TEDGlobal 2011
Rebecca MacKinnon: Let's take back the Internet!
Ռեբեկա ՄկՔինոն: Եկե՛ք հետ վերադարձնենք համացանցը:
Filmed:
Readability: 5.5
819,434 views
TEDGlobal-ի այս հզոր ելույթում Ռեբեկա ՄկՔինոնը նկարագրում է ծավալվող պայքարը կիբերտարածությունում ազատություն և վերահսկողություն ձեռք բերելու համար: Նա հարցնում է. «Ինչպե՞ս կարող ենք ձևավորել համացանցի հաջորդ փուլը` հիմնված պատասխանատվության ու ազատության վրա, վերահսկման փոխարեն»: Նա հավատում է, որ համացանցը մոտենում է «Մագնա Կարտա» կետին, երբ աշխարհի բազում քաղաքացիներ իրենց կառավարություններից պահանջեցին պաշտպանել իրենց ազատ խոսքի և շփման իրավունքը:
Rebecca MacKinnon - Internet freedom activist
Rebecca MacKinnon looks at issues of free expression, governance and democracy (or lack of) in the digital networks, platforms and services on which we are all more and more dependent. Full bio
Rebecca MacKinnon looks at issues of free expression, governance and democracy (or lack of) in the digital networks, platforms and services on which we are all more and more dependent. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So I begin with an advertisement
0
0
3000
Ես կսկսեմ մի գովազդից,
00:18
inspired by George Orwell
1
3000
2000
ոգեշնչված Ջորջ Օրուելի գրքով,
00:20
that Apple ran in 1984.
2
5000
3000
որ Apple-ը թողարկեց 1984թ.:
00:32
(Video) Big Brother: We are one people
3
17000
2000
(Տեսերիզ) Մեծ Եղբայր: Մենք միասնական ժողովուրդ ենք
00:34
with one will, one resolve,
4
19000
3000
Միասնական կամքով և վճռականությամբ,
00:37
one cause.
5
22000
2000
մեկ նպատակով:
00:39
Our enemies shall talk themselves to death,
6
24000
3000
Մեր թշնամիները կկնքեն իրենց մահապատժի վճիռը
00:42
and we will fight them with their own confusion.
7
27000
3000
և մեք կկռվենք նրանց դեմ` օգտվելով նրանց շփոթմունքից:
00:47
We shall prevail.
8
32000
2000
Մենք կհաղթանակենք:
00:52
Narrator: On January 24th,
9
37000
2000
Պատմող` Հունվարի 24-ին,
00:54
Apple Computer will introduce Macintosh.
10
39000
3000
Apple Computer-ը կներկայացնի Macintosh-ը:
00:57
And you'll see why 1984
11
42000
3000
Եվ դուք կտեսնեք, թե ինչու 1984թ.-ը
01:00
won't be like "1984."
12
45000
2000
նման չի լինի "1984"-ին:
01:02
Rebecca MacKinnon: So the underlying message of this video
13
47000
3000
Ռեբեկա ՄկՔինոն` Տեսահոլովակի մեջ թաքնված հաղորդագրությունը
01:05
remains very powerful even today.
14
50000
3000
շատ ազդեցիկ է մինչև օրս:
01:08
Technology created by innovative companies
15
53000
3000
Նորարար ընկերությունների ստեղծած տեխնոլգիաները
01:11
will set us all free.
16
56000
3000
բոլորիս ազատություն կպարգևեն:
01:14
Fast-forward more than two decades:
17
59000
3000
Առաջ անցնենք ավելի քան երկու տասնամյակով:
01:17
Apple launches the iPhone in China
18
62000
3000
Apple-ը Չինաստանում թողարկում է iPhone-ը
01:20
and censors the Dalai Lama out
19
65000
2000
և Չինաստանի կառավարության պահանջով
01:22
along with several other politically sensitive applications
20
67000
3000
iPhone-ներում արգելափակում է Դալայլ Լամային և այլ
01:25
at the request of the Chinese government
21
70000
2000
քաղաքական ուղղվածություն ունեցող ծրագրերը
01:27
for its Chinese app store.
22
72000
2000
իր Չինական վաճառասրահներում:
01:29
The American political cartoonist
23
74000
2000
Ամերիկացի քաղաքական ծաղրանկարիչ
01:31
Mark Fiore
24
76000
2000
Մարկ Ֆիորեի
01:33
also had his satire application
25
78000
2000
երգիծական ծրագիրը ևս
01:35
censored in the United States
26
80000
2000
ցենզուրայի ենթարկեցին Միացյալ Նահանգներում,
01:37
because some of Apple's staff
27
82000
2000
որովհետև Apple-ի անձնակազմը
01:39
were concerned it would be offensive to some groups.
28
84000
3000
գտավ, որ այն կարող է վիրավորական լինել որոշ խմբերի:
01:42
His app wasn't reinstated
29
87000
2000
Նրա ծրագիրը չվերականգնեցին,
01:44
until he won the Pulitzer Prize.
30
89000
3000
մինչև նա շահեց Փուլիցերյան Մրցանակը:
01:47
The German magazine Stern, a news magazine,
31
92000
3000
Գերմանական Stern նորությոանների ամսագրի
01:50
had its app censored
32
95000
2000
ծրագիրը ևս հեռացրեցին
01:52
because the Apple nannies deemed it
33
97000
2000
որովհետև Apple-ի «դայակները» մտածեցին,
01:54
to be a little bit too racy for their users,
34
99000
3000
որ այն չափից ավել ճչացող էր իրենց օգտվողների համար
01:57
and despite the fact that this magazine
35
102000
2000
և չնայած այն փաստին, որ նշված ամսագրի
01:59
is perfectly legal for sale
36
104000
2000
վաճառքը լիովին օրիանական
02:01
on newsstands throughout Germany.
37
106000
3000
է Գերմանիայի կրպակներում:
02:04
And more controversially, recently,
38
109000
2000
Իսկ համեմատաբար վերջերս
02:06
Apple censored a Palestinian protest app
39
111000
3000
Apple-ը արգելեց Պաղեստինցի բողոքականների ծրագիրը,
02:09
after the Israeli government voiced concerns
40
114000
3000
այն բանից հետո, որ Իսրայելի կառավարությունը սկսեց մտահոգվել,
02:12
that it might be used to organize violent attacks.
41
117000
3000
որ այն կարող է հրահրել հարձակումներ:
02:15
So here's the thing.
42
120000
2000
Ահա թե ինչ ունենք,
02:17
We have a situation where private companies
43
122000
2000
մենք մի վիճակում ենք, որտեղ սեփականատիրական ընկերություններն
02:19
are applying censorship standards
44
124000
3000
են հաստատում ցենզուրայի ստանդարտները,
02:22
that are often quite arbitrary
45
127000
3000
որոնք հաճախ հակասում են
02:25
and generally more narrow
46
130000
2000
կամ, որպես կանոն, ավելի խիստ են
02:27
than the free speech constitutional standards
47
132000
2000
քան ազատ խոսքի սահմանադրական ստանդարտները,
02:29
that we have in democracies.
48
134000
2000
որոնք ընդունված են ժողովրդավարական պետություններում:
02:31
Or they're responding to censorship requests
49
136000
3000
Կամ էլ նրանք համաձայնվում են ավտորիտար ռեժիմների կողմից
02:34
by authoritarian regimes
50
139000
2000
ցենզուրայի ենթարկելու հրացումներին,
02:36
that do not reflect consent of the governed.
51
141000
2000
որոնք չեն արտացոլում կառավարության համոզմունքները:
02:38
Or they're responding to requests and concerns
52
143000
3000
Կամ նրանք համաձայնվում են այն կառավարությունների
02:41
by governments that have no jurisdiction
53
146000
4000
հարցումներին և մտածմունքներին,
02:45
over many, or most, of the users and viewers
54
150000
3000
որոնք չունեն իրավասություաններ այն մարդկանց մի մասի, կամ մեծամասնության նկատմամբ,
02:48
who are interacting with the content in question.
55
153000
3000
ովքեր առնչվում են այս հարցի էությանը:
02:51
So here's the situation.
56
156000
2000
Այսպիսով, ահա պատկերը.
02:53
In a pre-Internet world,
57
158000
2000
Ինտերնետային աշխարհից առաջ
02:55
sovereignty over our physical freedoms,
58
160000
3000
մեր ֆիզիկական ազատության նկատմամբ գերիշխանությունը
02:58
or lack thereof,
59
163000
2000
կամ դրա բացակայությունը
03:00
was controlled almost entirely
60
165000
2000
գրեթե լիովին կառավարվում էր
03:02
by nation-states.
61
167000
2000
պետական մարմինների կողմից:
03:04
But now we have this new layer
62
169000
2000
Բայց հիմա մենք ունենք սեփականատիրական
03:06
of private sovereignty
63
171000
2000
գերիշխանության այս նոր շերտը
03:08
in cyberspace.
64
173000
2000
կիբերտարածությունում:
03:10
And their decisions about software coding,
65
175000
2000
Եվ նրանց որոշումները ծրագրային ապահովման կոդավորման,
03:12
engineering, design, terms of service
66
177000
3000
ստեղծման, դիզայնի և ծառայության կանոնների
03:15
all act as a kind of law
67
180000
2000
մասին, միասին աշխատում են կարծես ինչ-որ օրենք,
03:17
that shapes what we can and cannot do with our digital lives.
68
182000
4000
որը ձևավորում է այն, թե մենք ինչ կարող ենք անել մեր թվային աշխարհներում:
03:21
And their sovereignties,
69
186000
2000
Եվ նրանց, մեկը մյուսին հատող, փոխկապակցված
03:23
cross-cutting, globally interlinked,
70
188000
2000
գերիշխանությունները, կարող են
03:25
can in some ways
71
190000
2000
որոշ զարմանալի ձևերով
03:27
challenge the sovereignties of nation-states
72
192000
2000
ձեռնոց նետել պետական մարմինների
03:29
in very exciting ways,
73
194000
2000
գերիշխանություններին,
03:31
but sometimes also act
74
196000
2000
բայց երբեմն կարող են նաև
03:33
to project and extend it
75
198000
2000
արտացոլել և նույնիսկ ընդլայնել դա,
03:35
at a time when control
76
200000
2000
այն դեպքերում, երբ
03:37
over what people can and cannot do
77
202000
2000
կառավարումը նրա նկատմամբ, թե ինչ կարող են, կամ չեն կարող անեել
03:39
with information
78
204000
2000
մարդիկ տեղեկատվության հետ
03:41
has more effect than ever
79
206000
2000
ավելի ուժեղ էֆեկտ ունի
03:43
on the exercise of power
80
208000
2000
քան կունենար ֆիզիկական աշխարհում
03:45
in our physical world.
81
210000
3000
ուժի կիրառումը:
03:48
After all, even the leader of the free world
82
213000
2000
Չէ որ, նույնիսկ ազատ աշխարհի առաջնորդը
03:50
needs a little help from the sultan of Facebookistan
83
215000
3000
մյուս տարի վերաընտրվելու համար
03:53
if he wants to get reelected next year.
84
218000
3000
մի փոքր օգտնության կարիք ունի Ֆեյսբուքիստանի սուլթանի կողմից:
03:56
And these platforms
85
221000
2000
Եվ այս հենահարթակները
03:58
were certainly very helpful
86
223000
2000
հաստատ շատ օգուտ տվեցին
04:00
to activists in Tunisia and Egypt
87
225000
3000
Թունիսի և Եգիպտոսի ակտիվիստներին
04:03
this past spring and beyond.
88
228000
2000
անցած գարնանը և ավելի վաղ:
04:05
As Wael Ghonim,
89
230000
3000
Ինչպես Մուբարաքի հեռանալուց հետո
04:08
the Google-Egyptian-executive by day,
90
233000
3000
ասել է Վաիլ Ղոնիմը,
04:11
secret-Facebook-activist by night,
91
236000
2000
Եգիպտոսի Google-ի կառավարիչը,
04:13
famously said to CNN
92
238000
2000
նույն ինքը երեկոներին գաղտնի Facebook ակտիվիստը,
04:15
after Mubarak stepped down,
93
240000
2000
իր, CNN-ին տված հայտնի զրույցում.
04:17
"If you want to liberate a society,
94
242000
2000
«Եթե ուզում ես ազատել որևէ հասարակություն,
04:19
just give them the Internet."
95
244000
2000
պարզապես տուր նրան համացանց»:
04:21
But overthrowing a government is one thing
96
246000
2000
Բայց ծնկի բերել կառավարությունը մի բան է,
04:23
and building a stable democracy
97
248000
2000
կառուցել կայուն ժողովրդավարություն
04:25
is a bit more complicated.
98
250000
2000
մի փոքր ավելի դժվար է:
04:27
On the left there's a photo taken by an Egyptian activist
99
252000
3000
Աջ կողմում մի եգիպտացի ակտիվիստի լուսանկարած նկար է,
04:30
who was part of the storming
100
255000
2000
ով մասնակցել է Մարտին եգիպտական հատուկ ծառայությունների
04:32
of the Egyptian state security offices in March.
101
257000
3000
գրասենյակի վրա հարձակմանը:
04:35
And many of the agents
102
260000
2000
Գործակալներից շատերը,
04:37
shredded as many of the documents as they could
103
262000
2000
չհասցնելով իրենց հետ տանել փաստաթղթերը
04:39
and left them behind in piles.
104
264000
2000
այրել են դրանք:
04:41
But some of the files were left behind intact,
105
266000
3000
Բայց որոշ փաստաթղթեր մնացել են անվնաս,
04:44
and activists, some of them,
106
269000
2000
և ակտիվիստների մի մասը,
04:46
found their own surveillance dossiers
107
271000
3000
գտել են դրանց մեջ իրենց անուններով հետախուզական գործեր,
04:49
full of transcripts of their email exchanges,
108
274000
3000
որոնց մեջ ներառված էին փոխանակված էլեկտրոնային փոստի տեքստերը,
04:52
their cellphone text message exchanges,
109
277000
2000
բջջային հեռախոսների հաղորդագրությունների տեքստերը,
04:54
even Skype conversations.
110
279000
2000
նույնիսկ Skype զրույցները:
04:56
And one activist actually found
111
281000
2000
Եվ ակտիվիստներից մեկը գտել էր
04:58
a contract from a Western company
112
283000
3000
եգիպտական հատուկ ծառայության կողմից
05:01
for the sale of surveillance technology
113
286000
2000
հետախուզական տեխնոլոգիայի առքի մասին
05:03
to the Egyptian security forces.
114
288000
2000
արևմյան մի ընկերության հետ կնքած պայմանագիր:
05:05
And Egyptian activists are assuming
115
290000
2000
Եվ եգիպտացի ակտիվիստները կարծում են,
05:07
that these technologies for surveillance
116
292000
2000
որ այդ հետախուզական տեխնոլգիաները
05:09
are still being used
117
294000
2000
դեռևս օգտագործվում են
05:11
by the transitional authorities running the networks there.
118
296000
3000
տեղի ցանցերը ղեկավարող միջակա անձանց կողմից:
05:15
And in Tunisia, censorship actually began to return in May --
119
300000
3000
Իսկ Թունիսում, ցենզուրան սկսեց վերադառնալ մայիսին,
05:18
not nearly as extensively
120
303000
2000
ոչ այնքան խիստ,
05:20
as under President Ben Ali.
121
305000
3000
որքան նախագահ Բեն Ալիի իշխանության օրոք էր:
05:23
But you'll see here a blocked page
122
308000
2000
Բայց դեռևս կարելի է հանդիպել փակված էջերի,
05:25
of what happens when you try to reach
123
310000
2000
երբ փորձում ես հասնել
05:27
certain Facebook pages and some other websites
124
312000
2000
որոշ Facebook և մի շարք այլ վեբկայքերի էջերի:
05:29
that the transitional authorities
125
314000
2000
Ժամանակավոր ղեկավարները
05:31
have determined might incite violence.
126
316000
3000
գտել են, որ դրանք կարող են բռնություններ բռնկել:
05:34
In protest over this,
127
319000
2000
Ընդդիմանալով սրան,
05:36
blogger Slim Amamou,
128
321000
2000
բլոգեր Սլիմ Ամամուն,
05:38
who had been jailed under Ben Ali
129
323000
2000
ով բանտարկվել էր Բեն Ալիի օրոք
05:40
and then became part of the transitional government
130
325000
2000
ապա, հեղափոխությունից հետո ժամանակավոր
05:42
after the revolution,
131
327000
2000
կառավարության անդամ էր,
05:44
he resigned in protest from the cabinet.
132
329000
3000
իր բողոքն արտահայտելու համար թողել է իր պաշտոնը:
05:47
But there's been a lot of debate in Tunisia
133
332000
2000
Բայց Թունիսում մեծ քննարկումներ են եղել այն մասին,
05:49
about how to handle this kind of problem.
134
334000
2000
թե ինչպես կառավարել նման խնդիրը:
05:51
In fact, on Twitter,
135
336000
2000
Twitter-ում
05:53
there were a number of people who were supportive of the revolution
136
338000
2000
հեղափոխությանը համամիտ մարդկանց մի խումբ
05:55
who said, "Well actually,
137
340000
2000
ասել է. «Այո, իրականում
05:57
we do want democracy and free expression,
138
342000
2000
մենք ուզում ենք ունենալ ժողովրդավարություն և խոսքի ազատություն,
05:59
but there is some kinds of speech that need to be off-bounds
139
344000
3000
բայց խոսքի որոշ տեսակներ պետք է հայտարարվեն սահմաններից դուրս,
06:02
because it's too violent and it might be destabilizing for our democracy.
140
347000
3000
որովհետև դրանք բռնություն են հրահրում և կարող են խարխլել մեր ժողովրդավարությունը»:
06:05
But the problem is,
141
350000
2000
Խնդիրը նրանում է, թե
06:07
how do you decide who is in power to make these decisions
142
352000
3000
ինչպե՞ս կարող ես որոշել, թե ով կարող է իր վրա նման որոշումներ կայացնելու բեռը վերցնել
06:10
and how do you make sure
143
355000
2000
և ինչպե՞ս կարելի է համոզված լինել,
06:12
that they do not abuse their power?
144
357000
2000
որ նրանք չեն շահագործի իրենց վերապահված իրավունքները:
06:14
As Riadh Guerfali,
145
359000
2000
Ինչպես նշել է Ռիադ Գերֆալին,
06:16
the veteran digital activist from Tunisia,
146
361000
2000
թունիսցի վետերան թվային ակտիվիստը
06:18
remarked over this incident,
147
363000
2000
այս հարցի շուրջ.
06:20
"Before, things were simple:
148
365000
2000
«Նախկինում ամեն ինչ շատ պարզ էր.
06:22
you had the good guys on one side and the bad guys on the other.
149
367000
3000
լավ տղաները մի կողմում էին, վատ տղաները հակառակ կողմում:
06:25
Today, things are a lot more subtle."
150
370000
3000
Այսօր, ամեն ինչ ավելի նուրբ է»:
06:28
Welcome to democracy, our Tunisian and Egyptian friends.
151
373000
3000
Բարի գալուստ ժողովրդավարություն, մեր թունիսցի և եգիպտացի ընկերներ:
06:31
The reality is
152
376000
2000
Իրականությունն այն է, որ
06:33
that even in democratic societies today,
153
378000
3000
նույնիսկ այսօրվա ժողովրդավարական հասարակություններում
06:36
we do not have good answers
154
381000
2000
մենք չունենք լավ պատասխան այն հարցին,
06:38
for how you balance the need
155
383000
2000
թե ինչպես գտնել հավասարակշռությունը
06:40
for security and law enforcement on one hand
156
385000
3000
մի կողմից, անվտանգության և օրենքի հարկադրման,
06:43
and protection of civil liberties
157
388000
2000
մյուս կողմից՝ քաղաքացու իրավունքների պաշտպանման
06:45
and free speech on the other
158
390000
2000
և ազատ խոսքի իրավունքի շնորհման միջև
06:47
in our digital networks.
159
392000
2000
մեր թվային ցանցերում:
06:49
In fact, in the United States,
160
394000
2000
Իրականում, Միացյալ Նահանգներում,
06:51
whatever you may think of Julian Assange,
161
396000
3000
ինչ կարծիք էլ ունենաք Ժուլիան Ասանժի մասին,
06:54
even people who are not necessarily big fans of his
162
399000
3000
նույնիսկ այն մարդիկ, ովքեր այնքան էլ չեն երկրպագում նրան
06:57
are very concerned about the way
163
402000
2000
մտահոգված են այն միջոցառումների վերաբերյալ,
06:59
in which the United States government and some companies have handled Wikileaks.
164
404000
3000
որոնք ձեռնարկեցին Միացյալ Նահանգների կառավարությունն ու որոշ ընկերություններ Wikileaks-ի «հարցերը լուծելու» համար:
07:02
Amazon webhosting dropped Wikileaks as a customer
165
407000
3000
Amazon վեբհոսթինգը հեռացրեց Wikileaks-ը իր բաժանորդների ցուցակից,
07:05
after receiving a complaint from U.S. Senator Joe Lieberman,
166
410000
4000
այն բանից հետո, որ ստացավ ԱՄՆ սենատոր Ջո Լիբերմանի բողոքը,
07:09
despite the fact
167
414000
2000
չնայած այն բանին,
07:11
that Wikileaks had not been charged,
168
416000
2000
որ Wikileaks-ին այնպես էլ չներկայացրեցին
07:13
let alone convicted,
169
418000
2000
ինչ-որ օրինազանցության
07:15
of any crime.
170
420000
3000
հոդվածով մեղադրանք:
07:18
So we assume
171
423000
2000
Այսպիսով, մենք գտնում ենք,
07:20
that the Internet is a border-busting technology.
172
425000
3000
որ համացանցը սահմաններ վերացնող տեխնոլոգիա է:
07:23
This is a map of social networks worldwide,
173
428000
3000
Սա աշխարհի սոցիալական ցանցերի քարտեզն է,
07:26
and certainly Facebook has conquered much of the world --
174
431000
3000
և իհարկե Facebook-ը արդեն գրավել է աշխարհի մեծ մասը --
07:29
which is either a good or a bad thing,
175
434000
2000
սա կարելի է դիտարկել ինչպես լավ, այնպես էլ վատ փաստ՝
07:31
depending on how you like
176
436000
2000
կախված թե որքանով եք հավանում մոտեցումը,
07:33
the way Facebook manages its service.
177
438000
2000
որով Facebook-ը տրամադրում է իր ծառայությունները:
07:35
But borders do persist
178
440000
2000
Բայց սահմանները պահպանվում են
07:37
in some parts of cyberspace.
179
442000
2000
համացանցի որոշ մասերում:
07:39
In Brazil and Japan,
180
444000
2000
Բրազիլիայում և Ճապոնիայում
07:41
it's for unique cultural and linguistic reasons.
181
446000
3000
դրա պատճառը մշակութային և լեզվաբանական յուրահատկություններն են:
07:44
But if you look at China, Vietnam
182
449000
2000
Բայց եթե նայեք Չինաստանին, Վիետնամին
07:46
and a number of the former Soviet states,
183
451000
3000
և մի շարք նախկին սովետական պետություններին,
07:49
what's happening there is more troubling.
184
454000
2000
այն, ինչ կատարվում է այնտեղ, մտահոգիչ է:
07:51
You have a situation
185
456000
2000
Ունենք մի իրավիճակ,
07:53
where the relationship between government
186
458000
2000
որտեղ կառավարության և
07:55
and local social networking companies
187
460000
3000
տեղական սոց. ցանցերի միջև հարաբերությունները
07:58
is creating a situation
188
463000
2000
ստեղծում են մի վիճակ,
08:00
where, effectively,
189
465000
2000
որտեղ, այս պլատֆորմների
08:02
the empowering potential of these platforms
190
467000
3000
հզոր պոտենցիալը էֆեկտիվորեն
08:05
is being constrained
191
470000
2000
արգելակվում է
08:07
because of these relationships
192
472000
2000
ընկերությունների և կառավարության
08:09
between companies and government.
193
474000
2000
միջև նշված հարաբերությունների պատճառով:
08:11
Now in China,
194
476000
2000
Այժմ, Չինաստանում
08:13
you have the "great firewall," as it's well-known,
195
478000
2000
ունեն այսպես կոչված հայտնի «մեծ firewall-ը»
08:15
that blocks Facebook
196
480000
2000
որը փակում է Facebook-ը,
08:17
and Twitter and now Google+
197
482000
3000
Twitter-ը և այժմ արդեն Google+ -ը,
08:20
and many of the other overseas websites.
198
485000
3000
ինչպես նաև շատ այլ օտարերկրյա վեբկայքեր:
08:23
And that's done in part with the help from Western technology.
199
488000
3000
Եվ սա իրականացվում է արևմտյան տեխնոլոգիաների շնորհիվ:
08:26
But that's only half of the story.
200
491000
3000
Բայց դա դեռ պատմության կեսն է:
08:29
The other part of the story
201
494000
2000
Պատմության մյուս մասը կայանում է նրանում,
08:31
are requirements that the Chinese government places
202
496000
3000
որ Չինաստանի կառավարությունը իր երկրի
08:34
on all companies operating on the Chinese Internet,
203
499000
3000
համացանցում աշխատող ընկերություններին պարտադրում է
08:37
known as a system of self-discipline.
204
502000
2000
կիրառել ինքնակարգապահական համակարգը:
08:39
In plain English, that means censorship and surveillance
205
504000
3000
Անգլերենով, դա նշանակում է ցենզուրա և հետախուզություն
08:42
of their users.
206
507000
2000
իր ծառայություններից օգտվողների նկատմամբ:
08:44
And this is a ceremony I actually attended in 2009
207
509000
3000
Այստեղ տեսնում ենք արարողությունը, որին ես մասնակցել եմ 2009թ.,
08:47
where the Internet Society of China presented awards
208
512000
3000
որտեղ Չինաստանի Ինտերնետային Ձեռնարկությունը շնորհում է մրցանակներ
08:50
to the top 20 Chinese companies
209
515000
3000
լավագույն 20 չինական ընկերություններին,
08:53
that are best at exercising self-discipline --
210
518000
3000
որոնք առավել լավ են կիրառում սեփական վարքի համակարգը,
08:56
i.e. policing their content.
211
521000
2000
այն է, վերահսկում են իրենց բովանդակությունը:
08:58
And Robin Li, CEO of Baidu,
212
523000
3000
Եվ Ռոբին Լին, Baidu ընկերության CEO-ն,
09:01
China's dominant search engine,
213
526000
2000
որը Չինաստանի խոշորագույն որոնողական համակարգն է,
09:03
was one of the recipients.
214
528000
3000
շահողներից մեկն էր:
09:06
In Russia, they do not generally block the Internet
215
531000
4000
Ռուսաստանում սովորաբար չեն փակում համացանցի էջերը
09:10
and directly censor websites.
216
535000
2000
և ուղղակիորեն չեն փորձում իշխել վեբ կայքերը:
09:12
But this is a website called Rospil
217
537000
2000
Բայց ահա Ռոսպիլ անունը կրող վեբկայքը,
09:14
that's an anti-corruption site.
218
539000
2000
սա հակակոռուպցիոն կայք է:
09:16
And earlier this year,
219
541000
2000
Եվ ավելի վաղ, սույն թվականին,
09:18
there was a troubling incident
220
543000
2000
մտահոգող մի պատահար տեղի ունեցավ,
09:20
where people who had made donations to Rospil
221
545000
3000
երբ մարդիկ, ով նվիրատվություններ էին արել Ռոսպիլին
09:23
through a payments processing system
222
548000
2000
վճարումներ կառավարման Yandex
09:25
called Yandex Money
223
550000
2000
Money համակարգով,
09:27
suddenly received threatening phone calls
224
552000
2000
հանկարծ ստացան ահաբեկող հեռախոսազանգեր
09:29
from members of a nationalist party
225
554000
3000
ժողովովրդավարական կուսակցության անդամների կողմից,
09:32
who had obtained details
226
557000
2000
ովքեր ստացել էին Ռոսպիլին
09:34
about donors to Rospil
227
559000
3000
ֆինանսավորող մարկանց տվյալները
09:37
through members of the security services
228
562000
2000
հատուկ ծառայությունների աշխատակիցներից,
09:39
who had somehow obtained this information
229
564000
3000
ովքեր իրենց հերթին ստացել էին այդ տեղեկատվությունը
09:42
from people at Yandex Money.
230
567000
3000
Yandex Money-ի աշխատակիցներից:
09:45
This has a chilling effect
231
570000
2000
Սա զգալի ազդեցություն ունի
09:47
on people's ability to use the Internet
232
572000
2000
մարդկանց՝ կառավարությունը սթափեցնելու
09:49
to hold government accountable.
233
574000
3000
նպատակով համացանցն օգտագործելու գործում:
09:52
So we have a situation in the world today
234
577000
2000
Այսպիսով, այսօր աշխարհում եկել ենք մի վիճակի,
09:54
where in more and more countries
235
579000
2000
որտեղ ավելի ու ավելի շատ երկրներում
09:56
the relationship between citizens and governments
236
581000
3000
քաղաքացու և կառավարության միջև կապը
09:59
is mediated through the Internet,
237
584000
3000
իրականացվում է համացանցի միջոցով,
10:02
which is comprised primarily
238
587000
2000
որը գլխավորապես կազմված է
10:04
of privately owned and operated services.
239
589000
4000
սեփականատիրական ծառայություններից:
10:08
So the important question, I think,
240
593000
2000
Կարծում եմ, կարևոր հարցը ոչ թե այն է
10:10
is not this debate over whether the Internet
241
595000
2000
թե վերջին հաշվով համացանցը
10:12
is going to help the good guys more than the bad guys.
242
597000
3000
կօգնի «լավ տղաներին» կամ «վատ տղաներին»:
10:15
Of course, it's going to empower
243
600000
2000
Իհարկե, այն կհզորացնի նրան,
10:17
whoever is most skilled at using the technology
244
602000
3000
ով առավել հմուտ է օգտագործում տեխնոլոգիան
10:20
and best understands the Internet
245
605000
2000
և լավ է հասկանում համացանցը,
10:22
in comparison with whoever their adversary is.
246
607000
3000
ի տարբերություն հակադիր կողմին, ով էլ որ դա լինի:
10:25
The most urgent question we need to be asking today
247
610000
3000
Ամենահրատապ հարցը, որը մեզ պետք է հուզի այսօր,
10:28
is how do we make sure
248
613000
2000
դա այն է, թե ինչպես համոզված լինել,
10:30
that the Internet evolves
249
615000
2000
որ համացանցը զարգանում է
10:32
in a citizen-centric manner.
250
617000
3000
այնպես, ինչպես ձեռնտու է քաղաքացուն:
10:35
Because I think all of you will agree
251
620000
2000
Որովհետև, կարծում եմ բոլորդ էլ կհամաձայնեք,
10:37
that the only legitimate purpose of government
252
622000
3000
որ կառավարության միակ իրավական նպատակն
10:40
is to serve citizens,
253
625000
2000
է ժողովրդին ծառայելը:
10:42
and I would argue
254
627000
2000
Եվ ես համոզված եմ,
10:44
that the only legitimate purpose of technology
255
629000
2000
որ տեխնոլոգիայի միակ իրավական նպատակն է
10:46
is to improve our lives,
256
631000
2000
մեր կյանքը բարելավելը,
10:48
not to manipulate or enslave us.
257
633000
4000
ոչ թե մեզ կառավարելն ու ստրկացնելը:
10:53
So the question is,
258
638000
2000
Բանը նրանում է, որ
10:55
we know how to hold government accountable.
259
640000
2000
մենք գիտենք ինչպես կարելի է սթափեցնել կառավարությանը:
10:57
We don't necessarily always do it very well,
260
642000
2000
Միշտ չէ, որ շատ լավ ենք անում դա,
10:59
but we have a sense of what the models are,
261
644000
3000
բայց հասկանում ենք, թե որոնք են մոդելները,
11:02
politically and institutionally, to do that.
262
647000
2000
քաղաքականորեն կամ ինստիտուցիոնալ կերպով դա անելու համար:
11:04
How do you hold the sovereigns of cyberspace
263
649000
2000
Ինչպես կարելի է ստիպել կիբերտարածության միապետներին
11:06
accountable to the public interest
264
651000
2000
հավատարիմ մնալ ժողովրդի շահերին,
11:08
when most CEO's argue
265
653000
2000
երբ CEO-ների մեծ մասը
11:10
that their main obligation
266
655000
2000
միայն մտածում են
11:12
is to maximize shareholder profit?
267
657000
2000
բաժնետիրական եկամուտները մեծացնելու մասին:
11:14
And government regulation
268
659000
2000
Եվ կառավարության կողմից վերահսկումը
11:16
often isn't helping all that much.
269
661000
2000
միշտ չէ, որ օգնում է այդ գործում:
11:18
You have situations, for instance, in France
270
663000
2000
Ունենք մի միջադեպ, օրինակ, Ֆրանսիայում,
11:20
where president Sarkozy
271
665000
2000
երբ նախագահ Սարկոզին
11:22
tells the CEO's of Internet companies,
272
667000
2000
ինտերնետային ընկերությունների CEO-ներին ասում է.
11:24
"We're the only legitimate representatives
273
669000
2000
«Մենք ենք ժողովրդի շահերի պաշտպանության
11:26
of the public interest."
274
671000
2000
միակ իրավական պատասխանատուները»:
11:28
But then he goes and champions laws
275
673000
2000
Ապա նա գնում ու պաշտպանում է
11:30
like the infamous "three-strikes" law
276
675000
2000
հայտնի «երեք հարվածների օրենքը»,
11:32
that would disconnect citizens from the Internet
277
677000
2000
համաձայն որի, քաղաքացիներին հեռացնում էին համացանցից
11:34
for file sharing,
278
679000
2000
ֆայլեր փոխանակելու համար,
11:36
which has been condemned by the U.N. Special Rapporteur
279
681000
3000
և որը հետագայում քննադատվեց ՄԱԿ-ի Ազատ
11:39
on Freedom of Expression
280
684000
2000
արտահայտման հատուկ զեկույցում
11:41
as being a disproportionate violation
281
686000
3000
որպես մարդկանց հաղորդակցման
11:44
of citizens' right to communications,
282
689000
2000
իրավունքի անհավասար խախտում պարունակող օրենք:
11:46
and has raised questions amongst civil society groups
283
691000
3000
Սա հասարակության քաղաքակիրթ շրջանակներում բարձրացրեց հարցեր,
11:49
about whether
284
694000
2000
այն մասին, որ
11:51
some political representatives
285
696000
2000
որոշ քաղաքական գործիչներ
11:53
are more interested in preserving
286
698000
2000
ավելի հետաքրքրված են պաշտպանել
11:55
the interests of the entertainment industry
287
700000
3000
ժամանցի ինդուստրիայի շահերը,
11:58
than they are in defending the rights of their citizens.
288
703000
2000
քան իրենց քաղաքացիներինը:
12:00
And here in the United Kingdom
289
705000
2000
Եվ այստեղ, Միացյալ Թագավորությունում
12:02
there's also concern over
290
707000
2000
ևս մտահոգիչ է
12:04
a law called the Digital Economy Act
291
709000
2000
Թվային տնտեսական ակտ կոչվող օրենքը,
12:06
that's placing more onus
292
711000
2000
որը սեփականատերերի ուսերին
12:08
on private intermediaries
293
713000
2000
դնում է պարտականություններ,
12:10
to police citizen behavior.
294
715000
4000
որոնք ուղղված են քաղաքացիների վարքը վերահսկելուն:
12:14
So what we need to recognize
295
719000
2000
Այսպիսով, պետք է ընդունենք,
12:16
is that if we want to have
296
721000
2000
որ որպեսզի ապագայում ունենանք
12:18
a citizen-centric Internet in the future,
297
723000
3000
քաղաքացու շահերը գերադասող ինտերնետ,
12:21
we need a broader and more sustained
298
726000
2000
մեզ հարկավոր է ավելի լայն ու դիմացկուն
12:23
Internet freedom movement.
299
728000
2000
ինտերնետային ազատության շարժում:
12:25
After all, companies didn't stop polluting groundwater
300
730000
3000
Չէ որ ընկերությունները չդադարեցին աղտոտել ստորգետնյա ջրերը՝
12:28
as a matter of course,
301
733000
3000
պարզապես դա ցանկանալով,
12:31
or employing 10-year-olds as a matter of course,
302
736000
2000
կամ չդադարեցրին աշխատացնել տաս տարեկան երեխաներին,
12:33
just because executives woke up one day
303
738000
2000
պարզապես, որովհետև ղեկավարները մի օր արթնացան
12:35
and decided it was the right thing to do.
304
740000
3000
ու որոշեցին որ դա ճիշտ չէ:
12:38
It was the result of decades of sustained activism,
305
743000
2000
Սրանք տասնամյակների համառ ակտիվիզմի արդյունք էին,
12:40
shareholder advocacy
306
745000
2000
բաժնետերերի և սպառողների
12:42
and consumer advocacy.
307
747000
2000
քարոզչության արդյունք:
12:44
Similarly, governments don't enact
308
749000
4000
Նմանապես, կառավարությունները չեն կիրառում
12:48
intelligent environmental and labor laws
309
753000
3000
խելացի բնապահպանական օրենքները և աշխատավորի օրենքները
12:51
just because politicians wake up one day.
310
756000
3000
պարզապես որովհետև նրանք մի օր արթնացան...
12:54
It's the result of very sustained and prolonged
311
759000
2000
Սրանք շատ համառ ու երկարատև
12:56
political activism
312
761000
2000
քաղաքական ակտիվիզմի արդյունք են,
12:58
that you get the right regulations,
313
763000
2000
որի արդյունքում ունենում ենք ճիշտ կարգուկանոն
13:00
and that you get the right corporate behavior.
314
765000
2000
և ունենում ենք ճիշտ կորպորատիվ վարք:
13:02
We need to make the same approach
315
767000
2000
Պետք է ցուցաբերենք նույն մոտեցումը
13:04
with the Internet.
316
769000
2000
ինտերնետի նկատմամբ:
13:06
We also are going to need
317
771000
2000
Մենք ունենք նաև
13:08
political innovation.
318
773000
2000
քաղաքական նորարարության կարիք:
13:10
Eight hundred years ago, approximately,
319
775000
3000
Մոտ 800 տարի առաջ,
13:13
the barons of England decided
320
778000
2000
Անգլիայի բարոնները որոշեցին,
13:15
that the Divine Right of Kings
321
780000
2000
որ թագավորներին վերապահվող աստվածային իրավունքները
13:17
was no longer working for them so well,
322
782000
3000
այլևս իրենց չեն արդարացնում,
13:20
and they forced King John
323
785000
2000
և նրանք ստիպեցին Ջոն թագավորին
13:22
to sign the Magna Carta,
324
787000
3000
ստորագրել «Մագնա Կարտան»,
13:25
which recognized
325
790000
2000
որի մեջ նշված էր,
13:27
that even the king
326
792000
2000
որ նույնիսկ թագավորը,
13:29
who claimed to have divine rule
327
794000
3000
ով ունի անսահմանափակ իրավունքներ,
13:32
still had to abide by a basic set of rules.
328
797000
3000
պետք է հետևի մի շարք պարզ կանոնների:
13:35
This set off a cycle
329
800000
3000
Սա հիմնեց մի ցիկլ,
13:38
of what we can call political innovation,
330
803000
2000
որը մենք անվանում ենք քաղաքական նորարարություն,
13:40
which led eventually to the idea of consent of the governed --
331
805000
3000
որը հանգամանքների բերումով վերաճեց «ենթարկվողների թույլտվությունների» գաղափարի,
13:43
which was implemented for the first time
332
808000
3000
որն առաջին անգամ կիրառվեց
13:46
by that radical revolutionary government
333
811000
3000
Ամերիկայի ռադիկալ հեղափոխական
13:49
in America across the pond.
334
814000
3000
կառավարության կողմից:
13:52
So now we need to figure out
335
817000
3000
Այսպիսով, անհրաժեշտ է հասկանալ,
13:55
how to build consent of the networked.
336
820000
2000
թե ինչպես ստեղծել «ցանցից օգտվողների թույլտվությունները»:
13:57
And what does that look like?
337
822000
2000
Եվ ինչի՞ այն կլինի նման:
13:59
At the moment, we still don't know.
338
824000
3000
Այս պահին, դեռևս չենք կարող դա ասել:
14:02
But it's going to require innovation
339
827000
4000
Բայց այն պետք է պահանջի նորարարական մոտեցումներ,
14:06
that's not only going to need
340
831000
3000
պետք է ուշադրությունը սևեռվի
14:09
to focus on politics,
341
834000
2000
ոչ միայն քաղաքականությանը,
14:11
on geopolitics,
342
836000
2000
գեոքաղաքականությանը,
14:13
but it's also going to need
343
838000
2000
այն պետք է նաև
14:15
to deal with questions
344
840000
3000
լուծի հարցեր, կապված
14:18
of business management, investor behavior,
345
843000
3000
բիզնեսի տնօրինման, ներդրողների վարքի,
14:21
consumer choice
346
846000
2000
սպառողի ընտրության
14:23
and even software design and engineering.
347
848000
4000
և նույնիսկ ծրագրային ապահովման դիզայնի և ստեղծման հետ:
14:27
Each and every one of us has a vital part to play
348
852000
3000
Մեզանից յուրաքանչյուրը կարևոր դեր պետք է խաղա
14:30
in building the kind of world
349
855000
3000
այնպիսի աշխարհ կառուցելու գործում,
14:33
in which government and technology
350
858000
3000
որտեղ կառավարությունն ու տեխնոլոգիան
14:36
serve the world's people and not the other way around.
351
861000
3000
ծառայում են աշխարհի մարդկանց, և ոչ թե հակառակը:
14:39
Thank you very much.
352
864000
2000
Անչափ շնորհակալ եմ:
14:41
(Applause)
353
866000
5000
(ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Rebecca MacKinnon - Internet freedom activistRebecca MacKinnon looks at issues of free expression, governance and democracy (or lack of) in the digital networks, platforms and services on which we are all more and more dependent.
Why you should listen
Rebecca MacKinnon is the director of the Ranking Digital Rights project at New America, which recently released its inaugural Corporate Accountability Index, ranking 16 Internet and telecommunications companies on their commitments, policies and practices affecting users’ freedom of expression and privacy. (An expanded Index will be released in 2017.) She is the author of Consent of the Networked, a book investigating the future of liberty in the Internet age, and has been engaging in the debate about how to fight global terrorism while keeping a free and open Internet. A former head of CNN's Beijing and Tokyo bureaus, MacKinnon is an expert on Chinese Internet censorship and is one of the founders (with Ethan Zuckerman) of the Global Voices Online blog network.
Rebecca MacKinnon | Speaker | TED.com