art historian Elizabeth Lev became captivated by Rome while completing her graduate studies. She writes and lectures on Renaissance art in the Eternal City, but is most at home in the Vatican Museums, founded in the 16th century to house the trove of art amassed by centuries of Popes. She has spent 15 years studying the vast collection, which contain not only Christian-themed works but art from virtually every other culture in the world. She consults with the Vatican Museums and wrote the film Vatican Treasures. She also wrote A Body for Glory, examining how the papal collection of Greco-Roman nudes grew into the Sistine Chapel.
Elizabeth Lev | Speaker | TED.com