TED2013
ShaoLan: Learn to read Chinese ... with ease!
ShaoLan Hsueh: Naucz się chińskich znaków z łatwością!
Filmed:
Readability: 3
4,781,742 views
Dla obcokrajowców nauka języka chińskiego jest trudnym zadaniem. Jednak nauka czytania pięknych, często złożonych znaków języka chińskiego może być łatwiejsza. ShaoLan prezentuje prostą lekcję odkrywając idee stojące za znakami
i ich znaczenia, budując od kilku prostych do bardziej skomplikowanych pojęć. Nazwijmy to Chineasy.
ShaoLan Hsueh - Technologist, entrepreneur
ShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West. Full bio
ShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Growing up in Taiwan
0
754
2056
Dorastałam na Tajwanie,
00:14
as the daughter of a calligrapher,
1
2810
1612
jako córka kaligrafki.
00:16
one of my most treasured memories
2
4422
2368
Jednym z moich
najcudowniejszych wspomnień
najcudowniejszych wspomnień
00:18
was my mother showing me the beauty, the shape
3
6790
3093
jest kiedy mama
pokazywała mi piękno, kształt
pokazywała mi piękno, kształt
00:21
and the form of Chinese characters.
4
9883
2633
i formę chińskiego pisma.
00:24
Ever since then, I was fascinated
5
12516
2507
Od tamtej chwili fascynuje mnie
00:27
by this incredible language.
6
15023
2662
ten niesamowity język.
00:29
But to an outsider, it seems to be
7
17685
2735
Dla osoby z zewnątrz
może wydawać się
może wydawać się
00:32
as impenetrable as the Great Wall of China.
8
20420
3509
równie nieprzystępny,
co Chiński Mur.
co Chiński Mur.
00:35
Over the past few years, I've been wondering
9
23929
2375
Od kilku lat staram się go zburzyć,
00:38
if I can break down this wall,
10
26304
2052
Od kilku lat staram się go zburzyć,
00:40
so anyone who wants to understand and appreciate
11
28356
2594
żeby każdy,
kto chce zrozumieć i docenić
kto chce zrozumieć i docenić
00:42
the beauty of this sophisticated language could do so.
12
30950
3908
piękno tego wysublimowanego języka,
miał taką możliwość.
miał taką możliwość.
00:46
I started thinking about how a new, fast method
13
34858
4312
Zaczęłam się zastanawiać
nad nową i szybką metodą
nad nową i szybką metodą
00:51
of learning Chinese might be useful.
14
39170
2848
nauki chińskiego.
00:54
Since the age of five, I started to learn how to draw
15
42018
3986
Od 5 roku życia uczyłam się pisać.
00:58
every single stroke for each character
16
46004
3005
Każdego pociągnięcia pióra
dla każdej litery
dla każdej litery
01:01
in the correct sequence.
17
49009
2544
i we właściwej kolejności.
01:03
I learned new characters every day
18
51553
2057
Każdego dnia uczyłam się nowych liter
01:05
during the course of the next 15 years.
19
53610
2727
i tak przez kolejne 15 lat.
01:08
Since we only have five minutes,
20
56337
2120
Ponieważ mamy tylko 5 minut,
01:10
it's better that we have a fast and simpler way.
21
58457
3635
potrzebny nam szybki i prosty sposób.
01:14
A Chinese scholar would understand 20,000 characters.
22
62092
3525
Chiński uczony zna 20 tys. znaków.
01:17
You only need 1,000 to understand the basic literacy.
23
65617
5112
Potrzeba jedynie tysiąca,
by opanować podstawy.
by opanować podstawy.
01:22
The top 200 will allow you to comprehend
24
70729
4016
200 znaków pozwoli zrozumieć
01:26
40 percent of basic literature --
25
74745
2896
40% podstawowych tekstów
01:29
enough to read road signs, restaurant menus,
26
77641
2876
jak znaki drogowe,
menu w restauracji,
menu w restauracji,
01:32
to understand the basic idea of the web pages
27
80517
3004
główne przesłanie stron internetowych
01:35
or the newspapers.
28
83521
1939
czy gazet.
01:37
Today I'm going to start with eight
29
85460
2199
Dzisiaj pokażę 8 z nich,
01:39
to show you how the method works.
30
87659
1892
by pokazać, jak działa ta metoda.
01:41
You are ready?
31
89551
1921
Jesteście gotowi?
01:43
Open your mouth as wide as possible
32
91472
2683
Otwórzcie usta najszerzej jak się da,
01:46
until it's square.
33
94155
2046
aż zrobi się kwadrat.
01:48
You get a mouth.
34
96201
2682
To usta.
01:50
This is a person going for a walk.
35
98883
3088
To osoba na spacerze.
01:53
Person.
36
101971
3131
Osoba.
01:57
If the shape of the fire is a person
37
105102
2709
Kształt ognia jest jak osoba
01:59
with two arms on both sides,
38
107811
2270
z ramionami po bokach,
02:02
as if she was yelling frantically,
39
110081
2170
gorączkowo krzycząca:
02:04
"Help! I'm on fire!" --
40
112251
3553
"Pomocy! Palę się!"
02:07
This symbol actually is originally from the shape of the flame,
41
115804
4167
Symbol ten pochodzi
od kształtu płomienia,
od kształtu płomienia,
02:11
but I like to think that way. Whichever works for you.
42
119971
3813
ale wolę swoją wersję. Jak wam wygodniej.
02:15
This is a tree.
43
123784
2259
To jest drzewo.
02:18
Tree.
44
126043
2098
Drzewo.
02:20
This is a mountain.
45
128141
4425
To jest góra.
02:24
The sun.
46
132566
2601
Słońce.
02:29
The moon.
47
137458
4654
Księżyc.
02:34
The symbol of the door
48
142112
1975
Znak reprezentujący drzwi
02:36
looks like a pair of saloon doors in the wild west.
49
144087
5706
wygląda jak drzwi do knajpy
na Dzikim Zachodzie.
na Dzikim Zachodzie.
02:41
I call these eight characters radicals.
50
149793
3738
Te znaki to podstawy,
02:45
They are the building blocks
51
153531
1766
podstawowe elementy,
02:47
for you to create lots more characters.
52
155297
4130
które pozwolą wam poznać wiele więcej.
02:51
A person.
53
159427
1738
Osoba.
02:53
If someone walks behind, that is "to follow."
54
161165
4268
Jeśli ktoś za nią idzie
oznacza to "podążać".
oznacza to "podążać".
02:57
As the old saying goes,
55
165433
2128
Stare porzekadło mówi:
02:59
two is company, three is a crowd.
56
167561
3726
dwoje to para, troje to już tłum.
03:03
If a person stretched their arms wide,
57
171287
2915
Osoba z rozpostartymi ramionami
03:06
this person is saying, "It was this big."
58
174202
4647
mówi nam: "To było takie duże".
03:10
The person inside the mouth, the person is trapped.
59
178849
3848
Osoba wewnątrz ust to
osoba uwięziona.
osoba uwięziona.
03:14
He's a prisoner, just like Jonah inside the whale.
60
182697
5846
Jest więźniem,
jak Jonasz we wnętrzu wieloryba.
jak Jonasz we wnętrzu wieloryba.
03:20
One tree is a tree. Two trees together, we have the woods.
61
188543
3494
Jedno drzewo jest drzewem.
Dwa drzewa to zagajnik,
Dwa drzewa to zagajnik,
03:24
Three trees together, we create the forest.
62
192037
3556
a trzy to już cały las.
03:27
Put a plank underneath the tree, we have the foundation.
63
195593
4072
Połóż deskę pod drzewa,
mamy fundamenty.
mamy fundamenty.
03:31
Put a mouth on the top of the tree, that's "idiot." (Laughter)
64
199665
4135
Połóż usta na szczycie drzewa,
i mamy "idiotę". (Śmiech)
i mamy "idiotę". (Śmiech)
03:35
Easy to remember,
65
203800
2081
Łatwo zapamiętać
03:37
since a talking tree is pretty idiotic.
66
205881
4942
skoro gadające drzewo - to idiotyczne.
03:42
Remember fire?
67
210823
2042
Pamiętacie ogień?
03:44
Two fires together, I get really hot.
68
212865
2661
Dwa razem oznaczają "bardzo gorąco".
03:47
Three fires together, that's a lot of flames.
69
215526
2859
Trzy – dużo płomieni.
03:50
Set the fire underneath the two trees, it's burning.
70
218385
4601
Ogień pod dwoma drzewami,
to "palić".
to "palić".
03:54
For us, the sun is the source of prosperity.
71
222986
3092
Dla nas słońce jest źródłem dobrobytu.
03:58
Two suns together, prosperous.
72
226078
2179
Dwa słońca razem oznaczają "zamożny".
04:00
Three together, that's sparkles.
73
228257
2358
Trzy razem, to "błyszczeć".
04:02
Put the sun and the moon shining together,
74
230615
2021
Słońce razem z Księżycem
04:04
it's brightness.
75
232636
1308
znaczy "jasność".
04:05
It also means tomorrow, after a day and a night.
76
233944
4225
Oznacza również "jutro",
po całym dniu i nocy.
po całym dniu i nocy.
04:10
The sun is coming up above the horizon. Sunrise.
77
238169
4483
Słońce nad horyzontem – "wschód'.
04:14
A door. Put a plank inside the door,
78
242652
3103
Drzwi. Połóż deskę w drzwiach,
04:17
it's a door bolt.
79
245755
2057
to rygiel.
04:19
Put a mouth inside the door, asking questions.
80
247812
2964
Usta w drzwiach to "zadawać pytania".
04:22
Knock knock. Is anyone home?
81
250776
3331
Puk puk. Jest tam ktoś?
04:26
This person is sneaking out of a door,
82
254107
2888
Ta osoba wymyka się przez drzwi,
04:28
escaping, evading.
83
256995
2832
"uciekać", "unikać".
04:31
On the left, we have a woman.
84
259827
2153
Po lewej mamy kobietę.
04:33
Two women together, they have an argument.
85
261980
2162
Dwie kobiety razem to "kłótnia".
04:36
(Laughter)
86
264142
2133
(Śmiech)
04:38
Three women together, be careful, it's adultery.
87
266275
6518
Trzy kobiety razem, uważajcie,
to jest "zdrada".
to jest "zdrada".
04:44
So we have gone through almost 30 characters.
88
272793
3509
I tak poznaliśmy prawie 30 znaków.
04:48
By using this method, the first eight radicals
89
276302
3337
Za pomocą tej metody,
osiem podstawowych znaków
osiem podstawowych znaków
04:51
will allow you to build 32.
90
279639
2001
pozwoli wam zbudować 32.
04:53
The next group of eight characters
91
281640
1763
Kolejna grupa ośmiu znaków
04:55
will build an extra 32.
92
283403
2192
to następne 32.
04:57
So with very little effort,
93
285595
2302
Niewielkim wysiłkiem
04:59
you will be able to learn a couple hundred characters,
94
287897
2266
możecie poznać kilkaset znaków,
05:02
which is the same as a Chinese eight-year-old.
95
290163
2552
czyli tyle samo, ile zna chiński ośmiolatek.
05:04
So after we know the characters, we start building phrases.
96
292715
3547
Kiedy poznamy znaki,
zaczynamy budować zdania.
zaczynamy budować zdania.
05:08
For example, the mountain and the fire together,
97
296262
2697
Na przykład "góra" i "ogień" razem,
05:10
we have fire mountain. It's a volcano.
98
298959
2928
dają ognistą górę,
czyli "wulkan".
czyli "wulkan".
05:13
We know Japan is the land of the rising sun.
99
301887
3320
Wiemy, że Japonia
to kraj wschodzącego słońca,
to kraj wschodzącego słońca,
05:17
This is a sun placed with the origin,
100
305207
3418
dlatego łączymy "słońce" z "podstawą",
05:20
because Japan lies to the east of China.
101
308625
3127
bo Japonia leży na wschód od Chin.
05:23
So a sun, origin together, we build Japan.
102
311752
3890
"Słońce" z "podstawą" daje "Japonię".
05:27
A person behind Japan, what do we get?
103
315642
2958
Słowo "osoba" za "Japonią" da nam co?
05:30
A Japanese person.
104
318600
3102
Japończyka.
05:33
The character on the left is two mountains
105
321702
2801
Ostatni znak to dwie góry
nałożone na siebie.
nałożone na siebie.
05:36
stacked on top of each other.
106
324503
2107
Ostatni znak to dwie góry
nałożone na siebie.
nałożone na siebie.
05:38
In ancient China, that means in exile,
107
326610
3217
W starożytnych Chinach
oznaczało to "wygnanie",
oznaczało to "wygnanie",
05:41
because Chinese emperors, they put their political enemies
108
329827
2438
bo chińscy władcy skazywali
przeciwników politycznych
przeciwników politycznych
05:44
in exile beyond mountains.
109
332265
2371
na wygnanie za góry.
05:46
Nowadays, exile has turned into getting out.
110
334636
5011
Dzisiaj "wygnanie" zmieniło się
w "wydostanie".
w "wydostanie".
05:51
A mouth which tells you where to get out
111
339647
2571
"Usta" wskazują, jak się wydostać,
05:54
is an exit.
112
342218
1928
czyli "wyjście".
05:56
This is a slide to remind me that I should stop talking
113
344146
3641
Ten znak miał mi przypomnieć,
że mam skończyć
że mam skończyć
05:59
and get off of the stage. Thank you.
114
347787
1883
i zejść ze sceny. Dziękuję.
06:01
(Applause)
115
349670
3969
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
ShaoLan Hsueh - Technologist, entrepreneurShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West.
Why you should listen
ShaoLan is an entrepreneur, angel investor, geek, writer, traveller and dreamer. She is the founder and creator of Chineasy, which she launched after her TED Talk in Long Beach, California in 2013.
In just over three years, she has built Chineasy into one of the most popular methods of learning Chinese across the Internet with several hundred thousand fellow learners. Her first book, Chineasy, The New Way to Read Chinese, was launched in March 2014 and has been translated into 18 languages. Her next book, Chineasy Everyday, was launched in March 2016.
ShaoLan is a tech entrepreneur with extensive business experience. At the age of 22, while studying for her MBA, she wrote four best-selling books on software in Taiwan, and her books were bundled by Microsoft. She co-founded pAsia, one of the major players on Internet in Asia in 1990’s. After a second masters degree at the University of Cambridge, she began Caravel Capital in 2005 to advise young tech companies.
Chineasy represents a return for ShaoLan to her artistic upbringing and in many ways a design project. This project is the culmination of her life’s journey through the East and West. Her aim is to help people to understand China, Chinese culture, its language and to bridge the gap between East and West. Her next step is to help Chinese children to enjoy and appreciate the beauty of their own language.
ShaoLan Hsueh | Speaker | TED.com