TED Residency
Britt Wray: How climate change affects your mental health
Britt Wray: Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của bạn
Filmed:
Readability: 5.6
1,885,604 views
"Hỡi những ai từng lên tiếng về biến đổi khí hậu, chúng tôi chưa được nghe đủ về những ảnh hưởng tâm lý khi sống trên thế giới đang ngày một ấm lên", cây viết khoa học Britt Wray phát biểu. Trong bài nói chuyện ngắn này, cô ấy khám phá về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu lên sức khoẻ về tinh thần, các mối quan hệ xã hội và tâm thần. Từ đó, cô chỉ ra những việc có thể làm để đối mặt với vấn đề này.
Britt Wray - Science storyteller, author, broadcaster
Britt Wray's work is about life and what we make of it: past, present and future. Full bio
Britt Wray's work is about life and what we make of it: past, present and future. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Hỡi những ai từng lên tiếng
về biến đổi khí hậu,
về biến đổi khí hậu,
00:13
For all that's ever been said
about climate change,
about climate change,
0
1722
2810
00:16
we haven't heard nearly enough
about the psychological impacts
about the psychological impacts
1
4556
3880
chúng tôi chưa được nghe đủ
về những ảnh hưởng tâm lý
về những ảnh hưởng tâm lý
00:20
of living in a warming world.
2
8460
2124
khi sống trên thế giới
ngày càng ấm lên này.
ngày càng ấm lên này.
00:22
If you've heard the grim climate research
3
10608
1961
Nếu đã nghe về các nghiên cứu đáng sợ
00:24
that science communicators like me
weave into our books and documentaries,
weave into our books and documentaries,
4
12593
3484
mà nhà truyền thông khoa học như tôi
viết lên trang sách và các tài liệu,
viết lên trang sách và các tài liệu,
00:28
you've probably felt bouts of fear,
fatalism or hopelessness.
fatalism or hopelessness.
5
16101
3991
bạn chắc sẽ cảm thấy
đầy chết chóc, sợ hãi và tuyệt vọng.
đầy chết chóc, sợ hãi và tuyệt vọng.
Nếu từng chịu ảnh hưởng
của thảm họa khí hậu,
của thảm họa khí hậu,
00:32
If you've been impacted
by climate disaster,
by climate disaster,
6
20617
2055
00:34
these feelings can set in much deeper,
7
22696
2278
những cảm xúc có thể càng tồi tệ hơn,
00:36
leading to shock, trauma,
8
24998
2396
dẫn đến sốc, chấn thương tâm lý,
00:39
strained relationships, substance abuse
9
27418
1881
làm căng thẳng các mối quan hệ,
lạm dụng thuốc
lạm dụng thuốc
00:41
and the loss of personal
identity and control.
identity and control.
10
29323
2493
đánh mất bản sắc cá nhân
và khả năng tự kiểm soát.
và khả năng tự kiểm soát.
00:44
Vital political and technological work
is underway to moderate our climate chaos,
is underway to moderate our climate chaos,
11
32314
4232
Chính trị và công nghệ
đóng vai trò quan trọng
đóng vai trò quan trọng
trong việc điều hòa
hỗn loạn khí hậu,
hỗn loạn khí hậu,
00:48
but I'm here to evoke a feeling in you
12
36570
2644
nhưng tôi ở đây
để gợi lên nơi các bạn việc
để gợi lên nơi các bạn việc
00:51
for why we also need
our actions and policies
our actions and policies
13
39238
3119
tại sao ta cũng cần
hành động và chính sách
hành động và chính sách
00:54
to reflect an understanding
of how our changing environments
of how our changing environments
14
42381
2882
phản ánh sự hiểu biết
về việc môi trường thay đổi
về việc môi trường thay đổi
00:57
threaten our mental,
social and spiritual well-being.
social and spiritual well-being.
15
45287
3087
đe dọa đến hạnh phúc tinh thần,
xã hội và tâm hồn của ta.
xã hội và tâm hồn của ta.
Sự lo âu, buồn bã và tuyệt vọng của
các nhà khoa học và hoạt động môi trường
các nhà khoa học và hoạt động môi trường
01:00
The anxiety, grief and depression
of climate scientists and activists
of climate scientists and activists
16
48970
3643
01:04
have been reported on for years.
17
52637
2016
đã được ghi chép lại hàng năm nay.
01:06
Trends we've seen
after extreme weather events
after extreme weather events
18
54677
2150
Ta đã thấy
sau các thiên tai, thảm họa
sau các thiên tai, thảm họa
01:08
like hurricane Sandy or Katrina
19
56851
1730
như bão Sandy hay Katrina,
01:10
for increased PTSD and suicidality.
20
58605
2829
xu hướng tự tử và rối loạn stress
sau sang chấn (PTSD) tăng lên.
sau sang chấn (PTSD) tăng lên.
01:13
And there are rich mental-health data
from northern communities
from northern communities
21
61800
2976
Nhiều dữ liệu về sức khỏe tâm thần
của cộng đồng phía Bắc
của cộng đồng phía Bắc
01:16
where warming is the fastest,
22
64800
1444
nơi ấm lên nhanh nhất,
01:18
like the Inuit in Labrador,
23
66268
2063
như Inuit ở Labrador,
01:20
who face existential distress
as they witness the ice,
as they witness the ice,
24
68355
2873
người dân đang đau khổ
khi chứng kiến tảng băng,
khi chứng kiến tảng băng,
01:23
a big part of their identity,
25
71252
1587
một phần quan trọng
trong bản sắc của họ,
trong bản sắc của họ,
01:24
vanishing before their eyes.
26
72863
1867
tan biến dần ngay trước mắt.
01:27
Now if that weren't enough,
27
75220
1365
Nếu vẫn chưa đủ đô
thì Hiệp hội Tâm lý học Mỹ
thì Hiệp hội Tâm lý học Mỹ
01:28
the American Psychological Association
28
76609
1850
01:30
says that our psychological
responses to climate change,
responses to climate change,
29
78483
2872
tuyên bố rằng các phản ứng tâm lý
với biến đổi khí hậu,
với biến đổi khí hậu,
01:33
like conflict avoidance, helplessness
and resignation, are growing.
and resignation, are growing.
30
81379
4230
như là tránh xung đột, cảm giác vô dụng
và từ chức, đang tăng lên.
và từ chức, đang tăng lên.
Nghĩa là quá trình ý thức
và vô thức
và vô thức
01:38
This means that our conscious
and unconscious mental processes
and unconscious mental processes
31
86101
2921
01:41
are holding us back
32
89046
1166
đang kìm hãm ta
nhìn nhận nguyên nhân của vấn đề,
nhìn nhận nguyên nhân của vấn đề,
01:42
from identifying the causes
of the problem for what they are,
of the problem for what they are,
33
90236
2881
tìm hiểu giải pháp
và thúc đẩy khả năng phục hồi tâm lý,
và thúc đẩy khả năng phục hồi tâm lý,
01:45
working on solutions and fostering
our own psychological resilience,
our own psychological resilience,
34
93141
3198
01:48
but we need all those things
to take on what we've created.
to take on what we've created.
35
96363
3539
nhưng đó là thứ ta cần để chống chọi
với những thứ mà ta gây ra.
với những thứ mà ta gây ra.
Gần đây, tôi đang nghiên cứu
một hiện tượng,
một hiện tượng,
01:52
Lately, I've been studying a phenomenon
36
100878
2066
01:54
that's just one example
of the emotional hardships
of the emotional hardships
37
102968
2515
một ví dụ về những khó khăn
về mặt cảm xúc được ghi nhận.
về mặt cảm xúc được ghi nhận.
01:57
that we're seeing.
38
105507
1189
Một dạng câu hỏi
01:58
And it comes in the form of a question
39
106720
1912
02:00
that a significant amount of people
in my generation are struggling to answer.
in my generation are struggling to answer.
40
108656
3707
mà phần lớn những người ở độ tuổi của tôi
đang loay hoay tìm câu trả lời.
đang loay hoay tìm câu trả lời.
02:04
That being:
41
112890
1183
Đó là:
02:06
Should I have a child
in the age of climate change?
in the age of climate change?
42
114097
3008
Tôi có nên sinh con trong thời kì
biến đổi khí hậu này không?
biến đổi khí hậu này không?
Sau cùng thì, mọi trẻ em hiện nay
02:09
After all, any child born today
43
117613
1523
02:11
will have to live in a world
where hurricanes, flooding, wildfires --
where hurricanes, flooding, wildfires --
44
119160
3270
sẽ phải lớn lên trong thế giới
nơi bão giông, ngập lụt, cháy rừng,..
nơi bão giông, ngập lụt, cháy rừng,..
02:14
what we used to call natural disasters --
45
122454
1970
những thứ mà ta gọi là thiên tai
đã trở thành quen thuộc.
đã trở thành quen thuộc.
02:16
have become commonplace.
46
124448
1404
02:18
The hottest 20 years on record
occurred within the last 22.
occurred within the last 22.
47
126688
3754
20 trong 22 năm vừa qua được
ghi nhận là nóng nhất lịch sử loài người.
ghi nhận là nóng nhất lịch sử loài người.
Liên Hiệp Quốc cho rằng
2/3 dân số thế giới
2/3 dân số thế giới
02:23
The UN expects that two-thirds
of the global population
of the global population
48
131172
2802
02:25
may face water shortages
only six years from now.
only six years from now.
49
133998
2973
có thể đối mặt
với sự thiếu nước sạch trong sáu năm tới.
với sự thiếu nước sạch trong sáu năm tới.
Ngân hàng Thế giới dự đoán
đến năm 2050,
đến năm 2050,
02:29
The World Bank predicts that by 2050,
50
137844
1833
02:31
there's going to be
140 million climate refugees
140 million climate refugees
51
139701
2928
sẽ có 140 triệu người tị nạn khí hậu
02:34
in sub-Saharan Africa,
Latin America and South Asia.
Latin America and South Asia.
52
142653
2940
ở châu Phi hạ Sahara, Mỹ Latin và Nam Á.
02:37
And other estimates put that number
at over one billion.
at over one billion.
53
145617
2968
Và những ước tính khác
đẩy con số lên trên một tỷ người.
đẩy con số lên trên một tỷ người.
Di cư hàng loạt và khan hiếm tài nguyên
02:41
Mass migrations and resource scarcity
54
149284
2190
02:43
increase the risk for violence,
war and political instability.
war and political instability.
55
151498
3981
làm tăng nguy cơ bạo lực,
chiến tranh và bất ổn chính trị.
chiến tranh và bất ổn chính trị.
02:48
The UN just reported that we are pushing
up to a million species to extinction,
up to a million species to extinction,
56
156146
4642
Liên Hiệp Quốc vừa báo cáo
gần một triệu loài sinh vật
đang bị đẩy đến bờ tuyệt chủng,
đang bị đẩy đến bờ tuyệt chủng,
nhiều loài chỉ trong vài thập kỉ nữa,
02:52
many within decades,
57
160812
1175
02:54
and our emissions are still increasing,
even after the Paris Agreement.
even after the Paris Agreement.
58
162011
4624
và lượng khí thải vẫn tiếp tục tăng,
kể cả sau Hiệp định Paris.
kể cả sau Hiệp định Paris.
Một năm rưỡi vừa qua,
02:59
Over the last year and a half,
59
167373
1468
tôi đã tổ chức các buổi
hội thảo và phỏng vấn
hội thảo và phỏng vấn
03:00
I've been conducting
workshops and interviews
workshops and interviews
60
168865
2111
03:03
with hundreds of people
61
171000
1198
với hàng trăm người
03:04
about parenting in the climate crisis.
62
172222
2334
về việc làm bố mẹ trong
thời khủng hoảng khí hậu.
thời khủng hoảng khí hậu.
03:06
And I can tell you
63
174580
1156
Và tôi có thể nói là
03:07
that people who are worried about
having kids because of climate change
having kids because of climate change
64
175760
3357
những người lo lắng
về việc có con trong thời biến đổi khí hậu
về việc có con trong thời biến đổi khí hậu
03:11
are not motivated by an ascetic pride.
65
179141
1952
không phải vì ích kỉ.
03:13
They're nerve-racked.
66
181117
1532
Mà vì họ đang phát hoảng.
03:14
There's even a movement
called BirthStrike,
called BirthStrike,
67
182673
2062
Có một phong trào
tên là BirthStrike,
tên là BirthStrike,
03:16
whose members have declared
they're not going to have kids
they're not going to have kids
68
184759
2732
những người tham gia tuyên bố
sẽ không có con
sẽ không có con
03:19
because of the state
of the ecological crisis
of the ecological crisis
69
187515
2189
vì tình trạng khủng hoảng sinh thái
03:21
and inaction from governments
to address this existential threat.
to address this existential threat.
70
189728
3127
và chính phủ không có động thái gì
giải quyết mối đe dọa này.
giải quyết mối đe dọa này.
03:24
And yes, other generations have also
faced their own apocalyptic dangers,
faced their own apocalyptic dangers,
71
192879
3467
Vâng, các thế hệ khác cũng đối mặt
với hiểm họa sống còn của riêng họ,
với hiểm họa sống còn của riêng họ,
03:28
but that is no reason to disregard
the very real threat to our survival now.
the very real threat to our survival now.
72
196370
3698
Và không có lí do gì để xem thường
mối đe dọa thật sự đến sự sống này.
mối đe dọa thật sự đến sự sống này.
03:32
Some feel that it's better
to adopt children.
to adopt children.
73
200489
2810
Một vài người cảm thấy tốt hơn
nếu nhận con nuôi.
nếu nhận con nuôi.
03:35
Or that it's unethical
to have more than one,
to have more than one,
74
203323
2111
hoặc phi đạo đức
nếu có nhiều hơn một con,
nếu có nhiều hơn một con,
03:37
especially three, four or more,
75
205458
1738
đặc biệt là có 3, 4 đứa hoặc hơn,
03:39
because kids increase
greenhouse gas emissions.
greenhouse gas emissions.
76
207220
3381
vì trẻ em làm tăng khí thải nhà kính.
03:42
Now, it is a really unfortunate
state of affairs
state of affairs
77
210625
3188
Giờ thì, thật không may là,
03:45
when people who want kids
sacrifice their right to
sacrifice their right to
78
213837
2391
những người muốn có con
phải hi sinh quyền lợi,
phải hi sinh quyền lợi,
03:48
because, somehow, they have been told
that their lifestyle choices are to blame
that their lifestyle choices are to blame
79
216252
4073
vì, theo một vài cách,
họ bị đổ lỗi vì lựa chọn của mình
họ bị đổ lỗi vì lựa chọn của mình
03:52
when the fault is far more systemic,
80
220349
1746
trong khi sự thật
không nghiêm trọng đến thế,
không nghiêm trọng đến thế,
03:54
but let's just unpack the logic here.
81
222119
2150
nhưng cứ tạm gác logic đấy ở đây.
03:57
So an oft-cited study
shows that, on average,
shows that, on average,
82
225048
2313
Một nghiên cứu
thường được trích dẫn chỉ ra,
thường được trích dẫn chỉ ra,
03:59
having one less child
in an industrialized nation
in an industrialized nation
83
227385
2700
trung bình, ở một đất nước công nghiệp,
bớt sinh một đứa con,
bớt sinh một đứa con,
04:02
can save about 59 tons
of carbon dioxide per year.
of carbon dioxide per year.
84
230109
3881
bạn có thể giảm 59 tấn CO2 mỗi năm.
04:06
While in comparison,
85
234617
1420
So sánh với việc
04:08
living car-free saves nearly 2.5 tons,
86
236061
2943
không dùng xe hơi
giảm gần 2,5 tấn,
giảm gần 2,5 tấn,
04:11
avoiding a transatlantic flight --
and this is just one --
and this is just one --
87
239028
3056
tránh các chuyến bay quốc tế,
04:14
saves about 1.5 tons,
88
242108
1960
chỉ giảm 1,5 tấn,
04:16
and eating a plant-based diet
can save almost one ton per year.
can save almost one ton per year.
89
244092
3651
và ăn thực đơn từ thực vật
có thể giảm gần một tấn mỗi năm.
có thể giảm gần một tấn mỗi năm.
Cân nhắc rằng
nếu một đứa trẻ ở Bangladesh
nếu một đứa trẻ ở Bangladesh
04:20
And consider that a Bangladeshi child
90
248760
2396
04:23
only adds 56 metric tons of carbon
to their parents' carbon legacy
to their parents' carbon legacy
91
251180
3844
chỉ góp 56 tấn CO2 vào
"di sản" CO2 của bố mẹ chúng
"di sản" CO2 của bố mẹ chúng
04:27
over their lifetime,
92
255048
1452
trong suốt cuộc đời,
04:28
while an American child, in comparison,
adds 9,441 to theirs.
adds 9,441 to theirs.
93
256524
5420
thì một đứa trẻ ở Mỹ là 9.441 tấn.
04:34
So this is why some people argue
94
262428
1532
Đó là lí do một số người
tranh cãi
tranh cãi
04:35
that it's parents from nations
with huge carbon footprints
with huge carbon footprints
95
263984
2722
rằng chính phụ huynh
từ những quốc gia thải ra lượng CO2 lớn
từ những quốc gia thải ra lượng CO2 lớn
04:38
who should think the hardest
about how many kids they have.
about how many kids they have.
96
266730
2853
nên suy nghĩ thấu đáo
về việc có bao nhiêu con.
về việc có bao nhiêu con.
04:41
But the decision to have a child
and one's feelings about the future
and one's feelings about the future
97
269901
3349
Nhưng quyết định có con
và cảm xúc về tương lai
và cảm xúc về tương lai
04:45
are deeply personal,
98
273274
1436
là rất riêng tư,
04:46
and wrapped up
in all sorts of cultural norms,
in all sorts of cultural norms,
99
274734
2222
và phụ thuộc vào chuẩn mực văn hóa,
04:48
religious beliefs, socioeconomic status,
education levels and more.
education levels and more.
100
276980
3850
tín ngưỡng tôn giáo, địa vị xã hội,
học vấn và nhiều thứ nữa.
học vấn và nhiều thứ nữa.
04:53
And so to some, this debate
about kids in the climate crisis
about kids in the climate crisis
101
281184
2817
Thế nên, với vài người, tranh cãi
về sinh con thời khủng khoảng khí hậu
về sinh con thời khủng khoảng khí hậu
04:56
can seem like it came from another planet.
102
284025
2531
thì thật là khó hiểu.
04:58
Many have more immediate threats
to their survival to think about,
to their survival to think about,
103
286580
3183
Nhiều người có nhiều thứ sống còn khác
cần phải quan tâm hơn
cần phải quan tâm hơn
05:01
like, how they're going to put
food on the table,
food on the table,
104
289787
2297
như là, làm sao để có đủ thức ăn
05:04
when they're a single mom
working three jobs,
working three jobs,
105
292108
2097
khi là mẹ đơn thân làm ba việc cùng lúc,
05:06
or they're HIV positive
or on the move in a migrant caravan.
or on the move in a migrant caravan.
106
294229
2991
hoặc họ dương tính với HIV
hoặc thuộc một đoàn tị nạn.
hoặc thuộc một đoàn tị nạn.
05:09
Tragically, though, climate change
is really great at intersectionality.
is really great at intersectionality.
107
297244
3746
Bi kịch thay, biến đổi khí hậu
khiến nút giao ngày càng rõ nét.
khiến nút giao ngày càng rõ nét.
05:13
It multiplies the stresses
marginalized communities already face.
marginalized communities already face.
108
301387
3814
Nó khiến những nỗi lo bên lề
mà chúng ta đang đối mặt thêm trầm trọng.
mà chúng ta đang đối mặt thêm trầm trọng.
05:18
A political scientist once said to me
that a leading indicator
that a leading indicator
109
306442
2937
Một nhà khoa học chính trị
từng nói với tôi rằng
từng nói với tôi rằng
05:21
that climate change is starting
to hit home, psychologically,
to hit home, psychologically,
110
309403
3110
biến đổi khí hậu
đang bắt đầu đánh vào tâm lý các gia đình,
đang bắt đầu đánh vào tâm lý các gia đình,
05:24
would be an increase
in the rate of informed women
in the rate of informed women
111
312537
2375
và làm tăng tỉ lệ nữ giới
có hiểu biết
có hiểu biết
05:26
deciding to not have children.
112
314936
1671
quyết định không có con.
05:29
Interesting.
113
317522
1150
Thật thú vị.
05:31
Is it hitting home with you,
psychologically?
psychologically?
114
319236
2654
Nó có ảnh hưởng
đến tâm lý của bạn không?
đến tâm lý của bạn không?
05:34
Are you perhaps someone
with climate-linked pre-traumatic stress?
with climate-linked pre-traumatic stress?
115
322521
3541
Bạn có bị "căng thẳng trước
san chấn liên quan đến khí hậu"?
san chấn liên quan đến khí hậu"?
Một nhà tâm thần học khí hậu
đã đặt ra thuật ngữ đó
đã đặt ra thuật ngữ đó
05:38
A climate psychiatrist coined that term,
116
326737
1952
05:40
and that's a profession now, by the way,
shrinks for climate woes.
shrinks for climate woes.
117
328713
3389
và rằng nghề nghiệp cũng đang chùn bước
vì những tai ương từ khí hậu.
vì những tai ương từ khí hậu.
05:44
They're getting work at a time
when some high schoolers
when some high schoolers
118
332126
2578
Chúng ta đang sống trong thời mà
vài học sinh trung học
vài học sinh trung học
05:46
don't want to apply
to university any longer,
to university any longer,
119
334728
2103
không muốn vào đại học nữa,
05:48
because they can't foresee
a future for themselves.
a future for themselves.
120
336855
2563
vì chúng không thể
nhìn thấy tương lai.
nhìn thấy tương lai.
05:51
And this brings me back to my main point.
121
339831
2431
Và điều này đưa tôi quay lại
với quan điểm chính của mình.
với quan điểm chính của mình.
Quan ngại về việc có con
thời khủng hoảng khí hậu tăng lên
thời khủng hoảng khí hậu tăng lên
05:54
The growing concern about having kids
in the climate crisis
in the climate crisis
122
342910
2851
05:57
is an urgent indicator
of how hard-pressed people are feeling.
of how hard-pressed people are feeling.
123
345785
3995
là một chỉ số báo động rằng mọi người
đang cảm thấy rất căng thẳng.
đang cảm thấy rất căng thẳng.
Giờ đây, học sinh toàn cầu
đang kêu gào sự thay đổi
đang kêu gào sự thay đổi
06:03
Right now, students around the world
are screaming for change
are screaming for change
124
351110
3681
06:06
in the piercing voice of despair.
125
354815
1956
trong tuyệt vọng.
06:09
And the fact that we can see
how we contribute to this problem
how we contribute to this problem
126
357645
2913
Và thực tế điên rồ là
ta có thể thấy mình đã góp phần
ta có thể thấy mình đã góp phần
06:12
that makes us feel unsafe
127
360582
1468
tạo ra vấn đề
khiến bản thân cảm thấy bất an.
khiến bản thân cảm thấy bất an.
06:14
is crazy-making in itself.
128
362074
1833
Biến đổi khí hậu
xuất hiện ở mọi mặt,
xuất hiện ở mọi mặt,
06:16
Climate change is all-encompassing
129
364947
1932
06:18
and so are the ways
that it messes with our minds.
that it messes with our minds.
130
366903
2762
cũng như cách
nó làm hỗn loạn tâm trí ta.
nó làm hỗn loạn tâm trí ta.
Nhiều nhà hoạt động sẽ nói
06:22
Many activists will tell you
131
370648
1366
06:24
that the best antidote
to grief is activism.
to grief is activism.
132
372038
2365
cách chữa đau khổ hiệu quả nhất
là hành động.
là hành động.
06:26
And some psychologists will tell you
the answer can be found in therapy.
the answer can be found in therapy.
133
374750
3547
Và vài nhà tâm lý học sẽ nói rằng
câu trả lời nằm ở trị liệu.
câu trả lời nằm ở trị liệu.
Số khác tin rằng việc tưởng tượng
đang trong giây phút cuổi đời,
đang trong giây phút cuổi đời,
06:30
Others believe the key is to imagine
you're on your deathbed,
you're on your deathbed,
134
378321
2905
06:33
reflecting back on what's mattered
the most in your life,
the most in your life,
135
381250
2690
hồi tưởng về thứ quan trọng nhất
trong cuộc đời,
trong cuộc đời,
06:35
so you can identify
what you should do more of now,
what you should do more of now,
136
383964
2399
sẽ giúp bạn xác định
điều nên làm lúc này,
điều nên làm lúc này,
với từng đấy thời gian còn lại.
06:38
with the time that you have left.
137
386387
1595
06:40
We need all these ideas, and more,
138
388006
1857
Ta cần những ý tưởng đó, và hơn nữa,
để chăm sóc cho tâm hồn mình
để chăm sóc cho tâm hồn mình
06:41
to take care of our innermost selves
139
389887
1746
06:43
as the environments we've known
become more punishing towards us.
become more punishing towards us.
140
391657
4126
khi môi trường mà ta từng biết
đang trừng phạt ta.
đang trừng phạt ta.
06:47
And whether you have children or not,
141
395807
2143
Và dù bạn có con hay không,
06:49
we need to be honest
about what is happening,
about what is happening,
142
397974
2746
thì chúng ta cũng cần thành thật
về điều đang diễn ra,
về điều đang diễn ra,
06:52
and what we owe one another.
143
400744
1867
và thứ chúng ta
đang mắc nợ lẫn nhau.
đang mắc nợ lẫn nhau.
Ta không đủ sức chữa trị
06:55
We cannot afford to treat
144
403601
1246
06:56
the psychological impacts
of climate change
of climate change
145
404871
2076
các ảnh hưởng tâm lý
do biến đổi khí hậu gây ra
do biến đổi khí hậu gây ra
06:58
as some afterthought,
146
406971
1161
07:00
because the other issues, of science,
technology and the politics and economy,
technology and the politics and economy,
147
408156
4286
vì vài vấn đề khác như khoa học,
công nghệ, kinh tế, chính trị,
công nghệ, kinh tế, chính trị,
07:04
feel hard, while this somehow feels soft.
148
412466
3333
thì "nặng kí" và vấn đề này bị xem nhẹ.
Sức khỏe tâm thần
nên là thứ quan trọng nhất
nên là thứ quan trọng nhất
07:08
Mental health needs to be an integral part
149
416807
2374
07:11
of any climate change survival strategy,
150
419205
2301
của bất kì chiến lược
chống biến đổi khí hậu nào,
chống biến đổi khí hậu nào,
07:13
requiring funding,
and ethics of equity and care,
and ethics of equity and care,
151
421530
3320
nó cần được gây quỹ,
thực hiện công bằng, đạo đức, quan tâm,
thực hiện công bằng, đạo đức, quan tâm,
07:16
and widespread awareness.
152
424874
1667
và lan tỏa nhận thức.
Vì kể cả khi là người
hay né tránh cảm xúc nhất trên thế giới,
hay né tránh cảm xúc nhất trên thế giới,
07:18
Because even if you're the most
emotionally avoidant person on the planet,
emotionally avoidant person on the planet,
153
426886
3556
07:22
there's no rug in the world
that's big enough to sweep this up under.
that's big enough to sweep this up under.
154
430466
3241
vấn đề này là quá lớn
để bạn có thể chôn giấu.
để bạn có thể chôn giấu.
07:25
Thank you.
155
433731
1165
Xin cảm ơn.
07:26
(Applause)
156
434920
3318
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Britt Wray - Science storyteller, author, broadcasterBritt Wray's work is about life and what we make of it: past, present and future.
Why you should listen
Author of the book Rise of the Necrofauna, cohost of the BBC podcast Tomorrow's World and guest host on Canada's legendary national science TV show The Nature of Things, Britt Wray shows audiences what's happening at the forefront of science, technology, ethics and environment, probing how it affects us. The New Yorker named her first book Rise of the Necrofauna: The Science, Ethics, and Risks of De-Extinction one of the "books we loved" in 2017 and the Sunday Times called it a "must-read." By making science accessible and illuminating its possible consequences, Wray's writing, broadcasting and talks help us understand how the world is changing, creating a rich space for conversation about how each of us can respond to those changes.
Wray has been a summer host on CBC Radio 1's flagship science show Quirks and Quarks, and produced several radio documentaries for outlets such as BBC Radio 4, CBC IDEAS, WNYC's Studio 360 and Love and Radio. She created the interactive audio diary platform for frank speech about science called Aurator (aurator.org) which won the 2018 Society for the Social Studies of Science Award. Wray has a PhD in science communication with a focus on synthetic biology from the University of Copenhagen and holds a BSc (Hon) in biology from Queen's University and an interdisciplinary master's in art, media and design from OCAD University. She has also been a visiting scholar at the NYU Arthur L. Carter Institute for Journalism and was a 2019 TED Resident. Wray is currently writing a book about intimate dilemmas in the climate crisis.
Britt Wray | Speaker | TED.com