ABOUT THE SPEAKER
Shaka Senghor - Author
Using literature as a lifeline, Shaka Senghor escaped a cycle of prison and desperation. Now his story kindles hope in those who have little.

Why you should listen

At the age of 19, Shaka Senghor went to prison fuming with anger and despair. Senghor was a drug dealer in Detroit, and one night, he shot and killed a man who showed up on his doorstep. While serving his sentence for second-degree murder, Senghor discovered redemption and responsibility through literature -- starting with The Autobiography of Malcolm X -- and through his own writing.

Upon his release at the age of 38, Senghor reached out to young men following his same troubled path, and published Live in Peace as part of an outreach program bringing hope to kids in Detroit and across the Midwest. His activism attracted the attention of the MIT Media Lab, and as a Director’s Fellow, Senghor has collaborated on imagining creative solutions for the problems plaguing distressed communities. His memoir, Writing My Wrongs, was published in 2013.

More profile about the speaker
Shaka Senghor | Speaker | TED.com
TED2014

Shaka Senghor: Why your worst deeds don’t define you

Shaka Senghor: Dlaczego najgorsze czyny nas nie określają

Filmed:
1,611,403 views

W 1991 roku Shaka Senghor postrzelił i zabił mężczyznę. Mówi, że był „wybuchowym handlarzem narkotyków z półautomatycznym pistoletem”. Został skazany za morderstwo drugiego stopnia i tutaj historia mogłaby się kończyć. Tak się jednak nie stało. Zamiast tego był to początek wieloletniej podróży do wybawienia. To dla nas wszystkich lekcja pokory i otrzeźwienia.
- Author
Using literature as a lifeline, Shaka Senghor escaped a cycle of prison and desperation. Now his story kindles hope in those who have little. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Twenty-threeDwadzieścia trzy yearslat agotemu,
0
790
2605
Dwadzieścia trzy lata temu,
00:15
at the agewiek of 19,
1
3395
2755
gdy miałem 19 lat,
00:18
I shotstrzał and killedzabity a man.
2
6150
3301
postrzeliłem i zabiłem mężczyznę.
00:21
I was a youngmłody drugnarkotyk dealerkupiec
3
9451
2143
Byłem młodym handlarzem narkotyków,
00:23
with a quickszybki tempertemperament
4
11594
2369
miałem wybuchowy charakter
00:25
and a semi-automaticpółautomatyczne pistolpistolet.
5
13963
4055
i półautomatyczny pistolet.
00:30
But that wasn'tnie było the endkoniec of my storyfabuła.
6
18018
2771
To jednak nie koniec mojej historii,
00:32
In factfakt, it was beginningpoczątek,
7
20789
4141
tylko właściwie jej początek.
00:36
and the 23 yearslat sinceod
8
24930
2175
Dwadzieścia trzy lata później
00:39
is a storyfabuła of acknowledgmentpotwierdzenie,
9
27105
3722
jest to historia o przyznaniu się do winy,
00:42
apologyprzeprosiny and atonementzadośćuczynienie.
10
30827
3483
przeprosinach i pokucie.
00:46
But it didn't happenzdarzyć in the way
11
34310
1423
Nie wydarzyło się to tak,
00:47
that you mightmoc imaginewyobrażać sobie or think.
12
35733
3294
jak wam może się wydawać.
00:51
These things occurredwystąpił in my life
13
39027
1458
Do tych wydarzeń w moim życiu
00:52
in a way that was surprisingzaskakujący,
14
40485
2143
doszło jakby z zaskoczenia,
00:54
especiallyszczególnie to me.
15
42628
1635
były zaskakujące zwłaszcza dla mnie.
00:56
See, like manywiele of you,
16
44263
3141
Tak jak wielu z was,
00:59
growingrozwój up, I was an honorhonor rollrolka studentstudent,
17
47404
2574
dorastając, byłem jednym
z najlepszych uczniów,
01:01
a scholarshipstypendium studentstudent,
18
49978
1343
dostawałem stypendium,
01:03
with dreamsmarzenia of becomingtwarzowy a doctorlekarz.
19
51321
2604
chciałem być lekarzem.
01:05
But things wentposzedł dramaticallydramatycznie wrongźle
20
53925
2631
Jednak sprawy potoczyły się dramatycznie,
01:08
when my parentsrodzice separatedrozdzielony
21
56556
2174
gdy moi rodzice się rozeszli
01:10
and eventuallyostatecznie divorcedrozwiedziony.
22
58730
3837
i w końcu rozwiedli.
01:14
The actualrzeczywisty eventswydarzenia are prettyładny straightforwardbezpośredni.
23
62567
2850
Fakty są całkiem jasne.
01:17
At the agewiek of 17,
24
65417
2448
Gdy miałem 17 lat,
01:19
I got shotstrzał threetrzy timesczasy
25
67865
1645
zostałem trzy razy postrzelony,
01:21
standingna stojąco on the cornerkąt of my blockblok in DetroitDetroit.
26
69510
4625
gdy stałem na rogu ulicy w Detroit.
01:26
My friendprzyjaciel rushedpochopny me to the hospitalszpital.
27
74135
2695
Mój przyjaciel szybko
zawiózł mnie do szpitala.
01:28
DoctorsLekarze pulledciągnięty the bulletsPunktory out,
28
76830
3224
Lekarze wyjęli kule,
01:32
patchedpoprawione me up,
29
80054
1791
zaszyli rany, wysłali mnie z powrotem
01:33
and sentwysłane me back to the samepodobnie
neighborhoodsąsiedztwo where I got shotstrzał.
30
81845
4371
do tej samej dzielnicy,
gdzie mnie postrzelono.
01:38
ThroughoutPrzez cały this ordealdroga przez mękę,
31
86216
2755
W tych strasznych chwilach
01:40
no one huggedprzytulił me,
32
88971
2060
nikt mnie nie przytulił,
01:43
no one counseledradził me,
33
91031
2370
nikt mi nie doradził, co robić,
01:45
no one told me I would be okay.
34
93401
2940
nikt nie powiedział mi, że będzie dobrze.
01:48
No one told me that I would liverelacja na żywo in fearstrach,
35
96341
2924
Nikt nie powiedział mi,
że będę żył w strachu,
01:51
that I would becomestają się paranoidParanoid,
36
99265
2613
że będę paranoikiem,
01:53
or that I would reactreagować hyper-violentlyhiper gwałtownie
37
101878
2993
że zareaguję tak agresywnie na fakt,
01:56
to beingistota shotstrzał.
38
104871
2378
że mnie postrzelono.
01:59
No one told me that one day,
39
107249
2821
Nikt nie powiedział mi, że pewnego dnia
02:02
I would becomestają się the personosoba behindza the triggercyngiel.
40
110070
4057
to ja będę trzymał palec na spuście.
02:06
FourteenCzternaście monthsmiesiące laterpóźniej,
41
114127
2674
Czternaście miesięcy później,
02:08
at 2 a.m.,
42
116801
2610
o drugiej w nocy
02:11
I firedzwolniony the shotsstrzały
43
119411
1636
oddałem strzały,
02:13
that causedpowodowany a man'smężczyzny deathśmierć.
44
121047
3853
które spowodowały śmierć mężczyzny.
02:16
When I enteredweszła prisonwięzienie,
45
124900
1910
Kiedy poszedłem do więzienia,
02:18
I was bittergorzki, I was angryzły, I was hurtból.
46
126810
5507
byłem rozgoryczony,
zły i czułem się pokrzywdzony.
02:24
I didn't want to take responsibilityodpowiedzialność.
47
132317
2970
Nie chciałem poczuć się
do odpowiedzialności.
02:27
I blamedobwiniony everybodywszyscy from my parentsrodzice
48
135287
2052
Winiłem wszystkich, moich rodziców,
02:29
to the systemsystem.
49
137339
2973
winiłem system.
02:32
I rationalizedzracjonalizować my decisiondecyzja to shootstrzelać
50
140312
2212
Usprawiedliwiałem oddanie strzału tym,
02:34
because in the hoodkaptur where I come from,
51
142524
2439
że w mojej dzielnicy
02:36
it's better to be the shooterStrzelec
52
144963
1626
lepiej jest być strzelającym
02:38
than the personosoba gettinguzyskiwanie shotstrzał.
53
146589
3312
niż tym, do kogo się strzela.
02:41
As I satsob in my coldzimno cellkomórka,
54
149901
3322
Gdy siedziałem w zimnej celi,
02:45
I feltczułem helplessbezradny,
55
153223
1647
czułem się bezradny,
02:46
unlovedkochane and abandonedopuszczony.
56
154870
3387
niekochany i porzucony.
02:50
I feltczułem like nobodynikt caredpod opieką,
57
158257
3878
Czułem, że nikt się mną nie przejmuje
02:54
and I reactedzareagował
58
162135
2019
i wrogo odnosiłem się do więzienia,
02:56
with hostilitywrogość to my confinementuwięzienie.
59
164154
3011
które było moją karą.
02:59
And I founduznany myselfsiebie gettinguzyskiwanie
60
167165
1138
Zauważyłem,
03:00
deepergłębiej and deepergłębiej into troublekłopot.
61
168303
2315
że popadam w coraz większe tarapaty.
03:02
I ranpobiegł blackczarny marketrynek storessklepy,
62
170618
2780
Prowadziłem sklep na czarnym rynku,
03:05
I loanpożyczyć sharkedsharked,
63
173398
2719
pożyczałem pieniądze na wysoki procent,
03:08
and I soldsprzedany drugsleki that were illegallynielegalnie smuggledprzemycony
64
176117
2066
sprzedawałem narkotyki,
03:10
into the prisonwięzienie.
65
178183
1861
szmuglowałem je do więzienia.
03:12
I had in factfakt becomestają się
66
180044
1570
Właściwie stałem się kimś,
03:13
what the wardenStrażnik of the MichiganMichigan ReformatoryZakład poprawczy callednazywa
67
181614
2681
kogo przełożony zakładu
poprawczego Michigan nazywałby
03:16
"the worstnajgorszy of the worstnajgorszy."
68
184295
2837
"najgorszym z najgorszych".
03:19
And because of my activityczynność,
69
187132
2325
Z powodu mojej działalności
03:21
I landedwylądował in solitarysamotny confinementuwięzienie
70
189457
2692
wylądowałem w więziennej izolatce.
03:24
for sevensiedem and a halfpół yearslat
71
192149
2429
W czasie całego pobytu w więzieniu
03:26
out of my incarcerationuwięzienie.
72
194578
3212
spędziłem tam siedem i pół roku.
03:29
Now as I see it, solitarysamotny confinementuwięzienie
73
197790
1669
Izolatka jest jednym
03:31
is one of the mostwiększość inhumanenieludzkie and barbaricbarbarzyńskie placesmiejsca
74
199459
1940
z najbardziej niehumanitarnych miejsc,
03:33
you can find yourselfsiebie,
75
201399
2899
do których można trafić,
03:36
but find myselfsiebie I did.
76
204298
2891
ale ja odnalazłem tam siebie.
03:39
One day, I was pacingstymulacji my cellkomórka,
77
207189
3511
Pewnego dnia przemierzałem celę,
03:42
when an officeroficer cameoprawa ołowiana witrażu and delivereddostarczone mailPoczta.
78
210700
4517
kiedy przyszedł strażnik
i przyniósł mi pocztę.
03:47
I lookedspojrzał at a couplepara of letterslisty
79
215217
1737
Spojrzałem na kilka listów,
03:48
before I lookedspojrzał at the letterlist
80
216954
1914
zanim znalazłem ten,
03:50
that had my son'ssyna squigglyfalistą handwritingpisma ręcznego on it.
81
218868
3062
na którym znajdowało się
falujące pismo mojego syna.
03:53
And anytimew dowolnym momencie I would get a letterlist from my sonsyn,
82
221930
1437
Listy od niego
03:55
it was like a rayRay of lightlekki
83
223367
1905
były jak promień słońca
03:57
in the darkestnajciemniejszy placemiejsce you can imaginewyobrażać sobie.
84
225272
2757
w najciemniejszym miejscu,
jakie możecie sobie wyobrazić.
04:00
And on this particularszczególny day, I openedotwierany this letterlist,
85
228029
3815
Tego dnia otworzyłem list,
04:03
and in capitalkapitał letterslisty, he wrotenapisał,
86
231844
3106
w którym syn zapisał drukowanymi literami:
04:06
"My mamaMama told me why you was in prisonwięzienie:
87
234950
3255
"Mama powiedziała mi,
dlaczego jesteś w więzieniu:
04:10
murdermorderstwo."
88
238205
2694
za zabójstwo".
04:12
He said, "DadTata, don't killzabić.
89
240899
1919
Napisał: "Tato, nie zabijaj.
04:14
JesusJezusa watcheszegarki what you do. PrayModlić się to Him."
90
242818
5447
Jezus patrzy na to, co robisz.
Módl się do Niego".
04:20
Now, I wasn'tnie było religiousreligijny at that time,
91
248265
1835
Nie byłem wtedy religijny,
04:22
norani am I religiousreligijny now,
92
250100
1707
teraz też nie jestem,
04:23
but it was something so profoundgłęboki
93
251807
2484
jednak w słowach mojego syna
04:26
about my son'ssyna wordssłowa.
94
254291
2762
było coś głębokiego.
04:29
They madezrobiony me examinenależy sprawdzić, czy things about my life
95
257063
1622
Przyjrzałem się mojemu życiu,
04:30
that I hadn'tnie miał considereduważane.
96
258685
1936
nie robiłem tego wcześniej.
04:32
It was the first time in my life
97
260621
1936
To był pierwszy raz,
04:34
that I had actuallytak właściwie thought about the factfakt
98
262557
1972
kiedy pomyślałem,
04:36
that my sonsyn would see me as a murderermorderca.
99
264529
3666
że mój syn będzie widział
we mnie mordercę.
04:40
I satsob back on my bunkłóżko
100
268195
2054
Usiadłem na pryczy
04:42
and I reflectedodzwierciedlenie on something I had readczytać
101
270249
2019
i rozmyślałem nad słowami,
04:44
in [PlatoPlato],
102
272268
2597
które znalazłem w książce Platona,
04:46
where SocratesSokrates statedstwierdził in "ApologyPrzeprosiny"
103
274865
1975
w "Obronie Sokratesa".
04:48
that the unexaminedniekwestionowane life isn't worthwartość livingżycie.
104
276840
4271
"Bezmyślnym życiem
żyć człowiekowi nie warto".
04:53
At that pointpunkt is when the transformationtransformacja beganrozpoczął się.
105
281111
5832
W tym momencie zaczęła się przemiana.
04:58
But it didn't come easyłatwo.
106
286943
2920
Nie przyszła jednak łatwo.
05:03
One of the things I realizedrealizowany,
107
291920
1844
Uświadomiłem sobie rzecz,
05:05
whichktóry was partczęść of the transformationtransformacja,
108
293764
2157
która była częścią przemiany,
05:07
was that there were fourcztery keyklawisz things.
109
295921
3742
że są cztery kluczowe sprawy.
05:11
The first thing was,
110
299663
2307
Pierwszą rzeczą było to,
05:13
I had great mentorsmentorzy.
111
301970
2313
że miałem wspaniałych mentorów.
05:16
Now, I know some of you all are probablyprawdopodobnie thinkingmyślący,
112
304283
1876
Wiem, że niektórzy z was myślą sobie:
05:18
how did you find a great mentormentor in prisonwięzienie?
113
306159
3169
"Jak znalazłeś wspaniałych
mentorów w więzieniu?".
05:21
But in my casewalizka,
114
309328
2865
Jednak w moim przypadku
05:24
some of my mentorsmentorzy
115
312193
1230
niektórzy mentorzy,
05:25
who are servingporcja life sentenceszdań
116
313423
1877
którzy odsiadywali wyroki dożywocia,
05:27
were some of the bestNajlepiej people
to ever come into my life,
117
315300
2709
byli jednymi z najlepszych ludzi,
jakich spotkałem,
05:30
because they forcedwymuszony me to look at my life honestlyszczerze,
118
318009
3264
ponieważ zmusili mnie, żebym
spojrzał szczerze na swoje życie
05:33
and they forcedwymuszony me to challengewyzwanie myselfsiebie
119
321273
1825
oraz żebym podejmował wyzwania
05:35
about my decisiondecyzja makingzrobienie.
120
323098
2515
związane z podejmowaniem decyzji.
05:37
The seconddruga thing was literatureliteratura.
121
325613
4254
Drugą rzeczą była literatura.
05:41
PriorPrzed to going to prisonwięzienie,
122
329867
1743
Przed pójściem do więzienia
05:43
I didn't know that there were so manywiele brilliantznakomity
123
331610
1997
nie wiedziałem,
05:45
blackczarny poetspoeci, authorsautorski and philosophersfilozofowie,
124
333607
3281
że jest tylu genialnych
czarnoskórych poetów, autorów i filozofów.
05:48
and then I had the great fortunefortuna
125
336888
3019
Wtedy przypadkowo
05:51
of encounteringnapotykają MalcolmMalcolm X'sKrzyżyk autobiographyautobiografia,
126
339907
4167
natknąłem się na autobiografię Malcolma X,
05:56
and it shatteredShattered everykażdy
stereotypestereotyp I had about myselfsiebie.
127
344074
4547
która obaliła każdy stereotyp,
jaki miałem na swój temat.
06:00
The thirdtrzeci thing was familyrodzina.
128
348621
2441
Trzecią rzeczą była rodzina.
06:03
For 19 yearslat, my fatherojciec stoodstał by my sidebok
129
351062
4676
Przez 19 lat mój ojciec wspierał mnie.
06:07
with an unshakableniezłomna faithwiara,
130
355738
2429
Jego wiara była niezachwiana,
06:10
because he believeduwierzyli that I had what it tookwziął
131
358167
1664
ponieważ wierzył,
06:11
to turnskręcać my life around.
132
359831
2294
że mogę zmienić swoje życie na lepsze.
06:14
I alsorównież metspotkał an amazingniesamowity womankobieta
133
362125
2893
Poznałem również niesamowitą kobietę,
06:17
who is now the mothermama of
my two-year-olddwa rok stary sonsyn SekouSekou,
134
365018
3434
która teraz jest matką
mojego dwuletniego syna Sekou
06:20
and she taughtnauczony me how to love myselfsiebie
135
368452
2228
i która nauczyła mnie,
06:22
in a healthyzdrowy way.
136
370680
4278
jak kochać siebie w zdrowy sposób.
06:26
The finalfinał thing was writingpisanie.
137
374958
2696
Ostatnią rzeczą było pisanie.
06:29
When I got that letterlist from my sonsyn,
138
377654
1414
Po otrzymaniu listu od syna
06:31
I beganrozpoczął się to writepisać a journaldziennik
139
379068
2210
zacząłem pisać dziennik o rzeczach,
06:33
about things I had experienceddoświadczony in my childhooddzieciństwo
140
381278
2801
których doświadczyłem w dzieciństwie
06:36
and in prisonwięzienie,
141
384079
2793
i w więzieniu.
06:38
and what it did is it openedotwierany up my mindumysł to the ideapomysł
142
386872
3266
Otworzyło to mój umysł
06:42
of atonementzadośćuczynienie.
143
390138
2968
na pojęcie pokuty.
06:45
EarlierWcześniej in my incarcerationuwięzienie, I had receivedOdebrane
144
393106
2082
Wcześniej, w trakcie pobytu w więzieniu,
06:47
a letterlist from one of the relativeskrewni of my victimofiara,
145
395188
3807
otrzymałem list
od jednej z krewnych mojej ofiary.
06:50
and in that letterlist,
146
398995
2845
Napisała w liście,
06:53
she told me she forgaveodpuścił me,
147
401840
1845
że mi wybacza,
06:55
because she realizedrealizowany I was a youngmłody childdziecko
148
403685
1949
ponieważ byłem dzieckiem,
06:57
who had been abusedmaltretowany
149
405634
1337
które maltretowano,
06:58
and had been throughprzez some hardshipstrudy
150
406971
1792
miało ciężkie doświadczenia życiowe
07:00
and just madezrobiony a seriesseria of poorubogi decisionsdecyzje.
151
408763
2738
i podjęło szereg złych decyzji.
07:03
It was the first time in my life
152
411501
2471
Po raz pierwszy w życiu
07:05
that I ever feltczułem openotwarty to forgivingwyrozumiały myselfsiebie.
153
413972
7729
poczułem się gotowy, by sobie wybaczyć.
07:13
One of the things that happenedstało się
154
421701
1244
Po tym doświadczeniu
07:14
after that experiencedoświadczenie is that
155
422945
2323
nastąpiło kolejne.
07:17
I thought about the other menmężczyźni who were incarcerateduwięziony
156
425268
1888
Pomyślałem o mężczyznach,
07:19
alongsideobok of me,
157
427156
1812
z którymi dzieliłem celę.
07:20
and how much I wanted to sharedzielić this with them.
158
428968
2922
Chciałem im wszystko opowiedzieć.
07:23
And so I startedRozpoczęty talkingmówić to them about
159
431890
1754
Zacząłem z nimi rozmawiać
07:25
some of theirich experienceswzruszenie religijne,
160
433644
1927
o ich doświadczeniach.
07:27
and I was devastatedzdewastowany to realizerealizować
161
435571
1482
Załamało mnie to,
07:29
that mostwiększość of them cameoprawa ołowiana witrażu from
the samepodobnie abusivenadużycie environmentsśrodowiska,
162
437053
3378
że większość z nich pochodziła
z równie złych środowisk.
07:32
And mostwiększość of them wanted help
and they wanted to turnskręcać it around,
163
440431
3539
Większość z nich chciała pomocy
i zmiany życia na lepsze,
07:35
but unfortunatelyNiestety the systemsystem
164
443970
1740
ale niestety system,
07:37
that currentlyobecnie holdstrzyma 2.5 millionmilion people in prisonwięzienie
165
445710
3218
który przetrzymuje obecnie
2,5 miliona ludzi w więzieniach,
07:40
is designedzaprojektowany to warehousemagazyn
166
448928
2200
jest przeznaczony do magazynowania
07:43
as opposedprzeciwny to rehabilitaterehabilitacji or transformprzekształcać.
167
451128
4292
zamiast do resocjalizacji
czy zmiany więźniów na lepsze.
07:47
So I madezrobiony it up in my mindumysł
168
455420
1891
Wymyśliłem więc,
07:49
that if I was ever releasedwydany from prisonwięzienie
169
457311
1754
że jeśli zwolnią mnie z więzienia,
07:51
that I would do everything in my powermoc
170
459065
2457
to zrobię wszystko, co w mojej mocy,
07:53
to help changezmiana that.
171
461522
3701
aby to zmienić.
07:57
In 2010, I walkedchodził out of prisonwięzienie
172
465223
2766
W 2010 roku wyszedłem z więzienia,
07:59
for the first time after two decadesdziesiątki lat.
173
467989
3078
po raz pierwszy od 20 lat.
08:03
Now imaginewyobrażać sobie, if you will,
174
471067
1588
Wyobraźcie sobie
08:04
FredFred FlintstoneFlintstone walkingpieszy into an episodeodcinek
175
472655
2582
Freda Flinstone'a wchodzącego
08:07
of "The JetsonsJetsonowie."
176
475237
2383
do jednego z odcinków "Jetsonów".
08:09
That was prettyładny much what my life was like.
177
477620
2935
Tak mniej więcej wyglądało moje życie.
08:12
For the first time, I was exposednarażony to the InternetInternet,
178
480555
3315
Po raz pierwszy
zetknąłem się z Internetem,
08:15
socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna,
179
483870
1736
mediami społecznościowymi,
08:17
carssamochody that talk like KITTKITT from "KnightRycerz RiderRider."
180
485606
4137
samochodami, które mówią jak
KITT z serialu "Nieustraszony".
08:21
But the thing that fascinatedzafascynowany me the mostwiększość
181
489743
1784
Jednak najbardziej fascynująca
08:23
was phonetelefon technologytechnologia.
182
491527
1783
była technologia telefonów.
Kiedy trafiłem do więzienia,
08:25
See, when I wentposzedł to prisonwięzienie,
183
493310
1272
08:26
our carsamochód phonestelefony were this bigduży
184
494582
1775
telefony w autach były tak wielkie,
08:28
and requiredwymagany two people to carrynieść them.
185
496357
2601
że dwie osoby musiały je nieść.
08:30
So imaginewyobrażać sobie what it was like when I first grabbedchwyciła
186
498958
2088
Wyobraźcie sobie, jak pierwszy raz
08:33
my little BlackberryBlackBerry
187
501046
2126
wziąłem do ręki mój mały Blackberry
08:35
and I startedRozpoczęty learninguczenie się how to texttekst.
188
503172
1951
i nauczyłem się jak wysyłać SMS-y.
08:37
But the thing is, the people around me,
189
505123
1667
Rzecz w tym, że ludzie dookoła mnie
08:38
they didn't realizerealizować that I had no ideapomysł
190
506790
1596
nie wiedzieli, że nie wiem,
08:40
what all these abbreviatedw skrócie textsteksty meantOznaczało,
191
508386
2694
co znaczą skróty w SMS-ach,
08:43
like LOLLOL, OMGOMG, LMAOLMAO,
192
511080
5030
takie jak LOL, OMG, LMAO.
08:48
untilaż do one day I was havingmający a conversationrozmowa
193
516110
1742
Aż pewnego dnia rozmawiałem
08:49
with one of my friendsprzyjaciele viaprzez texttekst,
194
517852
2256
z jednym z przyjaciół przez SMS-y
08:52
and I askedspytał him to do something,
and he respondedodpowiedział back, "K."
195
520108
4031
i poprosiłem go,
żeby coś zrobił, a on odpisał: "K".
08:56
And I was like, "What is K?"
196
524139
3179
Zapytałem: "Co znaczy 'K'?"
08:59
And he was like, "K is okay."
197
527318
1962
Odpowiedział: "'K' jest ok".
09:01
So in my headgłowa, I was like,
198
529280
999
Zastanawiałem się,
09:02
"Well what the hellpiekło is wrongźle with K?"
199
530279
3018
co do diabła jest nie tak z "K"?
09:05
And so I texttekst him a questionpytanie markznak.
200
533297
2513
Wysłałem mu znak zapytania.
09:07
And he said, "K = okay."
201
535810
3671
A on odpisał: "K=ok".
09:11
And so I tapkran back, "FUFU." (LaughterŚmiech)
202
539481
4689
Odpisałem więc "FU". (Śmiech)
09:16
And then he textsteksty back, and he askspyta me
203
544170
1756
Zapytał mnie,
09:17
why was I cussingocenzurowano him out.
204
545926
1674
dlaczego go obrażam.
09:19
And I said, "LOLLOL FUFU,"
205
547600
2660
Napisałem: "LOL FU",
09:22
as in, I finallywreszcie understandzrozumieć.
206
550260
1699
aż w końcu zrozumiałem.
09:23
(LaughterŚmiech)
207
551959
2037
(Śmiech)
09:25
And so fastszybki forwardNaprzód threetrzy yearslat,
208
553996
3265
Trzy lata później
09:29
I'm doing relativelystosunkowo good.
209
557261
1874
radzę sobie względnie dobrze.
09:31
I have a fellowshipdrużyna at MITMIT MediaMedia LabLaboratorium,
210
559135
2678
Jestem członkiem instytucji MIT Media Lab,
09:33
I work for an amazingniesamowity companyfirma callednazywa BMeBMe,
211
561813
3217
pracuję w wspaniałej firmie BMe,
09:37
I teachnauczać at the UniversityUniwersytet of MichiganMichigan,
212
565030
2330
wykładam na Uniwersytecie Michigan.
09:39
but it's been a struggleborykać się
213
567360
1977
Była to jednak walka.
09:41
because I realizerealizować that there are more
214
569337
1463
Wiedziałem, że jest więcej
mężczyzn i kobiet wracających do domu,
09:42
menmężczyźni and womenkobiety comingprzyjście home
215
570800
1635
09:44
who are not going to be
affordedprzyznane those opportunitiesmożliwości.
216
572435
3161
którzy nie dostaną takiej szansy jak ja.
09:47
I've been blessedbłogosławiony to work with some amazingniesamowity
217
575596
1805
Mam to szczęście,
09:49
menmężczyźni and womenkobiety,
218
577401
2684
że pracuję z niesamowitymi ludźmi.
Pomagamy innym włączyć się
ponownie do społeczeństwa.
09:52
helpingporcja jedzenia othersinni reenterWprowadź ponownie societyspołeczeństwo,
219
580085
1762
09:53
and one of them is my friendprzyjaciel namedo imieniu CalvinCalvin EvansEvans.
220
581847
4213
Jednym z tych ludzi jest
mój przyjaciel Calvin Evans.
09:58
He servedserwowane 24 yearslat for a crimeprzestępstwo he didn't commitpopełnić.
221
586060
2955
Siedział w więzieniu 24 lata za czyn,
którego nie popełnił.
10:01
He's 45 yearslat oldstary. He's currentlyobecnie enrolledstudia in collegeSzkoła Wyższa.
222
589015
3768
Ma 45 lat i jest teraz w college'u.
10:04
And one of the things that we talkedrozmawialiśmy about
223
592783
1724
Rozmawialiśmy między innymi
10:06
is the threetrzy things that I founduznany importantważny
224
594507
1712
o trzech rzeczach,
10:08
in my personalosobisty transformationtransformacja,
225
596219
1620
które są ważne w mojej przemianie.
10:09
the first beingistota acknowledgmentpotwierdzenie.
226
597839
1939
Pierwsza to przyznanie się do winy.
10:11
I had to acknowledgeuznać that I had hurtból othersinni.
227
599778
2426
Przyznałem się do tego,
że skrzywdziłem innych.
10:14
I alsorównież had to acknowledgeuznać that I had been hurtból.
228
602204
2796
Przyznałem też,
że mnie samego skrzywdzono.
10:17
The seconddruga thing was apologizingprzeprosin.
229
605000
2421
Drugą rzeczą są przeprosiny.
10:19
I had to apologizeprzepraszać to the people I had hurtból.
230
607421
2150
Musiałem przeprosić osoby, które zraniłem.
10:21
Even thoughchociaż I had no expectationsoczekiwań
of them acceptingakceptować it,
231
609571
2072
Chociaż nie oczekiwałem,
że przyjmą moje przeprosiny,
10:23
it was importantważny to do because it was the right thing.
232
611643
2752
to i tak musiałem ich przeprosić,
bo tak trzeba.
10:26
But I alsorównież had to apologizeprzepraszać to myselfsiebie.
233
614395
2959
Jednak musiałem też
przeprosić samego siebie.
10:29
The thirdtrzeci thing was atoningzadośćuczynienie.
234
617354
2817
Trzecią rzeczą była pokuta.
10:32
For me, atoningzadośćuczynienie meantOznaczało
235
620171
1683
Dla mnie pokuta oznaczała
10:33
going back into my communityspołeczność
236
621854
1593
powrót do społeczności
10:35
and workingpracujący with at-riskgrupy ryzyka youthmłodość
237
623447
1543
i pracę z zagrożoną młodzieżą,
10:36
who were on the samepodobnie pathścieżka,
238
624990
1800
która była na tej samej drodze co ja.
10:38
but alsorównież becomingtwarzowy at one with myselfsiebie.
239
626790
3740
Oznaczała też odnalezienie samego siebie.
10:42
ThroughPoprzez my experiencedoświadczenie of beingistota lockedzablokowany up,
240
630530
1764
Podczas pobytu w więzieniu
10:44
one of the things I discoveredodkryty is this:
241
632294
2181
odkryłem,
że większość mężczyzn i kobiet,
10:46
the majoritywiększość of menmężczyźni and womenkobiety
242
634475
1216
10:47
who are incarcerateduwięziony are redeemablemożna wykorzystać,
243
635691
3421
którzy są w więzieniu, da się uratować.
10:51
and the factfakt is,
244
639112
1260
Prawdę mówiąc,
10:52
90 percentprocent of the menmężczyźni and
womenkobiety who are incarcerateduwięziony
245
640372
2351
90% mężczyzn i kobiet,
którzy są w więzieniu,
10:54
will at some pointpunkt returnpowrót to the communityspołeczność,
246
642723
2688
w pewnym momencie wróci do społeczeństwa.
10:57
and we have a rolerola in determiningokreślanie what kinduprzejmy
247
645411
1915
Musimy określić,
10:59
of menmężczyźni and womenkobiety returnpowrót to our communityspołeczność.
248
647326
3619
jacy będą po powrocie.
11:02
My wishżyczenie todaydzisiaj
249
650945
2611
Moim życzeniem
11:05
is that we will embraceuścisk
250
653556
3653
jest to,
11:09
a more empatheticempatii approachpodejście
251
657209
2149
że wypracujemy empatyczne podejście.
11:11
towardw kierunku how we dealsprawa with massmasa incarcerationuwięzienie,
252
659358
3220
Nauczymy się radzić sobie
z masami ludzi w więzieniu.
11:14
that we will do away with
253
662578
1144
Chcę, by znikła mentalność typu:
11:15
the lock-them-up-and-throw-away-the-keyLock-them-up-and-Throw-Away-The-Key mentalitymentalność,
254
663722
2315
zamknąć ich i wyrzucić klucz.
11:18
because it's provenudowodniony it doesn't work.
255
666037
3923
Są dowody, że to tak nie działa.
11:21
My journeypodróż is a uniquewyjątkowy journeypodróż,
256
669960
2453
Moja podróż jest wyjątkową podróżą,
11:24
but it doesn't have to be that way.
257
672413
2665
ale nie musi tak być.
11:27
AnybodyKtoś can have a transformationtransformacja
258
675078
2406
Każdy może przejść metamorfozę,
11:29
if we createStwórz the spaceprzestrzeń for that to happenzdarzyć.
259
677484
2840
jeśli tylko pozwolimy, aby to się stało.
11:32
So what I'm askingpytając todaydzisiaj
260
680324
1762
Proszę was dziś o to,
11:34
is that you envisionWyobraźcie sobie
261
682086
1707
żebyście wyobrazili sobie świat,
11:35
a worldświat where menmężczyźni and womenkobiety
262
683793
2340
w którym mężczyźni i kobiety
11:38
aren'tnie są heldtrzymany hostagezakładnik to theirich pastsprzeszłości,
263
686133
3696
nie są zakładnikami swojej przeszłości,
11:41
where misdeedswykroczenia and mistakesbłędy
264
689829
1433
w którym złe uczynki i błędy
11:43
don't definedefiniować you for the restodpoczynek of your life.
265
691262
2768
nie determinują reszty życia.
11:46
I think collectivelyłącznie, we can createStwórz that realityrzeczywistość,
266
694030
3191
Razem możemy stworzyć taki świat.
Mam nadzieję, że się ze mną zgadzacie.
11:49
and I hopenadzieja you do too.
267
697221
1703
11:50
Thank you.
268
698924
1766
Dziękuję.
11:52
(ApplauseAplauz)
269
700690
3083
(Brawa)
Translated by Rysia Wand
Reviewed by Magda Komorowska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Shaka Senghor - Author
Using literature as a lifeline, Shaka Senghor escaped a cycle of prison and desperation. Now his story kindles hope in those who have little.

Why you should listen

At the age of 19, Shaka Senghor went to prison fuming with anger and despair. Senghor was a drug dealer in Detroit, and one night, he shot and killed a man who showed up on his doorstep. While serving his sentence for second-degree murder, Senghor discovered redemption and responsibility through literature -- starting with The Autobiography of Malcolm X -- and through his own writing.

Upon his release at the age of 38, Senghor reached out to young men following his same troubled path, and published Live in Peace as part of an outreach program bringing hope to kids in Detroit and across the Midwest. His activism attracted the attention of the MIT Media Lab, and as a Director’s Fellow, Senghor has collaborated on imagining creative solutions for the problems plaguing distressed communities. His memoir, Writing My Wrongs, was published in 2013.

More profile about the speaker
Shaka Senghor | Speaker | TED.com