ABOUT THE SPEAKER
Sonia Shah - Science writer
Science historian Sonia Shah explores the surprisingly fascinating story behind an ancient scourge: malaria.

Why you should listen

Aided by economics, culture, its own resilience and that of the insect that carries it (the mosquito), the malaria parasite has determined for thousands of years the health and course not only of human lives, but also of whole civilizations. In her book The Fever, author Sonia Shah outlines the epic and devastating history of malaria and shows how it still infects 500 million people every year, and kills half a million, in a context where economic inequality collides with science and biology.

Shah’s previous book The Body Hunters established her as a heavy hitter in the field of investigative human rights reporting. She is a frequent contributor to publications such as Scientific American, The Nation and Foreign Affairs.

More profile about the speaker
Sonia Shah | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Sonia Shah: 3 reasons we still haven’t gotten rid of malaria

Sonia Shah: 3 powody, dla których nie udało nam się jeszcze pozbyć malarii

Filmed:
1,233,836 views

Wiemy, jak leczyć malarię od XVII wieku, więc dlaczego ta choroba nadal co roku zabija setki tysięcy ludzi? Dziennikarka Sonia Shah twierdzi, że to coś więcej niż tylko problem natury medycznej. Po przyjrzeniu się historii malarii wyłaniają się trzy wyzwania, którym należy stawić czoła, aby pozbyć się tej choroby na dobre.
- Science writer
Science historian Sonia Shah explores the surprisingly fascinating story behind an ancient scourge: malaria. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So over the long coursekurs of humanczłowiek historyhistoria,
0
822
3435
W długiej historii ludzkości
00:16
the infectiouszakaźnych diseasechoroba that's killedzabity more humansludzie
1
4257
2492
najbardziej śmiercionośną chorobą zakaźną
00:18
than any other is malariamalaria.
2
6749
2486
jest malaria.
00:21
It's carriedrealizowane in the bitesjedzenie of infectedzarażony mosquitoskomary,
3
9235
2861
Przenoszą je ukąszenia
zarażonych komarów
00:24
and it's probablyprawdopodobnie our oldestnajstarsze scourgeplagi.
4
12096
2209
i stanowi chyba najstarszą zmorę ludzkości.
00:26
We maymoże have had malariamalaria sinceod we evolvedewoluował from the apesmałpy.
5
14305
3887
Możliwe, że malaria towarzyszy nam
odkąd ewoluowaliśmy z małp.
00:30
And to this day, malariamalaria takes a hugeolbrzymi tollmyto on our speciesgatunki.
6
18192
3602
Do dziś malaria wyrządza nam wielkie szkody.
00:33
We'veMamy got 300 millionmilion casesprzypadki a yearrok
7
21794
2451
Co roku odnotowuje się 300 mln przypadków
00:36
and over halfpół a millionmilion deathsśmierci.
8
24245
2992
i ponad pół miliona zgonów.
00:39
Now this really makesczyni no sensesens.
9
27237
2965
Nie ma to żadnego sensu.
00:42
We'veMamy knownznany how to curelekarstwo malariamalaria
10
30202
2652
Wiemy, jak leczyć malarię
00:44
sinceod the 1600s.
11
32854
1640
od XVII wieku.
00:46
That's when JesuitJezuita missionariesmisjonarze in PeruPeru
12
34494
2297
To wtedy jezuiccy misjonarze w Peru
00:48
discoveredodkryty the barkszczekać of the cinchonaCinchona treedrzewo,
13
36791
2902
odkryli korę chinowca,
00:51
and insidewewnątrz that barkszczekać was quinineChinina,
14
39693
1873
która zawiera chininę,
00:53
still an effectiveefektywny curelekarstwo for malariamalaria to this day.
15
41566
3338
do dziś skuteczny lek na malarię.
00:56
So we'vemamy knownznany how to curelekarstwo malariamalaria for centurieswieki.
16
44904
2901
Od wieków wiemy, jak leczyć malarię.
00:59
We'veMamy knownznany how to preventzapobiec malariamalaria sinceod 1897.
17
47805
3184
Wiemy, jak zapobiegać malarii od 1897 r.
01:02
That's when the BritishBrytyjskie armyarmia surgeonChirurg RonaldRonald RossRoss
18
50989
2273
To wtedy chirurg armii brytyjskiej, Ronald Ross,
01:05
discoveredodkryty that it was mosquitoskomary that carriedrealizowane malariamalaria,
19
53262
3358
odkrył, że to komary przenoszą malarię,
01:08
not badzły airpowietrze or miasmasmiasmas, as was previouslypoprzednio thought.
20
56620
4192
a nie morowe powietrze, jak uważano wcześniej.
01:12
So malariamalaria should be a relativelystosunkowo simpleprosty diseasechoroba to solverozwiązać,
21
60812
5283
Dlatego malaria nie powinna
stanowić większego problemu,
01:18
and yetjeszcze to this day, hundredssetki of thousandstysiące of people
22
66095
3930
a jednak nadal setki tysięcy ludzi
01:22
are going to dieumierać from the bitegryźć of a mosquitokomar.
23
70025
3475
będą umierać przez ukąszenia komara.
01:25
Why is that?
24
73500
1245
Dlaczego?
01:26
This is a questionpytanie that's
25
74745
1530
To pytanie
01:28
personallyosobiście intriguedintryguje me for a long time.
26
76275
2155
intryguje mnie od dawna.
01:30
I grewrósł up as the daughtercórka of IndianIndyjski immigrantsimigrantów
27
78430
2759
Dorastałam jako córka hinduskich imigrantów
01:33
visitingprzyjezdny my cousinskuzyni in IndiaIndie everykażdy summerlato,
28
81189
2259
i każdego lata odwiedzałam kuzynów w Indiach.
01:35
and because I had no immunityodporność to the locallokalny malariasmalarias,
29
83448
3188
Jako że nie byłam odporna
na tamtejsze malarie,
01:38
I was madezrobiony to sleepsen underpod this hotgorąco, sweatyspocony mosquitokomar netnetto everykażdy night
30
86636
4234
kazano mi spać pod duszną moskitierą,
01:42
while my cousinskuzyni, they were alloweddozwolony to sleepsen
31
90870
1691
podczas gdy kuzyni mogli spać
01:44
out on the terracetaras and have
32
92561
1229
na tarasie, gdzie cieszyli się
01:45
this nicemiły, coolchłodny night breezebryza waftingunoszącym over them.
33
93790
2762
chłodnym, nocnym powietrzem.
01:48
And I really hatedznienawidzony the mosquitoskomary for that.
34
96552
3524
Naprawdę nienawidziłam za to komarów.
01:52
But at the samepodobnie time, I come from a JainJain familyrodzina,
35
100076
3368
Jednocześnie pochodzę
z rodziny wyznającej dźinizm.
01:55
and JainismDżinizm is a religionreligia that espousespropagując
36
103444
2314
Dźinizm to religia, w której wierzy się
01:57
a very extremeskrajny formformularz of nonviolenceniestosowania przemocy.
37
105758
3138
w bardzo ekstremalne odmiany anty-przemocy.
02:00
So JainsDżiniści are not supposeddomniemany to eatjeść meatmięso.
38
108896
3328
Dźiniści nie jedzą mięsa.
02:04
We're not supposeddomniemany to walkspacerować on grasstrawa,
39
112224
1857
Nie chodzimy po trawie,
02:06
because you could, you know,
40
114081
1261
bo jeszcze niechcący
02:07
inadvertentlynieumyślnie killzabić some insectsowady when you walkspacerować on grasstrawa.
41
115342
1900
zabilibyśmy jakieś owady.
02:09
We're certainlyna pewno not supposeddomniemany to swatpacnięcie mosquitoskomary.
42
117242
2777
Oczywiście nie zabijamy komarów.
02:12
So the fearsomeprzerażający powermoc of this little insectowad
43
120019
3716
Dlatego przerażająca moc
tego małego owada
02:15
was apparentpozorna to me from a very youngmłody agewiek,
44
123735
1979
była dla mnie oczywista od wczesnych lat.
02:17
and it's one reasonpowód why I spentwydany fivepięć yearslat as a journalistdziennikarz
45
125714
3271
Jako dziennikarka spędziłam 5 lat
02:20
tryingpróbować to understandzrozumieć, why has malariamalaria
46
128985
2688
starając się zrozumieć, czemu malaria
02:23
been suchtaki a horribleokropny scourgeplagi for all of us for so very long?
47
131673
4540
od tak dawna jest zmorą ludzkości.
02:28
And I think there's threetrzy mainGłówny reasonspowody why.
48
136213
2657
Uważam, że istnieją trzy główne powody.
02:30
Those threetrzy reasonspowody addDodaj up to the fourthczwarty reasonpowód,
49
138870
2468
Te trzy powody tworzą czwarty powód,
02:33
whichktóry is probablyprawdopodobnie the biggestnajwiększy reasonpowód of all.
50
141338
2811
chyba najistotniejszy.
02:36
The first reasonpowód is certainlyna pewno scientificnaukowy.
51
144149
2961
Pierwszy jest natury naukowej.
02:39
This little parasitepasożyt that causesprzyczyny malariamalaria,
52
147110
2315
Ten mały pasożyt powodujący malarię
02:41
it's probablyprawdopodobnie one of the mostwiększość complexzłożony
53
149425
1927
jest jednym z najbardziej skomplikowanych
02:43
and wilyprzebiegły pathogenspatogeny knownznany to humankindludzkości.
54
151352
2591
i przebiegłych patogenów znanych człowiekowi.
02:45
It liveszyje halfpół its life insidewewnątrz the cold-bloodedzimnokrwistych mosquitokomar
55
153943
3340
Połowę życia spędza
w zmiennocieplnym komarze,
02:49
and halfpół its life insidewewnątrz the warm-bloodedstałocieplnych humanczłowiek.
56
157283
4402
a drugą w stałocieplnym człowieku.
02:53
These two environmentsśrodowiska are totallycałkowicie differentróżne,
57
161685
2998
Te dwa środowiska są całkowicie różne,
02:56
but not only that, they're bothobie utterlycałkowicie hostilewrogi.
58
164683
3016
a w dodatku całkowicie wrogie.
02:59
So the insectowad is continuallynieustannie tryingpróbować to fightwalka off the parasitepasożyt,
59
167699
4007
Zarówno owad jak i organizm ludzki
03:03
and so is the humanczłowiek bodyciało continuallynieustannie tryingpróbować to fightwalka it off.
60
171706
2961
cały czas starają się pozbyć pasożyta.
03:06
This little creaturekreatura survivesprzetrwa underpod siegeOblężenie like that,
61
174667
3750
To stworzonko nie tylko
wychodzi zwycięsko z tej walki,
03:10
but not only does it surviveprzetrwać, it has thrivedkwitła.
62
178417
3075
ale wręcz kwitnie. Rozprzestrzenia się.
03:13
It has spreadrozpiętość. It has more wayssposoby to evadeuchylać się attackatak than we know.
63
181492
4322
Zna więcej uników, niż nam się wydaje.
03:17
It's a shape-shifterZmienianie kształtu, for one thing.
64
185814
2114
Po pierwsze może zmienić kształt.
03:19
Just as a caterpillarFirma Caterpillar turnsskręca into a butterflymotyl,
65
187928
3159
Tak jak gąsienica zamienia się w motyla,
03:23
the malariamalaria parasitepasożyt transformstransformuje itselfsamo like that
66
191087
2639
tak pasożyt malarii przekształca się
03:25
sevensiedem timesczasy in its life cyclecykl.
67
193726
3223
siedem razy w ciągu życia.
03:28
And eachkażdy of those life stagesgradacja not only lookswygląda totallycałkowicie differentróżne from eachkażdy other,
68
196949
4257
Każdy etap całkowicie różni się od reszty,
03:33
they have totallycałkowicie differentróżne physiologyfizjologia.
69
201206
3064
a dodatku ma zupełnie inną fizjologię.
03:36
So say you cameoprawa ołowiana witrażu up with some great drugnarkotyk
70
204270
1992
Powiedzmy, że opracowano świetny lek,
03:38
that workedpracował againstprzeciwko one stageetap of the parasite'spasożyta life cyclecykl.
71
206262
2940
który działa w pierwszym etapie życia pasożyta.
03:41
It mightmoc do nothing at all to any of the other stagesgradacja.
72
209202
3465
Może być bezużyteczny w innych etapach.
03:44
It can hideukryć in our bodiesciała, undetectedniewykryte,
73
212667
2863
Może ukrywać się w organizmie
03:47
unbeknownstnie wiemy to us, for daysdni, for weekstygodnie,
74
215530
2364
przez dni, tygodnie,
03:49
for monthsmiesiące, for yearslat, in some casesprzypadki even decadesdziesiątki lat.
75
217894
3799
miesiące, lata, nawet dziesiątki lat.
03:53
So the parasitepasożyt is a very bigduży scientificnaukowy challengewyzwanie to tacklesprzęt,
76
221693
4384
Pasożyt stanowi duże wyzwanie naukowe,
03:58
but so is the mosquitokomar that carriesniesie the parasitepasożyt.
77
226077
3205
podobnie jak komar-nosiciel.
04:01
Only about 12 speciesgatunki of mosquitoskomary
78
229282
2298
Tylko 12 gatunków komarów
04:03
carrynieść mostwiększość of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy malariamalaria,
79
231580
1934
przenosi większość malarii na świecie
04:05
and we know quitecałkiem a bitkawałek about the kindsrodzaje of
80
233514
2476
i wiemy trochę o wodnych siedliskach,
04:07
waterywodnisty habitatssiedliska that they specializespecjalizować in.
81
235990
2925
w których się specjalizują.
04:10
So you mightmoc think, then, well, why don't we just
82
238915
2282
Może spytacie, czemu po prostu
04:13
avoiduniknąć the placesmiejsca where the killerzabójca mosquitoskomary liverelacja na żywo? Right?
83
241197
3156
nie unikać siedlisk zarażonych komarów.
04:16
We could avoiduniknąć the placesmiejsca where the killerzabójca grizzlyGrizzly bearsniedźwiedzie liverelacja na żywo
84
244353
2278
Możemy unikać siedlisk niedźwiedzi grizli
04:18
and we avoiduniknąć the placesmiejsca where the killerzabójca crocodileskrokodyle liverelacja na żywo.
85
246631
2759
i unikamy siedlisk krokodyli.
04:21
But say you liverelacja na żywo in the tropicstropiki
86
249390
3230
Ale kiedy mieszkasz w tropikach
04:24
and you walkspacerować outsidena zewnątrz your hutChata one day
87
252620
3273
i wychodzisz z chaty,
04:27
and you leavepozostawiać some footprintsślady stóp in the softmiękki dirtbrud
88
255893
2022
zostawiasz po sobie odciski stóp
04:29
around your home.
89
257915
1923
wokoło domu.
04:31
Or say your cowkrowa does, or say your pigświnia does,
90
259838
3230
Albo zostawia je twoja krowa lub świnia,
04:35
and then, say, it rainsdeszcze,
91
263068
2134
a potem pada deszcz
04:37
and that footprintślad stopy fillswypełnia up with a little bitkawałek of waterwoda.
92
265202
2368
i odciski wypełniają się wodą.
04:39
That's it. You've createdstworzony the perfectidealny
93
267570
2081
Tylko tyle. Tworzysz przed domem
04:41
malarialmalaryczny mosquitokomar habitatsiedlisko that's right outsidena zewnątrz your doordrzwi.
94
269651
3578
idealne siedlisko dla komarów
przenoszących malarię.
04:45
So it's not easyłatwo for us to extricatewydobyć ourselvesmy sami from these insectsowady.
95
273229
2862
Niełatwo uwolnić się od tych owadów.
04:48
We kinduprzejmy of createStwórz placesmiejsca that they love to liverelacja na żywo
96
276091
2634
Tworzymy miejsca, w których chcą mieszkać,
04:50
just by livingżycie our ownwłasny liveszyje.
97
278725
1999
przez prowadzenie normalnego życia.
04:52
So there's a hugeolbrzymi scientificnaukowy challengewyzwanie,
98
280724
1379
Takie jest wyzwanie naukowe,
04:54
but there's a hugeolbrzymi economicgospodarczy challengewyzwanie too.
99
282103
2207
ale istnieje też ogromne wyzwanie gospodarcze.
04:56
MalariaMalarii occurswystępuje in some of the poorestnajbiedniejszy
100
284310
1935
Malaria występuje w najbiedniejszych
04:58
and mostwiększość remotezdalny placesmiejsca on EarthZiemia,
101
286245
1939
i najodleglejszych miejscach na Ziemi.
05:00
and there's a reasonpowód for that.
102
288184
1845
Jest po temu przyczyna.
05:02
If you're poorubogi, you're more likelyprawdopodobne to get malariamalaria.
103
290029
2700
Biedni częściej zapadają na malarię.
05:04
If you're poorubogi, you're more likelyprawdopodobne to liverelacja na żywo
104
292729
2153
Biedni częściej mieszkają
05:06
in rudimentaryelementarne housingmieszkaniowy on marginalmarginalny landwylądować that's poorlysłabo drainedosuszony.
105
294882
4069
w prymitywnych warunkach,
na podmokłych obszarach marginalnych.
05:10
These are placesmiejsca where mosquitoskomary breedrasa.
106
298951
2589
Takie miejsca to wylęgarnie komarów.
05:13
You're lessmniej likelyprawdopodobne to have doordrzwi screensekrany or windowokno screensekrany.
107
301540
3600
Biedni rzadko mają moskitiery
na drzwiach i oknach.
05:17
You're lessmniej likelyprawdopodobne to have electricityElektryczność
108
305140
1903
Rzadko mają prąd,
05:19
and all the indoorwnętrz activitieszajęcia that electricityElektryczność makesczyni possiblemożliwy,
109
307043
3006
umożliwiający domowe czynności,
05:22
so you're outsidena zewnątrz more.
110
310049
1233
więc częściej są na zewnątrz.
05:23
You're gettinguzyskiwanie bittenugryziony by mosquitoskomary more.
111
311282
2332
Częściej kąsają ich komary.
05:25
So povertyubóstwo causesprzyczyny malariamalaria,
112
313614
1625
Ubóstwo powoduje malarię,
05:27
but what we alsorównież know now is that malariamalaria itselfsamo
113
315239
3033
ale teraz wiemy także, że sama malaria
05:30
causesprzyczyny povertyubóstwo.
114
318272
1647
powoduje ubóstwo.
05:31
For one thing, it strikesUderzenia hardestnajtrudniejszy duringpodczas harvestżniwa seasonpora roku,
115
319919
2651
Po pierwsze najmocniej atakuje podczas żniw,
05:34
so exactlydokładnie when farmersrolnicy need to be out in the fieldspola
116
322570
2756
gdy rolnicy spędzają czas na polu,
05:37
collectingzbieranie theirich cropsuprawy, they're home sickchory with a fevergorączka.
117
325326
3909
zbierają plony, a potem
w domu dostają gorączki.
05:41
But it alsorównież predisposespredysponuje people to deathśmierć
118
329235
2861
Oslabieni ludzie łatwiej umierają
05:44
from all other causesprzyczyny.
119
332096
1785
także z różnych innych przyczyn.
05:45
So this has happenedstało się historicallyhistorycznie.
120
333881
1360
Widać to na przestrzeni lat.
05:47
We'veMamy been ablezdolny to take malariamalaria out of a societyspołeczeństwo.
121
335241
3382
Udało nam się usunąć
malarię ze społeczeństwa.
05:50
Everything elsejeszcze staysgorset the samepodobnie,
122
338623
1457
Reszta się nie zmieniła,
05:52
so we still have badzły foodjedzenie, badzły waterwoda, badzły sanitationurządzenia sanitarne,
123
340080
2675
więc nadal mamy złe jedzenie,
złą wodę, złą higienę.
05:54
all the things that make people sickchory.
124
342755
1761
Wszystko to, przez co ludzie chorują.
05:56
But just if you take malariamalaria out,
125
344516
2144
Ale gdy tylko usunie się malarię,
05:58
deathsśmierci from everything elsejeszcze go down.
126
346660
3812
liczba zgonów z innych przyczyn maleje.
06:02
And the economistekonomista JeffJeff SachsSachs has actuallytak właściwie quantifiedilościowo
127
350472
2711
Ekonomista Jeff Sachs określił ilościowo,
06:05
what this meansznaczy for a societyspołeczeństwo.
128
353183
2185
co to oznacza dla społeczeństwa:
06:07
What it meansznaczy is, if you have malariamalaria in your societyspołeczeństwo,
129
355368
2754
jeśli w danym społeczeństwie występuje malaria,
06:10
your economicgospodarczy growthwzrost is depressedprzygnębiony
130
358122
2461
wzrost gospodarczy co roku
06:12
by 1.3 percentprocent everykażdy yearrok,
131
360583
3970
obniża się o 1,3%
06:16
yearrok after yearrok after yearrok, just this one diseasechoroba alonesam.
132
364553
3799
tylko przez samą tę chorobę.
06:20
So this posespozy a hugeolbrzymi economicgospodarczy challengewyzwanie,
133
368352
2564
Stanowi to ogromne wyzwanie gospodarcze,
06:22
because say you do come up with your great drugnarkotyk
134
370916
2184
bo powiedzmy, że opracuje się świetny lek
06:25
or your great vaccineszczepionka -- how do you deliverdostarczyć it
135
373100
2210
lub świetną szczepionkę.
Jak dostarczyć ją
06:27
in a placemiejsce where there's no roadsdrogi,
136
375310
2570
do miejsca, gdzie nie ma dróg,
06:29
there's no infrastructureinfrastruktura,
137
377880
1193
nie ma infrastruktury,
06:31
there's no electricityElektryczność for refrigerationchłodzenie to keep things coldzimno,
138
379073
3334
nie ma prądu, aby przechowywać je w zimnie,
06:34
there's no clinicskliniki, there's no cliniciansklinicystów
139
382407
2720
nie ma klinik, ani klinicystów,
06:37
to deliverdostarczyć these things where they're neededpotrzebne?
140
385127
2534
którzy dostarczyliby je tam, gdzie trzeba?
06:39
So there's a hugeolbrzymi economicgospodarczy challengewyzwanie in tamingOswajanie malariamalaria.
141
387661
4003
Wyzwanie gospodarcze jest ogromne.
06:43
But alongwzdłuż with the scientificnaukowy challengewyzwanie and the economicgospodarczy challengewyzwanie,
142
391664
3056
Oprócz wyzwania naukowego
i wyzwania gospodarczego
06:46
there's alsorównież a culturalkulturalny challengewyzwanie,
143
394720
1812
istnieje także wyzwanie kulturalne.
06:48
and this is probablyprawdopodobnie the partczęść about malariamalaria
144
396532
3385
To prawdopodobnie ta kwestia,
06:51
that people don't like to talk about.
145
399917
2301
o której niechętnie się dyskutuje.
06:54
And it's the paradoxparadoks that the people
146
402218
2711
To paradoks, że ludzi,
06:56
who have the mostwiększość malariamalaria in the worldświat
147
404929
1808
którzy mieli najwięcej do czynienia z malarią,
06:58
tendzmierzać to careopieka about it the leastnajmniej.
148
406737
2580
zazwyczaj obchodzi to najmniej.
07:01
This has been the findingodkrycie of medicalmedyczny anthropologistsantropolodzy again and again.
149
409317
3412
Świadczą o tym wyniki
badań antropologów medycznych.
07:04
They askzapytać people in malariousmalarious partsCzęści of the worldświat,
150
412729
2767
Pytają ludzi w miejscach dotkniętych malarią:
07:07
"What do you think about malariamalaria?"
151
415496
2056
"Co myślisz o malarii?".
07:09
And they don't say, "It's a killerzabójca diseasechoroba. We're scaredprzerażony of it."
152
417552
3909
Odpowiedź nie brzmi:
"To straszna choroba śmiertelna",
07:13
They say, "MalariaMalarii is a normalnormalna problemproblem of life."
153
421461
5338
ale: "Malaria to normalny problem życia".
07:18
And that was certainlyna pewno my personalosobisty experiencedoświadczenie.
154
426799
1766
Takie było na pewno moje doświadczenie.
07:20
When I told my relativeskrewni in IndiaIndie
155
428565
2019
Gdy powiedziałam krewnym z Indii,
07:22
that I was writingpisanie a bookksiążka about malariamalaria,
156
430584
1484
że piszę książkę o malarii,
07:24
they kinduprzejmy of lookedspojrzał at me like
157
432068
1967
spojrzeli na mnie, jakbym powiedziała,
07:26
I told them I was writingpisanie a bookksiążka about wartsbrodawki or something.
158
434035
2701
że piszę książkę o brodawkach.
07:28
Like, why would you writepisać about something so boringnudny,
159
436736
3047
Po co pisać o czymś tak nudnym,
07:31
so ordinaryzwykły? You know?
160
439783
1666
tak powszednim?
07:33
And it's simpleprosty riskryzyko perceptionpostrzeganie, really.
161
441449
2728
To proste postrzeganie zagrożeń.
07:36
A childdziecko in MalawiMalawi, for exampleprzykład,
162
444177
2435
Na przykład malawijskie dziecko
07:38
she mightmoc have 12 episodesodcinki of malariamalaria before the agewiek of two,
163
446612
4812
może mieć 12 epizodów malarii
zanim ukończy 2 lata,
07:43
but if she survivesprzetrwa,
164
451424
2053
ale jeśli przetrwa,
07:45
she'llmuszla continueKontyntynuj to get malariamalaria throughoutpoprzez her life,
165
453477
2614
będzie chorowało na malarię przez całe życie,
07:48
but she's much lessmniej likelyprawdopodobne to dieumierać of it.
166
456091
2723
choć raczej na nią nie umrze.
07:50
And so in her livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj experiencedoświadczenie,
167
458814
1952
Dlatego z jego doświadczenia
07:52
malariamalaria is something that comespochodzi and goesidzie.
168
460766
3331
malaria jest czymś, co pojawią się i znika.
07:56
And that's actuallytak właściwie trueprawdziwe for mostwiększość of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy malariamalaria.
169
464097
2030
Tyczy się to większości
przypadków malarii.
07:58
MostWiększość of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy malariamalaria comespochodzi and goesidzie on its ownwłasny.
170
466127
3577
Większość przypadków malarii
sama z siebie pojawia się i znika.
08:01
It's just, there's so much malariamalaria
171
469704
3124
Tylko że choruje tyle ludzi,
08:04
that this tinymalutki fractionfrakcja of casesprzypadki that endkoniec in deathśmierć
172
472828
3771
że mały ułamek przypadków śmiertelnych
08:08
addDodaj up to this bigduży, hugeolbrzymi numbernumer.
173
476599
2961
jest ogromną liczbą.
08:11
So I think people in malariousmalarious partsCzęści of the worldświat
174
479560
1993
Ludzie w miejscach dotkniętych malarią
08:13
mustmusi think of malariamalaria the way
175
481553
1522
muszą chyba postrzegać malarię tak,
08:15
those of us who liverelacja na żywo in the temperateumiarkowany worldświat
176
483075
1659
jak mieszkańcy strefy umiarkowanej
08:16
think of coldzimno and flugrypa. Right?
177
484734
2251
postrzegają przeziębienie i grypę,
08:18
ColdZimno and flugrypa have a hugeolbrzymi burdenobciążenie on our societiesspołeczeństwa
178
486985
3406
które mają ogromny wpływ na społeczeństwa
08:22
and on our ownwłasny liveszyje,
179
490391
1681
i nasze własne życie,
08:24
but we don't really even take
180
492072
1264
ale nawet nie wprowadzamy
08:25
the mostwiększość rudimentaryelementarne precautionsśrodki ostrożności againstprzeciwko it because
181
493336
2542
podstawowych środków zapobiegawczych,
08:27
we considerrozważać it normalnormalna to get coldzimno and flugrypa
182
495878
2721
bo uważamy przeziębienie i grypę
za coś normalnego
08:30
duringpodczas coldzimno and flugrypa seasonpora roku.
183
498599
2237
podczas sezonu na przeziębienia i grypę.
08:32
And so this posespozy a hugeolbrzymi culturalkulturalny challengewyzwanie in tamingOswajanie malariamalaria,
184
500836
4412
Dlatego jest to ogromnym
wyzwaniem kulturalnym,
08:37
because if people think it's normalnormalna to have malariamalaria,
185
505248
3774
bo skoro malaria wydaje się normalna,
08:41
then how do you get them to runbiegać to the doctorlekarz
186
509022
3458
to jak skłonić ludzi do pójścia do lekarza
08:44
to get diagnosedrozpoznano, to pickwybierać up theirich prescriptionrecepta,
187
512480
3146
po diagnozę i receptę,
08:47
to get it filledwypełniony, to take the drugsleki,
188
515626
1522
do kupna i zażywania leku,
08:49
to put on the repellentsrepelenty, to tuckTuck in the bedłóżko netssieci?
189
517148
3479
do używania repelentów i moskitier?
08:52
This is a hugeolbrzymi culturalkulturalny challengewyzwanie in tamingOswajanie this diseasechoroba.
190
520627
4667
To ogromne wyzwanie kulturalne
związane z tą chorobą.
08:57
So take all that togetherRazem.
191
525294
1502
Podsumujmy to wszystko.
08:58
We'veMamy got a diseasechoroba. It's scientificallynaukowo complicatedskomplikowane,
192
526796
4452
Mamy chorobę.
Jest naukowo skomplikowana,
09:03
it's economicallyekonomicznie challengingtrudne to dealsprawa with,
193
531248
2428
gospodarczo trudno sobie z nią poradzić,
09:05
and it's one for whichktóry the people who standstoisko
194
533676
1645
a ludzi, którzy najbardziej
skorzystaliby z rozwiązań,
09:07
to benefitzasiłek the mostwiększość careopieka about it the leastnajmniej.
195
535321
2304
obchodzi to najmniej.
09:09
And that addsdodaje up to the biggestnajwiększy problemproblem of all,
196
537625
2088
Daje to nam największy
problem ze wszystkich,
09:11
whichktóry, of coursekurs, is the politicalpolityczny problemproblem.
197
539713
2949
czyli oczywiście problem polityczny.
09:14
How do you get a politicalpolityczny leaderlider to do anything
198
542662
2858
Jak sprawić, aby przywódca polityczny
09:17
about a problemproblem like this?
199
545520
2061
zrobił coś z takim problemem?
09:19
And the answerodpowiedź is, historicallyhistorycznie, you don't.
200
547581
4625
Historia uczy, że się nie da.
09:24
MostWiększość malariousmalarious societiesspołeczeństwa throughoutpoprzez historyhistoria
201
552206
2133
Większość społeczeństw dotkniętych malarią
09:26
have simplypo prostu livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj with the diseasechoroba.
202
554339
2116
po prostu żyje z chorobą.
09:28
So the mainGłówny attacksataki on malariamalaria have come
203
556455
2003
Główne ataki na malarię pochodziły
09:30
from outsidena zewnątrz of malariousmalarious societiesspołeczeństwa,
204
558458
2624
spoza tych społeczeństw,
09:33
from people who aren'tnie są constrainedograniczony
205
561082
1794
ze strony ludzi, których nie ograniczała
09:34
by these ratherraczej paralyzingparaliżujący politicsPolityka.
206
562876
2979
taka paraliżująca polityka.
09:37
But this, I think, introduceswprowadza a wholecały hostgospodarz of other kindsrodzaje of difficultiestrudności.
207
565855
3295
Ale to stawia przed nami
wiele innych trudności.
09:41
The first concerteduzgodnionych attackatak againstprzeciwko malariamalaria
208
569150
2420
Pierwszy wspólny atak na malarię
09:43
startedRozpoczęty in the 1950s.
209
571570
1746
rozpoczął się w latach 50. XX wieku.
09:45
It was the brainchildpomysłem of the U.S. StatePaństwa DepartmentDział.
210
573316
3090
Był to pomysł Departamentu Stanu USA.
09:48
And this effortwysiłek well understoodzrozumiany the economicgospodarczy challengewyzwanie.
211
576406
3037
Ta inicjatywa dobrze rozumiała
wyzwanie gospodarcze.
09:51
They knewwiedziałem they had to focusskupiać on cheaptani, easy-to-usełatwe w obsłudze toolsprzybory,
212
579443
3481
Wiedzieli, że muszą skupić się
na tanich i łatwych w użyciu narzędziach
09:54
and they focusedskupiony on DDTDDT.
213
582924
1775
i skupili się na DDT.
09:56
They understoodzrozumiany the culturalkulturalny challengewyzwanie.
214
584699
1439
Rozumieli wyzwanie kulturalne.
09:58
In factfakt, theirich ratherraczej patronizingprotekcjonalny viewwidok was that
215
586138
3005
W ich raczej protekcjonalnej opinii
10:01
people at riskryzyko of malariamalaria shouldn'tnie powinien be askedspytał to do anything at all.
216
589143
2903
nie należy kazać ludziom
zagrożonym malarią niczego robić.
10:04
Everything should be doneGotowe to them and for them.
217
592046
3722
Wszystko należy robić im i dla nich.
10:07
But they greatlybardzo underestimatedniedoceniana the scientificnaukowy challengewyzwanie.
218
595768
3120
Ale znacznie zbagatelizowali wyzwanie naukowe.
10:10
They had so much faithwiara in theirich toolsprzybory
219
598888
2327
Tak bardzo wierzyli w swoje narzędzia,
10:13
that they stoppedzatrzymany doing malariamalaria researchBadania.
220
601215
2991
że zaprzestali badań nad malarią.
10:16
And so when those toolsprzybory startedRozpoczęty to failzawieść,
221
604206
2468
Gdy narzędzia zaczęły zawodzić
10:18
and publicpubliczny opinionopinia startedRozpoczęty to turnskręcać againstprzeciwko those toolsprzybory,
222
606674
2700
i opinia publiczna zaczęła się
od nich odwracać,
10:21
they had no scientificnaukowy expertiseekspertyza to figurepostać out what to do.
223
609374
4194
zabrakło im ekspertyzy,
by zdecydować, co dalej.
10:25
The wholecały campaignkampania crashedrozbił się, malariamalaria resurgedresurged back,
224
613568
3451
Cała kampania padła, malaria wróciła,
10:29
but now it was even worsegorzej than before
225
617019
1814
i to nawet gorsza niż wcześniej,
10:30
because it was corralledzgromadzone into the hardest-to-reachnajtrudniejsza do osiągnięcia placesmiejsca
226
618833
2761
bo zawężono ją
do najbardziej niedostępnych miejsc,
10:33
in the mostwiększość difficult-to-controltrudne do kontroli formsformularze.
227
621594
3186
w odmianach najtrudniejszych do kontroli.
10:36
One WHO officialurzędnik at the time actuallytak właściwie callednazywa that wholecały campaignkampania
228
624780
3299
Ktoś ze Światowej Organizacji Zdrowia
nazwał tę kampanię
10:40
"one of the greatestnajwiększy mistakesbłędy ever madezrobiony in publicpubliczny healthzdrowie."
229
628079
5057
"jednym z największych błędów
w zdrowiu publicznym".
10:45
The latestnajnowszy effortwysiłek to tameoswoić malariamalaria startedRozpoczęty in the latepóźno 1990s.
230
633136
2507
Ostatnia próba pokonania malarii
zaczęła się pod koniec XX wieku.
10:47
It's similarlypodobnie directedskierowany and financedsfinansowane primarilyprzede wszystkim
231
635643
3712
Jest podobnie skierowana
i sfinansowana głównie
10:51
from outsidena zewnątrz of malariousmalarious societiesspołeczeństwa.
232
639355
2148
przez kraje niedotknięte malarią.
10:53
Now this effortwysiłek well understandsrozumie the scientificnaukowy challengewyzwanie.
233
641503
2504
Ta próba dobrze rozumie
wyzwanie naukowe.
10:56
They are doing tonsmnóstwo of malariamalaria researchBadania.
234
644007
2221
Prowadzą wiele badań nad malarią.
10:58
And they understandzrozumieć the economicgospodarczy challengewyzwanie too.
235
646228
2453
Rozumieją też wyzwanie gospodarcze.
11:00
They're focusingskupienie on very cheaptani, very easy-to-usełatwe w obsłudze toolsprzybory.
236
648681
3560
Skupiają się na bardzo tanich
i łatwych w użyciu narzędziach.
11:04
But now, I think, the dilemmadylemat is the culturalkulturalny challengewyzwanie.
237
652241
3892
Ale uważam, że dylemat
tkwi w wyzwaniu kulturalnym.
11:08
The centerpieceCentralnym punktem of the currentobecny effortwysiłek is the bedłóżko netnetto.
238
656133
3634
Nacisk kładzie się
na moskitiery nad łóżkiem.
11:11
It's treatedleczony with insecticidesśrodki owadobójcze.
239
659767
1776
Wykorzystuje się insektycydy.
11:13
This thing has been distributedRozpowszechniane acrossprzez the malariousmalarious worldświat
240
661543
2370
Miliony ludzi rozprowadzają je
11:15
by the millionsmiliony.
241
663913
1433
w krajach dotkniętych malarią.
11:17
And when you think about the bedłóżko netnetto,
242
665346
2232
Jednak koncepcja moskitiery nad łóżkiem
11:19
it's sortsortować of a surgicalchirurgiczny interventioninterwencja.
243
667578
2559
to trochę interwencja chirurgiczna.
11:22
You know, it doesn't really have any valuewartość
244
670137
2146
Nic nie daje rodzinie dotkniętej malarią,
11:24
to a familyrodzina with malariamalaria exceptz wyjątkiem that it helpspomaga preventzapobiec malariamalaria.
245
672283
3663
oprócz tego, że pomaga jej zapobiegać.
11:27
And yetjeszcze we're askingpytając people to use these netssieci everykażdy night.
246
675946
4009
Nakłaniamy ich do ciągłego
korzystania z moskitier.
11:31
They have to sleepsen underpod them everykażdy night.
247
679955
1277
Muszą codziennie pod nimi spać.
11:33
That's the only way they are effectiveefektywny.
248
681232
2037
Tylko wtedy są skuteczne.
11:35
And they have to do that
249
683269
1353
I muszą to robić,
11:36
even if the netnetto blocksBloki the breezebryza,
250
684622
3086
nawet jeśli siatka blokuje przewiew,
11:39
even if they mightmoc have to get up in the middleśrodkowy of the night
251
687708
3145
nawet jeśli muszą wstać w nocy,
11:42
and relievełagodzenia themselvessami,
252
690853
1534
żeby się wypróżnić,
11:44
even if they mightmoc have to moveruszaj się all theirich furnishingsmeble
253
692387
2249
nawet jeśli trzeba przestawić meble,
11:46
to put this thing up,
254
694636
1467
aby ją zawiesić,
11:48
even if, you know, they mightmoc liverelacja na żywo in a roundokrągły hutChata
255
696103
2853
nawet jeśli żyje się w okrągłej chatce,
11:50
in whichktóry it's difficulttrudny to stringstrunowy up a squareplac netnetto.
256
698956
3737
w której trudno rozwiesić
kwadratową siatkę.
11:54
Now that's no bigduży dealsprawa if you're fightingwalczący a killerzabójca diseasechoroba.
257
702693
4938
To nic wielkiego, jeśli walczy się
ze śmiertelną chorobą.
11:59
I mean, these are minormniejszy inconveniencesniedogodności.
258
707631
2331
Są to małe niedogodności.
12:01
But that's not how people with malariamalaria think of malariamalaria.
259
709962
3839
Ale ludzie z malarią
patrzą na malarię inaczej.
12:05
So for them, the calculusrachunek mustmusi be quitecałkiem differentróżne.
260
713801
4880
Dla nich rachunek musi być inny.
12:10
ImagineWyobraź sobie, for exampleprzykład, if a bunchwiązka of well-meaningdobre intencje KenyansKenijczycy
261
718681
3918
Gdyby grupa życzliwych Kenijczyków
12:14
cameoprawa ołowiana witrażu up to those of us in the temperateumiarkowany worldświat and said,
262
722599
2081
powiedziała mieszkańcom stref umiarkowanych:
12:16
"You know, you people have a lot of coldzimno and flugrypa.
263
724680
2822
"Często łapiecie przeziębienia i grypę.
12:19
We'veMamy designedzaprojektowany this great, easy-to-usełatwe w obsłudze, cheaptani toolnarzędzie,
264
727502
3128
Zaprojektowaliśmy świetne,
łatwe w użyciu, tanie narzędzie
12:22
we're going to give it to you for freewolny.
265
730630
1070
i damy wam je za darmo.
12:23
It's callednazywa a facetwarz maskmaska,
266
731700
1433
Nazywa się maska na twarz
12:25
and all you need to do is
267
733133
3873
i musicie po prostu
12:29
wearmieć na sobie it everykażdy day duringpodczas coldzimno and flugrypa seasonpora roku
268
737006
2410
nosić ją codziennie
podczas sezonu grypowego,
12:31
when you go to schoolszkoła and when you go to work."
269
739416
2754
idąc do szkoły czy do pracy".
12:34
Would we do that?
270
742185
1930
Zrobilibyśmy to?
12:36
And I wondercud if that's how people
271
744115
2136
Zastanawiam się, czy właśnie tak
12:38
in the malariousmalarious worldświat thought of those netssieci
272
746251
2066
w krajach dotkniętych malarią postrzega się
12:40
when they first receivedOdebrane them?
273
748317
1703
rozdawane moskitiery.
12:42
IndeedW rzeczywistości, we know from studiesstudia
274
750020
3398
Wiemy z badań,
12:45
that only 20 percentprocent of the bedłóżko netssieci
275
753418
2678
że skorzystano tylko z 20%
12:48
that were first distributedRozpowszechniane were actuallytak właściwie used.
276
756096
3168
rozdanych moskitier.
12:51
And even that's probablyprawdopodobnie an overestimatePrzeszacowanie,
277
759264
1711
Pewnie jest ich jeszcze mniej,
12:52
because the samepodobnie people who distributedRozpowszechniane the netssieci
278
760975
2422
bo ci sami ludzie,
którzy rozprowadzili moskitiery,
12:55
wentposzedł back and askedspytał the recipientsAdresaci,
279
763397
1491
wrócili i spytali:
12:56
"Oh, did you use that netnetto I gavedał you?"
280
764888
2473
"Skorzystaliście z siatek od nas?".
12:59
WhichCo is like your AuntCiotka JaneJane askingpytając you,
281
767361
2612
To tak, jakby ciocia pytała się:
13:01
"Oh, did you use that vasewazon I gavedał you for ChristmasBoże Narodzenie?"
282
769973
2961
"Używasz tego wazonu,
który dałam ci na Święta?".
13:04
So it's probablyprawdopodobnie an overestimatePrzeszacowanie.
283
772934
1866
Dlatego jest to pewnie zawyżona liczba.
13:06
But that's not an insurmountablenie do pokonania problemproblem.
284
774800
3324
Ale nie jest to problem
nie do rozwiązania.
13:10
We can do more educationEdukacja,
285
778124
1830
Możemy dokształcić ludzi,
13:11
we can try to convinceprzekonać these people to use the netssieci.
286
779954
2675
możemy spróbować przekonać ich
do korzystania z moskitier.
13:14
And that's what happeningwydarzenie now.
287
782629
1275
I właśnie teraz to robimy.
13:15
We're throwingrzucanie a lot more time and moneypieniądze
288
783904
1704
Przeznaczamy znacznie więcej
czasu i pieniędzy
13:17
into workshopswarsztaty and trainingsszkolenia and musicalsMusicale and playsgra
289
785608
4517
na warsztaty, szkolenia,
musicale, przedstawienia
13:22
and schoolszkoła meetingsspotkania,
290
790125
2413
i spotkania szkolne,
13:24
all these things to convinceprzekonać people
291
792538
2295
które mają przekonać ludzi
13:26
to use the netssieci we gavedał you.
292
794833
2484
do korzystania z ofiarowanych siatek.
13:29
And that mightmoc work.
293
797317
2140
I może się to sprawdzić.
13:31
But it takes time. It takes moneypieniądze.
294
799457
2678
Ale potrzeba czasu i pieniędzy.
13:34
It takes resourceszasoby. It takes infrastructureinfrastruktura.
295
802135
2780
Potrzeba zasobów i infrastruktury.
13:36
It takes all the things that that cheaptani,
296
804915
2682
Potrzeba wszystkiego,
13:39
easy-to-usełatwe w obsłudze bedłóżko netnetto was not supposeddomniemany to be.
297
807597
2779
czym nie miała być ta tania,
łatwa w użyciu moskitiera.
13:42
So it's difficulttrudny to attackatak malariamalaria from insidewewnątrz malariousmalarious societiesspołeczeństwa,
298
810376
3404
Trudno walczyć z malarią od wewnątrz,
13:45
but it's equallyna równi trickyzdradliwy when we try to attackatak it
299
813780
2538
ale równie trudno jest walczyć z nią
13:48
from outsidena zewnątrz of those societiesspołeczeństwa.
300
816318
2810
od zewnątrz.
13:51
We endkoniec up imposingimponujący our ownwłasny prioritiespriorytety
301
819128
1787
W rezultacie narzucamy własne priorytety
13:52
on the people of the malariousmalarious worldświat.
302
820915
1544
ludziom z krajów dotkniętych malarią.
13:54
That's exactlydokładnie what we did in the 1950s,
303
822459
2794
To samo robiliśmy w latach 50.
13:57
and that effortwysiłek backfiredobróciła się przeciwko niej.
304
825253
1878
i ponieśliśmy klęskę.
13:59
I would arguespierać się todaydzisiaj,
305
827131
1631
Uważam, że obecnie,
14:00
when we are distributingdystrybucja toolsprzybory that we'vemamy designedzaprojektowany
306
828762
4230
gdy rozprowadzamy zaprojektowane
przez nas narzędzia,
14:04
and that don't necessarilykoniecznie make sensesens in people'sludzie liveszyje,
307
832992
3753
które niekoniecznie mają sens
w codziennym życiu,
14:08
we runbiegać the riskryzyko of makingzrobienie the samepodobnie mistakebłąd again.
308
836745
3553
istnieje ryzyko,
że powtórzymy ten sam błąd.
14:12
That's not to say that malariamalaria is unconquerablepokonania,
309
840298
1808
Nie oznacza to,
że malarii nie da się pokonać,
14:14
because I think it is,
310
842106
1463
bo uważam, że się da,
14:15
but what if we attackedzaatakowany this diseasechoroba
311
843569
2208
ale może zaatakujmy tę chorobę
14:17
accordingwedług to the prioritiespriorytety of the people who livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj with it?
312
845777
3543
zgodnie z priorytetami ludzi,
którzy z nią żyją?
14:21
Take the exampleprzykład of EnglandAnglia and the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
313
849320
2436
Weźmy na przykład Anglię i USA.
14:23
We had malariamalaria in those countrieskraje for hundredssetki of yearslat,
314
851756
3171
Malaria panowała tam przez setki lat
14:26
and we got ridpozbyć się of it completelycałkowicie,
315
854927
2158
i pozbyliśmy się jej całkowicie.
14:29
not because we attackedzaatakowany malariamalaria. We didn't.
316
857085
3009
Wcale jej nie atakowaliśmy.
14:32
We attackedzaatakowany badzły roadsdrogi and badzły housesdomy
317
860094
4107
Zaatakowaliśmy złe drogi, złe domy,
14:36
and badzły drainagedrenaż and lackbrak of electricityElektryczność and ruralwiejski povertyubóstwo.
318
864201
4882
złą kanalizację, brak prądu i ubóstwo wsi.
14:41
We attackedzaatakowany the malariousmalarious way of life,
319
869083
3317
Zaatakowaliśmy malaryczny styl życia
14:44
and by doing that, we slowlypowoli builtwybudowany malariamalaria out.
320
872400
5720
i dzięki temu z czasem
pozbyliśmy się malarii.
14:50
Now attackingnapadający the malariousmalarious way of life,
321
878120
1638
Atak na malaryczny styl życia
14:51
this is something -- these are things people careopieka about todaydzisiaj.
322
879758
3562
to coś, co ich dziś obchodzi.
14:55
And attackingnapadający the malariousmalarious way of life,
323
883320
2387
Atakowanie malarycznego stylu życia
14:57
it's not fastszybki, it's not cheaptani, it's not easyłatwo,
324
885707
4759
nie jest szybkie, tanie, ani łatwe,
15:02
but I think it's the only lastingtrwające way forwardNaprzód.
325
890466
3068
ale myślę, że tylko dzięki temu
możemy stale iść do przodu.
15:05
Thank you so much.
326
893534
1293
Bardzo dziękuję.
15:06
(ApplauseAplauz)
327
894827
5447
(Brawa)
Translated by Justyna Szumiło
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sonia Shah - Science writer
Science historian Sonia Shah explores the surprisingly fascinating story behind an ancient scourge: malaria.

Why you should listen

Aided by economics, culture, its own resilience and that of the insect that carries it (the mosquito), the malaria parasite has determined for thousands of years the health and course not only of human lives, but also of whole civilizations. In her book The Fever, author Sonia Shah outlines the epic and devastating history of malaria and shows how it still infects 500 million people every year, and kills half a million, in a context where economic inequality collides with science and biology.

Shah’s previous book The Body Hunters established her as a heavy hitter in the field of investigative human rights reporting. She is a frequent contributor to publications such as Scientific American, The Nation and Foreign Affairs.

More profile about the speaker
Sonia Shah | Speaker | TED.com