TEDxTC
Jonathan Foley: The other inconvenient truth
Jonathan Foley: Inna niewygodna prawda
Filmed:
Readability: 4
881,631 views
Gwałtownie rosnące zapotrzebowanie na żywność spowodowało, że rolnictwo stało się głównym czynnikiem zmian klimatycznych, utraty bioróżnorodności i dewastacji środowiska. Podczas TEDxTC Jonathan Foley pokazuje, dlaczego niezwłocznie musimy wymyślić nowy rodzaj rolnictwa. (Nagranie pochodzi z TEDxTC.)
Jonathan Foley - Professor
Jonathan Foley studies complex environmental systems and their affects on society. His computer models have shown the deep impact agriculture is having on our planet. Full bio
Jonathan Foley studies complex environmental systems and their affects on society. His computer models have shown the deep impact agriculture is having on our planet. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Tonight, I want to have a conversation about
0
1000
1995
Chciałbym dzisiaj porozmawiać
00:14
this incredible global issue
1
2995
1934
o globalnym problemie
00:16
that's at the intersection of land use, food and environment,
2
4929
4537
użytkowania terenów, żywności
i środowiska,
i środowiska,
00:21
something we can all relate to,
3
9466
1321
który dotyczy nas wszystkich.
00:22
and what I've been calling the other inconvenient truth.
4
10787
2730
Nazywam to "inną niewygodną prawdą".
00:25
But first, I want to take you on a little journey.
5
13517
3277
Na początek pojedźmy w krótką podróż.
00:28
Let's first visit our planet, but at night,
6
16794
2796
Popatrzmy na naszą planetę, ale w nocy
00:31
and from space.
7
19590
1536
i z kosmosu.
00:33
This is what our planet looks like from outer space
8
21126
2951
Tak wygląda nasza planeta
00:36
at nighttime, if you were to take a satellite and travel
9
24077
2138
w nocy z pokładu satelity.
00:38
around the planet. And the thing you would notice first,
10
26215
2854
Pierwsze, co rzuca się w oczy,
00:41
of course, is how dominant the human presence
11
29069
3317
to szeroko rozpowszechniona obecność
00:44
on our planet is.
12
32386
2064
ludzi na tej planecie.
00:46
We see cities, we see oil fields,
13
34450
2735
Widzimy miasta, widzimy pola naftowe,
00:49
you can even make out fishing fleets in the sea,
14
37185
3197
da się nawet zauważyć
floty rybackie na morzach.
floty rybackie na morzach.
00:52
that we are dominating much of our planet,
15
40382
2564
Zdominowaliśmy dużą część planety,
00:54
and mostly through the use of energy
16
42946
1773
głównie przez używanie energii,
00:56
that we see here at night.
17
44719
1734
co można zaobserwować w nocy.
00:58
But let's go back and drop it a little deeper
18
46453
2174
Przypatrzmy się trochę bliżej
01:00
and look during the daytime.
19
48627
2042
i przy świetle słonecznym.
01:02
What we see during the day is our landscapes.
20
50669
3690
Za dnia widzimy różne krajobrazy.
01:06
This is part of the Amazon Basin, a place called Rondônia
21
54359
3553
To część Niziny Amazonki,
miejsce zwane Rondônią,
miejsce zwane Rondônią,
01:09
in the south-center part of the Brazilian Amazon.
22
57912
3590
w południowo-centralnej części
Amazonii Brazylijskiej.
Amazonii Brazylijskiej.
01:13
If you look really carefully in the upper right-hand corner,
23
61502
2616
W prawym górnym rogu
01:16
you're going to see a thin white line,
24
64118
2526
zobaczycie cienką, białą linię.
01:18
which is a road that was built in the 1970s.
25
66644
3378
To droga wybudowana w latach 70.
01:22
If we come back to the same place in 2001,
26
70022
3667
Wracając tam w 2001 r. zobaczymy,
01:25
what we're going to find is that these roads
27
73689
2257
że droga rozrosła się
01:27
spurt off more roads, and more roads after that,
28
75946
3850
i powstały kolejne drogi,
01:31
at the end of which is a small clearing in the rainforest
29
79796
3141
na końcu których jest polana
01:34
where there are going to be a few cows.
30
82937
2161
pod hodowlę krów.
01:37
These cows are used for beef. We're going to eat these cows.
31
85098
3312
To krowy na mięso. Będziemy je jeść.
01:40
And these cows are eaten basically in South America,
32
88410
2631
Trafią na stoły w Ameryce Południowej,
01:43
in Brazil and Argentina. They're not being shipped up here.
33
91041
2784
w Brazylii i Argentynie. Nie trafią tutaj.
01:45
But this kind of fishbone pattern of deforestation
34
93825
2736
Ale ten wzór wylesiania,
podobny do rybich ości,
podobny do rybich ości,
01:48
is something we notice a lot of around the tropics,
35
96561
2585
widać w wielu miejscach w tropikach,
01:51
especially in this part of the world.
36
99146
2228
zwłaszcza w tej części świata.
01:53
If we go a little bit further south in our little tour of the world,
37
101374
3323
Trochę dalej na południe
01:56
we can go to the Bolivian edge of the Amazon,
38
104697
2392
dotrzemy do boliwijskiej granicy Amazonii.
01:59
here also in 1975, and if you look really carefully,
39
107089
4136
W 1975, jeśli dobrze się przyjrzeć,
02:03
there's a thin white line through that kind of seam,
40
111225
3562
widać cienką, białą linię podobną do szwu,
02:06
and there's a lone farmer out there
41
114787
1312
i jedną samotną farmę
02:08
in the middle of the primeval jungle.
42
116099
2563
pośrodku pierwotnej dżungli.
02:10
Let's come back again a few years later, here in 2003,
43
118662
4773
Wróćmy tu w 2003 r.,
02:15
and we'll see that that landscape actually looks
44
123435
2528
a zobaczymy, że krajobraz
przypomina raczej
przypomina raczej
02:17
a lot more like Iowa than it does like a rainforest.
45
125963
2882
stan Iowa niż las deszczowy.
02:20
In fact, what you're seeing here are soybean fields.
46
128845
3368
To, co widzicie to uprawy soi.
02:24
These soybeans are being shipped to Europe and to China
47
132213
2873
Wysyła się ją do Europy i Chin
jako karmę dla zwierząt,
jako karmę dla zwierząt,
02:27
as animal feed, especially after the mad cow disease scare
48
135086
3746
zwłaszcza po panice wywołanej
przez chorobę szalonych krów
przez chorobę szalonych krów
02:30
about a decade ago, where we don't want to feed animals
49
138832
2541
10 lat temu, gdy nie chcieliśmy
karmić zwierząt
karmić zwierząt
02:33
animal protein anymore, because that can transmit disease.
50
141373
3430
białkiem zwierzęcym,
które może przenosić chorobę.
które może przenosić chorobę.
02:36
Instead, we want to feed them more vegetable proteins.
51
144803
2612
Zamiast tego karmimy je białkiem roślinnym.
02:39
So soybeans have really exploded,
52
147415
1792
Popyt na soję bardzo wzrósł,
02:41
showing how trade and globalization are
53
149207
3625
pokazując, jak handel i globalizacja
02:44
really responsible for the connections to rainforests
54
152832
2872
naprawdę wpływają na lasy deszczowe
02:47
and the Amazon -- an incredibly strange
55
155704
1937
i Amazonię - niesamowicie dziwny
02:49
and interconnected world that we have today.
56
157641
2716
i powiązany jest dzisiejszy świat.
02:52
Well, again and again, what we find as we look
57
160357
2321
Raz za razem
02:54
around the world in our little tour of the world
58
162678
2136
podczas tej małej wycieczki po świecie
02:56
is that landscape after landscape after landscape
59
164814
3751
zobaczymy, że mnóstwo miejsc
03:00
have been cleared and altered for growing food
60
168565
2769
oczyszczono i dostosowano
03:03
and other crops.
61
171334
2335
do uprawy roślin.
03:05
So one of the questions we've been asking is,
62
173669
2360
Nasuwają się pytania.
03:08
how much of the world is used to grow food,
63
176029
2488
Ile ziemi wykorzystuje rolnictwo,
03:10
and where is it exactly, and how can we change that
64
178517
2396
gdzie i jak zmieni się to w przyszłości
03:12
into the future, and what does it mean?
65
180913
2494
i co to właściwie oznacza?
03:15
Well, our team has been looking at this on a global scale,
66
183407
2968
Nasz zespół przyjrzał się temu
w globalnej skali,
w globalnej skali,
03:18
using satellite data and ground-based data kind of to track
67
186375
2920
używając danych satelitarnych i lokalnych
03:21
farming on a global scale.
68
189295
2184
do oszacowania wpływu rolnictwa.
03:23
And this is what we found, and it's startling.
69
191479
3712
Doszliśmy do zdumiewających wniosków.
03:27
This map shows the presence of agriculture
70
195191
2791
Ta mapa ukazuje obecność rolnictwa
03:29
on planet Earth.
71
197982
2064
na Ziemi.
03:32
The green areas are the areas we use to grow crops,
72
200046
2960
Zielone obszary wykorzystuje się pod uprawy,
03:35
like wheat or soybeans or corn or rice or whatever.
73
203006
3201
jak pszenica, soja, kukurydza czy ryż.
03:38
That's 16 million square kilometers' worth of land.
74
206207
4264
Łącznie to 16 mln kilometrów kwadratowych.
03:42
If you put it all together in one place,
75
210471
2124
Zebrane razem dałyby obszar
03:44
it'd be the size of South America.
76
212595
2667
wielkości Ameryki Południowej.
03:47
The second area, in brown, is the world's pastures
77
215262
2676
Na brązowo zaznaczono pastwiska,
03:49
and rangelands, where our animals live.
78
217938
2217
gdzie wypasa się zwierzęta.
03:52
That area's about 30 million square kilometers,
79
220155
2716
Łącznie to około 30 mln
kilometrów kwadratowych,
kilometrów kwadratowych,
03:54
or about an Africa's worth of land,
80
222871
2419
co odpowiada powierzchni Afryki,
03:57
a huge amount of land, and it's the best land, of course,
81
225290
2913
mnóstwo ziemi,
oczywiście najlepszej ziemi.
oczywiście najlepszej ziemi.
04:00
is what you see. And what's left is, like,
82
228203
2152
To, co pozostało, to na przykład
04:02
the middle of the Sahara Desert, or Siberia,
83
230355
2011
środek Sahary albo Syberia
04:04
or the middle of a rain forest.
84
232366
1691
albo środek lasu deszczowego.
04:06
We're using a planet's worth of land already.
85
234057
3745
Używamy najcenniejszych terenów planety.
04:09
If we look at this carefully, we find it's about 40 percent
86
237802
2791
Około 40% lądów
04:12
of the Earth's land surface is devoted to agriculture,
87
240593
2712
poświęcono na rolnictwo.
04:15
and it's 60 times larger
88
243305
2569
To 60 razy więcej
04:17
than all the areas we complain about,
89
245874
2575
niż inne obszary, na które narzekamy,
04:20
our suburban sprawl and our cities where we mostly live.
90
248449
3217
jak przerośnięte przedmieścia i miasta,
gdzie większość z nas mieszka.
gdzie większość z nas mieszka.
04:23
Half of humanity lives in cities today,
91
251666
2863
Połowa ludzkości mieszka teraz w miastach,
04:26
but a 60-times-larger area is used to grow food.
92
254529
3936
ale 60 razy większą powierzchnię zajmuje rolnictwo.
04:30
So this is an amazing kind of result,
93
258465
1919
To są zadziwiające wnioski
04:32
and it really shocked us when we looked at that.
94
260384
2177
i zaszokowało nas, gdy do nich doszliśmy.
04:34
So we're using an enormous amount of land for agriculture,
95
262561
2704
Wykorzystujemy olbrzymie tereny pod rolnictwo,
04:37
but also we're using a lot of water.
96
265265
2706
ale przy okazji zużywamy mnóstwo wody.
04:39
This is a photograph flying into Arizona,
97
267971
2528
To zdjęcie pochodzi z Arizony.
04:42
and when you look at it, you're like,
98
270499
809
Patrząc można zapytać:
04:43
"What are they growing here?" It turns out
99
271308
1127
"Co tutaj posadzili?".
04:44
they're growing lettuce in the middle of the desert
100
272435
2932
Okazuje się, że to sałata
na środku pustyni,
na środku pustyni,
04:47
using water sprayed on top.
101
275367
2388
spryskiwana wodą.
04:49
Now, the irony is, it's probably sold
102
277755
1550
Pewnie sprzedają ją
04:51
in our supermarket shelves in the Twin Cities.
103
279305
2676
w supermarketach w Twin Cities.
04:53
But what's really interesting is, this water's got to come
104
281981
2312
Co interesujące, ta woda musi skądś się wziąć,
04:56
from some place, and it comes from here,
105
284293
2544
a pochodzi stąd,
04:58
the Colorado River in North America.
106
286837
2640
z rzeki Kolorado w Północnej Ameryce.
05:01
Well, the Colorado on a typical day in the 1950s,
107
289477
2648
To jest Kolorado w zwykły dzień w latach 50.
05:04
this is just, you know, not a flood, not a drought,
108
292125
2119
Nie mamy do czynienia z suszą ani powodzią.
05:06
kind of an average day, it looks something like this.
109
294244
2785
Tak ta rzeka wyglądała na co dzień.
05:09
But if we come back today, during a normal condition
110
297029
2904
Dzisiaj, przy normalnych warunkach
05:11
to the exact same location, this is what's left.
111
299933
3568
wody zostało tylko tyle.
05:15
The difference is mainly irrigating the desert for food,
112
303501
3002
Różnicę spowodowało
nawadnianie pól na pustyni,
nawadnianie pól na pustyni,
05:18
or maybe golf courses in Scottsdale, you take your pick.
113
306503
3556
a może pola golfowe w Scottsdale.
05:22
Well, this is a lot of water, and again, we're mining water
114
310059
2920
W każdym razie to bardzo dużo wody,
05:24
and using it to grow food,
115
312979
2407
zużywanej do podlewania upraw.
05:27
and today, if you travel down further down the Colorado,
116
315386
2680
Płynąc w dół Kolorado widać,
05:30
it dries up completely and no longer flows into the ocean.
117
318066
3280
że wyschła całkowicie
i nie wpływa już do oceanu.
i nie wpływa już do oceanu.
05:33
We've literally consumed an entire river in North America
118
321346
3128
Całkowicie zużyliśmy rzekę
05:36
for irrigation.
119
324474
2128
przez nawadnianie.
05:38
Well, that's not even the worst example in the world.
120
326602
1756
A nie jest to najgorszy przykład.
05:40
This probably is: the Aral Sea.
121
328358
2820
Ten prawdopodobnie jest: Jezioro Aralskie.
05:43
Now, a lot you will remember this from your geography classes.
122
331178
2904
Małe przypomnienie: znajduje się ono
05:46
This is in the former Soviet Union
123
334082
2059
na terenie byłego Związku Radzieckiego,
05:48
in between Kazakhstan and Uzbekistan,
124
336141
2572
między Kazachstanem a Uzbekistanem,
05:50
one of the great inland seas of the world.
125
338713
2448
jedno z większych
bezodpływowych jezior świata.
bezodpływowych jezior świata.
05:53
But there's kind of a paradox here, because it looks like
126
341161
2312
Jest tu pewien paradoks, bo wygląda
05:55
it's surrounded by desert. Why is this sea here?
127
343473
3522
jakby otaczała je pustynia.
Skąd się tu wzięło?
Skąd się tu wzięło?
05:58
The reason it's here is because, on the right-hand side,
128
346995
1963
Powodem są znajdujące się
po prawej stronie
po prawej stronie
06:00
you see two little rivers kind of coming down
129
348958
2492
dwie małe rzeki, płynące przez pustynię
06:03
through the sand, feeding this basin with water.
130
351450
3517
do tego zbiornika.
06:06
Those rivers are draining snowmelt from mountains
131
354967
2582
Rzeki zasilane są przez roztopy górskie
06:09
far to the east, where snow melts, it travels down the river
132
357549
2933
daleko na wschodzie. Woda spływa rzekami
06:12
through the desert, and forms the great Aral Sea.
133
360482
3200
przez pustynię i zasila Jezioro Aralskie.
06:15
Well, in the 1950s, the Soviets decided to divert that water
134
363682
4012
W latach 50. Sowieci postanowili
zmienić bieg rzeki,
zmienić bieg rzeki,
06:19
to irrigate the desert to grow cotton, believe it or not,
135
367694
2353
aby nawodnić w Kazachstanie uprawy bawełny,
06:22
in Kazakhstan, to sell cotton to the international markets
136
370047
3780
sprzedać ją na międzynarodowym rynku
06:25
to bring foreign currency into the Soviet Union.
137
373827
2060
i zarobić w obcych walutach.
06:27
They really needed the money.
138
375887
1926
Bardzo potrzebowali pieniędzy.
06:29
Well, you can imagine what happens. You turn off
139
377813
1996
Możecie wyobrazić sobie, co się stało.
06:31
the water supply to the Aral Sea, what's going to happen?
140
379809
2930
Co będzie, jeśli zamkniemy
dopływ wody do jeziora?
dopływ wody do jeziora?
06:34
Here it is in 1973,
141
382739
2448
Tak wyglądało w roku 1973,
06:37
1986,
142
385187
2212
1986,
06:39
1999,
143
387399
2804
1999,
06:42
2004,
144
390203
3055
2004
06:45
and about 11 months ago.
145
393258
4665
i 11 miesięcy temu.
06:49
It's pretty extraordinary.
146
397923
2049
To jest niesamowite.
06:51
Now a lot of us in the audience here live in the Midwest.
147
399972
3191
Wielu z widzów mieszka
na Środkowym Zachodzie.
na Środkowym Zachodzie.
06:55
Imagine that was Lake Superior.
148
403163
2660
Wyobraźcie sobie, że to Jezioro Górne.
06:57
Imagine that was Lake Huron.
149
405823
3274
Albo Huron.
07:01
It's an extraordinary change.
150
409097
1607
To niezwykła zmiana,
07:02
This is not only a change in water and
151
410704
2343
nie tylko jeśli chodzi
o wodę i linię brzegową.
o wodę i linię brzegową.
07:05
where the shoreline is, this is a change in the fundamentals
152
413047
2369
To fundamentalna zmiana
07:07
of the environment of this region.
153
415416
2257
w działaniu regionalnego środowiska.
07:09
Let's start with this.
154
417673
1284
Zacznijmy od tego.
07:10
The Soviet Union didn't really have a Sierra Club.
155
418957
2210
W ZSRR nie przejmowano się ekologią,
07:13
Let's put it that way.
156
421167
1540
więc na dnie jeziora nie znajdziemy nic miłego.
07:14
So what you find in the bottom of the Aral Sea ain't pretty.
157
422707
3404
więc na dnie jeziora nie znajdziemy nic miłego.
07:18
There's a lot of toxic waste, a lot of things
158
426111
1944
Wiele toksycznych śmieci, odpady,
07:20
that were dumped there that are now becoming airborne.
159
428055
2416
które teraz roznosi wiatr.
07:22
One of those small islands that was remote
160
430471
2132
Na jednej z tych małych, niedostępnych wysp
07:24
and impossible to get to was a site
161
432603
1612
dawniej przeprowadzano testy
07:26
of Soviet biological weapons testing.
162
434215
2696
sowieckiej broni biologicznej.
07:28
You can walk there today.
163
436911
1354
Dziś można tam dojść na piechotę.
07:30
Weather patterns have changed.
164
438265
1547
Pogoda się zmieniła.
07:31
Nineteen of the unique 20 fish species found only
165
439812
3309
19 z 20 gatunków ryb, żyjących tylko tam,
07:35
in the Aral Sea are now wiped off the face of the Earth.
166
443121
2950
w ostatnim czasie wyginęło.
07:38
This is an environmental disaster writ large.
167
446071
2880
To więcej niż katastrofa ekologiczna.
07:40
But let's bring it home.
168
448951
1495
Pokażę wam to dobitniej.
07:42
This is a picture that Al Gore gave me a few years ago
169
450446
2729
Tę fotografię dał mi Al Gore kilka lat temu.
07:45
that he took when he was in the Soviet Union
170
453175
1649
Zrobił ją podczas podróży do ZSRR
07:46
a long, long time ago,
171
454824
1262
dawno, dawno temu.
07:48
showing the fishing fleets of the Aral Sea.
172
456086
2996
Widać statki rybackie na Jeziorze Aralskim.
07:51
You see the canal they dug?
173
459082
2158
Widzicie wykopany kanał?
07:53
They were so desperate to try to, kind of, float the boats into
174
461240
2464
Desperacko próbowali wprowadzić łodzie
07:55
the remaining pools of water, but they finally had to give up
175
463704
2216
na resztki wody. Musieli się poddać.
07:57
because the piers and the moorings simply couldn't
176
465920
2464
bo nie nadążali z portową infrastrukturą
08:00
keep up with the retreating shoreline.
177
468384
2170
za wycofującą się linią brzegową.
08:02
I don't know about you, but I'm terrified that future
178
470554
2011
Nie wiem jak was, ale mnie przeraża myśl,
08:04
archaeologists will dig this up and write stories about
179
472565
2398
że przyszli archeologowie to wykopią
08:06
our time in history, and wonder, "What were you thinking?"
180
474963
2820
i będą pytać: "Co wam przyszło do głowy?".
08:09
Well, that's the future we have to look forward to.
181
477783
3028
To jest ta przyszłość, której tak wyczekujemy.
08:12
We already use about 50 percent of the Earth's fresh water
182
480811
2913
Obecnie używamy 50% słodkich wód na Ziemi,
08:15
that's sustainable, and agriculture alone
183
483724
2192
co jest w miarę rozsądne, ale samo rolnictwo
08:17
is 70 percent of that.
184
485916
2400
używa z tego 70%.
08:20
So we use a lot of water, a lot of land for agriculture.
185
488316
3160
Rolnictwo wykorzystuje dużo wody i ziemi.
08:23
We also use a lot of the atmosphere for agriculture.
186
491476
3344
Wykorzystuje też atmosferę.
08:26
Usually when we think about the atmosphere,
187
494820
2336
Zazwyczaj gdy myślimy o atmosferze,
08:29
we think about climate change and greenhouse gases,
188
497156
2648
myślimy o zmianach klimatycznych
i gazach cieplarnianych,
i gazach cieplarnianych,
08:31
and mostly around energy,
189
499804
2056
skupiając się głównie na produkcji energii.
08:33
but it turns out agriculture is one of the biggest emitters
190
501860
2636
Otóż rolnictwo stanowi największe źródło
08:36
of greenhouse gases too.
191
504496
2052
emisji gazów cieplarnianych.
08:38
If you look at carbon dioxide from
192
506548
2056
Biorąc pod uwagę dwutlenek węgla
08:40
burning tropical rainforest,
193
508604
2152
z wypalania lasów deszczowych
08:42
or methane coming from cows and rice,
194
510756
2560
albo metan z hodowli bydła i uprawy ryżu,
08:45
or nitrous oxide from too many fertilizers,
195
513316
2913
czy związki azotu w wielu nawozach,
08:48
it turns out agriculture is 30 percent of the greenhouse
196
516229
2771
okazuje się, że to ponad 30%
08:51
gases going into the atmosphere from human activity.
197
519000
3016
emitowanych gazów cieplarnianych.
08:54
That's more than all our transportation.
198
522016
1854
To więcej niż emituje transport.
08:55
It's more than all our electricity.
199
523870
1750
To więcej niż emitują elektrownie.
08:57
It's more than all other manufacturing, in fact.
200
525620
2625
To więcej nic cała produkcja przemysłowa.
09:00
It's the single largest emitter of greenhouse gases
201
528245
3110
To największe źródło gazów cieplarnianych
09:03
of any human activity in the world.
202
531355
2320
w całej ludzkiej działalności.
09:05
And yet, we don't talk about it very much.
203
533675
2626
Niewiele się o tym mówi.
09:08
So we have this incredible presence today of agriculture
204
536301
3053
Rolnictwo jest wszechobecne,
09:11
dominating our planet,
205
539354
2137
zdominowało planetę.
09:13
whether it's 40 percent of our land surface,
206
541491
2358
Zajmuje 40% lądów,
09:15
70 percent of the water we use,
207
543849
2108
wykorzystuje 70% używanej wody
09:17
30 percent of our greenhouse gas emissions.
208
545957
2725
i emituje 30% gazów cieplarnianych.
09:20
We've doubled the flows of nitrogen and phosphorus
209
548682
2849
Podwoiliśmy obecność azotu i fosforu
09:23
around the world simply by using fertilizers,
210
551531
2463
w ekosystemach używając nawozów,
09:25
causing huge problems of water quality from rivers,
211
553994
2771
pogarszając jakość wód w rzekach,
09:28
lakes, and even oceans, and it's also the single biggest
212
556765
2717
jeziorach, a nawet oceanach.
09:31
driver of biodiversity loss.
213
559482
2675
To najważniejszy czynnik
utraty bioróżnorodności.
utraty bioróżnorodności.
09:34
So without a doubt, agriculture is
214
562157
2101
Bez wątpienia rolnictwo jest
09:36
the single most powerful force unleashed on this planet
215
564258
3680
najpotężniejszą siłą na tej planecie
09:39
since the end of the ice age. No question.
216
567938
2619
od czasów epoki lodowcowej.
09:42
And it rivals climate change in importance.
217
570557
2980
Rywalizuje znaczeniem ze zmianami klimatu.
09:45
And they're both happening at the same time.
218
573537
2925
Obydwa zjawiska zachodzą równocześnie.
09:48
But what's really important here to remember is that
219
576462
2372
Trzeba podkreślić, że nie wszystko jest złe.
09:50
it's not all bad. It's not that agriculture's a bad thing.
220
578834
3268
Rolnictwo nie jest złe.
09:54
In fact, we completely depend on it.
221
582102
2180
Wszyscy na nim polegamy.
09:56
It's not optional. It's not a luxury. It's an absolute necessity.
222
584282
4440
To nie dodatek, nie luksus. To konieczność.
10:00
We have to provide food and feed and, yeah,
223
588722
2144
Musimy dostarczyć żywność i paszę,
10:02
fiber and even biofuels to something like seven billion people
224
590866
3856
włókna i biopaliwa dla 7 miliardów ludzi.
10:06
in the world today, and if anything,
225
594722
2736
Wiadomo, że popyt
10:09
we're going to have the demands on agriculture
226
597458
2030
tylko wzrośnie w przyszłości.
10:11
increase into the future. It's not going to go away.
227
599488
2538
Problem sam nie zniknie.
10:14
It's going to get a lot bigger, mainly because of
228
602026
2231
Będzie rósł, bo wzrośnie ilość ludzi.
10:16
growing population. We're seven billion people today
229
604257
2993
Jest nas 7 miliardów,
10:19
heading towards at least nine,
230
607250
2200
a będzie przynajmniej 9.
10:21
probably nine and a half before we're done.
231
609450
2792
Pewnie 9,5, zanim skończymy.
10:24
More importantly, changing diets.
232
612242
2377
Co ważne, zmienia się nasza dieta.
10:26
As the world becomes wealthier as well as more populous,
233
614619
3047
Bogatsze społeczeństwa
konsumują więcej mięsa,
konsumują więcej mięsa,
10:29
we're seeing increases in dietary consumption of meat,
234
617666
3067
którego wytworzenie zużywa więcej zasobów,
10:32
which take a lot more resources than a vegetarian diet does.
235
620733
3461
niż potrzebuje dieta wegetariańska.
10:36
So more people, eating more stuff, and richer stuff,
236
624194
3922
Więcej ludzi je coraz więcej i coraz lepiej,
10:40
and of course having an energy crisis at the same time,
237
628116
3201
a jednocześnie trwa kryzys energetyczny,
10:43
where we have to replace oil with other energy sources
238
631317
3473
bo musimy zamienić ropę
na inne źródła energii.
na inne źródła energii.
10:46
that will ultimately have to include some kinds of biofuels
239
634790
2571
Musimy uwzględnić użycie biopaliw
10:49
and bio-energy sources.
240
637361
1779
czy biomasy.
10:51
So you put these together. It's really hard to see
241
639140
2753
Gdy zbierze się to razem,
trudno sobie wyobrazić,
trudno sobie wyobrazić,
10:53
how we're going to get to the rest of the century
242
641893
2352
jak przetrwamy do końca stulecia
10:56
without at least doubling global agricultural production.
243
644245
4328
bez podwojenia produkcji rolnej.
11:00
Well, how are we going to do this? How are going to
244
648573
1949
Jak to zrobić?
11:02
double global ag production around the world?
245
650522
2793
Jak podwoić produkcję na całym świecie?
11:05
Well, we could try to farm more land.
246
653315
2688
Można uprawiać więcej ziemi.
11:08
This is an analysis we've done, where on the left is where
247
656003
2799
Wykonaliśmy taką analizę. Po lewej stan aktualny,
11:10
the crops are today, on the right is where they could be
248
658802
3494
po prawej potencjalne wykorzystanie,
11:14
based on soils and climate, assuming climate change
249
662296
2948
w oparciu o gleby i klimat,
zakładając, że zmiany klimatyczne
zakładając, że zmiany klimatyczne
11:17
doesn't disrupt too much of this,
250
665244
1841
nie zaburzą za bardzo tego obrazu.
11:19
which is not a good assumption.
251
667085
1888
Co nie jest dobrym założeniem.
11:20
We could farm more land, but the problem is
252
668973
2189
Możemy uprawiać więcej ziemi,
11:23
the remaining lands are in sensitive areas.
253
671162
2981
ale pozostałe tereny to zwykle obszary wrażliwe.
11:26
They have a lot of biodiversity, a lot of carbon,
254
674143
2038
Mają wiele bioróżnorodności,
11:28
things we want to protect.
255
676181
2434
którą chcemy chronić.
11:30
So we could grow more food by expanding farmland,
256
678615
2824
Można zwiększyć produkcję zwiększając farmy,
11:33
but we'd better not,
257
681439
1318
ale lepiej tego nie robić,
11:34
because it's ecologically a very, very dangerous thing to do.
258
682757
3666
bo niesie to ze sobą
wielkie ryzyko ekologiczne.
wielkie ryzyko ekologiczne.
11:38
Instead, we maybe want to freeze the footprint
259
686423
2384
Zamiast tego możemy spróbować
11:40
of agriculture and farm the lands we have better.
260
688807
3785
wydajniej wykorzystywać obecne tereny.
11:44
This is work that we're doing to try to highlight places
261
692592
2400
Próbowaliśmy określić,
11:46
in the world where we could improve yields
262
694992
2567
gdzie można poprawić plony
11:49
without harming the environment.
263
697559
2266
bez niszczenia środowiska.
11:51
The green areas here show where corn yields,
264
699825
2401
Na zielono zaznaczono dla przykładu
11:54
just showing corn as an example,
265
702226
2150
uprawy kukurydzy.
11:56
are already really high, probably the maximum you could
266
704376
2601
Są chyba maksymalnie wydajne
11:58
find on Earth today for that climate and soil,
267
706977
2878
dla danego klimatu i gleby.
12:01
but the brown areas and yellow areas are places where
268
709855
2351
Brązowe i żółte obszary to miejsca,
12:04
we're only getting maybe 20 or 30 percent of the yield
269
712206
2514
gdzie wydajność sięga tylko 20% -30%.
12:06
you should be able to get.
270
714720
1340
gdzie wydajność sięga tylko 20% -30%.
12:08
You see a lot of this in Africa, even Latin America,
271
716060
2318
Dużo ich w Afryce, Ameryce Łacińskiej
12:10
but interestingly, Eastern Europe, where Soviet Union
272
718378
2860
i co ciekawe także w Europie Wschodniej,
12:13
and Eastern Bloc countries used to be,
273
721238
2241
w krajach dawnego bloku wschodniego
12:15
is still a mess agriculturally.
274
723479
2224
gdzie wciąż nie zrobili z tym porządku.
12:17
Now, this would require nutrients and water.
275
725703
2633
To wymaga składników odżywczych i wody.
12:20
It's going to either be organic or conventional
276
728336
2133
Będzie to rolnictwo ekologiczne,
12:22
or some mix of the two to deliver that.
277
730469
1813
konwencjonalne albo mieszanina.
12:24
Plants need water and nutrients.
278
732282
2165
Rośliny potrzebują wody
i składników odżywczych.
i składników odżywczych.
12:26
But we can do this, and there are opportunities to make this work.
279
734447
3208
Jest szansa, że może się udać.
12:29
But we have to do it in a way that is sensitive
280
737655
2280
Ale trzeba uwzględnić przy tym
12:31
to meeting the food security needs of the future
281
739935
2609
przyszłe zapotrzebowanie na żywność
12:34
and the environmental security needs of the future.
282
742544
3263
i ochronę środowiska.
12:37
We have to figure out how to make this tradeoff between
283
745807
3014
Trzeba wypracować kompromis
12:40
growing food and having a healthy environment work better.
284
748821
3709
między produkcją żywności,
a ochroną środowiska.
a ochroną środowiska.
12:44
Right now, it's kind of an all-or-nothing proposition.
285
752530
2530
Obecne rozwiązania to "wszystko albo nic".
12:47
We can grow food in the background --
286
755060
1962
Można uprawiać pola.
12:49
that's a soybean field —
287
757022
1461
W tle widać uprawę soi.
12:50
and in this flower diagram, it shows we grow a lot of food,
288
758483
3127
Diagram pokazuje, że zbierzemy duże plony,
12:53
but we don't have a lot clean water, we're not storing
289
761610
2518
ale pojawią się problemy z czystą wodą,
12:56
a lot of carbon, we don't have a lot of biodiversity.
290
764128
2997
dwutlenkiem węgla, spadkiem bioróżnorodności.
12:59
In the foreground, we have this prairie
291
767125
2008
Na pierwszym planie mamy prerię,
13:01
that's wonderful from the environmental side,
292
769133
1558
która ma wielkie znaczenie dla środowiska,
13:02
but you can't eat anything. What's there to eat?
293
770691
3204
ale nie może nas wykarmić.
13:05
We need to figure out how to bring both of those together
294
773895
2537
Trzeba wymyślić, jak połączyć te role
13:08
into a new kind of agriculture that brings them all together.
295
776432
4110
i stworzyć nowy typ rolnictwa.
13:12
Now, when I talk about this, people often tell me,
296
780542
2211
Gdy o tym opowiadam, ludzie pytają:
13:14
"Well, isn't blank the answer?" -- organic food,
297
782753
3232
"Przecież już jest rozwiązanie".
Tu podają: ekologiczne uprawy,
Tu podają: ekologiczne uprawy,
13:17
local food, GMOs, new trade subsidies, new farm bills --
298
785985
4748
lokalną żywność, GMO,
subwencje, nowe ustawy.
subwencje, nowe ustawy.
13:22
and yeah, we have a lot of good ideas here,
299
790733
2767
Tak, mamy wiele sensownych pomysłów,
13:25
but not any one of these is a silver bullet.
300
793500
3073
ale żaden z nich nie stanowi złotego środka.
13:28
In fact, what I think they are is more like silver buckshot.
301
796573
2960
Rzeczywistość jest bardziej skomplikowana.
13:31
And I love silver buckshot. You put it together
302
799533
2512
Zebrane razem,
13:34
and you've got something really powerful,
303
802045
2318
wszystkie pomysły nabiorą mocy,
13:36
but we need to put them together.
304
804363
2400
ale trzeba je złożyć.
13:38
So what we have to do, I think, is invent a new kind
305
806763
2533
Trzeba wynaleźć nowy rodzaj rolnictwa,
13:41
of agriculture that blends the best ideas
306
809296
2684
na który składają się najlepsze idee
13:43
of commercial agriculture and the green revolution
307
811980
3105
konwencjonalnego rolnictwa
i zielonej rewolucji,
i zielonej rewolucji,
13:47
with the best ideas of organic farming and local food
308
815085
3552
oraz uprawy ekologiczne,
produkcja lokalna
produkcja lokalna
13:50
and the best ideas of environmental conservation,
309
818637
3408
i pomysły dotyczące ochrony środowiska.
13:54
not to have them fighting each other but to have them
310
822045
1805
Te idee nie mają się nawzajem zwalczać,
13:55
collaborating together to form a new kind of agriculture,
311
823850
3749
tylko współpracować
przy tworzeniu nowego rolnictwa
przy tworzeniu nowego rolnictwa
13:59
something I call "terraculture," or farming for a whole planet.
312
827599
4718
tzw. terrakultury, rolnictwa dla całej planety.
14:04
Now, having this conversation has been really hard,
313
832317
2984
Takie rozmowy są naprawdę trudne.
14:07
and we've been trying very hard to bring these key points
314
835301
2112
Próbowaliśmy przekonać poszczególne strony,
14:09
to people to reduce the controversy,
315
837413
2303
że zamiast się kłócić
14:11
to increase the collaboration.
316
839716
1500
lepiej jest współpracować.
14:13
I want to show you a short video that does kind of show
317
841216
2547
Pokażę wam krótkie nagranie,
14:15
our efforts right now to bring these sides together
318
843763
2330
podsumowanie obecnych starań
14:18
into a single conversation. So let me show you that.
319
846093
3726
do zwiększenia współpracy.
14:21
(Music)
320
849819
3661
(Muzyka)
14:25
("Institute on the Environment, University of Minnesota: Driven to Discover")
321
853480
3657
(Instytut Środowiska, Uniwersytet Minnesoty)
14:29
(Music)
322
857137
1441
(Muzyka)
14:30
("The world population is growing
323
858578
1648
Światowa populacja zwiększa się
14:32
by 75 million people each year.
324
860226
3013
o 75 milionów każdego roku.
14:35
That's almost the size of Germany.
325
863239
2433
To prawie tyle, co populacja Niemiec.
14:37
Today, we're nearing 7 billion people.
326
865672
2943
Zbliżamy się do przekroczenia
poziomu 7 miliardów.
poziomu 7 miliardów.
14:40
At this rate, we'll reach 9 billion people by 2040.
327
868615
2690
W tym tempie w 2040 roku
będzie nas 9 miliardów.
będzie nas 9 miliardów.
14:43
And we all need food.
328
871305
1768
Wszyscy potrzebujemy jedzenia.
14:45
But how?
329
873073
1351
Ale jak?
14:46
How do we feed a growing world without destroying the planet?
330
874424
2888
Jak wykarmić rosnącą populację
bez zniszczenia planety?
bez zniszczenia planety?
14:49
We already know climate change is a big problem.
331
877312
3245
Już wiemy, że zmiany klimatyczne
to duży problem.
to duży problem.
14:52
But it's not the only problem.
332
880557
1250
Ale to nie jedyny problem.
14:53
We need to face 'the other inconvenient truth.'
333
881807
2922
Musimy stawić czoła
"innej niewygodnej prawdzie".
"innej niewygodnej prawdzie".
14:56
A global crisis in agriculture.
334
884729
2548
Globalny kryzys w rolnictwie.
14:59
Population growth + meat consumption + dairy consumption + energy costs + bioenergy production = stress on natural resources.
335
887277
6259
Wzrost populacji + spożycie i nabiału + koszty energii + biopaliwa = zużycie zasobów naturalnych.
15:05
More than 40% of Earth's land has been cleared for agriculture.
336
893536
3449
Rolnictwo zużywa ponad 40% lądów na Ziemi.
15:08
Global croplands cover 16 million km².
337
896985
2006
Pola uprawne zajmują 16 mln km2.
15:10
That's almost the size of South America.
338
898991
3193
To prawie tyle, ile Ameryka Południowa.
15:14
Global pastures cover 30 million km².
339
902184
1795
Pastwiska zajmują 30 mln km2.
15:15
That's the size of Africa.
340
903979
2075
To tyle, co Afryka.
15:18
Agriculture uses 60 times more land than urban and suburban areas combined.
341
906054
4716
Rolnictwo używa 60 razy tyle miejsca
co miasta i przedmieścia łącznie.
co miasta i przedmieścia łącznie.
15:22
Irrigation is the biggest use of water on the planet.
342
910770
3712
Nawadnianie pochłania większość wody.
15:26
We use 2,800 cubic kilometers of water on crops every year.
343
914482
4374
2800 km3 wody idzie na uprawy każdego roku.
15:30
That's enough to fill 7,305 Empire State Buildings every day.
344
918856
3782
Wystarczy, aby codziennie 7305 razy
wypełnić Empire State Building.
wypełnić Empire State Building.
15:34
Today, many large rivers have reduced flows.
345
922638
2981
W wielu głównych rzekach spadł przepływ.
15:37
Some dry up altogether.
346
925619
2024
Niektóre całkowicie wyschły.
15:39
Look at the Aral Sea, now turned to desert.
347
927643
3984
Jezioro Aralskie zamieniło się w pustynię.
15:43
Or the Colorado River, which no longer flows to the ocean.
348
931627
3623
Rzeka Kolorado nie dopływa już do oceanu.
15:47
Fertilizers have more than doubled the phosphorus and nitrogen in the environment.
349
935250
3883
Nawozy ponad dwukrotnie zwiększyły
stężenia fosforu i azotu w środowisku.
stężenia fosforu i azotu w środowisku.
15:51
The consequence?
350
939133
1256
Efekty?
15:52
Widespread water pollution
351
940389
1984
Wszechobecne zanieczyszczenia wody
15:54
and massive degradation of lakes and rivers.
352
942373
2162
i olbrzymia degradacja jezior i rzek.
15:56
Surprisingly, agriculture is the biggest contributor to climate change.
353
944535
4374
Niespodziewanie, rolnictwo jest największym
źródłem zmian klimatycznych.
źródłem zmian klimatycznych.
16:00
It generates 30% of greenhouse gas emissions.
354
948909
2427
Produkuje 30% gazów cieplarnianych.
16:03
That's more than the emissions from all electricity and industry,
355
951336
2693
Więcej niż cały przemysł
i produkcja elektryczności,
i produkcja elektryczności,
16:06
or from all the world's planes, trains and automobiles.
356
954029
2976
czy wszystkie samoloty, pociągi i samochody.
16:09
Most agricultural emissions come from tropical deforestation,
357
957005
2368
Większość emisji pochodzi
z karczowania lasów deszczowych,
z karczowania lasów deszczowych,
16:11
methane from animals and rice fields,
358
959373
1376
metan z hodowli zwierząt i pól ryżowych,
16:12
and nitrous oxide from over-fertilizing.
359
960749
1832
a związki azotu z nawozów.
16:14
There is nothing we do that transforms the world more than agriculture.
360
962581
3255
Nic nie zmieniło świata tak, jak rolnictwo.
16:17
And there's nothing we do that is more crucial to our survival.
361
965836
3531
I nie ma nic bardziej kluczowego
dla naszego przetrwania.
dla naszego przetrwania.
16:21
Here's the dilemma...
362
969367
1506
Rodzi się problem...
16:22
As the world grows by several billion more people,
363
970873
4355
Jeśli przybędzie jeszcze kilka miliardów ludzi,
16:27
We'll need to double, maybe even triple, global food production.
364
975228
4584
trzeba będzie podwoić
albo nawet potroić produkcję żywności.
albo nawet potroić produkcję żywności.
16:31
So where do we go from here?
365
979812
1396
Jak tego dokonamy?
16:33
We need a bigger conversation, an international dialogue.
366
981208
2803
Potrzeba szerszego dialogu,
międzynarodowej współpracy.
międzynarodowej współpracy.
16:36
We need to invest in real solutions:
367
984011
1808
Zainwestujmy w realne rozwiązania.
16:37
incentives for farmers, precision agriculture, new crop varieties, drip irrigation,
368
985819
4338
Zachęty dla rolników, wydajną produkcję,
nowe odmiany roślin, racjonalne nawadnianie,
nowe odmiany roślin, racjonalne nawadnianie,
16:42
gray water recycling, better tillage practices, smarter diets.
369
990157
3661
recykling wody, wydajniejszą orkę,
przemyślaną dietę.
przemyślaną dietę.
16:45
We need everyone at the table.
370
993818
2206
Ważna jest każda opinia.
16:48
Advocates of commercial agriculture,
371
996024
1950
Przedstawiciele wielkich firm,
16:49
environmental conservation,
372
997974
1147
organizacji ekologicznych
16:51
and organic farming...
373
999121
1461
i ekologicznego rolnictwa...
16:52
must work together.
374
1000582
2035
muszą współpracować.
16:54
There is no single solution.
375
1002617
1558
Nie ma jednego rozwiązania.
16:56
We need collaboration,
376
1004191
1609
Potrzebujemy współpracy,
16:57
imagination,
377
1005800
1436
inwencji,
16:59
determination,
378
1007236
778
determinacji,
17:00
because failure is not an option.
379
1008014
3659
bo porażka nie wchodzi w grę.
17:03
How do we feed the world without destroying it?
380
1011673
3697
Jak wykarmimy świat nie niszcząc go?
17:07
Yeah, so we face one of the greatest grand challenges
381
1015370
2866
Stoimy przed jednym z największych problemów
17:10
in all of human history today:
382
1018236
2110
w historii cywilizacji.
17:12
the need to feed nine billion people
383
1020346
2674
Jak wykarmić 9 miliardów ludzi
17:15
and do so sustainably and equitably and justly,
384
1023020
3754
w sposób zrównoważony i sprawiedliwy,
17:18
at the same time protecting our planet
385
1026774
1701
a przy tym chronić planetę
17:20
for this and future generations.
386
1028475
2813
dla kolejnych pokoleń.
17:23
This is going to be one of the hardest things
387
1031288
1516
To będzie jeden
z najtrudniejszych problemów,
z najtrudniejszych problemów,
17:24
we ever have done in human history,
388
1032804
1871
z jakim przyjdzie się zmierzyć ludzkości.
17:26
and we absolutely have to get it right,
389
1034675
3250
Koniecznie musimy go rozwiązać
17:29
and we have to get it right on our first and only try.
390
1037925
4337
i to za pierwszym razem,
bo drugiego razu nie będzie.
bo drugiego razu nie będzie.
17:34
So thanks very much. (Applause)
391
1042262
3975
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Foley - ProfessorJonathan Foley studies complex environmental systems and their affects on society. His computer models have shown the deep impact agriculture is having on our planet.
Why you should listen
Dr. Jonathan Foley focusses on the complex relationship between global environmental systems and human civilization, using computer models to analyze changes in land use, ecosystems and resources around the world. After 15 years at the University of Wisconsin, Foley is now a professor and McKnight Presidential Chair in the Department of Ecology and director of the Institute on the Environment at the University of Minnesota.
Jonathan Foley | Speaker | TED.com