Mission Blue II
Kristen Marhaver: How we're growing baby corals to rebuild reefs
Kristen Marhaver: Resifleri yeniden inşa etmek için yavru mercanları nasıl yetiştiriyoruz?
Filmed:
Readability: 4.4
899,361 views
Kristen Marhaver, haşhaş tohumu kadar küçük, yüz yıllardır sabırla güzellikler yaratan, yüzlerce mil uzunluğunda hayati deniz yapıları oluşturan mercanlar üzerinde çalışıyor. Onun da kabul ettiği gibi, son zamanlarda haberlerde, mercan resiflerinin hızla beyazladığını, öldüğünü ve çamurla kaplandığını gördüğümüzde üzülüyoruz. Buna rağmen iyi haberler de var. Bu muhteşem deniz omurgasızları hakkında, onlara yardım etmeyi (Hem onlara hem bize) de içeren çok daha fazla şey öğreniyoruz. Biyologlar ve TED'in kıdemli üyeleri bu çok çalışkan ve narin yaratıkların, harika ve gizemli hayatlarına bir göz atmanızı öneriyor.
Kristen Marhaver - Coral reef biologist
TED Senior Fellow Kristen Marhaver is a marine biologist studying the ecology, behavior and reproduction of reef corals. Full bio
TED Senior Fellow Kristen Marhaver is a marine biologist studying the ecology, behavior and reproduction of reef corals. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What was the most
difficult job you ever did?
difficult job you ever did?
0
836
2288
Bugüne kadar hayatınızda yaptığınız
en zor iş neydi?
en zor iş neydi?
00:15
Was it working in the sun?
1
3882
1282
Güneşin altında çalışmak?
00:17
Was it working to provide food
for a family or a community?
for a family or a community?
2
5564
2786
Bir aile ya da halka yiyecek sağlamak
için mi çalıştınız?
için mi çalıştınız?
00:21
Was it working days and nights
trying to protect lives and property?
trying to protect lives and property?
3
9134
3935
Gece gündüz, canlıları korumak ve hayatınız
için mi çalıştınız?
için mi çalıştınız?
00:25
Was it working alone
4
13661
1191
Yalnız başınıza ya da
00:26
or working on a project
that wasn't guaranteed to succeed,
that wasn't guaranteed to succeed,
5
14876
3380
başarılı olacağınızın garantisi olmayan
ama insan sağlığını iyileştirebilecek
ama insan sağlığını iyileştirebilecek
00:30
but that might improve
human health or save a life?
human health or save a life?
6
18280
2817
ve hayat kurtarabilecek bir işte mi çalıştınız?
00:33
Was it working to build something,
create something, make a work of art?
create something, make a work of art?
7
21667
5003
Bir şeyler üretmek ya da yaratmak,
sanat eseri oluşturmak için mi çalıştınız?
sanat eseri oluşturmak için mi çalıştınız?
00:38
Was it work for which you were never sure
8
26991
1987
Beğenmediğiniz ya da
tam olarak anladığınıza
tam olarak anladığınıza
00:41
you were fully understood or appreciated?
9
29002
3251
bir türlü emin olamadığınız bir
işte mi çalıştınız?
işte mi çalıştınız?
00:45
The people in our communities
who do these jobs
who do these jobs
10
33113
2256
Halkımızın içinde, bu işleri
yapan kimseler;
yapan kimseler;
00:47
deserve our attention, our love
and our deepest support.
and our deepest support.
11
35393
3633
ilgimizi, sevgimizi ve en derin desteğimizi
hak ediyorlar.
hak ediyorlar.
00:51
But people aren't the only ones
in our communities
in our communities
12
39417
2443
Ancak bu zor işler, sadece toplumumuzdaki
00:53
who do these difficult jobs.
13
41884
1802
insanlar tarafından yapılmıyor.
00:56
These jobs are also done
by the plants, the animals
by the plants, the animals
14
44114
2762
Bu görevler aynı zamanda, bitkiler,
hayvanlar ve benim de
hayvanlar ve benim de
00:58
and the ecosystems on our planet,
15
46900
2432
üzerinde çalıştığım tropikal mercan
resiflerinin de
resiflerinin de
01:01
including the ecosystems I study:
the tropical coral reefs.
the tropical coral reefs.
16
49356
3489
dahil olduğu yeryüzü ekosistemleri
tarafından da icra ediliyor.
tarafından da icra ediliyor.
01:05
Coral reefs are farmers.
17
53640
1962
Mercan resifleri adeta birer çiftçi gibi.
01:07
They provide food, income
and food security
and food security
18
55626
3210
Yeryüzündeki yüz milyonlarca insan için
01:10
for hundreds of millions
of people around the world.
of people around the world.
19
58860
2563
gıda ve gelir kapısı, gıda güvencesi
anlamına geliyor.
anlamına geliyor.
01:13
Coral reefs are security guards.
20
61447
2710
Mercan resifleri güvenlik görevlisidir.
01:16
The structures that they build
protect our shorelines
protect our shorelines
21
64181
2757
İnşa ettikleri şekiller sayesinde
kıyı şeritlerimizi, gel git
kıyı şeritlerimizi, gel git
01:18
from storm surge and waves,
22
66962
1857
akıntılarından ve dalgalardan koruyor.
01:20
and the biological systems
that they house filter the water
that they house filter the water
23
68843
3666
Suyu filtre edebilen biyolojik sistemleri
sayesinde suda iş görmek ve
sayesinde suda iş görmek ve
01:24
and make it safer for us to work and play.
24
72533
2399
hareket etmek bizim için daha güvenli
hale geliyor.
hale geliyor.
01:27
Coral reefs are chemists.
25
75552
2562
Mercan resifleri kimyagerdir.
01:30
The molecules that we're discovering
on coral reefs are increasingly important
on coral reefs are increasingly important
26
78138
3769
Üzerlerinde keşfettiğimiz moleküller
yeni antibiyotik ve kanser ilaçlarının
yeni antibiyotik ve kanser ilaçlarının
01:33
in the search for new antibiotics
and new cancer drugs.
and new cancer drugs.
27
81931
3573
araştırmaları için gittikçe artan bir önem
arz ediyor.
arz ediyor.
01:37
And coral reefs are artists.
28
85528
2155
Mercan resifleri sanatçıdır.
01:39
The structures that they build
29
87707
1495
Oluşturdukları şekiller,
01:41
are some of the most
beautiful things on planet Earth.
beautiful things on planet Earth.
30
89226
2550
dünyadaki en güzel şeylerden biridir.
01:43
And this beauty is the foundation
of the tourism industry
of the tourism industry
31
91800
2786
Aynı zamanda bu güzellik, birkaç tane
ya da az miktarda diğer
ya da az miktarda diğer
01:46
in many countries with few
or little other natural resources.
or little other natural resources.
32
94610
4521
doğal kaynaklarla birlikte birçok ülkede,
turizm endüstrisinin temelini oluşturur.
turizm endüstrisinin temelini oluşturur.
01:51
So for all of these reasons,
all of these ecosystem services,
all of these ecosystem services,
33
99877
3260
Bütün bu sebeplerden, tüm bu
ekosistem hizmetlerinden ötürü,
ekosistem hizmetlerinden ötürü,
01:55
economists estimate the value
of the world's coral reefs
of the world's coral reefs
34
103161
2685
iktisatçılar, dünyadaki mercan
resiflerinin yıllık ekonomik
resiflerinin yıllık ekonomik
01:57
in the hundreds of billions
of dollars per year.
of dollars per year.
35
105870
2996
değerinin yüz milyarlarca dolar olduğunu
düşünüyorlar.
düşünüyorlar.
02:01
And yet despite all that hard work
being done for us
being done for us
36
109271
3107
Yine de, bizim için sarf edilen bu kadar
çabaya ve
çabaya ve
02:04
and all that wealth that we gain,
37
112402
2196
kazandığımız tüm zenginliğe rağmen,
02:06
we have done almost everything
we possibly could to destroy that.
we possibly could to destroy that.
38
114622
4445
yapabileceğimiz her şekilde onları
neredeyse yok ettik.
neredeyse yok ettik.
02:11
We have taken the fish out of the oceans
39
119091
1953
Okyanuslardan balıkları çıkardık ve
02:13
and we have added in fertilizer, sewage,
40
121068
2598
yerine; suni gübre, kanalizasyon atıkları
02:15
diseases, oil, pollution, sediments.
41
123690
3899
hastalıklar, petrol, kirlilik ve tortu bıraktık.
02:19
We have trampled the reefs physically
with our boats, our fins, our bulldozers,
with our boats, our fins, our bulldozers,
42
127613
3873
Resifleri, botlarımızla, salma omurgalarımız
ile, dozerlerle çiğnedik.
ile, dozerlerle çiğnedik.
02:23
and we have changed the chemistry
of the entire sea,
of the entire sea,
43
131510
2507
Bu yüzden, bütün denizin kimyasını, suları
ısıtmak ve
ısıtmak ve
02:26
warmed the waters and made storms worse.
44
134041
2628
fırtınaları kötüleştirmek suretiyle
değiştirmiş olduk.
değiştirmiş olduk.
02:28
And these would all be bad on their own,
45
136693
2151
Zaten bütün bunlar onlar için
yeterince kötüyken
yeterince kötüyken
02:30
but these threats magnify each other
46
138868
1758
bir de buna; birbirini büyüten,
02:32
and compound one another
and make each other worse.
and make each other worse.
47
140650
2956
yoğunlaştıran ve daha da kötü yapan
tehlikeler eklenmiş oldu.
tehlikeler eklenmiş oldu.
02:35
I'll give you an example.
48
143630
1393
Size bir örnek vereceğim.
02:37
Where I live and work, in Curaçao,
a tropical storm went by a few years ago.
a tropical storm went by a few years ago.
49
145047
4325
Yaşadığım ve çalıştığım ülke olan Curaçao'da
birkaç yıl önce tropikal bir fırtına yaşandı.
birkaç yıl önce tropikal bir fırtına yaşandı.
02:41
And on the eastern end of the island,
50
149396
1889
Resiflerin el değmemiş ve sağlam olduğu
02:43
where the reefs are intact and thriving,
51
151309
1944
adanın doğu bölgesine baktığınızda,
02:45
you could barely tell
a tropical storm had passed.
a tropical storm had passed.
52
153277
2959
fırtınanın hemen hemen hiç etkilemediğini
söyleyebilirdiniz.
söyleyebilirdiniz.
02:48
But in town, where corals had died
from overfishing, from pollution,
from overfishing, from pollution,
53
156260
5325
Ancak, aşırı avlanma, kirlilik nedeniyle
mercanların ölmüş olduğu şehirde,
mercanların ölmüş olduğu şehirde,
02:53
the tropical storm picked up
the dead corals
the dead corals
54
161609
2103
tropikal fırtına ölü mercanları
yerden alıp
yerden alıp
02:55
and used them as bludgeons
to kill the corals that were left.
to kill the corals that were left.
55
163736
2942
onları sopa gibi kullanarak diğer
mercanları öldürmüştü.
mercanları öldürmüştü.
02:59
This is a coral that I studied
during my PhD --
during my PhD --
56
167361
2317
Doktoram boyunca bu resif üzerinde
çalışmıştım.
çalışmıştım.
03:01
I got to know it quite well.
57
169702
1569
Orayı çok iyi bilmek zorundaydım.
03:03
And after this storm
took off half of its tissue,
took off half of its tissue,
58
171295
3079
Fırtına resifin yarısını süpürüp
gittikten sonra
gittikten sonra
03:06
it became infested with algae,
59
174398
1669
kalan bölümü yosunlarla kaplandı.
03:08
the algae overgrew the tissue
and that coral died.
and that coral died.
60
176091
2755
Yosunlar aşırı geliştiği için mercanları
öldürdüler.
öldürdüler.
03:11
This magnification of threats,
this compounding of factors
this compounding of factors
61
179416
3962
Büyüyen tehlikeler ve yoğunlaşan faktörler
03:15
is what Jeremy Jackson describes
as the "slippery slope to slime."
as the "slippery slope to slime."
62
183402
4834
Jeremy Jackson'ın "Çamurlaşan kaygan
yamaç" ifadesini anımsatıyordu.
yamaç" ifadesini anımsatıyordu.
03:20
It's hardly even a metaphor
because many of our reefs now
because many of our reefs now
63
188699
3553
Bu hiç de bir istiare değil, çünkü
resiflerimizin çoğu bugünlerde,
resiflerimizin çoğu bugünlerde,
03:24
are literally bacteria
and algae and slime.
and algae and slime.
64
192276
3564
abartısız şekilde bakteri, yosun ve
çamurla kaplı.
çamurla kaplı.
03:28
Now, this is the part of the talk
65
196954
1612
Konuşmamın bu bölümünde muhtemelen
03:30
where you may expect me
to launch into my plea
to launch into my plea
66
198590
2889
benden, mercan resiflerini kurtarmak için
gerekli bahaneleri
gerekli bahaneleri
03:33
for us to all save the coral reefs.
67
201503
2673
ortaya dökmemi ve savunmamı bekliyorsunuz.
03:36
But I have a confession to make:
68
204835
2108
Bir şeyi itiraf etmek zorundayım.
03:39
that phrase drives me nuts.
69
207744
2595
Bu tabir beni deli ediyor.
03:42
Whether I see it in a tweet,
in a news headline
in a news headline
70
210363
3691
Bir gazete manşetinde, atılan bir
tweette ya da kuşe kağıdına
tweette ya da kuşe kağıdına
03:46
or the glossy pages
of a conservation brochure,
of a conservation brochure,
71
214078
3587
basılmış bir doğal kaynakları koruma
broşüründe bunu görsem de,
broşüründe bunu görsem de,
03:49
that phrase bothers me,
72
217689
1823
bu tabir canımı oldukça sıkıyor.
03:51
because we as conservationists
have been sounding the alarms
have been sounding the alarms
73
219536
2928
Zira biz çevreciler, mercan resiflerinin
ölümleri hakkında
ölümleri hakkında
03:54
about the death
of coral reefs for decades.
of coral reefs for decades.
74
222488
2404
alarmın çaldığını on yıllardır
dile getiriyoruz.
dile getiriyoruz.
03:56
And yet, almost everyone I meet,
no matter how educated,
no matter how educated,
75
224916
4060
Şimdiye kadar, ne kadar eğitimli olursa
olsun, görüştüğüm hemen herkes,
olsun, görüştüğüm hemen herkes,
04:01
is not sure what a coral is
or where they come from.
or where they come from.
76
229000
3823
mercanların nereden geldiğinden veya
tam olarak ne olduğundan emin değil.
tam olarak ne olduğundan emin değil.
04:05
How would we get someone to care
about the world's coral reefs
about the world's coral reefs
77
233489
3325
Dünyadaki mercan resifleri
anlaşılması güç, soyut bir obje iken,
anlaşılması güç, soyut bir obje iken,
04:08
when it's an abstract thing
they can barely understand?
they can barely understand?
78
236838
3669
birisinin onları önemsemesini
nasıl sağlarız?
nasıl sağlarız?
04:13
If they don't understand
what a coral is or where it comes from,
what a coral is or where it comes from,
79
241371
3072
Eğer mercanın nereden geldiğini,
ne olduğunu ya da ne kadar
ne olduğunu ya da ne kadar
04:16
or how funny or interesting
or beautiful it is,
or beautiful it is,
80
244467
2667
eğlenceli ve ilginç veyahut güzel olduğunu
anlamazlarsa,
anlamazlarsa,
04:19
why would we expect them
to care about saving them?
to care about saving them?
81
247158
2639
neden onları korumayı önemseyeceklerini
düşünelim ki?
düşünelim ki?
04:22
So let's change that.
82
250510
1318
Gelin bunu değiştirelim.
04:23
What is a coral
and where does it come from?
and where does it come from?
83
251852
2541
Mercan nedir ve nereden gelir?
04:27
Corals are born
in a number of different ways,
in a number of different ways,
84
255287
2168
Mercanlar, birkaç farklı yolla doğar.
04:29
but most often by mass spawning:
all of the individuals of a single species
all of the individuals of a single species
85
257479
4223
En sık karşılaştığımız yol toplu üremedir.
Yılda sadece bir gece,
Yılda sadece bir gece,
04:33
on one night a year,
86
261726
1336
bir türün tüm bireyleri
04:35
releasing all the eggs
they've made that year
they've made that year
87
263086
2713
bütün bir yıl boyunca ürettikleri
yumurtaları paket halinde
yumurtaları paket halinde
04:37
into the water column,
88
265823
1194
sperm hücrelerinin
04:39
packaged into bundles with sperm cells.
89
267041
2444
bulunduğu su kolonlarına bırakırlar.
04:41
And those bundles go to the surface
of the ocean and break apart.
of the ocean and break apart.
90
269509
3476
Bu paketler okyanus yüzeyine çıkar ve
parçalara ayrılır.
parçalara ayrılır.
04:45
And hopefully -- hopefully --
at the surface of the ocean,
at the surface of the ocean,
91
273009
2746
Neyse ki okyanusun yüzeyinde,
04:47
they meet the eggs and sperm
from other corals.
from other corals.
92
275779
2221
diğer mercanlardan gelen yumurta
ve spermler karşılaşır.
ve spermler karşılaşır.
04:50
And that is why you need
lots of corals on a coral reef --
lots of corals on a coral reef --
93
278024
3108
İşte bu yüzden, yani bütün yumurtalar
yüzeyde eşleriyle
yüzeyde eşleriyle
04:53
so that all of their eggs can
meet their match at the surface.
meet their match at the surface.
94
281156
3544
karşılaştıklarından resifte çok sayıda
mercan bulunması gerekiyor.
mercan bulunması gerekiyor.
04:57
When they're fertilized, they do
what any other animal egg does:
what any other animal egg does:
95
285254
3108
Döllenme gerçekleştiğinde, yumurta, diğer
hayvanlarda olduğu gibi,
hayvanlarda olduğu gibi,
05:00
divides in half again and again and again.
96
288386
2245
tekrar, tekrar ve tekrar ikiye bölünür.
05:03
Taking these photos
under the microscope every year
under the microscope every year
97
291059
2478
Her yıl, mikroskop altında bu görüntüleri
yakalamak
yakalamak
05:05
is one of my favorite and most
magical moments of the year.
magical moments of the year.
98
293561
3168
benim için yılın en sihirli anları oluyor.
05:08
At the end of all this cell division,
they turn into a swimming larva --
they turn into a swimming larva --
99
296753
3953
Hücre bölünmesi bittikten sonra,
yüzen bir larvaya dönüşüyorlar.
yüzen bir larvaya dönüşüyorlar.
05:12
a little tiny blob of fat
the size of a poppy seed,
the size of a poppy seed,
100
300730
3734
Haşhaş tohumu kadar küçük, şişman
bir damla boyutunda.
bir damla boyutunda.
05:16
but with all of the sensory
systems that we have.
systems that we have.
101
304488
2670
Buna rağmen, sahip olduğumuz tüm duyu
sistemine sahipler.
sistemine sahipler.
05:19
They can sense color and light,
textures, chemicals, pH.
textures, chemicals, pH.
102
307182
5656
Renk ve ışığı, kıvamı, kimyasalları
ve pH'ı algılayabiliyorlar.
ve pH'ı algılayabiliyorlar.
05:24
They can even feel pressure waves;
they can hear sound.
they can hear sound.
103
312862
3001
Baskı dalgalarını dahi algılayabiliyorlar:
Sesi duyabiliyorlar.
Sesi duyabiliyorlar.
05:28
And they use those talents
104
316253
1294
Bu yeteneklerini, resifin
05:29
to search the bottom of the reef
for a place to attach
for a place to attach
105
317571
2833
tabanını araştırıp, bir yere tutunmak ve
geri kalan ömrünü
geri kalan ömrünü
05:32
and live the rest of their lives.
106
320428
1599
orada tamamlamak için kullanıyorlar.
05:34
So imagine finding a place
where you would live the rest of your life
where you would live the rest of your life
107
322051
3376
Sadece iki günlük iken, hayatınızın geri
kalanında yaşayabileceğiniz
kalanında yaşayabileceğiniz
05:37
when you were just two days old.
108
325451
1773
bir yer bulduğunuzu düşünün.
05:39
They attach in the place
they find most suitable,
they find most suitable,
109
327780
2767
En uygun buldukları yere tutunuyor,
05:42
they build a skeleton
underneath themselves,
underneath themselves,
110
330571
2079
alt taraflarından uzanan bir iskelet ile
05:44
they build a mouth and tentacles,
111
332674
1589
ağız ve dokunaçlar geliştiriyorlar.
05:46
and then they begin the difficult work
of building the world's coral reefs.
of building the world's coral reefs.
112
334287
4103
Böylece dünyadaki mercan resiflerinin
inşasındaki gibi zor bir işe başlıyorlar.
inşasındaki gibi zor bir işe başlıyorlar.
05:51
One coral polyp will divide itself
again and again and again,
again and again and again,
113
339124
3845
Tek bir mercan polipi, altında kireç taşı
iskeleti bırakacak şekilde
iskeleti bırakacak şekilde
05:54
leaving a limestone skeleton
underneath itself
underneath itself
114
342993
2341
tekrar, tekrar ve tekrar bölünebilir.
05:57
and growing up toward the sun.
115
345358
2065
Aynı zamanda güneşe doğru da büyür.
05:59
Given hundreds of years and many species,
116
347906
2722
Yüzyılların geçtiği ve
birçok türün olduğunu
birçok türün olduğunu
06:02
what you get is a massive
limestone structure
limestone structure
117
350652
2338
hesaba katarsak, birçok durumda,
uzaktan bakıldığında
uzaktan bakıldığında
06:05
that can be seen from space in many cases,
118
353014
2512
bu çalışkan hayvanların oluşturduğu
ince bir tabaka
ince bir tabaka
06:07
covered by a thin skin
of these hardworking animals.
of these hardworking animals.
119
355550
3368
ve bu tabakanın altında çok büyük bir kireç
taşı kayacının olduğu görülür.
taşı kayacının olduğu görülür.
06:11
Now, there are only a few hundred species
of corals on the planet, maybe 1,000.
of corals on the planet, maybe 1,000.
120
359625
4405
Geriye birkaç yüz mercan türü kaldı.
İyi ihtimalle 1,000 diyebiliriz.
İyi ihtimalle 1,000 diyebiliriz.
06:16
But these systems house millions
and millions of other species,
and millions of other species,
121
364435
4734
Ancak bu sistemler, milyonlarca diğer
türlere ev sahipliği yapar.
türlere ev sahipliği yapar.
06:21
and that diversity is what
stabilizes the systems,
stabilizes the systems,
122
369193
2484
Bu çeşitlilik sistemi dengede tutar ve
06:23
and it's where we're finding
our new medicines.
our new medicines.
123
371701
2214
yeni ilaçlarımızı da buradan buluruz.
06:25
It's how we find new sources of food.
124
373939
3069
Yeni gıda kaynaklarımızı da
bu şekilde buluruz.
bu şekilde buluruz.
06:29
I'm lucky enough to work
on the island of Curaçao,
on the island of Curaçao,
125
377841
2341
Neyse ki, hâlâ böyle görünen resiflerin
olduğu bir yerde
olduğu bir yerde
06:32
where we still have reefs
that look like this.
that look like this.
126
380206
2256
Curaçao adasında çalıştığım için oldukça
şanslıyım.
şanslıyım.
06:34
But, indeed, much of the Caribbean
and much of our world
and much of our world
127
382486
4311
Buna karşın, aslında, Karayiplerin çoğu
ve dünyanın da çoğu
ve dünyanın da çoğu
06:38
is much more like this.
128
386821
1866
daha çok böyle görünüyor.
06:40
Scientists have studied
in increasing detail
in increasing detail
129
388711
3023
Bilim adamları, dünyadaki mercan
resiflerinin tükenme hızı
resiflerinin tükenme hızı
06:43
the loss of the world's coral reefs,
130
391758
1782
artışındaki detayları araştırdılar.
06:45
and they have documented
with increasing certainty the causes.
with increasing certainty the causes.
131
393564
3561
Kesin sebeplerdeki artışı belgelediler.
06:49
But in my research, I'm not
interested in looking backward.
interested in looking backward.
132
397149
2992
Kendi araştırmamda ise, geçmişi
sorgulamakla ilgilenmiyorum.
sorgulamakla ilgilenmiyorum.
06:52
My colleagues and I in Curaçao
are interested in looking forward
are interested in looking forward
133
400165
3061
Curaçao'daki çalışma arkadaşlarım ve ben
gelecekte neler
gelecekte neler
06:55
at what might be.
134
403250
1357
olabileceğiyle ilgilendik.
06:56
And we have the tiniest reason
to be optimistic.
to be optimistic.
135
404631
3662
İyimser olmak için ufacık da olsa
bir nedenimiz var.
bir nedenimiz var.
07:00
Because even in some of these reefs
136
408824
1777
Hatta bazen uzun zaman önce yerle bir
07:02
that we probably could have
written off long ago,
written off long ago,
137
410625
3649
ettiğimiz bazı mercan resiflerinde dahi,
07:06
we sometimes see baby corals
arrive and survive anyway.
arrive and survive anyway.
138
414298
4465
yavru mercanların bölgeye ulaştığını ve
bir şekilde hayata tutunduğunu görüyoruz.
bir şekilde hayata tutunduğunu görüyoruz.
07:11
And we're starting to think
that baby corals may have the ability
that baby corals may have the ability
139
419193
3275
Artık yavru mercanların, yetişkinlerin
uyum sağlayamadığı
uyum sağlayamadığı
07:14
to adjust to some of the conditions
that the adults couldn't.
that the adults couldn't.
140
422492
3603
bazı zor şartlara uyum sağlayabildiğini
düşünüyoruz.
düşünüyoruz.
07:18
They may be able to adjust
141
426119
2016
Yetişkin mercanlar dünyamıza uyum sağlama
07:20
ever so slightly more readily
to this human planet.
to this human planet.
142
428159
3882
konusunda daha az istekli olsalar da
bunu yapabilirler.
bunu yapabilirler.
07:24
So in the research I do
with my colleagues in Curaçao,
with my colleagues in Curaçao,
143
432890
4043
Gelelim benim ve arkadaşlarımın Curaçao'da
yaptığımız çalışmaya...
yaptığımız çalışmaya...
07:28
we try to figure out
what a baby coral needs
what a baby coral needs
144
436957
2513
Bir yavru mercanın hassas olduğu erken
dönemde
dönemde
07:31
in that critical early stage,
145
439494
1524
neye ihtiyaç duyduğunu,
07:33
what it's looking for
146
441042
1167
beklentilerini ve bu
07:34
and how we can try to help it
through that process.
through that process.
147
442233
2540
sürece nasıl yardım edebileceğimizi
çözmeye çalışıyoruz.
çözmeye çalışıyoruz.
07:36
I'm going to show you three examples
of the work we've done
of the work we've done
148
444797
2841
Bu soruları cevaplayabilmek için
yaptığımız çalışmalardan
yaptığımız çalışmalardan
07:39
to try to answer those questions.
149
447662
1937
üç tane örnek göstermek istiyorum.
07:42
A few years ago we took a 3D printer
and we made coral choice surveys --
and we made coral choice surveys --
150
450575
4775
Birkaç yıl önce, 3D yazıcı edindik, farklı
doku ve renklerdeki mercanların
doku ve renklerdeki mercanların
07:47
different colors and different textures,
151
455374
1936
tercihlerini araştırdık.
07:49
and we simply asked the coral
where they preferred to settle.
where they preferred to settle.
152
457334
2870
Basitçe, mercanın nereye yerleştiğine
baktık.
baktık.
07:52
And we found that corals,
even without the biology involved,
even without the biology involved,
153
460228
2985
Bulduğumuz şey ise, biyolojik renkler
içermemesine rağmen,
içermemesine rağmen,
07:55
still prefer white and pink,
the colors of a healthy reef.
the colors of a healthy reef.
154
463237
3159
sağlıklı bir resifin hala beyaz ve pembe
renklerini tercih ettiğiydi.
renklerini tercih ettiğiydi.
07:58
And they prefer crevices
and grooves and holes,
and grooves and holes,
155
466420
3135
Ezilmekten ve yırtıcılara yem olmaktan
kurtulabilecekleri
kurtulabilecekleri
08:01
where they will be safe
from being trampled
from being trampled
156
469579
2024
çatlak, oluk ve delikleri
08:03
or eaten by a predator.
157
471627
1316
tercih ediyorlar.
08:05
So we can use this knowledge,
158
473276
1456
Bu bilgiyi kullanarak geriye
08:06
we can go back and say
we need to restore those factors --
we need to restore those factors --
159
474756
3019
dönebilir ve koruyucu projemizde
yer alan bu faktörleri--
yer alan bu faktörleri--
08:09
that pink, that white, those crevices,
those hard surfaces --
those hard surfaces --
160
477799
3179
pembeyi, beyazı, çatlakları ve
sert yüzeyleri-- onarmaya
sert yüzeyleri-- onarmaya
08:13
in our conservation projects.
161
481002
1743
ihtiyacımız olduğunu söyleyebiliriz.
08:14
We can also use that knowledge
162
482769
1461
Bu bilgiyi, deniz suru veya
08:16
if we're going to put something
underwater, like a sea wall or a pier.
underwater, like a sea wall or a pier.
163
484254
3539
ayaklık gibi bir şeyi su altına koymak
için de kullanabiliriz.
için de kullanabiliriz.
08:19
We can choose to use the materials
and colors and textures
and colors and textures
164
487817
3040
Mercanların geri dönmelerini sağlayacak
şekilde
şekilde
08:22
that might bias the system
back toward those corals.
back toward those corals.
165
490881
3831
bu materyalleri, renkleri ve dokuları
kullanmayı seçebiliriz.
kullanmayı seçebiliriz.
08:27
Now in addition to the surfaces,
166
495487
1977
Buna ilaveten, yüzeylerde,
08:29
we also study the chemical
and microbial signals
and microbial signals
167
497488
2497
mercanları resiflere çeken kimyasal
ve mikrobiyal
ve mikrobiyal
08:32
that attract corals to reefs.
168
500009
2028
sinyaller olduğunu keşfettik.
08:34
Starting about six years ago,
I began culturing bacteria
I began culturing bacteria
169
502061
2900
Altı yıl önceden başlamak üzere,
mercanların yerleştiği
mercanların yerleştiği
08:36
from surfaces where corals had settled.
170
504985
2092
yüzeylerden elde ettiğim bakterileri
çoğalttım.
çoğalttım.
08:39
And I tried those one by one by one,
171
507101
2833
Bunları, mercanları yerleşmeye ve
08:41
looking for the bacteria that would
convince corals to settle and attach.
convince corals to settle and attach.
172
509958
4766
tutunmaya ikna eden bakteriler açısından
tek tek inceledim.
tek tek inceledim.
08:46
And we now have many
bacterial strains in our freezer
bacterial strains in our freezer
173
514748
3150
Şimdi ise, derin dondurucumuzda mercanların
yerleşme ve tutunma
yerleşme ve tutunma
08:49
that will reliably cause corals
174
517922
1509
sürecine güvenilir şekilde
08:51
to go through that settlement
and attachment process.
and attachment process.
175
519455
2969
rehberlik edecek bakteri türleri var.
08:54
So as we speak,
176
522448
1199
Konuştuğumuz gibi,
08:55
my colleagues in Curaçao
are testing those bacteria
are testing those bacteria
177
523671
2420
Curaçao'daki çalışma arkadaşlarım,
mercanların
mercanların
08:58
to see if they'll help us raise
more coral settlers in the lab,
more coral settlers in the lab,
178
526115
3324
tutunması için bu bakterilerin rolünün
olup olmadığına bakıyorlar.
olup olmadığına bakıyorlar.
09:01
and to see if those coral settlers
will survive better
will survive better
179
529463
2587
Akabinde mercanları su altına geri
koyduğumuzda,
koyduğumuzda,
09:04
when we put them back underwater.
180
532074
1809
hayatta kalıp kalamayacaklarına
bakıyorlar.
bakıyorlar.
09:06
Now in addition to these tools,
we also try to uncover the mysteries
we also try to uncover the mysteries
181
534304
3225
Bu tekniklere ilaveten, üzerinde yeterince
çalışılmamış türlerin
çalışılmamış türlerin
09:09
of species that are under-studied.
182
537553
2453
sır perdesini aralamaya çalışıyoruz.
09:12
This is one of my favorite corals,
and always has been:
and always has been:
183
540839
3289
Bu benim favori mercanlarımdan birisi,
her zaman da öyleydi:
her zaman da öyleydi:
09:16
dendrogyra cylindrus, the pillar coral.
184
544152
2489
Dendrogyra cylindrus, sütun mercanı.
09:19
I love it because it makes
this ridiculous shape,
this ridiculous shape,
185
547073
2907
Onu, gülünç bir şekil oluşturduğu,
dokunaçları tombul
dokunaçları tombul
09:22
because its tentacles
are fat and look fuzzy
are fat and look fuzzy
186
550004
3143
ve tüylü olduğu ve de nadir olduğu için
09:25
and because it's rare.
187
553171
1440
bu kadar seviyorum.
09:26
Finding one of these on a reef is a treat.
188
554635
2474
Resifte bunlardan birine rastlamak
son derece zor.
son derece zor.
09:29
In fact, it's so rare,
189
557695
1152
Aslında, o kadar nadir ki,
09:30
that last year it was listed
as a threatened species
as a threatened species
190
558871
2516
geçen sene soyu tükenenler listesinde
tehdit altında
tehdit altında
09:33
on the endangered species list.
191
561411
1855
olan türlere dahil oldu.
09:35
And this was in part because
in over 30 years of research surveys,
in over 30 years of research surveys,
192
563290
3307
Bu kısmen böyleydi, çünkü 30 yılı aşkın
araştırma çalışmaları
araştırma çalışmaları
09:38
scientists had never found
a baby pillar coral.
a baby pillar coral.
193
566621
3856
sonucunda bilim adamları hiç yavru sütun
mercanı bulamadılar.
mercanı bulamadılar.
09:42
We weren't even sure
if they could still reproduce,
if they could still reproduce,
194
570803
2414
Hâlâ üreyebildiklerinden bile son derece
şüpheliydik,
şüpheliydik,
09:45
or if they were still reproducing.
195
573241
1999
hatta üremiş olmalarından da.
09:47
So four years ago, we started
following these at night
following these at night
196
575760
2669
Nitekim, 4 yıl önce, Curaçao'da ürediği
zamanı
zamanı
09:50
and watching to see if we could
figure out when they spawn in Curaçao.
figure out when they spawn in Curaçao.
197
578453
4289
saptamak için onları geceleri takip etmeye
ve izlemeye başladık.
ve izlemeye başladık.
09:55
We got some good tips
from our colleagues in Florida,
from our colleagues in Florida,
198
583992
2688
2007 ve 2008'de üremelerine şahit olan
Florida'daki
Florida'daki
09:58
who had seen one in 2007, one in 2008,
199
586704
4058
meslektaşlarımız sayesinde işe yarar
ipuçları elde ettik.
ipuçları elde ettik.
10:02
and eventually we figured out
when they spawn in Curaçao
when they spawn in Curaçao
200
590786
2673
Nihayet, Curaçao'da üredikleri
zamanı çözdük ve
zamanı çözdük ve
10:05
and we caught it.
201
593483
1359
onları iş üstünde yakaladık.
10:06
Here's a female on the left
with some eggs in her tissue,
with some eggs in her tissue,
202
594866
2698
Sol tarafta, vücudundaki yumurtaları denize
10:09
about to release them into the seawater.
203
597588
1920
bırakmak üzere olan bir dişi görüyorsunuz.
10:11
And here's a male
on the right, releasing sperm.
on the right, releasing sperm.
204
599532
2637
Burada da, sağda spermlerini bırakan
bir erkek.
bir erkek.
10:14
We collected this, we got it
back to the lab, we got it to fertilize
back to the lab, we got it to fertilize
205
602783
3684
Bunları topladık ve laboratuara
götürdük, döllenmeden sonra
götürdük, döllenmeden sonra
10:18
and we got baby pillar corals
swimming in our lab.
swimming in our lab.
206
606491
3284
laboratuarda yüzen yavru mercanlarımız
olmuştu.
olmuştu.
10:22
Thanks to the work
of our scientific aunts and uncles,
of our scientific aunts and uncles,
207
610520
2540
Bizden önce bu çalışmaları yapanların
10:25
and thanks to the 10 years of practice
we've had in Curaçao
we've had in Curaçao
208
613084
2857
Curaçao'da, diğer mercanları yetiştirmek
konusundaki
konusundaki
10:27
at raising other coral species,
209
615965
2193
uğraşlarımız sayesinde,
10:30
we got some of those larvae
to go through the rest of the process
to go through the rest of the process
210
618182
3875
yerleşmek ve tutunmak gibi süreçleri
atlatabilen
atlatabilen
10:34
and settle and attach,
211
622081
1652
yavrularımız oldu.
10:35
and turn into metamorphosed corals.
212
623757
2711
Daha sonra ise başkalaşmış mercanlara
dönüştüler.
dönüştüler.
10:38
So this is the first pillar coral baby
that anyone ever saw.
that anyone ever saw.
213
626492
4744
Buradaki, tarihte görülen ilk yavru
sütun mercanı.
sütun mercanı.
10:43
(Applause)
214
631786
5420
(Alkışlar)
10:49
And I have to say --
if you think baby pandas are cute,
if you think baby pandas are cute,
215
637230
3174
Bunun, sevimli bulduğunuz yavru pandalardan
daha sevimli olduğunu
daha sevimli olduğunu
10:52
this is cuter.
216
640428
1238
söylemek zorundayım.
10:53
(Laughter)
217
641690
1983
(Gülüşmeler)
10:56
So we're starting to figure out
the secrets to this process,
the secrets to this process,
218
644236
3124
Bu sürecin ve mercan üretiminin sırlarını
ve de
ve de
10:59
the secrets of coral reproduction
and how we might help them.
and how we might help them.
219
647384
3348
onlara nasıl yardım edebileceğimizi
çözmeye başladık.
çözmeye başladık.
11:03
And this is true all around the world;
220
651089
1848
Tüm dünyada, bilim adamları
11:04
scientists are figuring out new ways
to handle their embryos,
to handle their embryos,
221
652961
2892
mercan embriyosu üretmek ve
yerleşmeleri için yeni yollar
yerleşmeleri için yeni yollar
11:07
to get them to settle,
222
655877
1158
bulmaya çalışıyor.
11:09
maybe even figuring out the methods
to preserve them at low temperatures,
to preserve them at low temperatures,
223
657059
4534
Belki de, düşük sıcaklıklarda onları
korumanın yolları bulunursa,
korumanın yolları bulunursa,
11:13
so that we can preserve
their genetic diversity
their genetic diversity
224
661617
3116
onların genetik çeşitliliğini muhafaza
edebilir ve
edebilir ve
11:16
and work with them more often.
225
664757
1882
onlarla daha sık çalışabiliriz.
11:18
But this is still so low-tech.
226
666984
2873
Ancak hâlâ oldukça düşük teknoloji
kullanıyoruz.
kullanıyoruz.
11:22
We are limited by the space on our bench,
the number of hands in the lab
the number of hands in the lab
227
670260
5015
Çalışma tezgahımızdaki boşluklar,
laboratuarımızdaki el sayısı ve
laboratuarımızdaki el sayısı ve
11:27
and the number of coffees
we can drink in any given hour.
we can drink in any given hour.
228
675299
4170
belirli bir saatte içebildiğimiz kahve
miktarı ile sınırlanıyoruz.
miktarı ile sınırlanıyoruz.
11:32
Now, compare that to our other crises
229
680105
2493
Toplum olarak, diğer krizler ve
11:34
and our other areas
of concern as a society.
of concern as a society.
230
682622
3213
ilgi alanlarıyla karşılaştıralım.
11:38
We have advanced medical technology,
we have defense technology,
we have defense technology,
231
686265
3652
İleri bir medikal teknolojimiz var,
ileri bir savunma teknolojimiz var,
ileri bir savunma teknolojimiz var,
11:41
we have scientific technology,
232
689941
1597
bilimsel teknolojimiz var,
11:43
we even have advanced technology for art.
233
691562
2426
hatta ileri bir sanat teknolojimiz bile var.
11:46
But our technology
for conservation is behind.
for conservation is behind.
234
694012
5397
Korumak için kullandığımız teknoloji ise
bunların çok gerisinde.
bunların çok gerisinde.
11:53
Think back to the most
difficult job you ever did.
difficult job you ever did.
235
701022
3145
Yaptığınız en zor işi tekrardan düşünün.
11:56
Many of you would say
it was being a parent.
it was being a parent.
236
704662
3235
Çoğunuz bunun ebeveynlik etmek
olduğunu söyler.
olduğunu söyler.
12:00
My mother described being a parent
237
708314
1657
Annem ebeveynlik etmeyi, hayatınızda
12:01
as something that makes your life
far more amazing and far more difficult
far more amazing and far more difficult
238
709995
4211
yapabileceğiniz ve tahmin edebileceğiniz
herhangi bir şeyden çok daha muhteşem ve
herhangi bir şeyden çok daha muhteşem ve
12:06
than you could've ever possibly imagined.
239
714230
2530
çok daha zor olarak tanımlardı.
12:08
I've been trying to help corals
become parents for over 10 years now.
become parents for over 10 years now.
240
716784
4025
10 yıldır yavru mercanlara ebeveynlik
etmeye çalışıyorum.
etmeye çalışıyorum.
12:13
And watching the wonder of life
241
721563
2170
Hayatın harikalarını izlemek,
12:15
has certainly filled me with amazement
to the core of my soul.
to the core of my soul.
242
723757
4027
kesinlikle ruhumun özünü hayrete buladı.
12:19
But I've also seen how difficult
it is for them to become parents.
it is for them to become parents.
243
727808
3482
Aynı zamanda onlara bakıcılık yapmanın
ne kadar zor olduğunu gördüm.
ne kadar zor olduğunu gördüm.
12:24
The pillar corals spawned
again two weeks ago,
again two weeks ago,
244
732450
2180
Sütun mercanları iki hafta önce
tekrar üredi.
tekrar üredi.
12:26
and we collected their eggs
and brought them back to the lab.
and brought them back to the lab.
245
734654
2889
Yumurtaları topladık ve laboratuara getirdik.
12:29
And here you see one embryo dividing,
246
737567
2058
Burada bir embriyonun bölündüğünü
görüyorsunuz.
görüyorsunuz.
12:31
alongside 14 eggs that didn't fertilize
247
739649
2874
Bunun yanı sıra, 14 yumurta döllenmedi ve
12:34
and will blow up.
248
742547
1660
bozulacak.
12:36
They'll be infected with bacteria,
they will explode
they will explode
249
744532
2735
Bakterilerle enfekte olacak ve
patlayacaklar.
patlayacaklar.
12:39
and those bacteria will threaten
the life of this one embryo
the life of this one embryo
250
747291
3742
Ortaya çıkacak bir sürü bakteri birazcık
şansı olan bu embriyonun
şansı olan bu embriyonun
12:43
that has a chance.
251
751057
2130
hayatını tehdit edecek.
12:45
We don't know if it was our handling
methods that went wrong
methods that went wrong
252
753576
2963
Yanlış giden şeylerin kullandığımız metodlar
olup olmadığını ve
olup olmadığını ve
12:48
and we don't know
253
756563
1627
bu mercanın resifteki
12:50
if it was just this coral on this reef,
always suffering from low fertility.
always suffering from low fertility.
254
758214
4918
döllenme sorunundan muzdarip tek tür olup
olmadığını bilmiyoruz.
olmadığını bilmiyoruz.
12:55
Whatever the cause,
255
763582
1305
Sebebi ne olursa olsun,
12:56
we have much more work to do
before we can use baby corals
before we can use baby corals
256
764911
4517
yavru mercanları resifleri yetiştirmek,
tamir etmek belki de resifleri
tamir etmek belki de resifleri
13:01
to grow or fix or, yes,
maybe save coral reefs.
maybe save coral reefs.
257
769452
4942
korumak için kullanmadan önce öğrenecek
ve yapacak çok şeyimiz var.
ve yapacak çok şeyimiz var.
13:07
So never mind that they're worth
hundreds of billions of dollars.
hundreds of billions of dollars.
258
775450
3071
Yüz milyarlarca dolar etmelerini boş verin.
13:10
Coral reefs are hardworking animals
and plants and microbes and fungi.
and plants and microbes and fungi.
259
778545
5427
Mercan resifleri; çok çalışkan hayvanlar,
bitkiler, mikroplar ve mantarlar...
bitkiler, mikroplar ve mantarlar...
13:15
They're providing us with art
and food and medicine.
and food and medicine.
260
783996
3620
Bize yiyecek ve ilaç sağlıyorlar, adeta
birer sanat eseri gibiler.
birer sanat eseri gibiler.
13:20
And we almost took out
an entire generation of corals.
an entire generation of corals.
261
788012
3576
Biz ise neredeyse bir mercan neslini
yok ettik.
yok ettik.
13:23
But a few made it anyway,
despite our best efforts,
despite our best efforts,
262
791975
4041
Üstün çabalarımıza rağmen, birkaçı
her nasılsa başarılı oldu.
her nasılsa başarılı oldu.
13:28
and now it's time for us to thank them
for the work they did
for the work they did
263
796040
3132
Şimdi, bizim için yaptıkları şeyler
adına onlara teşekkür etme ve
adına onlara teşekkür etme ve
13:31
and give them every chance they have
to raise the coral reefs of the future,
to raise the coral reefs of the future,
264
799196
4825
resiflerin geleceği olan yavru mercanları
yetiştirmeleri için onlara ihtiyaçları olan
yetiştirmeleri için onlara ihtiyaçları olan
13:36
their coral babies.
265
804045
1488
tüm fırsatları verme zamanı.
13:37
Thank you so much.
266
805557
1195
Çok teşekkür ederim.
13:38
(Applause)
267
806776
6195
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Kristen Marhaver - Coral reef biologistTED Senior Fellow Kristen Marhaver is a marine biologist studying the ecology, behavior and reproduction of reef corals.
Why you should listen
Dr. Kristen Marhaver's work combines classic scientific methods with new technologies to help threatened coral species survive their early life stages. She was the first person to rear juveniles of the endangered Caribbean Pillar Coral. Now she's now developing bacterial tools to improve coral survival at all life stages.
Marhaver's research has been covered by NPR, BBC, The Atlantic and Popular Science, among hundreds of outlets. She's earned five fellowships and grants from the US National Science Foundation and multiple awards for science communication. Marhaver is a TED Senior Fellow, a WINGS Fellow, and a World Economic Forum Young Scientist.
Outside the lab, Marhaver advocates for stronger ocean conservation and smarter science communication. Her talks and articles have been featured by Google, Wired UK, Mission Blue and by ocean and scuba festivals around the world.
A scuba diver from the age of 15, Marhaver is a graduate of Georgia Institute of Technology and the Center for Marine Biodiversity and Conservation at Scripps Institution of Oceanography. Her lab is based at the CARMABI Research Station on the island of Curaçao.
Kristen Marhaver | Speaker | TED.com