TEDxPSU
Sam Richards: A radical experiment in empathy
Сем Ричардс: Радикален експеримент на емпатија
Filmed:
Readability: 2.8
1,777,039 views
Водејќи ги Американците од публика на TEDxPSU чекор по чекор низ мисловниот процес, социологот Сем Ричардс поставува невообичаен предизивик: можат ли да ги разберат - не да ги одобрат - туку да ги разберат мотивите на еден ирачки бунтовник? И оттаму, може ли вистински да ги разбереме другите и да чувствуваме емпатија кон нив?
Sam Richards - Sociologist
Sam Richards is a sociologist and teacher of the largest race relations course in the US. He argues that empathy is the core of sociology. Full bio
Sam Richards is a sociologist and teacher of the largest race relations course in the US. He argues that empathy is the core of sociology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
My students often ask me,
0
0
3000
Моите студенти често ме прашуваат
00:18
"What is sociology?"
1
3000
2000
што е социологијата,
00:20
And I tell them, "It's the study
2
5000
2000
а јас им кажувам „Тоа е наука
00:22
of the way in which human beings
3
7000
2000
за начинот на кој човечките суштества
00:24
are shaped by things that they don't see."
4
9000
3000
се обликувани од страна на нештата кои не ги гледаат“.
00:27
And they say, "So how can I be a sociologist?
5
12000
4000
Потоа велат „Како можам да станам социолог?,
00:31
How can I understand those invisible forces?"
6
16000
2000
Како да ги разберам тие невидливи сили?“.
00:33
And I say, "Empathy.
7
18000
2000
И јас им кажувам „Со емпатија“.
00:35
Start with empathy.
8
20000
2000
Започнете со емпатија.
00:37
It all begins with empathy.
9
22000
3000
Сè започнува со емпатија.
00:40
Take yourself out of your shoes,
10
25000
2000
Излезете од сопствената кожа
00:42
put yourself into the shoes of another person."
11
27000
2000
и влезете во кожата на друга личност.
00:44
Here, I'll give you an example.
12
29000
3000
Ќе ви дадам еден пример.
00:47
So I imagine my life:
13
32000
2000
Замислувам каков би бил мојот живот
00:49
if a hundred years ago
14
34000
2000
доколку пред сто години
00:51
China had been the most powerful nation in the world
15
36000
2000
Кина била најмоќната нација на светот
00:53
and they came to the United States
16
38000
2000
и дошле во Соединетите Држави
00:55
in search of coal,
17
40000
2000
во потрага по јаглен
00:57
and they found it, and, in fact, they found lots of it right here.
18
42000
3000
и тука нашле големи количини јаглен.
01:00
And pretty soon, they began shipping that coal,
19
45000
3000
Набргу потоа, почнале да го извезуваат јагленот,
01:03
ton by ton,
20
48000
2000
тон по тон,
01:05
rail car by rail car, boatload by boatload,
21
50000
3000
вагон по вагон, брод по брод,
01:08
back to China and elsewhere around the world.
22
53000
4000
назад во Кина и насекаде низ светот.
01:12
And they got fabulously wealthy in doing so.
23
57000
3000
И на тој начин станале неверојатно богати.
01:15
And they built beautiful cities
24
60000
2000
Изградиле убави градови,
01:17
all powered on that coal.
25
62000
4000
сите придвижувани од тој јаглен.
01:22
And back here in the United States,
26
67000
3000
Додека пак овде, во Соединетите Држави,
01:25
we saw economic despair, deprivation.
27
70000
2000
има економски очај и беда.
01:27
This is what I saw.
28
72000
2000
Тоа е она што јас го видов.
01:29
I saw people struggling to get by,
29
74000
3000
Видов луѓе кои се мачат да излезат на крај,
01:32
not knowing what was what and what was next.
30
77000
3000
не знаејќи што е што, ниту што следува понатаму.
01:35
And then I asked myself the question.
31
80000
2000
Потоа си го поставив прашањето
01:37
I say, "How's it possible that we could be so poor here in the United States,
32
82000
3000
како е можно да сме толку сиромашни во Соединетите Држави,
01:40
because the coal is such a wealthy resource,
33
85000
2000
знаејќи колку вреден ресурс е јагленот
01:42
it's so much money?"
34
87000
2000
и колку многу пари вреди.
01:44
And I realized,
35
89000
2000
И сфатив
01:46
because the Chinese ingratiated themselves
36
91000
3000
дека тоа е така бидејќи Кинезите се врзале
01:49
with a small ruling class here in the United States
37
94000
3000
со мала владејачка класа во Соединетите Држави
01:52
who stole all of that money and all of that wealth for themselves.
38
97000
4000
која ги украла сите пари и сето богатство само за нив.
01:56
And the rest of us, the vast majority of us,
39
101000
2000
А, останатите од нас, повеќето од нас,
01:58
struggle to get by.
40
103000
2000
се борат да излезат на крај.
02:00
And the Chinese gave this small ruling elite
41
105000
3000
Оваа мала владејачка класа од Кинезите добила
02:03
loads of military weapons and sophisticated technology
42
108000
3000
многу воено оружје и софистицирана технологија,
02:06
in order to ensure that people like me
43
111000
3000
за да бидат сигурни дека луѓето како мене
02:09
would not speak out against this relationship.
44
114000
3000
нема да се противат на оваа врска.
02:13
Does this sound familiar?
45
118000
3000
Ви звучи ова познато?
02:16
And they did things like train Americans
46
121000
2000
Тие ги обучувале Американците
02:18
to help protect the coal.
47
123000
2000
да помогнат во заштитата на јагленот.
02:20
And everywhere, were symbols of the Chinese --
48
125000
3000
Насекаде имало кинески симболи.
02:23
everywhere, a constant reminder.
49
128000
3000
Насекаде. Биле постојан потсетник.
02:26
And back in China,
50
131000
2000
Додека, пак, во Кина...
02:28
what do they say in China?
51
133000
2000
Што кажуваат во Кина?
02:30
Nothing. They don't talk about us. They don't talk about the coal.
52
135000
3000
Ништо. Не зборуваат за нас. Не зборуваат за јагленот.
02:33
If you ask them,
53
138000
2000
Доколку ги прашате,
02:35
they'll say, "Well, you know the coal, we need the coal.
54
140000
2000
ќе кажат „Па, знаете...ни треба јаглен.
02:37
I mean, come on, I'm not going to turn down my thermostat.
55
142000
3000
Мислам... сигурно нема да го намалам термостатот.
02:40
You can't expect that."
56
145000
3000
Не можете да го очекувате тоа.“
02:43
And so I get angry, and I get pissed,
57
148000
3000
Тука станувам лут и ми доаѓа преку глава,
02:46
as do lots of average people.
58
151000
2000
како и на многу други обични луѓе.
02:48
And we fight back, and it gets really ugly.
59
153000
3000
Почнуваме да се бориме и ситуацијата се влошува.
02:51
And the Chinese respond in a very ugly way.
60
156000
3000
Кинезите возвраќаат на многу лош начин.
02:55
And before we know it, they send in the tanks
61
160000
3000
И, дур да трепнеме, праќаат тенкови,
02:58
and then send in the troops,
62
163000
2000
па војници,
03:00
and lots of people are dying,
63
165000
2000
и многу луѓе умираат,
03:02
and it's a very, very difficult situation.
64
167000
5000
а ситуацијата станува многу, многу лоша.
03:07
Can you imagine what you would feel
65
172000
3000
Може да замислите како би се чувствувале
03:10
if you were in my shoes?
66
175000
2000
доколку бевте во моја кожа?
03:12
Can you imagine walking out of this building
67
177000
3000
Може ли да замислите кога ќе излезете од оваа зграда
03:15
and seeing a tank sitting out there
68
180000
2000
надвор да видите како стои тенк
03:17
or a truck full of soldiers?
69
182000
3000
или камион полн со војници?
03:20
And just imagine what you would feel.
70
185000
2000
Само замислете како би се чувствувале.
03:22
Because you know why they're here, and you know what they're doing here.
71
187000
3000
Бидејќи знаете зошто се овде и знаете што прават.
03:25
And you just feel the anger and you feel the fear.
72
190000
4000
Па, го чувствувате гневот и го чувствувате стравот.
03:29
If you can, that's empathy -- that's empathy.
73
194000
3000
Доколку можете, тоа е емпатија.
03:32
You've left your shoes, and you've stood in mine.
74
197000
3000
Излеговте од вашата и влеговте во мојата кожа.
03:35
And you've got to feel that.
75
200000
2000
Мора да го почувствувате тоа.
03:37
Okay, so that's the warm up.
76
202000
2000
Во ред, ова е загревањето.
03:39
That's the warm up.
77
204000
2000
Ова беше загревање.
03:41
Now we're going to have
78
206000
2000
Сега ќе го направиме
03:43
the real radical experiment.
79
208000
2000
вистинскиот радикален експеримент.
03:45
And so for the remainder of my talk, what I want you to do
80
210000
3000
Во остатокот од мојот говор сакам
03:48
is put yourselves in the shoes
81
213000
2000
да се ставите во кожата
03:50
of an ordinary Arab Muslim
82
215000
3000
на еден обичен араб муслиман
03:53
living in the Middle East --
83
218000
2000
кој живее на Блискиот Исток,
03:55
in particular, in Iraq.
84
220000
3000
поточно, во Ирак.
03:59
And so to help you,
85
224000
2000
Да ви помогнам...
04:01
perhaps you're a member of this middle class family in Baghdad --
86
226000
4000
Можеби сте член на ова семејство од средната класа во Багдад.
04:05
and what you want is the best for your kids.
87
230000
3000
Го сакате најдоброто за вашите деца.
04:08
You want your kids to have a better life.
88
233000
2000
Сакате вашите деца да имаат подобар живот.
04:10
And you watch the news, you pay attention,
89
235000
2000
Ги гледате вестите, следите што се случува,
04:12
you read the newspaper, you go down to the coffee shop with your friends,
90
237000
3000
читате весник, одите на кафе со пријателите,
04:15
and you read the newspapers from around the world.
91
240000
2000
читате весници од другите земји во светот.
04:17
And sometimes you even watch satellite,
92
242000
2000
Понекогаш дури и гледате сателитска програма,
04:19
CNN, from the United States.
93
244000
2000
гледате СиЕнЕн од Соединетите Држави,
04:21
So you have a sense of what the Americans are thinking.
94
246000
2000
па имате претстава како размислуваат Американците.
04:23
But really, you just want a better life for yourself.
95
248000
3000
Но, во основа, вие само сакате подобар живот.
04:26
That's what you want.
96
251000
2000
Тоа е она што го сакате.
04:28
You're Arab Muslim living in Iraq.
97
253000
2000
Вие сте арапски муслиман кој живее во Ирак.
04:30
You want a better life for yourself.
98
255000
2000
Сакате да имате подобар живот.
04:32
So here, let me help you.
99
257000
2000
Дозволете да ви помогнам
04:34
Let me help you with some things
100
259000
2000
околу тоа
04:36
that you might be thinking.
101
261000
2000
за што, можеби, размислувате.
04:38
Number one: this incursion into your land
102
263000
3000
Број еден: причината за упадот во вашата земја,
04:41
these past 20 years, and before,
103
266000
2000
во последните 20 и повеќе години,
04:43
the reason anyone is interested in your land, and particularly the United States,
104
268000
3000
и причината зошто секој е заинтересиран за вашата земја, особено Соединетите Држави,
04:46
it's oil.
105
271000
2000
е нафтата.
04:48
It's all about oil; you know that, everybody knows that.
106
273000
3000
Сè се врти околу нафтата! Вие го знаете тоа, сите го знаат тоа.
04:51
People here back in the United States know it's about oil.
107
276000
3000
Луѓето во САД знаат дека се работи за нафтата.
04:54
It's because somebody else
108
279000
2000
Причината е што некој друг
04:56
has a design for your resource.
109
281000
3000
има план за вашите ресурси.
04:59
It's your resource; it's not somebody else's.
110
284000
3000
Се работи за вашите ресурси, не за нечии туѓи.
05:02
It's your land; it's your resource.
111
287000
3000
Ваша земја, ваши ресурси.
05:05
Somebody else has a design for it.
112
290000
2000
Некој друг има план за нив.
05:07
And you know why they have a design?
113
292000
2000
А, знаете зошто имаат план?
05:09
You know why they have their eyes set on it?
114
294000
2000
Знаете зошто фрлиле око на нив?
05:11
Because they have an entire economic system
115
296000
2000
Бидејќи имаат цел економски систем
05:13
that's dependent on that oil --
116
298000
2000
кој зависи од таа нафта -
05:15
foreign oil,
117
300000
2000
туѓа нафта,
05:17
oil from other parts of the world that they don't own.
118
302000
3000
нафта од други делови на светот кои тие не ги поседуваат.
05:20
And what else do you think about these people?
119
305000
2000
Какво друго мислење имате за овие луѓе?
05:22
The Americans, they're rich.
120
307000
2000
Американците... тие се богати.
05:24
Come on, they live in big houses, they have big cars,
121
309000
2000
Ма, ајде, живеат во големи куќи, имаат големи коли,
05:26
they all have blond hair, blue eyes, they're happy.
122
311000
2000
сите се русокоси, имаат сини очи, среќни се.
05:28
You think that. It's not true, of course,
123
313000
2000
Така мислите. Секако, тоа не е вистина,
05:30
but that's the media impression, and that's like what you get.
124
315000
3000
но таков е впечатокот од медиумите и тоа ви се пласира.
05:33
And they have big cities,
125
318000
2000
Имаат големи градови,
05:35
and the cities are all dependent on oil.
126
320000
3000
а сите градови се зависни од нафта.
05:39
And back home, what do you see?
127
324000
2000
Додека дома, што гледате?
05:41
Poverty, despair, struggle.
128
326000
2000
Сиромаштија, очај, борба.
05:43
Look, you don't live in a wealthy country.
129
328000
3000
Не живеете во богата земја.
05:46
This is Iraq.
130
331000
3000
Ова е Ирак.
05:50
This is what you see.
131
335000
2000
Ова е она што го гледате.
05:52
You see people struggling to get by.
132
337000
2000
Гледате луѓе кои се борат да излезат на крај.
05:54
I mean, it's not easy; you see a lot of poverty.
133
339000
2000
Не е лесно. Гледате многу сиромаштија.
05:56
And you feel something about this.
134
341000
2000
И чувствувате нешто поради тоа.
05:58
These people have designs for your resource,
135
343000
2000
Овие луѓе имаат планови за вашите ресурси,
06:00
and this is what you see?
136
345000
2000
а ова е она што го гледате?
06:02
Something else you see that you talk about --
137
347000
2000
Гледате и уште нешто.
06:04
Americans don't talk about this, but you do.
138
349000
2000
Американците не зборуваат за тоа, но вие зборувате.
06:06
There's this thing, this militarization of the world,
139
351000
3000
Постои милитаризација на светот,
06:09
and it's centered right in the United States.
140
354000
2000
која потекнува токму од САД.
06:11
And the United States
141
356000
2000
Соединетите Држави
06:13
is responsible for almost one half
142
358000
3000
се одговорни за речиси една половина
06:16
of the world's military spending --
143
361000
2000
од светската воена потрошувачка.
06:18
four percent of the world's population.
144
363000
2000
Четири проценти од светската популација.
06:20
And you feel it; you see it every day.
145
365000
3000
Го чувствувате тоа, го гледате секој ден.
06:23
It's part of your life.
146
368000
2000
Тоа е дел од вашиот живот.
06:25
And you talk about it with your friends.
147
370000
2000
Зборувате за тоа со пријателите.
06:27
You read about it.
148
372000
3000
Читате за тоа.
06:30
And back when Saddam Hussein was in power,
149
375000
3000
Порано, кога Садам Хусеин беше на власт,
06:33
the Americans didn't care about his crimes.
150
378000
3000
на Американците не им беше гајле за неговите злосторства.
06:36
When he was gassing the Kurds and gassing Iran,
151
381000
2000
Кога фрлаше отровен гас врз Курдите и врз Иран,
06:38
they didn't care about it.
152
383000
2000
на нив не им беше гајле.
06:40
When oil was at stake,
153
385000
2000
Кога беше загрозена нафтата,
06:42
somehow, suddenly, things mattered.
154
387000
4000
некако одеднаш работите станаа важни.
06:47
And what you see, something else,
155
392000
2000
Гледате и нешто друго.
06:49
the United States,
156
394000
2000
Соединетите Држави,
06:51
the hub of democracy around the world,
157
396000
2000
центарот на демократијата во светот,
06:53
they don't seem to really be
158
398000
2000
изгледа не ги поддржуваат баш
06:55
supporting democratic countries all around the world.
159
400000
4000
демократските земји низ светот.
06:59
There are a lot of countries, oil-producing countries,
160
404000
3000
Има многу земји кои произведуваат нафта
07:02
that aren't very democratic, but supported by the United States.
161
407000
3000
и кои не се демократски, но ја имаат поддршката од САД.
07:05
That's odd.
162
410000
2000
Тоа е чудно.
07:07
Oh, these incursions, these two wars,
163
412000
3000
Овие упади, двете војни,
07:10
the 10 years of sanctions,
164
415000
2000
десетте години санкции,
07:12
the eight years of occupation,
165
417000
4000
осумте години окупација,
07:16
the insurgency that's been unleashed on your people,
166
421000
3000
бунтот што беше насочен против вашиот народ,
07:19
the tens of thousands, the hundreds of thousands
167
424000
3000
стотиците илјади
07:22
of civilian deaths,
168
427000
5000
мртви цивили...
07:27
all because of oil.
169
432000
3000
Сè поради нафтата.
07:30
You can't help but think that.
170
435000
2000
Сигурно го мислите тоа.
07:32
You talk about it.
171
437000
2000
Зборувате за тоа.
07:34
It's in the forefront of your mind always.
172
439000
3000
Секогаш ви е на ум.
07:37
You say, "How is that possible?"
173
442000
3000
Си велите „Како е можно тоа?“.
07:40
And this man, he's every man --
174
445000
3000
Овој човек, тој е секој човек...
07:43
your grandfather, your uncle,
175
448000
2000
вашиот дедо, вашиот чичко,
07:45
your father, your son,
176
450000
2000
вашиот татко, син,
07:47
your neighbor, your professor, your student.
177
452000
3000
вашиот сосед, професор, ученик.
07:50
Once a life of happiness and joy
178
455000
3000
Некогаш, живот на среќа и радост,
07:53
and suddenly, pain and sorrow.
179
458000
3000
и наеднаш болка и тага.
07:56
Everyone in your country
180
461000
3000
Секој човек во вашата земја
07:59
has been touched by the violence,
181
464000
3000
е погоден од насилството,
08:02
the bloodshed, the pain,
182
467000
2000
крвопроливањето, болката,
08:04
the horror, everybody.
183
469000
2000
ужасот... сите луѓе.
08:06
Not a single person in your country
184
471000
3000
Ниту еден човек од вашата земја
08:09
has not been touched.
185
474000
2000
не останал непогоден.
08:11
But there's something else.
186
476000
2000
Но, има и нешто друго
08:13
There's something else about these people,
187
478000
2000
во врска со овие луѓе,
08:15
these Americans who are there.
188
480000
2000
овие Американци.
08:17
There's something else about them that you see -- they don't see themselves.
189
482000
3000
Има уште нешто што вие го гледате, а тие не.
08:20
And what do you see? They're Christians.
190
485000
3000
Што е тоа? Тие се христијани.
08:23
They're Christians.
191
488000
2000
Христијани.
08:25
They worship the Christian God, they have crosses, they carry Bibles.
192
490000
3000
Го обожаваат христијанскиот бог, имаа крстови, носат Библии.
08:28
Their Bibles have a little insignia
193
493000
2000
На Библиите имаат мал знак,
08:30
that says "U.S. Army" on them.
194
495000
3000
на кој пишува „Армија на САД“.
08:34
And their leaders, their leaders:
195
499000
3000
А, нивните водачи...
08:37
before they send their sons and daughters
196
502000
2000
пред да ги пратат своите синови и ќерки
08:39
off to war in your country --
197
504000
2000
во војна во вашата земја,
08:41
and you know the reason --
198
506000
2000
а вие ја знаете причината за тоа,
08:43
before they send them off,
199
508000
2000
пред да ги пратат,
08:45
they go to a Christian church, and they pray to their Christian God,
200
510000
2000
одат во христијанска црква, се молат на нивниот христијански бог,
08:47
and they ask for protection and guidance from that god.
201
512000
3000
и бараат заштита и поддршка од тој бог.
08:50
Why?
202
515000
2000
Зошто?
08:52
Well, obviously, when people die in the war,
203
517000
4000
Па, очигледно е, кога ќе умрат луѓе во војната,
08:56
they are Muslims, they are Iraqis --
204
521000
2000
тоа да бидат муслимани, Ирачани,
08:58
they're not Americans.
205
523000
2000
а не Американци.
09:00
You don't want Americans to die. Protect our troops.
206
525000
3000
Не сакаат Американци да умираат. Заштити ги нашите трупи.
09:03
And you feel something about that --
207
528000
2000
И чувствувате нешто во врска со тоа.
09:05
of course you do.
208
530000
2000
Секако дека чувствувате.
09:07
And they do wonderful things.
209
532000
2000
Тие прават и убави нешта.
09:09
You read about it, you hear about it.
210
534000
2000
Читате и слушате за тоа.
09:11
They're there to build schools and help people, and that's what they want to do.
211
536000
2000
Градат училишта, им помагаат на луѓето. Тоа е она што сакаат да го прават.
09:13
They do wonderful things, but they also do the bad things,
212
538000
2000
Прават убави работи, ама исто така прават и лоши работи,
09:15
and you can't tell the difference.
213
540000
2000
а вие не можете да ја видите разликата.
09:17
And this guy, you get a guy like Lt. Gen. William Boykin.
214
542000
4000
Овој тип, полковник генерал Вилијам Бојкин...
09:21
I mean, here's a guy who says that your God is a false God.
215
546000
3000
вели дека вашиот бог е лажен бог.
09:24
Your God's an idol; his God is the true God.
216
549000
2000
Вашиот бог е идол, а неговиот бог е вистинскиот.
09:26
The solution to the problem in the Middle East, according to him,
217
551000
3000
Решението за проблемот на Блискиот Исток, според него,
09:29
is to convert you all to Christianity --
218
554000
2000
е сите вие да станете христијани.
09:31
just get rid of your religion.
219
556000
2000
Само откажете се од вашата религија.
09:33
And you know that. Americans don't read about this guy.
220
558000
2000
Го знаете тоа. Американците не читаат за овој тип.
09:35
They don't know anything about him, but you do.
221
560000
3000
Тие не знаат ништо за него, но вие знаете.
09:38
You pass it around. You pass his words around.
222
563000
2000
Зборувате за него и неговите изјави.
09:40
I mean this is serious. You're afraid.
223
565000
3000
Ова е сериозна работа.
09:43
He was one of the leading commanders in the second invasion of Iraq.
224
568000
3000
Тој беше еден од водечките команданти при втората инвазија на Ирак.
09:46
And you're thinking, "God, if this guy is saying that,
225
571000
3000
И си мислите „Боже, ако тој така мисли,
09:49
then all the soldiers must be saying that."
226
574000
2000
тогаш сите војници мора да го мислат истото.“
09:51
And this word here,
227
576000
2000
А, овој збор... (крстоносна)
09:53
George Bush called this war a crusade.
228
578000
2000
Џорџ Буш ја нарече оваа војна крстоносна.
09:55
Man, the Americans, they're just like, "Ah, crusade.
229
580000
2000
За Американците тоа ништо не значи.
09:57
Whatever. I don't know."
230
582000
2000
„Големото чудо“.
09:59
You know what it means.
231
584000
2000
Но, вие знаете што значи.
10:01
It's a holy war against Muslims.
232
586000
2000
Тоа е света војна против муслиманите.
10:03
Look, invade, subdue them, take their resources.
233
588000
3000
Нападни ги, потчини ги, земи им ги ресурсите.
10:06
If they won't submit, kill them.
234
591000
2000
Ако не сакаат да се потчинат, убиј ги.
10:08
That's what this is about.
235
593000
2000
Во тоа е работата.
10:10
And you're thinking, "My God, these Christians are coming to kill us."
236
595000
3000
И си мислите „Боже мој, па овие христијани доаѓаат да нè убијат.“
10:13
This is frightening.
237
598000
2000
Тоа е страшно.
10:15
You feel frightened. Of course you feel frightened.
238
600000
3000
Преплашени сте. Се разбира дека сте исплашени.
10:18
And this man, Terry Jones:
239
603000
3000
Овој човек, Тери Џоунс...
10:21
I mean here's a guy who wants to burn Korans, right?
240
606000
2000
тој е тип кој сака да спалува Курани.
10:23
And the Americans: "Ah, he's a knucklehead.
241
608000
2000
Американците велат „Ма, тој е удрен во главата.
10:25
He's a former hotel manager;
242
610000
2000
Порано бил хотелски менаџер.
10:27
he's got three-dozen members of his church."
243
612000
2000
Има триесеттина членови во својата црква.“
10:29
They laugh him off. You don't laugh him off.
244
614000
2000
Го исмеваат. Вам не ви е смешно.
10:31
Because in the context of everything else,
245
616000
2000
Бидејќи во контекст на сè друго,
10:33
all the pieces fit.
246
618000
2000
сите делови се вклопуваат.
10:35
I mean, of course, this is how Americans take it,
247
620000
2000
Американците така го сфаќаат,
10:37
so people all over the Middle East, not just in your country,
248
622000
2000
па затоа луѓето низ целиот Блиски Исток, не само во вашата земја,
10:39
are protesting.
249
624000
2000
протестираат.
10:41
"He wants to burn Korans, our holy book.
250
626000
2000
„Тој сака да спалува Курани, нашата света книга.
10:43
These Christians, who are these Christians?
251
628000
2000
Кои се овие христијани?
10:45
They're so evil, they're so mean --
252
630000
2000
Толку се злобни.
10:47
this is what they're about."
253
632000
2000
Такви се сите.“
10:49
This is what you're thinking as an Arab Muslim,
254
634000
2000
Вака размислувате како арапски муслиман,
10:51
as an Iraqi.
255
636000
2000
како Ирачанец.
10:53
Of course you're going to think this.
256
638000
2000
Се разбира дека ќе размислувате така.
10:55
And then your cousin
257
640000
2000
И тогаш вашиот братучед вели
10:57
says, "Hey cuz, check out this website.
258
642000
2000
„Еј, види ја оваа веб страница.
10:59
You've got to see this -- Bible Boot Camp.
259
644000
2000
Мора да го видиш ова. Библиски воен логор.
11:01
These Christians are nuts.
260
646000
2000
Овие христијаните се луди.
11:03
They're training their little kids to be soldiers for Jesus.
261
648000
3000
Ги тренираат своите деца да бидат Исусови војници.
11:06
And they take these little kids and they run them through these things
262
651000
2000
Ги подложуваат децата на вакви работи,
11:08
till they teach them how to say, "Sir, yes, sir,"
263
653000
2000
додека не научат како да викаат „да, капетане“
11:10
and things like grenade toss and weapons care and maintenance.
264
655000
3000
и како да фрлаат гранати, како да носат оружје.
11:13
And go to the website.
265
658000
2000
Оди на веб страницата.
11:15
It says "U.S. Army" right on it.
266
660000
2000
Пишува „Армија на САД“.
11:17
I mean, these Christians, they're nuts. How would they do this to their little kids?"
267
662000
3000
Христијаниве се луди. Како можат да им го прават тоа на своите деца?“
11:20
And you're reading this website.
268
665000
2000
Ја читате веб страницата...
11:22
And of course, Christians back in the United States, or anybody,
269
667000
3000
Се разбира, христијаните во САД
11:25
says, "Ah, this is some little, tiny church in the middle of nowhere."
270
670000
2000
велат „Тоа е некоја црквичка, во некое зафрлено место“.
11:27
You don't know that.
271
672000
2000
Ама, вие не го знаете тоа.
11:29
For you, this is like all Christians.
272
674000
3000
За вас, вака изгледаат сите христијани.
11:32
It's all over the Web, Bible Boot Camp.
273
677000
2000
Ги има на интернет... Библиски воен логор.
11:34
And look at this:
274
679000
2000
Видете го ова...
11:36
they even teach their kids --
275
681000
2000
Дури и ги тренираат своите деца
11:38
they train them in the same way the U.S. Marines train.
276
683000
2000
исто како и американските маринци.
11:40
Isn't that interesting.
277
685000
2000
Интересно, нели?
11:42
And it scares you, and it frightens you.
278
687000
2000
Тоа ве плаши.
11:44
So these guys, you see them.
279
689000
2000
Ги гледате овие момци?
11:46
You see, I, Sam Richards, I know who these guys are.
280
691000
3000
Јас, Сем Ричардс, знам кои се тие.
11:49
They're my students, my friends.
281
694000
2000
Тие се моите студенти, моите пријатели.
11:51
I know what they're thinking: "You don't know."
282
696000
2000
Знам што мислат. Но, вие не знаете.
11:53
When you see them,
283
698000
2000
За вас...
11:55
they're something else, they're something else.
284
700000
3000
тие се нешто друго.
11:58
That's what they are to you.
285
703000
3000
За вас, тие се ова... (христијански окупатори).
12:01
We don't see it that way in the United States,
286
706000
3000
Ние не ги гледаме така во САД,
12:04
but you see it that way.
287
709000
3000
но вие така ги гледате.
12:09
So here.
288
714000
2000
Така...
12:11
Of course, you got it wrong.
289
716000
2000
Секако, погрешно сте разбрале.
12:13
You're generalizing. It's wrong.
290
718000
3000
Генерализирате. Тоа е погрешно.
12:16
You don't understand the Americans.
291
721000
2000
Не ги разбирате Американците.
12:18
It's not a Christian invasion.
292
723000
2000
Тоа не е христијанска инвазија.
12:20
We're not just there for oil; we're there for lots of reasons.
293
725000
2000
Не сме таму само заради нафта, таму сме заради многу причини.
12:22
You have it wrong. You've missed it.
294
727000
2000
Погрешно сте разбрале. Сте ја промашиле поентата.
12:24
And of course, most of you don't support the insurgency;
295
729000
3000
Се разбира, повеќето од вас не ги поддржуваат бунтовниците.
12:27
you don't support killing Americans;
296
732000
2000
Не го поддржувате убивањето на Американци.
12:29
you don't support the terrorists.
297
734000
2000
Не ги поддржувате терористите.
12:31
Of course you don't. Very few people do.
298
736000
2000
Се разбира дека не. Многу малку луѓе го прават тоа.
12:33
But some of you do.
299
738000
3000
Ама, некои од вас ги поддржуваат.
12:36
And this is a perspective.
300
741000
3000
Ова е една гледна точка.
12:39
Okay, so now, here's what we're going to do.
301
744000
2000
Еве што ќе направиме сега...
12:41
Step outside of your shoes
302
746000
2000
Излезете од кожата
12:43
that you're in right now
303
748000
2000
во која што сте сега
12:45
and step back into your normal shoes.
304
750000
2000
и вратете се во својата нормална кожа.
12:47
So everyone's back in the room, okay.
305
752000
2000
Сите сте назад во собава...
12:49
Now here comes the radical experiment.
306
754000
2000
Сега следува радикалниот експеримент.
12:51
So we're all back home.
307
756000
2000
Сите се вративме дома.
12:53
This photo: this woman,
308
758000
2000
Фотографија на една жена...
12:55
man, I feel her.
309
760000
2000
Сочувствувам со неа.
12:57
I feel her.
310
762000
2000
Сочувствувам...
12:59
She's my sister,
311
764000
2000
Таа ми е сестра,
13:01
my wife, my cousin, my neighbor.
312
766000
3000
жена, братучетка, сосед...
13:04
She's anybody to me.
313
769000
2000
Таа ми е секој.
13:06
These guys standing there, everybody in the photo,
314
771000
2000
Овие луѓе... сите на фотографијата...
13:08
I feel this photo, man.
315
773000
3000
Сочувствувам со сите нив.
13:11
So here's what I want you to do.
316
776000
2000
Еве што сакам да направите.
13:13
Let's go back to my first example of the Chinese.
317
778000
3000
Да се вратиме на првиот пример со Кинезите.
13:17
So I want you to go there.
318
782000
2000
Сакам да се префрлите таму.
13:19
So it's all about coal, and the Chinese are here in the United States.
319
784000
3000
Значи, сè е околу јагленот, а Кинезите се во САД.
13:22
And what I want you to do is picture her as a Chinese woman
320
787000
2000
Сакам да ја замислите како Кинескиња,
13:24
receiving a Chinese flag
321
789000
3000
која го прима кинеското знаме,
13:27
because her loved one has died in America
322
792000
3000
бидејќи нејзиниот сакан умрел во Америка
13:30
in the coal uprising.
323
795000
2000
за време на бунтот за јагленот.
13:32
And the soldiers are Chinese,
324
797000
2000
Војниците се Кинези,
13:34
and everybody else is Chinese.
325
799000
2000
сите други се Кинези.
13:36
As an American, how do you feel about this picture?
326
801000
3000
Како Американец, како се чувствувате во врска со оваа слика?
13:41
What do you think about that scene?
327
806000
3000
Што мислите за оваа сцена?
13:46
Okay, try this. Bring it back.
328
811000
2000
Обидете се вака... Премотајте назад.
13:48
This is the scene here.
329
813000
2000
Еве ја сцената.
13:50
It's an American, American soldiers,
330
815000
2000
Тоа се Американци, американски војници,
13:52
American woman who lost her loved one
331
817000
2000
една Американка која го загубила својот сакан
13:54
in the Middle East -- in Iraq or Afghanistan.
332
819000
3000
на Блискиот Исток - во Ирак или Авганистан.
13:57
Now, put yourself in the shoes,
333
822000
2000
Сега, ставете се во кожата...
13:59
go back to the shoes
334
824000
2000
вратете се во кожата
14:01
of an Arab Muslim living in Iraq.
335
826000
3000
на арапот муслиман кој живее во Ирак.
14:05
What are you feeling and thinking
336
830000
3000
Што мислите и чувствувате
14:08
about this photo,
337
833000
2000
во врска со оваа фотографија,
14:10
about this woman?
338
835000
3000
за оваа жена?
14:20
Okay,
339
845000
2000
Добро...
14:22
now follow me on this,
340
847000
2000
Сега следете ме,
14:24
because I'm taking a big risk here.
341
849000
2000
затоа што превземам голем ризик.
14:26
And so I'm going to invite you to take a risk with me.
342
851000
3000
Ќе ве повикам и вие да ризикувате со мене.
14:29
These gentlemen here, they're insurgents.
343
854000
2000
Овие господа се бунтовници.
14:31
They were caught by the American soldiers,
344
856000
2000
Фатени се од страна на американски војници,
14:33
trying to kill Americans.
345
858000
2000
додека се обидувале да убијат Американци.
14:35
And maybe they succeeded. Maybe they succeeded.
346
860000
3000
Можеби и успеале во тоа.
14:38
Put yourself in the shoes
347
863000
2000
Ставете се во кожата
14:40
of the Americans who caught them.
348
865000
4000
на Американците кои што ги фатиле.
14:44
Can you feel the rage?
349
869000
2000
Можете ли да го почувствувате гневот?
14:46
Can you feel that you just want to take these guys
350
871000
2000
Можете ли да почувствувате како само сакате
14:48
and wring their necks?
351
873000
2000
да им го свиткате вратот?
14:50
Can you go there?
352
875000
2000
Можете ли да го замислите тоа?
14:52
It shouldn't be that difficult.
353
877000
2000
Не би требало да биде толку тешко.
14:54
You just -- oh, man.
354
879000
3000
Кога само би ги фатиле...
14:59
Now, put yourself in their shoes.
355
884000
4000
Сега, ставете се во нивна кожа.
15:05
Are they brutal killers
356
890000
2000
Дали се брутални убијци
15:07
or patriotic defenders?
357
892000
3000
или патриотски бранители?
15:10
Which one?
358
895000
2000
Што се?
15:13
Can you feel their anger,
359
898000
3000
Можете ли да ја почувствувате нивната лутина,
15:16
their fear,
360
901000
2000
нивниот страв,
15:18
their rage
361
903000
2000
нивниот гнев
15:20
at what has happened in their country?
362
905000
2000
за она што се случило во нивната земја?
15:22
Can you imagine
363
907000
2000
Можете ли да замислите
15:24
that maybe one of them in the morning
364
909000
3000
дека можеби еден од нив утрото тој ден
15:27
bent down to their child and hugged their child
365
912000
3000
се наведнал кон своето дете, го прегрнал
15:30
and said, "Dear, I'll be back later.
366
915000
4000
и рекол „Мило, ќе се вратам подоцна.
15:34
I'm going out to defend your freedom, your lives.
367
919000
3000
Одам да ја бранам твојата слобода, вашите животи.
15:37
I'm going out to look out for us,
368
922000
4000
Одам да се борам за нас,
15:41
the future of our country."
369
926000
2000
за иднината на нашата земја.“
15:43
Can you imagine that?
370
928000
2000
Можете ли да го замислите тоа?
15:45
Can you imagine saying that?
371
930000
3000
Замислите вие да го кажете тоа.
15:48
Can you go there?
372
933000
3000
Можете ли?
15:52
What do you think they're feeling?
373
937000
3000
Што мислите, што чувствуваат тие?
16:02
You see, that's empathy.
374
947000
2000
Тоа е емпатија.
16:04
It's also understanding.
375
949000
3000
Тоа е разбирање.
16:07
Now, you might ask,
376
952000
2000
Можеби ќе прашате...
16:09
"Okay, Sam, so why do you do this sort of thing?
377
954000
3000
„Сем, зошто го правиш ова?
16:12
Why would you use this example of all examples?"
378
957000
2000
Зошто го користиш токму овој пример од толку многу примери?“.
16:14
And I say, because ... because.
379
959000
3000
Јас ќе речам затоа што... затоа што...
16:17
You're allowed to hate these people.
380
962000
2000
Дозволено ви е да ги мразите овие луѓе.
16:19
You're allowed to just hate them
381
964000
3000
Може да ги мразите
16:22
with every fiber of your being.
382
967000
2000
со секој дел од вашето битие.
16:24
And if I can get you
383
969000
2000
И доколку успеам да ве натерам
16:26
to step into their shoes
384
971000
2000
да влезете во нивна кожа
16:28
and walk an inch,
385
973000
2000
и да почувствувате малку,
16:30
one tiny inch,
386
975000
2000
само малку,
16:32
then imagine the kind of sociological analysis
387
977000
3000
тогаш замислете каква социолошка анализа
16:35
that you can do in all other aspects of your life.
388
980000
4000
може да направите во сите други аспекти од вашите животи?
16:39
You can walk a mile
389
984000
2000
Многу подобро
16:41
when it comes to understanding
390
986000
2000
ќе можете да разберете
16:43
why that person's driving 40 miles per hour
391
988000
3000
зошто некој вози 65 километри на час
16:46
in the passing lane,
392
991000
3000
во лентата за претекнување,
16:49
or your teenage son,
393
994000
2000
или вашиот син тинејџер,
16:51
or your neighbor who annoys you
394
996000
2000
вашиот сосед кој ве нервира
16:53
by cutting his lawn on Sunday mornings.
395
998000
2000
кога го коси тревникот во недела наутро.
16:55
Whatever it is, you can go so far.
396
1000000
3000
Што и да е, ќе можете да го разберете многу подобро.
16:58
And this is what I tell my students:
397
1003000
2000
Ова им го кажуваме на моите студенти.
17:00
step outside of your tiny, little world.
398
1005000
4000
Излезете од вашиот ситен, мал свет.
17:04
Step inside of the tiny, little world
399
1009000
2000
Влезете во ситниот, мал свет
17:06
of somebody else.
400
1011000
2000
на некој друг.
17:08
And then do it again and do it again and do it again.
401
1013000
4000
Направете го тоа пак... и пак... и пак...
17:12
And suddenly all these tiny, little worlds,
402
1017000
2000
И наеднаш сите овие ситни, мали светови
17:14
they come together in this complex web.
403
1019000
2000
се поврзуваат во сложена мрежа.
17:16
And they build a big, complex world.
404
1021000
3000
Градат голем, сложен свет.
17:19
And suddenly, without realizing it,
405
1024000
2000
И наеднаш, без да забележите,
17:21
you're seeing the world differently.
406
1026000
3000
го гледате светот поинаку.
17:24
Everything has changed.
407
1029000
2000
Сè се сменило.
17:26
Everything in your life has changed.
408
1031000
2000
Сè во вашиот живот се сменило.
17:28
And that's, of course, what this is about.
409
1033000
3000
Во тоа е поентата.
17:31
Attend to other lives,
410
1036000
3000
Насочете се кон животите на другите,
17:34
other visions.
411
1039000
2000
кон визиите на другите.
17:36
Listen to other people,
412
1041000
2000
Слушајте ги другите луѓе.
17:38
enlighten ourselves.
413
1043000
3000
Да се просветлиме.
17:41
I'm not saying
414
1046000
2000
Не велам
17:43
that I support the terrorists in Iraq,
415
1048000
2000
дека ги поддржувам терористите во Ирак,
17:45
but as a sociologist,
416
1050000
2000
но како социолог
17:47
what I am saying
417
1052000
2000
велам дека
17:49
is I understand.
418
1054000
3000
јас разбирам.
17:53
And now perhaps -- perhaps -- you do too.
419
1058000
4000
А, сега можеби - можеби - разбирате и вие.
17:57
Thank you.
420
1062000
2000
Ви благодарам.
17:59
(Applause)
421
1064000
2000
(аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Sam Richards - SociologistSam Richards is a sociologist and teacher of the largest race relations course in the US. He argues that empathy is the core of sociology.
Why you should listen
Identifying himself as "an iconoclast from Toledo, Ohio," and identified by David Horowitz as one of the "101 Most Dangerous Academics in America," Sam Richards is one of the most provocative, and popular, sociology teachers in the country. Every year 725 students at Penn State University take his course on race and ethnic relations, where he attacks, with humor and courage, questions most would choose to avoid.
He is also the founder of the World in Conversation project. Every year, more than 7,000 students participate in its mission is to create a conscious dialogue around the politically incorrect thoughts of the participants, bringing them out in the open for inspection.
Sam Richards | Speaker | TED.com