TEDGlobalLondon
Tony Wyss-Coray: How young blood might help reverse aging. Yes, really
Tony Wyss-Coray: Genç kan yaşlanmayı nasıl geciktirir? Gerçekten.
Filmed:
Readability: 4.3
1,692,397 views
Tony Wyss-Coray yaşlanmanın insan vücudu ve beyni üzerindeki etkilerini çalışmakta ve bu şaşırtıcı konuşmada yaşlanmanın pek de hoş olmayan yönlerinin aslında içimizde yatanlardan kaynaklandığın gösteren, Stanford laboratuvarı ve başka gruplar tarafından yapılan yeni araştırmaları paylaşıyor.
Tony Wyss-Coray - Brain scientist
At his lab at Stanford School of Medicine, Tony Wyss-Coray studies aging -- and potential cures for it. Full bio
At his lab at Stanford School of Medicine, Tony Wyss-Coray studies aging -- and potential cures for it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
This is a painting from the 16th century
from Lucas Cranach the Elder.
from Lucas Cranach the Elder.
0
1134
4659
Bu tablo, 16. yüzyıldan
Yaşlı Lucas Cranach'a ait.
Yaşlı Lucas Cranach'a ait.
00:18
It shows the famous Fountain of Youth.
1
6160
2766
Ünlü Gençlik Çeşmesi'ni anlatıyor.
00:21
If you drink its water or you bathe in it,
you will get health and youth.
you will get health and youth.
2
9308
5726
Suyu içer ya da içinde yıkanırsanız
sağlığa ve gençliğe kavuşuyorsunuz.
sağlığa ve gençliğe kavuşuyorsunuz.
00:27
Every culture, every civilization
has dreamed of finding eternal youth.
has dreamed of finding eternal youth.
3
15857
5549
Her kültür, her uygarlık sonsuz
gençliğe ulaşmanın hayalini kurmuştur.
gençliğe ulaşmanın hayalini kurmuştur.
00:34
There are people like Alexander the Great
or Ponce De León, the explorer,
or Ponce De León, the explorer,
4
22044
4752
Büyük İskender ya da kâşif Ponce De Leon
gibi yaşamlarının çoğunu
gibi yaşamlarının çoğunu
00:38
who spent much of their life
chasing the Fountain of Youth.
chasing the Fountain of Youth.
5
26820
3431
Gençlik Çeşmesi'nin peşinde
harcamış insanlar var.
harcamış insanlar var.
00:42
They didn't find it.
6
30726
1168
Onlar bulamadı.
00:45
But what if there was something to it?
7
33450
2600
Peki, ya bunda bir gerçeklik payı varsa?
00:48
What if there was something
to this Fountain of Youth?
to this Fountain of Youth?
8
36074
2699
Ya Gençlik Çeşmesi'nin
gerçeklik payı varsa?
gerçeklik payı varsa?
00:51
I will share an absolutely amazing
development in aging research
development in aging research
9
39284
5178
Yaşlanmayla ilgili araştırma hakkında
yaşlanmayla ilgili düşüncelerimizde
yaşlanmayla ilgili düşüncelerimizde
00:56
that could revolutionize
the way we think about aging
the way we think about aging
10
44486
3610
ve yaşlanmaya bağlı hastalıkları nasıl
iyileştirebileceğimiz hakkında
iyileştirebileceğimiz hakkında
01:00
and how we may treat age-related
diseases in the future.
diseases in the future.
11
48120
3202
devrim yaratacak
bir gelişmeyi paylaşacağım.
bir gelişmeyi paylaşacağım.
01:04
It started with experiments that showed,
12
52145
2509
Bu gelişmeye neden olan şey
01:06
in a recent number
of studies about growing,
of studies about growing,
13
54678
3294
büyümeyle ilgili yakın zamanlı
bir dizi çalışmada,
bir dizi çalışmada,
01:09
that animals -- old mice --
that share a blood supply with young mice
that share a blood supply with young mice
14
57996
6001
genç farelerden kan desteği alan
yaşlı farelerin gençleşebildiğini
yaşlı farelerin gençleşebildiğini
01:16
can get rejuvenated.
15
64021
1604
gösteren bir deneydi.
01:18
This is similar to what you might see
in humans, in Siamese twins,
in humans, in Siamese twins,
16
66148
4609
Bu insanlarda, Siyam ikizlerinde,
görülene benzer bir şey
görülene benzer bir şey
01:22
and I know this sounds a bit creepy.
17
70781
2088
ve biliyorum kulağa biraz
ürkütücü geliyor.
ürkütücü geliyor.
01:25
But what Tom Rando, a stem-cell
researcher, reported in 2007,
researcher, reported in 2007,
18
73338
5947
Ama kök hücre araştırmacısı Tom Rando
2007'de, bir fareye ait yaşlı bir kasın
2007'de, bir fareye ait yaşlı bir kasın
01:31
was that old muscle from a mouse
can be rejuvenated
can be rejuvenated
19
79309
3500
genel dolaşımda genç bir
kana maruz bırakıldığında
kana maruz bırakıldığında
01:34
if it's exposed to young blood
through common circulation.
through common circulation.
20
82833
4629
gençleştiğini söylemiştir.
01:39
This was reproduced by Amy Wagers
at Harvard a few years later,
at Harvard a few years later,
21
87903
4643
Bu birkaç yıl önce Harvard'da Amy Wagers
tarafından tekrar gündeme getirilmişti
tarafından tekrar gündeme getirilmişti
01:44
and others then showed that similar
rejuvenating effects could be observed
rejuvenating effects could be observed
22
92570
4595
ve diğerleri pankreasta, karaciğerde
ve kalpte de benzer gençleşme etkilerinin
ve kalpte de benzer gençleşme etkilerinin
01:49
in the pancreas, the liver and the heart.
23
97189
2786
gözlemlenebileceğini gösterdiler.
01:52
But what I'm most excited about,
and several other labs as well,
and several other labs as well,
24
100974
4097
Ama beni ve aynı zamanda diğer birkaç
laboratuvarı asıl heyecanlandıran şey,
laboratuvarı asıl heyecanlandıran şey,
01:57
is that this may even apply to the brain.
25
105095
2419
bunun beyne bile uygulanabilmesi.
02:00
So, what we found is that an old mouse
exposed to a young environment
exposed to a young environment
26
108715
5331
Yani, bu parabiosis denilen modelde
genç çevreye maruz bırakılmış
genç çevreye maruz bırakılmış
02:06
in this model called parabiosis,
27
114070
3013
yaşlı farenin genç bir beyne--
02:09
shows a younger brain --
28
117107
1792
işlevlerini daha iyi yerine getiren
02:10
and a brain that functions better.
29
118923
2182
bir beyne sahip olduğunu bulduk.
02:13
And I repeat:
30
121966
1590
Tekrar ediyorum:
02:15
an old mouse that gets young blood
through shared circulation
through shared circulation
31
123580
6213
Dolaşımına genç kanı dâhil edilen
yaşlı fare daha genç görünür
yaşlı fare daha genç görünür
02:21
looks younger and functions
younger in its brain.
younger in its brain.
32
129817
2984
ve beyninde daha genç
işlevler gerçekleşir.
işlevler gerçekleşir.
02:25
So when we get older --
33
133998
1532
Yani yaşlandığımızda,
02:27
we can look at different aspects
of human cognition,
of human cognition,
34
135554
2672
insanın bilme yetisinin farklı
yönlerine bakabileceğiz
yönlerine bakabileceğiz
02:30
and you can see on this slide here,
35
138250
1753
ve bu slaytta
02:32
we can look at reasoning,
verbal ability and so forth.
verbal ability and so forth.
36
140027
3383
muhakemeyi, konuşma yeteneğini vb.
inceleyebildiğimizi göreceksiniz.
inceleyebildiğimizi göreceksiniz.
02:35
And up to around age 50 or 60,
these functions are all intact,
these functions are all intact,
37
143899
5279
50-60 yaşa kadar bu işlevler tastamamdır
02:41
and as I look at the young audience
here in the room, we're all still fine.
here in the room, we're all still fine.
38
149202
4482
ve odadaki genç seyircilere bakarak
söylüyorum ki hâlâ hiçbir problemimiz yok.
söylüyorum ki hâlâ hiçbir problemimiz yok.
02:45
(Laughter)
39
153708
1008
(Gülüşmeler)
02:46
But it's scary to see
how all these curves go south.
how all these curves go south.
40
154740
3807
Ama bu yayların güneye
doğru gittiğini görmek korkutucu.
doğru gittiğini görmek korkutucu.
02:50
And as we get older,
41
158571
1589
Yaşlandıkça,
02:52
diseases such as Alzheimer's
and others may develop.
and others may develop.
42
160184
4051
Alzheimer ve diğer hastalıklar
ortaya çıkabiliyor.
ortaya çıkabiliyor.
02:57
We know that with age,
the connections between neurons --
the connections between neurons --
43
165004
3571
Biliyoruz ki yaşla beraber,
nöronlar arasındaki bağlantılar--
nöronlar arasındaki bağlantılar--
03:00
the way neurons talk to each other,
the synapses -- they start to deteriorate;
the synapses -- they start to deteriorate;
44
168599
4651
nöronların birbiriyle konuşma biçimi,
sinapslar-- kötüye gitmeye başlar;
sinapslar-- kötüye gitmeye başlar;
03:05
neurons die, the brain starts to shrink,
45
173274
3306
nöronlar ölür, beyin ufalmaya başlar
03:08
and there's an increased susceptibility
for these neurodegenerative diseases.
for these neurodegenerative diseases.
46
176604
3992
ve bu sinir dokusunun bozulumuyla ilgili
hastalıklara karşı hassasiyet artar.
hastalıklara karşı hassasiyet artar.
03:13
One big problem we have -- to try
to understand how this really works
to understand how this really works
47
181573
4909
Bunun moleküler ve mekanik seviyelerde
nasıl çalıştığını anlamaya
nasıl çalıştığını anlamaya
03:18
at a very molecular, mechanistic level --
48
186506
2596
çalışırken karşılaştığımız
büyük bir problem şu ki,
büyük bir problem şu ki,
03:21
is that we can't study the brains
in detail, in living people.
in detail, in living people.
49
189126
4050
yaşayan insanlarda beyinde
detaylı bir şekilde çalışamıyoruz.
detaylı bir şekilde çalışamıyoruz.
03:26
We can do cognitive tests,
we can do imaging --
we can do imaging --
50
194033
2986
Zihinsel testler ve görüntüleme gibi,
03:29
all kinds of sophisticated testing.
51
197043
2696
her türlü karmaşık testi yapabiliyoruz.
03:31
But we usually have to wait
until the person dies
until the person dies
52
199763
3618
Ama beyni alıp yaşla ve
hastalıkla gerçekten nasıl değiştiğini
hastalıkla gerçekten nasıl değiştiğini
03:35
to get the brain and look at how it really
changed through age or in a disease.
changed through age or in a disease.
53
203405
5094
görebilmek için genellikle kişi ölene
kadar beklemek zorunda kalıyoruz.
kadar beklemek zorunda kalıyoruz.
03:40
This is what neuropathologists
do, for example.
do, for example.
54
208888
3064
Örneğin, nevropatolojistlerin
yaptığı şey bu.
yaptığı şey bu.
03:44
So, how about we think of the brain
as being part of the larger organism.
as being part of the larger organism.
55
212333
5667
Peki, beyni daha büyük bir organizmanın
parçası olarak düşünürsek ne olur?
parçası olarak düşünürsek ne olur?
03:50
Could we potentially understand more
56
218024
2477
Eğer beyni tüm vücudun bir parçası
03:52
about what happens in the brain
at the molecular level
at the molecular level
57
220525
2929
olarak görürsek beyinde moleküler seviyede
03:55
if we see the brain
as part of the entire body?
as part of the entire body?
58
223478
3586
neler olup bittiğini
daha iyi anlayabilir miyiz?
daha iyi anlayabilir miyiz?
03:59
So if the body ages or gets sick,
does that affect the brain?
does that affect the brain?
59
227088
4877
Peki vücut yaşlanırsa ya da
hastalanırsa bu beyni etkiler mi?
hastalanırsa bu beyni etkiler mi?
04:03
And vice versa: as the brain gets older,
does that influence the rest of the body?
does that influence the rest of the body?
60
231989
4423
Ya da aksine, beyin yaşlandığında
bu vücudun geri kalanını etkiler mi?
bu vücudun geri kalanını etkiler mi?
04:09
And what connects all the different
tissues in the body
tissues in the body
61
237050
3491
Vücuttaki bütün farklı
dokuları birleştiren şey,
dokuları birleştiren şey,
04:12
is blood.
62
240565
1150
kandır.
04:14
Blood is the tissue that not only carries
cells that transport oxygen, for example,
cells that transport oxygen, for example,
63
242366
5825
Kan, sadece oksijen taşıyan bir
doku değildir, örneğin,
doku değildir, örneğin,
04:20
the red blood cells,
64
248215
1241
kırmızı kan hücresi taşır
04:21
or fights infectious diseases,
65
249480
2200
ya da bulaşıcı hastalıklarla savaşır
04:23
but it also carries messenger molecules,
66
251704
4271
ama aynı zamanda hormon benzeri,
04:27
hormone-like factors
that transport information
that transport information
67
255999
3912
beyin de dâhil bir hücreden diğerine,
04:31
from one cell to another,
from one tissue to another,
from one tissue to another,
68
259935
4133
bir dokudan diğerine bilgi taşıyan
04:36
including the brain.
69
264092
1457
mesajcı molekülleri de taşır.
04:37
So if we look at how the blood
changes in disease or age,
changes in disease or age,
70
265573
5138
Hastalıkta ya da yaşlanmada kanın
nasıl değiştiğini incelersek,
nasıl değiştiğini incelersek,
04:42
can we learn something about the brain?
71
270735
2363
beyin hakkında bir şey öğrenebilir miyiz?
04:45
We know that as we get older,
the blood changes as well,
the blood changes as well,
72
273651
4836
Şunu biliyoruz ki, biz yaşlandıkça
kanımızda ona göre değişir.
kanımızda ona göre değişir.
04:50
so these hormone-like factors
change as we get older.
change as we get older.
73
278511
2959
Bu yüzden hormon benzeri faktörler de
biz yaşlandıkça değişir.
biz yaşlandıkça değişir.
04:53
And by and large,
factors that we know are required
factors that we know are required
74
281494
4199
Genellikle de dokuların gelişimi
04:57
for the development of tissues,
for the maintenance of tissues --
for the maintenance of tissues --
75
285717
3421
ve dokuların bakımı için gerekli
olduğunu bildiğimiz faktörler de
olduğunu bildiğimiz faktörler de
05:01
they start to decrease as we get older,
76
289162
2877
biz yaşlandıkça azalır.
05:04
while factors involved in repair,
in injury and in inflammation --
in injury and in inflammation --
77
292063
4703
Öte yandan, yaralanma ve iltihap
tamirinde etkili olan faktörler de
tamirinde etkili olan faktörler de
05:08
they increase as we get older.
78
296790
1950
biz yaşlandıkça artar.
05:10
So there's this unbalance of good
and bad factors, if you will.
and bad factors, if you will.
79
298764
5042
Yani iyi ve kötü faktörlerin dengesizliği
söz konusu da diyebilirsiniz.
söz konusu da diyebilirsiniz.
05:16
And to illustrate what we can do
potentially with that,
potentially with that,
80
304988
2993
Şimdi bu bilgiyle
ne yapacağımıza gelirsek,
ne yapacağımıza gelirsek,
05:20
I want to talk you through
an experiment that we did.
an experiment that we did.
81
308005
2652
size yaptığımız bir deneyden bahsedeceğim.
05:22
We had almost 300 blood samples
from healthy human beings
from healthy human beings
82
310681
3649
20 ila 89 yaş arası sağlıklı insanlardan
05:26
20 to 89 years of age,
83
314354
2517
300'e yakın kan numunesi aldık.
05:28
and we measured over 100
of these communication factors,
of these communication factors,
84
316895
3895
Bu iletişim faktörlerinden,
dokular arası bilgi taşıyan proteinlerden
dokular arası bilgi taşıyan proteinlerden
05:32
these hormone-like proteins that
transport information between tissues.
transport information between tissues.
85
320814
4094
100'den fazlasını ölçtük.
05:37
And what we noticed first
86
325266
1676
İlk fark ettiğimiz şey
05:38
is that between the youngest
and the oldest group,
and the oldest group,
87
326966
2817
en genç ve en yaşlı grup
arasındaki faktörlerin
arasındaki faktörlerin
05:41
about half the factors
changed significantly.
changed significantly.
88
329807
3297
yaklaşık yarısının ciddi
değişiklikler gösterdiğiydi.
değişiklikler gösterdiğiydi.
05:45
So our body lives in a very
different environment as we get older,
different environment as we get older,
89
333128
3135
Yani bu faktörler göz önüne alındığında
vücudumuz yaşlanınca
vücudumuz yaşlanınca
05:48
when it comes to these factors.
90
336287
1751
çevresi de değişir.
05:50
And using statistical
or bioinformatics programs,
or bioinformatics programs,
91
338062
3496
İstatistik ve biyoenformatik
programlar kullanarak
programlar kullanarak
05:53
we could try to discover
those factors that best predict age --
those factors that best predict age --
92
341582
4694
yaşı belirleyen bu faktörleri
keşfedebilir,
keşfedebilir,
05:58
in a way, back-calculate
the relative age of a person.
the relative age of a person.
93
346300
3643
bir bakıma bir kişinin görece yaşını
geriye dönük hesaplayabiliriz.
geriye dönük hesaplayabiliriz.
06:02
And the way this looks
is shown in this graph.
is shown in this graph.
94
350337
2856
Bunun neye benzediğini
bu grafikten görebilirsiniz.
bu grafikten görebilirsiniz.
06:05
So, on the one axis you see
the actual age a person lived,
the actual age a person lived,
95
353618
5369
Grafiğin bir ekseninde
bir kişinin gerçek yaşını,
bir kişinin gerçek yaşını,
06:11
the chronological age.
96
359011
1305
yaş kronolojisini,
06:12
So, how many years they lived.
97
360340
1722
yani yaşını görebilirsiniz.
06:14
And then we take these top factors
that I showed you,
that I showed you,
98
362086
2708
Sonra size gösterdiğim
bu başlıca faktörleri ele alıp
bu başlıca faktörleri ele alıp
06:16
and we calculate their relative age,
their biological age.
their biological age.
99
364818
4844
kişinin görece yaşı ve
biyolojik yaşını hesaplıyoruz.
biyolojik yaşını hesaplıyoruz.
06:22
And what you see is that
there is a pretty good correlation,
there is a pretty good correlation,
100
370708
3634
Arada açık bir bağıntının
olduğunu fark edeceksiniz.
olduğunu fark edeceksiniz.
06:26
so we can pretty well predict
the relative age of a person.
the relative age of a person.
101
374366
3315
Yani bir kişinin görece yaşını oldukça
iyi tahmin edebiliriz,
iyi tahmin edebiliriz,
06:29
But what's really exciting
are the outliers,
are the outliers,
102
377705
3915
fakat daha da heyecan verici olan ise
06:33
as they so often are in life.
103
381644
1804
hayatta da olduğu gibi
aykırı değerler.
aykırı değerler.
06:35
You can see here, the person
I highlighted with the green dot
I highlighted with the green dot
104
383922
4568
Burada, yeşil nokta ile
işaretlediğim kişiye bakarsanız
işaretlediğim kişiye bakarsanız
06:40
is about 70 years of age
105
388514
2596
yaklaşık 70 yaşında olduğunu,
06:43
but seems to have a biological age,
if what we're doing here is really true,
if what we're doing here is really true,
106
391134
5006
fakat her şeyi doğru yapmışsak
bu kişinin biyolojik yaşının
bu kişinin biyolojik yaşının
06:48
of only about 45.
107
396164
2043
sadece 45 olduğunu göreceksiniz.
06:50
So is this a person that actually
looks much younger than their age?
looks much younger than their age?
108
398231
3484
Şimdi bu kişi yaşından
çok daha genç gösteren biri mi?
çok daha genç gösteren biri mi?
06:54
But more importantly: Is this a person
who is maybe at a reduced risk
who is maybe at a reduced risk
109
402183
4516
Daha da önemlisi, bu kişinin
yaşlanmaya bağlı hastalıklara
yaşlanmaya bağlı hastalıklara
06:58
to develop an age-related disease
and will have a long life --
and will have a long life --
110
406723
3324
yakalanma riski düşük mü ve
bu kişi uzun bir hayat sürebilir ve
bu kişi uzun bir hayat sürebilir ve
07:02
will live to 100 or more?
111
410071
1495
100 ve üstüne kadar yaşar mı?
07:04
On the other hand, the person here,
highlighted with the red dot,
highlighted with the red dot,
112
412402
4561
Öte yandan, burada
kırmızı ile işaretlenmiş kişi
kırmızı ile işaretlenmiş kişi
07:08
is not even 40,
but has a biological age of 65.
but has a biological age of 65.
113
416987
4906
40'ında bile değil,
fakat biyolojik yaşı 65.
fakat biyolojik yaşı 65.
07:13
Is this a person at an increased risk
of developing an age-related disease?
of developing an age-related disease?
114
421917
4398
Bu kişinin de yaşlanmaya bağlı hastalık
geliştirme olasılığı yüksek mi?
geliştirme olasılığı yüksek mi?
07:18
So in our lab, we're trying
to understand these factors better,
to understand these factors better,
115
426339
3656
İşte laboratuvarımızda bu faktörleri
daha iyi anlamaya çalışıyoruz.
daha iyi anlamaya çalışıyoruz.
07:22
and many other groups
are trying to understand,
are trying to understand,
116
430019
2238
Diğer birçok grubun da
anlamaya çalıştığı şey,
anlamaya çalıştığı şey,
07:24
what are the true aging factors,
117
432281
2076
yaşlanmanın gerçek faktörleri nelerdir
07:26
and can we learn something about them
to possibly predict age-related diseases?
to possibly predict age-related diseases?
118
434381
4973
ve bunlardan yaşlanmaya bağlı hastalıkları
tahmin edebilir miyiz sorularıdır.
tahmin edebilir miyiz sorularıdır.
07:32
So what I've shown you so far
is simply correlational, right?
is simply correlational, right?
119
440281
4062
Size şu ana kadar gösterdiklerim
sadece bağıntısal, değil mi?
sadece bağıntısal, değil mi?
07:36
You can just say,
"Well, these factors change with age,"
"Well, these factors change with age,"
120
444367
4031
"Eh, bu faktörler yaşla birlikte değişir"
diyebilirsiniz,
diyebilirsiniz,
07:40
but you don't really know
if they do something about aging.
if they do something about aging.
121
448422
3655
ama yaşlanmayı etkiler mi
pek de bilemezsiniz.
pek de bilemezsiniz.
07:45
So what I'm going to show you now
is very remarkable
is very remarkable
122
453031
3048
İşte size göstereceğim şey
cidden kayda değer
cidden kayda değer
07:48
and it suggests that these factors
can actually modulate the age of a tissue.
can actually modulate the age of a tissue.
123
456103
5071
ve bu faktörlerin gerçekten
doku yaşını değiştirebildiğini gösteriyor.
doku yaşını değiştirebildiğini gösteriyor.
07:53
And that's where we come back
to this model called parabiosis.
to this model called parabiosis.
124
461845
3298
Burada parabiosis isimli
modele geri dönüyoruz.
modele geri dönüyoruz.
07:57
So, parabiosis is done in mice
125
465167
2540
Parabiosis sayesinde iki fareyi
07:59
by surgically connecting
the two mice together,
the two mice together,
126
467731
4912
ameliyatla birbirine bağlayarak
08:04
and that leads then
to a shared blood system,
to a shared blood system,
127
472667
2333
ortak bir dolaşım sistemi elde edilir.
08:07
where we can now ask,
"How does the old brain get influenced
"How does the old brain get influenced
128
475024
4787
Şimdi şunu sorabiliriz
"Yaşlı beyin genç kana maruz kalmaktan
"Yaşlı beyin genç kana maruz kalmaktan
08:11
by exposure to the young blood?"
129
479835
1738
nasıl etkilenir?"
08:14
And for this purpose, we use young mice
130
482144
2204
Bu amaçla 20'li yaşlarda insanlara
08:16
that are an equivalency
of 20-year-old people,
of 20-year-old people,
131
484372
3453
denk genç fareler ve insan yaşıyla kabaca
08:19
and old mice that are roughly
65 years old in human years.
65 years old in human years.
132
487849
4336
65 yaşındaki yaşlı fareleri kullanıyoruz.
08:24
What we found is quite remarkable.
133
492958
2826
Bulduğumuz şey kayda değer.
08:27
We find there are more neural stem cells
that make new neurons
that make new neurons
134
495808
3720
Bulgularımıza göre bu yaşlı beyinlerde
yeni nöronlar üreten kök hücre
yeni nöronlar üreten kök hücre
08:31
in these old brains.
135
499552
1332
sayısı daha fazladır.
08:33
There's an increased
activity of the synapses,
activity of the synapses,
136
501351
2582
Sinapslarda, yani nöronlar arası
bağlantılarda da
bağlantılarda da
08:35
the connections between neurons.
137
503957
2039
hareket artışı gözlemlenir.
08:38
There are more genes expressed
that are known to be involved
that are known to be involved
138
506020
3285
Yeni anıların oluşumunda rol alan
gen ifadelerinde de
gen ifadelerinde de
08:41
in the formation of new memories.
139
509329
1747
bir artış görülür.
08:43
And there's less of this bad inflammation.
140
511659
2508
Bu kötü huylu iltihap vakalarında
azalma görülür.
azalma görülür.
08:47
But we observed that there are no cells
entering the brains of these animals.
entering the brains of these animals.
141
515427
6496
Fakat gözlemlerimize göre bu hayvanların
beyinlerine hiçbir hücre girişi yoktur.
beyinlerine hiçbir hücre girişi yoktur.
08:53
So when we connect them,
142
521947
1386
Genç fareye bağlandığında,
08:55
there are actually no cells
going into the old brain, in this model.
going into the old brain, in this model.
143
523357
5376
bu modele göre aslında yaşlı
beyne giden hücre yoktur.
beyne giden hücre yoktur.
09:01
Instead, we've reasoned, then,
that it must be the soluble factors,
that it must be the soluble factors,
144
529379
3661
Demek ki bu, çözünebilir faktörlerin
işi diye düşündük,
işi diye düşündük,
09:05
so we could collect simply the soluble
fraction of blood which is called plasma,
fraction of blood which is called plasma,
145
533064
4783
yani sadece kanın plazma denilen
çözünebilir parçasını alıp
çözünebilir parçasını alıp
09:09
and inject either young plasma
or old plasma into these mice,
or old plasma into these mice,
146
537871
3944
bu farelere ya genç plazma ya da
yaşlı plazma enjekte edebiliriz
yaşlı plazma enjekte edebiliriz
09:13
and we could reproduce
these rejuvenating effects,
these rejuvenating effects,
147
541839
2368
ve de bu gençleşme etkisini
yeniden yaratabiliriz,
yeniden yaratabiliriz,
09:16
but what we could also do now
148
544231
1714
fakat bir şeyi daha yapabiliriz.
09:17
is we could do memory tests with mice.
149
545969
2450
Farelere hafıza testi yapabiliriz.
09:20
As mice get older, like us humans,
they have memory problems.
they have memory problems.
150
548443
3853
Fareler yaşlandıkça biz insanlar gibi,
hafıza problemi yaşar.
hafıza problemi yaşar.
09:24
It's just harder to detect them,
151
552818
1593
Lakin bunun tespiti daha zordur,
09:26
but I'll show you in a minute
how we do that.
how we do that.
152
554435
2344
fakat az sonra nasıl
yaptığımızı göstereceğim.
yaptığımızı göstereceğim.
09:28
But we wanted to take this
one step further,
one step further,
153
556803
2695
Hatta bunu bir adım ileriye,
insanlarla alakasına biraz
insanlarla alakasına biraz
09:31
one step closer to potentially
being relevant to humans.
being relevant to humans.
154
559522
4040
daha yakınlaştıracak bir
adıma taşımak istedik.
adıma taşımak istedik.
09:35
What I'm showing you now
are unpublished studies,
are unpublished studies,
155
563586
3197
Size şimdi gösterdiklerim
yayımlanmamış araştırmalar.
yayımlanmamış araştırmalar.
09:38
where we used human plasma,
young human plasma,
young human plasma,
156
566807
4533
İnsan plazması, genç insan plazması
ve kontrol grubu olarak
ve kontrol grubu olarak
09:43
and as a control, saline,
157
571364
1849
tuz kullandık
09:45
and injected it into old mice,
158
573237
1876
ve yaşlı farelere enjekte ettik
09:47
and asked, can we again
rejuvenate these old mice?
rejuvenate these old mice?
159
575137
4852
ve bu fareleri gençleştirebilir miyiz
sorusunu sorduk.
sorusunu sorduk.
09:52
Can we make them smarter?
160
580013
1660
Zekâlarını geliştirebilir miyiz?
09:54
And to do this, we used a test.
It's called a Barnes maze.
It's called a Barnes maze.
161
582104
3289
Bunu öğrenmek için Barnes labirenti
adlı bir test kullandık.
adlı bir test kullandık.
09:57
This is a big table
that has lots of holes in it,
that has lots of holes in it,
162
585417
3155
Testte içinde birçok delik olan
bir masa var
bir masa var
10:00
and there are guide marks around it,
163
588596
3483
ve etrafında yön işaretleri var
10:04
and there's a bright light,
as on this stage here.
as on this stage here.
164
592103
2606
ve bir de bu sahnedeki gibi
parlak bir ışık var.
parlak bir ışık var.
10:06
The mice hate this and they try to escape,
165
594733
3133
Fareler bu ışıktan nefret eder ve kaçmaya
10:09
and find the single hole that you see
pointed at with an arrow,
pointed at with an arrow,
166
597890
4256
ve resimde okla işaretli deliği
bulmaya çalışır.
bulmaya çalışır.
10:14
where a tube is mounted underneath
167
602170
1945
Deliğin altında içinden rahatlıkla
10:16
where they can escape
and feel comfortable in a dark hole.
and feel comfortable in a dark hole.
168
604139
3193
kaçabilecekleri bir tüp vardır.
10:19
So we teach them, over several days,
169
607977
1802
Fareleri birkaç gün bu deliği
10:21
to find this space
on these cues in the space,
on these cues in the space,
170
609803
2903
ip uçlarını kullanarak
bulmaları için eğitiyoruz.
bulmaları için eğitiyoruz.
10:24
and you can compare this for humans,
171
612730
2794
Bunu insanlarda şuna benzetebiliriz:
10:27
to finding your car in a parking lot
after a busy day of shopping.
after a busy day of shopping.
172
615548
4230
Yoğun bir günün ardından
otoparkta arabanı aramak.
otoparkta arabanı aramak.
10:31
(Laughter)
173
619802
1001
(Kahkahalar)
10:32
Many of us have probably had
some problems with that.
some problems with that.
174
620827
3751
Pek çoğumuzun benzer sorunu olmuştur.
10:36
So, let's look at an old mouse here.
175
624602
2018
Şimdi, yaşlı bir fareye göz atalım.
10:38
This is an old mouse
that has memory problems,
that has memory problems,
176
626954
2176
Bu, birazdan fark edersiniz,
10:41
as you'll notice in a moment.
177
629154
1689
hafıza problemi olan yaşlı bir fare.
10:43
It just looks into every hole,
but it didn't form this spacial map
but it didn't form this spacial map
178
631305
4724
Tüm deliklere bakıyor fakat
önceki denemede ve önceki gün
önceki denemede ve önceki gün
10:48
that would remind it where it was
in the previous trial or the last day.
in the previous trial or the last day.
179
636053
5247
nerede olduğunu gösterecek mekânsal
haritayı oluşturamıyor.
haritayı oluşturamıyor.
10:53
In stark contrast, this mouse here
is a sibling of the same age,
is a sibling of the same age,
180
641873
5467
Bunun tam aksine, buradaki fare
diğerinin aynı yaştaki kardeşi,
diğerinin aynı yaştaki kardeşi,
10:59
but it was treated with young
human plasma for three weeks,
human plasma for three weeks,
181
647364
5419
fakat buna 3 hafta boyunca 3 günde bir
11:04
with small injections every three days.
182
652807
2533
genç insan plazması veriliyor.
11:07
And as you noticed, it almost
looks around, "Where am I?" --
looks around, "Where am I?" --
183
655741
4223
Fark ettiğiniz gibi, neredeyse dönüp
"Neredeyim ben?" diyor ve
"Neredeyim ben?" diyor ve
11:11
and then walks straight
to that hole and escapes.
to that hole and escapes.
184
659988
2907
doğrudan o deliğe gidip kaçıyor.
11:14
So, it could remember where that hole was.
185
662919
2864
Yani deliğin nerede olduğunu
hatırlayabiliyor.
hatırlayabiliyor.
11:18
So by all means, this old mouse
seems to be rejuvenated --
seems to be rejuvenated --
186
666742
3688
Yani belli ki bu yaşlı fare
gençleşmiş görünüyor.
gençleşmiş görünüyor.
11:22
it functions more like a younger mouse.
187
670454
2379
Daha çok genç bir fare gibi
hareket ediyor.
hareket ediyor.
11:24
And it also suggests
that there is something
that there is something
188
672857
2706
Bu ayrıca gösteriyor ki sadece
genç fare değil,
genç fare değil,
11:27
not only in young mouse plasma,
but in young human plasma
but in young human plasma
189
675587
4991
genç insan plazmasında da
yaşlı beynine yardımcı olma
yaşlı beynine yardımcı olma
11:32
that has the capacity
to help this old brain.
to help this old brain.
190
680602
3660
kapasitesi var.
11:36
So to summarize,
191
684834
1152
Özetle,
11:38
we find the old mouse, and its brain
in particular, are malleable.
in particular, are malleable.
192
686010
4199
bulgularımıza göre yaşlı fare
ve de beyni yoğrulabilir.
ve de beyni yoğrulabilir.
11:42
They're not set in stone;
we can actually change them.
we can actually change them.
193
690233
3451
Sabit, değişmez değiller.
11:45
It can be rejuvenated.
194
693708
1473
Gençleştirilebilirler.
11:47
Young blood factors can reverse aging,
195
695680
2597
Genç kan faktörleri yaşlanmayı
tersine döndürebilir.
tersine döndürebilir.
11:50
and what I didn't show you --
196
698301
1712
Size göstermediğim şeye gelince,
11:52
in this model, the young mouse actually
suffers from exposure to the old.
suffers from exposure to the old.
197
700037
5222
bu modelde, genç fare yaşlı olana
maruz kaldığında kötüye gidiyor.
maruz kaldığında kötüye gidiyor.
11:57
So there are old-blood factors
that can accelerate aging.
that can accelerate aging.
198
705283
3380
Yani yaşlı kan faktörleri
yaşlanmayı hızlandırabilir.
yaşlanmayı hızlandırabilir.
12:01
And most importantly,
humans may have similar factors,
humans may have similar factors,
199
709725
4317
Daha da önemlisi,
insanların da benzer faktörleri olabilir.
insanların da benzer faktörleri olabilir.
12:06
because we can take young human
blood and have a similar effect.
blood and have a similar effect.
200
714066
4078
Çünkü genç insan kanını alıp
benzer bir etki sağlayabiliriz.
benzer bir etki sağlayabiliriz.
12:10
Old human blood, I didn't show you,
does not have this effect;
does not have this effect;
201
718592
3556
Yaşlı insan kanı, ki göstermedim henüz,
bu etkiye sahip değil.
bu etkiye sahip değil.
12:14
it does not make the mice younger.
202
722172
1762
Fareyi gençleştirmiyor.
12:17
So, is this magic transferable to humans?
203
725071
3628
Peki bu mucize insanlarda da işe yarar mı?
12:20
We're running a small
clinical study at Stanford,
clinical study at Stanford,
204
728723
3629
Stanford'ta yaptığımız küçük çaplı
klinik çalışmada,
klinik çalışmada,
12:24
where we treat Alzheimer's patients
with mild disease
with mild disease
205
732376
3876
orta derece Alzheimer hastalarına
4 hafta boyunca haftada bir
4 hafta boyunca haftada bir
12:28
with a pint of plasma
from young volunteers, 20-year-olds,
from young volunteers, 20-year-olds,
206
736276
6610
20'li yaşlardaki genç gönüllülerden
aldığımız yarım litre plazma
aldığımız yarım litre plazma
12:34
and do this once a week for four weeks,
207
742910
2595
vererek onları tedavi ediyoruz,
12:37
and then we look
at their brains with imaging.
at their brains with imaging.
208
745529
3163
sonra da beyin aktivitelerini
görüntülüyoruz.
görüntülüyoruz.
12:41
We test them cognitively,
209
749050
1844
Bilişsel testler yapıyoruz
12:42
and we ask their caregivers
for daily activities of living.
for daily activities of living.
210
750918
4006
ve bakıcılarına günlük aktiviteleri
konusunda sorular soruyoruz.
konusunda sorular soruyoruz.
12:46
What we hope is that there are
some signs of improvement
some signs of improvement
211
754948
3919
Umuyoruz bu tedavi ile bu aktivitelerde
12:50
from this treatment.
212
758891
1364
gelişme gözlemleyebiliriz.
12:52
And if that's the case,
that could give us hope
that could give us hope
213
760758
2556
Bu gerçekleşirse size gösterdiğim gibi
12:55
that what I showed you works in mice
214
763338
2420
farelerde işe yarayan şeyin insanlarda da
12:57
might also work in humans.
215
765782
1778
gerçekleşmesi mümkün görünecek.
13:00
Now, I don't think we will live forever.
216
768478
2358
Şimdi, sonsuza kadar
yaşayacağımızı sanmam.
yaşayacağımızı sanmam.
13:03
But maybe we discovered
217
771955
2337
Fakat belki de şunu keşfettik:
13:06
that the Fountain of Youth
is actually within us,
is actually within us,
218
774316
3087
Gençlik Çeşmesi aslında içimizde
13:09
and it has just dried out.
219
777427
1738
ve kurumuş hâlde.
13:11
And if we can turn it
back on a little bit,
back on a little bit,
220
779574
2828
Bu çeşmeden biraz su yürütebilirsek
13:14
maybe we can find the factors
that are mediating these effects,
that are mediating these effects,
221
782426
4627
belki de bu etkilere aracılık eden
faktörleri bulabilir,
faktörleri bulabilir,
13:19
we can produce these factors synthetically
222
787077
2587
bu faktörleri yapay olarak üretebiliriz
13:21
and we can treat diseases of aging,
such as Alzheimer's disease
such as Alzheimer's disease
223
789688
4013
ve yaşlanma, Alzheimer ve benzeri
bunama hastalıklarını
bunama hastalıklarını
13:25
or other dementias.
224
793725
1230
tedavi edebiliriz.
13:27
Thank you very much.
225
795282
1151
Çok teşekkür ederim.
13:28
(Applause)
226
796457
3293
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Tony Wyss-Coray - Brain scientistAt his lab at Stanford School of Medicine, Tony Wyss-Coray studies aging -- and potential cures for it.
Why you should listen
Professor of neurology at Stanford, Tony Wyss-Coray oversees an eponymous lab which studies immune and injury responses in aging and neurodegeneration.
Wyss-Coray initially studied at the Institute of Clinical Immunology at the University of Bern in Switzerland, but he now lives and works in California. At Stanford since 2002, he's also a health scientist at the Veterans Affairs Palo Alto Health Care System. Deeply interested in figuring out ways to combat diseases such as Alzheimer's, he serves on the scientific advisory board for the Alzheimer Research Consortium and on the international advisory board for Advances in Clinical and Experimental Medicine. In 2013, he was given a Transformative Research Award by the director of the National Institutes of Health.
Tony Wyss-Coray | Speaker | TED.com