ABOUT THE SPEAKER
Marco Tempest - Techno-illusionist
Marco Tempest is a cyber illusionist, combining magic and technology to produce astonishing illusions.

Why you should listen

The Swiss magician began his performing career as a stage magician and manipulator, winning awards and establishing an international reputation. His interest in computer-generated imageryled him to incorporate video and digital technology in his work — and eventually to the development of a new form of contemporary illusion. The expansion of the Internet and social media provided more opportunities for digital illusions and ways of interacting with audiences and creating magically augmented realities. Tempest is a keen advocate of the open source community, working with artists, writers and technologists to create new experiences and research the practical uses of the technology of illusion. He is a Director’s Fellow at the MIT Media Lab.

More profile about the speaker
Marco Tempest | Speaker | TED.com
TED2012

Marco Tempest: The electric rise and fall of Nikola Tesla

Marco Tempest: Elektryzujący wzlot i upadek Nikoli Tesli

Filmed:
1,806,712 views

Wykorzystując projektor i rozkładaną książeczkę, Marco Tempest opowiada porywającą wizualnie historię Nikoli Tesli - zwanego "największym pasjonatem, jaki żył na Ziemi" - od triumfalnego wynalazku napięcia przemiennego, po ostatnie dni bez grosza przy duszy.
- Techno-illusionist
Marco Tempest is a cyber illusionist, combining magic and technology to produce astonishing illusions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:17
As a magicianmaga, I'm always interestedzainteresowany in performanceswystępy that incorporatewłączenie elementselementy of illusioniluzja.
0
1170
5189
Jako magika, interesują mnie pokazy,
zawierające elementy iluzji.
00:22
And one of the mostwiększość remarkableznakomity was the tanagraTanagra theaterteatr, whichktóry was popularpopularny in the
1
6372
5346
Jednym z najwspanialszych był teatr luster, tanagra,
00:27
earlywcześnie partczęść of the 20thth centurystulecie.
2
11718
2077
popularny na początku XX-go wieku.
00:29
It used mirrorslustra
3
13795
1916
Wykorzystywał lustra
00:31
to createStwórz the illusioniluzja of tinymalutki people
4
15711
2798
by tworzyć iluzję malutkich ludzi na miniaturowej scenie.
00:34
performingdziałający on a miniatureminiaturowe stageetap. Now, I won'tprzyzwyczajenie use mirrorslustra,
5
18509
4040
by tworzyć iluzję malutkich ludzi na miniaturowej scenie.
00:38
but this is my digitalcyfrowy tributehołd to the tanagraTanagra theaterteatr.
6
22549
5096
Nie używając luster, złożę teraz cyfrowy hołd teatrowi tanagra.
00:43
So let the storyfabuła beginzaczynać.
7
27645
6463
Nie używając luster, złożę teraz cyfrowy hołd teatrowi tanagra.
00:50
On a darkciemny and stormyburzliwy night -- really! --
8
34108
4938
Zacznijmy naszą opowieść. W ciemną i burzową noc... naprawdę!
00:54
it was the 10thth of JulyLipiec, 1856.
9
39046
4103
10 lipca 1856 roku
00:59
LightningBłyskawica litoświetlony the skyniebo,
10
43157
1944
błyskawica rozświetliła niebo
01:01
and a babydziecko was bornurodzony.
11
45101
2087
i narodziło się dziecko.
01:03
His nameNazwa was NikolaNikola,
12
47188
3008
Na imię dano mu Nikola,
01:06
NikolaNikola TeslaTesla.
13
50196
1644
Nikola Tesla.
01:07
Now the babydziecko grewrósł into a very smartmądry guy.
14
51840
3020
Dziecko wyrosło na bardzo mądrego faceta.
01:10
Let me showpokazać you.
15
54860
2144
Zobaczcie.
01:12
TeslaTesla, what is 236 multipliedpomnożone by 501?
16
57004
7548
Tesla, ile to jest 236 razy 501?
01:20
NikolaNikola TeslaTesla: The resultwynik is 118,236.
17
64552
4546
Nikola Tesla: Wynik to 118 236.
01:24
MarcoMarco TempestTempest: Now Tesla'sTesli brainmózg workedpracował in the mostwiększość extraordinaryniezwykły way.
18
69098
4573
Marco Tempest:
Mózg Tesli działał w niezwykły sposób.
01:29
When a wordsłowo was mentionedwzmiankowany,
19
73671
2153
Kiedy wypowiadano słowo,
01:31
an imageobraz of it
20
75824
1063
obraz tego słowa
01:32
instantlynatychmiast appearedpojawił się in his mindumysł.
21
76887
3201
natychmiast pojawiał się w jego umyśle.
01:35
TreeDrzewo. ChairKrzesło. GirlDziewczyna.
22
80088
5712
Drzewo. Krzesło. Dziewczyna.
01:41
They were hallucinationshalucynacje, whichktóry vanishedzniknął
23
85800
3183
To były złudzenia, które znikały
01:44
the momentza chwilę he touchedwzruszony them.
24
88983
1849
kiedy tylko ich dotknął.
01:46
ProbablyPrawdopodobnie a formformularz of synesthesiasynestezja.
25
90832
3568
Prawdopodobnie był to rodzaj synestezji.
01:50
But it was something
26
94400
1424
Była to cecha,
01:51
he laterpóźniej turnedobrócony to his advantageZaletą.
27
95824
3592
z której uczynił zaletę.
01:55
Where other scientistsnaukowcy would playgrać in theirich laboratorylaboratorium,
28
99416
3987
Gdy inni naukowcy działali w laboratoriach,
01:59
TeslaTesla createdstworzony his inventionswynalazki in his mindumysł.
29
103403
4119
Tesla tworzył swoje wynalazki w głowie.
02:03
NTNT: To my delightrozkosz, I discoveredodkryty I could visualizewyobrażać sobie my inventionswynalazki with the greatestnajwiększy facilityobiekt.
30
107538
6162
NT: Okryłem, że mogę wyobrazić sobie moje wynalazki
ze wszystkimi szczegółami.
02:09
MTMT: And when they workedpracował in the vividżywy playgroundplac zabaw of his imaginationwyobraźnia,
31
113700
4148
MT: Dopiero, kiedy działały w jego wyobrażonym świecie,
02:13
he would buildbudować them in his workshopwarsztat.
32
117860
2750
budował je w swoim warsztacie.
02:16
NTNT: I neededpotrzebne no modelsmodele, drawingsrysunki or experimentseksperymenty.
33
120610
3772
NT: Nie potrzebowałem modeli, rysunków czy eksperymentów.
02:20
I could pictureobrazek them as realreal in my mindumysł,
34
124382
3757
Mogłem je sobie wyobrażać
i uruchamiać w głowie,
02:24
and there I runbiegać it, testtest it and improveulepszać it.
35
128139
3530
tam je sprawdzać i doskonalić.
02:27
Only then do I constructzbudować it.
36
131669
2854
Dopiero potem budować
02:30
MTMT: His great ideapomysł
37
134523
1097
MT: Jego wybitnym pomysłem
02:31
was alternatingprzemian currentobecny.
38
135620
2151
był prąd przemienny.
02:33
But how could he convinceprzekonać the publicpubliczny that
39
137771
2504
Ale jak miał przekonać ludzi,
02:36
the millionsmiliony of voltsv requiredwymagany to make it work were safebezpieczny?
40
140275
5034
że potrzebne do niego miliony woltów
są bezpieczne?
02:41
To sellSprzedać his ideapomysł,
41
145309
1742
Aby sprzedać swój pomysł
02:42
he becamestał się a showmanshowman.
42
147051
2584
stał się showmanem.
02:45
NTNT: We are at the dawnświt of a newNowy agewiek,
43
149635
5302
NT: Jesteśmy na progu nowej ery,
02:50
the agewiek of electricityElektryczność.
44
154937
2227
ery elektryczności.
02:53
I have been ablezdolny, throughprzez carefulostrożny inventionwynalazek, to
45
157164
3706
Po wielu staraniach udało mi się
02:56
transmitprzekazać, with the meresam flickFlick of a switchprzełącznik,
46
160870
2460
przesłać elektryczność przez eter,
02:59
electricityElektryczność acrossprzez the etherEter.
47
163330
2261
jednym pstryknięciem przełącznika.
03:01
It is the magicmagia of sciencenauka.
48
165591
3347
To jest właśnie magia nauki.
03:04
(ApplauseAplauz)
49
168953
2577
(Brawa)
03:07
TeslaTesla has over 700 patentspatenty to his nameNazwa:
50
171530
5728
Tesla posiada ponad 700 patentów:
03:13
radioradio, wirelessbezprzewodowy telegraphytelegrafii,
51
177258
5848
radio, bezprzewodowy telegraf,
03:19
remotezdalny controlkontrola, roboticsRobotyka.
52
183106
7315
zdalne sterowanie, robotyka.
03:26
He even photographedsfotografowany the boneskości of the humanczłowiek bodyciało.
53
190421
5406
Fotografował nawet kości w ludzkim ciele.
03:31
But the highwysoki pointpunkt was the realizationRealizacja of a childhooddzieciństwo dreamśnić:
54
195827
4552
W końcu udało mu się także
ziścić marzenie z dzieciństwa:
03:36
harnessingwykorzystanie the ragingwściekły powersuprawnienie of NiagaraNiagara FallsFalls,
55
200379
5272
Okiełznać energię Wodospadu Niagara
03:41
and bringingprzynoszący lightlekki to the cityMiasto.
56
205651
4496
i dostarczyć miastu światło.
03:46
But Tesla'sTesli successpowodzenie didn't last.
57
210147
7184
Sukces Tesli nie trwał wiecznie.
03:53
NTNT: I had biggerwiększy ideaspomysły.
58
217331
2473
NT: Miałem większe wizje.
03:55
IlluminatingŚwietlnej the cityMiasto was only the beginningpoczątek.
59
219804
3182
Oświetlenie miasta było tylko początkiem.
03:58
A worldświat telegraphytelegrafii centercentrum -- imaginewyobrażać sobie newsAktualności,
60
222986
4744
Światowe centrum telegrafii -
wyobraźcie sobie wiadomości,
04:03
messageswiadomości, soundsDźwięki, imagesobrazy delivereddostarczone to
61
227730
3947
komunikaty, dźwięki, obrazy dostarczane
04:07
any pointpunkt in the worldświat
62
231677
1653
w dowolne miejsce na świecie
04:09
instantlynatychmiast and wirelesslybezprzewodowo.
63
233330
3953
natychmiast i bezprzewodowo.
04:13
MTMT: It's a great ideapomysł; it was a hugeolbrzymi projectprojekt. ExpensiveDrogich, too.
64
237283
4492
MT: To wspaniały pomysł
i ogromny projekt, ale kosztowny.
04:17
NTNT: They wouldn'tnie give me the moneypieniądze.
65
241775
2655
NT: Nie chcieli mi dać pieniędzy.
04:20
MTMT: Well, maybe you shouldn'tnie powinien have told them it could be used to contactkontakt other planetsplanety.
66
244430
3238
MT: Może niepotrzebnie wspominałeś o kontaktowaniu się z innymi planetami.
04:23
NTNT: Yes, that was a bigduży mistakebłąd.
67
247668
4223
NT: Tak, to był duży błąd.
04:27
MTMT: Tesla'sTesli careerkariera as an inventorwynalazca never recoveredodzyskane.
68
251891
4218
MT: Jako wynalazca
Tesla nigdy już nie wrócił do dawnej formy.
04:32
He becamestał się a reclusesamotnik.
69
256109
1856
Stał się odludkiem.
04:33
DodgedUniknął by deathśmierć,
70
257965
1800
Ze strachu przed śmiercią
04:35
he spentwydany much of his time
71
259765
1744
spędzał większość czasu
04:37
in his suiteApartament typu Suite at the Waldorf-AstoriaWaldorf-Astoria.
72
261509
2928
w swoim apartamencie w hotelu Waldorf-Astoria.
04:40
NTNT: Everything I did, I did for mankindludzkości,
73
264437
5408
NT: Całe życie poświęciłem ludzkości,
04:45
for a worldświat where there would be no humiliationUpokorzenie of the poorubogi by the violenceprzemoc of the richbogaty,
74
269845
6919
pracowałem na rzecz sprawiedliwszego swiata,
04:52
where productsprodukty of intellectintelekt, sciencenauka and artsztuka
75
276764
3880
w którym wytwory intelektu, nauki i sztuki
04:56
will serveobsługiwać societyspołeczeństwo for the bettermentdoskonalenie and beautificationupiększanie of life.
76
280644
5973
służą postępowi i pięknu.
05:02
MTMT: NikolaNikola TeslaTesla diedzmarły on the 7thth of
JanuaryStycznia, 1943.
77
286617
5878
MT: Nikola Tesla zmarł 7 stycznia 1943 roku.
05:08
His finalfinał restingspoczynkowy placemiejsce
78
292497
2149
Miejsce jego spoczynku
05:10
is a goldenzłoty globeglob that containszawiera his ashesproch
79
294646
3464
to złoty glob z prochami
05:14
at the NikolaNikola TeslaTesla MuseumMuzeum in BelgradeBelgrad.
80
298110
3320
w Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie.
05:17
His legacydziedzictwo is with us still.
81
301430
3513
Pozostawił jednak dziedzictwo.
05:20
TeslaTesla becamestał się the man who litoświetlony the worldświat,
82
304943
4212
Tesla to człowiek, który rozświetlił świat,
05:25
but this was only the beginningpoczątek.
83
309155
2360
a był to tylko początek.
05:27
Tesla'sTesli insightwgląd was profoundgłęboki.
84
311515
3384
Miał dużo szersze spojrzenie.
05:30
NTNT: Tell me, what will man do when the forestslasy disappearznikać,
85
314899
4919
NT: Powiedz, co zrobimy, kiedy wyginą lasy,
05:35
and the coalwęgiel depositsdepozyty are exhaustedwyczerpany?
86
319818
3577
i wyczerpią się złoża węgla?
05:39
MTMT: TeslaTesla thought he had the answerodpowiedź.
87
323395
2480
Tesla uważał, że zna odpowiedź.
05:41
We are still askingpytając the questionpytanie.
88
325875
7211
My sobie nadal zadajemy to pytanie.
05:48
Thank you.
89
333086
2214
Dziękuję.
05:51
(ApplauseAplauz)
90
335300
4529
(Brawa)
Translated by Jaroslaw Danilczuk
Reviewed by Marta Krzeminska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Marco Tempest - Techno-illusionist
Marco Tempest is a cyber illusionist, combining magic and technology to produce astonishing illusions.

Why you should listen

The Swiss magician began his performing career as a stage magician and manipulator, winning awards and establishing an international reputation. His interest in computer-generated imageryled him to incorporate video and digital technology in his work — and eventually to the development of a new form of contemporary illusion. The expansion of the Internet and social media provided more opportunities for digital illusions and ways of interacting with audiences and creating magically augmented realities. Tempest is a keen advocate of the open source community, working with artists, writers and technologists to create new experiences and research the practical uses of the technology of illusion. He is a Director’s Fellow at the MIT Media Lab.

More profile about the speaker
Marco Tempest | Speaker | TED.com