ABOUT THE SPEAKER
Allan Adams - Theoretical physicist
Allan Adams is a theoretical physicist working at the intersection of fluid dynamics, quantum field theory and string theory.

Why you should listen

Allan Adams is a theoretical physicist working at the intersection of fluid dynamics, quantum field theory and string theory. His research in theoretical physics focuses on string theory both as a model of quantum gravity and as a strong-coupling description of non-gravitational systems.

Like water, string theory enjoys many distinct phases in which the low-energy phenomena take qualitatively different forms. In its most familiar phases, string theory reduces to a perturbative theory of quantum gravity. These phases are useful for studying, for example, the resolution of singularities in classical gravity, or the set of possibilities for the geometry and fields of spacetime. Along these lines, Adams is particularly interested in microscopic quantization of flux vacua, and in the search for constraints on low-energy physics derived from consistency of the stringy UV completion.

In other phases, when the gravitational interactions become strong and a smooth spacetime geometry ceases to be a good approximation, a more convenient description of string theory may be given in terms of a weakly-coupled non-gravitational quantum field theory. Remarkably, these two descriptions—with and without gravity—appear to be completely equivalent, with one remaining weakly-coupled when its dual is strongly interacting. This equivalence, known as gauge-gravity duality, allows us to study strongly-coupled string and quantum field theories by studying perturbative features of their weakly-coupled duals. Gauge-gravity duals have already led to interesting predictions for the quark-gluon plasma studied at RHIC. A major focus of Adams's present research is to use such dualities to find weakly-coupled descriptions of strongly-interacting condensed matter systems which can be realized in the lab.
More profile about the speaker
Allan Adams | Speaker | TED.com
TED2016

Allan Adams: What the discovery of gravitational waves means

Алан Адамс: Што азначае адкрыццё гравітацыйных хваляў

Filmed:
2,709,056 views

Больш за мільярд гадоў таму ў далёкай галактыцы дзве чорныя дзіркі рухаліся няўмольна адна да адной перад тым, каб замкнуцца ў спіраль і сутыкнуцца. "Уся гэтая энергія ўвасобілася ў матэрыі прасторы і часу," - кажа фізік-тэарэтык Алан Адамс. "Сусвет пачаў выбухаць хвалямі гравітацыі". Каля 25 гадоў таму суполка навукоўцаў пабудавала велізарны дэтэктар, які назвалі ЛІГА, з мэтай знайсці гэтыя хвалі. У гэтай захапляльнай прамове Адамс распавядае, што адбылося ў верасні 2015, калі ЛІГА знайшоў неверагодна маленькія анамаліі, што і прывялі да адной з самых хвалюючых знаходак у гісторыі фізікі.
- Theoretical physicist
Allan Adams is a theoretical physicist working at the intersection of fluid dynamics, quantum field theory and string theory. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
1.3 billion years ago,
0
873
3207
1,3 мільярды гадоў таму
00:16
in a distant, distant galaxy,
1
4104
3070
ў вельмі далёкай галактыцы
дзве чорныя дзіркі рухаліся няўмольна
00:19
two black holes locked into a spiral,
2
7198
3354
адна да адной перад тым,
каб замкнуцца ў спіраль
00:22
falling inexorably towards each other
3
10576
2079
і сутыкнуцца,
00:25
and collided,
4
13234
1374
ператварыўшы за дзесятую
долю секунды
00:26
converting three Suns' worth of stuff
5
14632
2943
моц трох сонцаў
00:29
into pure energy in a tenth of a second.
6
17599
2829
у чыстую энергію.
00:33
For that brief moment in time,
7
21769
2032
У гэты момант
00:36
the glow was brighter than all the stars
8
24538
3412
свячэнне было больш яркім
00:39
in all the galaxies
9
27974
1661
за ўсе зоркі ўсіх галактык
00:41
in all of the known Universe.
10
29659
2024
вядомага нам сусвету.
00:44
It was a very
11
32426
1388
Гэта быў
00:46
big
12
34226
1151
велізарны
00:47
bang.
13
35401
1150
выбух.
00:50
But they didn't release
their energy in light.
14
38297
2814
Але энергія не паратварылася ў святло.
00:53
I mean, you know, they're black holes.
15
41135
2356
Я маю на ўвазе чорныя дзіркі.
00:57
All that energy was pumped
into the fabric of space and time itself,
16
45229
4841
Уся гэтая энергія ўвайшла ў
матэрыю прасторы і часу.
01:02
making the Universe explode
in gravitational waves.
17
50094
3613
І сусвет пачаў выбухаць
гравітацыйнымі хвалямі.
01:05
Let me give you a sense
of the timescale at work here.
18
53731
3094
Дазвольце растлумачыць функцыянаванне
шкалы часу.
01:09
1.3 billion years ago,
19
57317
2611
1,3 мільярды гадоў таму
01:11
Earth had just managed to evolve
multicellular life.
20
59952
3115
на Зямлі адбываліся працэсы
эвалюцыі шматклеткавых форм жыцця.
01:16
Since then, Earth has made and evolved
21
64250
3652
З таго часу Зямля змянілася,
і эвалюцыя прывяла да
01:19
corals, fish, plants, dinosaurs, people
and even -- God save us -- the Internet.
22
67926
5391
каралаў, рыбаў, дыназаўраў, людзей
і, нават, Інтэрнэту.
01:26
And about 25 years ago,
23
74063
2515
Каля 25 гадоў таму
група вельмі смелых людзей --
01:28
a particularly audacious set of people --
24
76602
2018
Рэй Вейс з Мічыганскага
інстытуту тэхналогій,
01:30
Rai Weiss at MIT, Kip Thorne
and Ronald Drever at Caltech --
25
78644
5379
Кіп Сорн і Рональд Дрэвар
з Каліфарнійскага
тэхналагічнага інстытуту
01:36
decided that it would be really neat
26
84047
1794
вырашылі, што было б добра
01:37
to build a giant laser detector
27
85865
2713
стварыць велізарны лазерны дэтэктар,
01:40
with which to search
for the gravitational waves
28
88602
2382
каб знайсці гравітацыйныя хвалі,
01:43
from things like colliding black holes.
29
91008
2252
створаныя сутыкненнем
чорных дзірак.
01:46
Now, most people thought they were nuts.
30
94308
2106
Шмат хто лічыў іх дзівакамі.
01:49
But enough people realized
that they were brilliant nuts
31
97287
3914
Але былі і тыя, хто ўсведамляў,
што яны кемлівыя дзівакі.
У выніку, Нацыянальны навуковы фонд ЗША
01:53
that the US National Science Foundation
decided to fund their crazy idea.
32
101225
5039
вырашыў падтрымаць
іхнюю шалёную ідэю.
Такім чынам, пасля дэкад распрацоўкі,
01:58
So after decades of development,
33
106288
3345
будаўніцтва, фантазій
02:01
construction and imagination
34
109657
2479
і цяжкай працы
02:04
and a breathtaking amount of hard work,
35
112160
3984
яны ўсё ж пабудавалі дэтэктар,
які назвалі ЛІГА:
02:08
they built their detector, called LIGO:
36
116168
3151
02:11
The Laser Interferometer
Gravitational-Wave Observatory.
37
119343
3697
лазерна-інтэрфераметрычная
гравітацыйна-хвалявая абсерваторыя.
02:16
For the last several years,
38
124651
1310
У апошнія гады паспяхова
вядуцца няспынныя работы
02:17
LIGO's been undergoing
a huge expansion in its accuracy,
39
125985
3599
02:21
a tremendous improvement
in its detection ability.
40
129608
2992
па павелічэнні дакладнасці
і здольнасці дэтэктара.
02:24
It's now called Advanced LIGO as a result.
41
132624
2346
У выніку, цяпер яго называюць
палепшанай версіяй ЛІГА.
02:28
In early September of 2015,
42
136116
2246
У пачатку верасня 2015
02:31
LIGO turned on for a final test run
43
139005
2856
ЛіГА быў запушчаны
для апошніх тэставых эксплуатацый,
02:33
while they sorted out
a few lingering details.
44
141885
2854
каб адрэгуляваць
некаторыя недапрацаваныя дэталі.
02:37
And on September 14 of 2015,
45
145978
4278
14 верасня 2015,
пасля некалькіх дзён эксплуатацыі ЛІГА
02:42
just days after the detector
had gone live,
46
150280
3491
гравітацыйныя хвалі,
створаныя чорнымі дзіркамі,
02:46
the gravitational waves
from those colliding black holes
47
154842
3787
праходзілі праз Зямлю.
02:50
passed through the Earth.
48
158653
1475
02:52
And they passed through you and me.
49
160977
2039
Яны праходзілі праз мяне і вас.
02:55
And they passed through the detector.
50
163590
2021
І таксама праз дэтэктар.
(Гукавы запіс) Скот Хьюз:
Толькі два моманты майго жыцця
02:59
(Audio) Scott Hughes:
There's two moments in my life
51
167143
2501
03:01
more emotionally intense than that.
52
169668
1691
былі больш эмацыйна ўзрушальнымі.
03:03
One is the birth of my daughter.
53
171383
1539
Нараджэнне маёй дачкі
03:04
The other is when I had to say goodbye
to my father when he was terminally ill.
54
172946
4087
і момант, калі я развітваўся
са сваім цяжка хворым
бацькам.
03:10
You know, it was the payoff
of my career, basically.
55
178051
3171
Ведаеце, гэта як галоўная ўзнагарода
маёй кар'еры.
03:14
Everything I'd been working on --
it's no longer science fiction! (Laughs)
56
182491
5655
Усё, над чым я працаваў,
перастала быць
навуковай фантастыкай. (Смех)
03:21
Allan Adams: So that's my very good friend
and collaborator, Scott Hughes,
57
189416
4170
Алан Адамс: Гэта мой добры сябар
і калега Скот Хьюз,
03:25
a theoretical physicist at MIT,
58
193610
2191
фізік-тэарэтык з Мічыгана.
03:27
who has been studying
gravitational waves from black holes
59
195825
2785
Апошнія 23 гады ён
вывучае гравітацыйныя хвалі,
03:30
and the signals that they could impart
on observatories like LIGO,
60
198634
3529
створаныя чорнымі дзіркамі,
і тыя сігналы,
што яны могуць дасылаць
03:34
for the past 23 years.
61
202187
2015
такім абсерваторыям, як ЛІГА.
03:36
So let me take a moment to tell you
what I mean by a gravitational wave.
62
204892
3756
Трэба ж растлумачыць, што такое
гравітацыйная хваля.
03:41
A gravitational wave is a ripple
63
209489
3068
Гравітацыйная хваля --
03:44
in the shape of space and time.
64
212581
2429
гэта пульсацыя ў выглядзе прасторы і часу.
03:47
As the wave passes by,
65
215468
2011
Калі хваля праходзіць побач,
03:49
it stretches space and everything in it
66
217503
2379
яна расцягвае прастору і ўсё ў ёй
03:51
in one direction,
67
219906
1159
у адным кірунку.
03:53
and compresses it in the other.
68
221089
1991
І сціскае ў іншым.
03:55
This has led to countless instructors
of general relativity
69
223893
3049
Таму й шмат выкладчыкаў
тэорыі агульнай адноснасці,
спрабуючы паказаць гэтыя хвалі,
03:58
doing a really silly dance to demonstrate
in their classes on general relativity.
70
226966
3932
так няўдала танчылі перад вамі.
04:02
"It stretches and expands,
it stretches and expands."
71
230922
2757
"Расцягваецца і сціскаецца,
расцягваецца і сціскаецца".
Праблема ў тым,
што гэтыя хвалі неверагодна слабыя.
04:08
So the trouble with gravitational waves
72
236080
2176
04:10
is that they're very weak;
they're preposterously weak.
73
238280
2618
04:13
For example, the waves that hit us
on September 14 --
74
241302
3398
Напрыклад, тая хваля,
04:16
and yes, every single one of you
stretched and compressed
75
244724
4694
што кожны з нас адчуў 14 верасня,
04:21
under the action of that wave --
76
249442
1570
а яна расцягнула і сціснула кожнага.
04:23
when the waves hit, they stretched
the average person
77
251734
2905
У сярэднім, гэтая хваля расцягнула
кожнага з нас
04:26
by one part in 10 to the 21.
78
254663
3111
з сілай 1 на дзесяць у 21-ай ступені.
04:29
That's a decimal place, 20 zeroes,
79
257798
2872
Гэта дзесятковы дроб с 21 нулямі
04:32
and a one.
80
260694
1166
і адзінкай.
04:35
That's why everyone thought
the LIGO people were nuts.
81
263519
3465
Вось чаму ўсё лічылі навукоўцаў з ЛІГА
дзівакамі.
04:39
Even with a laser detector five kilometers
long -- and that's already crazy --
82
267523
5882
Нават с дэтэктарам
працягласцю ў 5 кіламетраў,
што ўжо дзіўна,
04:45
they would have to measure
the length of those detectors
83
273429
2878
яны былі вымушаны вымяраць даўжыню
рэчаў,
04:49
to less than one thousandth
of the radius of the nucleus
84
277078
3981
якія ў сотню разоў меншыя
за радыюс ядра атаму.
04:53
of an atom.
85
281083
1158
04:54
And that's preposterous.
86
282265
1840
І гэта ашаламляльна.
04:56
So towards the end
of his classic text on gravity,
87
284480
3144
І ў канцы гэтага
класічнага расповеду
пра гравітацыю
паслухайце,
як Кір Торн,
05:00
LIGO co-founder Kip Thorne
88
288497
2773
супрацоўнік ЛІГА,
апісаў паляванне
на гравітацыйныя хвалі:
05:04
described the hunt
for gravitational waves as follows:
89
292508
2987
"Тэхнічныя складанасці,
05:07
He said, "The technical difficulties
to be surmounted
90
295519
3151
што неабходна пераадолець,
каб збудаваць такі дэтэктар,
05:10
in constructing such detectors
91
298694
2313
неверагодна вялікія.
05:13
are enormous.
92
301031
1265
Але фізікі -- геніяльныя людзі.
05:15
But physicists are ingenious,
93
303574
2072
І пры падтрымцы шырокай публікі
05:18
and with the support
of a broad lay public,
94
306408
3000
можна пераадолець
05:21
all obstacles will surely be overcome."
95
309972
2975
усе перашкоды".
05:26
Thorne published that in 1973,
96
314138
3520
Гэта было ў 1973 годзе,
05:29
42 years before he succeeded.
97
317682
3324
за 42 гады да поспеху.
05:35
Now, coming back to LIGO,
98
323149
1259
Вернемся да ЛІГА.
05:36
Scott likes to say that LIGO
acts like an ear
99
324432
3214
Скот любіць казаць,
што ЛІГА паводзіць сябе больш,
05:39
more than it does like an eye.
100
327670
1578
як вуха, чым як вока.
05:41
I want to explain what that means.
101
329629
2210
Я хацеў бы гэта растлумачыць.
05:43
Visible light has a wavelength, a size,
102
331863
2322
Святло, якое мы бачым,
мае даўжыню хвалі і памер,
05:46
that's much smaller
than the things around you,
103
334209
2573
якія значна меншыя
за рэчы вакол нас.
05:48
the features on people's faces,
104
336806
1499
Менш за рысы твару,
05:50
the size of your cell phone.
105
338329
2753
менш за ваш тэлефон.
05:53
And that's really useful,
106
341582
1207
І гэта вельмі важна,
05:54
because it lets you make an image
or a map of the things around you,
107
342813
3207
бо гэта дазваляе вам ствараць
карцінку ці мапу рэчаў вакол вас
05:58
by looking at the light
coming from different spots
108
346044
2388
проста гледзячы на святло,
якое зыходзіць
з розных месцаў
06:00
in the scene about you.
109
348456
1151
навокал.
06:01
Sound is different.
110
349631
1943
Гук -- іншая рэч.
06:04
Audible sound has a wavelength
that can be up to 50 feet long.
111
352111
3450
Гукі, якія мы можам пачуць,
могуць мець даўжыню хвалі
да 50 футаў.
06:07
And that makes it really difficult --
112
355585
1777
І гэта робіць немагчымым
у практычных мэтах
06:09
in fact, in practical purposes,
impossible -- to make an image
113
357386
3040
стварыць карцінку таго,
06:12
of something you really care about.
114
360450
1818
што для вас важнае.
06:14
Your child's face.
115
362292
1340
Напрыклад, твар вашага дзіцяці.
06:16
Instead, we use sound
to listen for features like pitch
116
364777
4130
Замест гэтага, праз гук,
праз такія яго асаблівасці,
06:20
and tone and rhythm and volume
117
368931
3118
як вышыня голасу, рытм, гучнасць,
06:24
to infer a story behind the sounds.
118
372073
3373
мы разумеем, што адбываецца.
06:28
That's Alice talking.
119
376065
1854
Гэта Аліса нешта кажа.
06:29
That's Bob interrupting.
120
377943
1533
А вось Боб яе перапыняе.
06:31
Silly Bob.
121
379500
1250
Дурань нейкі.
06:33
So, the same is true
of gravitational waves.
122
381809
3045
Такі ж прынцып дзейнічае і для
гравітацыйных хваляў.
06:37
We can't use them to make simple images
of things out in the Universe.
123
385688
5064
Мы не можам выкарыстоўваць іх,
каб зразумець,
як выглядае сусвет і рэчы ў ім.
06:42
But by listening to changes
124
390776
1676
Але ж, слухаючы змены ў амплітудзе
і частаце гэтых хваляў,
06:44
in the amplitude and frequency
of those waves,
125
392476
3443
06:47
we can hear the story
that those waves are telling.
126
395943
3059
мы можам даведацца, што яны
нам распавядаюць.
06:52
And at least for LIGO,
127
400224
1541
Тыя частоты, што можна пачуць ЛІГА,
06:53
the frequencies that it can hear
are in the audio band.
128
401789
4198
знаходзяцца ў гукавай дасяжнасці.
06:58
So if we convert the wave patterns
into pressure waves and air, into sound,
129
406011
4552
Такім чынам, калі мы ператворым
узоры хваляў
у сціснутыя хвалі
і паветра,
у гукі,
07:03
we can literally hear
the Universe speaking to us.
130
411121
2778
мы літаральна можам пачуць,
аб чым гаворыць нам сусвет.
Напрыклад, слухаючы гравітацыю
гэтым спосабам,
07:07
For example, listening to gravity,
just in this way,
131
415089
4131
07:11
can tell us a lot about the collision
of two black holes,
132
419244
2690
можна шмат чаго даведацца
пра сутыкненне дзвюх чорных дзірак.
07:13
something my colleague Scott has spent
an awful lot of time thinking about.
133
421958
3794
Мой калега Скот шмат
пра гэта разважаў.
07:17
(Audio) SH: If the two black holes
are non-spinning,
134
425776
2471
(Гукавы завіс) Скот:
"Калі дзве чорныя дзіркі не круцяцца,
07:20
you get a very simple chirp: whoop!
135
428271
1745
вы пачуеце хуткі, рэзкі
і высокі гук: уууп!
07:22
If the two bodies are spinning
very rapidly, I have that same chirp,
136
430469
3653
А калі дзве дзіркі
круцяцца вельмі хутка,
вы пачуеце такі ж самы гук,
07:26
but with a modulation on top of it,
137
434146
1722
але з мадуляцыяй уверсе.
07:27
so it kind of goes: whir, whir, whir!
138
435892
2365
Штосьці такое: уууууп!
07:30
It's sort of the vocabulary of spin
imprinted on this waveform.
139
438281
4551
Гэта асаблівы слоўнік,
закладзены ў выглядзе хвалі.
07:35
AA: So on September 14, 2015,
140
443213
3287
Алан Адамс: Такім чынам, 14 верасня 2015
07:38
a date that's definitely
going to live in my memory,
141
446524
2926
заўсёды застанецца ў маёй памяці.
07:41
LIGO heard this:
142
449474
2245
Тады ЛІГА пачуў наступнае:
07:43
[Whirring sound]
143
451743
1530
(Гук шуму)
07:46
So if you know how to listen,
that is the sound of --
144
454416
4880
Калі вы ведаеце, як гэта слухаць,
вы зразумееце, што гэта за гук.
07:51
(Audio) SH: ... two black holes,
each of about 30 solar masses,
145
459320
3214
(Гукавы запіс) Скот:
"...гэта дзве чорныя дзіркі,
кожная памерам у 30 сонцаў,
07:54
that were whirling around at a rate
146
462558
1692
якія круціліся адна каля адной
07:56
comparable to what goes on
in your blender.
147
464274
2541
з хуткасцю
вашага блэндара".
07:59
AA: It's worth pausing here
to think about what that means.
148
467331
2802
Адамс: Важна спыніцца
і паспрабаваць зразумець,
што гэта азначае.
08:02
Two black holes, the densest thing
in the Universe,
149
470157
3285
Дзве чорныя дзіркі -- найшчыльнейшыя
рэчы сусвету.
08:05
one with a mass of 29 Suns
150
473466
2180
Адна -- памерам у 29 сонцаў,
08:07
and one with a mass of 36 Suns,
151
475670
2787
іншая -- у 36.
08:10
whirling around each other
100 times per second
152
478481
2673
Яны круцяцца адна каля адной
100 разоў за секунду
08:13
before they collide.
153
481178
1158
перад тым,
як сутыкнуцца.
08:14
Just imagine the power of that.
154
482360
1713
Толькі ўявіце гэтую моц.
08:16
It's fantastic.
155
484819
1238
Проста фантастычна!
08:19
And we know it because we heard it.
156
487167
2755
І мы ведаем, бо мы чуем гэта.
08:23
That's the lasting importance of LIGO.
157
491827
2380
У гэтым і ёсць трывалая значнасць ЛІГА.
08:27
It's an entirely new way
to observe the Universe
158
495049
3709
Гэта зусім новы спосаб
назірання за сусветам,
08:30
that we've never had before.
159
498782
1857
пра які мы раней не ведалі.
08:32
It's a way that lets us hear the Universe
160
500663
3064
Ён надае нам магчымасць пачуць сусвет
08:35
and hear the invisible.
161
503751
1610
і тое, што нельга пабачыць.
08:39
And there's a lot out there
that we can't see --
162
507496
2298
А мы шмат чаго не можам пабачыць.
08:42
in practice or even in principle.
163
510556
1628
Практычна і тэарэтычна.
08:44
So supernova, for example:
164
512208
2009
Напрыклад, звышновыя зоркі.
08:46
I would love to know why very massive
stars explode in supernovae.
165
514241
4444
Мне было б цікава даведацца,
чаму буйныя зоркі выбухаюць
і ператвараюцца ў звышновыя.
08:50
They're very useful;
166
518709
1151
Яны -- крыніца ведаў пра сусвет.
08:51
we've learned a lot
about the Universe from them.
167
519884
2344
Праблема ў тым,
08:54
The problem is, all the interesting
physics happens in the core,
168
522252
3007
што самая цікавая фізіка
адбываецца ў ядры.
08:57
and the core is hidden behind
thousands of kilometers
169
525283
2505
А ядро звычайна схаванае
сотнямі кіламетраў
08:59
of iron and carbon and silicon.
170
527812
2075
жалеза, вуглявода і крэмнія.
Праз якія святло
не можа прайсці.
09:01
We'll never see through it,
it's opaque to light.
171
529911
2305
І мы ніколі не пабачым,
што там.
09:04
Gravitational waves go through iron
as if it were glass --
172
532240
3916
А гравітацыйныя хвалі праходзяць
праз жалеза нібыта
праз празрыстае шкло.
09:08
totally transparent.
173
536180
1455
09:10
The Big Bang: I would love
to be able to explore
174
538512
2397
Я б хацеў вывучаць першыя моманты
Вялікага выбуху,
09:12
the first few moments of the Universe,
175
540933
2839
першыя секунды сусвету.
09:15
but we'll never see them,
176
543796
1648
Але мы ніколі не пабачым іх.
09:17
because the Big Bang itself
is obscured by its own afterglow.
177
545468
4306
Таму што Вялікі выбух схаваны
сваім жа свячэннем.
09:22
With gravitational waves,
178
550703
1619
Праз гравітацыйны хвалі
09:24
we should be able to see
all the way back to the beginning.
179
552917
2913
мы павінны пабачыць увесь шлях
да пачатку сусвету.
09:28
Perhaps most importantly,
180
556425
1794
Магчыма, самае галоўнае тое,
09:30
I'm positive that there
are things out there
181
558243
2438
што я веру, што існуюць рэчы,
09:33
that we've never seen
182
561300
1591
09:34
that we may never be able to see
183
562915
1753
якія мы ніколі не здолеем убачыць
09:36
and that we haven't even imagined --
184
564692
1841
і ўявіць,
09:39
things that we'll only
discover by listening.
185
567969
2389
а толькі пачуць.
09:43
And in fact, even
in that very first event,
186
571255
2660
На самой справе,
нават падчас першага карыстання
09:45
LIGO found things that we didn't expect.
187
573939
3046
ЛІГА знайшоў рэчы, якія мы і не чакалі.
09:49
Here's my colleague and one of the key
members of the LIGO collaboration,
188
577564
3491
Мой калега, важны ўдзельнік ЛІГА,
09:53
Matt Evans, my colleague at MIT,
addressing exactly that:
189
581079
3638
хоча данесці наступнае:
09:56
(Audio) Matt Evans: The kinds of stars
which produce the black holes
190
584741
3210
(Гукавы запіс) Мэт Іванс:
"Зоркі, што мы тут назіраем,
і якія ствараюць чорныя дзіркі,
09:59
that we observed here
191
587975
1262
10:01
are the dinosaurs of the Universe.
192
589261
1778
можна назваць
дыназаўрамі нашага сусвету,
10:03
They're these massive things
that are old, from prehistoric times,
193
591063
3675
якія захаваліся з дагістарычных часоў.
10:06
and the black holes are kind of like
the dinosaur bones
194
594762
2646
А гэтыя чорныя дзіркі можна параўнаць
з касцьмі дыназаўраў,
10:09
with which we do this archeology.
195
597432
1618
пры дапамозе якіх
мы займаемся археалогіяй.
10:11
So it lets us really get
a whole nother angle
196
599074
2548
Яны даюць нам зусім іншы погляд на тое,
10:13
on what's out there in the Universe
197
601646
1881
што адбываецца ў сусвеце,
10:15
and how the stars came to be,
and in the end, of course,
198
603551
2763
як утварыліся зоркі, і, нарэшце,
10:18
how we came to be out of this whole mess.
199
606338
2699
як мы захаваліся
і не паглынуліся ў гэтым гармідары".
10:22
AA: Our challenge now
200
610304
1652
Алан Адамс: Выклік у тым,
10:23
is to be as audacious as possible.
201
611980
3094
каб быць як мага больш смелымі.
10:27
Thanks to LIGO, we know how
to build exquisite detectors
202
615840
2902
Дзякуючы ЛІГА, мы ведаем,
як пабудаваць дасканалы дэтэктар,
10:30
that can listen to the Universe,
203
618766
1569
што можна пачуць сусвет,
10:32
to the rustle and the chirp of the cosmos.
204
620359
3071
шолах і шчабятанне космасу.
10:35
Our job is to dream up and build
new observatories --
205
623890
3188
Наша мэта цяпер --
выдумляць і будаваць новыя абсерваторыі,
10:39
a whole new generation of observatories --
206
627102
2031
новыя пакаленні абсерваторый
10:41
on the ground, in space.
207
629157
1999
на зямлі і прасторы.
10:43
I mean, what could be more glorious
than listening to the Big Bang itself?
208
631559
4826
Што можа быць лепш за
тое, каб паслухаць гукі Вялікага выбуху?
10:48
Our job now is to dream big.
209
636973
1738
Наша праца -- не баяцца марыць.
10:51
Dream with us.
210
639552
1231
Далучайцеся.
10:52
Thank you.
211
640807
1159
Дзякуй.
10:53
(Applause)
212
641990
3523
(Воплескі)
Translated by Artur Taććianin
Reviewed by Hanna Baradzina

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Allan Adams - Theoretical physicist
Allan Adams is a theoretical physicist working at the intersection of fluid dynamics, quantum field theory and string theory.

Why you should listen

Allan Adams is a theoretical physicist working at the intersection of fluid dynamics, quantum field theory and string theory. His research in theoretical physics focuses on string theory both as a model of quantum gravity and as a strong-coupling description of non-gravitational systems.

Like water, string theory enjoys many distinct phases in which the low-energy phenomena take qualitatively different forms. In its most familiar phases, string theory reduces to a perturbative theory of quantum gravity. These phases are useful for studying, for example, the resolution of singularities in classical gravity, or the set of possibilities for the geometry and fields of spacetime. Along these lines, Adams is particularly interested in microscopic quantization of flux vacua, and in the search for constraints on low-energy physics derived from consistency of the stringy UV completion.

In other phases, when the gravitational interactions become strong and a smooth spacetime geometry ceases to be a good approximation, a more convenient description of string theory may be given in terms of a weakly-coupled non-gravitational quantum field theory. Remarkably, these two descriptions—with and without gravity—appear to be completely equivalent, with one remaining weakly-coupled when its dual is strongly interacting. This equivalence, known as gauge-gravity duality, allows us to study strongly-coupled string and quantum field theories by studying perturbative features of their weakly-coupled duals. Gauge-gravity duals have already led to interesting predictions for the quark-gluon plasma studied at RHIC. A major focus of Adams's present research is to use such dualities to find weakly-coupled descriptions of strongly-interacting condensed matter systems which can be realized in the lab.
More profile about the speaker
Allan Adams | Speaker | TED.com