TEDGlobal 2009
Itay Talgam: Lead like the great conductors
Itay Talgam: Dirigeren als de topdirigenten
Filmed:
Readability: 3.2
3,574,454 views
Een orkestdirigent moet het hoofd bieden aan de ultieme leiderschap uitdaging: harmonie creëren zonder een woord te spreken. In deze innemende TEDtalk, laat Itay Talgam de unieke stijlen zien van zes belangrijke dirigenten uit de 20e eeuw, en trekt daar cruciale lessen uit voor elke leider.
Itay Talgam - Conductor and leadership expert
After a decade-long conducting career in his native Israel, Itay Talgam has reinvented himself as a "conductor of people" -- in government, academia, business and education. He is the author of The Ignorant Maestro. Full bio
After a decade-long conducting career in his native Israel, Itay Talgam has reinvented himself as a "conductor of people" -- in government, academia, business and education. He is the author of The Ignorant Maestro. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
The magical moment, the magical moment of conducting.
0
1000
4000
Het magische moment, hét magische moment van het dirigeren.
00:20
Which is, you go onto a stage. There is an orchestra sitting.
1
5000
2000
Je gaat het toneel op. Het orkest zit al klaar.
00:22
They are all, you know, warming up and doing stuff.
2
7000
4000
Ze zijn bezig met de warming-up en de voorbereiding.
00:26
And I go on the podium.
3
11000
2000
En ik betreed het podium.
00:28
You know, this little office of the conductor.
4
13000
3000
Dit kleine kantoortje van de dirigent.
00:31
Or rather a cubicle, an open-space cubicle,
5
16000
3000
Of een werkhokje beter gezegd, een open werkhokje,
00:34
with a lot of space.
6
19000
2000
met heel veel ruimte.
00:36
And in front of all that noise,
7
21000
2000
En als je tegenover al dat lawaai staat,
00:38
you do a very small gesture.
8
23000
2000
maak je een heel klein gebaar.
00:40
Something like this, not very pomp, not very sophisticated, this.
9
25000
4000
Zoiets als dit, niet heel uitbundig, niet heel geraffineerd, gewoon zoiets als dit.
00:44
And suddenly, out of the chaos, order.
10
29000
3000
En dan opeens, uit de chaos, is er orde.
00:47
Noise becomes music.
11
32000
2000
Lawaai wordt muziek.
00:49
And this is fantastic. And it's so tempting
12
34000
2000
Dat is fantastisch. En heel verleidelijk
00:51
to think that it's all about me.
13
36000
2000
om te denken dat dat allemaal door mij komt.
00:53
(Laughter)
14
38000
2000
(Gelach)
00:55
All those great people here, virtuosos,
15
40000
2000
Al die geweldige mensen hier, zo virtuoos,
00:57
they make noise, they need me to do that.
16
42000
2000
ze maken lawaai, ze hebben me nodig om dit te doen.
00:59
Not really. If it were that,
17
44000
2000
Niet echt. Als het zo zou zijn,
01:01
I would just save you the talk,
18
46000
2000
zou ik jullie dit praatje besparen
01:03
and teach you the gesture.
19
48000
2000
en je slechts het gebaar leren.
01:05
So you could go out to the world
20
50000
2000
Zodat je de wereld over kunt gaan
01:07
and do this thing in whatever company or whatever you want,
21
52000
3000
en dit gebaar kunnen laten zien in welk bedrijf of waar dan ook,
01:10
and you have perfect harmony. It doesn't work.
22
55000
2000
en je vervolgens perfecte harmonie zou hebben. Zo werkt het niet.
01:12
Let's look at the first video.
23
57000
2000
Laten we naar de eerste video kijken.
01:14
I hope you'll think it's a good example of harmony.
24
59000
3000
Ik hoop dat jullie vinden dat het een goed voorbeeld is van harmonie.
01:17
And then speak a little bit about how it comes about.
25
62000
4000
En daarna bespreken we hoe dat komt.
01:21
(Music)
26
66000
4000
(Muziek ♫)
02:17
Was that nice?
27
122000
2000
Was dat aangenaam?
02:19
So that was a sort of a success.
28
124000
3000
Nu als dit een succesvol optreden was,
02:22
Now, who should we thank for the success?
29
127000
3000
wie zouden we dan moeten bedanken voor dat succes?
02:25
I mean, obviously the orchestra musicians
30
130000
2000
De muzikanten natuurlijk,
02:27
playing beautifully,
31
132000
2000
die prachtig speelden,
02:29
the Vienna Philharmonic Orchestra.
32
134000
4000
het Wiener Philarmoniker.
02:33
They don't often even look at the conductor.
33
138000
2000
Ze kijken vaak zelfs niet eens naar de dirigent.
02:35
Then you have the clapping audience, yeah,
34
140000
3000
Dan heb je ook nog het klappende publiek
02:38
actually taking part in doing the music.
35
143000
2000
dat echt deelneemt aan de muziek.
02:40
You know Viennese audiences usually don't interfere with the music.
36
145000
4000
Het Weense publiek bemoeit zich normaal gesproken niet met de muziek moet u weten.
02:44
This is the closest to an Oriental bellydancing feast
37
149000
4000
Dichter bij een oosters buikdansfeest
02:48
that you will ever get in Vienna.
38
153000
2000
zul je nooit komen in Wenen.
02:50
(Laughter)
39
155000
1000
(Gelach)
02:51
Unlike, for example Israel, where audiences cough all the time.
40
156000
3000
In tegenstelling tot bijvoorbeeld Israël, waar het publiek continu zit te hoesten.
02:54
You know, Arthur Rubinstein, the pianist, used to say
41
159000
3000
Art Rubinstein, de pianist, zei altijd:
02:57
that, "Anywhere in the world, people that have the flu, they go to the doctor.
42
162000
3000
"Overal ter wereld gaan mensen die griep hebben naar de dokter.
03:00
In Tel Aviv they come to my concerts."
43
165000
3000
In Tel Aviv komen ze naar mijn concerten."
03:03
(Laughter)
44
168000
1000
(Gelach)
03:04
So that's a sort of a tradition.
45
169000
2000
Het is dus een soort traditie daar.
03:06
But Viennese audiences do not do that.
46
171000
2000
Maar het Weense publiek doet dat dus niet.
03:08
Here they go out of their regular, just to be part of that,
47
173000
5000
Hier gaan ze buiten hun boekje, alleen maar om er deel van uit te maken,
03:13
to become part of the orchestra, and that's great.
48
178000
2000
om deel te worden van het orkest, en dat is geweldig.
03:15
You know, audiences like you, yeah,
49
180000
2000
Publiek als julie, ja,
03:17
make the event.
50
182000
3000
die maken het evenement.
03:20
But what about the conductor? What can you say
51
185000
2000
En de dirigent? Wat kun je er eigenlijk over zeggen,
03:22
the conductor was doing, actually?
52
187000
4000
over hetgeen de dirigent mee bezig was?
03:26
Um, he was happy.
53
191000
3000
Uhm, hij was ... blij.
03:29
And I often show this to senior management.
54
194000
3000
Ik laat dit fragment vaak aan senior managers zien.
03:32
People get annoyed.
55
197000
2000
Mensen raken geïrriteerd.
03:34
"You come to work. How come you're so happy?"
56
199000
2000
"Je gaat naar je werk. Hoe kun je dan zo blij zijn?"
03:36
Something must be wrong there, yeah? But he's spreading happiness.
57
201000
3000
Daar moet iets niet in de haak zijn toch? Maar hij is bezig met het overbrengen van geluk.
03:39
And I think the happiness, the important thing is this happiness
58
204000
2000
En ik denk dat dit geluk... het belangrijke punt bij dit geluk is dat
03:41
does not come from
59
206000
3000
het niet voortkomt
03:44
only his own story and his joy of the music.
60
209000
3000
uit alleen zijn eigen verhaal en zijn vreugde over de muziek.
03:47
The joy is about enabling other people's stories
61
212000
4000
De vreugde gaat over het mogelijk maken dat andermans verhalen
03:51
to be heard at the same time.
62
216000
2000
ook tegelijkertijd gehoord worden.
03:53
You have the story of the orchestra as a professional body.
63
218000
4000
Je hebt het verhaal van het orkest als professionele groep.
03:57
You have the story of the audience as a community. Yeah.
64
222000
3000
Er is het verhaal van het publiek als gemeenschap. Inderdaad.
04:00
You have the stories of the individuals
65
225000
2000
Je hebt de individuele verhalen van mensen
04:02
in the orchestra and in the audience.
66
227000
2000
in het orkest en in het publiek.
04:04
And then you have other stories, unseen.
67
229000
3000
En dan heb je nog andere verhalen... onzichtbare.
04:07
People who build this wonderful concert hall.
68
232000
3000
Mensen die die schitterende concertzaal gebouwd hebben.
04:10
People who made those Stradivarius, Amati, all those beautiful instruments.
69
235000
5000
Mensen die die Stradivarius of Amati en al die andere prachtige instrumenten gemaakt hebben.
04:15
And all those stories are being heard at the same time.
70
240000
3000
En al die verhalen hoor je tegelijkertijd.
04:18
This is the true experience of a live concert.
71
243000
3000
Dat is de ware ervaring van een live concert.
04:21
That's a reason to go out of home. Yeah?
72
246000
2000
Dat is de reden om van huis te gaan toch?
04:23
And not all conductors do just that.
73
248000
3000
En niet alle dirigenten doen dat.
04:26
Let's see somebody else, a great conductor.
74
251000
2000
Laten we naar een andere belangrijke dirigent kijken,
04:28
Riccardo Muti, please.
75
253000
2000
Riccardo Muti, alsjeblieft.
04:31
(Music)
76
256000
4000
(Muziek ♫)
05:07
Yeah, that was very short, but you could see
77
292000
2000
Ok, dit was wat aan de korte kant. Maar je kon zien
05:09
it's a completely different figure. Right?
78
294000
2000
dat het een compleet andere persoonlijkheid was, niet?
05:11
He's awesome. He's so commanding. Yeah?
79
296000
2000
Hij wekt ontzag op. Hij is erg dwingend toch?
05:13
So clear. Maybe a little bit over-clear.
80
298000
5000
Erg duidelijk. Misschien iets té duidelijk.
05:18
Can we have a little demonstration? Would you be my orchestra for a second?
81
303000
3000
Zullen we een korte demonstratie doen? Willen jullie even mijn orkest zijn?
05:21
Can you sing, please, the first note of Don Giovanni?
82
306000
2000
Willen jullie alsjeblieft de eerste noot uit Don Giovanni zingen?
05:23
You have to sing "Aaaaaah," and I'll stop you.
83
308000
3000
Jullie moeten "Aaaaaah" zingen en dan laat ik jullie stoppen.
05:26
Okay? Ready?
84
311000
2000
Ok? Klaar?
05:28
Audience: ♫ Aaaaaaah ... ♫
85
313000
2000
Publiek: ♫ Aaaaaaah... ♫
05:30
Itay Talgam: Come on, with me. If you do it without me
86
315000
2000
Itay Talgam: Kom op jongens, wanneer ik het seintje geef. Als jullie het zonder mij doen
05:32
I feel even more redundant than I already feel.
87
317000
3000
dan voel ik me nog overbodiger dan ik me al voel.
05:35
So please, wait for the conductor.
88
320000
3000
Wacht dus op de dirigent alsjeblieft.
05:38
Now look at me. "Aaaaaah," and I stop you. Let's go.
89
323000
3000
Kijk even naar mij. "Aaaaaah" en dan laat ik jullie stoppen. Hier gaan we...
05:41
Audience: ♫ ... Aaaaaaaah ... ♫
90
326000
4000
Publiek: ♫... Aaaaaaaah... ♫
05:45
(Laughter)
91
330000
2000
(Gelach)
05:47
Itay Talgam: So we'll have a little chat later.
92
332000
2000
Itay Talgam: "Daar heb ik het met jou nog wel even over"
05:49
(Laughter)
93
334000
1000
(Gelach)
05:50
But ... There is a vacancy for a ...
94
335000
4000
Maar... Er is een vacature voor een...
05:54
But -- (Laughter)
95
339000
4000
Maar -- (Gelach)
05:58
-- you could see that you could stop an orchestra with a finger.
96
343000
3000
-- jullie zagen dat je met een vinger een orkest kunt laten stoppen.
06:01
Now what does Riccardo Muti do? He does something like this ...
97
346000
2000
En wat doet Riccardo Muti ? Hij doet zoiets als dit...
06:06
(Laughter)
98
351000
1000
(Gelach)
06:07
And then -- sort of -- (Laughter)
99
352000
3000
En dan -- iets in de trant van -- (Gelach)
06:10
So not only the instruction is clear,
100
355000
3000
Dus niet alleen zijn aanwijzing is duidelijk,
06:13
but also the sanction, what will happen if you don't do what I tell you.
101
358000
3000
ook de sanctie, wat er gebeurt als je niet doet wat ik zeg.
06:16
(Laughter)
102
361000
3000
(Gelach)
06:19
So, does it work? Yes, it works --
103
364000
4000
Werkt het? Ja, het werkt --
06:23
to a certain point.
104
368000
2000
tot op zeker hoogte.
06:25
When Muti is asked, "Why do you conduct like this?"
105
370000
2000
Toen ze aan Muti vroegen: "Waarom dirigeer je op deze manier?"
06:27
He says, "I'm responsible."
106
372000
2000
Zei hij: "Ik ben verantwoordelijk."
06:29
Responsible in front of him.
107
374000
2000
Verantwoordelijk ten opzicht van hem.
06:31
No he doesn't really mean Him. He means Mozart,
108
376000
2000
Nee, hij bedoelt niet Hem. Hij bedoelt Mozart,
06:33
which is -- (Laughter) -- like a third seat from the center.
109
378000
4000
die -- (Gelach) -- twee stoelen naast Hem...
06:37
(Laughter)
110
382000
1000
(Gelach)
06:38
So he says, "If I'm --
111
383000
2000
Dus hij zegt: "Als ik..."
06:40
(Applause)
112
385000
2000
(Applaus)
06:42
if I'm responsible for Mozart,
113
387000
2000
Als ik voor Mozart verantwoordelijk ben,
06:44
this is going to be the only story to be told.
114
389000
2000
dan is dit het enige verhaal dat verteld gaat worden.
06:46
It's Mozart as I, Riccardo Muti, understand it."
115
391000
4000
Het is Mozart zoals ik, Riccardo Muti, die interpreteer."
06:50
And you know what happened to Muti?
116
395000
2000
En weet je wat er met Muti gebeurde?
06:52
Three years ago he got a letter signed by
117
397000
2000
Drie jaar geleden kreeg hij een brief,
06:54
all 700 employees of La Scala,
118
399000
3000
die ondertekend was door alle 700 medewerkers van La Scala,
06:57
musical employees, I mean the musicians,
119
402000
2000
muzikale medewerkers, ik bedoel de muzikanten,
06:59
saying, "You're a great conductor. We don't want to work with you. Please resign."
120
404000
4000
die schreven: "Je bent een groot dirigent. We willen niet met je samenwerken. Neem alstublieft ontslag."
07:03
(Laughter)
121
408000
1000
(Gelach)
07:04
"Why? Because you don't let us develop.
122
409000
3000
"Waarom? Omdat je ons onszelf niet laat ontwikkelen.
07:07
You're using us as instruments, not as partners.
123
412000
3000
Je gebruikt ons als instrumenten, niet als partners.
07:10
And our joy of music, etc., etc. ..."
124
415000
2000
En onze vreugde over de muziek, etc, etc..."
07:12
So he had to resign. Isn't that nice?
125
417000
2000
Dus hij moest ontslag nemen. Is dat niet fijn?
07:14
(Laughter)
126
419000
2000
(Gelach)
07:16
He's a nice guy. He's a really nice guy.
127
421000
3000
Nee, hij is een aardige man. Hij is echt een aardige man.
07:19
Well, can you do it with less control,
128
424000
3000
Kun je dus met minder controle toe,
07:22
or with a different kind of control?
129
427000
2000
of met een ander soort controle?
07:24
Let's look at the next conductor, Richard Strauss.
130
429000
4000
Laten we naar de volgende dirigent kijken, Richard Strauss.
07:30
(Music)
131
435000
4000
(Muziek)
07:58
I'm afraid you'll get the feeling that I really picked on him because he's old.
132
463000
4000
Ik ben bang dat jullie het idee hebben dat ik op hem afgeef omdat hij oud is.
08:02
It's not true. When he was a young man
133
467000
3000
Dat is niet waar. Toen hij een jongeman was,
08:05
of about 30, he wrote what he called
134
470000
2000
rond de dertig, schreef hij zoals hij het noemde:
08:07
"The Ten Commandments for Conductors."
135
472000
2000
"De Tien Geboden voor Dirigenten."
08:09
The first one was: If you sweat by the end of the concert
136
474000
3000
De eerste was: Als je aan het eind van het concert zweet
08:12
it means that you must have done something wrong.
137
477000
2000
betekent het dat je iets fout gedaan hebt.
08:14
That's the first one. The fourth one you'll like better.
138
479000
2000
Dat is de eerste. De vierde zullen jullie wel leuker vinden.
08:16
It says: Never look at the trombones --
139
481000
2000
Hij zegt: Kijk nooit naar de trombones --
08:18
it only encourages them.
140
483000
2000
het moedigt ze alleen maar aan.
08:20
(Laughter)
141
485000
5000
(Gelach)
08:25
So, the whole idea is really to let
142
490000
2000
Het hele idee is dus om het
08:27
it happen by itself.
143
492000
2000
uit zichzelf te laten gebeuren.
08:29
Do not interfere.
144
494000
2000
Niet tussenbeide te komen.
08:31
But how does it happen? Did you see
145
496000
3000
Hoe laat je het dan gebeuren? Zag je
08:34
him turning pages in the score?
146
499000
2000
hem de bladzijden van de partituur omslaan?
08:36
Now, either he is senile,
147
501000
2000
Hij is dus òf seniel,
08:38
and doesn't remember his own music, because he wrote the music.
148
503000
3000
en herinnert zich zijn eigen muziek niet, hij heeft immers de muziek geschreven.
08:41
Or he is actually transferring a very strong message to them, saying,
149
506000
3000
Of hij geeft ze een heel krachtige boodschap mee:
08:44
"Come on guys. You have to play by the book.
150
509000
4000
"Kom op jongens. Jullie moeten volgens het boekje spelen.
08:48
So it's not about my story. It's not about your story.
151
513000
2000
Het gaat dus niet om mijn verhaal. Het gaat niet om jullie verhaal.
08:50
It's only the execution of the written music,
152
515000
3000
Het is alleen de uitvoering van de uitgeschreven muziek,
08:53
no interpretation."
153
518000
2000
zonder interpretatie."
08:55
Interpretation is the real story of the performer.
154
520000
3000
Interpretatie is het echte verhaal van de artiest.
08:58
So, no, he doesn't want that. That's a different kind of control.
155
523000
3000
Hij wil dat dus niet. Dat is een andere manier van controle.
09:01
Let's see another super-conductor,
156
526000
3000
Laten we naar een andere superdirigent kijken,
09:04
a German super-conductor. Herbert von Karajan, please.
157
529000
3000
de Duitse superdirigent Herbert von Karajan, alsjeblieft.
09:07
(Music)
158
532000
4000
(Muziek ♫)
09:40
What's different? Did you see the eyes? Closed.
159
565000
3000
Wat is er anders? Zag je z'n ogen? Gesloten.
09:43
Did you see the hands?
160
568000
3000
Zag je z'n handen?
09:46
Did you see this kind of movement? Let me conduct you. Twice.
161
571000
3000
Zag je deze manier van bewegen? Laat me jullie dirigeren. Twee keer.
09:49
Once like a Muti, and you'll -- (Claps) -- clap, just once.
162
574000
2000
Eerst als een Muti en dan -- (klapt) -- klappen jullie, één keer.
09:51
And then like Karajan. Let's see what happens. Okay?
163
576000
2000
En dan als Karajan. Laten we eens kijken wat er gebeurt. Ok?
09:53
Like Muti. You ready? Because Muti ...
164
578000
3000
Als Muti. Klaar? Omdat Muti...
09:56
(Laughter) Okay? Ready? Let's do it.
165
581000
3000
(Gelach) Ok? Klaar? Aan de slag.
09:59
Audience: (Claps)
166
584000
1000
Publiek: (Klapt)
10:00
Itay Talgam: Hmm ... again.
167
585000
2000
Itay Talgam: Hmm... opnieuw.
10:02
Audience: (Claps)
168
587000
2000
Publiek: (Klapt)
10:04
Itay Talgam: Good. Now like a Karajan. Since you're already trained,
169
589000
2000
Itay Talgam: Ok. Nu als een Karajan. Omdat jullie al geoefend hebben,
10:06
let me concentrate, close my eyes. Come, come.
170
591000
3000
ik moet even concentreren, ogen dicht. Kom maar.
10:11
Audience: (Claps) (Laughter)
171
596000
2000
Publiek: (Klapt) (Gelach)
10:13
Itay Talgam: Why not together? (Laughter)
172
598000
2000
Itay Talgam: Waarom niet tegelijk? (Gelach)
10:15
Because you didn't know when to play.
173
600000
2000
Omdat jullie niet wisten wanneer jullie moesten klappen.
10:17
Now I can tell you, even the Berlin Philharmonic
174
602000
2000
Ik kan jullie vertellen, ook het Berliner Philharmoniker
10:19
doesn't know when to play.
175
604000
2000
weet niet wanneer ze moeten spelen.
10:21
(Laughter)
176
606000
1000
(Gelach)
10:22
But I'll tell you how they do it. No cynicism.
177
607000
2000
Maar ik zal jullie vertellen hoe ze het doen. Zonder cynisme.
10:24
This is a German orchestra, yes?
178
609000
2000
Dit is een Duits orkest ja.
10:26
They look at Karajan. And then they look at each other.
179
611000
4000
Ze kijken naar Karajan. En dan kijken ze naar elkaar.
10:30
(Laughter)
180
615000
3000
(Gelach)
10:33
"Do you understand what this guy wants?"
181
618000
3000
"Snap jij wat die gast bedoelt?"
10:36
And after doing that,
182
621000
2000
En daarna
10:38
they really look at each other, and the first players of the orchestra
183
623000
2000
kijken ze echt naar elkaar, en de eerste spelers van het orkest
10:40
lead the whole ensemble in playing together.
184
625000
3000
leiden vervolgens het hele ensemble tot samenspel.
10:43
And when Karajan is asked about it
185
628000
2000
En als ze Karajan ernaar vragen
10:45
he actually says, "Yes, the worst damage
186
630000
2000
zegt hij werkelijk: "Ja, de grootste schade
10:47
I can do to my orchestra
187
632000
2000
die ik mijn orkest kan toebrengen
10:49
is to give them a clear instruction.
188
634000
4000
is hen een duidelijke instructie geven.
10:53
Because that would
189
638000
2000
Omdat dat ervoor zou zorgen
10:55
prevent the ensemble, the listening to each other
190
640000
4000
dat het ensemble niet naar elkaar luistert,
10:59
that is needed for an orchestra."
191
644000
2000
wat ze wél moeten doen in een orkest."
11:01
Now that's great. What about the eyes?
192
646000
2000
Dat is dus geweldig. En nu over de ogen.
11:03
Why are the eyes closed?
193
648000
2000
Waarom zijn ze gesloten?
11:05
There is a wonderful story about Karajan conducting in London.
194
650000
4000
Er is een schitterend verhaal over Karajan toen hij in London dirigeerde.
11:09
And he cues in a flute player like this.
195
654000
3000
En hij een fluitspeler een aanwijzing gaf als deze.
11:12
The guy has no idea what to do. (Laughter)
196
657000
3000
De knul had geen idee wat hij moest doen. (Gelach)
11:15
"Maestro, with all due respect, when should I start?"
197
660000
3000
"Maestro, met alle respect, wanneer zou ik moeten beginnen?
11:18
What do you think Karajan's reply was? When should I start?
198
663000
3000
Wat denk je dat Karajan's antwoord was? Wanneer zou ik moeten beginnen?
11:21
Oh yeah. He says, "You start when you can't stand it anymore."
199
666000
4000
Oh ja. Hij antwoordde: "Je begint wanneer je het niet langer meer kunt uithouden."
11:25
(Laughter)
200
670000
3000
(Gelach)
11:28
Meaning that you know you have no authority to change anything.
201
673000
5000
Waarmee hij bedoelde dat je weet dat je geen autoriteit hebt om iets te veranderen.
11:33
It's my music. The real music is only in Karajan's head.
202
678000
4000
Het is míjn muziek. De echte muziek bevindt zich alleen in Karajan's hoofd.
11:37
And you have to guess my mind. So you are under tremendous pressure
203
682000
3000
En jullie moeten mijn gedachten raden. Dus jullie staan onder gigantische druk
11:40
because I don't give you instruction,
204
685000
2000
omdat ik jullie geen aanwijzingen geef,
11:42
and yet, you have to guess my mind.
205
687000
2000
en jullie toch mijn gedachten moeten zien te lezen.
11:44
So it's a different kind of, a very spiritual but yet
206
689000
2000
Dit is dus weer een ander soort, een heel spirituele dat wel,
11:46
very firm control.
207
691000
3000
maar toch ferme manier van controle.
11:49
Can we do it in another way? Of course we can. Let's go back
208
694000
2000
Kan het op een andere manier? Natuurlijk kan dat. Laten we teruggaan
11:51
to the first conductor we've seen:
209
696000
2000
naar de eerste dirigent die we gezien hebben:
11:53
Carlos Kleiber, his name. Next video, please.
210
698000
2000
Zijn naam is Carlos Kleiber. Volgende video alsjeblieft.
11:57
(Music)
211
702000
4000
(Muziek ♫)
12:53
(Laughter) Yeah.
212
758000
2000
(Gelach) Yeah.
12:55
Well, it is different. But isn't that controlling in the same way?
213
760000
3000
Dit is anders. Maar is het niet op dezelfde manier een vorm van controle?
12:58
No, it's not, because he is not telling them what to do.
214
763000
3000
Nee, dat is het niet. Omdat hij hen niet vertelt wat ze moeten doen.
13:01
When he does this, it's not,
215
766000
2000
Wanneer hij zo met zijn armen doet, is het niet
13:03
"Take your Stradivarius and like Jimi Hendrix,
216
768000
3000
"Neem je Stradivarius en smijt 'm als Jimi Hendrix
13:06
smash it on the floor." It's not that.
217
771000
2000
op de grond." Dat wil hij niet zeggen.
13:08
He says, "This is the gesture of the music.
218
773000
2000
Hij zegt: "Dit is de beweging van de muziek.
13:10
I'm opening a space for you
219
775000
2000
Ik creëer een ruimte voor je
13:12
to put in another layer
220
777000
2000
zodat je een andere interpretatielaag
13:14
of interpretation."
221
779000
2000
erin kunt leggen."
13:16
That is another story.
222
781000
2000
Dat is iets anders.
13:18
But how does it really work together
223
783000
2000
Maar hoe werkt dat als een orkest samen moet spelen
13:20
if it doesn't give them instructions?
224
785000
2000
als hij hen geen aanwijzingen geeft?
13:22
It's like being on a rollercoaster. Yeah?
225
787000
2000
Het is als een ritje in de achtbaan.
13:24
You're not really given any instructions,
226
789000
2000
Je krijgt geen aanwijzingen.
13:26
but the forces of the process itself keep you in place.
227
791000
4000
Maar de krachten van het proces zelf houden je op z'n plek.
13:30
That's what he does.
228
795000
2000
Dat is wat hij doet.
13:32
The interesting thing is of course the rollercoaster does not really exist.
229
797000
2000
Het interessante is natuurlijk dat de achtbaan niet echt bestaat.
13:34
It's not a physical thing. It's in the players' heads.
230
799000
4000
Het is niet iets fysieks. Het bevindt zich in het hoofd van de muzikanten.
13:38
And that's what makes them into partners.
231
803000
3000
En dat is wat hen partners maakt.
13:41
You have the plan in your head.
232
806000
2000
Je hebt het plan in je hoofd.
13:43
You know what to do, even though Kleiber is not conducting you.
233
808000
3000
Je weet wat je moet doen, ook al dirigeert Kleiber je niet.
13:46
But here and there and that. You know what to do.
234
811000
3000
En maakt hij van die rare bewegingen. Je weet wat je moet doen.
13:49
And you become a partner building the rollercoaster,
235
814000
3000
En zo word je een partner die meebouwt aan de achtbaan
13:52
yeah, with sound,
236
817000
2000
met geluid,
13:54
as you actually take the ride.
237
819000
2000
terwijl je de rit maakt.
13:56
This is very exciting for those players.
238
821000
3000
En dat is heel spannend voor die muzikanten.
13:59
They do need to go to a sanatorium for two weeks, later.
239
824000
2000
Ze moeten daarna wel twee weken naar een sanatorium...
14:01
(Laughter)
240
826000
1000
(Gelach)
14:02
It is very tiring. Yeah?
241
827000
2000
Het is echt heel vermoeiend.
14:04
But it's the best music making, like this.
242
829000
4000
Maar het is de beste manier om muziek te maken, op deze manier.
14:08
But of course it's not only about motivation
243
833000
3000
Maar natuurlijk gaat het niet alleen om motivatie
14:11
and giving them a lot of physical energy.
244
836000
3000
en ze veel fysieke energie geven.
14:14
You also have to be very professional.
245
839000
2000
Je moet ook heel professioneel zijn.
14:16
And look again at this Kleiber.
246
841000
2000
Kijk opnieuw even naar Kleiber.
14:18
Can we have the next video, quickly?
247
843000
2000
Kunnen we snel even de volgende video zien?
14:20
You'll see what happens when there is a mistake.
248
845000
4000
Je ziet wat er gebeurt wanneer er een fout gemaakt wordt.
14:24
(Music) Again you see the beautiful body language.
249
849000
3000
(Muziek ♫) Je ziet opnieuw de prachtige lichaamstaal.
14:27
(Music)
250
852000
3000
(Muziek ♫)
14:33
And now there is a trumpet player who
251
858000
3000
En nu is er een trompettist die
14:36
does something not exactly the way it should be done.
252
861000
2000
iets niet speelt op de manier waarop het zou moeten.
14:38
Go along with the video. Look.
253
863000
2000
Kijk maar naar de video. Kijk.
14:43
See, second time for the same player.
254
868000
4000
Kijk, de tweede keer een signaal voor dezelfde muzikant.
14:49
(Laughter) And now the third time for the same player.
255
874000
3000
(Gelach). En nu de derde keer voor 'm.
14:56
(Laughter)
256
881000
1000
(Gelach)
14:57
"Wait for me after the concert.
257
882000
2000
"Wacht na het concert maar even op me.
14:59
I have a short notice to give you."
258
884000
2000
Ik heb een korte mededeling voor je."
15:01
You know, when it's needed, the authority is there. It's very important.
259
886000
4000
Wanneer het nodig is, is de autoriteit er. En dat is erg belangrijk.
15:05
But authority is not enough to make people your partners.
260
890000
3000
Maar autoriteit alleen is niet voldoende om mensen tot partners te maken.
15:08
Let's see the next video, please. See what happens here.
261
893000
2000
Laten we naar de volgende video kijken. En wat er daar gebeurt.
15:10
You might be surprised having seen Kleiber
262
895000
2000
Het zal jullie misschien verrassen omdat jullie Kleiber eerder zagen
15:12
as such a hyperactive guy.
263
897000
3000
als zo'n hyperactieve man.
15:15
He's conducting Mozart.
264
900000
2000
Hij dirigeert Mozart
15:17
(Music)
265
902000
3000
(Muziek ♫)
15:20
The whole orchestra is playing.
266
905000
2000
Het hele orkest speelt.
15:22
(Music)
267
907000
2000
(Muziek ♫)
15:24
Now something else.
268
909000
2000
Nu iets anders.
15:26
(Music)
269
911000
3000
(Muziek ♫)
15:36
See? He is there 100 percent,
270
921000
4000
Zie je? Hij is daar 100 procent aanwezig,
15:40
but not commanding, not telling what to do.
271
925000
2000
maar niet op een bevelende manier, hij zegt niet wat je moet doen.
15:42
Rather enjoying what the soloist is doing.
272
927000
3000
Hij staat veeleer van de muziek te genieten.
15:45
(Music)
273
930000
3000
(Muziek ♫)
15:48
Another solo now. See what you can pick up from this.
274
933000
3000
En kijk nu eens wat je van het volgende kunt opsteken.
15:51
(Music)
275
936000
3000
(Muziek ♫)
15:57
Look at the eyes.
276
942000
2000
Kijk naar zijn ogen.
16:03
Okay. You see that?
277
948000
2000
Ok. Zie je dat?
16:05
First of all, it's a kind of a compliment we all like to get.
278
950000
3000
Ten eerste, zo'n compliment zouden we allemaal willen krijgen.
16:08
It's not feedback. It's an "Mmmm ..." Yeah, it comes from here.
279
953000
3000
Het is geen feedback. Het is een "Mmm..." Het komt echt uit het hart.
16:11
So that's a good thing.
280
956000
2000
Dat is dus goed.
16:13
And the second thing is
281
958000
2000
En het tweede punt,
16:15
it's about actually being in control,
282
960000
2000
hij laat zien dat hij het onder controle heeft,
16:17
but in a very special way.
283
962000
2000
maar op een speciale manier.
16:19
When Kleiber does -- did you see the eyes,
284
964000
3000
Wanneer Kleiber dit doet -- zag je de ogen,
16:22
going from here? (Singing)
285
967000
2000
van beneden naar boven gaan? (Zingt)
16:24
You know what happens? Gravitation is no more.
286
969000
4000
Weet je wat er gebeurt? De zwaartekracht bestaat niet meer.
16:28
Kleiber not only creates a process,
287
973000
2000
Kleiber creëert niet alleen een proces,
16:30
but also creates the conditions in the world
288
975000
3000
maar hij creëert ook de voorwaarden in de wereld
16:33
in which this process takes place.
289
978000
3000
waarin dit proces plaats vindt.
16:36
So again, the oboe player
290
981000
2000
De oboespeler
16:38
is completely autonomous
291
983000
2000
is volledig autonoom
16:40
and therefore happy and proud of his work,
292
985000
3000
en daarom blij en trots op zijn werk,
16:43
and creative and all of that.
293
988000
2000
en creatief etc.
16:45
And the level in which Kleiber is in control is in a different level.
294
990000
4000
Het niveau waarop Kleiber controle uitoefent is een ander niveau.
16:49
So control is no longer a zero-sum game.
295
994000
3000
Controle is niet langer een alles of niets spelletje.
16:52
You have this control. You have this control. And all you put together,
296
997000
2000
Je hebt het onder controle. Je hebt 't onder controle. En alles wat je met elkaar
16:54
in partnership, brings about the best music.
297
999000
4000
samenstelt, leidt tot de mooist mogelijke muziek.
16:58
So Kleiber is about process.
298
1003000
2000
Bij Kleiber gaat het om het proces.
17:00
Kleiber is about conditions in the world.
299
1005000
2000
Bij Kleiber gaat het om voorwaarden scheppen in die wereld.
17:02
But you need to have process and content to create the meaning.
300
1007000
4000
Maar je hebt proces én inhoud nodig om betekenis te creëren.
17:06
Lenny Bernstein, my own personal maestro.
301
1011000
2000
Lenny Bernstein, mijn persoonlijke maestro
17:08
Since he was a great teacher,
302
1013000
3000
omdat hij een groot leraar was voor me,
17:11
Lenny Bernstein always started from the meaning. Look at this, please.
303
1016000
6000
Lenny Bernstein ging altijd uit van de bedoeling. Kijk maar naar het volgende.
17:17
(Music)
304
1022000
4000
(Muziek ♫)
18:16
Do you remember the face of Muti, at the beginning?
305
1081000
2000
Herinner je het gezicht van Muti nog, uit het begin?
18:18
Well he had a wonderful expression, but only one.
306
1083000
3000
Hij had een mooie uitdrukking, maar slechts eentje.
18:21
(Laughter)
307
1086000
1000
(Gelach)
18:22
Did you see Lenny's face?
308
1087000
2000
Zag je Lenny's gezicht?
18:24
You know why? Because the meaning of the music is pain.
309
1089000
4000
Weet je waarom? Deze muziek gaat over pijn.
18:28
And you're playing a painful sound.
310
1093000
2000
En er klinkt een pijnlijk geluid.
18:30
And you look at Lenny and he's suffering.
311
1095000
3000
En je kijkt naar Lenny en ziet dat hij ook lijdt.
18:33
But not in a way that you want to stop.
312
1098000
2000
Maar niet op een manier waarvan je wilt dat die zou eindigen.
18:35
It's suffering, like, enjoying himself in a Jewish way, as they say.
313
1100000
4000
Het is lijden... zoals genieten op een Joodse manier zoals ze zeggen.
18:39
(Laughter)
314
1104000
4000
(Gelach)
18:43
But you can see the music on his face.
315
1108000
3000
Je kunt de muziek van zijn gezicht aflezen.
18:46
You can see the baton left his hand. No more baton.
316
1111000
3000
Je zag dat de baton er niet meer toe deed. Het had geen betekenis meer.
18:49
Now it's about you, the player,
317
1114000
2000
Nu gaat het om jou, de muzikant,
18:51
telling the story.
318
1116000
2000
die het verhaal vertelt.
18:53
Now it's a reversed thing. You're telling the story. And you're telling the story.
319
1118000
2000
Nu is het een omgekeerde wereld. Jij vertelt het verhaal. En jij.
18:55
And even briefly, you become the storyteller
320
1120000
3000
En ook al is het maar even, jij bent even de verhalenverteller
18:58
to which the community, the whole community, listens to.
321
1123000
3000
naar wie de gemeenschap, de hele gemeenschap, luistert.
19:01
And Bernstein enables that. Isn't that wonderful?
322
1126000
4000
En Bernstein maakt dat mogelijk. Dat is toch schitterend?
19:05
Now, if you are doing all the things we talked about, together,
323
1130000
4000
Als je nu al de dingen doet waarover we het gehad hebben, samen,
19:09
and maybe some others,
324
1134000
2000
en misschien enkele andere,
19:11
you can get to this wonderful point of doing without doing.
325
1136000
3000
dan kun je op het prachtige punt belanden van het doen zonder te doen.
19:14
And for the last video, I think this is simply the best title.
326
1139000
5000
En nu de laatste video, ik denk dat de beste titel hiervoor is,
19:19
My friend Peter says,
327
1144000
2000
wat mijn vriend Peter zegt:
19:21
"If you love something, give it away." So, please.
328
1146000
4000
"Als je om iets geeft, geef het dan weg."
19:25
(Music)
329
1150000
4000
(Muziek ♫)
20:29
(Applause)
330
1214000
17000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Itay Talgam - Conductor and leadership expertAfter a decade-long conducting career in his native Israel, Itay Talgam has reinvented himself as a "conductor of people" -- in government, academia, business and education. He is the author of The Ignorant Maestro.
Why you should listen
Itay Talgam finds metaphors for organizational behavior -- and models for inspired leadership -- within the workings of the symphony orchestra. Imagining music as a model for all spheres of human creativity, from the classroom to the boardroom, Talgam created the Maestro Leadership Program.
Talgam's workshops aim to help everyday people develop a musician's sense of collaboration, and a conductor's sense of leadership: that inner sense of being intuitively, even subconsciously, connected to your fellow players, giving what they need and getting what you need. It's this art of listening and reacting in the moment that makes for a swinging jazz combo, a sublime string quartet, a brilliant orchestra -- and great teams at work.
Before he conducted people, Talgam conducted music, including numerous orchestras in Europe. He was the first Israeli conductor to perform with the St. Petersburg Philharmonic Orchestra and the Leipzig Opera house. His book, The Ignorant Maestro, was published in 2015.
Itay Talgam | Speaker | TED.com