ABOUT THE SPEAKER
Daniel Goleman - Psychologist
Daniel Goleman, psychologist and award-winning author of Emotional Intelligence and other books on EI, challenges traditional measures of intelligence as a predictor of life success.

Why you should listen

Daniel Goleman brought the notion of "EI" to prominence as an alternative to more traditional measures of IQ with his 1995 mega-best-seller Emotional Intelligence.

Since the publication of that book, conferences and academic institutes have sprung up dedicated to the idea. EI is taught in public schools, and corporate leaders have adopted it as a new way of thinking about success and leadership. EI, and one's "EIQ," can be an explanation of why some "average" people are incredibly successful, while "geniuses" sometimes fail to live up to their promise.

More profile about the speaker
Daniel Goleman | Speaker | TED.com
TED2007

Daniel Goleman: Why aren't we more compassionate?

Daniel Goleman o współczuciu

Filmed:
2,222,780 views

Daniel Goleman, autor "Inteligencji emocjonalnej", pyta, dlaczego nie odczuwamy współczucia częściej i głębiej.
- Psychologist
Daniel Goleman, psychologist and award-winning author of Emotional Intelligence and other books on EI, challenges traditional measures of intelligence as a predictor of life success. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
You know, I'm struckpowalony by how one of the implicitniejawne themestematy of TEDTED
0
1000
4000
Uderzyło mnie, że jednym z poruszanych przez TED tematów
00:17
is compassionwspółczucie, these very movingw ruchu demonstrationsdemonstracje we'vemamy just seenwidziany:
1
5000
3000
jest współczucie. Dopiero co widzieliśmy wzruszające przykłady:
00:21
HIVHIV in AfricaAfryka, PresidentPrezydent ClintonClinton last night.
2
9000
4000
HIV w Afryce, prezydent Clinton zeszłej nocy.
00:25
And I'd like to do a little collateralzabezpieczenia thinkingmyślący, if you will,
3
13000
5000
Chciałbym podejść do współczucia z innej strony
00:30
about compassionwspółczucie and bringprzynieść it from the globalświatowy levelpoziom to the personalosobisty.
4
18000
5000
i sprowadzić je z poziomu globalnego do osobistego.
00:35
I'm a psychologistpsycholog, but restodpoczynek assuredzapewniona,
5
23000
2000
Jestem psychologiem, ale nie bójcie się.
00:37
I will not bringprzynieść it to the scrotalmoszny.
6
25000
1000
Nie będzie żadnych aluzji seksualnych.
00:39
(LaughterŚmiech)
7
27000
4000
(śmiech)
00:44
There was a very importantważny studybadanie doneGotowe a while agotemu
8
32000
2000
Jakiś czas temu w Princeton Theological Seminary przeprowadzono
00:46
at PrincetonPrinceton TheologicalTeologiczne SeminarySeminarium that speaksmówi to why it is
9
34000
4000
bardzo ważne badania wyjaśniające, dlaczego jest tak,
00:51
that when all of us have so manywiele opportunitiesmożliwości to help,
10
39000
3000
że kiedy wszyscy mamy tyle okazji, by komuś pomóc,
00:54
we do sometimesczasami, and we don't other timesczasy.
11
42000
3000
to czasem to robimy, a czasem nie.
00:58
A groupGrupa of divinityboskość studentsstudenci at the PrincetonPrinceton TheologicalTeologiczne SeminarySeminarium
12
46000
3000
Grupie studentów teologii w Princeton powiedziano,
01:02
were told that they were going to give a practicećwiczyć sermonkazanie
13
50000
4000
że mają wygłosić próbne kazanie.
01:06
and they were eachkażdy givendany a sermonkazanie topictemat.
14
54000
3000
Każdy z nich dostał temat kazania.
01:09
HalfPołowa of those studentsstudenci were givendany, as a topictemat,
15
57000
3000
Połowa studentów jako temat otrzymała
01:12
the parableprzypowieść of the Good SamaritanSamarytanin:
16
60000
2000
przypowieść o dobrym Samarytaninie:
01:14
the man who stoppedzatrzymany the strangernieznajomy in --
17
62000
2000
o człowieku, który zatrzymał nieznajomego w --
01:17
to help the strangernieznajomy in need by the sidebok of the roadDroga.
18
65000
2000
który na skraju drogi pomógł nieznajomemu w potrzebie.
01:19
HalfPołowa were givendany randomlosowy BibleBiblii topicstematy.
19
67000
3000
Druga połowa dostała losowe tematy z Biblii.
01:22
Then one by one, they were told they had to go to anotherinne buildingbudynek
20
70000
3000
Każdemu powiedziano, że ma przejść do innego budynku
01:26
and give theirich sermonkazanie.
21
74000
1000
i wygłosić swoje kazanie.
01:27
As they wentposzedł from the first buildingbudynek to the seconddruga,
22
75000
3000
Każdy z nich, przechodząc z budynku do budynku
01:30
eachkażdy of them passedminęło a man who was bentgięte over and moaningjęki,
23
78000
3000
mijał zgiętego w pół, jęczącego człowieka, który ewidentnie
01:34
clearlywyraźnie in need. The questionpytanie is: Did they stop to help?
24
82000
4000
potrzebował pomocy. Pytanie: Czy zatrzymali się, by mu pomóc?
01:38
The more interestingciekawy questionpytanie is:
25
86000
1000
A bardziej interesujące pytanie:
01:40
Did it mattermateria they were contemplatingkontemplując the parableprzypowieść
26
88000
3000
Czy miało znaczenie, że rozmyślali nad przypowieścią
01:43
of the Good SamaritanSamarytanin? AnswerOdpowiedź: No, not at all.
27
91000
4000
o dobrym Samarytaninie? Odp: Nie, ani trochę.
01:48
What turnedobrócony out to determineustalać whetherczy someonektoś would stop
28
96000
3000
Okazało się, że o tym, czy ktoś zatrzyma się i pomoże
01:51
and help a strangernieznajomy in need
29
99000
1000
obcemu w potrzebie decydowało to,
01:52
was how much of a hurrypośpiech they thought they were in --
30
100000
3000
czy uważał, że bardzo mu się śpieszy -
01:56
were they feelinguczucie they were latepóźno, or were they absorbedzaabsorbowany
31
104000
4000
czy czuł się spóźniony, czy może był zaabsorbowany tym,
02:00
in what they were going to talk about.
32
108000
1000
o czym miał mówić.
02:02
And this is, I think, the predicamenttrudnej sytuacji of our liveszyje:
33
110000
2000
Myślę, że to właśnie jest nasz problem:
02:05
that we don't take everykażdy opportunityokazja to help
34
113000
4000
nie wykorzystujemy każdej okazji, by pomóc,
02:09
because our focusskupiać is in the wrongźle directionkierunek.
35
117000
3000
bo skupiamy się na niewłaściwych rzeczach.
02:12
There's a newNowy fieldpole in brainmózg sciencenauka, socialspołeczny neuroscienceneuronauka.
36
120000
3000
Powstała nowa dziedzina neurobiologii, neurobiologia społeczna.
02:16
This studiesstudia the circuitryzespół obwodów elektrycznych in two people'sludzie brainsmózg
37
124000
4000
Bada ona przewodzenie w mózgach dwojga ludzi,
02:20
that activatesaktywuje while they interactoddziaływać.
38
128000
2000
które powstaje, kiedy się ze sobą komunikują.
02:22
And the newNowy thinkingmyślący about compassionwspółczucie from socialspołeczny neuroscienceneuronauka
39
130000
4000
Nowy sposób pojmowania współczucia, wywodzący się z neurobiologii,
02:26
is that our defaultdomyślne wiringSchemat połączeń is to help.
40
134000
4000
jest taki, że mamy docelowo zakodowaną chęć pomocy.
02:30
That is to say, if we attenduczestniczyć w to the other personosoba,
41
138000
4000
To znaczy, że jeśli zajmujemy się drugą osobą,
02:35
we automaticallyautomatycznie empathizeempatię, we automaticallyautomatycznie feel with them.
42
143000
3000
to automatycznie odczuwamy empatię, automatycznie odczuwamy to, co ona.
02:39
There are these newlynowo identifiedzidentyfikowane neuronsneurony, mirrorlustro neuronsneurony,
43
147000
2000
Niedawno zidentyfikowano neurony zwane neuronami lustrzanymi,
02:41
that actdziałać like a neuroneuro Wi-FiWi-Fi, activatingaktywacja in our brainmózg
44
149000
4000
które działają jak neuro Wi-Fi, aktywując w naszym mózgu
02:45
exactlydokładnie the areasobszary activatedaktywowany in theirsich. We feel "with" automaticallyautomatycznie.
45
153000
4000
dokładnie te obszary, które są aktywne w ich mózgu. Automatycznie odczuwamy "z" kimś.
02:49
And if that personosoba is in need, if that personosoba is sufferingcierpienie,
46
157000
4000
I jeśli ta osoba potrzebuje pomocy, jeśli cierpi,
02:54
we're automaticallyautomatycznie preparedprzygotowany to help. At leastnajmniej that's the argumentargument.
47
162000
4000
jesteśmy automatycznie gotowi pomóc. A przynajmniej tak twierdzą neurobiolodzy.
02:58
But then the questionpytanie is: Why don't we?
48
166000
3000
Ale pytanie brzmi: Dlaczego tego nie robimy?
03:01
And I think this speaksmówi to a spectrumwidmo
49
169000
2000
Myślę, że to się odnosi do całego spektrum reakcji,
03:04
that goesidzie from completekompletny self-absorptionautoreferencyjność,
50
172000
2000
sięgającego od całkowitego zapatrzenia w siebie,
03:07
to noticingzauważając, to empathyempatia and to compassionwspółczucie.
51
175000
2000
poprzez zauważanie i empatię, aż do współczucia.
03:09
And the simpleprosty factfakt is, if we are focusedskupiony on ourselvesmy sami,
52
177000
4000
Prawda jest taka: jeśli jesteśmy skupieni na sobie,
03:14
if we're preoccupiedzaabsorbowany, as we so oftenczęsto are throughoutpoprzez the day,
53
182000
3000
jeśli jesteśmy czymś zajęci, jak to bardzo często bywa w ciągu dnia,
03:17
we don't really fullycałkowicie noticeogłoszenie the other.
54
185000
3000
to tak naprawdę nie dostrzegamy innych w pełni.
03:20
And this differenceróżnica betweenpomiędzy the selfsamego siebie and the other focusskupiać
55
188000
2000
A ta różnica między skupieniem na sobie a na kimś innym
03:22
can be very subtlesubtelny.
56
190000
1000
może być bardzo subtelna.
03:23
I was doing my taxespodatki the other day, and I got to the pointpunkt
57
191000
4000
Któregoś dnia wypełniałem swój PIT i doszedłem do punktu,
03:27
where I was listingAukcja all of the donationsdarowizny I gavedał,
58
195000
2000
w którym wymieniałem darowizny.
03:30
and I had an epiphanyŚwięto Trzech Króli, it was -- I cameoprawa ołowiana witrażu to my checkczek
59
198000
3000
Wtedy mnie olśniło, natrafiłem na swój czek
03:33
to the SevaSeva FoundationFundacja and I noticedzauważyłem that I thought,
60
201000
3000
dla Fundacji Seva i zauważyłem, że pomyślałem:
03:36
boychłopak, my friendprzyjaciel LarryLarry BrilliantGenialny would really be happyszczęśliwy
61
204000
2000
mój przyjaciel Larry Brilliant bardzo by się ucieszył,
03:39
that I gavedał moneypieniądze to SevaSeva.
62
207000
1000
że przekazałem pieniądze Sevie.
03:40
Then I realizedrealizowany that what I was gettinguzyskiwanie from givingdający
63
208000
3000
Zdałem sobie sprawę, że dawanie było dla mnie
03:43
was a narcissisticnarcystyczny hittrafienie -- that I feltczułem good about myselfsiebie.
64
211000
4000
jak działka narcyzmu - sprawiało, że dobrze o sobie myślałem.
03:47
Then I startedRozpoczęty to think about the people in the HimalayasHimalaje
65
215000
5000
Wtedy pomyślałem o tych ludziach w Himalajach,
03:52
whosektórego cataractszaćma would be helpedpomógł, and I realizedrealizowany
66
220000
2000
których wyleczą z zaćmy i uświadomiłem sobie,
03:55
that I wentposzedł from this kinduprzejmy of narcissisticnarcystyczny self-focusAuto-focus
67
223000
3000
że z tego narcystycznego skupienia na sobie przeszedłem
03:59
to altruisticaltruistyczne joyradość, to feelinguczucie good
68
227000
3000
do altruistycznej radości, do cieszenia się,
04:02
for the people that were beingistota helpedpomógł. I think that's a motivatorczynnikiem motywującym.
69
230000
4000
że tym ludziom ktoś pomógł. Myślę, że to działa motywująco.
04:06
But this distinctionróżnica betweenpomiędzy focusingskupienie on ourselvesmy sami
70
234000
3000
Ale to rozróżnienie między skupianiem się na sobie
04:09
and focusingskupienie on othersinni
71
237000
1000
a skupianiem się na innych
04:10
is one that I encouragezachęcać us all to payzapłacić attentionUwaga to.
72
238000
3000
jest tym, na co chciałbym teraz zwrócić naszą uwagę.
04:13
You can see it at a grossobrzydliwy levelpoziom in the worldświat of datingrandki.
73
241000
3000
Widać to wyraźnie w świecie randek.
04:17
I was at a sushiSushi restaurantrestauracja a while back
74
245000
3000
Jaki czas temu byłem w restauracji z sushi
04:20
and I overheardpodsłuchane two womenkobiety talkingmówić about the brotherbrat of one womankobieta,
75
248000
3000
i usłyszałem rozmowę dwóch kobiet o bracie jednej z nich,
04:24
who was in the singlesGra pojedyncza scenescena. And this womankobieta saysmówi,
76
252000
3000
który był singlem. Ta kobieta powiedziała:
04:27
"My brotherbrat is havingmający troublekłopot gettinguzyskiwanie datesdaty,
77
255000
2000
- Mój brat ma problem z umawianiem się na randki,
04:29
so he's tryingpróbować speedprędkość datingrandki." I don't know if you know speedprędkość datingrandki?
78
257000
2000
więc próbuje randek błyskawicznych. - Wiecie co to?
04:31
WomenKobiety sitsiedzieć at tablestabele and menmężczyźni go from tablestół to tablestół,
79
259000
4000
Kobiety siedzą przy stolikach, mężczyźni przechodzą od stolika do stolika.
04:35
and there's a clockzegar and a belldzwon, and at fivepięć minutesminuty, bingoBingo,
80
263000
3000
a zegar z dzwonkiem odmierza czas, pięć minut i "dzyń!",
04:39
the conversationrozmowa endskończy się and the womankobieta can decidedecydować się
81
267000
2000
rozmowa się kończy, a kobieta decyduje,
04:41
whetherczy to give her cardkarta or her emaile-mail addressadres to the man
82
269000
4000
czy dać mężczyźnie namiary na siebie
04:45
for followśledzić up. And this womankobieta saysmówi,
83
273000
2000
by utrzymać znajomość. No i ta kobieta mówi:
04:47
"My brother'sBrother's never gottenzdobyć a cardkarta, and I know exactlydokładnie why.
84
275000
4000
- Mój brat nigdy nie dostał wizytówki. Doskonale wiem, dlaczego.
04:51
The momentza chwilę he sitssiedzi down, he startszaczyna się talkingmówić non-stopnon stop about himselfsamego siebie;
85
279000
5000
Gdy tylko siada przy stoliku, od razu zaczyna mówić non-stop o sobie,
04:56
he never askspyta about the womankobieta."
86
284000
1000
nie zadaje kobietom żadnych pytań.
04:58
And I was doing some researchBadania in the SundayNiedziela StylesStyle sectionSekcja
87
286000
5000
Gdy przeglądałem Sunday Styles, dodatek do NY Timesa,
05:03
of The NewNowy YorkYork TimesRazy, looking at the back storieshistorie of marriagesmałżeństwa --
88
291000
3000
przeczytałem na ostatniej stronie artykuły o małżeństwach --
05:06
because they're very interestingciekawy -- and I cameoprawa ołowiana witrażu to the marriagemałżeństwo
89
294000
3000
ponieważ były bardzo interesujące -- doszedłem do małżeństwa
05:09
of AliceAlicja CharneyCharney EpsteinEpstein. And she said
90
297000
3000
Alice Chamey Epstein. Alice powiedziała,
05:12
that when she was in the datingrandki scenescena,
91
300000
2000
że kiedy chodziła na randki,
05:15
she had a simpleprosty testtest she put people to.
92
303000
2000
poddawała ludzi prostemu testowi:
05:18
The testtest was: from the momentza chwilę they got togetherRazem,
93
306000
2000
sprawdzała, jak długo, od chwili spotkania
05:20
how long it would take the guy to askzapytać her a questionpytanie
94
308000
3000
zajmie facetowi zadanie jej pytania
05:23
with the wordsłowo "you" in it.
95
311000
2000
ze słowem "ty".
05:25
And apparentlywidocznie EpsteinEpstein acedAced the testtest, thereforew związku z tym the articleartykuł.
96
313000
4000
Najwyraźniej pan Epstein zdał test śpiewająco, stąd ten artykuł.
05:29
(LaughterŚmiech)
97
317000
1000
(śmiech)
05:30
Now this is a -- it's a little testtest
98
318000
2000
A teraz -- mały test,
05:32
I encouragezachęcać you to try out at a partyprzyjęcie.
99
320000
2000
który możecie wypróbować na przyjęciu.
05:34
Here at TEDTED there are great opportunitiesmożliwości.
100
322000
2000
Tutaj, w TED, jest wiele okazji.
05:38
The HarvardHarvard BusinessBiznes ReviewPrzegląd recentlyostatnio had an articleartykuł callednazywa
101
326000
3000
W Harvard Business Review był niedawno artykuł pod tytułem
05:41
"The HumanCzłowieka MomentChwili," about how to make realreal contactkontakt
102
329000
3000
"Ludzka chwila", o tym, jak stworzyć prawdziwy kontakt
05:44
with a personosoba at work. And they said, well,
103
332000
3000
ze współpracownikiem. Napisali, że, cóż,
05:47
the fundamentalfundamentalny thing you have to do is turnskręcać off your BlackBerryBlackBerry,
104
335000
3000
przede wszystkim trzeba wyłączyć komórkę,
05:51
closeblisko your laptopkomputer przenośny, endkoniec your daydreamwygaszacz ekranu
105
339000
3000
zamknąć laptopa, przestać myśleć o niebieskich migdałach
05:55
and payzapłacić fullpełny attentionUwaga to the personosoba.
106
343000
2000
i poświęcić tej osobie pełną uwagę.
05:58
There is a newlynowo coinedukuł wordsłowo in the EnglishAngielski languagejęzyk
107
346000
4000
W angielskim istnieje nowo utworzone słowo na określenie
06:03
for the momentza chwilę when the personosoba we're with whipsBaty out theirich BlackBerryBlackBerry
108
351000
3000
chwili, w której osoba, z którą jesteśmy, wyciąga swoją komórkę
06:06
or answersodpowiedzi that cellkomórka phonetelefon, and all of a suddennagły we don't exististnieć.
109
354000
3000
lub odpowiada na telefon i nagle przestajemy dla niej istnieć.
06:10
The wordsłowo is "pizzledwkurmiony": it's a combinationpołączenie of puzzledzdziwienie and pissedzalany off.
110
358000
4000
To słowo brzmi "wkurmiony", kombinacja wkurwionego i zdumionego.
06:14
(LaughterŚmiech)
111
362000
3000
(śmiech)
06:17
I think it's quitecałkiem aptapt. It's our empathyempatia, it's our tuningTuning in
112
365000
6000
Myślę, że jest to adekwatne. To nasza empatia, nasze zaangażowanie
06:24
whichktóry separatesoddziela us from MachiavelliansMakiawelicznych cyników or sociopathssocjopatów.
113
372000
3000
oddziela nas od makiawelicznych cyników czy socjopatów.
06:27
I have a brother-in-lawszwagier who'skto jest an expertekspert on horrorprzerażenie and terrorterror --
114
375000
5000
Mam szwagra, eksperta w dziedzinie horroru i terroru --
06:32
he wrotenapisał the AnnotatedOdnotowany DraculaDracula, the EssentialIstotne FrankensteinFrankenstein --
115
380000
3000
napisał "Annotated Dracula" i "Essential Frankenstein" --
06:35
he was trainedprzeszkolony as a ChaucerChaucer scholaruczony,
116
383000
1000
z wykształcenia zajmującego się dziełami Chaucera,
06:36
but he was bornurodzony in TransylvaniaTransylwania
117
384000
2000
ale urodził się w Transylwanii
06:38
and I think it affectedafektowany him a little bitkawałek.
118
386000
2000
i to, jak sądzę, miało na niego pewien wpływ.
06:40
At any rateoceniać, at one pointpunkt my brother-in-lawszwagier, LeonardLeonard,
119
388000
4000
W każdym razie, mój szwagier, Leonard,
06:44
decidedzdecydowany to writepisać a bookksiążka about a serialpowieść w odcinkach killerzabójca.
120
392000
2000
postanowił napisać książkę o seryjnym mordercy.
06:46
This is a man who terrorizedterroryzował the very vicinitysąsiedztwie we're in
121
394000
3000
O człowieku, który wiele lat temu terroryzował okolicę.
06:50
manywiele yearslat agotemu. He was knownznany as the SantaSanta CruzCruz stranglerdusiciel.
122
398000
2000
Był znany jako dusiciel z Santa Cruz.
06:53
And before he was arrestedaresztowany, he had murderedzamordowany his grandparentsdziadkowie,
123
401000
4000
Zanim go aresztowano, zamordował swoich dziadków, matkę
06:57
his mothermama and fivepięć co-edsco-EDS at UCUC SantaSanta CruzCruz.
124
405000
3000
i pięciu studentów z University of California, Santa Cruz.
07:01
So my brother-in-lawszwagier goesidzie to interviewwywiad this killerzabójca
125
409000
2000
No więc mój szwagier idzie porozmawiać z tym mordercą
07:04
and he realizesuświadamia sobie when he meetsspełnia him
126
412000
2000
i kiedy go spotyka, uświadamia sobie,
07:06
that this guy is absolutelyabsolutnie terrifyingprzerażający.
127
414000
1000
że ten facet jest niesłychanie przerażający.
07:08
For one thing, he's almostprawie sevensiedem feetstopy tallwysoki.
128
416000
2000
Choćby to, że ma ponad 2 metry.
07:10
But that's not the mostwiększość terrifyingprzerażający thing about him.
129
418000
3000
Ale nie to jest w nim najbardziej przerażające.
07:13
The scariestnajbardziej przerażające thing is that his IQIQ is 160: a certifiedcertyfikat geniusgeniusz.
130
421000
5000
Najstraszniejsze jest to, że jego IQ wynosi 160 -- prawdziwy geniusz.
07:19
But there is zerozero correlationkorelacja betweenpomiędzy IQIQ and emotionalemocjonalny empathyempatia,
131
427000
4000
Ale nie ma żadnego związku między IQ a emocjonalną empatią,
07:23
feelinguczucie with the other personosoba.
132
431000
1000
czuciem tego, co druga osoba.
07:25
They're controlledkontrolowane by differentróżne partsCzęści of the brainmózg.
133
433000
2000
Są kontrolowane przez inne części mózgu.
07:28
So at one pointpunkt, my brother-in-lawszwagier getsdostaje up the courageodwaga
134
436000
2000
Tak więc, w pewnym momencie mój szwagier zbiera się na odwagę,
07:31
to askzapytać the one questionpytanie he really wants to know the answerodpowiedź to,
135
439000
2000
by zadać jedyne pytanie, na które tak naprawdę chce znać odpowiedź.
07:33
and that is: how could you have doneGotowe it?
136
441000
3000
Brzmi ono: Jak mogłeś to zrobić?
07:36
Didn't you feel any pityszkoda for your victimsofiary?
137
444000
2000
Nie było ci żal twoich ofiar?
07:38
These were very intimateintymne murdersmorderstw -- he strangleduduszony his victimsofiary.
138
446000
3000
To były bardzo osobiste morderstwa, ofiary zostały uduszone.
07:42
And the stranglerdusiciel saysmówi very matter-of-factlyrzeczowo,
139
450000
2000
Na co morderca odpowiedział, bardzo rzeczowym tonem:
07:44
"Oh no. If I'd feltczułem the distressrozpacz, I could not have doneGotowe it.
140
452000
5000
- Och, nie. Gdybym czuł wtedy rozpacz, nie mógłbym tego zrobić.
07:49
I had to turnskręcać that partczęść of me off. I had to turnskręcać that partczęść of me off."
141
457000
6000
- Musiałem wyłączyć tę część mnie. Musiałem wyłączyć tę część mnie.
07:55
And I think that that is very troublingniepokojące,
142
463000
5000
Myślę, że to bardzo niepokojące.
08:01
and in a sensesens, I've been reflectingodzwierciedlając on turningobrócenie that partczęść of us off.
143
469000
4000
Zastanawiałem się nad wyłączaniem tej części nas samych.
08:05
When we focusskupiać on ourselvesmy sami in any activityczynność,
144
473000
2000
Kiedy skupiamy się na sobie w dowolnej czynności,
08:08
we do turnskręcać that partczęść of ourselvesmy sami off if there's anotherinne personosoba.
145
476000
3000
będąc z inną osobą, faktycznie wyłączamy tę część siebie.
08:12
Think about going shoppingzakupy and think about the possibilitiesmożliwości
146
480000
5000
Pomyślcie o pójściu na zakupy i o możliwościach
08:17
of a compassionatewspółczuję consumerismkonsumpcjonizm.
147
485000
2000
pełnego konsumpcjonizmu empatycznego.
08:20
Right now, as BillBill McDonoughMcDonough has pointedspiczasty out,
148
488000
2000
Właśnie teraz, jak zauważył Bill McDonough ,
08:24
the objectsobiekty that we buykupować and use have hiddenukryty consequenceskonsekwencje.
149
492000
4000
przedmioty, które kupujemy i używamy, mają ukryte konsekwencje.
08:28
We're all unwittingnieświadomie victimsofiary of a collectivekolektyw blindślepy spotmiejsce.
150
496000
3000
Wszyscy jesteśmy nieświadomymi ofiarami wspólnego zaślepienia.
08:32
We don't noticeogłoszenie and don't noticeogłoszenie that we don't noticeogłoszenie
151
500000
2000
Nie zauważamy i nie zauważamy tego, że nie zauważamy
08:35
the toxictoksyczny moleculesCząsteczki emittedemitowane by a carpetwykładzina podłogowa or by the fabrictkanina on the seatssiedzenia.
152
503000
6000
toksycznych molekuł wydzielanych przez dywan lub tkaninę na siedzeniach.
08:42
Or we don't know if that fabrictkanina is a technologicaltechniczny
153
510000
5000
Albo nie wiemy, czy ta tkanina jest technologicznie
08:47
or manufacturingprodukcja nutrientskładniki odżywcze; it can be reusedponownie
154
515000
4000
lub fabrycznie odżywcza; czy może być użyta ponownie,
08:51
or does it just endkoniec up at landfillskładowisko odpadów? In other wordssłowa,
155
519000
2000
czy moze skończy na wysypisku? Innymi słowy,
08:53
we're obliviousobojętny to the ecologicalekologiczny and publicpubliczny healthzdrowie
156
521000
5000
jesteśmy nieświadomi konsekwencji -- dla ekologii,
08:59
and socialspołeczny and economicgospodarczy justicesprawiedliwość consequenceskonsekwencje
157
527000
3000
zdrowia publicznego, społecznej i ekonomicznej sprawiedliwości --
09:02
of the things we buykupować and use.
158
530000
2000
rzeczy, które kupujemy i których używamy.
09:06
In a sensesens, the roompokój itselfsamo is the elephantsłoń in the roompokój,
159
534000
4000
W pewnym sensie, sam dywan jest zamiatany pod dywan,
09:10
but we don't see it. And we'vemamy becomestają się victimsofiary
160
538000
4000
ale my tego nie widzimy. Staliśmy się ofiarami
09:14
of a systemsystem that pointszwrotnica us elsewheregdzie indziej. ConsiderNależy wziąć pod uwagę this.
161
542000
3000
systemu, który wskazuje nam co innego. Pomyślcie o tym.
09:18
There's a wonderfulwspaniale bookksiążka callednazywa
162
546000
3000
Jest świetna książka pod tytułem
09:22
StuffRzeczy: The HiddenUkryte Life of EverydayEveryday ObjectsObiekty.
163
550000
2000
"Rzeczy: sekretne życie przedmiotów codziennego użytku".
09:25
And it talksrozmowy about the back storyfabuła of something like a t-shirtpodkoszulek.
164
553000
3000
Opowiada ona nieznaną historię czegoś takiego jak t-shirt.
09:28
And it talksrozmowy about where the cottonbawełna was growndorosły
165
556000
3000
Opowiada o tym, gdzie wyrosła użyta bawełna,
09:31
and the fertilizersNawozy that were used and the consequenceskonsekwencje
166
559000
2000
jakich nawozów użyto i jakie miały one konsekwencje
09:33
for soilgleba of that fertilizernawóz. And it mentionswspomina, for instanceinstancja,
167
561000
4000
dla gleby. Mówi też, że na przykład
09:37
that cottonbawełna is very resistantodporny to textilewłókienniczy dyebarwnik;
168
565000
3000
bawełna jest bardzo odporna na barwniki do tkanin --
09:40
about 60 percentprocent washesMyjnie off into wastewaterścieki.
169
568000
3000
około 60% koloru wypłukuje się podczas prania.
09:43
And it's well knownznany by epidemiologistsepidemiologów that kidsdzieciaki
170
571000
3000
Epidemiolodzy dobrze wiedzą, że dzieciaki
09:46
who liverelacja na żywo nearBlisko textilewłókienniczy worksPrace tendzmierzać to have highwysoki ratesstawki of leukemiabiałaczka.
171
574000
5000
żyjące w pobliżu fabryk tkanin częściej chorują na białaczkę.
09:52
There's a companyfirma, BennettBennett and CompanyFirma, that supplieskieszonkowe dzieci PoloPolo.comcom,
172
580000
4000
Jest takie przedsiębiorstwo, Bennet and Company, które zaopatruje Polo.com,
09:57
Victoria'sVictoria's SecretSekret -- they, because of theirich CEODYREKTOR GENERALNY, who'skto jest awareświadomy of this,
173
585000
5000
Victoria's Secret dzięki ich dyrektorowi, który wie o powyższym,
10:03
in ChinaChiny formedpowstały a jointpołączenie ventureprzedsięwzięcie with theirich dyebarwnik worksPrace
174
591000
4000
utworzyli w Chinach joint venture z ich fabrykami barwników,
10:07
to make sure that the wastewaterścieki
175
595000
2000
żeby upewnić się, że woda z prania
10:09
would be properlyprawidłowo takenwzięty careopieka of before it returnedzwrócony to the groundwaterwód podziemnych.
176
597000
4000
będzie odpowiednio przetworzona, zanim trafi do wód gruntowych.
10:13
Right now, we don't have the optionopcja to choosewybierać the virtuouscnotliwy t-shirtpodkoszulek
177
601000
4000
Dziś nie możemy wybrać uczciwego t-shirtu zamiast nieuczciwego.
10:18
over the non-virtuouspodłych one. So what would it take to do that?
178
606000
4000
Czego potrzeba, abyśmy zyskali tę możliwość?
10:25
Well, I've been thinkingmyślący. For one thing,
179
613000
3000
Zastanawiałem się nad tym. Np.
10:28
there's a newNowy electronicelektroniczny taggingtagowanie technologytechnologia that allowspozwala any storesklep
180
616000
5000
jest taka nowa technologia elektronicznego metkowania, która umożliwia
10:33
to know the entireCały historyhistoria of any itempozycja on the shelvespółki in that storesklep.
181
621000
4000
każdemu sklepowi poznanie całej historii każdego produktu.
10:38
You can tracktor it back to the factoryfabryka. OnceRaz you can tracktor it
182
626000
2000
Można ją wyśledzić aż do fabryki. Kiedy się to zrobi,
10:40
back to the factoryfabryka, you can look at the manufacturingprodukcja processesprocesy
183
628000
4000
można się przyjrzeć procesom tworzenia
10:44
that were used to make it, and if it's virtuouscnotliwy,
184
632000
4000
użytym do wytworzenia produktu, i jeśli jest on
10:48
you can labeletykieta it that way. Or if it's not so virtuouscnotliwy,
185
636000
4000
uczciwy, można go tak oznaczyć. A jeśli nie jest,
10:52
you can go into -- todaydzisiaj, go into any storesklep,
186
640000
4000
można wejść do -- dziś można wejść do każdego sklepu,
10:56
put your scannerskaner on a palmPalma ontona a barcodekod kreskowy,
187
644000
3000
przyłożyć skaner z palmtopa do kodu kreskowego
10:59
whichktóry will take you to a websitestronie internetowej.
188
647000
2000
i wejść na stronę internetową.
11:01
They have it for people with allergiesalergie to peanutsorzeszki ziemne.
189
649000
2000
Są takie strony dla ludzi uczulonych na orzeszki ziemne.
11:04
That websitestronie internetowej could tell you things about that objectobiekt.
190
652000
2000
Taka strona mogłaby dostarczyć informacji o tym przedmiocie.
11:07
In other wordssłowa, at pointpunkt of purchasezakup,
191
655000
1000
Innymi słowy, być może w momencie kupowania
11:08
we mightmoc be ablezdolny to make a compassionatewspółczuję choicewybór.
192
656000
4000
będziemy w stanie dokonać odpowiedzialnego wyboru.
11:12
There's a sayingpowiedzenie in the worldświat of informationInformacja sciencenauka:
193
660000
6000
W świecie informatyki jest takie powiedzenie:
11:18
ultimatelyostatecznie everybodywszyscy will know everything.
194
666000
3000
w końcu wszyscy będą wiedzieć wszystko.
11:21
And the questionpytanie is: will it make a differenceróżnica?
195
669000
2000
Pytanie brzmi: Czy to zrobi jakąś różnicę?
11:25
Some time agotemu when I was workingpracujący for The NewNowy YorkYork TimesRazy,
196
673000
3000
Jakiś czas temu, kiedy pracowałem dla New York Timesa,
11:29
it was in the '80s, I did an articleartykuł
197
677000
2000
w latach 80., napisałem artykuł
11:31
on what was then a newNowy problemproblem in NewNowy YorkYork --
198
679000
2000
o nowym problemie Nowego Jorku --
11:33
it was homelessbezdomny people on the streetsulice.
199
681000
2000
o bezdomnych na ulicach.
11:35
And I spentwydany a couplepara of weekstygodnie going around with a socialspołeczny work agencyagencja
200
683000
4000
Przez kilka tygodni chodziłem po ulicach z pracownikami socjalnymi,
11:39
that ministeredduszpasterza to the homelessbezdomny. And I realizedrealizowany seeingwidzenie the homelessbezdomny
201
687000
3000
którzy zajmowali się bezdomnymi. Widząc tych bezdomnych ich oczami,
11:42
throughprzez theirich eyesoczy that almostprawie all of them were psychiatricpsychiatryczne patientspacjenci
202
690000
5000
zdałem sobie sprawę, że prawie wszyscy byli pacjentami psychiatrii,
11:47
that had nowherenigdzie to go. They had a diagnosisDiagnostyka. It madezrobiony me --
203
695000
4000
którzy nie mieli się gdzie podziać. Mieli postawioną diagnozę. To mnie --
11:52
what it did was to shakepotrząsnąć me out of the urbanmiejski trancetrans where,
204
700000
3000
to mnie wytrąciło z miejskiego transu, w którym,
11:56
when we see, when we're passingprzechodzący someonektoś who'skto jest homelessbezdomny
205
704000
3000
kiedy widzimy na skraju pola widzenia, kiedy mijamy kogoś,
11:59
in the peripheryna obrzeżach of our visionwizja, it staysgorset on the peripheryna obrzeżach.
206
707000
3000
kto jest bezdomny, to pozostaje na tym skraju.
12:04
We don't noticeogłoszenie and thereforew związku z tym we don't actdziałać.
207
712000
2000
Nie zauważamy i dlatego nie działamy.
12:09
One day soonwkrótce after that -- it was a FridayPiątek -- at the endkoniec of the day,
208
717000
5000
Pewnego piątku krótko potem, pod koniec dnia
12:14
I wentposzedł down -- I was going down to the subwaymetro. It was rushpośpiech hourgodzina
209
722000
3000
schodziłem do metra. Były godziny szczytu
12:17
and thousandstysiące of people were streamingstreaming down the stairsschody.
210
725000
2000
i tysiące ludzi schodziło po schodach.
12:19
And all of a suddennagły as I was going down the stairsschody
211
727000
2000
Nagle zauważyłem,
12:21
I noticedzauważyłem that there was a man slumpedspadły to the sidebok,
212
729000
3000
że jakiś mężczyzna osunął się na ziemię.
12:24
shirtlesspółnagi, not movingw ruchu, and people were just steppingwzmocnienie over him --
213
732000
4000
Był bez koszuli, nie ruszał się, a ludzie po prostu nad nim przechodzili --
12:29
hundredssetki and hundredssetki of people.
214
737000
1000
całe setki ludzi.
12:31
And because my urbanmiejski trancetrans had been somehowjakoś weakenedosłabiony,
215
739000
3000
Ponieważ mój miejski trans był trochę rozwiany,
12:35
I founduznany myselfsiebie stoppingzatrzymanie to find out what was wrongźle.
216
743000
3000
zatrzymałem się, żeby zobaczyć co z nim.
12:39
The momentza chwilę I stoppedzatrzymany, halfpół a dozentuzin other people
217
747000
2000
W chwili, gdy się zatrzymałem, kilka innych osób
12:42
immediatelynatychmiast ringedpierścieniowa the samepodobnie guy.
218
750000
1000
nagle otoczyło tego faceta.
12:44
And we founduznany out that he was HispanicHiszpanie, he didn't speakmówić any EnglishAngielski,
219
752000
2000
Dowiedzieliśmy się, że był Latynosem, nie mówił po angielsku,
12:46
he had no moneypieniądze, he'don by been wanderingwędrówki the streetsulice for daysdni, starvinggłodujący,
220
754000
5000
nie miał pieniędzy, przez całe dni łaził po ulicach, głodując
12:51
and he'don by faintedzemdlał from hungergłód.
221
759000
1000
i teraz zemdlał z głodu.
12:52
ImmediatelyNatychmiast someonektoś wentposzedł to get orangePomarańczowy juicesok,
222
760000
2000
Ktoś bezzwłocznie poszedł po sok pomarańczowy,
12:54
someonektoś broughtprzyniósł a hotdogHot Dog, someonektoś broughtprzyniósł a subwaymetro coppolicjant.
223
762000
2000
ktoś inny przyniósł hotdoga, ktoś przyprowadził strażnika z metra.
12:57
This guy was back on his feetstopy immediatelynatychmiast.
224
765000
3000
Bez problemu postawiliśmy tego faceta na nogi.
13:00
But all it tookwziął was that simpleprosty actdziałać of noticingzauważając,
225
768000
4000
A wszystko to wymagało tylko zwrócenia uwagi.
13:05
and so I'm optimisticoptymistyczny.
226
773000
1000
Tak więc, jestem dobrej myśli.
13:06
Thank you very much.
227
774000
1000
Bardzo dziękuję.
13:07
(ApplauseAplauz)
228
775000
2000
(oklaski)
Translated by Joanna Szczerba
Reviewed by Maciej Karwowski

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Daniel Goleman - Psychologist
Daniel Goleman, psychologist and award-winning author of Emotional Intelligence and other books on EI, challenges traditional measures of intelligence as a predictor of life success.

Why you should listen

Daniel Goleman brought the notion of "EI" to prominence as an alternative to more traditional measures of IQ with his 1995 mega-best-seller Emotional Intelligence.

Since the publication of that book, conferences and academic institutes have sprung up dedicated to the idea. EI is taught in public schools, and corporate leaders have adopted it as a new way of thinking about success and leadership. EI, and one's "EIQ," can be an explanation of why some "average" people are incredibly successful, while "geniuses" sometimes fail to live up to their promise.

More profile about the speaker
Daniel Goleman | Speaker | TED.com