TEDGlobalLondon
Tony Wyss-Coray: How young blood might help reverse aging. Yes, really
Tony Wyss-Coray: Dòng máu trẻ có thể đảo ngược quá trình lão hóa. Đúng là như vậy
Filmed:
Readability: 4.3
1,692,397 views
Tony Wyss-Coray nghiên cứu tác động của lão hóa trên cơ thể và não người. Trong buổi nói chuyện đầy kinh ngạc, ông ta chia sẻ một nghiên cứu mới từ phòng thí nghiệm của ông thuộc đại học Stanford và từ những nhóm nghiên cứu khác. Nghiên cứu này gợi ra rằng giải pháp cho một số vấn đề của tuổi già có thể cho chúng ta nhiều mơ mộng.
Tony Wyss-Coray - Brain scientist
At his lab at Stanford School of Medicine, Tony Wyss-Coray studies aging -- and potential cures for it. Full bio
At his lab at Stanford School of Medicine, Tony Wyss-Coray studies aging -- and potential cures for it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
This is a painting from the 16th century
from Lucas Cranach the Elder.
from Lucas Cranach the Elder.
0
1134
4659
Đây là một tác phẩm hội họa từ thế kỷ 16
của Lucas Cranach the Elder,
của Lucas Cranach the Elder,
00:18
It shows the famous Fountain of Youth.
1
6160
2766
bức họa nổi tiếng
"Suối nguồn Tuổi trẻ".
"Suối nguồn Tuổi trẻ".
00:21
If you drink its water or you bathe in it,
you will get health and youth.
you will get health and youth.
2
9308
5726
Nếu bạn uống nước từ giếng phun này hoặc
tắm ở đó, thì bạn sẽ khỏe và trẻ ra.
tắm ở đó, thì bạn sẽ khỏe và trẻ ra.
00:27
Every culture, every civilization
has dreamed of finding eternal youth.
has dreamed of finding eternal youth.
3
15857
5549
Mỗi nền văn hóa, văn minh
đều mơ tìm thấy sự trẻ trung vĩnh cửu.
đều mơ tìm thấy sự trẻ trung vĩnh cửu.
00:34
There are people like Alexander the Great
or Ponce De León, the explorer,
or Ponce De León, the explorer,
4
22044
4752
Có những người như Alexander the Great
hoặc nhà thám hiểm Ponce De León,
hoặc nhà thám hiểm Ponce De León,
00:38
who spent much of their life
chasing the Fountain of Youth.
chasing the Fountain of Youth.
5
26820
3431
người đã bỏ nhiều thời gian trong đời
để theo đuổi Suối nguồn Tuổi trẻ.
để theo đuổi Suối nguồn Tuổi trẻ.
00:42
They didn't find it.
6
30726
1168
Họ đã không tìm thấy.
00:45
But what if there was something to it?
7
33450
2600
Nhưng nếu có thì sao?
00:48
What if there was something
to this Fountain of Youth?
to this Fountain of Youth?
8
36074
2699
Nếu có cái gì đó như
Suối Nguồn Tuổi trẻ thì sao?
Suối Nguồn Tuổi trẻ thì sao?
00:51
I will share an absolutely amazing
development in aging research
development in aging research
9
39284
5178
Tôi xin chia sẻ một tiến bộ vô cùng
tuyệt vời trong nghiến cứu về tuổi tác
tuyệt vời trong nghiến cứu về tuổi tác
00:56
that could revolutionize
the way we think about aging
the way we think about aging
10
44486
3610
có thể làm cuộc cách mạng về cách
chúng ta nghĩ về sự lão hóa
chúng ta nghĩ về sự lão hóa
01:00
and how we may treat age-related
diseases in the future.
diseases in the future.
11
48120
3202
và về cách chúng ta xử lý các bệnh
liên quan đến tuổi già trong tương lai.
liên quan đến tuổi già trong tương lai.
01:04
It started with experiments that showed,
12
52145
2509
Nó bắt đầu bằng các thí nghiệm cho thấy,
01:06
in a recent number
of studies about growing,
of studies about growing,
13
54678
3294
trong một số nghiên cứu gần đây
về sự phát triển,
về sự phát triển,
01:09
that animals -- old mice --
that share a blood supply with young mice
that share a blood supply with young mice
14
57996
6001
rằng, động vật - những con chuột già -
được nhận máu từ con chuột trẻ
được nhận máu từ con chuột trẻ
01:16
can get rejuvenated.
15
64021
1604
có thể sẽ được "hồi xuân".
01:18
This is similar to what you might see
in humans, in Siamese twins,
in humans, in Siamese twins,
16
66148
4609
Tương tự những gì bạn có thể thấy
ở con người, các cặp sinh đôi dính nhau,
ở con người, các cặp sinh đôi dính nhau,
01:22
and I know this sounds a bit creepy.
17
70781
2088
tôi biết điều này nghe có vẻ đáng sợ.
01:25
But what Tom Rando, a stem-cell
researcher, reported in 2007,
researcher, reported in 2007,
18
73338
5947
Nhưng Tom Rando, một nhà nghiên cứu
tế bào gốc, đã báo cáo năm 2007,
tế bào gốc, đã báo cáo năm 2007,
01:31
was that old muscle from a mouse
can be rejuvenated
can be rejuvenated
19
79309
3500
rằng cơ bắp già của 1 con chuột
có thể trẻ lại
có thể trẻ lại
01:34
if it's exposed to young blood
through common circulation.
through common circulation.
20
82833
4629
nếu nó được truyền dòng máu trẻ
vào hệ tuần hoàn chung của cơ thể
vào hệ tuần hoàn chung của cơ thể
01:39
This was reproduced by Amy Wagers
at Harvard a few years later,
at Harvard a few years later,
21
87903
4643
Kết quả này được tái nghiệm bởi
Amy Wagers, Đại Học Harvard, vài năm sau
Amy Wagers, Đại Học Harvard, vài năm sau
01:44
and others then showed that similar
rejuvenating effects could be observed
rejuvenating effects could be observed
22
92570
4595
và những thí nghiệm khác sau đó cho thấy
sự trẻ hóa có thể được quan sát thấy
sự trẻ hóa có thể được quan sát thấy
01:49
in the pancreas, the liver and the heart.
23
97189
2786
trong tuyến tụy, gan và tim.
01:52
But what I'm most excited about,
and several other labs as well,
and several other labs as well,
24
100974
4097
Nhưng điều mà tôi và đồng nghiệp
ở vài phòng thí nghiệm khác tâm đắc nhất,
ở vài phòng thí nghiệm khác tâm đắc nhất,
01:57
is that this may even apply to the brain.
25
105095
2419
chính là cách nó ảnh hưởng
thậm chí trên não.
thậm chí trên não.
02:00
So, what we found is that an old mouse
exposed to a young environment
exposed to a young environment
26
108715
5331
Vậy, điều mà chúng tôi tìm thấy chính là
1 con chuột già ghép với 1 môi trường trẻ
1 con chuột già ghép với 1 môi trường trẻ
02:06
in this model called parabiosis,
27
114070
3013
trong mô hình này
được gọi là 'ký sinh học',
được gọi là 'ký sinh học',
02:09
shows a younger brain --
28
117107
1792
cho thấy não chuột trở nên trẻ hơn --
02:10
and a brain that functions better.
29
118923
2182
tức là não hoạt động tốt hơn.
02:13
And I repeat:
30
121966
1590
Và tôi nhắc lại:
02:15
an old mouse that gets young blood
through shared circulation
through shared circulation
31
123580
6213
1 con chuột già nhận máu trẻ thông
qua việc chia sẻ hệ tuần hoàn
qua việc chia sẻ hệ tuần hoàn
02:21
looks younger and functions
younger in its brain.
younger in its brain.
32
129817
2984
có vẻ trẻ hơn và các chức năng
trong não hoạt động tốt hơn.
trong não hoạt động tốt hơn.
02:25
So when we get older --
33
133998
1532
Vậy khi chúng ta già đi --
02:27
we can look at different aspects
of human cognition,
of human cognition,
34
135554
2672
ta có thể xét những phương diện
nhận thức trong con người
nhận thức trong con người
02:30
and you can see on this slide here,
35
138250
1753
và bạn có thể thấy
trên trình chiếu này,
trên trình chiếu này,
02:32
we can look at reasoning,
verbal ability and so forth.
verbal ability and so forth.
36
140027
3383
ta có thể xem xét khả năng suy luận,
ngôn ngữ, và vân vân
ngôn ngữ, và vân vân
02:35
And up to around age 50 or 60,
these functions are all intact,
these functions are all intact,
37
143899
5279
Vào độ tuổi 50 - 60, những chức năng này
vẫn còn hoàn hảo,
vẫn còn hoàn hảo,
02:41
and as I look at the young audience
here in the room, we're all still fine.
here in the room, we're all still fine.
38
149202
4482
và vì quan sát các khán giả trẻ
trong phòng này, chúng ta vẫn tinh tường.
trong phòng này, chúng ta vẫn tinh tường.
02:45
(Laughter)
39
153708
1008
(Cười)
02:46
But it's scary to see
how all these curves go south.
how all these curves go south.
40
154740
3807
Nhưng thật khiếp khi thấy độ dốc
của các đồ thị đi xuống.
của các đồ thị đi xuống.
02:50
And as we get older,
41
158571
1589
Và khi chúng ta già đi,
02:52
diseases such as Alzheimer's
and others may develop.
and others may develop.
42
160184
4051
các bệnh như Alzheimer
và những bệnh khác có thể phát triển.
và những bệnh khác có thể phát triển.
02:57
We know that with age,
the connections between neurons --
the connections between neurons --
43
165004
3571
Chúng ta biết với tuổi tác,
các kết nối giữa các nơ-ron --
các kết nối giữa các nơ-ron --
03:00
the way neurons talk to each other,
the synapses -- they start to deteriorate;
the synapses -- they start to deteriorate;
44
168599
4651
nơi nơ-ron thông tin cho nhau,
gọi là khớp nơ-ron -- bắt đầu thoái hóa;
gọi là khớp nơ-ron -- bắt đầu thoái hóa;
03:05
neurons die, the brain starts to shrink,
45
173274
3306
nơ-ron chết, não bắt đầu co lại,
03:08
and there's an increased susceptibility
for these neurodegenerative diseases.
for these neurodegenerative diseases.
46
176604
3992
và độ dễ tổn thương tăng lên
đối với các bệnh do giảm khả năng nơ-ron.
đối với các bệnh do giảm khả năng nơ-ron.
03:13
One big problem we have -- to try
to understand how this really works
to understand how this really works
47
181573
4909
Một vấn đề lớn của chúng ta -- cố gắng
hiểu điều này thực sự xảy ra
hiểu điều này thực sự xảy ra
03:18
at a very molecular, mechanistic level --
48
186506
2596
tại mức độ phân tử và cơ học --
03:21
is that we can't study the brains
in detail, in living people.
in detail, in living people.
49
189126
4050
là chúng ta không thể nghiên cứu não
một cách chi tiết khi người còn sống.
một cách chi tiết khi người còn sống.
03:26
We can do cognitive tests,
we can do imaging --
we can do imaging --
50
194033
2986
Chúng ta có thể thực hiện các kiểm tra
khả năng nhận thức, có thể lấy hình ảnh--
khả năng nhận thức, có thể lấy hình ảnh--
03:29
all kinds of sophisticated testing.
51
197043
2696
tất cả các hình thức xét nghiệm tinh vi.
03:31
But we usually have to wait
until the person dies
until the person dies
52
199763
3618
Nhưng khi chúng ta phải chờ
cho đến khi một người chết
cho đến khi một người chết
03:35
to get the brain and look at how it really
changed through age or in a disease.
changed through age or in a disease.
53
203405
5094
để lấy não và quan sát cách nó thay đổi
do thời gian hoặc do bệnh tật.
do thời gian hoặc do bệnh tật.
03:40
This is what neuropathologists
do, for example.
do, for example.
54
208888
3064
Đó chính là điều mà các nhà
bệnh lý nơ-ron làm.
bệnh lý nơ-ron làm.
03:44
So, how about we think of the brain
as being part of the larger organism.
as being part of the larger organism.
55
212333
5667
Còn về việc chúng ta nghĩ về não như
là phần sống của cơ thể lớn hơn thì sao?
là phần sống của cơ thể lớn hơn thì sao?
03:50
Could we potentially understand more
56
218024
2477
Có phải chúng ta có thể hiểu nhiều hơn
03:52
about what happens in the brain
at the molecular level
at the molecular level
57
220525
2929
về điều xảy ra trong não
ở mức độ phân tử
ở mức độ phân tử
03:55
if we see the brain
as part of the entire body?
as part of the entire body?
58
223478
3586
nếu chúng ta xem não
như là phần của toàn bộ cơ thể?
như là phần của toàn bộ cơ thể?
03:59
So if the body ages or gets sick,
does that affect the brain?
does that affect the brain?
59
227088
4877
Vậy nếu cơ thể già đi hoặc bệnh,
thì có phải điều đó ảnh hưởng não?
thì có phải điều đó ảnh hưởng não?
04:03
And vice versa: as the brain gets older,
does that influence the rest of the body?
does that influence the rest of the body?
60
231989
4423
Và ngược lại : khi não già đi, có phải
nó ảnh hưởng đến phần còn lại của cơ thể?
nó ảnh hưởng đến phần còn lại của cơ thể?
04:09
And what connects all the different
tissues in the body
tissues in the body
61
237050
3491
Và cái kết nối tất cả những mô khác nhau
trong cơ thể
trong cơ thể
04:12
is blood.
62
240565
1150
chính là máu.
04:14
Blood is the tissue that not only carries
cells that transport oxygen, for example,
cells that transport oxygen, for example,
63
242366
5825
Máu là mô mà không chỉ mang
các tế bào vận chuyển oxy, ví dụ,
các tế bào vận chuyển oxy, ví dụ,
04:20
the red blood cells,
64
248215
1241
tế bào hồng cầu,
04:21
or fights infectious diseases,
65
249480
2200
hay là chống lại các bệnh nhiễm trùng,
04:23
but it also carries messenger molecules,
66
251704
4271
mà còn mang thông tin phân tử,
04:27
hormone-like factors
that transport information
that transport information
67
255999
3912
những nhân tố tương tự hooc-môn
vận chuyển thông tin
vận chuyển thông tin
04:31
from one cell to another,
from one tissue to another,
from one tissue to another,
68
259935
4133
từ một tế bào đến tế bào khác,
từ một mô đến mô khác,
từ một mô đến mô khác,
04:36
including the brain.
69
264092
1457
bao gồm cả não.
04:37
So if we look at how the blood
changes in disease or age,
changes in disease or age,
70
265573
5138
Vậy nếu ta quan sát cách thức
máu thay đổi theo bệnh tật hay tuổi,
máu thay đổi theo bệnh tật hay tuổi,
04:42
can we learn something about the brain?
71
270735
2363
thì ta có thể biết điều
gì đó về não không?
gì đó về não không?
04:45
We know that as we get older,
the blood changes as well,
the blood changes as well,
72
273651
4836
Ta biết rằng khi ta già đi,
máu cũng thay đổi,
máu cũng thay đổi,
04:50
so these hormone-like factors
change as we get older.
change as we get older.
73
278511
2959
vậy những nhân tố tương tự hooc-môn này
thay đổi khi ta già đi.
thay đổi khi ta già đi.
04:53
And by and large,
factors that we know are required
factors that we know are required
74
281494
4199
Và một cách tổng quát,
những tác nhân mà chúng ta biết thì rất cần
những tác nhân mà chúng ta biết thì rất cần
04:57
for the development of tissues,
for the maintenance of tissues --
for the maintenance of tissues --
75
285717
3421
để phát triển mô,
để nuôi dưỡng mô--
để nuôi dưỡng mô--
05:01
they start to decrease as we get older,
76
289162
2877
chúng bắt đầu giảm khi chúng ta già đi,
05:04
while factors involved in repair,
in injury and in inflammation --
in injury and in inflammation --
77
292063
4703
trong các nhân tố
góp phần tổn thương hay viêm nhiễm --
góp phần tổn thương hay viêm nhiễm --
05:08
they increase as we get older.
78
296790
1950
nguy cơ càng nhiều khi chúng ta già đi.
05:10
So there's this unbalance of good
and bad factors, if you will.
and bad factors, if you will.
79
298764
5042
Nói cách khác, có sự mất cân đối
trong các tác nhân tốt và xấu.
trong các tác nhân tốt và xấu.
05:16
And to illustrate what we can do
potentially with that,
potentially with that,
80
304988
2993
Và để minh họa cho việc ta có thể làm
với vấn đề này,
với vấn đề này,
05:20
I want to talk you through
an experiment that we did.
an experiment that we did.
81
308005
2652
tôi muốn nói với bạn qua thí
nghiệm của chúng tôi.
nghiệm của chúng tôi.
05:22
We had almost 300 blood samples
from healthy human beings
from healthy human beings
82
310681
3649
Chúng tôi có khoảng 300 mẫu máu
của những người khỏe mạnh
của những người khỏe mạnh
05:26
20 to 89 years of age,
83
314354
2517
từ 20 đến 89 tuổi,
05:28
and we measured over 100
of these communication factors,
of these communication factors,
84
316895
3895
và chúng tôi kiểm tra trên 100 mẫu
của những tác nhân liên lạc này,
của những tác nhân liên lạc này,
05:32
these hormone-like proteins that
transport information between tissues.
transport information between tissues.
85
320814
4094
những protein tương tự hooc-môn này
chuyển thông tin giữa các mô.
chuyển thông tin giữa các mô.
05:37
And what we noticed first
86
325266
1676
Và điều mà chúng ta chú ý đầu tiên
05:38
is that between the youngest
and the oldest group,
and the oldest group,
87
326966
2817
là giữa nhóm trẻ nhất và nhóm già nhất,
05:41
about half the factors
changed significantly.
changed significantly.
88
329807
3297
khoảng nửa số tác nhân
đã thay đổi đáng kể.
đã thay đổi đáng kể.
05:45
So our body lives in a very
different environment as we get older,
different environment as we get older,
89
333128
3135
Vậy cơ thể ta sống trong
một môi trường rất khác khi ta già đi,
một môi trường rất khác khi ta già đi,
05:48
when it comes to these factors.
90
336287
1751
những tác nhân này tạo khác biệt.
05:50
And using statistical
or bioinformatics programs,
or bioinformatics programs,
91
338062
3496
Khi dùng chương trình thống kê
hoặc tin sinh học,
hoặc tin sinh học,
05:53
we could try to discover
those factors that best predict age --
those factors that best predict age --
92
341582
4694
chúng ta có thể tìm ra
những tác nhân báo trước tuổi già--
những tác nhân báo trước tuổi già--
05:58
in a way, back-calculate
the relative age of a person.
the relative age of a person.
93
346300
3643
theo cách này, ta tính ngược lại được
tuổi tương ứng của một người.
tuổi tương ứng của một người.
06:02
And the way this looks
is shown in this graph.
is shown in this graph.
94
350337
2856
Và kết quả được thể hiện
trên đồ thị này.
trên đồ thị này.
06:05
So, on the one axis you see
the actual age a person lived,
the actual age a person lived,
95
353618
5369
Vậy, trên một trục,
bạn thấy tuổi thật của một người,
bạn thấy tuổi thật của một người,
06:11
the chronological age.
96
359011
1305
tuổi theo thời gian sống.
06:12
So, how many years they lived.
97
360340
1722
Tức là biết được số năm họ đã sống.
06:14
And then we take these top factors
that I showed you,
that I showed you,
98
362086
2708
Khi xét những tác nhân đặc biệt
mà tôi chỉ ra lúc nãy,
mà tôi chỉ ra lúc nãy,
06:16
and we calculate their relative age,
their biological age.
their biological age.
99
364818
4844
ta có thể tính tuổi qua trung gian,
tuổi sinh học.
tuổi sinh học.
06:22
And what you see is that
there is a pretty good correlation,
there is a pretty good correlation,
100
370708
3634
Và điều bạn thấy là
có một mối tương quan rõ ràng,
có một mối tương quan rõ ràng,
06:26
so we can pretty well predict
the relative age of a person.
the relative age of a person.
101
374366
3315
vậy ta có thể dự đoán đúng
tuổi tương quan của một người.
tuổi tương quan của một người.
06:29
But what's really exciting
are the outliers,
are the outliers,
102
377705
3915
Nhưng điều thật sự thú vị
đó là những ngoại lệ,
đó là những ngoại lệ,
06:33
as they so often are in life.
103
381644
1804
như chúng thường có trong cuộc sống.
06:35
You can see here, the person
I highlighted with the green dot
I highlighted with the green dot
104
383922
4568
Bạn có thể thấy ở đây, người mà
tôi làm nổi bật với chấm xanh
tôi làm nổi bật với chấm xanh
06:40
is about 70 years of age
105
388514
2596
khoảng 70 tuổi,
06:43
but seems to have a biological age,
if what we're doing here is really true,
if what we're doing here is really true,
106
391134
5006
nếu điều chúng tôi làm ở đây là đúng,
thì người này có vẻ có một tuổi sinh học,
thì người này có vẻ có một tuổi sinh học,
06:48
of only about 45.
107
396164
2043
chỉ khoảng 45 tuổi.
06:50
So is this a person that actually
looks much younger than their age?
looks much younger than their age?
108
398231
3484
Vậy đây là một người trông có vẻ
trẻ hơn tuổi phải không?
trẻ hơn tuổi phải không?
06:54
But more importantly: Is this a person
who is maybe at a reduced risk
who is maybe at a reduced risk
109
402183
4516
Nhưng quan trọng hơn: có phải
đây là một người có ít nguy cơ
đây là một người có ít nguy cơ
06:58
to develop an age-related disease
and will have a long life --
and will have a long life --
110
406723
3324
bị mắc một bệnh liên quan đến tuổi già
và sẽ có tuổi thọ cao --
và sẽ có tuổi thọ cao --
07:02
will live to 100 or more?
111
410071
1495
sẽ sống đên 100 hay hơn?
07:04
On the other hand, the person here,
highlighted with the red dot,
highlighted with the red dot,
112
412402
4561
Trường hợp khác, người này ở đây,
được đánh dấu đỏ,
được đánh dấu đỏ,
07:08
is not even 40,
but has a biological age of 65.
but has a biological age of 65.
113
416987
4906
chỉ mới 40 tuổi,
nhưng có tuổi sinh học là 65.
nhưng có tuổi sinh học là 65.
07:13
Is this a person at an increased risk
of developing an age-related disease?
of developing an age-related disease?
114
421917
4398
Có phải người ngày có nhiều nguy cơ
mắc bệnh liên quan đến tuổi tác hay không?
mắc bệnh liên quan đến tuổi tác hay không?
07:18
So in our lab, we're trying
to understand these factors better,
to understand these factors better,
115
426339
3656
Vậy trong phòng thí nghiệm, chúng tôi
cố tìm hiểu kỹ hơn những tác nhân này,
cố tìm hiểu kỹ hơn những tác nhân này,
07:22
and many other groups
are trying to understand,
are trying to understand,
116
430019
2238
và nhiều nhóm khác
cũng đang nghiên cứu,
cũng đang nghiên cứu,
07:24
what are the true aging factors,
117
432281
2076
cái gì thật sự là tác nhân gây lão hóa,
07:26
and can we learn something about them
to possibly predict age-related diseases?
to possibly predict age-related diseases?
118
434381
4973
và chúng tôi học được điều gì về chúng
để có thể đoán được các bệnh về tuổi già?
để có thể đoán được các bệnh về tuổi già?
07:32
So what I've shown you so far
is simply correlational, right?
is simply correlational, right?
119
440281
4062
Vậy điều tôi chỉ cho bạn lúc này
đơn giản là sự tương quan, đúng không?
đơn giản là sự tương quan, đúng không?
07:36
You can just say,
"Well, these factors change with age,"
"Well, these factors change with age,"
120
444367
4031
Bạn có thể nói, "Vâng, những tác nhân này
sẽ thay đổi theo tuổi,"
sẽ thay đổi theo tuổi,"
07:40
but you don't really know
if they do something about aging.
if they do something about aging.
121
448422
3655
nhưng bạn thật sự không biết
liệu chúng có liên quan gì đến sự lão hóa.
liệu chúng có liên quan gì đến sự lão hóa.
07:45
So what I'm going to show you now
is very remarkable
is very remarkable
122
453031
3048
Vậy điều tôi sắp trình bày với bạn
thật sự đáng chú ý
thật sự đáng chú ý
07:48
and it suggests that these factors
can actually modulate the age of a tissue.
can actually modulate the age of a tissue.
123
456103
5071
và nó gợi ra rằng những tác nhân này
có thể thay đổi tuổi của mô.
có thể thay đổi tuổi của mô.
07:53
And that's where we come back
to this model called parabiosis.
to this model called parabiosis.
124
461845
3298
Và đó là nơi ta có thể trở lại
mô hình parabiosis gọi là 'ký sinh học'
mô hình parabiosis gọi là 'ký sinh học'
07:57
So, parabiosis is done in mice
125
465167
2540
Vậy, 'ký sinh học' được thực hiện
trên chuột
trên chuột
07:59
by surgically connecting
the two mice together,
the two mice together,
126
467731
4912
bằng kết nối hai con chuột qua phẫu thuật
08:04
and that leads then
to a shared blood system,
to a shared blood system,
127
472667
2333
và tạo một hệ thống chia sẻ máu,
08:07
where we can now ask,
"How does the old brain get influenced
"How does the old brain get influenced
128
475024
4787
chúng ta có thể hỏi,
"làm sao mà một bộ não già được ảnh hưởng
"làm sao mà một bộ não già được ảnh hưởng
08:11
by exposure to the young blood?"
129
479835
1738
bởi sự kết nối với dòng máu trẻ?"
08:14
And for this purpose, we use young mice
130
482144
2204
Vì mục đích này, ta dùng
các con chuột trẻ
các con chuột trẻ
08:16
that are an equivalency
of 20-year-old people,
of 20-year-old people,
131
484372
3453
tương đương người ở tuổi 20,
08:19
and old mice that are roughly
65 years old in human years.
65 years old in human years.
132
487849
4336
và chuột già tương đương người
khoảng 65 tuổi.
khoảng 65 tuổi.
08:24
What we found is quite remarkable.
133
492958
2826
Điều chúng tôi tìm thấy thật sự đặc biệt.
08:27
We find there are more neural stem cells
that make new neurons
that make new neurons
134
495808
3720
Chúng tôi nhận thấy có thêm các tế bào gốc
thần kinh tạo ra nơ-ron mới
thần kinh tạo ra nơ-ron mới
08:31
in these old brains.
135
499552
1332
trong những bộ não già kia.
08:33
There's an increased
activity of the synapses,
activity of the synapses,
136
501351
2582
Có sự tăng hoạt động của
các kỳ phân chia tế bào,
các kỳ phân chia tế bào,
08:35
the connections between neurons.
137
503957
2039
của những kết nối giữa các nơ ron.
08:38
There are more genes expressed
that are known to be involved
that are known to be involved
138
506020
3285
Có thêm các gen
được biết là có tham gia
được biết là có tham gia
08:41
in the formation of new memories.
139
509329
1747
vào việc hình thành trí nhớ mới.
08:43
And there's less of this bad inflammation.
140
511659
2508
Và sự viêm nhiễm có ít hơn.
08:47
But we observed that there are no cells
entering the brains of these animals.
entering the brains of these animals.
141
515427
6496
Theo quan sát, chúng tôi thấy không có
tế bào nào vào não của những con vật này.
tế bào nào vào não của những con vật này.
08:53
So when we connect them,
142
521947
1386
Khi chúng tôi kết nối chúng
08:55
there are actually no cells
going into the old brain, in this model.
going into the old brain, in this model.
143
523357
5376
không có tế bào nào vào trong
bộ não già theo cách này được.
bộ não già theo cách này được.
09:01
Instead, we've reasoned, then,
that it must be the soluble factors,
that it must be the soluble factors,
144
529379
3661
Thay vào đó, chúng tôi lý luận rằng
phải là một tác nhân có thể hòa tan,
phải là một tác nhân có thể hòa tan,
09:05
so we could collect simply the soluble
fraction of blood which is called plasma,
fraction of blood which is called plasma,
145
533064
4783
vậy chúng tôi tập trung tác nhân hòa tan
có trong máu, được gọi là huyết tương
có trong máu, được gọi là huyết tương
09:09
and inject either young plasma
or old plasma into these mice,
or old plasma into these mice,
146
537871
3944
rồi tiêm huyết tương trẻ hoặc
huyết tương già vào những con chuột này,
huyết tương già vào những con chuột này,
09:13
and we could reproduce
these rejuvenating effects,
these rejuvenating effects,
147
541839
2368
chúng tôi có thể tạo lại các
yếu tố làm trẻ hóa,
yếu tố làm trẻ hóa,
09:16
but what we could also do now
148
544231
1714
nhưng điều chúng tôi cũng muốn làm
09:17
is we could do memory tests with mice.
149
545969
2450
là kiểm tra trí nhớ của mấy con chuột.
09:20
As mice get older, like us humans,
they have memory problems.
they have memory problems.
150
548443
3853
Khi chuột già hơn, như con người,
chúng có vấn đề về trí nhớ.
chúng có vấn đề về trí nhớ.
09:24
It's just harder to detect them,
151
552818
1593
Đúng là khó để kiểm tra chúng,
09:26
but I'll show you in a minute
how we do that.
how we do that.
152
554435
2344
nhưng chốc nữa
tôi sẽ chỉ cho bạn cách để làm.
tôi sẽ chỉ cho bạn cách để làm.
09:28
But we wanted to take this
one step further,
one step further,
153
556803
2695
Nhưng chúng tôi muốn
làm thêm một bước nữa
làm thêm một bước nữa
09:31
one step closer to potentially
being relevant to humans.
being relevant to humans.
154
559522
4040
một bước gần hơn
có liên quan tới con người.
có liên quan tới con người.
09:35
What I'm showing you now
are unpublished studies,
are unpublished studies,
155
563586
3197
Điều mà tôi đang chỉ cho bạn là
những nghiên cứu chưa hoàn thành
những nghiên cứu chưa hoàn thành
09:38
where we used human plasma,
young human plasma,
young human plasma,
156
566807
4533
ở đó chúng tôi dùng huyết tương người,
huyết tương người trẻ,
huyết tương người trẻ,
09:43
and as a control, saline,
157
571364
1849
để kiểm tra, dùng muối đẳng tương,
09:45
and injected it into old mice,
158
573237
1876
tiêm vào những con chuột già,
09:47
and asked, can we again
rejuvenate these old mice?
rejuvenate these old mice?
159
575137
4852
rồi chờ đợi: chúng ta có thể làm trẻ lại
những con chuột già không?
những con chuột già không?
Chúng ta làm chúng
09:52
Can we make them smarter?
160
580013
1660
thông minh hơn được không?
09:54
And to do this, we used a test.
It's called a Barnes maze.
It's called a Barnes maze.
161
582104
3289
Và để kiểm tra, chúng tôi dùng
một thử nghiệm mê cung Barnes.
một thử nghiệm mê cung Barnes.
09:57
This is a big table
that has lots of holes in it,
that has lots of holes in it,
162
585417
3155
Đó là một cái bàn lớn
có nhiều lỗ,
có nhiều lỗ,
10:00
and there are guide marks around it,
163
588596
3483
có ký hiệu chỉ dẫn xung quanh,
10:04
and there's a bright light,
as on this stage here.
as on this stage here.
164
592103
2606
và có một đèn sáng
ở trên đây.
ở trên đây.
10:06
The mice hate this and they try to escape,
165
594733
3133
Chuột ghét ánh sáng này
và chúng cố gắng tránh,
và chúng cố gắng tránh,
10:09
and find the single hole that you see
pointed at with an arrow,
pointed at with an arrow,
166
597890
4256
và tìm ra cái lỗ duy nhất mà bạn thấy
được chỉ ra đây với mũi tên,
được chỉ ra đây với mũi tên,
10:14
where a tube is mounted underneath
167
602170
1945
có một ống được đặt bên dưới
10:16
where they can escape
and feel comfortable in a dark hole.
and feel comfortable in a dark hole.
168
604139
3193
để chúng có thể thoát và
cảm thấy thoải mái trong lỗ tối.
cảm thấy thoải mái trong lỗ tối.
10:19
So we teach them, over several days,
169
607977
1802
Vậy chúng tôi dạy chúng nhiều ngày
10:21
to find this space
on these cues in the space,
on these cues in the space,
170
609803
2903
cách tìm ra không gian trên những
tín hiệu trong không gian,
tín hiệu trong không gian,
10:24
and you can compare this for humans,
171
612730
2794
bạn có thể kiểm tra điều này ở người,
10:27
to finding your car in a parking lot
after a busy day of shopping.
after a busy day of shopping.
172
615548
4230
khi tìm xe của bạn trên bãi xe
sau một ngày mua sắm bận rộn.
sau một ngày mua sắm bận rộn.
10:31
(Laughter)
173
619802
1001
(Cười)
10:32
Many of us have probably had
some problems with that.
some problems with that.
174
620827
3751
Nhiều người trong chúng ta có thể đã
có vấn đề như vậy.
có vấn đề như vậy.
10:36
So, let's look at an old mouse here.
175
624602
2018
Vậy, hãy nhìn con chuột già này.
10:38
This is an old mouse
that has memory problems,
that has memory problems,
176
626954
2176
Đây là một con chuột có vấn đề trí nhớ,
10:41
as you'll notice in a moment.
177
629154
1689
bạn sẽ thấy chốc nữa.
10:43
It just looks into every hole,
but it didn't form this spacial map
but it didn't form this spacial map
178
631305
4724
Nó phải nhìn vào mỗi lổ,
vì nó không hình dung được bản đồ
vì nó không hình dung được bản đồ
10:48
that would remind it where it was
in the previous trial or the last day.
in the previous trial or the last day.
179
636053
5247
để định vị nó ở đâu trong
lần thử trước hay trong ngày sau cùng.
lần thử trước hay trong ngày sau cùng.
10:53
In stark contrast, this mouse here
is a sibling of the same age,
is a sibling of the same age,
180
641873
5467
Ngược lại, con chuột này
là anh em cùng lứa,
là anh em cùng lứa,
10:59
but it was treated with young
human plasma for three weeks,
human plasma for three weeks,
181
647364
5419
nhưng nó được xử lý với huyết tương
người trẻ trong 3 tuần,
người trẻ trong 3 tuần,
11:04
with small injections every three days.
182
652807
2533
với những lần tiêm liều lượng ít,
3 ngày 1 lần.
3 ngày 1 lần.
11:07
And as you noticed, it almost
looks around, "Where am I?" --
looks around, "Where am I?" --
183
655741
4223
Và như bạn thấy, nó nhìn quanh,
"tôi ở đây phải không?" --
"tôi ở đây phải không?" --
11:11
and then walks straight
to that hole and escapes.
to that hole and escapes.
184
659988
2907
và rồi nó đi thẳng đến cái lỗ và thoát.
11:14
So, it could remember where that hole was.
185
662919
2864
Vậy, nó có thể nhớ vị trí của lỗ.
11:18
So by all means, this old mouse
seems to be rejuvenated --
seems to be rejuvenated --
186
666742
3688
Vậy chắc chắn, con chuột già này
cảm thấy được trẻ lại --
cảm thấy được trẻ lại --
11:22
it functions more like a younger mouse.
187
670454
2379
nó hoạt động tốt hơn, như là còn trẻ vậy.
11:24
And it also suggests
that there is something
that there is something
188
672857
2706
Và điều đó cũng gợi ra
rằng có cái gì đó
rằng có cái gì đó
11:27
not only in young mouse plasma,
but in young human plasma
but in young human plasma
189
675587
4991
không chỉ là trong huyết tương chuột trẻ,
mà còn trong huyết tương người trẻ
mà còn trong huyết tương người trẻ
11:32
that has the capacity
to help this old brain.
to help this old brain.
190
680602
3660
có khả năng giúp bộ não già này.
11:36
So to summarize,
191
684834
1152
Vậy tóm lại,
11:38
we find the old mouse, and its brain
in particular, are malleable.
in particular, are malleable.
192
686010
4199
chúng ta thấy con chuột già, và não của nó
linh hoạt một cách đặt biệt.
linh hoạt một cách đặt biệt.
11:42
They're not set in stone;
we can actually change them.
we can actually change them.
193
690233
3451
Chúng không bị xơ cứng;
chúng ta có thể thật sự thay đổi chúng.
chúng ta có thể thật sự thay đổi chúng.
11:45
It can be rejuvenated.
194
693708
1473
Nó có thể trẻ lại.
11:47
Young blood factors can reverse aging,
195
695680
2597
Tác nhân máu trẻ có thể đảo ngược
quá trình lão hóa,
quá trình lão hóa,
11:50
and what I didn't show you --
196
698301
1712
và điều tôi đã chỉ cho các bạn --
11:52
in this model, the young mouse actually
suffers from exposure to the old.
suffers from exposure to the old.
197
700037
5222
trong mô hình này, con chuột trẻ bị
kết nối với con chuột già.
kết nối với con chuột già.
11:57
So there are old-blood factors
that can accelerate aging.
that can accelerate aging.
198
705283
3380
Vậy tác nhân trong máu già có thể làm
nhanh quá trình lão hóa.
nhanh quá trình lão hóa.
12:01
And most importantly,
humans may have similar factors,
humans may have similar factors,
199
709725
4317
Và quan trọng nhất, con người
có thể cũng có các tác nhân tương tự,
có thể cũng có các tác nhân tương tự,
12:06
because we can take young human
blood and have a similar effect.
blood and have a similar effect.
200
714066
4078
vì chúng ta có thể lấy máu người trẻ
và có được hiệu quả tương tự.
và có được hiệu quả tương tự.
12:10
Old human blood, I didn't show you,
does not have this effect;
does not have this effect;
201
718592
3556
Máu người già, tôi không nói với bạn,
không có hiệu quả này;
không có hiệu quả này;
12:14
it does not make the mice younger.
202
722172
1762
nó không làm cho chuột trẻ ra.
12:17
So, is this magic transferable to humans?
203
725071
3628
Vậy, có phải trò ma thuật này có thể
thực hiện được trên người?
thực hiện được trên người?
12:20
We're running a small
clinical study at Stanford,
clinical study at Stanford,
204
728723
3629
Chúng tôi đang làm
một nghiên cứu lâm sàng nhỏ tại Stanford,
một nghiên cứu lâm sàng nhỏ tại Stanford,
12:24
where we treat Alzheimer's patients
with mild disease
with mild disease
205
732376
3876
ở đó chúng tôi chữa trị các bệnh nhân
Alzheimer mức độ nhẹ
Alzheimer mức độ nhẹ
12:28
with a pint of plasma
from young volunteers, 20-year-olds,
from young volunteers, 20-year-olds,
206
736276
6610
với 0,57 lít huyết tương từ những
tình nguyện viên trẻ, 20 tuổi,
tình nguyện viên trẻ, 20 tuổi,
12:34
and do this once a week for four weeks,
207
742910
2595
và làm mỗi tuần một lần trong vòng 4 tuần
12:37
and then we look
at their brains with imaging.
at their brains with imaging.
208
745529
3163
sau đó, chúng tôi quan sát não
bằng hình ảnh.
bằng hình ảnh.
12:41
We test them cognitively,
209
749050
1844
Để kiểm tra nhận thức
của bệnh nhân,
của bệnh nhân,
12:42
and we ask their caregivers
for daily activities of living.
for daily activities of living.
210
750918
4006
chúng tôi hỏi những nhân viên
về những hoạt động ngày thường của họ.
về những hoạt động ngày thường của họ.
12:46
What we hope is that there are
some signs of improvement
some signs of improvement
211
754948
3919
Điều mà chúng tôi hy vọng
là có những tín hiệu tiến bộ
là có những tín hiệu tiến bộ
12:50
from this treatment.
212
758891
1364
từ việc can thiệp này.
12:52
And if that's the case,
that could give us hope
that could give us hope
213
760758
2556
Nếu đúng như vậy,
thì điều đó cho chúng ta hy vọng
thì điều đó cho chúng ta hy vọng
12:55
that what I showed you works in mice
214
763338
2420
rằng điều tôi chỉ cho bạn xem
tác động trên chuột
tác động trên chuột
12:57
might also work in humans.
215
765782
1778
có thể cũng có tác động trên người.
13:00
Now, I don't think we will live forever.
216
768478
2358
Tôi không nghĩ chúng sẽ sống mãi
13:03
But maybe we discovered
217
771955
2337
Nhưng có thể chúng ta nhận ra
13:06
that the Fountain of Youth
is actually within us,
is actually within us,
218
774316
3087
"Suối nguồn Tuổi trẻ" là có thực
dù ta chưa đến được,
dù ta chưa đến được,
13:09
and it has just dried out.
219
777427
1738
và nó đã bị khô cạn.
13:11
And if we can turn it
back on a little bit,
back on a little bit,
220
779574
2828
Nếu chúng ta trở lại với nó
dù ít thôi,
dù ít thôi,
13:14
maybe we can find the factors
that are mediating these effects,
that are mediating these effects,
221
782426
4627
có thể chúng ta sẽ tìm thấy những
tác nhân trung gian của hiệu quả này,
tác nhân trung gian của hiệu quả này,
13:19
we can produce these factors synthetically
222
787077
2587
chúng ta có thể tổng hợp được
những tác nhân có lợi
những tác nhân có lợi
13:21
and we can treat diseases of aging,
such as Alzheimer's disease
such as Alzheimer's disease
223
789688
4013
và chúng ta có thể chữa trị
các bệnh tuổi già như là Alzheimer
các bệnh tuổi già như là Alzheimer
13:25
or other dementias.
224
793725
1230
hay bệnh mất trí khác.
13:27
Thank you very much.
225
795282
1151
Cảm ơn rất nhiều.
13:28
(Applause)
226
796457
3293
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Tony Wyss-Coray - Brain scientistAt his lab at Stanford School of Medicine, Tony Wyss-Coray studies aging -- and potential cures for it.
Why you should listen
Professor of neurology at Stanford, Tony Wyss-Coray oversees an eponymous lab which studies immune and injury responses in aging and neurodegeneration.
Wyss-Coray initially studied at the Institute of Clinical Immunology at the University of Bern in Switzerland, but he now lives and works in California. At Stanford since 2002, he's also a health scientist at the Veterans Affairs Palo Alto Health Care System. Deeply interested in figuring out ways to combat diseases such as Alzheimer's, he serves on the scientific advisory board for the Alzheimer Research Consortium and on the international advisory board for Advances in Clinical and Experimental Medicine. In 2013, he was given a Transformative Research Award by the director of the National Institutes of Health.
Tony Wyss-Coray | Speaker | TED.com