TED2007
Daniel Goleman: Why aren't we more compassionate?
Daniel Goleman o współczuciu
Filmed:
Readability: 3.9
2,222,780 views
Daniel Goleman, autor "Inteligencji emocjonalnej", pyta, dlaczego nie odczuwamy współczucia częściej i głębiej.
Daniel Goleman - Psychologist
Daniel Goleman, psychologist and award-winning author of Emotional Intelligence and other books on EI, challenges traditional measures of intelligence as a predictor of life success. Full bio
Daniel Goleman, psychologist and award-winning author of Emotional Intelligence and other books on EI, challenges traditional measures of intelligence as a predictor of life success. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
You know, I'm struck by how one of the implicit themes of TED
0
1000
4000
Uderzyło mnie, że jednym z poruszanych przez TED tematów
00:17
is compassion, these very moving demonstrations we've just seen:
1
5000
3000
jest współczucie. Dopiero co widzieliśmy wzruszające przykłady:
00:21
HIV in Africa, President Clinton last night.
2
9000
4000
HIV w Afryce, prezydent Clinton zeszłej nocy.
00:25
And I'd like to do a little collateral thinking, if you will,
3
13000
5000
Chciałbym podejść do współczucia z innej strony
00:30
about compassion and bring it from the global level to the personal.
4
18000
5000
i sprowadzić je z poziomu globalnego do osobistego.
00:35
I'm a psychologist, but rest assured,
5
23000
2000
Jestem psychologiem, ale nie bójcie się.
00:37
I will not bring it to the scrotal.
6
25000
1000
Nie będzie żadnych aluzji seksualnych.
00:39
(Laughter)
7
27000
4000
(śmiech)
00:44
There was a very important study done a while ago
8
32000
2000
Jakiś czas temu w Princeton Theological Seminary przeprowadzono
00:46
at Princeton Theological Seminary that speaks to why it is
9
34000
4000
bardzo ważne badania wyjaśniające, dlaczego jest tak,
00:51
that when all of us have so many opportunities to help,
10
39000
3000
że kiedy wszyscy mamy tyle okazji, by komuś pomóc,
00:54
we do sometimes, and we don't other times.
11
42000
3000
to czasem to robimy, a czasem nie.
00:58
A group of divinity students at the Princeton Theological Seminary
12
46000
3000
Grupie studentów teologii w Princeton powiedziano,
01:02
were told that they were going to give a practice sermon
13
50000
4000
że mają wygłosić próbne kazanie.
01:06
and they were each given a sermon topic.
14
54000
3000
Każdy z nich dostał temat kazania.
01:09
Half of those students were given, as a topic,
15
57000
3000
Połowa studentów jako temat otrzymała
01:12
the parable of the Good Samaritan:
16
60000
2000
przypowieść o dobrym Samarytaninie:
01:14
the man who stopped the stranger in --
17
62000
2000
o człowieku, który zatrzymał nieznajomego w --
01:17
to help the stranger in need by the side of the road.
18
65000
2000
który na skraju drogi pomógł nieznajomemu w potrzebie.
01:19
Half were given random Bible topics.
19
67000
3000
Druga połowa dostała losowe tematy z Biblii.
01:22
Then one by one, they were told they had to go to another building
20
70000
3000
Każdemu powiedziano, że ma przejść do innego budynku
01:26
and give their sermon.
21
74000
1000
i wygłosić swoje kazanie.
01:27
As they went from the first building to the second,
22
75000
3000
Każdy z nich, przechodząc z budynku do budynku
01:30
each of them passed a man who was bent over and moaning,
23
78000
3000
mijał zgiętego w pół, jęczącego człowieka, który ewidentnie
01:34
clearly in need. The question is: Did they stop to help?
24
82000
4000
potrzebował pomocy. Pytanie: Czy zatrzymali się, by mu pomóc?
01:38
The more interesting question is:
25
86000
1000
A bardziej interesujące pytanie:
01:40
Did it matter they were contemplating the parable
26
88000
3000
Czy miało znaczenie, że rozmyślali nad przypowieścią
01:43
of the Good Samaritan? Answer: No, not at all.
27
91000
4000
o dobrym Samarytaninie? Odp: Nie, ani trochę.
01:48
What turned out to determine whether someone would stop
28
96000
3000
Okazało się, że o tym, czy ktoś zatrzyma się i pomoże
01:51
and help a stranger in need
29
99000
1000
obcemu w potrzebie decydowało to,
01:52
was how much of a hurry they thought they were in --
30
100000
3000
czy uważał, że bardzo mu się śpieszy -
01:56
were they feeling they were late, or were they absorbed
31
104000
4000
czy czuł się spóźniony, czy może był zaabsorbowany tym,
02:00
in what they were going to talk about.
32
108000
1000
o czym miał mówić.
02:02
And this is, I think, the predicament of our lives:
33
110000
2000
Myślę, że to właśnie jest nasz problem:
02:05
that we don't take every opportunity to help
34
113000
4000
nie wykorzystujemy każdej okazji, by pomóc,
02:09
because our focus is in the wrong direction.
35
117000
3000
bo skupiamy się na niewłaściwych rzeczach.
02:12
There's a new field in brain science, social neuroscience.
36
120000
3000
Powstała nowa dziedzina neurobiologii, neurobiologia społeczna.
02:16
This studies the circuitry in two people's brains
37
124000
4000
Bada ona przewodzenie w mózgach dwojga ludzi,
02:20
that activates while they interact.
38
128000
2000
które powstaje, kiedy się ze sobą komunikują.
02:22
And the new thinking about compassion from social neuroscience
39
130000
4000
Nowy sposób pojmowania współczucia, wywodzący się z neurobiologii,
02:26
is that our default wiring is to help.
40
134000
4000
jest taki, że mamy docelowo zakodowaną chęć pomocy.
02:30
That is to say, if we attend to the other person,
41
138000
4000
To znaczy, że jeśli zajmujemy się drugą osobą,
02:35
we automatically empathize, we automatically feel with them.
42
143000
3000
to automatycznie odczuwamy empatię, automatycznie odczuwamy to, co ona.
02:39
There are these newly identified neurons, mirror neurons,
43
147000
2000
Niedawno zidentyfikowano neurony zwane neuronami lustrzanymi,
02:41
that act like a neuro Wi-Fi, activating in our brain
44
149000
4000
które działają jak neuro Wi-Fi, aktywując w naszym mózgu
02:45
exactly the areas activated in theirs. We feel "with" automatically.
45
153000
4000
dokładnie te obszary, które są aktywne w ich mózgu. Automatycznie odczuwamy "z" kimś.
02:49
And if that person is in need, if that person is suffering,
46
157000
4000
I jeśli ta osoba potrzebuje pomocy, jeśli cierpi,
02:54
we're automatically prepared to help. At least that's the argument.
47
162000
4000
jesteśmy automatycznie gotowi pomóc. A przynajmniej tak twierdzą neurobiolodzy.
02:58
But then the question is: Why don't we?
48
166000
3000
Ale pytanie brzmi: Dlaczego tego nie robimy?
03:01
And I think this speaks to a spectrum
49
169000
2000
Myślę, że to się odnosi do całego spektrum reakcji,
03:04
that goes from complete self-absorption,
50
172000
2000
sięgającego od całkowitego zapatrzenia w siebie,
03:07
to noticing, to empathy and to compassion.
51
175000
2000
poprzez zauważanie i empatię, aż do współczucia.
03:09
And the simple fact is, if we are focused on ourselves,
52
177000
4000
Prawda jest taka: jeśli jesteśmy skupieni na sobie,
03:14
if we're preoccupied, as we so often are throughout the day,
53
182000
3000
jeśli jesteśmy czymś zajęci, jak to bardzo często bywa w ciągu dnia,
03:17
we don't really fully notice the other.
54
185000
3000
to tak naprawdę nie dostrzegamy innych w pełni.
03:20
And this difference between the self and the other focus
55
188000
2000
A ta różnica między skupieniem na sobie a na kimś innym
03:22
can be very subtle.
56
190000
1000
może być bardzo subtelna.
03:23
I was doing my taxes the other day, and I got to the point
57
191000
4000
Któregoś dnia wypełniałem swój PIT i doszedłem do punktu,
03:27
where I was listing all of the donations I gave,
58
195000
2000
w którym wymieniałem darowizny.
03:30
and I had an epiphany, it was -- I came to my check
59
198000
3000
Wtedy mnie olśniło, natrafiłem na swój czek
03:33
to the Seva Foundation and I noticed that I thought,
60
201000
3000
dla Fundacji Seva i zauważyłem, że pomyślałem:
03:36
boy, my friend Larry Brilliant would really be happy
61
204000
2000
mój przyjaciel Larry Brilliant bardzo by się ucieszył,
03:39
that I gave money to Seva.
62
207000
1000
że przekazałem pieniądze Sevie.
03:40
Then I realized that what I was getting from giving
63
208000
3000
Zdałem sobie sprawę, że dawanie było dla mnie
03:43
was a narcissistic hit -- that I felt good about myself.
64
211000
4000
jak działka narcyzmu - sprawiało, że dobrze o sobie myślałem.
03:47
Then I started to think about the people in the Himalayas
65
215000
5000
Wtedy pomyślałem o tych ludziach w Himalajach,
03:52
whose cataracts would be helped, and I realized
66
220000
2000
których wyleczą z zaćmy i uświadomiłem sobie,
03:55
that I went from this kind of narcissistic self-focus
67
223000
3000
że z tego narcystycznego skupienia na sobie przeszedłem
03:59
to altruistic joy, to feeling good
68
227000
3000
do altruistycznej radości, do cieszenia się,
04:02
for the people that were being helped. I think that's a motivator.
69
230000
4000
że tym ludziom ktoś pomógł. Myślę, że to działa motywująco.
04:06
But this distinction between focusing on ourselves
70
234000
3000
Ale to rozróżnienie między skupianiem się na sobie
04:09
and focusing on others
71
237000
1000
a skupianiem się na innych
04:10
is one that I encourage us all to pay attention to.
72
238000
3000
jest tym, na co chciałbym teraz zwrócić naszą uwagę.
04:13
You can see it at a gross level in the world of dating.
73
241000
3000
Widać to wyraźnie w świecie randek.
04:17
I was at a sushi restaurant a while back
74
245000
3000
Jaki czas temu byłem w restauracji z sushi
04:20
and I overheard two women talking about the brother of one woman,
75
248000
3000
i usłyszałem rozmowę dwóch kobiet o bracie jednej z nich,
04:24
who was in the singles scene. And this woman says,
76
252000
3000
który był singlem. Ta kobieta powiedziała:
04:27
"My brother is having trouble getting dates,
77
255000
2000
- Mój brat ma problem z umawianiem się na randki,
04:29
so he's trying speed dating." I don't know if you know speed dating?
78
257000
2000
więc próbuje randek błyskawicznych. - Wiecie co to?
04:31
Women sit at tables and men go from table to table,
79
259000
4000
Kobiety siedzą przy stolikach, mężczyźni przechodzą od stolika do stolika.
04:35
and there's a clock and a bell, and at five minutes, bingo,
80
263000
3000
a zegar z dzwonkiem odmierza czas, pięć minut i "dzyń!",
04:39
the conversation ends and the woman can decide
81
267000
2000
rozmowa się kończy, a kobieta decyduje,
04:41
whether to give her card or her email address to the man
82
269000
4000
czy dać mężczyźnie namiary na siebie
04:45
for follow up. And this woman says,
83
273000
2000
by utrzymać znajomość. No i ta kobieta mówi:
04:47
"My brother's never gotten a card, and I know exactly why.
84
275000
4000
- Mój brat nigdy nie dostał wizytówki. Doskonale wiem, dlaczego.
04:51
The moment he sits down, he starts talking non-stop about himself;
85
279000
5000
Gdy tylko siada przy stoliku, od razu zaczyna mówić non-stop o sobie,
04:56
he never asks about the woman."
86
284000
1000
nie zadaje kobietom żadnych pytań.
04:58
And I was doing some research in the Sunday Styles section
87
286000
5000
Gdy przeglądałem Sunday Styles, dodatek do NY Timesa,
05:03
of The New York Times, looking at the back stories of marriages --
88
291000
3000
przeczytałem na ostatniej stronie artykuły o małżeństwach --
05:06
because they're very interesting -- and I came to the marriage
89
294000
3000
ponieważ były bardzo interesujące -- doszedłem do małżeństwa
05:09
of Alice Charney Epstein. And she said
90
297000
3000
Alice Chamey Epstein. Alice powiedziała,
05:12
that when she was in the dating scene,
91
300000
2000
że kiedy chodziła na randki,
05:15
she had a simple test she put people to.
92
303000
2000
poddawała ludzi prostemu testowi:
05:18
The test was: from the moment they got together,
93
306000
2000
sprawdzała, jak długo, od chwili spotkania
05:20
how long it would take the guy to ask her a question
94
308000
3000
zajmie facetowi zadanie jej pytania
05:23
with the word "you" in it.
95
311000
2000
ze słowem "ty".
05:25
And apparently Epstein aced the test, therefore the article.
96
313000
4000
Najwyraźniej pan Epstein zdał test śpiewająco, stąd ten artykuł.
05:29
(Laughter)
97
317000
1000
(śmiech)
05:30
Now this is a -- it's a little test
98
318000
2000
A teraz -- mały test,
05:32
I encourage you to try out at a party.
99
320000
2000
który możecie wypróbować na przyjęciu.
05:34
Here at TED there are great opportunities.
100
322000
2000
Tutaj, w TED, jest wiele okazji.
05:38
The Harvard Business Review recently had an article called
101
326000
3000
W Harvard Business Review był niedawno artykuł pod tytułem
05:41
"The Human Moment," about how to make real contact
102
329000
3000
"Ludzka chwila", o tym, jak stworzyć prawdziwy kontakt
05:44
with a person at work. And they said, well,
103
332000
3000
ze współpracownikiem. Napisali, że, cóż,
05:47
the fundamental thing you have to do is turn off your BlackBerry,
104
335000
3000
przede wszystkim trzeba wyłączyć komórkę,
05:51
close your laptop, end your daydream
105
339000
3000
zamknąć laptopa, przestać myśleć o niebieskich migdałach
05:55
and pay full attention to the person.
106
343000
2000
i poświęcić tej osobie pełną uwagę.
05:58
There is a newly coined word in the English language
107
346000
4000
W angielskim istnieje nowo utworzone słowo na określenie
06:03
for the moment when the person we're with whips out their BlackBerry
108
351000
3000
chwili, w której osoba, z którą jesteśmy, wyciąga swoją komórkę
06:06
or answers that cell phone, and all of a sudden we don't exist.
109
354000
3000
lub odpowiada na telefon i nagle przestajemy dla niej istnieć.
06:10
The word is "pizzled": it's a combination of puzzled and pissed off.
110
358000
4000
To słowo brzmi "wkurmiony", kombinacja wkurwionego i zdumionego.
06:14
(Laughter)
111
362000
3000
(śmiech)
06:17
I think it's quite apt. It's our empathy, it's our tuning in
112
365000
6000
Myślę, że jest to adekwatne. To nasza empatia, nasze zaangażowanie
06:24
which separates us from Machiavellians or sociopaths.
113
372000
3000
oddziela nas od makiawelicznych cyników czy socjopatów.
06:27
I have a brother-in-law who's an expert on horror and terror --
114
375000
5000
Mam szwagra, eksperta w dziedzinie horroru i terroru --
06:32
he wrote the Annotated Dracula, the Essential Frankenstein --
115
380000
3000
napisał "Annotated Dracula" i "Essential Frankenstein" --
06:35
he was trained as a Chaucer scholar,
116
383000
1000
z wykształcenia zajmującego się dziełami Chaucera,
06:36
but he was born in Transylvania
117
384000
2000
ale urodził się w Transylwanii
06:38
and I think it affected him a little bit.
118
386000
2000
i to, jak sądzę, miało na niego pewien wpływ.
06:40
At any rate, at one point my brother-in-law, Leonard,
119
388000
4000
W każdym razie, mój szwagier, Leonard,
06:44
decided to write a book about a serial killer.
120
392000
2000
postanowił napisać książkę o seryjnym mordercy.
06:46
This is a man who terrorized the very vicinity we're in
121
394000
3000
O człowieku, który wiele lat temu terroryzował okolicę.
06:50
many years ago. He was known as the Santa Cruz strangler.
122
398000
2000
Był znany jako dusiciel z Santa Cruz.
06:53
And before he was arrested, he had murdered his grandparents,
123
401000
4000
Zanim go aresztowano, zamordował swoich dziadków, matkę
06:57
his mother and five co-eds at UC Santa Cruz.
124
405000
3000
i pięciu studentów z University of California, Santa Cruz.
07:01
So my brother-in-law goes to interview this killer
125
409000
2000
No więc mój szwagier idzie porozmawiać z tym mordercą
07:04
and he realizes when he meets him
126
412000
2000
i kiedy go spotyka, uświadamia sobie,
07:06
that this guy is absolutely terrifying.
127
414000
1000
że ten facet jest niesłychanie przerażający.
07:08
For one thing, he's almost seven feet tall.
128
416000
2000
Choćby to, że ma ponad 2 metry.
07:10
But that's not the most terrifying thing about him.
129
418000
3000
Ale nie to jest w nim najbardziej przerażające.
07:13
The scariest thing is that his IQ is 160: a certified genius.
130
421000
5000
Najstraszniejsze jest to, że jego IQ wynosi 160 -- prawdziwy geniusz.
07:19
But there is zero correlation between IQ and emotional empathy,
131
427000
4000
Ale nie ma żadnego związku między IQ a emocjonalną empatią,
07:23
feeling with the other person.
132
431000
1000
czuciem tego, co druga osoba.
07:25
They're controlled by different parts of the brain.
133
433000
2000
Są kontrolowane przez inne części mózgu.
07:28
So at one point, my brother-in-law gets up the courage
134
436000
2000
Tak więc, w pewnym momencie mój szwagier zbiera się na odwagę,
07:31
to ask the one question he really wants to know the answer to,
135
439000
2000
by zadać jedyne pytanie, na które tak naprawdę chce znać odpowiedź.
07:33
and that is: how could you have done it?
136
441000
3000
Brzmi ono: Jak mogłeś to zrobić?
07:36
Didn't you feel any pity for your victims?
137
444000
2000
Nie było ci żal twoich ofiar?
07:38
These were very intimate murders -- he strangled his victims.
138
446000
3000
To były bardzo osobiste morderstwa, ofiary zostały uduszone.
07:42
And the strangler says very matter-of-factly,
139
450000
2000
Na co morderca odpowiedział, bardzo rzeczowym tonem:
07:44
"Oh no. If I'd felt the distress, I could not have done it.
140
452000
5000
- Och, nie. Gdybym czuł wtedy rozpacz, nie mógłbym tego zrobić.
07:49
I had to turn that part of me off. I had to turn that part of me off."
141
457000
6000
- Musiałem wyłączyć tę część mnie. Musiałem wyłączyć tę część mnie.
07:55
And I think that that is very troubling,
142
463000
5000
Myślę, że to bardzo niepokojące.
08:01
and in a sense, I've been reflecting on turning that part of us off.
143
469000
4000
Zastanawiałem się nad wyłączaniem tej części nas samych.
08:05
When we focus on ourselves in any activity,
144
473000
2000
Kiedy skupiamy się na sobie w dowolnej czynności,
08:08
we do turn that part of ourselves off if there's another person.
145
476000
3000
będąc z inną osobą, faktycznie wyłączamy tę część siebie.
08:12
Think about going shopping and think about the possibilities
146
480000
5000
Pomyślcie o pójściu na zakupy i o możliwościach
08:17
of a compassionate consumerism.
147
485000
2000
pełnego konsumpcjonizmu empatycznego.
08:20
Right now, as Bill McDonough has pointed out,
148
488000
2000
Właśnie teraz, jak zauważył Bill McDonough ,
08:24
the objects that we buy and use have hidden consequences.
149
492000
4000
przedmioty, które kupujemy i używamy, mają ukryte konsekwencje.
08:28
We're all unwitting victims of a collective blind spot.
150
496000
3000
Wszyscy jesteśmy nieświadomymi ofiarami wspólnego zaślepienia.
08:32
We don't notice and don't notice that we don't notice
151
500000
2000
Nie zauważamy i nie zauważamy tego, że nie zauważamy
08:35
the toxic molecules emitted by a carpet or by the fabric on the seats.
152
503000
6000
toksycznych molekuł wydzielanych przez dywan lub tkaninę na siedzeniach.
08:42
Or we don't know if that fabric is a technological
153
510000
5000
Albo nie wiemy, czy ta tkanina jest technologicznie
08:47
or manufacturing nutrient; it can be reused
154
515000
4000
lub fabrycznie odżywcza; czy może być użyta ponownie,
08:51
or does it just end up at landfill? In other words,
155
519000
2000
czy moze skończy na wysypisku? Innymi słowy,
08:53
we're oblivious to the ecological and public health
156
521000
5000
jesteśmy nieświadomi konsekwencji -- dla ekologii,
08:59
and social and economic justice consequences
157
527000
3000
zdrowia publicznego, społecznej i ekonomicznej sprawiedliwości --
09:02
of the things we buy and use.
158
530000
2000
rzeczy, które kupujemy i których używamy.
09:06
In a sense, the room itself is the elephant in the room,
159
534000
4000
W pewnym sensie, sam dywan jest zamiatany pod dywan,
09:10
but we don't see it. And we've become victims
160
538000
4000
ale my tego nie widzimy. Staliśmy się ofiarami
09:14
of a system that points us elsewhere. Consider this.
161
542000
3000
systemu, który wskazuje nam co innego. Pomyślcie o tym.
09:18
There's a wonderful book called
162
546000
3000
Jest świetna książka pod tytułem
09:22
Stuff: The Hidden Life of Everyday Objects.
163
550000
2000
"Rzeczy: sekretne życie przedmiotów codziennego użytku".
09:25
And it talks about the back story of something like a t-shirt.
164
553000
3000
Opowiada ona nieznaną historię czegoś takiego jak t-shirt.
09:28
And it talks about where the cotton was grown
165
556000
3000
Opowiada o tym, gdzie wyrosła użyta bawełna,
09:31
and the fertilizers that were used and the consequences
166
559000
2000
jakich nawozów użyto i jakie miały one konsekwencje
09:33
for soil of that fertilizer. And it mentions, for instance,
167
561000
4000
dla gleby. Mówi też, że na przykład
09:37
that cotton is very resistant to textile dye;
168
565000
3000
bawełna jest bardzo odporna na barwniki do tkanin --
09:40
about 60 percent washes off into wastewater.
169
568000
3000
około 60% koloru wypłukuje się podczas prania.
09:43
And it's well known by epidemiologists that kids
170
571000
3000
Epidemiolodzy dobrze wiedzą, że dzieciaki
09:46
who live near textile works tend to have high rates of leukemia.
171
574000
5000
żyjące w pobliżu fabryk tkanin częściej chorują na białaczkę.
09:52
There's a company, Bennett and Company, that supplies Polo.com,
172
580000
4000
Jest takie przedsiębiorstwo, Bennet and Company, które zaopatruje Polo.com,
09:57
Victoria's Secret -- they, because of their CEO, who's aware of this,
173
585000
5000
Victoria's Secret dzięki ich dyrektorowi, który wie o powyższym,
10:03
in China formed a joint venture with their dye works
174
591000
4000
utworzyli w Chinach joint venture z ich fabrykami barwników,
10:07
to make sure that the wastewater
175
595000
2000
żeby upewnić się, że woda z prania
10:09
would be properly taken care of before it returned to the groundwater.
176
597000
4000
będzie odpowiednio przetworzona, zanim trafi do wód gruntowych.
10:13
Right now, we don't have the option to choose the virtuous t-shirt
177
601000
4000
Dziś nie możemy wybrać uczciwego t-shirtu zamiast nieuczciwego.
10:18
over the non-virtuous one. So what would it take to do that?
178
606000
4000
Czego potrzeba, abyśmy zyskali tę możliwość?
10:25
Well, I've been thinking. For one thing,
179
613000
3000
Zastanawiałem się nad tym. Np.
10:28
there's a new electronic tagging technology that allows any store
180
616000
5000
jest taka nowa technologia elektronicznego metkowania, która umożliwia
10:33
to know the entire history of any item on the shelves in that store.
181
621000
4000
każdemu sklepowi poznanie całej historii każdego produktu.
10:38
You can track it back to the factory. Once you can track it
182
626000
2000
Można ją wyśledzić aż do fabryki. Kiedy się to zrobi,
10:40
back to the factory, you can look at the manufacturing processes
183
628000
4000
można się przyjrzeć procesom tworzenia
10:44
that were used to make it, and if it's virtuous,
184
632000
4000
użytym do wytworzenia produktu, i jeśli jest on
10:48
you can label it that way. Or if it's not so virtuous,
185
636000
4000
uczciwy, można go tak oznaczyć. A jeśli nie jest,
10:52
you can go into -- today, go into any store,
186
640000
4000
można wejść do -- dziś można wejść do każdego sklepu,
10:56
put your scanner on a palm onto a barcode,
187
644000
3000
przyłożyć skaner z palmtopa do kodu kreskowego
10:59
which will take you to a website.
188
647000
2000
i wejść na stronę internetową.
11:01
They have it for people with allergies to peanuts.
189
649000
2000
Są takie strony dla ludzi uczulonych na orzeszki ziemne.
11:04
That website could tell you things about that object.
190
652000
2000
Taka strona mogłaby dostarczyć informacji o tym przedmiocie.
11:07
In other words, at point of purchase,
191
655000
1000
Innymi słowy, być może w momencie kupowania
11:08
we might be able to make a compassionate choice.
192
656000
4000
będziemy w stanie dokonać odpowiedzialnego wyboru.
11:12
There's a saying in the world of information science:
193
660000
6000
W świecie informatyki jest takie powiedzenie:
11:18
ultimately everybody will know everything.
194
666000
3000
w końcu wszyscy będą wiedzieć wszystko.
11:21
And the question is: will it make a difference?
195
669000
2000
Pytanie brzmi: Czy to zrobi jakąś różnicę?
11:25
Some time ago when I was working for The New York Times,
196
673000
3000
Jakiś czas temu, kiedy pracowałem dla New York Timesa,
11:29
it was in the '80s, I did an article
197
677000
2000
w latach 80., napisałem artykuł
11:31
on what was then a new problem in New York --
198
679000
2000
o nowym problemie Nowego Jorku --
11:33
it was homeless people on the streets.
199
681000
2000
o bezdomnych na ulicach.
11:35
And I spent a couple of weeks going around with a social work agency
200
683000
4000
Przez kilka tygodni chodziłem po ulicach z pracownikami socjalnymi,
11:39
that ministered to the homeless. And I realized seeing the homeless
201
687000
3000
którzy zajmowali się bezdomnymi. Widząc tych bezdomnych ich oczami,
11:42
through their eyes that almost all of them were psychiatric patients
202
690000
5000
zdałem sobie sprawę, że prawie wszyscy byli pacjentami psychiatrii,
11:47
that had nowhere to go. They had a diagnosis. It made me --
203
695000
4000
którzy nie mieli się gdzie podziać. Mieli postawioną diagnozę. To mnie --
11:52
what it did was to shake me out of the urban trance where,
204
700000
3000
to mnie wytrąciło z miejskiego transu, w którym,
11:56
when we see, when we're passing someone who's homeless
205
704000
3000
kiedy widzimy na skraju pola widzenia, kiedy mijamy kogoś,
11:59
in the periphery of our vision, it stays on the periphery.
206
707000
3000
kto jest bezdomny, to pozostaje na tym skraju.
12:04
We don't notice and therefore we don't act.
207
712000
2000
Nie zauważamy i dlatego nie działamy.
12:09
One day soon after that -- it was a Friday -- at the end of the day,
208
717000
5000
Pewnego piątku krótko potem, pod koniec dnia
12:14
I went down -- I was going down to the subway. It was rush hour
209
722000
3000
schodziłem do metra. Były godziny szczytu
12:17
and thousands of people were streaming down the stairs.
210
725000
2000
i tysiące ludzi schodziło po schodach.
12:19
And all of a sudden as I was going down the stairs
211
727000
2000
Nagle zauważyłem,
12:21
I noticed that there was a man slumped to the side,
212
729000
3000
że jakiś mężczyzna osunął się na ziemię.
12:24
shirtless, not moving, and people were just stepping over him --
213
732000
4000
Był bez koszuli, nie ruszał się, a ludzie po prostu nad nim przechodzili --
12:29
hundreds and hundreds of people.
214
737000
1000
całe setki ludzi.
12:31
And because my urban trance had been somehow weakened,
215
739000
3000
Ponieważ mój miejski trans był trochę rozwiany,
12:35
I found myself stopping to find out what was wrong.
216
743000
3000
zatrzymałem się, żeby zobaczyć co z nim.
12:39
The moment I stopped, half a dozen other people
217
747000
2000
W chwili, gdy się zatrzymałem, kilka innych osób
12:42
immediately ringed the same guy.
218
750000
1000
nagle otoczyło tego faceta.
12:44
And we found out that he was Hispanic, he didn't speak any English,
219
752000
2000
Dowiedzieliśmy się, że był Latynosem, nie mówił po angielsku,
12:46
he had no money, he'd been wandering the streets for days, starving,
220
754000
5000
nie miał pieniędzy, przez całe dni łaził po ulicach, głodując
12:51
and he'd fainted from hunger.
221
759000
1000
i teraz zemdlał z głodu.
12:52
Immediately someone went to get orange juice,
222
760000
2000
Ktoś bezzwłocznie poszedł po sok pomarańczowy,
12:54
someone brought a hotdog, someone brought a subway cop.
223
762000
2000
ktoś inny przyniósł hotdoga, ktoś przyprowadził strażnika z metra.
12:57
This guy was back on his feet immediately.
224
765000
3000
Bez problemu postawiliśmy tego faceta na nogi.
13:00
But all it took was that simple act of noticing,
225
768000
4000
A wszystko to wymagało tylko zwrócenia uwagi.
13:05
and so I'm optimistic.
226
773000
1000
Tak więc, jestem dobrej myśli.
13:06
Thank you very much.
227
774000
1000
Bardzo dziękuję.
13:07
(Applause)
228
775000
2000
(oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Daniel Goleman - PsychologistDaniel Goleman, psychologist and award-winning author of Emotional Intelligence and other books on EI, challenges traditional measures of intelligence as a predictor of life success.
Why you should listen
Daniel Goleman brought the notion of "EI" to prominence as an alternative to more traditional measures of IQ with his 1995 mega-best-seller Emotional Intelligence.
Since the publication of that book, conferences and academic institutes have sprung up dedicated to the idea. EI is taught in public schools, and corporate leaders have adopted it as a new way of thinking about success and leadership. EI, and one's "EIQ," can be an explanation of why some "average" people are incredibly successful, while "geniuses" sometimes fail to live up to their promise.
Daniel Goleman | Speaker | TED.com