ABOUT THE SPEAKER
Eve Ensler - Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere.

Why you should listen

Inspired by intimate conversations with friends, Eve Ensler wrote The Vagina Monologues. The play recounts tender, funny, gripping and horrifying stories she gathered from hundreds of women about their bodies, their sexual experiences, and yes, their vaginas. Since its first staging in 1996, it has been translated into more than 45 languages, performed in more than 120 countries and re-created as an HBO film.

The Vagina Monologues' success allowed Ensler to create V-Day, a global activist movement to end violence against women and girls, which has so far raised $85 million to prevent violence and protect abused women. In February 2011, Ensler received the Isabelle Stephenson Tony Award for her philanthropic work. Ensler has also drawn praise for The Good Body, a play that cuts to women's obsession with their appearance, and her film What I Want My Words to Do to You, which portrays a writing group she leads at a correctional facility for women. Today, she continues to find new projects and push the envelope. Her latest play, I Am an Emotional Creature: The Secret Life of Girls Around the World, hit the New York Times bestseller list and just wrapped a workshop production in Johannesburg -- nest stop is Paris and then Berkeley in June 2012.

More profile about the speaker
Eve Ensler | Speaker | TED.com
TEDWomen 2010

Eve Ensler: Suddenly, my body

Eve Ensler: Nagle, moje ciało

Filmed:
1,526,914 views

Poetka, pisarka, aktywistka Eve Ensler żyła swoimi myślami. W tym mocnym wykładzie z TEDWomen mówi o swoim życiowym oddzieleniu od własnego ciała i jak dwa wstrząsające wydarzenia pomogły jej nawiązać kontakt z rzeczywistością, fizycznością bycia człowiekiem.
- Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
For a long time,
0
0
2000
Od dawna
00:17
there was me, and my bodyciało.
1
2000
3000
byłam ja i moje ciało.
00:21
Me was composedopanowany of storieshistorie,
2
6000
3000
Ja było złożone z opowieści,
00:24
of cravingspragnienia, of strivingsdążenia,
3
9000
2000
żądz, dążeń,
00:26
of desirespragnienia of the futureprzyszłość.
4
11000
2000
pragnień przyszłości.
00:28
Me was tryingpróbować
5
13000
2000
Ja próbowało
00:30
not to be an outcomewynik of my violentgwałtowny pastprzeszłość,
6
15000
3000
nie być wynikiem mojej burzliwej przeszłości,
00:33
but the separationseparacja that had alreadyjuż occurredwystąpił
7
18000
2000
ale rozdzielenie ja i mojego ciała,
00:35
betweenpomiędzy me and my bodyciało
8
20000
2000
które już się wydarzyło
00:37
was a prettyładny significantznaczący outcomewynik.
9
22000
3000
było całkiem istotnym wynikiem.
00:40
Me was always tryingpróbować to becomestają się something, somebodyktoś.
10
25000
3000
Ja zawsze starało się zostać czymś, kimś.
00:43
Me only existedistniały in the tryingpróbować.
11
28000
3000
Ja istniało tylko w próbach.
00:46
My bodyciało was oftenczęsto in the way.
12
31000
3000
Moje ciało często stało na przeszkodzie.
00:49
Me was a floatingRuchomy headgłowa.
13
34000
2000
Ja było unoszącą się głową.
00:51
For yearslat, I actuallytak właściwie only worenosił hatskapelusze.
14
36000
3000
Przez lata nosiłam tylko kapepusze.
00:54
It was a way of keepingkonserwacja my headgłowa attachedprzywiązany.
15
39000
2000
Był to sposób na dołączenie głowy do reszty ciała.
00:56
It was a way of locatingLokalizowanie myselfsiebie.
16
41000
3000
Sposób umiejscowienia siebie.
00:59
I worriedzmartwiony that [if] I tookwziął my hatkapelusz off
17
44000
2000
Obawiałam się, że jeśli zdejmę kapelusz
01:01
I wouldn'tnie be here anymorejuż.
18
46000
2000
to zniknę.
01:03
I actuallytak właściwie had a therapistterapeuta who oncepewnego razu said to me,
19
48000
3000
Miałam nawet terapeutę, który raz powiedział do mnie:
01:06
"EveEwa, you've been comingprzyjście here for two yearslat,
20
51000
2000
"Eve, przychodzisz tu od dwóch lat,
01:08
and, to be honestszczery, it never occurredwystąpił to me that you had a bodyciało."
21
53000
3000
i, szczerze, nigdy nie przyszło mi do głowy, że masz ciało."
01:11
All this time I livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in the cityMiasto
22
56000
2000
Przez cały ten czas żyłam w mieście,
01:13
because, to be honestszczery,
23
58000
2000
ponieważ, uczciwie,
01:15
I was afraidprzestraszony of treesdrzewa.
24
60000
2000
obawiałam się drzew.
01:17
I never had babiesdzieci
25
62000
2000
Nigdy nie miałam dzieci,
01:19
because headsgłowy cannotnie może give birthnarodziny.
26
64000
2000
bo głowy nie rodzą.
01:21
BabiesDzieci actuallytak właściwie don't come out of your mouthusta.
27
66000
3000
Dzieci nie wyskakują z ust.
01:24
As I had no referenceodniesienie pointpunkt for my bodyciało,
28
69000
3000
Ponieważ nie miałam punktu odniesienia dla swojego ciała
01:27
I beganrozpoczął się to askzapytać other womenkobiety about theirich bodiesciała --
29
72000
3000
zaczęłam pytać inne kobiety o ich ciała --
01:30
in particularszczególny, theirich vaginaswaginy,
30
75000
2000
w szczególności ich pochwy,
01:32
because I thought vaginaswaginy were kinduprzejmy of importantważny.
31
77000
2000
ponieważ wydawało mi się, że waginy są dość istotne.
01:34
This led to me writingpisanie "The VaginaPochwy MonologuesMonologi,"
32
79000
2000
To doprowadziło mnie do napisania "Monologów waginy",
01:36
whichktóry led to me obsessivelyobsesyjnie and incessantlynieustannie
33
81000
3000
co spowodowało, że obsesyjnie i nieustająco
01:39
talkingmówić about vaginaswaginy everywherewszędzie I could.
34
84000
3000
mówiłam o waginach, gdzie tylko mogłam.
01:42
I did this in frontz przodu of manywiele strangersobcy.
35
87000
3000
Robiłam to przed wieloma obcymi.
01:45
One night on stageetap,
36
90000
2000
Pewnej nocy na scenie,
01:47
I actuallytak właściwie enteredweszła my vaginapochwa.
37
92000
3000
wręcz weszłam do swojej pochwy.
01:50
It was an ecstaticwniebowzięci experiencedoświadczenie.
38
95000
3000
To było ekstatyczne doświadczenie.
01:53
It scaredprzerażony me, it energizedpod napięciem me,
39
98000
3000
Wystraszyło mnie, naenergetyzowało
01:56
and then I becamestał się a drivennapędzany personosoba,
40
101000
3000
i stałam się zmotywowaną osobą,
01:59
a drivennapędzany vaginapochwa.
41
104000
2000
zmotywowaną waginą.
02:01
I beganrozpoczął się to see my bodyciało like a thing,
42
106000
3000
Zaczęłam postrzegać swoje ciało jako rzecz,
02:04
a thing that could moveruszaj się fastszybki,
43
109000
2000
rzecz, która może się szybko poruszać,
02:06
like a thing that could accomplishukończyć other things,
44
111000
2000
jako rzecz, która może osiągnąć inne rzeczy,
02:08
manywiele things, all at oncepewnego razu.
45
113000
3000
różne rzeczy, wszystkie na raz.
02:11
I beganrozpoczął się to see my bodyciało like an iPadiPad or a carsamochód.
46
116000
3000
Zaczęłam postrzegać swoje ciało jak iPad lub samochód.
02:14
I would drivenapęd it and demandżądanie things from it.
47
119000
2000
Prowadzę je i wymagam od niego rzeczy.
02:16
It had no limitsograniczenia. It was invincibleniezwyciężony.
48
121000
3000
Nie miało ograniczeń. Było niezwyciężone.
02:19
It was to be conqueredpodbili and masteredopanował like the EarthZiemia herselfsię.
49
124000
3000
Miało być podbijane i opanowywane jak sama Ziemia.
02:22
I didn't heednależy przestrzegać it;
50
127000
2000
Nie zważałam na nie.
02:24
no, I organizedzorganizowany it and I directedskierowany it.
51
129000
2000
Nie, organizowałam je i kierowałam nim.
02:26
I didn't have patiencecierpliwość for my bodyciało;
52
131000
2000
Nie miałam cierpliwości dla swojego ciała,
02:28
I snappedpstryknął it into shapekształt.
53
133000
2000
wtłaczałam je w dany kształt.
02:30
I was greedychciwy.
54
135000
2000
Byłam zachłanna.
02:32
I tookwziął more than my bodyciało had to offeroferta.
55
137000
2000
Brałam więcej niż ciało mogło dać.
02:34
If I was tiredzmęczony, I drankpił more espressosEspresso.
56
139000
3000
Jeśli byłam zmęczona, piłam więcej kawy z ekspresu.
02:37
If I was afraidprzestraszony, I wentposzedł to more dangerousniebezpieczny placesmiejsca.
57
142000
3000
Jeśli się bałam, szłam w niebezpieczniejsze miejsca.
02:40
Oh sure, sure, I had momentschwile of appreciationuznanie of my bodyciało,
58
145000
3000
O pewnie, pewnie, momentami doceniałam swoje ciało,
02:43
the way an abusivenadużycie parentrodzic
59
148000
2000
tak jak srogi rodzic
02:45
can sometimesczasami have a momentza chwilę of kindnessdobroć.
60
150000
2000
może mieć czasem moment życzliwości.
02:47
My fatherojciec was really kinduprzejmy to me
61
152000
2000
Mój ojciec był naprawdę dobry dla mnie
02:49
on my 16thth birthdayurodziny, for exampleprzykład.
62
154000
2000
na przykład na moje 16-te urodziny.
02:51
I heardsłyszał people murmurszmer from time to time
63
156000
2000
Słyszałam od czasu do czasu mruczenie innych,
02:53
that I should love my bodyciało,
64
158000
2000
że powinnam kochać swoje ciało,
02:55
so I learnednauczyli how to do this.
65
160000
2000
więc nauczyłam się, jak to robić.
02:57
I was a vegetarianwegetariańskie, I was sobertrzeźwy, I didn't smokepalić.
66
162000
3000
Byłam wegetarianką, byłam trzeźwa, nie paliłam.
03:00
But all that was just a more sophisticatedwyrafinowany way
67
165000
2000
Ale było to tylko bardziej wyrafinowanym sposobem
03:02
to manipulatemanipulować my bodyciało --
68
167000
2000
manipulowania moim ciałem --
03:04
a furtherdalej disassociationdysocjacji,
69
169000
2000
dalsza dysocjacja,
03:06
like plantingdo sadzenia a vegetablewarzywo fieldpole on a freewayFreeway.
70
171000
4000
jak sadzenie pola warzyw na autostradzie.
03:11
As a resultwynik of me talkingmówić so much about my vaginapochwa,
71
176000
3000
W wyniku mojego mówienia tak wiele o własnej waginie,
03:14
manywiele womenkobiety startedRozpoczęty to tell me about theirsich --
72
179000
3000
wiele kobiet zaczęło mi mówić o swoich --
03:17
theirich storieshistorie about theirich bodiesciała.
73
182000
2000
ich historie o ich ciałach.
03:19
ActuallyFaktycznie, these storieshistorie compelledzmuszony me around the worldświat,
74
184000
3000
To te historie skłoniły mnie do podróżowania
03:22
and I've been to over 60 countrieskraje.
75
187000
2000
i odwiedziłam ponad 60 krajów.
03:24
I heardsłyszał thousandstysiące of storieshistorie,
76
189000
2000
Słyszałam setki historii.
03:26
and I have to tell you, there was always this momentza chwilę
77
191000
2000
I muszę wam powiedzieć, że zawsze następował ten moment,
03:28
where the womenkobiety sharedudostępniony with me
78
193000
2000
kiedy kobiety dzieliły się ze mną
03:30
that particularszczególny momentza chwilę when she separatedrozdzielony from her bodyciało --
79
195000
4000
tą szczególną chwilą, kiedy oddzielały się od ciała --
03:34
when she left home.
80
199000
2000
kiedy opuszczały dom.
03:36
I heardsłyszał about womenkobiety beingistota molestedmolestowany in theirich bedsłóżka,
81
201000
4000
Słyszałam o kobietach molestowanych w ich łóżkach,
03:40
floggedchłostany in theirich burqasburqas,
82
205000
2000
biczowanych w burkach,
03:42
left for deadnie żyje in parkingparking lots,
83
207000
2000
zostawianych na śmierć na parkingach,
03:44
acidkwas burnedspalony in theirich kitchenskuchnie.
84
209000
2000
oparzonych kwasem w kuchniach.
03:46
Some womenkobiety becamestał się quietcichy and disappearedzniknął.
85
211000
3000
Niektóre kobiety cichły i zanikały.
03:49
Other womenkobiety becamestał się madszalony, drivennapędzany machinesmaszyny like me.
86
214000
3000
Inne kobiety stawały się dzikimi, zmotywowanymi maszynami jak ja.
03:53
In the middleśrodkowy of my travelingpodróżny,
87
218000
2000
W środku moich podróży
03:55
I turnedobrócony 40 and I beganrozpoczął się to hatenienawidzić my bodyciało,
88
220000
2000
skończyłam 40 lat i zaczęłam nienawidzić swojego ciała,
03:57
whichktóry was actuallytak właściwie progresspostęp,
89
222000
2000
co w rzeczywistości było postępem,
03:59
because at leastnajmniej my bodyciało existedistniały enoughdość to hatenienawidzić it.
90
224000
3000
ponieważ moje ciało przynajmniej istniało dostatecznie, by go nienawidzić.
04:02
Well my stomachżołądek -- it was my stomachżołądek I hatedznienawidzony.
91
227000
3000
Mój brzuch -- to swojego brzucha nienawidziłam.
04:05
It was proofdowód that I had not measuredwymierzony up,
92
230000
3000
Był to dowód na to, że nie dorosłam do swoich oczekiwań,
04:08
that I was oldstary and not fabulousfantastyczny and not perfectidealny
93
233000
3000
że byłam stara, a nie fantastyczna ani idealna
04:11
or ablezdolny to fitdopasowanie into the predeterminedwstępnie określone corporatezbiorowy imageobraz in shapekształt.
94
236000
4000
lub zdolna do wpasowania się w kolektywną wizję figury.
04:15
My stomachżołądek was proofdowód that I had failednie udało się,
95
240000
3000
Mój brzuch był dowodem na to, że zawiodłam,
04:18
that it had failednie udało się me, that it was brokenzłamany.
96
243000
3000
i że on mnie zawiódł.
04:21
My life becamestał się about gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of it and obsessingobsesyjnie about gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of it.
97
246000
3000
Moje życie zaczęło się koncentrować na tym, żeby się go pozbyć i obsesyjnie do tego dążyłam.
04:24
In factfakt, it becamestał się so extremeskrajny
98
249000
2000
W rzeczywistości stało się to tak radykalne,
04:26
I wrotenapisał a playgrać about it.
99
251000
2000
że napisałam o tym sztukę.
04:28
But the more I talkedrozmawialiśmy about it,
100
253000
2000
Ale im więcej o tym mówiłam,
04:30
the more objectifiedzobiektywizowany and fragmentedfragmentowane my bodyciało becamestał się.
101
255000
3000
tym bardziej uprzedmiotowione i rozfragmentowane stawało się moje ciało.
04:33
It becamestał się entertainmentzabawa; it becamestał się a newNowy kinduprzejmy of commoditytowar,
102
258000
3000
Stało się rozrywką, nowym rodzajem dobra,
04:36
something I was sellingsprzedawanie.
103
261000
3000
czymś na sprzedaż.
04:39
Then I wentposzedł somewheregdzieś elsejeszcze.
104
264000
2000
Potem przeszłam gdzie indziej.
04:41
I wentposzedł outsidena zewnątrz
105
266000
2000
Wyszłam poza
04:43
what I thought I knewwiedziałem.
106
268000
2000
to, co myślałam, że wiem.
04:45
I wentposzedł to the DemocraticDemokratycznej RepublicRepublika of CongoKongo.
107
270000
4000
Pojechałam do Demokratycznej Republiki Konga.
04:49
And I heardsłyszał storieshistorie
108
274000
2000
I usłyszałam opowieści,
04:51
that shatteredShattered all the other storieshistorie.
109
276000
2000
które zdruzgotały wszystkie inne opowieści.
04:53
I heardsłyszał storieshistorie
110
278000
2000
Słyszałam historie,
04:55
that got insidewewnątrz my bodyciało.
111
280000
2000
które weszły mi w ciało.
04:57
I heardsłyszał about a little girldziewczyna
112
282000
2000
Słyszałam o małej dziewczynce,
04:59
who couldn'tnie mógł stop peeingsika on herselfsię
113
284000
2000
która nie mogła przestać się moczyć,
05:01
because so manywiele growndorosły soldiersżołnierski
114
286000
2000
ponieważ tak wielu dorosłych żołnierzy
05:03
had shovedpopchnięty themselvessami insidewewnątrz her.
115
288000
3000
weszło w jej ciało.
05:06
I heardsłyszał an 80-year-old-roczny womankobieta
116
291000
2000
Słyszałam 80-latkę,
05:08
whosektórego legsnogi were brokenzłamany and pulledciągnięty out of her socketsgniazda
117
293000
3000
której nogi zostały złamane i wyciągnięte ze stawów
05:11
and twistedskręcone up on her headgłowa
118
296000
2000
i zarzucone na jej głowę,
05:13
as the soldiersżołnierski rapedzgwałcony her like that.
119
298000
2000
kiedy żołnierze gwałcili ją w ten sposób.
05:15
There are thousandstysiące of these storieshistorie,
120
300000
2000
Są tysiące takich historii.
05:17
and manywiele of the womenkobiety had holesdziury in theirich bodiesciała --
121
302000
3000
I wiele tych kobiet miało dziury w ciałach --
05:20
holesdziury, fistulaprzetoki --
122
305000
2000
otwory, przetoki --
05:22
that were the violationnaruszenie of warwojna --
123
307000
3000
które były nadużyciem wojny --
05:25
holesdziury in the fabrictkanina of theirich soulsdusze.
124
310000
3000
otwory w materii ich duszy.
05:28
These storieshistorie saturatednasycony my cellskomórki and nervesnerwowość,
125
313000
3000
Te historie przeniknęły moje komórki i nerwy.
05:31
and to be honestszczery,
126
316000
2000
I szczerze
05:33
I stoppedzatrzymany sleepingspanie for threetrzy yearslat.
127
318000
2000
przestałam spać na trzy lata.
05:35
All the storieshistorie beganrozpoczął się to bleedkrwawienia togetherRazem.
128
320000
3000
Wszystkie te opowieści krwawiły naraz.
05:38
The rapinggwałcenie of the EarthZiemia,
129
323000
2000
Gwałt Ziemi,
05:40
the pillagingplądrowanie of mineralsminerały,
130
325000
2000
grabieże minerałów,
05:42
the destructionzniszczenie of vaginaswaginy --
131
327000
2000
niszczenie wagin --
05:44
noneŻaden of these were separateoddzielny anymorejuż
132
329000
3000
żadne z tych nie było już odrębne
05:47
from eachkażdy other or me.
133
332000
2000
od siebie lub mnie.
05:49
MilitiasMilicji were rapinggwałcenie six-month-old6 miesięcznego babiesdzieci
134
334000
3000
Żołnierze gwałcili sześciomiesięczne niemowlęta,
05:52
so that countrieskraje fardaleko away
135
337000
2000
by dalekie kraje
05:54
could get accessdostęp to goldzłoto and coltankoltanu
136
339000
2000
miały dostęp do złota i koltanu
05:56
for theirich iPhonestelefonów iPhone and computerskomputery.
137
341000
3000
do swoich iPhone'ów i komputerów.
05:59
My bodyciało had not only becomestają się a drivennapędzany machinemaszyna,
138
344000
3000
Moje ciało stało się nie tylko zmotywowaną maszyną,
06:02
but it was responsibleodpowiedzialny now
139
347000
2000
ale było teraz także odpowiedzialne
06:04
for destroyingniszczenie other women'skobiet bodiesciała
140
349000
2000
za niszczenie ciał innych kobiet
06:06
in its madszalony questQuest to make more machinesmaszyny
141
351000
2000
w swoim szalonym poszukiwaniu, by produkować więcej maszyn,
06:08
to supportwsparcie the speedprędkość and efficiencywydajność of my machinemaszyna.
142
353000
4000
by wspierać szybkość i wydajność mojej maszyny.
06:12
Then I got cancernowotwór --
143
357000
2000
Potem zachorowałam na raka --
06:14
or I founduznany out I had cancernowotwór.
144
359000
2000
lub dowiedziałam się, że mam raka.
06:16
It arrivedprzybył like a speedingprzyspieszenie birdptak
145
361000
2000
To przyszło jak szybko lecący ptak
06:18
smashingSmashing into a windowpaneszybę.
146
363000
3000
roztrzaskujący się o szybę.
06:21
SuddenlyNagle, I had a bodyciało,
147
366000
2000
Nagle miałam ciało,
06:23
a bodyciało that was prickedstojące
148
368000
2000
które było kłute
06:25
and pokedszturchnął and puncturedprzebite,
149
370000
2000
i szturchane i przebijane.
06:27
a bodyciało that was cutciąć wideszeroki openotwarty,
150
372000
3000
Ciało, które było rozcinane,
06:30
a bodyciało that had organsnarządów removedUsunięto
151
375000
2000
ciało, z którego usuwano narządy
06:32
and transportedtransportowane and rearrangeduporządkowane and reconstructedpo przebudowie,
152
377000
3000
i przenoszono je i przekładano i rekonstruowano.
06:35
a bodyciało that was scannedzeskanowany
153
380000
2000
Ciało, które było skanowane
06:37
and had tubesrury shovedpopchnięty down it,
154
382000
2000
i do którego wprowadzano rury.
06:39
a bodyciało that was burningpalenie from chemicalschemikalia.
155
384000
3000
Ciało, które paliło od chemii.
06:42
CancerRaka explodedeksplodował
156
387000
2000
Rak rozsadził
06:44
the wallŚciana of my disconnectionodłączenie.
157
389000
3000
ścianę mojego odłączenia.
06:47
I suddenlynagle understoodzrozumiany that the crisiskryzys in my bodyciało
158
392000
3000
Nagle zrozumiałam, że kryzys mojego ciała,
06:50
was the crisiskryzys in the worldświat,
159
395000
2000
był kryzysem na świecie
06:52
and it wasn'tnie było happeningwydarzenie laterpóźniej,
160
397000
2000
i nie działo się to później,
06:54
it was happeningwydarzenie now.
161
399000
2000
a teraz.
06:56
SuddenlyNagle, my cancernowotwór was a cancernowotwór that was everywherewszędzie,
162
401000
3000
Nagle mój rak był rakiem, który jest wszędzie,
06:59
the cancernowotwór of crueltyokrucieństwo, the cancernowotwór of greedchciwość,
163
404000
3000
rakiem okrucieństwa, rakiem zachłanności,
07:02
the cancernowotwór that getsdostaje insidewewnątrz people
164
407000
2000
rakiem, który dostaje się do ludzi,
07:04
who liverelacja na żywo down the streetsulice from chemicalchemiczny plantsrośliny -- and they're usuallyzazwyczaj poorubogi --
165
409000
4000
którzy żyją na ulicach z substancji chemicznych zawartych w roślinach, a ci ludzie są zwykle biedni,
07:08
the cancernowotwór insidewewnątrz the coalwęgiel miner'sGórnika lungspłuca,
166
413000
2000
rakiem w płucach górnika,
07:10
the cancernowotwór of stressnaprężenie for not achievingosiągnięcia enoughdość,
167
415000
3000
rakiem ze stresu spowodowanego niedostatecznymi osiągnięciami,
07:13
the cancernowotwór of buriedpochowany traumauraz,
168
418000
2000
rakiem ukrytej traumy,
07:15
the cancernowotwór in cagedw klatce chickenskurczaki and pollutedzanieczyszczony fishryba,
169
420000
3000
rakiem kurcząt w klatkach i zanieczyszczonych ryb,
07:18
the cancernowotwór in women'skobiet uterusesmacic from beingistota rapedzgwałcony,
170
423000
3000
rakiem w macicach kobiet, które zostały zgwałcone,
07:21
the cancernowotwór that is everywherewszędzie from our carelessnessniedbalstwa.
171
426000
3000
rakiem, który jest wszędzie z powodu naszej niefrasobliwości.
07:24
In his newNowy and visionarywizjoner bookksiążka,
172
429000
3000
W swojej nowej i wizjonerskiej książce,
07:27
"NewNowy SelfSiebie, NewNowy WorldŚwiat,"
173
432000
2000
"New Self, New World" ("Nowe Ja, nowy świat")
07:29
the writerpisarz PhilipFilip ShepherdPasterz saysmówi,
174
434000
2000
pisarz Philip Shepherd mówi,
07:31
"If you are dividedpodzielony from your bodyciało,
175
436000
3000
"Jeśli jesteś oddzielony od swojego ciała,
07:34
you are alsorównież dividedpodzielony from the bodyciało of the worldświat,
176
439000
3000
jesteś także oddzielony od ciała świata,
07:37
whichktóry then appearspojawia się to be other than you
177
442000
2000
który wówczas wydaje się inny niż ty
07:39
or separateoddzielny from you,
178
444000
2000
lub odrębnym od ciebie,
07:41
ratherraczej than the livingżycie continuumkontinuum
179
446000
2000
raczej niż będący żywą ciągłością,
07:43
to whichktóry you belongnależeć."
180
448000
2000
do której należysz."
07:45
Before cancernowotwór,
181
450000
2000
Przed rakiem
07:47
the worldświat was something other.
182
452000
2000
świat był czymś innym.
07:49
It was as if I was livingżycie in a stagnantstagnacja poolbasen
183
454000
3000
To było jak gdybym żyła w stojącym stawie,
07:52
and cancernowotwór dynamitedwysadzona w powietrze the bouldergłaz
184
457000
2000
a rak wysadziłby kamień,
07:54
that was separatingrozsadzający me from the largerwiększy seamorze.
185
459000
3000
który oddzielał mnie od większego morza.
07:57
Now I am swimmingpływanie in it.
186
462000
3000
Teraz w nim pływam.
08:00
Now I laykłaść down in the grasstrawa
187
465000
2000
Teraz leżę na trawie
08:02
and I rubRUB my bodyciało in it,
188
467000
2000
i ocieram się o nią
08:04
and I love the mudbłoto on my legsnogi and feetstopy.
189
469000
3000
i kocham błoto na nogach i stopach.
08:07
Now I make a dailycodziennie pilgrimagePielgrzymka
190
472000
3000
Teraz odbywam codzienną pielgrzymkę
08:10
to visitodwiedzić a particularszczególny weepingpłacz willowWierzba by the SeineSeine,
191
475000
3000
by odwiedzić pewną wierzbę płaczącą w Seine
08:13
and I hungergłód for the greenZielony fieldspola
192
478000
2000
i tęsknię za zielonymi polami
08:15
in the bushkrzak outsidena zewnątrz BukavuBukavu.
193
480000
2000
między krzakami poza Bukavu.
08:17
And when it rainsdeszcze hardciężko raindeszcz,
194
482000
2000
A kiedy mocno pada,
08:19
I screamkrzyk and I runbiegać in circleskółka.
195
484000
3000
krzyczę i biegam w kółko.
08:22
I know that everything is connectedpołączony,
196
487000
4000
Wiem, że wszystko jest powiązane,
08:26
and the scarblizna that runsdziała the lengthdługość of my torsotułowia
197
491000
3000
a blizna, która przebiega przez mój tors
08:29
is the markingsoznaczenia of the earthquaketrzęsienie ziemi.
198
494000
2000
jest śladem po trzęsieniu ziemi.
08:31
And I am there with the threetrzy millionmilion in the streetsulice of Port-au-PrincePort-au-Prince.
199
496000
4000
I jestem z trzema milionami innych ludzi na ulicach Port-au-Prince.
08:35
And the fireogień that burnedspalony in me
200
500000
2000
A ogień, który we mnie płonie
08:37
on day threetrzy throughprzez sixsześć of chemochemioterapii
201
502000
3000
od trzeciego do szóstego dnia chemioterapii,
08:40
is the fireogień that is burningpalenie
202
505000
2000
jest ogniem, który płonie
08:42
in the forestslasy of the worldświat.
203
507000
2000
w lasach świata.
08:44
I know that the abscessropień
204
509000
2000
Wiem, że ropień,
08:46
that grewrósł around my woundrana after the operationoperacja,
205
511000
3000
który rozwinął się wokół mojej rany po operacji,
08:49
the 16 ouncesuncji of pussKot,
206
514000
2000
16 uncji ropy,
08:51
is the contaminatedzanieczyszczone GulfZatoka of MexicoMeksyk,
207
516000
3000
jest zanieczyszczoną Zatoką Meksykańską.
08:54
and there were oil-drenchedzalane olejem pelicanspelikany insidewewnątrz me
208
519000
3000
I były we mnie przesiąknięte ropą pelikany
08:57
and deadnie żyje floatingRuchomy fishryba.
209
522000
2000
i zdechłe ryby.
08:59
And the cathetersCewniki they shovedpopchnięty into me withoutbez properprawidłowe medicationlek
210
524000
3000
I cewniki, które wprowadzano we mnie bez odpowiedniego znieczulenia,
09:02
madezrobiony me screamkrzyk out
211
527000
2000
sprawiały, że krzyczałam tak,
09:04
the way the EarthZiemia crieskrzyki out from the drillingwiercenie.
212
529000
4000
jak Ziemia krzyczy z powodu odwiertów.
09:08
In my seconddruga chemochemioterapii,
213
533000
2000
Podczas mojej drugiej chemioterapii,
09:10
my mothermama got very sickchory
214
535000
2000
moja matka bardzo się rozchorowała
09:12
and I wentposzedł to see her.
215
537000
2000
i pojechałam ją odwiedzić.
09:14
And in the nameNazwa of connectednesswięzi,
216
539000
2000
I w imieniu połączenia,
09:16
the only thing she wanted before she diedzmarły
217
541000
3000
jedyną rzeczą, której pragnęła przed śmiercią
09:19
was to be broughtprzyniósł home
218
544000
2000
było sprowadzenie jej do domu
09:21
by her belovedukochany GulfZatoka of MexicoMeksyk.
219
546000
3000
nad ukochaną Zatokę Meksykańską.
09:24
So we broughtprzyniósł her home,
220
549000
2000
Więc sprowadziliśmy ją do domu
09:26
and I prayedmodlił się that the oilolej wouldn'tnie washmyć się up on her beachplaża
221
551000
2000
i modliłam się, by ropa nie zalała jej plaży
09:28
before she diedzmarły.
222
553000
2000
zanim umarła.
09:30
And gratefullyz wdzięcznością, it didn't.
223
555000
2000
Szczęśliwie się to nie stało.
09:32
And she diedzmarły quietlycicho in her favoriteulubiony placemiejsce.
224
557000
3000
I ona zmarła cicho w swoim ulubionym miejscu.
09:35
And a fewkilka weekstygodnie laterpóźniej, I was in NewNowy OrleansOrlean,
225
560000
2000
A kilka tygodni potem byłam w Nowym Orleanie
09:37
and this beautifulpiękny, spiritualduchowy friendprzyjaciel
226
562000
2000
i ta piękna, uduchowiona koleżanka
09:39
told me she wanted to do a healinggojenie for me.
227
564000
2000
powiedziała mi, że chce mnie uzdrawiać.
09:41
And I was honoredhonorowane.
228
566000
2000
Byłam tym zaszczycona.
09:43
And I wentposzedł to her housedom, and it was morningranek,
229
568000
2000
Poszłam do jej domu, a był to ranek,
09:45
and the morningranek NewNowy OrleansOrlean sunsłońce was filteringfiltracja throughprzez the curtainszasłony.
230
570000
3000
i rankiem słońce Nowego Orleanu przechodziło przez zasłony.
09:48
And my friendprzyjaciel was preparingprzygotowanie this bigduży bowlmiska,
231
573000
2000
A moja koleżanka przygotowywała wielką miskę.
09:50
and I said, "What is it?"
232
575000
2000
Powiedziałam: "Co to jest?".
09:52
And she said, "It's for you.
233
577000
2000
A ona powiedziała: "To dla ciebie.
09:54
The flowerskwiaty make it beautifulpiękny,
234
579000
3000
Kwiaty ją upiększają,
09:57
and the honeykochanie makesczyni it sweetSłodkie."
235
582000
2000
a miód osładza."
09:59
And I said, "But what's the waterwoda partczęść?"
236
584000
2000
I powiedziałam: "A co z tą wodą?"
10:01
And in the nameNazwa of connectednesswięzi,
237
586000
2000
I w imieniu łączności,
10:03
she said, "Oh, it's the GulfZatoka of MexicoMeksyk."
238
588000
3000
ona powiedziała: "Ach! To Zatoka Meksykańska."
10:06
And I said, "Of coursekurs it is."
239
591000
2000
a ja powiedziałam: "Oczywiście.".
10:08
And the other womenkobiety arrivedprzybył and they satsob in a circleokrąg,
240
593000
2000
Przyszły inne kobiety i usiadły w kręgu
10:10
and MichaelaMichaela bathedkąpała się my headgłowa with the sacredpoświęcony waterwoda.
241
595000
3000
i Michaela umyła moją głowę poświęconą wodą.
10:13
And she sangśpiewał -- I mean her wholecały bodyciało sangśpiewał.
242
598000
3000
I śpiewała -- chodzi mi o to, że całe jej ciało śpiewało.
10:16
And the other womenkobiety sangśpiewał
243
601000
2000
I inne kobiety śpiewały
10:18
and they prayedmodlił się for me and my mothermama.
244
603000
2000
i modliły się za mnie i moją matkę.
10:20
And as the warmciepły GulfZatoka washedumyty over my nakednagi headgłowa,
245
605000
3000
I kiedy ciepła Zatoka spływała po mojej nagiej głowie
10:23
I realizedrealizowany that it heldtrzymany
246
608000
2000
zrozumiałam, że zawiera w sobie
10:25
the bestNajlepiej and the worstnajgorszy of us.
247
610000
3000
to, co jest w nas najlepsze i najgorsze.
10:28
It was the greedchciwość and recklessnesslekkomyślność
248
613000
2000
Była tam chciwość i lekkomyślność,
10:30
that led to the drillingwiercenie explosioneksplozja.
249
615000
3000
które prowadziły do eksplozji odwiertów.
10:33
It was all the lieskłamstwa that got told
250
618000
2000
Były tam wszystkie kłamstwa wypowiedziane
10:35
before and after.
251
620000
2000
przed i po.
10:37
It was the honeykochanie in the waterwoda that madezrobiony it sweetSłodkie,
252
622000
2000
Miód w wodzie ją osładzał,
10:39
it was the oilolej that madezrobiony it sickchory.
253
624000
3000
olej sprawiał, że chorowała.
10:42
It was my headgłowa that was baldłysy --
254
627000
2000
To moja głowa była łysa
10:44
and comfortablewygodny now withoutbez a hatkapelusz.
255
629000
2000
i dobrze się czułam bez kapelusza.
10:46
It was my wholecały selfsamego siebie
256
631000
2000
Całe moje ja
10:48
meltingtopienie into Michaela'sMichaela lappodołek.
257
633000
2000
wtapiało się w kolana Michaeli.
10:50
It was the tearsłzy that were indistinguishablenie do odróżnienia from the GulfZatoka
258
635000
3000
Łzy nieodróżnialne od Zatoki
10:53
that were fallingspadanie down my cheekpoliczek.
259
638000
2000
spływały po moich policzkach.
10:55
It was finallywreszcie beingistota in my bodyciało.
260
640000
5000
W końcu było to moje ciało.
11:00
It was the sorrowsmutek
261
645000
2000
To żal
11:02
that's takenwzięty so long.
262
647000
2000
zabrał tyle czasu.
11:04
It was findingodkrycie my placemiejsce
263
649000
2000
Odnalezienie własnego miejsca
11:06
and the hugeolbrzymi responsibilityodpowiedzialność
264
651000
2000
i wielka odpowiedzialność
11:08
that comespochodzi with connectionpołączenie.
265
653000
2000
przychodzą z łącznością.
11:10
It was the continuingciąg dalszy devastatingniszczycielski warwojna in the CongoKongo
266
655000
3000
To była ciągła wyniszczająca wojna w Kongo
11:13
and the indifferenceobojętność of the worldświat.
267
658000
2000
i obojętność świata.
11:15
It was the CongoleseKongijskie womenkobiety
268
660000
2000
To kobiety z Kongo,
11:17
who are now risingpodniesienie up.
269
662000
2000
które teraz powstają.
11:19
It was my mothermama leavingodejście,
270
664000
2000
To było odejście mojej matki
11:21
just at the momentza chwilę
271
666000
2000
właśnie w chwili,
11:23
that I was beingistota bornurodzony.
272
668000
2000
kiedy się rodziłam.
11:25
It was the realizationRealizacja
273
670000
2000
Była to świadomość,
11:27
that I had come very closeblisko to dyingumierający --
274
672000
2000
że bardzo zbliżyłam się do umierania --
11:29
in the samepodobnie way that the EarthZiemia, our mothermama,
275
674000
3000
tak, jak Ziemia, nasza matka,
11:32
is barelyledwo holdingtrzymać on,
276
677000
3000
ledwo daje radę,
11:35
in the samepodobnie way that 75 percentprocent of the planetplaneta
277
680000
4000
jak 75% planety
11:39
are hardlyledwie scrapingskrobanie by,
278
684000
3000
ledwo udaje się przetrwać.
11:42
in the samepodobnie way
279
687000
2000
Tak,
11:44
that there is a recipePrzepis for survivalprzetrwanie.
280
689000
3000
jak jest recepta na przetrwanie.
11:47
What I learnednauczyli
281
692000
2000
Nauczyłam się,
11:49
is it has to do with attentionUwaga and resourceszasoby
282
694000
3000
że jest to związane z uwagą i zasobami,
11:52
that everybodywszyscy deserveszasługuje na.
283
697000
2000
na które wszyscy zasługują.
11:54
It was advocatingpropagowanie friendsprzyjaciele
284
699000
2000
To wspierający przyjaciele
11:56
and a dotingzaślepiony sistersiostra.
285
701000
2000
i kochająca siostra.
11:58
It was wisemądry doctorslekarze and advancedzaawansowane medicinelekarstwo
286
703000
2000
To mądrzy lekarze i zaawansowana medycyna
12:00
and surgeonsChirurdzy who knewwiedziałem what to do with theirich handsręce.
287
705000
3000
i chirurdzy, którzy wiedzieli co robić.
12:03
It was underpaidzaległy and really lovingkochający nursespielęgniarki.
288
708000
4000
To niedofinansowane i naprawdę kochające pielęgniarki.
12:07
It was magicmagia healersuzdrowicieli and aromaticaromatyczne oilsoleje.
289
712000
3000
To uzdrowiciele i aromatyczne olejki.
12:10
It was people who cameoprawa ołowiana witrażu with spellszaklęcia and ritualsrytuały.
290
715000
2000
To ludzi, którzy rzucali czary i odmawiali rytuały.
12:12
It was havingmający a visionwizja of the futureprzyszłość
291
717000
3000
To posiadanie wizji przyszłości
12:15
and something to fightwalka for,
292
720000
2000
i czegoś, o co warto walczyć,
12:17
because I know this struggleborykać się isn't my ownwłasny.
293
722000
3000
ponieważ wiem, że ta walka dotyczy nie tylko mnie.
12:20
It was a millionmilion prayersmodły.
294
725000
2000
To miliony modlitw.
12:22
It was a thousandtysiąc hallelujahsAlleluja
295
727000
2000
Tysiące "alleluja"
12:24
and a millionmilion omsOMS.
296
729000
2000
i milion "om".
12:26
It was a lot of angergniew,
297
731000
2000
To wiele złości,
12:28
insaneszalony humorhumor,
298
733000
2000
szalonego humoru,
12:30
a lot of attentionUwaga, outrageskandal.
299
735000
2000
wiele uwagi, oburzenia.
12:32
It was energyenergia, love and joyradość.
300
737000
3000
To była energia, miłość i radość.
12:35
It was all these things.
301
740000
2000
To było wszystkimi tymi rzeczami.
12:37
It was all these things.
302
742000
2000
To wszystkie te rzeczy.
12:39
It was all these things
303
744000
2000
To wszystkie te rzeczy
12:41
in the waterwoda, in the worldświat, in my bodyciało.
304
746000
3000
w wodzie, na świecie, w moim ciele.
12:44
(ApplauseAplauz)
305
749000
8000
(Oklaski)
Translated by Agata Lesnicka
Reviewed by Anna Ułanowicz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Eve Ensler - Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere.

Why you should listen

Inspired by intimate conversations with friends, Eve Ensler wrote The Vagina Monologues. The play recounts tender, funny, gripping and horrifying stories she gathered from hundreds of women about their bodies, their sexual experiences, and yes, their vaginas. Since its first staging in 1996, it has been translated into more than 45 languages, performed in more than 120 countries and re-created as an HBO film.

The Vagina Monologues' success allowed Ensler to create V-Day, a global activist movement to end violence against women and girls, which has so far raised $85 million to prevent violence and protect abused women. In February 2011, Ensler received the Isabelle Stephenson Tony Award for her philanthropic work. Ensler has also drawn praise for The Good Body, a play that cuts to women's obsession with their appearance, and her film What I Want My Words to Do to You, which portrays a writing group she leads at a correctional facility for women. Today, she continues to find new projects and push the envelope. Her latest play, I Am an Emotional Creature: The Secret Life of Girls Around the World, hit the New York Times bestseller list and just wrapped a workshop production in Johannesburg -- nest stop is Paris and then Berkeley in June 2012.

More profile about the speaker
Eve Ensler | Speaker | TED.com