TED2014
Amanda Burden: How public spaces make cities work
Amanda Burden: Jak przestrzenie publiczne poprawiają funkcjonowanie miasta
Filmed:
Readability: 3.4
1,364,232 views
W Nowym Jorku stłoczonych jest ponad 8 milionów ludzi. Jak to możliwe? Po części umożliwiają to wspaniałe miejskie przestrzenie publiczne - od maluteńkich parków do rozległych nadbrzeżnych promenad - gdzie ludzie mogą spacerować i bawić się. W oparciu o swoje nietypowe dla branży doświadczenie behawiorystki zwierzęcej, Amanda Burden pomogła zaplanować jedne z najnowszych przestrzeni publicznych miasta. Opowiada o nieoczekiwanych wyzwaniach związanych z planowaniem parków uwielbianych przez mieszkańców i wyjaśnia, dlaczego są one ważne.
Amanda Burden - Urban planner
As New York’s chief city planner under the Bloomberg administration, Amanda Burden led revitalization of some of the city's most familiar features -- from the High Line to the Brooklyn waterfront. Full bio
As New York’s chief city planner under the Bloomberg administration, Amanda Burden led revitalization of some of the city's most familiar features -- from the High Line to the Brooklyn waterfront. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
When people think about cities,
0
1008
1690
Kiedy ludzie myślą o miastach,
00:14
they tend to think of certain things.
1
2698
2302
myślą o konkretnych rzeczach.
00:17
They think of buildings and streets
2
5000
2060
Myślą o budynkach, ulicach,
00:19
and skyscrapers, noisy cabs.
3
7060
2896
drapaczach chmur, hałaśliwych taksówkach.
00:21
But when I think about cities,
4
9956
1934
Ale kiedy ja myślę o miastach,
00:23
I think about people.
5
11890
1801
myślę o ludziach.
00:25
Cities are fundamentally about people,
6
13691
3470
Miasta to przede wszystkim ludzie,
00:29
and where people go
7
17161
1844
a to, dokąd ludzie się udają,
00:31
and where people meet
8
19005
1515
to, gdzie się spotykają,
00:32
are at the core of what makes a city work.
9
20520
3330
stanowi podstawę funkcjonowania miasta.
00:35
So even more important than buildings in a city
10
23850
3180
W miastach większe znaczenie od budynków
00:39
are the public spaces in between them.
11
27030
3008
mają przestrzenie publiczne między nimi.
00:42
And today, some of the most transformative
12
30038
2658
Dziś to, co najbardziej odmienia miasta,
00:44
changes in cities
13
32696
1677
00:46
are happening in these public spaces.
14
34373
3186
ma miejsce w przestrzeniach publicznych.
00:49
So I believe that lively, enjoyable public spaces
15
37559
4193
Wierzę, że żywe i przyjemne
przestrzenie publiczne
przestrzenie publiczne
00:53
are the key to planning a great city.
16
41752
3120
są kluczem do zaplanowania
znakomitego miasta.
znakomitego miasta.
00:56
They are what makes it come alive.
17
44872
3420
To one sprawiają, że miasto żyje.
01:00
But what makes a public space work?
18
48292
3680
Ale co zapewnia funkcjonalność
przestrzeni publicznej?
przestrzeni publicznej?
01:03
What attracts people to successful public spaces,
19
51972
3551
Co przyciąga ludzi
do udanych przestrzeni publicznych,
do udanych przestrzeni publicznych,
01:07
and what is it about unsuccessful places
20
55523
2422
a w miejscach nieudanych
01:09
that keeps people away?
21
57945
2680
jakie elementy odpychają?
01:12
I thought, if I could answer those questions,
22
60625
3359
Gdyby udało mi się
odpowiedzieć na te pytania,
odpowiedzieć na te pytania,
01:15
I could make a huge contribution to my city.
23
63984
3780
mogłabym oddać dużą przysługę
swojemu miastu.
swojemu miastu.
01:19
But one of the more wonky things about me
24
67764
2154
Jedną z moich nietypowych cech jest to,
01:21
is that I am an animal behaviorist,
25
69918
3551
że jestem behawiorystką zwierząt.
01:25
and I use those skills not to study animal behavior
26
73469
3577
Używam swoich umiejętności
nie do badania zachowań zwierząt,
nie do badania zachowań zwierząt,
01:29
but to study how people in cities
27
77046
2934
ale po to, by badać, jak ludzie w miastach
01:31
use city public spaces.
28
79980
2248
korzystają z przestrzeni publicznych.
01:34
One of the first spaces that I studied
29
82228
3321
Jako jeden z pierwszych
przestudiowałam mały skwerek, Paley Park,
01:37
was this little vest pocket park called Paley Park
30
85549
3405
01:40
in midtown Manhattan.
31
88954
2308
na Środkowym Manhattanie.
01:43
This little space became a small phenomenon,
32
91262
4125
Ta niewielka przestrzeń
stała się małym fenomenem,
stała się małym fenomenem,
01:47
and because it had such a profound impact
33
95387
2868
a ponieważ tak bardzo wpłynęła
01:50
on New Yorkers,
34
98255
1216
na nowojorczyków,
01:51
it made an enormous impression on me.
35
99471
4084
wywarła na mnie ogromne wrażenie.
01:55
I studied this park very early on in my career
36
103555
2497
Studiowałam ten skwer
we wczesnej fazie kariery,
we wczesnej fazie kariery,
01:58
because it happened to have been built
37
106052
1586
bo tak się składa,
01:59
by my stepfather,
38
107638
1778
że wybudował go mój ojczym.
02:01
so I knew that places like Paley Park
39
109416
2632
Dzięki temu wiedziałam, że takie miejsca
02:04
didn't happen by accident.
40
112048
2400
nie powstają przez przypadek.
02:06
I saw firsthand that they required
41
114448
2552
Widziałam na własne oczy,
że wymagają niewiarygodnego oddania
02:09
incredible dedication
42
117000
1456
02:10
and enormous attention to detail.
43
118456
3058
i olbrzymiej dbałości o szczegóły.
Ale co takiego w tym miejscu
02:13
But what was it about this space
44
121514
1734
02:15
that made it special and drew people to it?
45
123248
3802
nadawało uroku i przyciągało ludzi?
02:19
Well, I would sit in the park and watch very carefully,
46
127050
2901
Siedząc w parku, bacznie obserwowałam.
02:21
and first among other things
47
129951
1892
Po pierwsze zauważyłam
02:23
were the comfortable, movable chairs.
48
131843
3063
wygodne przenośne krzesła.
02:26
People would come in, find their own seat,
49
134906
2510
Ktoś przychodził, szukał sobie krzesła,
02:29
move it a bit, actually, and then stay a while,
50
137416
3394
ustawiał dowolnie i siedział chwilę.
02:32
and then interestingly,
51
140810
1848
Co ciekawe, sama obecność jednych
02:34
people themselves attracted other people,
52
142658
2975
przyciągała kolejnych ludzi.
02:37
and ironically, I felt more peaceful
53
145633
2777
Ja też czułam się bezpieczniej,
02:40
if there were other people around.
54
148410
1981
kiedy dookoła mnie byli ludzie.
02:42
And it was green.
55
150391
1890
I było zielono.
02:44
This little park provided what New Yorkers crave:
56
152281
3761
Ten skwer odpowiadał na potrzebę
02:48
comfort and greenery.
57
156042
2538
komfortu i zieleni.
02:50
But my question was,
58
158580
1688
Ale wtedy zadałam sobie pytanie.
02:52
why weren't there more places with greenery
59
160268
3062
Czemu nie ma więcej zielonych miejsc,
02:55
and places to sit in the middle of the city
60
163330
2509
gdzie można usiąść w samym środku miasta,
02:57
where you didn't feel alone,
61
165839
2480
gdzie człowiek nie czułby się samotny
03:00
or like a trespasser?
62
168319
2457
albo jak intruz.
03:02
Unfortunately, that's not how cities
63
170776
2232
Niestety, nasze miasta
nie są tak projektowane.
nie są tak projektowane.
03:05
were being designed.
64
173008
2018
03:07
So here you see a familiar sight.
65
175026
3694
A tutaj znajomy widok.
03:10
This is how plazas have been
designed for generations.
designed for generations.
66
178720
4281
Tak przez pokolenia projektowano place.
03:15
They have that stylish, Spartan look
67
183001
3130
Mają ten stylowy, spartański wygląd,
03:18
that we often associate with modern architecture,
68
186131
3820
często utożsamiany
z nowoczesną architekturą,
z nowoczesną architekturą,
03:21
but it's not surprising that people
69
189951
2311
ale nic dziwnego,
03:24
avoid spaces like this.
70
192262
1862
że ludzie unikają takich miejsc.
03:26
They not only look desolate,
71
194124
2110
One nie tylko wyglądają ponuro.
03:28
they feel downright dangerous.
72
196234
2712
Wydają się wręcz niebezpieczne.
03:30
I mean, where would you sit here?
73
198946
3277
Gdzie tu można usiąść?
03:34
What would you do here?
74
202223
2546
Co tu można robić?
03:36
But architects love them.
75
204769
3476
Ale architekci je kochają.
03:40
They are plinths for their creations.
76
208245
3273
One są cokołami ich kreacji.
03:43
They might tolerate a sculpture or two,
77
211518
1933
Można ustawić rzeźbę lub dwie,
03:45
but that's about it.
78
213451
1753
ale na tym koniec.
03:47
And for developers, they are ideal.
79
215204
3204
A dla deweloperów
takie place są idealne.
takie place są idealne.
03:50
There's nothing to water, nothing to maintain,
80
218408
2587
Nic nie trzeba podlewać,
niczego doglądać.
niczego doglądać.
03:52
and no undesirable people to worry about.
81
220995
3960
Nie trzeba się martwić
o niepożądanych ludzi.
o niepożądanych ludzi.
03:56
But don't you think this is a waste?
82
224955
3244
Ale czy nie myślicie, że to marnotrawstwo?
04:00
For me, becoming a city planner
83
228199
2321
Praca planistki miejskiej
znaczyła dla mnie,
znaczyła dla mnie,
04:02
meant being able to truly change the city
84
230520
2672
że będę mogła naprawdę zmienić miasto,
04:05
that I lived in and loved.
85
233192
2490
w którym mieszkam i które kocham.
04:07
I wanted to be able to create places
86
235682
2488
Chciałam móc stworzyć miejsca,
04:10
that would give you the feeling that you got
87
238170
1965
które dałyby ludziom poczucie,
04:12
in Paley Park,
88
240135
1538
jakie dawał Paley Park,
04:13
and not allow developers to
build bleak plazas like this.
build bleak plazas like this.
89
241673
4788
i nie pozwalać na budowanie
ponurych placów, jak ten.
ponurych placów, jak ten.
Ale przez lata
04:18
But over the many years,
90
246461
1415
04:19
I have learned how hard it is
91
247876
2596
przekonałam się, jak ciężko jest
04:22
to create successful, meaningful,
92
250472
2588
stworzyć udane, znaczące
04:25
enjoyable public spaces.
93
253060
2028
przyjemne przestrzenie publiczne.
04:27
As I learned from my stepfather,
94
255088
1577
Przykład ojczyma nauczył mnie,
04:28
they certainly do not happen by accident,
95
256665
2288
że to z pewnością nie przypadek,
04:30
especially in a city like New York,
96
258953
2828
a już na pewno nie w Nowym Jorku,
04:33
where public space has to
be fought for to begin with,
be fought for to begin with,
97
261781
3279
gdzie przestrzeń publiczną
trzeba najpierw wywalczyć,
trzeba najpierw wywalczyć,
04:37
and then for them to be successful,
98
265060
2108
a potem jeszcze sprawić,
żeby się podobała.
żeby się podobała.
04:39
somebody has to think very hard
99
267168
2022
Trzeba naprawdę mocno przemyśleć
04:41
about every detail.
100
269190
2024
każdy szczegół.
04:43
Now, open spaces in cities are opportunities.
101
271214
3946
Otwarte przestrzenie w miastach to okazja.
04:47
Yes, they are opportunities
for commercial investment,
for commercial investment,
102
275160
3804
Nie tylko okazja
do inwestycji biznesowych,
do inwestycji biznesowych,
04:50
but they are also opportunities for the common good
103
278964
3569
ale też do budowania
wspólnego dobra miasta.
wspólnego dobra miasta.
04:54
of the city,
104
282533
1766
I te dwa cele nie zawsze idą w parze
04:56
and those two goals are often
not aligned with one another,
not aligned with one another,
105
284299
3515
04:59
and therein lies the conflict.
106
287814
2609
i stają się podłożem konfliktu.
05:02
The first opportunity I had to fight
107
290423
2652
Po raz pierwszy musiałam walczyć
05:05
for a great public open space was in the early 1980s,
108
293075
3162
o dobrą przestrzeń publiczną
we wczesnych latach 80.,
we wczesnych latach 80.,
05:08
when I was leading a team of planners
109
296237
2338
kiedy zarządzałam grupą planistów
pracujących nad gigantycznym
składowiskiem odpadów,
składowiskiem odpadów,
05:10
at a gigantic landfill called Battery Park City
110
298575
3312
Battery Park City w Dolnym Manhattanie,
05:13
in lower Manhattan on the Hudson River.
111
301887
2613
nad rzeką Hudson.
05:16
And this sandy wasteland had lain barren
112
304500
2814
To piaszczyste wysypisko
było niezagospodarowane
było niezagospodarowane
05:19
for 10 years,
113
307314
1450
przez dziesięć lat
05:20
and we were told, unless we found a developer
114
308764
2644
i powiedziano nam,
że jeśli nie znajdziemy
dewelopera w 6 miesięcy,
dewelopera w 6 miesięcy,
05:23
in six months, it would go bankrupt.
115
311408
2128
to zbankrutują.
05:25
So we came up with a radical,
116
313536
2001
Wpadliśmy na radykalny,
05:27
almost insane idea.
117
315537
2390
prawie szalony pomysł.
05:29
Instead of building a park
118
317927
1848
Zamiast budować tam park,
05:31
as a complement to future development,
119
319775
2508
jako podbudowę przyszłego rozwoju,
05:34
why don't we reverse that equation
120
322283
2085
może odwrócić bieg wydarzeń,
05:36
and build a small but very high-quality
121
324368
3053
budując tam małą,
ale bardzo wysokiej klasy
ale bardzo wysokiej klasy
05:39
public open space first,
122
327421
1985
przestrzeń publiczną,
05:41
and see if that made a difference.
123
329406
3006
żeby zobaczyć, czy to coś zmieni?
05:44
So we only could afford to build a two-block section
124
332412
3698
Stać nas było tylko na kilka obiektów
05:48
of what would become a mile-long esplanade,
125
336110
3460
na terenie, który pomieściłby
promenadę na półtora kilometra,
promenadę na półtora kilometra,
05:51
so whatever we built had to be perfect.
126
339570
2967
więc wszystko musiało być idealne.
05:54
So just to make sure, I insisted
127
342537
2996
By mieć pewność, uparłam się
05:57
that we build a mock-up
128
345533
2217
na zbudowanie makiety z drewna
05:59
in wood, at scale, of the railing and the sea wall.
129
347750
3934
wałów rzecznych i poręczy
w skali jeden do jednego.
w skali jeden do jednego.
06:03
And when I sat down on that test bench
130
351684
3024
I kiedy usiadłam
na próbnej drewnianej ławce,
na próbnej drewnianej ławce,
06:06
with sand still swirling all around me,
131
354708
3198
zasypywana piaskiem,
06:09
the railing hit exactly at eye level,
132
357906
3093
poręcze znalazły się
dokładnie na poziomie wzroku,
dokładnie na poziomie wzroku,
06:12
blocking my view and ruining my experience
133
360999
2991
zasłaniając mi widok
i psując obserwację wody.
i psując obserwację wody.
06:15
at the water's edge.
134
363990
2130
06:18
So you see, details really do make a difference.
135
366120
3307
Detale naprawdę mają znaczenie.
06:21
But design is not just how something looks,
136
369427
3931
W projektowaniu nie chodzi o sam wygląd,
06:25
it's how your body feels on that seat in that space,
137
373358
5892
ale o to, jak czujemy się
w danej przestrzeni.
w danej przestrzeni.
06:31
and I believe that successful design always depends
138
379250
3140
Wierzę, że udany projekt zawsze zależy
06:34
on that very individual experience.
139
382390
3425
od tego bardzo indywidualnego wrażenia.
06:37
In this photo, everything looks very finished,
140
385815
4371
Na tym zdjęciu wszystko
wygląda na ukończone
wygląda na ukończone
06:42
but that granite edge, those lights,
141
390186
2718
ale o tę granitową krawędź, latarnie,
06:44
the back on that bench,
142
392904
1888
wykończenie ławek,
06:46
the trees in planting,
143
394792
1694
drzewa i pozostałą roślinność,
06:48
and the many different kinds of places to sit
144
396486
2603
i wiele różnorodnych miejsc do siedzenia
06:51
were all little battles that turned this project
145
399089
3182
trzeba było stoczyć wiele bitew,
które zmieniły ten projekt
które zmieniły ten projekt
06:54
into a place that people wanted to be.
146
402271
4044
w miejsce przyjazne ludziom.
06:58
Now, this proved very valuable 20 years later
147
406315
3835
Po dwudziestu latach to zaowocowało,
07:02
when Michael Bloomberg asked me to be
148
410150
2008
kiedy Michael Bloomberg zaproponował mi
07:04
his planning commissioner
149
412158
1582
posadę planistki miejskiej
07:05
and put me in charge of shaping
150
413740
1847
i zlecił mi zadanie
07:07
the entire city of New York.
151
415587
2071
ukształtowania miasta Nowy York.
07:09
And he said to me on that very day,
152
417658
2099
Tego dnia powiedział mi,
07:11
he said that New York was projected
153
419757
2096
że populacja miasta ma wzrosnąć
07:13
to grow from eight to nine million people.
154
421853
3057
z 8 do 9 milionów.
07:16
And he asked me,
155
424910
1530
Zapytał mnie:
07:18
"So where are you going to put
156
426440
1843
"To gdzie zamierzasz ulokować
07:20
one million additional New Yorkers?"
157
428283
2716
ten dodatkowy milion nowojorczyków?".
07:22
Well, I didn't have any idea.
158
430999
2645
Nie miałam pojęcia.
07:25
Now, you know that New York does
159
433644
3039
Nowy Jork chce przyciągać imigrantów.
07:28
place a high value on attracting immigrants,
160
436683
2698
07:31
so we were excited about the prospect of growth,
161
439381
2920
Byliśmy podekscytowani myślą o rozwoju,
07:34
but honestly, where were we going to grow
162
442301
2879
ale w którym kierunku
mieliśmy się rozrastać
mieliśmy się rozrastać
07:37
in a city that was already built out to its edges
163
445180
3394
w mieście już rozbudowanym do granic
07:40
and surrounded by water?
164
448574
2800
i otoczonym wodą?
07:43
How were we going to find housing
165
451374
1602
Jak znaleźć miejsce na domy
07:44
for that many new New Yorkers?
166
452976
2298
dla tak wielu nowych nowojorczyków?
07:47
And if we couldn't spread out,
167
455274
1813
Skoro nie da się już rozrastać wszerz,
07:49
which was probably a good thing,
168
457087
1814
w czym pewnie nie ma nic złego,
07:50
where could new housing go?
169
458901
2819
to gdzie umieścić nowe domy?
07:53
And what about cars?
170
461720
1633
A co z samochodami?
07:55
Our city couldn't possibly handle any more cars.
171
463353
4112
Miasto nie miało już miejsca
na kolejne samochody.
na kolejne samochody.
07:59
So what were we going to do?
172
467465
2834
Co robić?
08:02
If we couldn't spread out, we had to go up.
173
470299
3977
Nie mogliśmy rozwijać się wszerz,
musieliśmy pójść w górę.
musieliśmy pójść w górę.
A skoro mieliśmy iść w górę,
08:06
And if we had to go up,
174
474276
1034
08:07
we had to go up in places
175
475310
1782
musieliśmy to robić w miejscach,
08:09
where you wouldn't need to own a car.
176
477092
2009
gdzie nie potrzeba aut.
08:11
So that meant using one of our greatest assets:
177
479101
2863
Musieliśmy użyć jednego
z naszych największych atutów.
z naszych największych atutów.
Naszego systemu komunikacji.
08:13
our transit system.
178
481964
2452
08:16
But we had never before thought
179
484416
1573
Lecz nigdy wcześniej nie myśleliśmy,
08:17
of how we could make the most of it.
180
485989
2236
jak go maksymalnie wykorzystać.
08:20
So here was the answer to our puzzle.
181
488225
3213
A to jest odpowiedź na to pytanie.
08:23
If we were to channel and redirect
182
491438
3631
Jeśli uda się przekierować i skupić
08:27
all new development around transit,
183
495069
2294
wszystkie nowe
przebudowy wokół transportu,
przebudowy wokół transportu,
08:29
we could actually handle that population increase,
184
497363
3627
to poradzimy sobie ze wzrostem populacji.
08:32
we thought.
185
500990
1274
Tak myśleliśmy.
08:34
And so here was the plan,
186
502264
2558
Taki był plan,
prawdziwa potrzeba.
08:36
what we really needed to do:
187
504822
1648
08:38
We needed to redo our zoning --
188
506470
2848
Musieliśmy zmienić plan
zagospodarowania przestrzennego.
zagospodarowania przestrzennego.
08:41
and zoning is the city planner's regulatory tool --
189
509318
3351
to takie narzędzie planistyczne,
08:44
and basically reshape the entire city,
190
512669
3311
żeby przekształcić całe miasto.
08:47
targeting where new development could go
191
515980
2145
Wyznaczaliśmy miejsca
dla nowych inwestycji
dla nowych inwestycji
08:50
and prohibiting any development at all
192
518125
2191
i zabranialiśmy budowy na przedmieściach,
08:52
in our car-oriented,
193
520316
1714
które za bardzo potrzebowały samochodów.
08:54
suburban-style neighborhoods.
194
522030
2162
08:56
Well, this was an unbelievably ambitious idea,
195
524192
3732
To był niewiarygodnie ambitny pomysł,
08:59
ambitious because communities
196
527924
2576
bo mieszkańcy musieli go poprzeć.
09:02
had to approve those plans.
197
530500
3615
09:06
So how was I going to get this done?
198
534115
3019
Jak uzyskać ich poparcie?
09:09
By listening. So I began listening,
199
537134
2908
Słuchając. Więc zaczęłam słuchać.
09:12
in fact, thousands of hours of listening
200
540042
3354
Spędziłam tysiące godzin na słuchaniu
09:15
just to establish trust.
201
543396
1818
tylko po to, by zbudować zaufanie.
09:17
You know, communities can tell
202
545214
2089
Mieszkańcy widzą,
09:19
whether or not you understand their neighborhoods.
203
547303
2152
czy ktoś rozumie ich okolicę.
09:21
It's not something you can just fake.
204
549455
3096
Tego nie da się sfałszować.
09:24
And so I began walking.
205
552551
2706
Zaczęłam chodzić.
09:27
I can't tell you how many blocks I walked,
206
555257
2320
Sama nie wiem, ile przecznic przeszłam.
09:29
in sweltering summers, in freezing winters,
207
557577
3409
Szłam w upalne lata i mroźne zimy,
09:32
year after year,
208
560986
1830
rok za rokiem,
09:34
just so I could get to understand
209
562816
2088
tylko po to, żeby zrozumieć
09:36
the DNA of each neighborhood
210
564904
2027
DNA każdej dzielnicy
09:38
and know what each street felt like.
211
566931
2575
i poznać charakter każdej ulicy.
09:41
I became an incredibly geeky zoning expert,
212
569506
3495
Stałam się maniakiem podziału na strefy,
szukałam takiego podziału na strefy,
09:45
finding ways that zoning could address
213
573001
2069
09:47
communities' concerns.
214
575070
2062
który mogłby rozwiązać lokalne problemy.
09:49
So little by little, neighborhood by neighborhood,
215
577132
2572
Krok po kroku, dzielnica po dzielnicy,
09:51
block by block,
216
579704
1435
budynek za budynkiem,
09:53
we began to set height limits
217
581139
1873
zaczęliśmy wprowadzać limity wysokości,
09:55
so that all new development
218
583012
1732
żeby zabudowa powstawała
09:56
would be predictable and near transit.
219
584744
3617
w sposób przewidywalny
i blisko komunikacji miejskiej.
i blisko komunikacji miejskiej.
10:00
Over the course of 12 years,
220
588361
1781
Przez 12 lat
10:02
we were able to rezone
221
590142
2469
zdołaliśmy przearanżować strefy
10:04
124 neighborhoods,
222
592611
2569
124 dzielnic,
10:07
40 percent of the city,
223
595180
2779
40% miasta,
10:09
12,500 blocks, so that now,
224
597959
4539
12 500 przecznic.
10:14
90 percent of all new development of New York
225
602498
3237
Teraz 90% nowego budownictwa w Nowym Jorku
10:17
is within a 10-minute walk of a subway.
226
605735
2648
jest w zasięgu 10 minut pieszo od metra.
10:20
In other words, nobody in those new buildings
227
608383
2650
Innymi słowy, nikt w tych budynkach
10:23
needs to own a car.
228
611033
1876
nie potrzebuje samochodu.
10:24
Well, those rezonings were exhausting
229
612909
4093
Ta praca była wyczerpująca,
10:29
and enervating and important,
230
617002
3038
ale także ważna,
jednak przekształcanie stref
nigdy nie było moją misją.
nigdy nie było moją misją.
10:32
but rezoning was never my mission.
231
620040
2550
10:34
You can't see zoning and you can't feel zoning.
232
622590
3491
Stref nie można zobaczyć, ani ich poczuć.
10:38
My mission was always to create
233
626081
2088
Moją misją od zawsze było tworzenie
10:40
great public spaces.
234
628169
1924
świetnych przestrzeni publicznych,
10:42
So in the areas where we zoned
for significant development,
for significant development,
235
630093
3892
więc w strefach, w których
planowaliśmy znaczny rozwój,
planowaliśmy znaczny rozwój,
10:45
I was determined to create places
236
633985
2191
chciałam stworzyć miejsca,
10:48
that would make a difference in people's lives.
237
636176
2694
które wpływałyby na życie ludzi.
10:50
Here you see what was
238
638870
2086
Tutaj widzicie
10:52
two miles of abandoned, degraded waterfront
239
640956
2424
3-kilometrowe zrujnowane nadbrzeże
10:55
in the neighborhoods of Greenpoint
240
643380
1767
w okolicy Greenpointu,
10:57
and Williamsburg in Brooklyn,
241
645147
1782
Williamsburga na Brooklinie.
10:58
impossible to get to and impossible to use.
242
646929
3560
trudno osiągalne i bezużyteczne.
11:02
Now the zoning here was massive,
243
650489
2494
To była olbrzymia przestrzeń
11:04
so I felt an obligation to create
244
652983
3022
czułam się w obowiązku stworzyć
11:08
magnificent parks on these waterfronts,
245
656005
3025
na tym nadbrzeżu wspaniałe parki.
11:11
and I spent an incredible amount of time
246
659030
2740
Spędziłam niewiarygodną ilość czasu
11:13
on every square inch of these plans.
247
661770
3105
nad każdym metrem kwadratowym roślinności.
11:16
I wanted to make sure that there were
248
664875
2065
Chciałam się upewnić, że znajdą się tu
11:18
tree-lined paths from the upland to the water,
249
666940
2539
zadrzewione ścieżki, prowadzące do wody,
11:21
that there were trees and plantings everywhere,
250
669479
2411
że wszędzie będą drzewa i roślinność
11:23
and, of course, lots and lots of places to sit.
251
671890
4188
i oczywiście mnóstwo miejsc do siedzenia.
11:28
Honestly, I had no idea how it would turn out.
252
676078
3370
Na prawdę nie miałam
pojęcia, co z tego wyjdzie,
pojęcia, co z tego wyjdzie,
11:31
I had to have faith.
253
679448
1625
ale miałam wiarę.
11:33
But I put everything that I had studied and learned
254
681073
2963
Włożyłam wszystko, czego się nauczyłam
11:36
into those plans.
255
684036
1734
w te plany.
11:37
And then it opened,
256
685770
1660
I wtedy nastąpiło otwarcie
11:39
and I have to tell you, it was incredible.
257
687430
3287
i muszę wam powiedzieć,
to było niesamowite.
to było niesamowite.
11:42
People came from all over the city
258
690717
2085
Ludzie przyszli z całego miasta,
11:44
to be in these parks.
259
692802
1657
żeby pobyć w tych parkach.
11:46
I know they changed the lives
of the people who live there,
of the people who live there,
260
694459
3420
Zmieniły one życie mieszkańców.
11:49
but they also changed New Yorkers' whole image
261
697879
2495
Zmieniły także całe
wyobrażenie nowojorczyków
wyobrażenie nowojorczyków
11:52
of their city.
262
700374
1776
na temat swojego miasta.
11:54
I often come down and watch people
263
702150
1579
Często przychodzę i oglądam ludzi
11:55
get on this little ferry
264
703729
1516
wsiadających na ten mały prom,
11:57
that now runs between the boroughs,
265
705245
1978
który dziś kursuje pomiędzy dzielnicami
11:59
and I can't tell you why,
266
707223
1487
i nie mogę powiedzieć czemu,
12:00
but I'm completely moved
267
708710
1572
ale jestem wzruszona
12:02
by the fact that people are using it
268
710282
2147
faktem, że ludzie używają go tak,
12:04
as if it had always been there.
269
712429
2182
jak gdyby był tam od zawsze.
12:06
And here is a new park in lower Manhattan.
270
714611
3273
A to nowy park na Dolnym Manhattanie.
12:09
Now, the water's edge in lower Manhattan
271
717884
2757
Linia brzegowa Dolnego Manhattanu
12:12
was a complete mess before 9/11.
272
720641
2933
była w nieładzie
przed zamachem z 11 września.
przed zamachem z 11 września.
12:15
Wall Street was essentially landlocked
273
723574
1915
Wall Street było odcięte od wody,
12:17
because you couldn't get anywhere near this edge.
274
725489
2586
bo nie sposób było się dostać do brzegu.
12:20
And after 9/11, the city had very little control.
275
728075
3834
Po 11 września miasto
miało małe możliwości,
miało małe możliwości,
ale pomyślałam sobie że gdybyśmy poszli
12:23
But I thought if we went
276
731909
1545
12:25
to the Lower Manhattan Development Corporation
277
733454
2145
do Korporacji Rozwoju Dolnego Manhattanu
12:27
and got money to reclaim this two miles
278
735599
2961
i gdybyśmy dostali pieniądze na odzyskanie
12:30
of degraded waterfront
279
738560
1796
tych 3 km zrujnowanego nadbrzeża,
12:32
that it would have an enormous effect
280
740356
1851
miałoby to olbrzymi wpływ
12:34
on the rebuilding of lower Manhattan.
281
742207
2461
na przebudowę Dolnego Manhattanu.
12:36
And it did.
282
744668
1180
I miało.
12:37
Lower Manhattan finally has a public waterfront
283
745848
3391
Dolny Manhattan nareszcie
miał publiczne nadbrzeże
miał publiczne nadbrzeże
12:41
on all three sides.
284
749239
2114
ze wszystkich trzech stron.
12:43
I really love this park.
285
751353
2384
Naprawdę kocham ten park.
12:45
You know, railings have to be higher now,
286
753737
2225
Dziś barierki muszą być wyższe,
12:47
so we put bar seating at the edge,
287
755962
2544
więc umieściliśmy stołki barowe
tuż nad brzegiem.
tuż nad brzegiem.
12:50
and you can get so close to the water
288
758506
2112
Można podejść tak blisko wody,
12:52
you're practically on it.
289
760618
1728
że prawie się na niej stoi.
12:54
And see how the railing widens
290
762346
1869
Zobaczcie, jak barierka się rozszerza
12:56
and flattens out so you can lay down
291
764215
1416
i spłaszcza, tworząc miejsce
12:57
your lunch or your laptop.
292
765631
1882
na lunch czy laptopa.
12:59
And I love when people come there
293
767513
1980
Uwielbiam, kiedy ludzie przychodzą tam,
13:01
and look up and they say,
294
769493
1860
patrzą w górę i mówią:
13:03
"Wow, there's Brooklyn, and it's so close."
295
771353
4027
"Widać stąd Brooklyn, jest tak blisko!".
13:07
So what's the trick?
296
775380
2352
Więc w czym tkwi sekret?
13:09
How do you turn a park
297
777732
1809
Jak zamienić park w miejsce,
13:11
into a place that people want to be?
298
779541
3166
w którym chcą przebywać ludzie?
13:14
Well, it's up to you,
299
782707
2843
To zależy od ciebie.
13:17
not as a city planner but as a human being.
300
785550
3365
Nie jako planisty, ale jako człowieka.
13:20
You don't tap into your design expertise.
301
788915
3400
Nie chodzi o ekspertyzę projektową,
13:24
You tap into your humanity.
302
792315
3515
tylko o człowieczeństwo.
13:27
I mean, would you want to go there?
303
795830
3326
Chodzi po prostu o to,
czy zechcemy tam pójść.
czy zechcemy tam pójść.
13:31
Would you want to stay there?
304
799156
1983
Czy chcielibyśmy tam pobyć?
13:33
Can you see into it and out of it?
305
801139
2138
Czy macie wizję takiego miejsca?
13:35
Are there other people there?
306
803277
2252
Czy są tam inni ludzie?
13:37
Does it seem green and friendly?
307
805529
2647
Czy jest zielono i przyjaźnie?
13:40
Can you find your very own seat?
308
808176
3238
Czy jest miejsce do siedzenia?
13:43
Well now, all over New York City,
309
811414
3029
Dziś w całym Nowym Jorku
13:46
there are places where you can
310
814443
1504
są miejsca, w których można
13:47
find your very own seat.
311
815947
1854
znaleźć własne miejsce do siedzenia.
13:49
Where there used to be parking spaces,
312
817801
2522
Tam, gdzie były parkingi,
13:52
there are now pop-up cafes.
313
820323
2293
dziś są kafejki.
13:54
Where Broadway traffic used to run,
314
822616
1978
Gdzie dawniej był ruch uliczny,
13:56
there are now tables and chairs.
315
824594
1964
teraz są stoły i krzesła.
13:58
Where 12 years ago, sidewalk
cafes were not allowed,
cafes were not allowed,
316
826558
3554
Gdzie kiedyś zakazano
ogródków kawiarnianych,
ogródków kawiarnianych,
14:02
they are now everywhere.
317
830112
1973
dziś można je znaleźć wszędzie.
14:04
But claiming these spaces for public use
318
832085
2995
Ale odzyskanie tych przestrzeni
14:07
was not simple,
319
835080
1139
nie było proste,
14:08
and it's even harder to keep them that way.
320
836219
2662
a jeszcze trudniej jest je utrzymać.
14:10
So now I'm going to tell you a story
321
838881
1689
Teraz opowiem wam historię
14:12
about a very unusual park called the High Line.
322
840570
4280
o bardzo nietypowym parku High Line.
14:16
The High Line was an elevated railway.
323
844850
2054
High Line było wzniesionym torowiskiem.
14:18
(Applause)
324
846904
6631
(Brawa)
High Line było wzniesionym torowiskiem,
14:25
The High Line was an elevated railway
325
853535
2276
14:27
that ran through three neighborhoods
326
855811
1812
które przebiegało przez trzy dzielnice
14:29
on Manhattan's West Side,
327
857623
1870
w West Side na Manhattanie.
14:31
and when the train stopped running,
328
859493
1745
Kiedy pociągi przestały kursować,
14:33
it became a self-seeded landscape,
329
861238
2156
stało się ciekawym elementem krajobrazu,
14:35
a kind of a garden in the sky.
330
863394
2607
takim podniebnym ogrodem.
14:38
And when I saw it the first time,
331
866001
2149
Kiedy zobaczyłam to po raz pierwszy,
14:40
honestly, when I went up on that old viaduct,
332
868150
2646
kiedy weszłam na ten stary wiadukt,
14:42
I fell in love the way you fall in love with a person,
333
870796
2816
zakochałam się w nim, niczym w człowieku.
14:45
honestly.
334
873612
1227
Szczerze.
14:46
And when I was appointed,
335
874839
2121
Kiedy dostałam to zlecenie,
uratowanie pierwszych dwóch
sekcji High Line przed rozbiórką
sekcji High Line przed rozbiórką
14:48
saving the first two sections of the High Line
336
876960
2076
14:51
from demolition became my first priority
337
879036
3372
stało się moim priorytetem
14:54
and my most important project.
338
882408
2672
i najważniejszym projektem.
14:57
I knew if there was a day that I didn't
339
885080
3268
Wiedziałam, że gdy przestanę zabiegać
15:00
worry about the High Line, it would come down.
340
888348
3603
o High Line, to pójdzie do rozbiórki.
15:03
And the High Line,
341
891951
1989
High Line,
15:05
even though it is widely known now
342
893940
2460
choć bardzo znane
15:08
and phenomenally popular,
343
896400
1819
i fenomenalnie popularne,
15:10
it is the most contested public space in the city.
344
898219
3904
jest obiektem sporów.
15:14
You might see a beautiful park,
345
902123
2875
Możecie zobaczyć w nim piękny park,
15:16
but not everyone does.
346
904998
2447
ale nie każdy to widzi.
15:19
You know, it's true, commercial interests
347
907445
2637
To prawda, że handel zawsze będzie walczył
15:22
will always battle against public space.
348
910082
3217
z przestrzenią publiczną.
15:25
You might say,
349
913299
1824
Możecie powiedzieć:
15:27
"How wonderful it is that more than
350
915123
1570
"To cudowanie, że ponad 4 miliony ludzi
15:28
four million people come from all over the world
351
916693
2431
przyjeżdża z całego świata,
15:31
to visit the High Line."
352
919124
1647
żeby zobaczyć High Line".
15:32
Well, a developer sees just one thing: customers.
353
920771
4616
Ale deweloper widzi tylko jedno: klientów.
15:37
Hey, why not take out those plantings
354
925387
2725
Hej, a może wyrzucić rośliny
15:40
and have shops all along the High Line?
355
928112
2008
i postawić sklepy wzdłuż całego High Line?
15:42
Wouldn't that be terrific
356
930120
1497
Czyż to nie byłoby wspaniałe
15:43
and won't it mean a lot more money for the city?
357
931617
2535
i nie przyniosło miastu
dużo więcej pieniędzy?
dużo więcej pieniędzy?
15:46
Well no, it would not be terrific.
358
934152
2492
Otóż nie. Nie byłoby świetne.
15:48
It would be a mall, and not a park.
359
936644
3299
Byłoby to centrum handlowe, a nie park.
15:51
(Applause)
360
939943
7379
(Brawa)
Przyniosłoby to miastu
15:59
And you know what, it might mean
361
947322
1508
16:00
more money for the city,
362
948830
2210
większe dochody.
16:03
but a city has to take the long view,
363
951040
4049
Ale miasto musi myśleć
w długiej perspektywie.
w długiej perspektywie.
16:07
the view for the common good.
364
955089
2936
Dla wspólnego dobra.
16:10
Most recently, the last section of the High Line,
365
958025
3715
Niedawno ostatnia sekcja High Line,
16:13
the third section of the High Line,
366
961740
1616
trzecia sekcja
16:15
the final section of the High Line,
367
963356
1570
wieńcząca park,
16:16
has been pitted against development interests,
368
964926
2802
stanęła na drodze interesów deweloperów.
16:19
where some of the city's leading developers
369
967728
2300
Najwięksi z nich budują
16:22
are building more than 17 million square feet
370
970028
2682
ponad 1,5 miliona metrów kwadratowych
16:24
at the Hudson Yards.
371
972710
2300
na Hudson Yards.
16:27
And they came to me and proposed
372
975010
1961
Zaproponowali mi,
16:28
that they "temporarily disassemble"
373
976971
2559
żeby "tymczasowo wyłączyć"
16:31
that third and final section.
374
979530
2730
tę trzecią, ostatnią sekcję.
16:34
Perhaps the High Line didn't fit in
375
982260
2463
Może High Line nie pasowało
16:36
with their image of a gleaming city of skyscrapers
376
984723
2887
do ich wyobrażenia lśniących
wieżowców na wzgórzu.
wieżowców na wzgórzu.
16:39
on a hill.
377
987610
1463
16:41
Perhaps it was just in their way.
378
989073
2724
Może po prostu stało im na drodze.
16:43
But in any case, it took nine months
379
991797
2488
Tak czy owak, trzeba było 9 miesięcy
16:46
of nonstop daily negotiation
380
994285
2474
nieustających, codziennych negocjacji,
16:48
to finally get the signed agreement
381
996759
2013
żeby dojść do porozumienia
16:50
to prohibit its demolition,
382
998772
2024
i zakazać jego wyburzenia.
16:52
and that was only two years ago.
383
1000796
3809
A było to zaledwie dwa lata temu.
16:56
So you see, no matter how popular
384
1004605
2458
Czyli nieważne, jak popularne
16:59
and successful a public space may be,
385
1007063
2836
i udane są przestrzenie publiczne,
17:01
it can never be taken for granted.
386
1009899
2416
nigdy nie należy sądzić, że są na zawsze.
17:04
Public spaces always -- this is it saved --
387
1012315
2581
Przestrzenie publiczne
17:06
public spaces always need vigilant champions,
388
1014896
3712
zawsze potrzebują czujnych strażników,
17:10
not only to claim them at the outset for public use,
389
1018608
3700
nie tylko, by zdobyć je
dla użytku publicznego,
dla użytku publicznego,
17:14
but to design them for the people that use them,
390
1022308
3531
ale żeby zaprojektować je
na potrzeby użytkowników,
na potrzeby użytkowników,
17:17
then to maintain them to ensure
391
1025839
2031
a potem dbać o to,
17:19
that they are for everyone,
392
1027870
1970
żeby były powszechnie dostępne,
17:21
that they are not violated, invaded,
393
1029840
2413
a nie niszczone, zawłaszczane,
17:24
abandoned or ignored.
394
1032253
2637
opuszczone czy ignorowane.
17:26
If there is any one lesson
395
1034890
1644
Życie planistki miejskiej nauczyło mnie,
17:28
that I have learned in my life as a city planner,
396
1036534
3152
17:31
it is that public spaces have power.
397
1039686
3760
że przestrzenie publiczne mają moc.
17:35
It's not just the number of people using them,
398
1043446
3069
Nie chodzi tu tylko o ilość użytkowników,
17:38
it's the even greater number of people
399
1046515
1954
ale o wszystkich,
17:40
who feel better about their city
400
1048469
2119
którzy czują, że ich miasto jest lepsze
17:42
just knowing that they are there.
401
1050588
3232
dzięki przestrzeniom publicznym.
17:45
Public space can change how you live in a city,
402
1053820
3472
Przestrzenie publiczne
mogą zmienić życie w mieście
mogą zmienić życie w mieście
17:49
how you feel about a city,
403
1057292
2170
i samopoczucie mieszkańców,
17:51
whether you choose one city over another,
404
1059462
3288
niezależnie od wyboru
tego czy innego miasta.
tego czy innego miasta.
17:54
and public space is one of
the most important reasons
the most important reasons
405
1062750
2771
Przestrzenie publiczne to jeden
z istotniejszych powodów,
z istotniejszych powodów,
17:57
why you stay in a city.
406
1065521
3121
dla których zostaje się w mieście.
18:00
I believe that a successful city
407
1068642
2465
Wierzę, że udane miasto
18:03
is like a fabulous party.
408
1071107
2621
jest jak cudowne przyjęcie.
18:05
People stay because they are having a great time.
409
1073728
3905
Ludzie zostają, bo świetnie się bawią.
18:09
Thank you.
410
1077633
1943
Dziękuję
18:11
(Applause)
411
1079576
5953
(Brawa)
18:17
Thank you. (Applause)
412
1085529
4630
Dziękuję. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Amanda Burden - Urban plannerAs New York’s chief city planner under the Bloomberg administration, Amanda Burden led revitalization of some of the city's most familiar features -- from the High Line to the Brooklyn waterfront.
Why you should listen
With a keen eye for detail that extends to the most humble park bench -- and a gift for convincing developers and bureaucrats of her vision -- former New York City Planning Commissioner Amanda Burden rebuilt New York City.
Taking inspiration from her mentor, the influential urban theorist William H. “Holly” Whyte, Burden stepped out of the society pages (she's Babe Paley's daughter) and into a high-profile development career, which started with the planning and design of Battery Park and brought her to the Bloomberg administration. Her high design standards and flair for human-scale public spaces (as she told the Wall Street Journal, "You can actually change a city by a small stroke") ensures that her legacy will be an enduring element of New York’s urban landscape. Post-mayoralty, she is joining Mike Bloomberg's newly established global consultancy, Bloomberg Associates, as one of the founding Principals (along with Janette Sadik-Khan, former traffic commisioner).
Amanda Burden | Speaker | TED.com