ABOUT THE SPEAKER
Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.

Why you should listen

Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.

Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.

More profile about the speaker
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com
TEDWomen 2015

Sakena Yacoobi: How I stopped the Taliban from shutting down my school

Сакена Якубі: Як я не дала талібам зачыніць маю школу

Filmed:
1,497,714 views

Калі талібы зачынілі ўсе школы для дзяўчат у Афганістане, Сакена Якубі стварыла новыя, сакрэтныя школы, дзе навучаліся тысячы жанчын і мужчын. У гэтай моцнай, смешнай прамове яна распавядае неверагодную гісторыю двух выпадкаў, калі ёй пагражалі, каб яна перастала адукоўваць -- і дзеліцца ўласным бачаннем перайначвання сваёй любімай краіны.
- Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
(Arabic) I seek refuge in Allah from cursed Satan.
In the Name of Allah, the most Gracious, the most Merciful.
0
1346
3629
(арабская) Я шукаю ў Алаха сховішча ад Сатаны.
У імя Алаха, міласцівага і міласэрнага.
00:16
(English) I was born
in a middle class family.
1
4999
2810
Я нарадзілася ў сям'і сярэдняга класа.
00:20
My father was five years old
when he lost his father,
2
8642
3837
Майму татку было 5 гадоў,
калі памёр ягоны бацька.
00:25
but by the time I was born,
3
13233
3079
Але калі я нарадзілася,
татка ўжо быў бізнэсоўцам.
00:28
he was already a businessman.
4
16336
1825
00:31
But it didn't make a difference to him
5
19320
2428
Яму не было аніякай розніцы,
нараджаліся ягоныя дзеці хлопчыкамі
ці дзяўчынкамі:
00:33
if his children were going to be
a boy or a girl:
6
21772
2908
00:36
they were going to go to school.
7
24704
1603
яны павінны былі ісці ў школу.
00:38
So I guess I was the lucky one.
8
26879
2412
Вось чаму мне так пашчасціла.
00:42
My mother had 16 pregnancies.
9
30482
2452
Мая маці нарадзіла 16 дзяцей.
00:45
From 16 pregnancies, five of us are alive.
10
33926
4563
З 16 дзяцей толькі 5 засталіся жывымі.
00:51
You can imagine as a child
what I went through.
11
39418
3874
Уявіце, якім было маё дзяцінства.
00:56
Day to day, I watched women
12
44008
2849
Штодня я бачыла жанчын,
00:58
being carried to a graveyard,
13
46881
2746
якіх неслі на пахаванне,
01:02
or watched children going to a graveyard.
14
50151
3980
ці дзяцей, якія ішлі наведаць могілкі.
01:07
At that time, when I
finished my high school,
15
55555
3024
Калі я скончыла сярэднюю школу,
то вельмі хацела стаць доктаркай.
01:10
I really wanted to be a doctor.
16
58603
2379
01:13
I wanted to be a doctor
to help women and children.
17
61371
3849
Я хацела стаць доктаркай,
каб дапамагчы жанчынам ды дзецям.
01:18
So I completed my education,
18
66053
2445
Дык вось, я скончыла школу,
але жадала трапіць ва ўніверсітэт.
01:20
but I wanted to go to university.
19
68522
2420
01:23
Unfortunately, in my country,
there wasn't a dormitory for girls,
20
71290
4684
Нажаль, у маёй краіне
не было інтэрнатаў для дзяўчын.
01:28
so I was accepted in medical school,
but I could not go there.
21
76585
4402
Такім чынам, я была прынятая ў медкаледж,
але наведваць яго не магла.
01:33
So as a result, my father
sent me to America.
22
81606
4691
І мой бацька адправіў мяне ў Амерыку.
01:38
I came to America.
23
86999
1909
Я пераехала ў Амерыку.
01:40
I completed my education.
24
88932
2050
Я скончыла сваю адукацыю.
01:43
While I was completing my education,
25
91355
2420
Пакуль я навучалася,
01:45
my country was invaded by Russia.
26
93799
3127
у маю краіну ўвайшлі расейскія войскі.
01:50
And do you know that at the time
I was completing my education,
27
98299
4083
Ведаеце, калі я сканчвала ўніверсітэт,
01:54
I didn't know what was going on
with my family or with my country.
28
102406
3738
я нават не ведала, што адбывалася
з маёй сям'ёй і з маёй краінай.
01:58
There were months, years,
I didn't know about it.
29
106454
3111
Праходзілі месяцы, гады,
але я нічога не ведала.
02:02
My family was in a refugee camp.
30
110358
3002
Мая сям'я была ў лагеры для бежанцаў.
02:06
So as soon as I completed my education,
31
114789
3436
Як толькі я скончыла навучанне,
02:10
I brought my family to America.
32
118844
1985
то перавезла сваю сям'ю ў Амерыку.
02:13
I wanted them to be safe.
33
121400
2226
Я хацела, каб яны жылі ў бяспецы.
02:16
But where was my heart?
34
124046
1762
Дзе ж было маё сэрца?
02:18
My heart was in Afghanistan.
35
126110
2087
Маё сэрца было ў Афганістане.
Кожны дзень, калі я слухала навіны,
02:20
Day after day,
when I listened to the news,
36
128522
3254
02:23
when I followed what was
going on with my country,
37
131800
2674
калі назірала за тым,
што адбываецца з маёй краінай,
02:26
my heart was breaking up.
38
134498
1571
маё сэрца балела.
02:28
I really wanted to go back to my country,
39
136442
2199
Я вельмі хацела вярнуцца ў сваю краіну,
02:31
but at the same time I knew
I could not go there,
40
139014
2769
але я ведала, што не магла гэтага зрабіць,
таму што ў ёй не было месца для мяне.
02:33
because there was no place for me.
41
141807
2389
02:36
I had a good job.
42
144577
1770
Я мела добрую працу,
02:38
I was a professor at a university.
43
146371
2285
выкладала ва ўніверсітэце.
02:40
I earned good money.
44
148680
1802
Я зарабляла добрыя грошы.
Маё жыццё было ўсталявана.
02:42
I had a good life.
45
150506
1666
Са мной была мая сям'я.
02:44
My family was here.
46
152196
1787
Я б магла жыць з ёй разам.
02:46
I could live with them.
47
154007
1991
Але я была нешчаслівай.
02:48
But I wasn't happy.
48
156022
1858
Хацела вярнуцца дадому.
02:49
I wanted to go back home.
49
157904
1721
02:52
So I went to the refugee camp.
50
160000
2174
І вось я паехала да лагеру бежанцаў.
02:54
And when I went
to the refugee camp in Pakistan,
51
162912
3190
Калі я даехала да такога лагеру
ў Пакістане,
02:58
there were 7.5 million refugees.
52
166126
2905
то ўбачыла 7,5 мільёнаў бежанцаў.
03:01
7.5 million refugees.
53
169745
2431
7,5 мільёнаў бежанцаў.
03:04
About 90 percent of them
were women and children.
54
172898
4095
Каля 90% з іх былі жанчынамі ды дзецьмі.
03:09
Most of the men have been killed
or they were in war.
55
177811
3277
Большасць мужчынаў
былі забітыя ці ваявалі.
03:13
And you know, in the refugee camp,
56
181850
2467
Ведаеце, калі я была ў лагеры бежанцаў,
03:16
when I went day-to-day to do a survey,
57
184698
2484
калі я штодзённа праводзіла апытанні,
03:19
I found things you never could imagine.
58
187674
3707
я зведала рэчы, якія вы
і ўявіць сабе не зможаце.
03:24
I saw a widow with five to eight children
59
192174
2675
Я ўбачыла ўдаву з 5-8 дзецьмі,
03:26
sitting there and weeping
60
194873
2221
якая сядзела і плакала.
03:29
and not knowing what to do.
61
197435
1556
Яна не ведала, што рабіць.
03:31
I saw a young woman
have no way to go anywhere,
62
199396
3373
Я ўбачыла маладую жанчыну,
якая не магла нікуды пайсці,
03:35
no education, no entertainment,
no place to even live.
63
203070
4881
не мела адукацыі, забаў,
якая не мела нават месца для жыцця.
03:40
I saw young men that had lost
their father and their home,
64
208736
4778
Я ўбачыла хлопчыкаў,
якія страцілі сваіх бацькоў і свае хаты,
і якія падтрымлівалі свае сем'і.
Ім было ад 10 да 12 гадоў,
03:45
and they are supporting the family
as a 10-to-12-year old boy --
65
213538
4893
03:50
being the head of the household,
66
218455
1690
яны былі галавой сям'і,
спрабавалі абараніць сваю сястру,
маці і братоў.
03:52
trying to protect their sister
and their mother and their children.
67
220169
3191
03:56
So it was a very devastating situation.
68
224113
3039
Гэта была вельмі абуральная сітуацыя.
Маё сэрца балела за мой народ,
03:59
My heart was beating for my people,
69
227176
2928
але я не ведала, што рабіць.
04:02
and I didn't know what to do.
70
230128
1667
04:04
At that moment, we talk about momentum.
71
232533
2611
У той момант мы гаворым аб імпульсе.
04:07
At that moment, I felt,
what can I do for these people?
72
235636
3800
У той момант я запытала сябе:
''Што я магу зрабіць для гэтых людзей?''
04:11
How could I help these people?
73
239801
1803
Як я магу ім дапамагчы?
Я толькі чалавек.
Што я магу зрабіць дзеля іх?
04:13
I am one individual.
What can I do for them?
74
241628
3038
04:17
But at that moment, I knew
75
245205
2643
У той момант я зразумела,
04:19
that education changed my life.
76
247872
2547
што адукацыя змяніла маё жыццё.
04:22
It transformed me. It gave me status.
77
250745
3714
Яна змяніла мяне, надала мне статус.
Дала мне ўпэўненасць. Дала мне кар'еру.
04:26
It gave me confidence.
It gave me a career.
78
254483
3631
Дапамагла мне падтрымліваць сваю сям'ю,
04:30
It helped me to support my family,
79
258138
2214
перавезці яе ў іншую краіну,
04:32
to bring my family to another country,
80
260376
2455
і жыць у бяспецы.
04:34
to be safe.
81
262855
1164
04:36
And I knew that at that moment
82
264853
2737
У той момант я зразумела,
04:39
that what I should give to my people
is education and health,
83
267614
4008
што павінна даць майму народу
адукацыю і здароўе,
04:43
and that's what I went after.
84
271932
1587
і над гэтым я пачала працаваць.
04:45
But do you think it was easy?
85
273942
2341
Лічыце, што мне было лёгка?
04:48
No, because at that time, education
was banned for girls, completely.
86
276695
6532
Не, таму што на той момант адукацыя
цалкам забаранялася дзяўчынкам.
04:56
And also, by Russia invading Afghanistan,
87
284346
3688
І таму што Расея захоплівала Афганістан,
людзі страчвалі веру адзін у аднаго.
05:00
people were not trusting anyone.
88
288058
2183
05:03
It was very hard to come and say,
"I want to do this."
89
291058
3722
Цяжка было прыйсці і сказаць:
"Я хачу зрабіць гэта".
05:06
Who am I?
90
294804
1421
Хто я такая?
Жынчына, якая прыехала з ЗША.
05:08
Somebody who comes from the United States.
91
296249
2126
Жанчына, якая атрымала там адукацыю.
05:10
Somebody who got educated here.
92
298399
1898
05:12
Did they trust me? Of course not.
93
300321
2674
Ці давяралі мне? Натуральна, не.
05:15
So I really needed to build
the trust in this community.
94
303622
4314
Вось чаму я павінна была ўсталяваць давер
у гэтай супольнасці.
05:19
How am I going to do that?
95
307960
1841
Як я збіралася гэта рабіць?
05:22
I went and surveyed and looked and looked.
96
310372
2897
Я праводзіла апытанні і шукала, шукала.
05:25
I asked.
97
313626
1309
Я запытвала.
Нарэшце, я знайшла аднаго чалавека.
05:26
Finally, I found one man.
98
314959
2262
05:29
He was 80 years old.
99
317674
1436
Яму было 80 гадоў.
05:31
He was a mullah.
100
319412
1412
Ён быў мулай.
05:33
I went to his tent in the camp,
101
321435
2635
Я ўвайшла ў яго намёт у лагеры
і сказала:
05:36
and I asked him,
102
324451
1595
"Хачу зрабіць вас настаўнікам".
05:38
"I want to make you a teacher."
103
326070
2095
05:41
And he looked at me,
104
329117
1651
Ён паглядзеў на мяне
05:42
and he said, "Crazy woman,
105
330792
1373
і адказаў: "Вар'ятка,
05:45
crazy woman, how do you think
I can be a teacher?"
106
333157
4008
жанчына-вар'ятка.
Як я магу стаць настаўнікам?"
05:49
And I told him,
"I will make you a teacher."
107
337911
2484
І я сказала яму:
"Я зраблю з вас настаўніка".
05:52
Finally, he accepted my offer,
108
340705
2143
Нарэшце, ён пагадзіўся.
05:55
and once I started a class
in his compound,
109
343554
2802
І калі я пачала ўрокі з яго ўдзелам,
05:58
the word spread all over.
110
346935
1913
навіны аб гэтым пачалі распаўсюджвацца.
06:01
In a matter of one year,
111
349657
2142
Ўжо праз адзін год
06:03
we had 25 schools set up,
112
351823
2921
мы мелі 25 школ,
06:06
15,000 children going to school,
113
354768
2944
і 15 000 дзяцей,
якія ў гэтыя школы хадзілі.
06:09
and it was amazing.
114
357736
2096
Гэта бало неверагодна.
06:11
(Applause)
115
359856
2237
(Плясканні)
06:14
Thank you.
116
362117
1151
Дзякуй.
Дзякую вам.
06:16
Thank you.
117
364236
1151
06:18
But of course, we're doing all our work,
we were giving teacher training.
118
366252
5542
Натуральна, мы працуем,
мы рыхтуем настаўнікаў.
06:23
We were training women's rights,
human rights, democracy, rule of law.
119
371818
4769
Мы выкладаем правы жанчын, правы чалавека,
прынцыпы дэмакратыі, правапарадак.
06:28
We were giving all kinds of training.
120
376611
2429
Мы праводзім разнастайныя трэнінгі.
06:31
And one day, I tell you,
121
379064
2476
Аднойчы, я скажу вам,
06:34
one day I was in the office
in Peshawar, Pakistan.
122
382087
3659
аднойчы я была ў офісе
ў Пешаварэ, Пакістан.
06:38
All of a sudden, I saw my staff
running to rooms and locking the doors
123
386556
4910
Раптам я ўбачыла, як мае супрацоўнікі
бягуць да пакояў, зачыняюць дзверы
06:43
and telling me, "Run away, hide!"
124
391490
2953
і крычаць мне: "Ўцякай, хавайся!"
06:47
And you know, as a leader, what do you do?
125
395268
2508
Калі менавіта вы -- лідэр, што вы робіце?
06:50
You're scared. You know it's dangerous.
126
398419
3874
Вы напалоханы.
Ведаеце, што гэта небяспечна.
06:54
You know your life is on the line.
127
402317
1770
Вы ведаеце, што на кану вашае жыццё.
06:56
But as a leader,
you have to hold it together.
128
404111
2785
Але як лідэр, вы павінны быць мужнымі.
06:59
You have to hold it together
and show strength.
129
407309
2698
Вы павінны мужацца і праяўляць моц.
07:02
So I said, "What's going on?"
130
410412
2206
Я спытала: "Што адбываецца?"
Людзі ўбягалі ў мой офіс.
07:04
And these people were pouring
into my office.
131
412642
2865
07:07
So I invited them to the office.
132
415880
1659
Таму я іх запрасіла да сябе.
07:09
They came, and there were
nine of them -- nine Taliban.
133
417563
4611
Яны ўвайшлі. Дзевяць талібаў.
Яны былі самымі непрыгожымі мужчынамі,
якіх вы толькі можаце ўявіць.
07:14
They were the ugliest looking men
you can ever see.
134
422753
2722
07:17
(Laughter)
135
425499
2041
(Смех)
07:19
Very mean-looking people,
136
427564
1998
Вельмі нахабныя людзі,
чорнае адзенне, чорныя цюрбаны,
07:21
black clothes, black turban,
137
429586
2247
і яны ўварваліся ў мой кабінет.
07:23
and they pour into my office.
138
431857
1736
07:26
And I invited them
to have a seat and have tea.
139
434046
3293
Я запрасіла іх сесці і
прапанавала гарбаты.
07:29
They said no. They are not
going to drink tea.
140
437641
2492
Яны адмовіліся, сказалі,
што гарбату піць не будуць.
07:32
And of course, with the tone
of voice they were using,
141
440934
3452
Натуральна, іх тон, голас,
якім яны размаўлялі са мной,
07:36
it was very scary,
142
444410
1396
вельмі мяне палохаў.
07:37
but I was really shaking up.
143
445830
2587
Я сапраўды трэслался.
07:40
But also I was strong, holding myself up.
144
448441
3579
Але ж я была моцная, трымалася мужна.
У той момант, вы можаце ўявіць,
у ва што я была апранутая --
07:44
And, of course, by that time,
you know how I dress --
145
452424
2930
з галавы да ног у чорны хіджаб.
07:47
I dress from head to toe in a black hijab.
146
455378
2571
Адное, што можна было бачыць -- мае вочы.
07:49
The only thing you could see, my eyes.
147
457973
2483
07:53
They asked me, "What are you doing?
148
461464
2454
Яны спыталі: "Што ты робіш?
Ці не ведаеш, што адукацыя
зарабонена дзяўчынам?
07:55
Don't you know that school
is banned for girls?
149
463942
3405
07:59
What are you doing here?"
150
467776
1738
Чым ты тут займаешся?"
08:01
And you know, I just looked at them,
151
469926
2597
Ведаеце, я проста паглядзела на іх
і адказала: "Якая школа?
Дзе тут школа?"
08:04
and I said, "What school?
Where is the school?"
152
472547
2595
08:07
(Laughter)
153
475507
2801
(Смех)
(Плясканні)
08:10
(Applause)
154
478332
3096
08:13
And they look at my face, and they said,
"You are teaching girls here."
155
481452
3761
Яны паглядзелі мне ў вочы і сказалі:
"Ты выкладаеш тут дзяўчынам".
08:17
I said, "This is a house of somebody.
156
485237
2834
Я адказала: "Гэта нечая хата.
08:20
We have some students coming,
157
488428
1904
Да нас прыходзяць некаторыя студэнты,
яны вучаць Каран, Святое Пісанне.
08:22
and they are all learning
Koran, Holy Book.
158
490356
2952
08:25
And you know, Koran says that
if you learn the Holy Book, the woman,
159
493792
4270
А Каран кажа, што калі вы
выкладаеце Каран жанчынам,
яны становяцца лепшымі жонкамі,
08:30
they can be a good wife,
160
498086
2253
і падпарадкоўваюцца свайму мужу".
08:32
and they can obey their husband."
161
500363
2040
08:34
(Laughter)
162
502768
4144
(Смех)
Скажу вам пра адну рэч:
08:38
And I tell you one thing:
163
506936
1817
вось як трэба размаўляць
з гэтымі людзьмі.
08:40
that's the way you work with those people,
and you know --
164
508777
2723
08:43
(Laughter)
165
511524
1451
(Смех)
08:44
So by that time,
they started speaking Pashto.
166
512999
4023
Тады яны пачалі размаўляць на пашту.
Пагутарылі адзін з адным,
08:49
They talked to each other,
167
517046
1929
і сказалі: "Добра, хадзем.
Пакінем яе, з ёй ўсё добра".
08:50
and they said, "Let's go,
leave her alone, she's OK."
168
518999
2690
08:54
And you know, this time,
I offered them tea again,
169
522904
3904
І ў гэты момант я зноў
прапанавала ім гарбату.
08:58
and they took a sip and they laughed.
170
526832
2658
Яны адпілі і пачалі смяяцца.
09:02
By that time, my staff
poured into my office.
171
530141
4127
Мае супрацоўнікі
пачалі заходзіць у кабінет.
Яны былі напалоханыя да смерці.
09:06
They were scared to death.
172
534292
2015
Яны не ведалі, чаму талібы мяне не забілі.
09:08
They didn't know why they didn't kill me.
173
536331
2071
Яны не ведалі,
чаму талібы мяне не выкралі.
09:10
They didn't know why
they didn't take me away.
174
538426
2437
Але ўсе былі шчаслівыя бачыць мяне.
09:12
But everybody was happy to see me.
175
540887
2738
А я, натуральна, была шчаслівая,
што засталася жывой.
09:16
Very happy, and I was happy
to be alive, of course.
176
544164
2993
(Смех)
09:19
(Laughter)
177
547181
1151
Натуральна, я была радая,
што засталася жывой.
09:20
Of course, I was happy to be alive.
178
548356
2014
Мы працягвалі выкладаць
у перыяд спаду талібана.
09:22
But also, as we continuously gave
training during the fall of the Taliban --
179
550394
5876
Натуральна, пры іх рэжыме
ўсё кардынальна змянілася.
09:28
of course during the Taliban
there is another story.
180
556294
2437
Мы не афішавалі і
выкладалі 80 школьніцам,
09:30
We went underground and we provided
education for 80 schoolgirls,
181
558755
4159
09:34
3,000 students underground,
and continuously we trained.
182
562938
3523
і 3 000 студэнтаў неафіцыйна.
Мы працягвалі выкладаць.
Падчас спаду талібану мы пайшлі
па ўсёй краіне
09:38
With the fall of the Taliban,
we went into the country,
183
566802
2917
і адчынялі адну школу за другой.
09:41
and we opened school after school.
184
569743
2460
Мы адчынілі Цэнтр жаночай адукацыі.
09:44
We opened women's learning center.
185
572227
2405
09:46
We continuously opened clinics.
186
574656
1936
Працягвалі адчыняць клінікі.
09:48
We worked with mothers and children.
187
576616
1984
Працавалі з маці і дзецьмі.
09:50
We had reproductive health training.
188
578624
1723
Праводзілі трэнінгі
аб жаночым здароўі.
09:52
We had all kinds of training
that you can imagine.
189
580371
2816
Мы праводзілі ўсе трэнінгі,
якія вы толькі можаце ўявіць.
09:55
I was very happy. I was delighted
with the outcome of my work.
190
583489
4269
Я была шчаслівая.
Я захаплялася вынікамі сваёй працы.
10:00
And one day, with four trainers
and one bodyguard,
191
588155
3259
Аднойчы 4 трэнеры, адзін ахоўнік,
10:03
I was going up north of Kabul,
192
591771
2436
і я паехалі на поўнач ад Кабула.
10:06
and all of a sudden, again,
193
594692
1920
Зноў, нечакана
10:09
I was stopped in the middle of the road
194
597239
2278
нас спынілі пасярод дарогі
10:11
by 19 young men.
195
599541
1891
19 юнакоў.
10:13
Rifles on their shoulders,
they blocked the road.
196
601836
2643
З вінтоўкамі на плячах,
яны перакрылі нам дарогу.
10:17
And I told my driver, "What's going on?"
197
605646
2905
Я спытала ў кіроўцы: "Што адбываецца?"
Кіроўца кажа: "Не ведаю".
10:20
And the driver said, "I don't know."
198
608575
1723
Ён спытаў у хлопцаў. Яны адказалі:
"Мы не па цябе прыйшлі".
10:22
He asked them. They said,
"We have nothing to do with you."
199
610322
2769
Яны назвалі маё імя і сказалі:
"Нам патрэбна яна".
10:25
They called my name.
They said, "We want her."
200
613115
3007
10:28
My bodyguard got out, said,
"I can answer you.
201
616828
2903
Мой ахоўнік выйшаў і сказаў:
"Я вам магу адказаць за яе.
10:31
What do you want?"
202
619755
1294
Што вам трэба?"
Яны кажуць: "Нічога"
і зноў клічуць мяне.
10:33
They said, "Nothing." They called my name.
203
621073
2007
Жанчыны ў машыне пачынаюць крычаць.
10:35
And by that time, the women
are yelling and screaming inside the car.
204
623104
4871
Я трасуся і кажу сабе: ''Гэта канец.
10:39
I am very shaken up,
and I told myself, this is it.
205
627999
2555
10:42
This time, we all are going to be killed.
206
630578
2517
У гэты раз нас усіх заб'юць''.
У мяне няма сумнёваў.
10:45
There is no doubt in my mind.
207
633119
2300
10:47
But still, the moment comes,
and you take strength
208
635721
4912
І усё ж, наступае момант,
калі трэба быць моцнымі
з таго, у што вы верыце і робіце.
10:52
from whatever you believe
and whatever you do.
209
640657
2874
Гэтая вера -- ў вашым сэрцы.
10:55
It's in your heart.
210
643555
1365
10:56
You believe in your worth,
and you can walk on it.
211
644944
2875
Вы верыце ў вашую годнасць,
яна ўмацоўвае вас.
Я трымалася за край аўтамабіля.
10:59
So I just hold myself
on the side of the car.
212
647843
3539
Мае ногі трэслілся,
але я выйшла з машыны.
11:03
My leg was shaking, and I got outside.
213
651406
3555
І спытала: "Што я магу для вас зрабіць?"
11:06
And I asked them, "What can I do for you?"
214
654985
2500
Ведаеце, што яны мне адказалі?
11:09
You know what they said to me?
215
657509
1587
Яны сказалі: "Мы ведаем, хто вы.
11:11
They said, "We know who you are.
216
659120
3142
11:14
We know where you are going.
217
662286
1922
Ведаем, куды вы накіраваліся.
Вы штодзённа ездзіце на поўнач туды-сюды.
11:16
Every day you go up north here and there.
218
664232
2681
Выкладаеце жанчынам, навучаеце іх
11:18
You train women, you teach them
219
666937
3048
і даяце ім магчымасць знайсці працу.
11:22
and also you give them an
opportunity to have a job.
220
670009
3047
Даяеце ім навыкі.
А што наконт нас?"
11:25
You build their skills. How about us?"
221
673080
2800
11:27
(Laughter)
222
675904
2851
(Смех)
(Плясканні)
11:30
(Applause)
223
678779
2968
"Дык ці думаеце вы пра нас?
11:33
"And you know, how about us?
224
681771
4364
Што нам рабіць?"
11:38
What are we going to do?"
225
686159
1586
Я гляджу на іх і кажу:
"Не ведаю".
11:39
I looked at them, and I said,
"I don't know."
226
687769
2372
11:42
(Laughter)
227
690165
2818
(Смех)
Яны: "Добра.
11:45
They said, "It's OK.
228
693007
1571
Адзіная рэч, якую мы навучыліся рабіць
11:46
The only thing we can do, what we know,
229
694602
2160
11:48
from the time we're born,
we just hold the gun and kill.
230
696786
3079
з моманту нараджэння --
гэта трымаць вінтоўкі і забіваць.
Вось і ўсё,
на што мы здольныя".
11:51
That's all we know."
231
699889
1276
І вы ведаеце,
што гэта значыць?
11:53
And you know what that means.
232
701713
1469
Вядома, што гэта пастка для мяне.
11:55
It's a trap to me, of course.
233
703206
1887
11:57
So I walk out of there.
They said, "We'll let you go, go."
234
705522
3453
Я пайшла і яны мне сказалі:
"Мы дазволім вам ехаць".
12:01
And so I walked into the car,
I sit in the car,
235
709435
2904
Я ўвайшла ў машыну, села
12:04
and I told the driver,
"Turn around and go back to the office."
236
712363
3270
і сказала кіроўцу:
"Паварочвай, мы едзем назад у офіс".
На той момант мы падтрымлівалі
толькі дзяўчын.
12:07
At that time, we only
were supporting girls.
237
715999
3413
12:11
We only had money for women to train them,
238
719436
3461
І грошы ў нас былі
толькі на адукацыю дзяўчын,
12:14
to send them to school, and nothing else.
239
722921
2618
на тое, каб адправіць іх у школы,
ні на што іншае.
Калі я вярнулася ў офіс,
12:17
By the time I came to the office,
240
725881
2531
усе мае настаўнікі ўжо сышлі.
12:20
of course my trainers were gone.
241
728722
2253
12:22
They ran away home. Nobody stayed there.
242
730999
2970
Усе збеглі да дому.
Ніхто не застаўся.
12:26
My bodyguard was the only one there,
243
734414
2500
Пры мне быў толькі ахоўнік.
12:29
and my voice was completely gone.
244
737390
2706
Я страціла голас.
Я дрыжала,
села за свой стол,
12:32
I was shaken up, and I sat on my table,
245
740120
3135
12:35
and I said, "What am I going to do?"
246
743279
2008
і падумала: "Што трэба рабіць?"
12:37
How am I going to solve this problem?
247
745827
2476
Як я збіраюся вырашыць гэтую праблему?''
У нас ужо шлі
трэнінгі на поўначы.
12:40
Because we had training
going on up north already.
248
748327
3404
12:44
Hundreds of women were there
coming to get training.
249
752080
3627
На іх прыходзілі сотні жанчын,
каб атрымаць адукацыю.
12:48
So I was sitting there,
all of a sudden, at this moment,
250
756295
3753
Дык вось, я сядзела і нечакана...
ў гэты момант,
12:52
talking about momentum, we are,
251
760072
1953
мы размаўляем аб імпульсе...
12:54
at that moment,
252
762501
1881
ў гэты момант
12:56
one of my wonderful donors
called me about a report.
253
764406
3968
адна з маіх цудоўных донараў
патэлефанавала аб справаздачы.
13:01
And she asked me, "Sakena?"
And I answered her.
254
769207
3533
Яна запытала: "Сакена?"
Я адказала ёй.
13:04
She said, "It's not you.
What's wrong with you?"
255
772764
2348
Яна сказала: "Гэта не ты.
Што з табой здарылася?"
Я сказала: "Нічога".
Я паспрабавала выкруціцца.
13:07
I said, "Nothing." I tried to cover.
256
775136
2619
13:10
No matter what I tried to do,
she didn't believe me,
257
778461
2856
Але так ці інакш,
донарка не паверыла мне.
Яна зноў спытала:
13:13
and she asked me again.
258
781341
1651
"Так, скажы мне, што здарылася?"
13:15
"OK, tell me what's going on?"
259
783016
1842
Я распавяла ёй пра тое, што адбылося.
13:16
I told her the whole story.
260
784882
2038
На што донарка мне адказала:
13:18
At that time, she said, "OK,
you go next time, and you will help them.
261
786944
4651
"Добра, наступны раз, калі паедзеш,
то дапаможаш ім.
13:24
You will help them."
262
792222
1611
Ты дапаможаш ім".
Калі праз два дні я паехала
той самай дарогай,
13:26
And when, two days later,
I went the same route,
263
794142
3675
ведаеце, хлопцы не былі
на тым жа самым месцы.
13:30
and do you know, they were not in here,
264
798364
2493
13:32
they were a little back further,
265
800881
2173
Яны адышлі далей,
і гэта былі тыя ж самыя
хлопцы з вінтоўкамі,
13:35
the same young men, standing up there
and holding the rifle
266
803078
4549
скіраванымі на нас,
каб мы спынілі машыну.
13:39
and pointing to us to stop the car.
267
807651
2306
Мы спыніліся.
13:41
So we stopped the car.
268
809981
1724
Я выйшла і сказала: "Ідзіце разам з намі".
13:43
I got out. I said, "OK, let's go with me."
269
811729
2880
Яны адказалі: "Добра".
13:46
And they said, "Yes."
270
814999
1278
Я дадала: "Але з адной умовай.
Вы прымеце ўсё, што я скажу".
13:48
I said, "On one condition,
that whatever I say, you accept it."
271
816301
4428
Яны пагадзіліся.
13:53
And they said, yes, they do.
272
821046
1579
Я прывяла іх да мячэці.
13:54
So I took them to the mosque,
273
822649
1873
13:56
and to make a long story short,
274
824863
2789
Карацей кажучы, я сказала,
13:59
I told them I'd give them teachers.
275
827999
2423
што знайду ім настаўнікаў.
14:02
Today, they are the best trainers.
276
830763
3952
Сёння гэтыя людзі --
мае лепшыя трэнеры.
Яны выкладаюць ангельскую мову,
14:06
They learn English,
277
834739
1659
і рыхтуюць настаўнікаў.
14:08
they learn how to be teachers,
278
836422
2436
Яны выкладаюць інфарматыку,
14:10
they learn computers,
279
838882
1738
і яны мае гіды.
14:12
and they are my guides.
280
840644
1850
У кожнай невядомай нам горнай вобласці
14:14
Every area that is unknown to us
in the mountain areas,
281
842518
3837
яны суправаджаюць мяне.
Яны наперадзе, а мы ззаду.
14:18
they go with me.
They are ahead, and we go.
282
846379
2247
14:20
And they protect us.
283
848650
1657
Яны нас абараняюць.
14:23
And --
284
851275
1151
І...
14:24
(Applause)
285
852450
1151
(Плясканні)
14:25
Thank you.
286
853625
1151
Дзякуй.
14:26
(Applause)
287
854800
3506
(Плясканні)
14:30
That tells you that education
transforms people.
288
858330
4159
Гэта сведчыць аб тым,
што адукацыя змяняе людзей.
14:35
When you educate people,
289
863513
2134
Калі вы навучаеце людзей,
яны становяцца іншымі.
14:37
they are going to be different,
290
865671
1968
Сёння ў свеце
14:39
and today all over,
291
867663
1683
мы павінны працаваць
над гендарнай роўнасцю.
14:41
we need to work for gender equality.
292
869370
2372
Мы не можам выкладаць толькі жанчынам,
пакідаючы мужчын,
14:43
We cannot only train women
but forget about the men,
293
871766
3706
таму што мужчыны -- гэта рэальныя людзі,
якія ўскладняюць жаночае жыццё.
14:47
because the men are the real people
who are giving women the hardest time.
294
875496
5454
14:52
(Laughter)
295
880974
1579
(Смех)
Мы пачалі выкладаць мужчынам,
таму што яны павінны ведаць
14:54
So we started training men
because the men should know
296
882577
3761
14:58
the potential of women,
297
886362
1467
патэнцыял жанчын
у параўнанні са сваім патэнцыялам,
каб зразумець,
14:59
know how much these potential men has,
298
887853
2501
15:02
and how much these women
can do the same job they are doing.
299
890378
4595
што жанчыны могуць рабіць тыя ж справы,
у якіх зараз занятыя мужчыны.
Мы працягваем выкладаць мужчынам,
15:06
So we are continuously giving
training to men,
300
894997
3380
15:10
and I really believe strongly.
301
898401
3286
і я ўпэўнена...
15:13
I live in a country
that was a beautiful country.
302
901711
3120
Я жыву ў краіне, якая была
прыгожай і добрай.
15:16
I just want to share this with you.
303
904855
1818
Хачу проста падзяліцца з вамі.
15:19
It was a beautiful country,
304
907006
1818
Гэта была прыгожая краіна,
прыемная і мірная краіна.
15:20
beautiful, peaceful country.
305
908848
2031
15:23
We were going everywhere.
306
911276
1952
Мы маглі ісці, куды хацелі.
Жанчыны атрымлівалі адукацыю.
15:25
Women were getting education:
307
913252
2073
Яны станавіліся адвакатамі,
інжынерамі, настаўніцамі.
15:27
lawyer, engineer, teacher,
308
915349
2387
15:30
and we were going from house to house.
309
918205
2167
Мы вольна хадзілі з дома ў дом.
15:32
We never locked our doors.
310
920396
1874
Ніхто не зачыняў дзверы.
15:34
But you know what happened to my country.
311
922912
1962
Ведаеце, што здарылася з маёй краінай?
15:36
Today, people cannot walk
out of their door without security issues.
312
924898
5816
Сёння людзі не могуць выйсці з хаты,
не клапоцячыся аб бяспецы.
15:43
But we want the same
Afghanistan we had before.
313
931297
4933
Але мы хочам вярнуцца
да нашага старога Афганістана.
Хачу паведаміць вам і пра іншае.
15:48
And I want to tell you the other side.
314
936254
1944
Сёння жанчыны Афганістану
працуюць вельмі і вельмі шмат.
15:50
Today, the women of Afghanistan
are working very, very hard.
315
938222
3555
15:54
They are earning degrees.
They are training to be lawyers.
316
942166
4460
Яны атрымліваюць дыпломы
і навучаюцца на адвакатаў.
15:58
They are training to be
doctors, back again.
317
946650
2230
Яны навучаюцца на доктарак.
Яны навучаюцца на настаўніц
16:00
They are training to be teachers,
318
948904
1650
і кіруюць прыватным бізнэсам.
16:02
and they are running businesses.
319
950578
1984
16:04
So it is so wonderful
320
952927
2438
Так прыемна бачыць,
16:07
to see people like that
reach their complete potential,
321
955389
4403
як людзі дасягаюць свайго
максімальнага патэнцыялу.
16:12
and all of this is going to happen.
322
960109
2278
Усе гэта будзе працягвацца.
16:14
I want to share this with you,
323
962712
1842
Хачу падзяліцца з вамі гэтым
16:16
because of love,
324
964578
1404
праз любоў,
праз спачуванне,
16:18
because of compassion,
325
966292
1793
праз давер і сумленнасць.
16:20
and because of trust and honesty.
326
968109
3087
Калі ў вас ёсць гэтыя рэчы,
16:23
If you have these few things with you,
327
971220
3418
усё атрымаецца.
16:26
you will accomplish.
328
974939
1739
У нас ёсць адзін паэт,
Маўлана Румі,
16:29
We have one poet, Mawlānā Rūmī.
329
977019
3547
16:32
He said that by having compassion
330
980590
4810
які сказаў, што спачуваннем
16:37
and having love,
you can conquer the world.
331
985424
3223
і любоўю можна заваяваць сусвет.
І я кажу вам, што мы здолелі.
16:40
And I tell you, we could.
332
988671
1570
І калі мы здолелі ў Афганістане,
16:42
And if we could do it in Afghanistan,
333
990265
2261
я на 100% упэўнена, што кожны здолее,
дзе б ён ні быў.
16:44
I am sure 100 percent that everyone
can do it in any part of the world.
334
992550
4342
Дзякуй вам вялікі.
16:48
Thank you very, very much.
335
996916
1739
(Плясканні)
16:50
(Applause)
336
998679
2845
Дзякуй. Дзякую.
16:53
Thank you. Thank you.
337
1001548
5427
(Плясканні)
16:58
(Applause)
338
1006999
3239
Translated by Maryia Anishchankava
Reviewed by Hanna Baradzina

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.

Why you should listen

Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.

Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.

More profile about the speaker
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com