TEDWomen 2015
Jimmy Carter: Why I believe the mistreatment of women is the number one human rights abuse
Jimmy Carter: Kadınlara kötü davranmanın bir numaralı insan hakları ihlali olduğuna inanmamın sebebi
Filmed:
Readability: 4.4
1,642,741 views
Eski ABD Başkanı Jimmy Carter, kendine özgü kararlılığıyla, kadınlara ve kızlara kötü davranmanın dünyanın hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan pek çok bölgesinde çok sayıda tabloyla kendini göstermeye devam etmesinin üç beklenmeyen nedenini açıklıyor. Gösterdiği son sebep ne mi? "Genellikle erkeklerin umrunda değil."
Jimmy Carter - Peace activist
The president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism. Full bio
The president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
As a matter of fact,
0
481
1534
Doğrusu, Beyaz Saray'dan
00:14
I was trying to think about my career
since I left the White House,
since I left the White House,
1
2015
3272
ayrıldıktan sonraki
kariyerimi düşünmeye çalışıyordum,
kariyerimi düşünmeye çalışıyordum,
bence buna en iyi örnek birkaç sene
önce The New Yorker'da çıkan bir karikatür.
önce The New Yorker'da çıkan bir karikatür.
00:17
and the best example I have is a cartoon
in The New Yorker a couple of years ago.
in The New Yorker a couple of years ago.
2
5287
4296
00:21
This little boy is looking up
at his father,
at his father,
3
9583
2159
Küçük çocuk babasına bakar
00:23
and he says, "Daddy, when I grow up,
I want to be a former president."
I want to be a former president."
4
11742
4045
ve şöyle der, "Babacığım, büyüyünce
eski Başkan olmak istiyorum."
eski Başkan olmak istiyorum."
00:27
(Laughter)
5
15787
1690
(Gülüşmeler)
00:29
Well, I have had a great blessing
as a former president,
as a former president,
6
17477
3716
Eski bir başkan olarak büyük
lütuflara sahip oldum.
lütuflara sahip oldum.
00:33
because I have had an access
7
21193
2427
Çünkü dünyanın dört bir yanındaki
00:35
that very few other people
in the world have ever had
in the world have ever had
8
23620
2657
pek çok insanı tanımamı
sağlayan, dünyada çok az
sağlayan, dünyada çok az
00:38
to get to know so many people
around this whole universe.
around this whole universe.
9
26277
3646
insanın sahip olduğu bir
imkâna sahiptim.
imkâna sahiptim.
00:41
Not only am I familiar
with the 50 states in the United States,
with the 50 states in the United States,
10
29923
3622
Sadece Birleşik Devletlerdeki
50 eyaleti tanımakla kalmadım,
50 eyaleti tanımakla kalmadım,
00:45
but also my wife and I have visited
more than 145 countries in the world,
more than 145 countries in the world,
11
33545
4876
aynı zamanda ben ve eşim
145'ten fazla ülkeyi ziyaret ettik.
145'ten fazla ülkeyi ziyaret ettik.
00:50
and the Carter Center has had full-time
programs in 80 nations on Earth.
programs in 80 nations on Earth.
12
38421
4249
Carter Merkezi'ninn dünya çapında
80 ülkede tam zamanlı programı vardı.
80 ülkede tam zamanlı programı vardı.
00:54
And a lot of times,
when we go into a country,
when we go into a country,
13
42670
2196
Bir ülkeye gittiğimizde çoğu zaman
00:56
we not only the meet
the king or the president,
the king or the president,
14
44866
2210
sadece kral veya başkanla
buluşmakla kalmadık,
buluşmakla kalmadık,
00:59
but we also meet the villagers who live
in the most remote areas of Africa.
in the most remote areas of Africa.
15
47076
4348
Afrika'nın en ücra köşelerinde
yaşayan köylülerle de tanıştık.
yaşayan köylülerle de tanıştık.
01:03
So our overall commitment
at the Carter Center
at the Carter Center
16
51424
3506
Yani Carter Center'da tüm çabamız
01:06
is to promote human rights,
17
54930
1997
insan haklarını desteklemek üzerine;
01:08
and knowing the world as I do,
I can tell you without any equivocation
I can tell you without any equivocation
18
56927
4712
ve dünyayı bildiğim kadarıyla,
size hiç çekinmeden diyebilirim ki
size hiç çekinmeden diyebilirim ki
01:13
that the number one abuse
of human rights on Earth
of human rights on Earth
19
61639
3891
dünyadaki bir numaralı
insan hakları ihlali,
insan hakları ihlali,
01:17
is, strangely, not addressed quite often,
is the abuse of women and girls.
is the abuse of women and girls.
20
65530
5839
tuhaf şekilde çok fazla ele alınmasa da,
kadınlara ve kızlara kötü davranılması.
kadınlara ve kızlara kötü davranılması.
01:23
(Applause)
21
71369
3288
(Alkış)
01:26
There are a couple of reasons for this
that I'll mention to begin with.
that I'll mention to begin with.
22
74657
5233
Öncelikle, bahsedeceğim gibi
bunun birkaç nedeni var.
bunun birkaç nedeni var.
01:31
First of all is the misinterpretation
of religious scriptures, holy scriptures,
of religious scriptures, holy scriptures,
23
79890
5470
İlki, dinî kitapların, kutsal yazıların,
İncil'in, Eski Ahit'in,
İncil'in, Eski Ahit'in,
01:37
in the Bible, Old Testament,
New Testament, Quran and so forth,
New Testament, Quran and so forth,
24
85360
3623
Yeni Ahit'in, Kuran'ın ve diğerlerinin
yanlış şekilde yorumlanması.
yanlış şekilde yorumlanması.
01:40
and these have been misinterpreted by men
who are now in the ascendant positions
who are now in the ascendant positions
25
88983
7263
Bunlar, sinagoglarda, kiliselerde
ve camilerde şu an etkin pozisyonlarda
ve camilerde şu an etkin pozisyonlarda
01:48
in the synagogues and the churches
and in the mosques.
and in the mosques.
26
96246
2629
bulunan erkekler tarafından
yanlış yorumlanmaktalar.
yanlış yorumlanmaktalar.
01:50
And they interpret these rules
to make sure that women
to make sure that women
27
98875
3831
Bu kuralları, kadınların erkeklere nazaran
01:54
are ordinarily relegated
to a secondary position
to a secondary position
28
102706
4254
Tanrı'nın gözünde normalde
ikincil pozisyona inmesini
ikincil pozisyona inmesini
01:58
compared to men in the eyes of God.
29
106960
2888
sağlamak üzere yorumluyorlar.
02:02
This is a very serious problem.
It's ordinarily not addressed.
It's ordinarily not addressed.
30
110558
4222
Bu çok ciddi bir sorun.
Normalde ele alınmıyor.
Normalde ele alınmıyor.
02:06
A number of years ago, in the year 2000,
31
114780
2111
Yıllar önce, 2000 yılında,
02:08
I had been a Baptist,
a Southern Baptist for 70 years --
a Southern Baptist for 70 years --
32
116891
3563
ben bir Baptist'tim, 70 yıllık
Güneyli bir Baptist --inanın
Güneyli bir Baptist --inanın
02:12
I tell you, I still teach
Sunday school every Sunday;
Sunday school every Sunday;
33
120454
2482
bana, hala her pazar
Pazar Okulu'nda ders veriyorum
Pazar Okulu'nda ders veriyorum
02:14
I'll be teaching this Sunday as well --
34
122936
1871
bu pazar günü de ders vereceğim --
02:16
but the Southern Baptist Convention
in the year 2000 decided
in the year 2000 decided
35
124807
4415
ancak 2000 yılında
Güneyli Baptist Konvansiyonu kadınların
Güneyli Baptist Konvansiyonu kadınların
02:21
that women should play
a secondary position,
a secondary position,
36
129222
2601
ikincil, erkeklere
itaat ettikleri bir pozisyon
itaat ettikleri bir pozisyon
02:23
a subservient position to men.
37
131823
2066
üstlenmeleri gerektiğine karar verdi.
02:25
So they issued an edict, in effect,
38
133889
2717
Böylece kadınların kilisede rahip,
02:28
that prevents women from being priests,
pastors, deacons in the church,
pastors, deacons in the church,
39
136606
5904
papaz, diyakoz veya orduda
vaiz olmasını engelleyen
vaiz olmasını engelleyen
02:34
or chaplains in the military,
40
142510
2292
bir emri yürürlüğe koydular.
02:36
and if a woman teaches a classroom
41
144802
3158
Bir kadın bir Güneyli Baptist okulundaki
02:39
in a Southern Baptist seminary,
42
147960
2182
bir sınıfta ders verdiğinde,
02:42
they cannot teach if a boy is in the room,
43
150142
3413
sınıfta bir erkek varsa ders veremez.
02:45
because you can find verses in the Bible,
44
153555
2021
Çünkü İncil'de ayetler bulabilirsiniz;
02:47
there's over 30,000 verses in the Bible,
45
155576
3024
İncil'de 30.000'in üzerinde, bir kadının
02:50
that say that a woman shouldn't
teach a man, and so forth.
teach a man, and so forth.
46
158600
2810
bir erkeği eğitmemesini söyleyen
ve buna benzer ayet var.
ve buna benzer ayet var.
02:53
But the basic thing is the scriptures
are misinterpreted
are misinterpreted
47
161410
3035
Ancak temel nokta, kutsal yazıların
erkekleri üstün pozisyonda
erkekleri üstün pozisyonda
02:56
to keep men in an ascendant position.
48
164445
2461
tutmak üzere yanlış
şekilde yorumlanması.
şekilde yorumlanması.
02:58
That is an all-pervasive problem,
49
166906
2090
Bu çok yaygın bir sorun.
03:00
because men can exert that power
50
168996
4876
Çünkü erkekler bu gücü kullanabilir
03:05
and if an abusive husband or an employer,
for instance, wants to cheat women,
for instance, wants to cheat women,
51
173872
6014
ve eğer istismarcı bir koca veya işveren,
örnek olarak, kadınları aldatmak isterse,
örnek olarak, kadınları aldatmak isterse,
03:11
they can say that if women
are not equal in the eyes of God,
are not equal in the eyes of God,
52
179886
3784
eğer kadınlar Tanrı'nın
nazarında eşit değilse,
nazarında eşit değilse,
03:15
why should I treat them as equals myself?
53
183670
2192
ben neden eşit davranayım diyebilir.
03:17
Why should I pay them equal pay
for doing the same kind of work?
for doing the same kind of work?
54
185862
4458
Neden aynı çeşit işi yapmak için
eşit ücret ödeyeyim?
eşit ücret ödeyeyim?
03:22
The other very serious blight
55
190320
1927
Bu soruna yol açan
03:24
that causes this problem
is the excessive resort to violence,
is the excessive resort to violence,
56
192247
4017
diğer bir ciddi felaket ise, aşırı
derecede şiddete başvurulması
derecede şiddete başvurulması
03:28
and that is increasing
tremendously around the world.
tremendously around the world.
57
196264
4594
ve bu, dünya çapında muazzam
şekilde artmakta.
şekilde artmakta.
03:32
In the United States of America,
for instance, we have had
for instance, we have had
58
200858
2929
Örneğin, Amerika Birleşik Devletlerinde,
03:35
an enormous increase
in abuse of poor people,
in abuse of poor people,
59
203787
4180
çoğunlukla siyahi
ve azınlık olan yoksul kişilerin
ve azınlık olan yoksul kişilerin
03:39
mostly black people and minorities,
by putting them in prison.
by putting them in prison.
60
207967
5294
hapse konarak istismar edilmesinde
çok büyük bir artış oldu.
çok büyük bir artış oldu.
03:45
When I was in office
as governor of Georgia,
as governor of Georgia,
61
213261
2554
Ben Georgia valisi olarak görevdeyken,
03:47
one out of every 1,000 Americans
were in prison.
were in prison.
62
215815
3366
her 1.000 Amerikalıdan biri hapisteydi.
03:51
Nowadays, 7.3 people
per 1,000 are in prison.
per 1,000 are in prison.
63
219181
5109
Bugünlerde ise, her
1.000 kişiden 7,3'ü hapiste.
1.000 kişiden 7,3'ü hapiste.
03:56
That's a sevenfold increase.
64
224290
2020
Bu yedi katı kadar bir artış.
03:58
And since I left the White House,
65
226310
1648
Ben Beyaz Saray'dan ayrıldığımdan
03:59
there's been an 800 percent increase
in the number of women
in the number of women
66
227958
3321
beri, hapisteki siyahi kadınların
04:03
who are black who are in prison.
67
231279
2577
sayısında yüzde 800 artış oldu.
04:05
We also have
[one of the only countries] on Earth
[one of the only countries] on Earth
68
233856
2524
Aynı zamanda dünyada
gelişmiş bir ülke olarak
gelişmiş bir ülke olarak
04:08
that still has the death penalty
that is a developed country.
that is a developed country.
69
236380
3954
ölüm cezası olan tek ülkeyiz.
04:12
And we rank right alongside
the countries that are most abusive
the countries that are most abusive
70
240334
3367
Ölüm cezasını desteklemede,
insan haklarının her maddesinde
insan haklarının her maddesinde
04:15
in all elements of human rights
in encouraging the death penalty.
in encouraging the death penalty.
71
243701
3504
en kötü olan ülkelerin
tam yanında yer alıyoruz.
tam yanında yer alıyoruz.
04:19
We're in California now,
and I figured out the other day
and I figured out the other day
72
247555
2856
Şu an Kaliforniya'dayız ve geçen gün
04:22
that California has spent
four billion dollars
four billion dollars
73
250411
2995
Kaliforniya'nın 13 kişiyi ölüm
cezasına mahkûm ederek
cezasına mahkûm ederek
04:25
in convicting 13 people
for the death penalty.
for the death penalty.
74
253406
4412
dört milyar dolar harcadığını hesapladım.
04:29
If you add that up, that's 307 million
dollars it costs California
dollars it costs California
75
257818
4835
Hesaplarsanız,
bir kişiyi infaza göndermenin
bir kişiyi infaza göndermenin
04:34
to send a person to be executed.
76
262653
2948
Kaliforniya'ya maliyeti 307 milyon dolar
eder.
eder.
04:37
Nebraska this week just passed a law
abolishing the death penalty,
abolishing the death penalty,
77
265991
3483
Nebraska bu hafta ölüm cezasını
kaldıran bir kanun çıkardı,
kaldıran bir kanun çıkardı,
04:41
because it costs so much. (Applause)
78
269474
4466
çünkü çok pahalıya mal oluyordu. (Alkış)
04:46
So the resort to violence and abuse
of poor people and helpless people
of poor people and helpless people
79
274861
4226
Yani yoksul kişilere ve çaresiz kişilere
karşı şiddete ve kötü davranışa başvurmak,
karşı şiddete ve kötü davranışa başvurmak,
04:51
is another cause of the increase
in abuse of women.
in abuse of women.
80
279087
4098
kadın istismarının artmasının
diğer bir nedeni.
diğer bir nedeni.
04:55
Let me just go down a very few
abuses of women that concern me most,
abuses of women that concern me most,
81
283475
4504
Kadınlara yönelik istismarlardan beni en
çok endişelendiren birkaçına değineceğim
çok endişelendiren birkaçına değineceğim
04:59
and I'll be fairly brief, because I have
a limited amount of time, as you know.
a limited amount of time, as you know.
82
287979
3901
ve oldukça kısa tutacağım, çünkü
bildiğiniz gibi, kısa bir sürem var.
bildiğiniz gibi, kısa bir sürem var.
05:03
One is genital mutilation.
83
291880
4250
Birincisi kadın sünneti.
05:08
Genital mutilation is horrible
and not known by American women,
and not known by American women,
84
296360
4114
Kadın sünneti korkunç ve Amerikalı
kadınlar tarafından bilinmiyor;
kadınlar tarafından bilinmiyor;
05:12
but in some countries, many countries,
85
300474
3745
ancak bazı ülkelerde, birçok ülkede,
05:16
when a child is born that's a girl,
very soon in her life,
very soon in her life,
86
304219
4306
bir kız çocuğu doğduğunda,
yaşamının erken evresinde,
yaşamının erken evresinde,
05:20
her genitals are completely cut away
by a so-called cutter
by a so-called cutter
87
308525
6710
genital organları jileti olan
sözüm ona bir bıçakla,
sözüm ona bir bıçakla,
05:27
who has a razor blade and,
in a non-sterilized way,
in a non-sterilized way,
88
315235
3992
sterilize olmayan bir şekilde
tamamen kesiliyor,
tamamen kesiliyor,
05:31
they remove the exterior parts
of a woman's genitalia.
of a woman's genitalia.
89
319227
3943
kadının genital organlarının
dış kısımlarını kesiyorlar.
dış kısımlarını kesiyorlar.
05:35
And sometimes, in more extreme cases
but not very rare cases,
but not very rare cases,
90
323170
4421
Bazen daha uç vakalarda,
ancak çok da nadir değil,
ancak çok da nadir değil,
05:39
they sew the orifice up so the girl
can just urinate or menstruate.
can just urinate or menstruate.
91
327591
3814
açıklığı dikiyorlar ki kız sadece idrar
yapabilsin veya regl olabilsin.
yapabilsin veya regl olabilsin.
05:43
And then later, when she gets married,
the same cutter goes in
the same cutter goes in
92
331405
3379
Sonra evlendiğinde aynı bıçak tekrar
05:46
and opens the orifice up
so she can have sex.
so she can have sex.
93
334784
2616
kanalı açar ki cinsel ilişkiye girebilsin.
05:49
This is not a rare thing, although
it's against the law in most countries.
it's against the law in most countries.
94
337400
4015
Birçok ülkede kanun dışı olsa da
bu çok nadir bir şey değil.
bu çok nadir bir şey değil.
05:53
In Egypt, for instance,
95
341415
1932
Örneğin Mısır'da,
05:55
91 percent of all the females
that live in Egypt today
that live in Egypt today
96
343347
3653
bugün Mısır'da yaşayan
kadınların yüzde 91'i
kadınların yüzde 91'i
05:59
have been sexually mutilated in that way.
97
347000
2560
bu şekilde kadın sünneti olmuşlardır.
06:01
In some countries,
it's more than 98 percent
it's more than 98 percent
98
349560
3390
Bazı ülkelerde, ergenliğe
erişmeden bu şekilde
erişmeden bu şekilde
06:04
of the women are cut that way
before they reach maturity.
before they reach maturity.
99
352950
4296
kesilen kadınlar yüzde 98'den fazladır.
06:09
This is a horrible affliction
100
357246
2600
Bu durum, o ülkelerde
yaşayan tüm kadınlar için
yaşayan tüm kadınlar için
06:11
on all women that live in those countries.
101
359846
3669
çok korkunç bir ızdırap.
06:15
Another very serious thing
is honor killings,
is honor killings,
102
363515
3784
Diğer bir ciddi konu ise,
namus cinayetleri,
namus cinayetleri,
06:19
where a family with misinterpretation,
again, of a holy scripture --
again, of a holy scripture --
103
367299
3326
bir ailenin kutsal yazıları
yine yanlış yorumlayarak --
yine yanlış yorumlayarak --
06:22
there's nothing in the Quran
that mandates this --
that mandates this --
104
370625
2688
Kuran'da bunu zorunlu
kılan bir şey yoktur --
kılan bir şey yoktur --
06:25
will execute a girl in their family
105
373313
4187
ailesindeki bir kızı infaz etmeleridir,
06:29
if she is raped
106
377500
1877
eğer kız tecavüze uğradıysa
06:31
or if she marries a man
that her father does not approve,
that her father does not approve,
107
379377
3735
veya babasının onaylamadığı
bir adamla evlendiyse
bir adamla evlendiyse
06:35
or sometimes even if she
wears inappropriate clothing.
wears inappropriate clothing.
108
383112
3111
veya bazen sadece uygunsuz
kıyafetler giydiyse.
kıyafetler giydiyse.
06:38
And this is done by members
of her own family,
of her own family,
109
386223
3028
Bu kendi ailesinin üyeleri
tarafından yapılmaktadır,
tarafından yapılmaktadır,
06:41
so the family becomes murderers
110
389251
2205
yani kız aileye sözüm ona utanç getirirse
06:43
when the girl brings
so-called disgrace to the family.
so-called disgrace to the family.
111
391456
4352
aile cinayet işler.
06:47
An analysis was done in Egypt
not so long ago by the United Nations
not so long ago by the United Nations
112
395808
3347
Kısa zaman önce Mısır'da Birleşmiş Millet
ler tarafından bir analiz
ler tarafından bir analiz
06:51
and it showed that 75 percent
of these murders of a girl
of these murders of a girl
113
399155
4042
yapıldı ve bu, kızların cinayetlerinin
yüzde 75'inin
yüzde 75'inin
06:55
are perpetrated by the father,
the uncle or the brother,
the uncle or the brother,
114
403197
5383
babası, amcası veya erkek kardeşi
tarafından işlendiğini gösterdi;
tarafından işlendiğini gösterdi;
07:00
but 25 percent of the murders
are conducted by women.
are conducted by women.
115
408580
3452
lakin cinayetlerin yüzde 25'i
kadınlar tarafından işlenmiş.
kadınlar tarafından işlenmiş.
07:04
Another problem that we have in the world
116
412032
1962
Dünyada, kadınlarla yönelik
07:05
that relates to women
particularly is slavery,
particularly is slavery,
117
413994
2738
diğer bir sorun ise kölelik
07:08
or human trafficking it's called nowadays.
118
416732
2415
veya bugünlerde söylenen
şekliyle insan ticareti.
şekliyle insan ticareti.
07:11
There were about 12.5 million people
sold from Africa into slavery
sold from Africa into slavery
119
419147
4418
19. yüzyıl ve 18. yüzyılda
Afrika'dan Yeni Dünya'ya
Afrika'dan Yeni Dünya'ya
07:15
in the New World back in
the 19th century and the 18th century.
the 19th century and the 18th century.
120
423565
4219
kölelik için satılan yaklaşık
12,5 milyon insan vardı.
12,5 milyon insan vardı.
07:19
There are 30 million people
now living in slavery.
now living in slavery.
121
427784
3855
Bugün köle olarak yaşayan
30 milyon insan var.
30 milyon insan var.
07:23
The United States Department of State
now has a mandate from Congress
now has a mandate from Congress
122
431639
5642
Birleşik Devletler Dışişleri Bakanlığı'nın
Kongre'ye her sene
Kongre'ye her sene
07:29
to give a report every year,
123
437281
2322
rapor verme zorunluluğu var
07:31
and the State Department reports
that 800,000 people are sold
that 800,000 people are sold
124
439603
4643
ve Dışişleri Bakanlığı her sene
uluslararası sınırlarda
uluslararası sınırlarda
07:36
across international borders
every year into slavery,
every year into slavery,
125
444246
3647
800.000 insanın kölelik için
satıldığını ediyor.
satıldığını ediyor.
07:39
and that 80 percent
of those sold are women,
of those sold are women,
126
447893
2948
Bu satılanların yüzde 80'i
07:42
into sexual slavery.
127
450841
2136
cinsel kölelik için satılan kadınlar.
07:44
In the United States right this moment,
128
452977
2554
Birleşik Devletler'de şu an
07:47
60,000 people are living
in human bondage, or slavery.
in human bondage, or slavery.
129
455531
3854
60.000 insan esareti veya
kölelik altında yaşıyor.
kölelik altında yaşıyor.
07:51
Atlanta, Georgia, where
the Carter Center is located
the Carter Center is located
130
459385
2786
Carter Center'in ve eğitim verdiğim
Emory Üniversitesi'nin
Emory Üniversitesi'nin
07:54
and where I teach at Emory University,
131
462171
2601
bulunduğu Atlanta, Georgia'da
07:56
they have between 200 and 300 women,
people sold into slavery every month.
people sold into slavery every month.
132
464772
5307
her ay 200 ila 300 kadın
kölelik için satılıyor.
kölelik için satılıyor.
08:02
It's the number one place
in the nation because of that.
in the nation because of that.
133
470672
3109
Bu sebepten dolayı ülkede
ilk sıradadır.
ilk sıradadır.
08:05
Atlanta has the busiest
airport in the world,
airport in the world,
134
473781
2206
Atlanta, dünyadaki en yoğun
havaalanına sahip
havaalanına sahip
08:07
and they also have a lot of passengers
that come from the Southern Hemisphere.
that come from the Southern Hemisphere.
135
475987
5247
ve Güney Yarımküre'den gelen
çok fazla yolcu da var.
çok fazla yolcu da var.
08:13
If a brothel owner
136
481234
2624
Bir genelev sahibi,
08:15
wants to buy a girl
that has brown or black skin,
that has brown or black skin,
137
483858
3019
kahverengi veya siyah derili
bir kız almak isterse,
bir kız almak isterse,
08:18
they can do it for 1,000 dollars.
138
486877
2646
bunu 1.000 dolara yapabilir.
08:21
A white-skinned girl brings
several times more than that,
several times more than that,
139
489523
4087
Beyaz derili bir kadın bunun
birkaç katı getirebilir
birkaç katı getirebilir
08:25
and the average brothel owner in Atlanta
and in the United States now
and in the United States now
140
493610
3390
ve ortalama bir genelev sahibi şu an
Atlanta ve Birleşik Devletlerde
Atlanta ve Birleşik Devletlerde
08:29
can earn about $35,000 per slave.
141
497000
4504
köle başına yaklaşık
35.000 dolar kazanabilir.
35.000 dolar kazanabilir.
08:33
The sex trade in Atlanta, Georgia, exceeds
the total drug trade in Atlanta, Georgia.
the total drug trade in Atlanta, Georgia.
142
501504
5109
Atlanta, Georgia'daki seks ticareti,
toplam uyuşturucu ticaretini geçiyor.
toplam uyuşturucu ticaretini geçiyor.
08:38
So this is another very serious problem,
and the basic problem is prostitution,
and the basic problem is prostitution,
143
506613
4845
Yani bu durum, başka bir ciddi problem
ve buradaki temel sorun fuhuş.
ve buradaki temel sorun fuhuş.
08:43
because there's not
a whorehouse in America
a whorehouse in America
144
511465
3994
Çünkü Amerika'da yerel
yönetimler, yerel polisler,
yönetimler, yerel polisler,
08:47
that's not known by the local officials,
145
515459
2229
polis şefi, belediye başkanı ve benzerleri
08:49
the local policemen, or the chief
of police or the mayor and so forth.
of police or the mayor and so forth.
146
517688
3971
tarafından bilinmeyen bir
genelev yok.
genelev yok.
08:53
And this leads to one
of the worst problems,
of the worst problems,
147
521659
2727
Bu durum, en kötü sorunlardan
birine sebep oluyor,
birine sebep oluyor,
08:56
and that is that women are bought
increasingly and put into sexual slavery
increasingly and put into sexual slavery
148
524386
4249
dünyadaki tüm ülkelerde
giderek daha fazla kadının alınıp
giderek daha fazla kadının alınıp
09:00
in all countries in the world.
149
528635
1951
cinsel köle olarak
kullanılıyor olmaları.
kullanılıyor olmaları.
09:02
Sweden has got a good approach to it.
150
530586
2554
İsveç'in buna güzel bir yaklaşımı var.
09:05
About 15 to 20 years ago, Sweden
decided to change the law,
decided to change the law,
151
533140
3622
Yaklaşık 15-20 yıl önce, İsveç kanunu
değiştirmeye karar verdi; buna göre
değiştirmeye karar verdi; buna göre
09:08
and women are no longer prosecuted
152
536762
2554
artık kadınlar cinsel kölelik içindelerse
09:11
if they are in sexual slavery,
153
539316
2784
suçlanıp dava edimiyorlar;
09:14
but the brothel owners and the pimps
and the male customers are prosecuted,
and the male customers are prosecuted,
154
542100
5575
bunun yerine genelev sahipleri, satıcılar
ve erkek müşteriler mahkemeye çıkıyor.
ve erkek müşteriler mahkemeye çıkıyor.
09:19
and -- (Applause) --
prostitution has gone down.
prostitution has gone down.
155
547675
4788
ve -- (Alkış) -- fuhuş azaldı.
09:24
In the United States, we take
just the opposite position.
just the opposite position.
156
552463
3014
Birleşik Devletlerde, tam tersi bir
yaklaşımı benimsiyoruz.
yaklaşımı benimsiyoruz.
09:27
For every male arrested
for illegal sex trade,
for illegal sex trade,
157
555477
6187
Amerika Birleşik Devletlerinde
yasa dışı seks ticareti için
yasa dışı seks ticareti için
09:33
25 women are arrested
in the United States of America.
in the United States of America.
158
561664
5456
yakalanan her erkeğe karşılık,
25 kadın yakalanmaktadır.
25 kadın yakalanmaktadır.
09:39
Canada, Ireland, I've already said Sweden,
159
567120
4110
Kanada, İrlanda, söylediğim gibi İsveç,
09:43
France, and other countries are moving now
towards this so-called Swedish model.
towards this so-called Swedish model.
160
571230
3920
Fransa ve diğer ülkeler İsveç modeli
denen modele doğru yönelmektedir.
denen modele doğru yönelmektedir.
09:47
That's another thing that can be done.
161
575150
2159
Bu yapılabilecek diğer bir şey.
09:49
We have two great institutions
in this country that all of us admire:
in this country that all of us admire:
162
577309
3371
Bu ülkede hepimizin takdir ettiği iki
büyük kurum bulunmaktadır:
büyük kurum bulunmaktadır:
09:52
our military and our great
university system.
university system.
163
580680
3831
ordumuz ve büyük üniversite sistemimiz.
09:56
In the military, they are now analyzing
how many sexual assaults take place.
how many sexual assaults take place.
164
584511
4319
Orduda kaç cinsel taciz vakası
olduğu artık analiz ediliyor.
olduğu artık analiz ediliyor.
10:00
The last report I got,
there were 26,000 sexual assaults
there were 26,000 sexual assaults
165
588830
4389
Aldığım son rapora göre,
orduda 26.000 cinsel taciz
orduda 26.000 cinsel taciz
10:05
that took place in the military --
166
593219
2345
meydana gelmiş --
10:07
26,000.
167
595564
1636
26.000.
10:09
Only 3,000, not much more than 1 percent,
are actually prosecuted,
are actually prosecuted,
168
597210
5210
Mahkemeye çıkarılanlar ise sadece
3.000'i, yani yüzde birinden fazlası değil
3.000'i, yani yüzde birinden fazlası değil
10:14
and the reason is that the commanding
officer of any organization --
officer of any organization --
169
602420
4170
ve nedeni ise herhangi
bir örgütün komutanının --
bir örgütün komutanının --
10:18
a ship like my submarine,
or a battalion in the Army
or a battalion in the Army
170
606590
4252
benim denizaltım gibi bir gemi veya
Kara Kuvvetleri'nde bir tabur
Kara Kuvvetleri'nde bir tabur
10:22
or a company in the Marines --
171
610842
2136
veya Deniz Kuvvetleri'nde tayfa --
10:24
the commanding officer
has the right under law to decide
has the right under law to decide
172
612978
4125
bu komutan, yasalara göre taciz edene
dava açılıp açılmayacağına
dava açılıp açılmayacağına
10:29
whether to prosecute a rapist or not,
173
617103
2585
karar verme hakkına sahiptir ve
10:31
and of course, the last thing they want
is for anybody to know
is for anybody to know
174
619688
3181
elbette kendi komutaları altında
cinsel tacizlerin gerçekleştiği,
cinsel tacizlerin gerçekleştiği,
10:34
that under their command,
sexual assaults are taking place,
sexual assaults are taking place,
175
622869
3437
başkalarının bilmesini istedikleri
son şey,
son şey,
10:38
so they do not do it.
176
626306
1904
bu yüzden yapmıyorlar.
10:40
That law needs to be changed.
177
628210
2542
Bu kanunun değişmesi lazım.
10:43
About one out of four girls
who enter American universities
who enter American universities
178
631472
3192
Amerikan üniversitelerine giren
her dört kadından yaklaşık biri,
her dört kadından yaklaşık biri,
10:46
will be sexually assaulted
before she graduates,
before she graduates,
179
634664
2787
mezun olmadan önce
cinsel tacize uğruyor
cinsel tacize uğruyor
10:49
and this is now getting
a lot of publicity,
a lot of publicity,
180
637451
2286
ve buna artık çokça
dikkat çekiliyor,
dikkat çekiliyor,
10:51
partially because of my book,
but other things,
but other things,
181
639737
2206
kısmen benim kitabım ve diğer şeyler
sayesinde.
sayesinde.
10:53
and so 89 universities in America
are now condemned
are now condemned
182
641943
4188
Sonuçta, Amerika'da 89 üniversite
10:58
by the Department of Education
under Title IX
under Title IX
183
646131
2685
Eğitim Bakanlığı tarafından 9. başlık
altında suçlular,
altında suçlular,
11:00
because the officials of the universities
are not taking care of the women
are not taking care of the women
184
648816
4713
çünkü üniversitelerin yetkilileri
kadınları cinsel tacizden
kadınları cinsel tacizden
11:05
to protect them from sexual assault.
185
653529
1951
korumak için özen göstermiyorlar.
11:07
The Department of Justice says
that more than half of the rapes
that more than half of the rapes
186
655480
3668
Adalet Bakanlığı, üniversite kampüslerinde
gerçekleşen tacizlerin yarısından
gerçekleşen tacizlerin yarısından
11:11
on a college campus
take place by serial rapists,
take place by serial rapists,
187
659148
3483
fazlasının seri tecavüzcüler
tarafından gerçekleştiğini söylüyor,
tarafından gerçekleştiğini söylüyor,
11:14
because outside of the university system,
188
662631
2578
çünkü üniversite sistemi dışında,
11:17
if they rape somebody,
they'll be prosecuted,
they'll be prosecuted,
189
665209
3018
eğer birini taciz ederlerse,
mahkemeye verillirler;
mahkemeye verillirler;
11:20
but when they get on a university campus,
they can rape with impunity.
they can rape with impunity.
190
668227
4028
ama üniversite kampüslerine girdikle
rinde ceza almadan tecavüz edebiliyorlar.
rinde ceza almadan tecavüz edebiliyorlar.
11:24
They're not prosecuted.
191
672255
2043
Soruşturma açılmıyor.
11:26
Those are the kinds of things
that go on in our society.
that go on in our society.
192
674298
3344
Bunlar toplumumuzda
meydana gelen türde şeyler.
meydana gelen türde şeyler.
11:29
Another thing that's very serious
about the abuse of women and girls
about the abuse of women and girls
193
677642
5572
Kadınların ve kızların istismar
edilmesiyle ilgili bir diğer ciddi şey,
edilmesiyle ilgili bir diğer ciddi şey,
11:35
is the lack of equal pay for equal work,
194
683214
4993
eşit işe eşit ücret olmaması,
11:40
as you know. (Applause)
195
688207
2089
bildiğiniz gibi. (Alkış)
11:42
And this is sometimes misinterpreted,
but for full-time employment,
but for full-time employment,
196
690296
6837
Bu bazen yanlış yorumlanıyor;
ancak tam zamanlı işlerde,
ancak tam zamanlı işlerde,
11:49
a woman in the United States now
gets 23 percent less than a man.
gets 23 percent less than a man.
197
697133
3347
Birleşik Devletlerde bir kadın bir
erkekten yüzde 23 daha az alıyor.
erkekten yüzde 23 daha az alıyor.
11:52
When I became president,
the difference was 39 percent.
the difference was 39 percent.
198
700480
2889
Başkan olduğumda, fark yüzde 39'du.
11:55
So we've made some progress,
partially because I was president
partially because I was president
199
703369
3877
Yani biraz ilerleme kaydettik,
biraz da ben Başkan olduğum için;
biraz da ben Başkan olduğum için;
11:59
and so forth -- (Applause) (Laughter) --
200
707246
5914
falan filan- (Alkış) (Gülüşmeler) --
12:05
but in the last 15 years,
there's been no progress made,
there's been no progress made,
201
713160
3408
ancak son 15 yıldır
fazla ilerleme kaydedilmedi,
fazla ilerleme kaydedilmedi,
12:08
so it's been just about 23
or 24 percent difference
or 24 percent difference
202
716568
2856
yani son 15 yıldır yaklaşık
yüzde 23 veya 24
yüzde 23 veya 24
12:11
for the last 15 years.
203
719424
2275
kadar fark var.
12:13
These are the kind of things that go on.
204
721699
1928
Bunun gibi şeyler meydana geliyor.
12:15
If you take the Fortune 500 companies,
205
723627
3083
Eğer Fortune 500 şirketlerini
ele alırsanız,
ele alırsanız,
12:18
23 of them have women CEOs,
206
726710
3139
500 taneden 23'ünün genel müdürü
12:21
out of 500,
207
729849
1811
kadın
12:23
and those CEOs, I need not tell you,
208
731660
3135
ve bu genel müdürler,
size söylememe hiç gerek yok ama,
size söylememe hiç gerek yok ama,
12:26
make less on an average
209
734795
1997
ortalama olarak, diğer genel müdürlere
12:28
than the other CEOs.
210
736792
3118
kıyasla, daha az kazanıyorlar.
12:31
Well, that's what goes on in our country.
211
739910
2478
Evet, bunlar ülkemizde olanlar.
12:34
Another problem with the United States
212
742388
2484
Birleşik Devletlerle ilgili
diğer bir problem de,
diğer bir problem de,
12:36
is we are the most warlike
nation on Earth.
nation on Earth.
213
744872
3692
dünyada en çok savaşan
millet olmamız.
millet olmamız.
12:40
We have been to war
with about 25 different countries
with about 25 different countries
214
748564
4226
İkinci Dünya Savaşından bu yana
yaklaşık 25 farklı ülkeyle
yaklaşık 25 farklı ülkeyle
12:44
since the Second World War.
215
752790
2461
savaşa girmişiz.
12:47
Sometimes, we've had soldiers
on the ground fighting.
on the ground fighting.
216
755251
2531
Bazen karada savaşan askerlerimiz oldu.
12:49
The other times,
we've been flying overhead
we've been flying overhead
217
757782
2020
Bazen de, tepelerinde uçarak insanların
12:51
dropping bombs on people.
218
759802
1973
üzerlerine bombalar bıraktık.
12:53
Other times, of course, now, we have
drones that attack people and so forth.
drones that attack people and so forth.
219
761775
3762
Zaman zaman da, elbette insanlara saldı
ran dronlarımız oldu ve bunun gibileri.
ran dronlarımız oldu ve bunun gibileri.
12:57
We've been at war
with 25 different countries
with 25 different countries
220
765537
2673
İkinci Dünya Savaşından beri
25 ya da daha fazla
25 ya da daha fazla
13:00
or more since the Second World War.
221
768210
2783
ülkeyle savaş hâlindeyiz.
13:02
There was four years,
I won't say which ones,
I won't say which ones,
222
770993
2377
Dört yıl vardı, hangileri
olduğunu söylemeyeceğim,
olduğunu söylemeyeceğim,
13:05
where we didn't --
223
773370
1594
o zaman savaşmadık --
13:06
(Applause) -- we didn't drop a bomb,
we didn't launch a missile,
we didn't launch a missile,
224
774964
5758
(Alkış) -- bomba atmadık,
füze fırlatmadık,
füze fırlatmadık,
13:12
we didn't fire a bullet.
225
780722
1742
mermi atmadık.
13:14
But anyway, those kinds of things,
the resort to violence
the resort to violence
226
782464
4396
Her hâlükârda, bu tip şeyler, yani
şiddete başvurma
şiddete başvurma
13:18
and the misinterpretation
of the holy scriptures
of the holy scriptures
227
786860
2616
ve kutsal yazıların yanlış yorumlanması
gibi,
gibi,
13:21
are what causes, are the basic causes,
of abuse of women and girls.
of abuse of women and girls.
228
789476
5294
kadınlara ve kızlara kötü davranmanın
sebebi, temel nedeni.
sebebi, temel nedeni.
13:26
There's one more basic cause
that I need not mention,
that I need not mention,
229
794770
3599
Söylememe gerek olmayan bir
temel neden daha var
temel neden daha var
13:30
and that is that in general,
men don't give a damn.
men don't give a damn.
230
798369
5341
ve o da bunun genelde erkeklerin
umrunda olmaması.
umrunda olmaması.
13:35
(Applause)
That's true.
That's true.
231
803710
3041
(Alkış) Gerçek bu.
13:38
The average man that might say,
I'm against the abuse of women and girls
I'm against the abuse of women and girls
232
806751
5026
Kadınların ve kızların istismarına karşı
olduğunu söyleyen ortalama bir erkek,
olduğunu söyleyen ortalama bir erkek,
13:43
quietly accepts the privileged
position that we occupy,
position that we occupy,
233
811777
4353
işgal ettiğimiz ayrıcalıklı pozisyonu
sessizce kabul eder
sessizce kabul eder
13:48
and this is very similar
to what I knew when I was a child,
to what I knew when I was a child,
234
816130
3440
ve bu çocukken bildiğim, eşit ama ayrı
13:51
when separate but equal had existed.
235
819570
2227
diye bir şeyin var olduğu
zamana benziyor.
zamana benziyor.
13:53
Racial discrimination, legally,
had existed for 100 years,
had existed for 100 years,
236
821797
5643
Irk ayrımcılığı, yasal olarak
100 sene var olmuştu,
100 sene var olmuştu,
13:59
from 1865 at the end of the War
Between the States, the Civil War,
Between the States, the Civil War,
237
827440
3133
1865, eyaletler arası savaşın
sonu, İç Savaş'tan,
sonu, İç Savaş'tan,
14:02
all the way up to the 1960s,
238
830573
2844
ta 1960'lara kadar,
14:05
when Lyndon Johnson got the bills passed
239
833417
2717
Lyndon Johnson eşit haklar için
14:08
for equal rights.
240
836134
1973
yasa tasarısını geçirinceye dek.
14:10
But during that time,
there were many white people
there were many white people
241
838107
2740
Ancak bu zaman boyunca,
ırk ayrımcılığının
ırk ayrımcılığının
14:12
that didn't think that
racial discrimination was okay,
racial discrimination was okay,
242
840847
3367
kabul edilebilir olduğunu düşünmeyen
birçok beyaz insan vardı;
birçok beyaz insan vardı;
14:16
but they stayed quiet,
243
844214
2159
fakat sessiz kaldılar.
14:18
because they enjoyed the privileges
of better jobs,
of better jobs,
244
846373
5134
Çünkü daha iyi işlerin, jüri görevine
14:23
unique access to jury duty,
245
851507
3411
erişim hakkının,
daha iyi okulların
daha iyi okulların
14:26
better schools, and everything else,
246
854918
2251
ve diğer her şeyin ayrıcalığını sevdiler.
14:29
and that's the same thing
that exists today,
that exists today,
247
857169
2161
Bugün de bunların aynısı var.
14:31
because the average man
really doesn't care.
really doesn't care.
248
859330
3645
Çünkü ortalama bir adam umursamıyor.
14:34
Even though they say, "I'm against
discrimination against girls and women,"
discrimination against girls and women,"
249
862975
6345
"Kızlara ve kadınlara karşı ayrımcılığa
karşıyım", deseler de
karşıyım", deseler de
14:41
they enjoy a privileged position.
250
869320
3450
ayrıcalıklı pozisyonlarının tadını
çıkarıyorlar.
çıkarıyorlar.
14:44
And it's very difficult to get
the majority of men
the majority of men
251
872770
2372
Üniversite sistemini kontrol eden
14:47
who control the university system,
252
875142
3046
erkeklerin çoğunluğunu,
14:50
the majority of men that control
the military system,
the military system,
253
878188
2664
askerî sistemi kontrol eden
erkeklerin çoğunluğunu,
erkeklerin çoğunluğunu,
14:52
the majority of men that control
the governments of the world,
the governments of the world,
254
880852
3498
dünyadaki hükümetleri kontrol eden
erkeklerin çoğunluğunu
erkeklerin çoğunluğunu
14:56
and the majority of men that control
the great religions.
the great religions.
255
884350
5234
ve büyük dinleri kontrol eden erkeklerin
çoğunluğunu elde etmek de epey zor.
çoğunluğunu elde etmek de epey zor.
15:01
So what is the basic thing
that we need to do today?
that we need to do today?
256
889584
3413
Peki bugün yapmamız gereken temel şey ne?
15:04
I would say the best thing
that we could do today
that we could do today
257
892997
2531
Bence bugün yapabileceğimiz
en iyi şey ,
en iyi şey ,
15:07
is for the women in the powerful nations
258
895528
4312
ABD gibi güçlü ülkeler
ve sizin geldiğiniz
ve sizin geldiğiniz
15:11
like this one, and where you come from,
259
899840
2723
Avrupa ve benzeri
yerlerdeki, etkisi olan,
yerlerdeki, etkisi olan,
15:14
Europe and so forth, who have influence
and who have freedom to speak and to act,
and who have freedom to speak and to act,
260
902563
4969
konuşma ve eylem özgürlüğü
olan kadınların
olan kadınların
15:19
need to take the responsibility
on yourselves
on yourselves
261
907532
5026
kendi sorumluluklarını alarak
15:24
to be more forceful in demanding
262
912558
3065
tüm dünyadaki kızlara ve kadınlara karşı
15:27
an end to racial discrimination
against girls and women
against girls and women
263
915623
4642
ırk ayrımcılığının bitmesini talep etmede
15:32
all over the world.
264
920265
1361
daha ısrarcı olmaları.
15:33
The average woman in Egypt
265
921626
2901
Mısır'daki ortalama bir kadının,
15:36
doesn't have much to say
about her daughters
about her daughters
266
924527
2166
kızlarının kadın sünneti olması konusunda
15:38
getting genitally mutilated and so forth.
267
926693
3408
pek söyleyebileceği bir şey yok.
15:42
I didn't even go down
to detail about that.
to detail about that.
268
930101
2074
Bunlar hakkkında detaylara
dahi girmiyorum.
dahi girmiyorum.
15:44
But I hope that out of this conference,
269
932175
2059
Ancak umarım ki bu konferanstan sonra,
15:46
that every woman here
will get your husbands to realize
will get your husbands to realize
270
934234
4514
buradaki her kadın kendi eşinin
üniversite kampüslerinde,
üniversite kampüslerinde,
15:50
that these abuses on the college campuses
and the military and so forth
and the military and so forth
271
938748
4122
orduda ve benzeri yerlerde,
gelecekteki iş hayatlarında
gelecekteki iş hayatlarında
15:54
and in the future job market,
272
942872
2539
kızlarını ve torunlarını
bu istismarlardan
bu istismarlardan
15:57
need to protect your daughters
and your granddaughters.
and your granddaughters.
273
945411
4449
korumaları gerektiğini
fark etmelerini sağlar.
fark etmelerini sağlar.
16:01
I have 12 grandchildren,
four children, and 10 great-grandchildren,
four children, and 10 great-grandchildren,
274
949860
5762
12 torunum, 4 çocuğum var,
10 tane de torunumun çocuğu.
10 tane de torunumun çocuğu.
16:07
and I think often about them
275
955622
1924
Sıklıkla onları ve Amerika'da
16:09
and about the plight that they
will face in America,
will face in America,
276
957546
3065
eşit haklara sahip olmak için
karşı karşıya kalacakları
karşı karşıya kalacakları
16:12
not only if they lived in Egypt
or a foreign country,
or a foreign country,
277
960611
3785
zor mücadeleyi düşünürüm;
illaki Mısır veya yabancı bir ülkede
illaki Mısır veya yabancı bir ülkede
16:16
in having equal rights,
278
964396
2206
yaşamaları gerekmiyor
16:18
and I hope that all of you will join me
279
966602
2333
ve umarım dünyanın dört bir yanındaki
16:20
in being a champion for women
and girls around the world
and girls around the world
280
968935
3727
kadınların ve kızların destekçisi olmak
ve onların insan haklarını korumak
ve onların insan haklarını korumak
16:24
and protect their human rights.
281
972662
1555
için hepiniz bana katılırsınız.
16:26
Thank you very much.
282
974217
2972
Çok teşekkürler.
16:29
(Applause)
283
977189
4000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Jimmy Carter - Peace activistThe president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism.
Why you should listen
While in office, Jimmy Carter brokered historic peace deals and treaties. Since the 1980s, he has worked tirelessly for conflict resolution around the globe through The Carter Center, where he has engaged in mediation in Ethiopia, Eritrea, North Korea, Liberia, Haiti, Bosnia, Venezuela, Nepal and the Middle East, among many other countries and regions. Under his leadership, The Carter Center has sent 96 election observation missions to the Americas, Africa and Asia. They're also leading the fight against Guinea worm, on track to be the second human disease in history to be eradicated.
In 2002, Carter was awarded the Nobel Peace Prize "for his decades of untiring effort to find peaceful solutions to international conflicts, to advance democracy and human rights, and to promote economic and social development." He's a member of the Elders, a group of independent global leaders working for peace and human rights.
Jimmy Carter | Speaker | TED.com