ABOUT THE SPEAKER
Brian Greene - Physicist
Brian Greene is perhaps the best-known proponent of superstring theory, the idea that minuscule strands of energy vibrating in a higher dimensional space-time create every particle and force in the universe.

Why you should listen

Greene, a professor of physics and mathematics at Columbia University, has focused on unified theories for more than 25 years, and has written several best-selling and non-technical books on the subject including The Elegant Universe, a Pulitzer finalist, and The Fabric of the Cosmos — each of which has been adapted into a NOVA mini-series. His latest book, The Hidden Reality, explores the possibility that our universe is not the only universe.

Greene believes science must be brought to general audiences in new and compelling ways, such as his live stage odyssey, Icarus at the Edge of Time, with original orchestral score by Philip Glass, and the annual World Science Festival, which he co-founded in 2008 with journalist Tracy Day.

More profile about the speaker
Brian Greene | Speaker | TED.com
TED2005

Brian Greene: Making sense of string theory

Brian Greene'in string haqqında nəzəriyyəsi

Filmed:
6,215,922 views

Fizikçi Brian Greene superstring nəzəriyyəsini şərh edir, bu fikr deyir ki enerjinin zərif titriən iplikçikleri 11 ölçü'da, hər hissəcik və gücü evrende yaratir.
- Physicist
Brian Greene is perhaps the best-known proponent of superstring theory, the idea that minuscule strands of energy vibrating in a higher dimensional space-time create every particle and force in the universe. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
In the year 1919,
0
1000
2000
1919-cu ildə
00:15
a virtually unknown German mathematician, named Theodor Kaluza
1
3000
7000
bir tanınmamış Alman riyaziyyatçı, adi Theodor kaluza
00:22
suggested a very bold and, in some ways, a very bizarre idea.
2
10000
7000
bir çox qalın və,bəzı baxımlardan, çox qəribə fikir təklif etdi.
00:29
He proposed that our universe
3
17000
2000
O, təklif edir ki, bizim kainat
00:31
might actually have more than the three dimensions
4
19000
3000
üç ölçü'dən çox ola bilər
00:34
that we are all aware of.
5
22000
3000
ki, biz bütün bilirik
00:37
That is in addition to left, right, back, forth and up, down,
6
25000
3000
yani sol - sağ, ön - arxa ve en - aşağı olaraq,
00:40
Kaluza proposed that there might be additional dimensions of space
7
28000
5000
Kaluza təklif edir ki, əlavə ölçülər ola bilər
00:45
that for some reason we don't yet see.
8
33000
3000
ki, biz hələ nədənsə görmürüx .
00:48
Now, when someone makes a bold and bizarre idea,
9
36000
4000
İndi, O,zaman ki bir kişi bir qalın və qəribə fikir verir,
00:52
sometimes that's all it is -- bold and bizarre,
10
40000
2000
bəzən bütünü bü - qalın və bizarre,'s
00:54
but it has nothing to do with the world around us.
11
42000
3000
Lakin bünün bizim dünyaya heç bir dəxli yoxdur.
00:57
This particular idea, however --
12
45000
2000
Bu, müəyyən fikir, lakin --
00:59
although we don't yet know whether it's right or wrong,
13
47000
3000
biz hələ doğru və ya yanlış olmasini bilmirix, baxmayaraq ki
01:02
and at the end I'll discuss experiments which, in the next few years,
14
50000
3000
və sonunda Mən, sonrakı illərdə, eksperimentlərin ətrafında konuşuruz ki,
01:05
may tell us whether it's right or wrong --
15
53000
2000
istər doğru və ya yanlış olmasini bizə bilər
01:07
this idea has had a major impact on physics in the last century
16
55000
4000
Bu ideya ötən əsrin Fizika mühüm təsir edir
01:11
and continues to inform a lot of cutting-edge research.
17
59000
3000
ve bü çox geliştirilen tədqiqata səbəb olür
01:14
So, I'd like to tell you something about the story of these extra dimensions.
18
62000
4000
Ona görə də mən sizə, bu çox ölçülarin haqqında bir şey demək istərdim.
01:18
So where do we go?
19
66000
2000
Beləliklə hara gedək?
01:20
To begin we need a little bit of back story. Go to 1907.
20
68000
3000
geri hekayətən biraz başlamaq üçün lazımdır. 1907 gedin.
01:23
This is a year when Einstein is basking in the glow
21
71000
4000
Bu il o'zamanidi ki Einstein təlaşdaidi ki
01:27
of having discovered the special theory of relativity
22
75000
3000
özel görelilik kuramı keşfettiş
01:30
and decides to take on a new project,
23
78000
3000
və bir yeni layihə üzərində etməke qərar verdi
01:33
to try to understand fully the grand, pervasive force of gravity.
24
81000
7000
tam böyük ağırlıq, yayılan qüvvəyə anlamaq üçün çalışır.
01:40
And in that moment, there are many people around
25
88000
3000
Ve bu anda, orada bir çox insanlar ətrafında var
01:43
who thought that that project had already been resolved.
26
91000
4000
kim fikir elir ki, layihə artıq həll edilmişdir
01:47
Newton had given the world a theory of gravity in the late 1600s
27
95000
3000
Newton dünyaya çəkisi nəzəriyyəsini 1600ün sonlarında vermiş
01:50
that works well, describes the motion of planets,
28
98000
4000
O, yaxşı işlədi, gezegenlerin hərəkətini təsvir edir,
01:54
the motion of the moon and so forth,
29
102000
2000
Ayin hareketi və ayrilarinş
01:56
the motion of apocryphal of apples falling from trees,
30
104000
3000
almalarin ağaclardan düşməsinin hərəkətini,
01:59
hitting people on the head.
31
107000
2000
insanların başina vuruşu.
02:01
All of that could be described using Newton's work.
32
109000
2000
Bütün Newtonun işi onü təsvir edə bilər, amma
02:03
But Einstein realized that Newton had left something out of the story,
33
111000
4000
Lakin Einstein anladi ki, Newton bir şeyi yadinan çikarib
02:07
because even Newton had written
34
115000
3000
hətta Newtonun onlari yazmişdi
02:10
that although he understood how to calculate the effect of gravity,
35
118000
5000
ki, o, necə çəki təsirinin hesablamaqini başa tüşmüşdü
02:15
he'd been unable to figure out how it really works.
36
123000
3000
həqiqətən başaramirdı ki o, necə işlir
02:18
How is it that the Sun, 93 million miles away,
37
126000
3000
Necə ki, Günəş, 93 milyon mil uzakda,
02:21
[that] somehow it affects the motion of the Earth?
38
129000
3000
nətəhər bu yerin hərəkətine təsir göstərir?
02:24
How does the Sun reach out across empty inert space and exert influence?
39
132000
4000
Necə Günəş boş təsirsiz alan arasından gəlir və təsir göstərir?
02:28
And that is a task to which Einstein set himself --
40
136000
3000
Və bü Einstein üçün özü müəyyən bir işidir --
02:31
to figure out how gravity works.
41
139000
3000
ki anliya necə çəkisi işliyir.
02:34
And let me show you what it is that he found.
42
142000
3000
və mənə izin verin ki sizə gorsədim
02:37
So Einstein found
43
145000
1000
belə Einstein onü tapdi.
02:38
that the medium that transmits gravity is space itself.
44
146000
4000
ki çəkisi yönəldər orta özüdü.
02:42
The idea goes like this:
45
150000
2000
Bu fikir bunun kimidir:
02:44
imagine space is a substrate of all there is.
46
152000
2000
təsəvvür alan bütün bir substrat qibidir.
02:46
Einstein said space is nice and flat, if there's no matter present.
47
154000
4000
Einstein dedi alan gözəl və düzdü, əgər maddə olmasa.
02:50
But if there is matter in the environment, such as the Sun,
48
158000
4000
Əgər oranin mühitində maddə olsa, günəş kimi,
02:54
it causes the fabric of space to warp, to curve.
49
162000
4000
o səbəb olur ki kosmik əyiləş
02:58
And that communicates the force of gravity.
50
166000
2000
Və ağırlıq gücü yönəldər.
03:00
Even the Earth warps space around it.
51
168000
3000
Hətta yer oz ətrafini əyir.
03:03
Now look at the Moon.
52
171000
2000
İndi aya bax.
03:05
The Moon is kept in orbit, according to these ideas,
53
173000
3000
Ay dolanir, bu fikir uyğun olaraq,
03:08
because it rolls along a valley in the curved environment
54
176000
3000
çünki bu əyri mühitdə dolanir
03:11
that the Sun and the Moon and the Earth can all create by virtue of their presence.
55
179000
5000
ki, günəş və ay və yer bütün əyrilqi oz varlığlarinan yaradillar.
03:16
We go to a full-frame view of this.
56
184000
3000
Biz bu tam-frame keçirməkə gedirik.
03:19
The Earth itself is kept in orbit
57
187000
2000
yer ozi bir orbit ustə dolanir
03:21
because it rolls along a valley in the environment that's curved
58
189000
4000
ki,çünki əyri olan mühitdə bir vadi boyunca dolanir
03:25
because of the Sun's presence.
59
193000
2000
genəşin huzuru üçünş
03:27
That is this new idea about how gravity actually works.
60
195000
5000
Bu, bu yeni fikir göstərir ki çəkisi necə işlər.
03:32
Now, this idea was tested in 1919 through astronomical observations.
61
200000
5000
İndi bu ideya 1919-cu ildə astronomik müşahidələr yolu ilə test edildi.
03:37
It really works. It describes the data.
62
205000
3000
Bu, həqiqətən çalışır. Bu datani təsvir edir.
03:40
And this gained Einstein prominence around the world.
63
208000
4000
Bu dünyada Einsteinə böyükluk və ehtiram qazandırmış.
03:44
And that is what got Kaluza thinking.
64
212000
4000
Və budur kaluzani fikirə salan.
03:48
He, like Einstein, was in search of what we call a unified theory.
65
216000
4000
O, Einstein kimi, bir "vahid nəzəriyyəsi zəng nə axtarış olmuşdur."
03:52
That's one theory
66
220000
2000
O, bir nəzəriyyədi
03:54
that might be able to describe all of nature's forces from one set of ideas,
67
222000
4000
Bu fikir bir biri bütün təbiətin qüvvələri təsvir edə bilər
03:58
one set of principles, one master equation, if you will.
68
226000
4000
bir set prinsipl, bir master tənlik, siz edəcəkdir.
04:02
So Kaluza said to himself,
69
230000
2000
Kaluza öz-özünə dedi,
04:04
Einstein has been able to describe gravity
70
232000
3000
Einstein çəkisi təsvir edə bilirmişdir
04:07
in terms of warps and curves in space --
71
235000
2000
warplar və eğrileri baxımından fuzada --
04:09
in fact, space and time, to be more precise.
72
237000
3000
faktiki olaraq, Məkan və zaman, daha dəqiq lazımdır.
04:12
Maybe I can play the same game with the other known force,
73
240000
5000
Bəlkə, digər məşhur qüvvəsi ilə, eyni oyun oynaya bilər
04:17
which was, at that time, known as the electromagnetic force --
74
245000
3000
hansı ki, o zamanda, elektromaqnit qüvvə kimi tanınmışdır -
04:20
we know of others today, but at that time
75
248000
2000
biz bu gün başqalari tanirix , ancaq o zaman
04:22
that was the only other one people were thinking about.
76
250000
2000
ki, yalnız bir başqa insanlar haqqında düşünmax edilmişdir.
04:24
You know, the force responsible for electricity
77
252000
2000
Siz, elektrik gücünü bilirsiz
04:26
and magnetic attraction and so forth.
78
254000
2000
və maqnit cəlb edilməsi və ...
04:28
So Kaluza says, maybe I can play the same game
79
256000
3000
Belə ki kaluza deyir, bəlkə də, eyni oyun oynaya bilər
04:31
and describe electromagnetic force in terms of warps and curves.
80
259000
4000
və eğrilerin baxımından elektromaqnit qüvvəyə təsvir edir.
04:35
That raised a question: warps and curves in what?
81
263000
3000
Bir sual: warplar və eğrileri qaldırılan nə?
04:38
Einstein had already used up space and time,
82
266000
5000
Einstein artıq, yer və vaxt istifadə etmədi
04:43
warps and curves, to describe gravity.
83
271000
2000
warplar və eğrileri, çəkisi təsvir etmək.
04:45
There didn't seem to be anything else to warp or curve.
84
273000
3000
Burada başqa bir şey əyir və ya əyri olmaq deyildi.
04:48
So Kaluza said, well, maybe there are more dimensions of space.
85
276000
5000
Kaluza dedi, bəlkə orada yer daha ölçüləri bildirib.
04:53
He said, if I want to describe one more force,
86
281000
2000
Mən bir daha qüvvəyə təsvir etmək istəyirsinizsə, O, dedi
04:55
maybe I need one more dimension.
87
283000
2000
bəlkə daha bir ölçüsü lazımdır.
04:57
So he imagined that the world had four dimensions of space, not three,
88
285000
4000
Beləliklə, o, dünyanın alan dörd ölçüsü deyil, üç idi, təsəvvür
05:01
and imagined that electromagnetism was warps and curves
89
289000
4000
və elektromaqnetizm warplar və eğrileri edilib təsəvvür
05:05
in that fourth dimension. Now here's the thing:
90
293000
2000
ki, dördüncü ölçü ilə. İndi burada şey:
05:07
when he wrote down the equations describing warps and curves
91
295000
3000
o tənliklər warplar və eğrileri təsvir aşağı wrote zaman
05:10
in a universe with four space dimensions, not three,
92
298000
3000
dörd yer ölçüləri deyil, üç bir Evrende,
05:13
he found the old equations that Einstein had already derived in three dimensions --
93
301000
4000
o köhnə tənliklər ki Einstein artıq üç ölçüsü derived gördük -
05:17
those were for gravity --
94
305000
1000
o çəkisi üçün idi -
05:18
but he found one more equation because of the one more dimension.
95
306000
4000
Lakin o, daha bir ölçüsü görə daha bir tənlik tapdi.
05:22
And when he looked at that equation,
96
310000
2000
O zaman o, tənlik baxdı.
05:24
it was none other than the equation
97
312000
2000
Bu, heç bir tənlik başqa edilib
05:26
that scientists had long known to describe the electromagnetic force.
98
314000
3000
ki, alimlər uzun elektromaqnit qüvvəyə təsvir məlum idi.
05:29
Amazing -- it just popped out.
99
317000
2000
Valehedici - yalnız out popped.
05:31
He was so excited by this realization
100
319000
3000
O, belə bu həyata keçirilməsi ilə heyecanlı
05:34
that he ran around his house screaming, "Victory!" --
101
322000
3000
ki, o, ətrafında evinin, "Qələbə qışqırmağa baxmadı!" -
05:37
that he had found the unified theory.
102
325000
3000
ki, o, vahid nəzəriyyəsi gördü.
05:40
Now clearly, Kaluza was a man who took theory very seriously.
103
328000
7000
İndi aydın, kaluza kim çox ciddi nəzəriyyəsi etmişdir bir adam idi.
05:47
He, in fact --
104
335000
1000
O, faktiki olaraq -
05:48
there is a story that when he wanted to learn how to swim,
105
336000
3000
bir hekayə o istəyirdi zaman üzmək necə öyrənmək etmək,
05:51
he read a book, a treatise on swimming --
106
339000
3000
o, bir kitab, üzgüçülük bir traktat oxumaq -
05:54
(Laughter)
107
342000
1000
(Gülməx)
05:55
-- then dove into the ocean.
108
343000
2000
- Sonra okean daxil göyərçin.
05:57
This is a man who would risk his life on theory.
109
345000
3000
Bu kim nəzəriyyəsi onun həyat risk olardı bir insandır.
06:00
Now, but for those of us who are a little bit more practically minded,
110
348000
4000
bizim kimi bir az daha praktiki fikirli Artıq, lakin üçün
06:04
two questions immediately arise from his observation.
111
352000
3000
iki sual dərhal onun müşahidə yarana.
06:07
Number one: if there are more dimensions in space, where are they?
112
355000
4000
Bir sayı: orada yer burada onlar daha ölçüləri, əgər?
06:11
We don't seem to see them.
113
359000
2000
Biz onları görmek değil.
06:13
And number two: does this theory really work in detail,
114
361000
4000
Və nömrəsi iki: Bu nəzəriyyə həqiqətən ətraflı çalışır
06:17
when you try to apply it to the world around us?
115
365000
3000
zaman dünya bizi ətrafında tətbiq cəhd?
06:20
Now, the first question was answered in 1926
116
368000
4000
İndi ilk sual 1926-ci ildə cavab edilib
06:24
by a fellow named Oskar Klein.
117
372000
2000
bir tip Oskar Klein adlı by.
06:26
He suggested that dimensions might come in two varieties --
118
374000
4000
O bildirdi ki, ölçüləri iki növ gəlmək bilər təklif -
06:30
there might be big, easy-to-see dimensions,
119
378000
3000
orada böyük, asan-ölçüləri görə ola bilər
06:33
but there might also be tiny, curled-up dimensions,
120
381000
3000
ancaq həmçinin kiçik, buruq-up ölçüləri, ola bilər
06:36
curled up so small, even though they're all around us,
121
384000
3000
up buruq belə kiçik olsalar belə, onlar bizə ətrafında bütün istəyirik,
06:39
that we don't see them.
122
387000
2000
ki, biz onları görmürəm.
06:41
Let me show you that one visually.
123
389000
2000
Bana göstər edək ki, bir vizual.
06:43
So, imagine you're looking at something
124
391000
2000
Belə bir şey geçirdiğiniz təsəvvür
06:45
like a cable supporting a traffic light.
125
393000
2000
bir kabel bir trafik yüngül dəstəkləyən kimi.
06:47
It's in Manhattan. You're in Central Park -- it's kind of irrelevant --
126
395000
3000
Bu Manhettan's. Siz Central Park etdiyiniz - it's əlaqəsiz növü -
06:50
but the cable looks one-dimensional from a distant viewpoint,
127
398000
4000
ancaq kabel bir ölçülü bir uzaq baxımdan, görünür
06:54
but you and I all know that it does have some thickness.
128
402000
3000
ancaq mən bütün ki, bu, bəzi qalınlığı yoxdur bilirik.
06:57
It's very hard to see it, though, from far away.
129
405000
2000
Bu, çox çətin olsa, uzaqdan görmək üçün.
06:59
But if we zoom in and take the perspective of, say,
130
407000
2000
Amma biz zum əgər, demək baxımından almaq,
07:01
a little ant walking around --
131
409000
2000
bir az qarışqa ətrafında walking -
07:03
little ants are so small that they can access all of the dimensions --
132
411000
3000
az qarışqalar ki, onlar bütün boyutlarda edə bilərsiniz kiçik -
07:06
the long dimension,
133
414000
2000
uzun ölçüsü,
07:08
but also this clockwise, counter-clockwise direction.
134
416000
3000
həm də bu tersi, əks-tersi istiqaməti. Listen Read phonetically
07:11
And I hope you appreciate this.
135
419000
2000
Mən sizə bu təşəkkür istəyirik.
07:13
It took so long to get these ants to do this.
136
421000
2000
Bu çox uzun bu ants bunu almaq üçün etmişdir.
07:15
(Laughter)
137
423000
1000
(Gülməx)
07:16
But this illustrates the fact that dimensions can be of two sorts:
138
424000
3000
Lakin bu faktı ölçüləri iki növ ola bilər gösterilmektedir:
07:19
big and small. And the idea that maybe the big dimensions around us
139
427000
4000
böyük və kiçik. Və fikri bizə bəlkə ətrafında böyük ölçüləri
07:23
are the ones that we can easily see,
140
431000
2000
ki, biz asanlıqla görə bilərsiniz olanlar, var
07:25
but there might be additional dimensions curled up,
141
433000
3000
lakin əlavə ölçüləri ola bilər, up buruq-buruq
07:28
sort of like the circular part of that cable,
142
436000
2000
çeşidliyi ki, kabel və dairəvi hissəsi kimi,
07:30
so small that they have so far remained invisible.
143
438000
4000
Belə ki, onlar malik kiçik indiyədək görünməz qalmışdır.
07:34
Let me show you what that would look like.
144
442000
2000
mənə nə olub ki, kimi görünür sizə göstərək.
07:36
So, if we take a look, say, at space itself --
145
444000
3000
Biz bir göz alsaq, deyə, yer özü -
07:39
I can only show, of course, two dimensions on a screen.
146
447000
4000
Mən yalnız, əlbəttə göstərə bilər, bir ekranda iki ölçüsü.
07:43
Some of you guys will fix that one day,
147
451000
2000
Aranızda uşaqlar bir gün, düzeltme edəcək
07:45
but anything that's not flat on a screen is a new dimension,
148
453000
2000
bu düz deyil, ekranda ancaq bir şey yeni bir boyut ki,
07:47
goes smaller, smaller, smaller,
149
455000
2000
kiçik gedir, kiçik, kiçik
07:49
and way down in the microscopic depths of space itself,
150
457000
4000
və yol aşağı alan özü və mikroskopik təbəqəsindədir -
07:53
this is the idea,
151
461000
1000
Bu fikir:
07:54
you could have additional curled up dimensions --
152
462000
2000
əlavə ölçüləri up buruq siz ola bilər.
07:56
here is a little shape of a circle -- so small that we don't see them.
153
464000
3000
Burada bir daire kiçik bir şekli - ki, biz onları görmürəm kiçik.
07:59
But if you were a little ultra microscopic ant walking around,
154
467000
4000
Lakin bir az ultra mikroskopik qarışqa ətrafında gəzinti, olsaydı
08:03
you could walk in the big dimensions that we all know about --
155
471000
2000
siz ki, biz bütün bilmek böyük ölçüsü gəzmək bilər -
08:05
that's like the grid part --
156
473000
2000
ki grid hissəsi kimi -
08:07
but you could also access the tiny curled-up dimension
157
475000
3000
ancaq həmçinin kiçik buruq-up ölçüsü gedə bilər
08:10
that's so small that we can't see it with the naked eye
158
478000
2000
ki, belə ki, biz gözlə ilə göremiyorum kiçik's
08:12
or even with any of our most refined equipment.
159
480000
3000
bizim ən nəfis avadanlığın və ya hətta ilə.
08:15
But deeply tucked into the fabric of space itself,
160
483000
3000
Lakin dərin alan özü kumaş daxil, dürməkləyik
08:18
the idea is there could be more dimensions, as we see there.
161
486000
4000
fikri daha çox ölçüləri, biz orada bax olma.
08:22
Now that's an explanation
162
490000
4000
Artıq bir izahatdi
08:26
about how the universe could have more dimensions than the ones that we see.
163
494000
4000
necə ki, biz kainatın bax olanları daha çox ölçüləri ola bilər.
08:30
But what about the second question that I asked:
164
498000
3000
Bəs ki, mənim ikinci sualimin haqqında:
08:33
does the theory actually work
165
501000
2000
nəzəriyyəsi həqiqətən çalışır
08:35
when you try to apply it to the real world?
166
503000
2000
zaman real dünyaya müraciət edin?
08:37
Well, it turns out that Einstein and Kaluza and many others
167
505000
3000
Bəli, bu çalışır ki, Einstein və kaluza və bir çox digərləri
08:40
worked on trying to refine this framework
168
508000
5000
Bu çərçivə rafine çalışırsınız üzərində çalışmışdır
08:45
and apply it to the physics of the universe
169
513000
3000
və kainatın fizikası üçün tətbiq
08:48
as was understood at the time, and, in detail, it didn't work.
170
516000
4000
zaman, anlaşıldı kimi və iş olmadığını ətraflı.
08:52
In detail, for instance,
171
520000
1000
ətraflı Misal üçün,
08:53
they couldn't get the mass of the electron
172
521000
2000
Onlar elektron kütləvi surətdə bilməyib
08:55
to work out correctly in this theory.
173
523000
2000
doğru bu nəzəri vermək.
08:57
So many people worked on it, but by the '40s, certainly by the '50s,
174
525000
5000
Belə çox insanın da çalışır lakin 40s tərəfindən mütləq 50 ilə,
09:02
this strange but very compelling idea
175
530000
4000
Bu, lakin çox çekici qəribə fikir
09:06
of how to unify the laws of physics had gone away.
176
534000
3000
fizika qanunlarına birləşdirmək necə üz gitmişti.
09:09
Until something wonderful happened in our age.
177
537000
4000
bir şey bizim yaş baş gözəl qədər.
09:13
In our era, a new approach to unify the laws of physics
178
541000
4000
Hal-hazırda, yeni yanaşma fizika qanunlarına birleştirmesine
09:17
is being pursued by physicists such as myself,
179
545000
2000
fizikasına tərəfindən özüm kimi təqib olunur
09:19
many others around the world,
180
547000
2000
dünyanın bir çox başqaları
09:21
it's called superstring theory, as you were indicating.
181
549000
3000
Əgər göstərilməklə idi kimi Superstring nəzəriyyəsi, deyirlər.
09:24
And the wonderful thing is that superstring theory
182
552000
4000
Və gözəl şey superstring nəzəriyyəsi
09:28
has nothing to do at first sight with this idea of extra dimensions,
183
556000
4000
Heç bir şey ilk baxışdan əlavə ölçüləri bu fikir yoxdur,
09:32
but when we study superstring theory,
184
560000
3000
Biz,ozaman ki superstring nəzəriyyəsini təhsil edirix,
09:35
we find that it resurrects the idea in a sparkling, new form.
185
563000
3000
biz ki, bir köpüklü yeni formada fikir resurrects tapa bilərsiniz.
09:38
So, let me just tell you how that goes.
186
566000
2000
Elə ki, gedir mənə yalnız söyleyeyim.
09:40
Superstring theory -- what is it?
187
568000
2000
Superstring nəzəriyyəsi - bu nedir?
09:42
Well, it's a theory that tries to answer the question:
188
570000
2000
Bəli, bu məsələ cavab çalışır nəzəriyyəsini's:
09:44
what are the basic, fundamental, indivisible, uncuttable constituents
189
572000
5000
nə əsas fundamental bölünməz uncuttable tərkib var
09:49
making up everything in the world around us?
190
577000
4000
bizə dünyada ətrafında hər şeyi uydurma?
09:53
The idea is like this.
191
581000
2000
Bu fikir bu kimidi.
09:55
So, imagine we look at a familiar object, just a candle in a holder,
192
583000
5000
Biz bir obyekt tanış oldu, sahibi yalnız bir təsəvvür mum
10:00
and imagine that we want to figure out what it is made of.
193
588000
3000
və biz bunu olunmuşdur nə out rəqəm təsəvvür etmək istəyirəm.
10:03
So we go on a journey deep inside the object and examine the constituents.
194
591000
4000
Biz bir ezamiyyət obyekt içərisində dərin getmək və tərkib yoxlamaq.
10:07
So deep inside -- we all know, you go sufficiently far down, you have atoms.
195
595000
4000
Beləliklə, dərin daxili - Biz sizin kifayət qədər uzaq enmək bilir, siz atomları var.
10:11
We also all know that atoms are not the end of the story.
196
599000
3000
Biz həmçinin bütün atomları xəbəri sonunda deyil, bilirik.
10:14
They have little electrons that swarm around a central nucleus
197
602000
4000
Onlar mərkəzi özək ətrafında ki, oğul az elektronlar var
10:18
with neutrons and protons.
198
606000
1000
nötronlar və protonlarnan.
10:19
Even the neutrons and protons have smaller particles inside of them known as quarks.
199
607000
5000
Hətta nötronlar proton və onların quarks kimi tanınan daxilində kiçik hissəciklər var.
10:24
That is where conventional ideas stop.
200
612000
3000
Yəni harada şərti fikir stop.
10:27
Here is the new idea of string theory.
201
615000
2000
Burada simli nəzəriyyəsinin yeni fikir.
10:29
Deep inside any of these particles, there is something else.
202
617000
5000
Dərin bir bu hissəciklərin daxilində, orada başqa bir şey edir.
10:34
This something else is this dancing filament of energy.
203
622000
3000
Bu başqa bir şey enerji bu rəqs lif edir.
10:37
It looks like a vibrating string --
204
625000
2000
Bu Titrəmə string kimi görünür -
10:39
that's where the idea, string theory comes from.
205
627000
2000
o deməkdir ki, fikir string nəzəriyyəsi minir's.
10:41
And just like the vibrating strings that you just saw in a cello
206
629000
3000
Və yalnız bir violonçel gördüm Titrəmə strings kimi
10:44
can vibrate in different patterns,
207
632000
2000
müxtəlif nümunələri ilə, titrəmək bilər
10:46
these can also vibrate in different patterns.
208
634000
2000
bu da müxtəlif örüntüsünde titrəmək edə bilərsiniz.
10:48
They don't produce different musical notes.
209
636000
2000
Onlar müxtəlif musiqi notları etmir.
10:50
Rather, they produce the different particles making up the world around us.
210
638000
4000
Əksinə, onlar müxtəlif hissəciklər bizə dünyadakı uydurma istehsalı.
10:54
So if these ideas are correct,
211
642000
1000
Beləliklə, bu ideyaların doğru varsa,
10:55
this is what the ultra-microscopic landscape of the universe looks like.
212
643000
5000
bu nə kainatın ultra-mikroskopik landşaft kimi görünür.
11:00
It's built up of a huge number
213
648000
2000
Bu qədər böyük bir sıra yerleşik
11:02
of these little tiny filaments of vibrating energy,
214
650000
4000
enerji Titrəmə bu kiçik kiçik filament,
11:06
vibrating in different frequencies.
215
654000
2000
müxtəlif tezliklərin in Titrəmə.
11:08
The different frequencies produce the different particles.
216
656000
3000
Müxtəlif frekansları müxtəlif hissəciklər istehsalı.
11:11
The different particles are responsible
217
659000
3000
Müxtəlif hissəciklər sorğu
11:14
for all the richness in the world around us.
218
662000
3000
bizə dünyada bütün zənginliyi üçün ətrafında.
11:17
And there you see unification,
219
665000
2000
Və sizə, unification gorursuz
11:19
because matter particles, electrons and quarks,
220
667000
3000
çünki məsələ hissəciklər, elektron və quarks,
11:22
radiation particles, photons, gravitons, are all built up from one entity.
221
670000
6000
radiasiya hissəciklər, photons, gravitons, bütün müəssisə bir qədər inşa edilir.
11:28
So matter and the forces of nature all are put together
222
676000
4000
məsələ və təbiətin bütün qüvvələri birlikdə qoyulur So
11:32
under the rubric of vibrating strings.
223
680000
2000
strings Titrəmə və rubrikanın altında.
11:34
And that's what we mean by a unified theory.
224
682000
4000
Və biz vahid nəzəriyyəsi tərəfindən anlamları.
11:38
Now here is the catch.
225
686000
2000
İndi burada tutmaq edir.
11:40
When you study the mathematics of string theory,
226
688000
3000
Zaman, simli nəzəriyyəsinin öyrənilməsi riyaziyyat
11:43
you find that it doesn't work
227
691000
2000
siz ki, bu iş deyil tapmaq
11:45
in a universe that just has three dimensions of space.
228
693000
3000
yalnız alan üç ölçüləri bir Evrende.
11:48
It doesn't work in a universe with four dimensions of space, nor five, nor six.
229
696000
4000
Bu alan dörd ölçüləri, nə də beş, nə də altı bir kainat iş deyildir.
11:52
Finally, you can study the equations, and show that it works
230
700000
4000
Son olaraq, bu tənliklər öyrənilməsi və ki, bu işləri göstər
11:56
only in a universe that has 10 dimensions of space
231
704000
4000
ki, alan 10 ölçüləri bir kainat yalnız
12:00
and one dimension of time.
232
708000
2000
və zaman bir ölçüsü.
12:02
It leads us right back to this idea of Kaluza and Klein --
233
710000
5000
Bu, doğru geri kaluza və Klein bu fikri bizi olur -
12:07
that our world, when appropriately described,
234
715000
3000
ki, bizim dünya zaman uyğun təsvir
12:10
has more dimensions than the ones that we see.
235
718000
3000
ki, biz bax olanları daha çox ölçüləri var.
12:13
Now you might think about that and say, well,
236
721000
3000
İndi haqqında düşünməyə bilər ki, və yaxşı, de
12:16
OK, you know, if you have extra dimensions, and they're really tightly curled up,
237
724000
3000
OK, Bilirsiniz, extra ölçüləri varsa, onlar həqiqətən sıx up buruq istəyirik,
12:19
yeah, perhaps we won't see them, if they're small enough.
238
727000
4000
onlar kiçik kifayət danışırsınızsa Bəli, bəlkə də, biz onlara olunmaz.
12:23
But if there's a little tiny civilization of green people walking around down there,
239
731000
3000
Lakin əgər yaşıl yörə orada gəzinti kiçik bir kiçik sivilizasiyanın's
12:26
and you make them small enough, and we won't see them either. That is true.
240
734000
5000
və onlara kifayət qədər kiçik etmək və ya ki, haqdır onlara olunmaz.
12:31
One of the other predictions of string theory --
241
739000
3000
Bir sözü nəzəriyyəsi və digər proqnozlar -
12:34
no, that's not one of the other predictions of string theory.
242
742000
3000
yoxdur ki, bir sözü nəzəriyyəsi və digər proqnozlar deyil.
12:37
(Laughter)
243
745000
1000
(Gülməx)
12:38
But it raises the question:
244
746000
2000
Lakin bu məsələ qaldırır:
12:40
are we just trying to hide away these extra dimensions,
245
748000
2000
yalnız bu çox ölçüləri üz gizlətmək çalışırıq
12:42
or do they tell us something about the world?
246
750000
3000
və ya onlar bizə dünya haqqında bir şey deyə bilərəm?
12:45
In the remaining time, I'd like to tell you two features of them.
247
753000
4000
qalan vaxt, mən onlara iki funksiyalar demək istərdim.
12:49
First is, many of us believe that these extra dimensions
248
757000
4000
Birincisi, bizə bir çox olduğuna inanıram ki, bu çox ölçüləri
12:53
hold the answer to what perhaps is the deepest question
249
761000
4000
nə, bəlkə də, dərin sual cavab saxlayın
12:57
in theoretical physics, theoretical science.
250
765000
3000
nəzəri fizika, nəzəri elm.
13:00
And that question is this: when we look around the world,
251
768000
4000
Və bu sual olunur: biz dünyada baxmaq zaman,
13:04
as scientists have done for the last hundred years,
252
772000
2000
alimlər son yüz il etmişik kimi
13:06
there appear to be about 20 numbers that really describe our universe.
253
774000
4000
orada təxminən 20 ədəd, həqiqətən, bizim kainat təsvir kimi görünür.
13:10
These are numbers like the mass of the particles,
254
778000
3000
Bunlar zərrəciklər kütləvi kimi nömrələri var
13:13
like electrons and quarks, the strength of gravity,
255
781000
2000
elektron və quarks kimi, çəkisi gücü,
13:15
the strength of the electromagnetic force --
256
783000
2000
elektromanyetik qüvvə gücü -
13:17
a list of about 20 numbers
257
785000
2000
haqqında 20 ədəd siyahısı
13:19
that have been measured with incredible precision,
258
787000
3000
inanılmaz dəqiqliyi ilə, ölçülür edilmişdir
13:22
but nobody has an explanation
259
790000
2000
lakin heç bir izahı var
13:24
for why the numbers have the particular values that they do.
260
792000
4000
sayıları ki, onlar müəyyən dəyərlər var nə.
13:28
Now, does string theory offer an answer?
261
796000
3000
İndi vermir string nəzəriyyə təklif cavab?
13:31
Not yet.
262
799000
1000
hələ yox.
13:32
But we believe the answer for why those numbers have the values they do
263
800000
4000
Amma biz iman o ədəd onlar dəyərlər var nə üçün cavab
13:36
may rely on the form of the extra dimensions.
264
804000
3000
əlavə boyutları formasında etibar edə bilər.
13:39
And the wonderful thing is, if those numbers
265
807000
2000
Və gözəl bir şey, əgər bu nömrələri
13:41
had any other values than the known ones,
266
809000
3000
Məlum olanları daha başqa dəyərlər var idi,
13:44
the universe, as we know it, wouldn't exist.
267
812000
3000
kainatın, biz mövcud deyildir bilirsiniz.
13:47
This is a deep question.
268
815000
1000
Bu dərin məsələdir.
13:48
Why are those numbers so finely tuned
269
816000
2000
Nə üçün o ədəd belə gözəl sazlanmaq var
13:50
to allow stars to shine and planets to form,
270
818000
2000
ulduz parlaq və gezegenleri formalaşması, izin
13:52
when we recognize that if you fiddle with those numbers --
271
820000
3000
biz tanımaq zaman ki, əgər bu nömrələri ilə siz fiddle -
13:55
if I had 20 dials up here
272
823000
2000
Mən burada 20 zənglər olsa
13:57
and I let you come up and fiddle with those numbers,
273
825000
2000
və I, bu nömrələri ilə fiddle up və come bildirin
13:59
almost any fiddling makes the universe disappear.
274
827000
4000
demək olar ki, hər hansı bir mənasız kainatın yox edir.
14:03
So can we explain those 20 numbers?
275
831000
3000
Biz həmin 20 ədəd izah edə bilər?
14:06
And string theory suggests that those 20 numbers
276
834000
2000
Və simli nəzəriyyə təklif həmin 20 ədəd
14:08
have to do with the extra dimensions.
277
836000
2000
əlavə ölçüləri ilə etmək var.
14:10
Let me show you how.
278
838000
2000
mənə necə göstərmək olsun.
14:12
So when we talk about the extra dimensions in string theory,
279
840000
4000
Biz, simli nəzəriyyəsinin əlavə ölçüləri haqqında danışmaq zaman
14:16
it's not one extra dimension,
280
844000
2000
o, bir əlavə ölçüsü deyil
14:18
as in the older ideas of Kaluza and Klein.
281
846000
4000
Kaluza və Klein eski fikir kimi.
14:22
This is what string theory says about the extra dimensions.
282
850000
3000
Bu simli nəzəriyyəsi haqqında əlavə ölçüləri dediklərini edir.
14:25
They have a very rich, intertwined geometry.
283
853000
3000
Onlar bir çox zəngin sıx həndəsə var.
14:28
This is an example of something known as a Calabi-Yau shape --
284
856000
4000
Bu Calabi-Yau forması kimi tanınan bir nümunəsidir -
14:32
name isn't all that important.
285
860000
2000
£ad bütün vacib deyil.
14:34
But, as you can see,
286
862000
2000
Lakin siz görə bilərsiniz
14:36
the extra dimensions fold in on themselves
287
864000
3000
əlavə ölçüləri özləri haqqında olan qat
14:39
and intertwine in a very interesting shape, interesting structure.
288
867000
4000
və bir çox maraqlı şəklində bir-birinə keçirmək, maraqlı quruluşu.
14:43
And the idea is that if this is what the extra dimensions look like,
289
871000
5000
Və fikir, bu halda əlavə ölçüləri kimi baxmaq hansı ki,
14:48
then the microscopic landscape of our universe all around us
290
876000
4000
sonra bizim kainatın mikroskopik landşaft hamımız ətrafında
14:52
would look like this on the tiniest of scales.
291
880000
2000
səsqatarlarının qurulma tiniest bu kimi görünür.
14:54
When you swing your hand,
292
882000
1000
Əgər əl swing zaman
14:55
you'd be moving around these extra dimensions over and over again,
293
883000
3000
Sizə bu çox ölçüləri ətrafında hərəkət olarıq təkrar-təkrar,
14:58
but they're so small that we wouldn't know it.
294
886000
2000
ancaq biz bunu bilmirəm ki, kiçik edirik.
15:00
So what is the physical implication, though, relevant to those 20 numbers?
295
888000
3000
Beləliklə, nə fiziki implication, baxmayaraq, həmin 20 ədəd müvafiq nedir?
15:03
Consider this. If you look at the instrument, a French horn,
296
891000
3000
Bu düşünün. Əgər alətin bir valtorn bakarsanız
15:06
notice that the vibrations of the airstreams
297
894000
3000
bildiriş ki, airstreams və vibrasiya
15:09
are affected by the shape of the instrument.
298
897000
2000
alətin şəklində təsir edir.
15:11
Now in string theory,
299
899000
2000
simli nəzəriyyəsi İndi,
15:13
all the numbers are reflections of the way strings can vibrate.
300
901000
3000
bütün nömrələr yolu strings yansıması titrəmək bilər.
15:16
So just as those airstreams
301
904000
2000
Belə ki, yalnız bu kimi airstreams
15:18
are affected by the twists and turns in the instrument,
302
906000
3000
Bu katlanmış məruz qalmış və alətində çevirir,
15:21
strings themselves will be affected
303
909000
2000
strings özləri etkilenecektir
15:23
by the vibrational patterns in the geometry within which they are moving.
304
911000
4000
hansı ərzində onlar geçiyorsunuz geometri ildə rəqsi nümunələri ilə.
15:27
So let me bring some strings into the story.
305
915000
2000
Mənə xəbəri bazı strings gətirmək bildirin.
15:29
And if you watch these little fellows vibrating around --
306
917000
3000
Ve bu kiçik yoldaşları ətrafında Titrəmə saat əgər -
15:32
they'll be there in a second -- right there,
307
920000
2000
Orada ikinci - orada sağ, olacaq
15:34
notice that they way they vibrate is affected
308
922000
2000
bildiriş onlar titrəmək ki, onlar yol etkilenir
15:36
by the geometry of the extra dimensions.
309
924000
2000
əlavə boyutlarda geometri ilə.
15:38
So, if we knew exactly what the extra dimensions look like --
310
926000
3000
Biz dəqiq hansı əlavə ölçüləri kimi oldu - Kaş biləydiniz
15:41
we don't yet, but if we did --
311
929000
2000
biz deyil, ancaq Əgər biz oldu -
15:43
we should be able to calculate the allowed notes,
312
931000
3000
biz izin notları hesaplayabileceksiniz olmalıdır
15:46
the allowed vibrational patterns.
313
934000
2000
icazə verilən rəqsi nümunələri.
15:48
And if we could calculate the allowed vibrational patterns,
314
936000
3000
Və biz, izin rəqsi nümunələri hesablanması, əgər
15:51
we should be able to calculate those 20 numbers.
315
939000
3000
biz həmin 20 ədəd hesablamaq lazımdır.
15:54
And if the answer that we get from our calculations
316
942000
4000
Əgər ki, biz hesablamalar aldığım cavab
15:58
agrees with the values of those numbers
317
946000
2000
o değerlerini ilə razılaşır nömrələr
16:00
that have been determined
318
948000
2000
ki, müəyyən edilmiş
16:02
through detailed and precise experimentation,
319
950000
3000
ətraflı və dəqiq sınaq vasitəsi ilə
16:05
this in many ways would be the first fundamental explanation
320
953000
5000
Bu çox yolu ilk fundamental mouse olacağı
16:10
for why the structure of the universe is the way it is.
321
958000
5000
kainatın strukturu o yolu neden üçün.
16:15
Now, the second issue that I want to finish up with is:
322
963000
3000
İndi, ikinci məsələ ki, mən ile bitirmək istəyirəm edilir:
16:18
how might we test for these extra dimensions more directly?
323
966000
5000
biz bu çox ölçüləri üçün daha çox birbaşa test bilər necə?
16:23
Is this just an interesting mathematical structure
324
971000
3000
Bu yalnız bir maraqlı riyazi strukturu
16:26
that might be able to explain
325
974000
2000
ki, izah edə bilər
16:28
some previously unexplained features of the world,
326
976000
5000
Dünyanın bəzi əvvəllər unexplained xüsusiyyətləri,
16:33
or can we actually test for these extra dimensions?
327
981000
3000
və ya biz, həqiqətən, bu çox ölçüləri üçün test edə bilərsiniz?
16:36
And we think -- and this is, I think, very exciting --
328
984000
2000
Biz güman - bu, I, çox maraqlı think -
16:38
that in the next five years or so we may be able to test
329
986000
4000
Beləliklə, biz test edə bilərsiniz növbəti beş il və ya
16:42
for the existence of these extra dimensions.
330
990000
3000
bu çox boyutları mövcudluğu üçün.
16:45
Here's how it goes. In CERN, Geneva, Switzerland,
331
993000
4000
Bu şəkildə gedir's. CERN-ci ildə, Cenevrə, İsveçrə,
16:49
a machine is being built called the Large Hadron Collider.
332
997000
4000
bir maşın Böyük Hadron Collider adlı inşa edilir.
16:53
It's a machine that will send particles around a tunnel,
333
1001000
3000
Bu, tunel ətrafında hissəciklər göndərmək bir maşın,'s
16:56
opposite directions, near the speed of light.
334
1004000
2000
işıq sürəti yaxın əks istiqamətdə.
16:58
Every so often those particles will be aimed at each other,
335
1006000
4000
Hər tez-tez bu hissəciklərin bir-birinə edilməsi, olacaq
17:02
so there's a head-on collision.
336
1010000
2000
belə ki, onların bir-toqquşma baş haqqında.
17:04
The hope is that if the collision has enough energy,
337
1012000
4000
Ümid edir ki, toqquşma, kifayət qədər enerji varsa
17:08
it may eject some of the debris from the collision
338
1016000
3000
bu toqquşma bəzi olan metal qırıntılarının eject bilər
17:11
from our dimensions, forcing it to enter into the other dimensions.
339
1019000
5000
bizim ölçüləri, o, digər ölçüləri daxil məcbur seçin.
17:16
How would we know it?
340
1024000
2000
Necə bilirsiniz?
17:18
Well, we'll measure the amount of energy after the collision,
341
1026000
3000
Bəli, biz toqquşma sonra, enerji miqdarı ölçmək lazımdır
17:21
compare it to the amount of energy before,
342
1029000
2000
enerji miqdarı əvvəl, bu müqayisə
17:23
and if there's less energy after the collision than before,
343
1031000
4000
və əgər daha az enerji olmadan daha toqquşma sonra,
17:27
this will be evidence that the energy has drifted away.
344
1035000
2000
Bu sübut edir ki, enerji var olacaq üz drifted.
17:29
And if it drifts away in the right pattern that we can calculate,
345
1037000
3000
Və əgər üz doğru model ki, biz hesablamaq edə bilərsiniz, drifts
17:32
this will be evidence that the extra dimensions are there.
346
1040000
3000
Bu sübut edir ki, əlavə boyutları var olacaq.
17:35
Let me show you that idea visually.
347
1043000
2000
Mənə fikir vizual ki, siz göstərək.
17:37
So, imagine we have a certain kind of particle called a graviton --
348
1045000
3000
Biz hissəcik müəyyən bir növ bir Gravitasyon çağırıb təsəvvür -
17:40
that's the kind of debris we expect to be ejected out,
349
1048000
4000
ki, zibil, biz gözləyirik növü həyata ejected olmaq üçün
17:44
if the extra dimensions are real.
350
1052000
2000
əlavə ölçüləri real edin.
17:46
But here's how the experiment will go.
351
1054000
1000
Lakin burada necə sınağa getmək mümkündür.
17:47
You take these particles. You slam them together.
352
1055000
3000
Bu hissəciklər edirlər. Siz onlarla storm.
17:50
You slam them together, and if we are right,
353
1058000
2000
Siz birlikdə, və əgər biz doğru olan, onlara çırpmaq
17:52
some of the energy of that collision
354
1060000
2000
bazı toqquşma enerjisinin
17:54
will go into debris that flies off into these extra dimensions.
355
1062000
4000
ki, bu çox ölçüləri daxil off flies zibil daxil olacaq.
17:58
So this is the kind of experiment
356
1066000
2000
Beləliklə, bu sınağa növ
18:00
that we'll be looking at in the next five, seven to 10 years or so.
357
1068000
4000
ki, növbəti beş, yeddi və ya belə 10 il axtarır olacaq.
18:04
And if this experiment bears fruit,
358
1072000
3000
Bu sınaq, meyvə daşıyır əgər
18:07
if we see that kind of particle ejected
359
1075000
3000
biz hissəcik ki cür ejected görsələr,
18:10
by noticing that there's less energy in our dimensions
360
1078000
3000
ki, bizim ölçüsü az enerji's fark ilə
18:13
than when we began,
361
1081000
2000
daha biz başladı zaman
18:15
this will show that the extra dimensions are real.
362
1083000
3000
bu əlavə ölçüləri real var göstərilir.
18:18
And to me this is a really remarkable story,
363
1086000
3000
Və mənə bu, həqiqətən, gözəl hekayə ki,
18:21
and a remarkable opportunity. Going back to Newton with absolute space --
364
1089000
4000
və əlamətdar bir imkan. geri Newton'a mütləq alan Going -
18:25
didn't provide anything but an arena, a stage
365
1093000
2000
bir şey ancaq bir arena, bir mərhələ verməyiblər
18:27
in which the events of the universe take place.
366
1095000
2000
yer olan kainatın tədbirlərdə.
18:29
Einstein comes along and says,
367
1097000
2000
Einstein çıxar və deyir,
18:31
well, space and time can warp and curve -- that's what gravity is.
368
1099000
3000
yaxşı Məkan və zaman əyir və curve ki, nə çəkisi vacibdir.
18:34
And now string theory comes along and says,
369
1102000
4000
İndi string nəzəriyyəsi çıxar və deyir,
18:38
yes, gravity, quantum mechanics, electromagnetism,
370
1106000
3000
bəli, çəkisi, kvant mexanikası, elektromaqnetizm -
18:41
all together in one package,
371
1109000
2000
bir bütün birlikdə paketi
18:43
but only if the universe has more dimensions than the ones that we see.
372
1111000
4000
lakin yalnız kainatın ki, biz oldu olanları daha çox ölçüləri var.
18:47
And this is an experiment that may test for them in our lifetime.
373
1115000
5000
Və bu onlar üçün bizim boyu test bilər bir sınaq edir.
18:52
Amazing possibility.
374
1120000
2000
Valehedici imkanı.
18:54
Thank you very much.
375
1122000
2000
Çox sağ olun.
18:56
(Applause)
376
1124000
7000
(Alqış)
Translated by Mohammad Tofighi
Reviewed by Kanan Karimzada

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Brian Greene - Physicist
Brian Greene is perhaps the best-known proponent of superstring theory, the idea that minuscule strands of energy vibrating in a higher dimensional space-time create every particle and force in the universe.

Why you should listen

Greene, a professor of physics and mathematics at Columbia University, has focused on unified theories for more than 25 years, and has written several best-selling and non-technical books on the subject including The Elegant Universe, a Pulitzer finalist, and The Fabric of the Cosmos — each of which has been adapted into a NOVA mini-series. His latest book, The Hidden Reality, explores the possibility that our universe is not the only universe.

Greene believes science must be brought to general audiences in new and compelling ways, such as his live stage odyssey, Icarus at the Edge of Time, with original orchestral score by Philip Glass, and the annual World Science Festival, which he co-founded in 2008 with journalist Tracy Day.

More profile about the speaker
Brian Greene | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee