TED2014
Shaka Senghor: Why your worst deeds don’t define you
Shaka Senghor: Dlaczego najgorsze czyny nas nie określają
Filmed:
Readability: 3.6
1,611,403 views
W 1991 roku Shaka Senghor postrzelił i zabił mężczyznę. Mówi, że był „wybuchowym handlarzem narkotyków z półautomatycznym pistoletem”. Został skazany za morderstwo drugiego stopnia i tutaj historia mogłaby się kończyć. Tak się jednak nie stało. Zamiast tego był to początek wieloletniej podróży do wybawienia. To dla nas wszystkich lekcja pokory i otrzeźwienia.
Shaka Senghor - Author
Using literature as a lifeline, Shaka Senghor escaped a cycle of prison and desperation. Now his story kindles hope in those who have little. Full bio
Using literature as a lifeline, Shaka Senghor escaped a cycle of prison and desperation. Now his story kindles hope in those who have little. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Twenty-three years ago,
0
790
2605
Dwadzieścia trzy lata temu,
00:15
at the age of 19,
1
3395
2755
gdy miałem 19 lat,
00:18
I shot and killed a man.
2
6150
3301
postrzeliłem i zabiłem mężczyznę.
00:21
I was a young drug dealer
3
9451
2143
Byłem młodym handlarzem narkotyków,
00:23
with a quick temper
4
11594
2369
miałem wybuchowy charakter
00:25
and a semi-automatic pistol.
5
13963
4055
i półautomatyczny pistolet.
00:30
But that wasn't the end of my story.
6
18018
2771
To jednak nie koniec mojej historii,
00:32
In fact, it was beginning,
7
20789
4141
tylko właściwie jej początek.
00:36
and the 23 years since
8
24930
2175
Dwadzieścia trzy lata później
00:39
is a story of acknowledgment,
9
27105
3722
jest to historia o przyznaniu się do winy,
00:42
apology and atonement.
10
30827
3483
przeprosinach i pokucie.
00:46
But it didn't happen in the way
11
34310
1423
Nie wydarzyło się to tak,
00:47
that you might imagine or think.
12
35733
3294
jak wam może się wydawać.
00:51
These things occurred in my life
13
39027
1458
Do tych wydarzeń w moim życiu
00:52
in a way that was surprising,
14
40485
2143
doszło jakby z zaskoczenia,
00:54
especially to me.
15
42628
1635
były zaskakujące zwłaszcza dla mnie.
00:56
See, like many of you,
16
44263
3141
Tak jak wielu z was,
00:59
growing up, I was an honor roll student,
17
47404
2574
dorastając, byłem jednym
z najlepszych uczniów,
z najlepszych uczniów,
01:01
a scholarship student,
18
49978
1343
dostawałem stypendium,
01:03
with dreams of becoming a doctor.
19
51321
2604
chciałem być lekarzem.
01:05
But things went dramatically wrong
20
53925
2631
Jednak sprawy potoczyły się dramatycznie,
01:08
when my parents separated
21
56556
2174
gdy moi rodzice się rozeszli
01:10
and eventually divorced.
22
58730
3837
i w końcu rozwiedli.
01:14
The actual events are pretty straightforward.
23
62567
2850
Fakty są całkiem jasne.
01:17
At the age of 17,
24
65417
2448
Gdy miałem 17 lat,
01:19
I got shot three times
25
67865
1645
zostałem trzy razy postrzelony,
01:21
standing on the corner of my block in Detroit.
26
69510
4625
gdy stałem na rogu ulicy w Detroit.
01:26
My friend rushed me to the hospital.
27
74135
2695
Mój przyjaciel szybko
zawiózł mnie do szpitala.
zawiózł mnie do szpitala.
01:28
Doctors pulled the bullets out,
28
76830
3224
Lekarze wyjęli kule,
01:32
patched me up,
29
80054
1791
zaszyli rany, wysłali mnie z powrotem
01:33
and sent me back to the same
neighborhood where I got shot.
neighborhood where I got shot.
30
81845
4371
do tej samej dzielnicy,
gdzie mnie postrzelono.
gdzie mnie postrzelono.
01:38
Throughout this ordeal,
31
86216
2755
W tych strasznych chwilach
01:40
no one hugged me,
32
88971
2060
nikt mnie nie przytulił,
01:43
no one counseled me,
33
91031
2370
nikt mi nie doradził, co robić,
01:45
no one told me I would be okay.
34
93401
2940
nikt nie powiedział mi, że będzie dobrze.
01:48
No one told me that I would live in fear,
35
96341
2924
Nikt nie powiedział mi,
że będę żył w strachu,
że będę żył w strachu,
01:51
that I would become paranoid,
36
99265
2613
że będę paranoikiem,
01:53
or that I would react hyper-violently
37
101878
2993
że zareaguję tak agresywnie na fakt,
01:56
to being shot.
38
104871
2378
że mnie postrzelono.
01:59
No one told me that one day,
39
107249
2821
Nikt nie powiedział mi, że pewnego dnia
02:02
I would become the person behind the trigger.
40
110070
4057
to ja będę trzymał palec na spuście.
02:06
Fourteen months later,
41
114127
2674
Czternaście miesięcy później,
02:08
at 2 a.m.,
42
116801
2610
o drugiej w nocy
02:11
I fired the shots
43
119411
1636
oddałem strzały,
02:13
that caused a man's death.
44
121047
3853
które spowodowały śmierć mężczyzny.
02:16
When I entered prison,
45
124900
1910
Kiedy poszedłem do więzienia,
02:18
I was bitter, I was angry, I was hurt.
46
126810
5507
byłem rozgoryczony,
zły i czułem się pokrzywdzony.
zły i czułem się pokrzywdzony.
02:24
I didn't want to take responsibility.
47
132317
2970
Nie chciałem poczuć się
do odpowiedzialności.
do odpowiedzialności.
02:27
I blamed everybody from my parents
48
135287
2052
Winiłem wszystkich, moich rodziców,
02:29
to the system.
49
137339
2973
winiłem system.
02:32
I rationalized my decision to shoot
50
140312
2212
Usprawiedliwiałem oddanie strzału tym,
02:34
because in the hood where I come from,
51
142524
2439
że w mojej dzielnicy
02:36
it's better to be the shooter
52
144963
1626
lepiej jest być strzelającym
02:38
than the person getting shot.
53
146589
3312
niż tym, do kogo się strzela.
02:41
As I sat in my cold cell,
54
149901
3322
Gdy siedziałem w zimnej celi,
02:45
I felt helpless,
55
153223
1647
czułem się bezradny,
02:46
unloved and abandoned.
56
154870
3387
niekochany i porzucony.
02:50
I felt like nobody cared,
57
158257
3878
Czułem, że nikt się mną nie przejmuje
02:54
and I reacted
58
162135
2019
i wrogo odnosiłem się do więzienia,
02:56
with hostility to my confinement.
59
164154
3011
które było moją karą.
02:59
And I found myself getting
60
167165
1138
Zauważyłem,
03:00
deeper and deeper into trouble.
61
168303
2315
że popadam w coraz większe tarapaty.
03:02
I ran black market stores,
62
170618
2780
Prowadziłem sklep na czarnym rynku,
03:05
I loan sharked,
63
173398
2719
pożyczałem pieniądze na wysoki procent,
03:08
and I sold drugs that were illegally smuggled
64
176117
2066
sprzedawałem narkotyki,
03:10
into the prison.
65
178183
1861
szmuglowałem je do więzienia.
03:12
I had in fact become
66
180044
1570
Właściwie stałem się kimś,
03:13
what the warden of the Michigan Reformatory called
67
181614
2681
kogo przełożony zakładu
poprawczego Michigan nazywałby
poprawczego Michigan nazywałby
03:16
"the worst of the worst."
68
184295
2837
"najgorszym z najgorszych".
03:19
And because of my activity,
69
187132
2325
Z powodu mojej działalności
03:21
I landed in solitary confinement
70
189457
2692
wylądowałem w więziennej izolatce.
03:24
for seven and a half years
71
192149
2429
W czasie całego pobytu w więzieniu
03:26
out of my incarceration.
72
194578
3212
spędziłem tam siedem i pół roku.
03:29
Now as I see it, solitary confinement
73
197790
1669
Izolatka jest jednym
03:31
is one of the most inhumane and barbaric places
74
199459
1940
z najbardziej niehumanitarnych miejsc,
03:33
you can find yourself,
75
201399
2899
do których można trafić,
03:36
but find myself I did.
76
204298
2891
ale ja odnalazłem tam siebie.
03:39
One day, I was pacing my cell,
77
207189
3511
Pewnego dnia przemierzałem celę,
03:42
when an officer came and delivered mail.
78
210700
4517
kiedy przyszedł strażnik
i przyniósł mi pocztę.
i przyniósł mi pocztę.
03:47
I looked at a couple of letters
79
215217
1737
Spojrzałem na kilka listów,
03:48
before I looked at the letter
80
216954
1914
zanim znalazłem ten,
03:50
that had my son's squiggly handwriting on it.
81
218868
3062
na którym znajdowało się
falujące pismo mojego syna.
falujące pismo mojego syna.
03:53
And anytime I would get a letter from my son,
82
221930
1437
Listy od niego
03:55
it was like a ray of light
83
223367
1905
były jak promień słońca
03:57
in the darkest place you can imagine.
84
225272
2757
w najciemniejszym miejscu,
jakie możecie sobie wyobrazić.
jakie możecie sobie wyobrazić.
04:00
And on this particular day, I opened this letter,
85
228029
3815
Tego dnia otworzyłem list,
04:03
and in capital letters, he wrote,
86
231844
3106
w którym syn zapisał drukowanymi literami:
04:06
"My mama told me why you was in prison:
87
234950
3255
"Mama powiedziała mi,
dlaczego jesteś w więzieniu:
dlaczego jesteś w więzieniu:
04:10
murder."
88
238205
2694
za zabójstwo".
04:12
He said, "Dad, don't kill.
89
240899
1919
Napisał: "Tato, nie zabijaj.
04:14
Jesus watches what you do. Pray to Him."
90
242818
5447
Jezus patrzy na to, co robisz.
Módl się do Niego".
Módl się do Niego".
04:20
Now, I wasn't religious at that time,
91
248265
1835
Nie byłem wtedy religijny,
04:22
nor am I religious now,
92
250100
1707
teraz też nie jestem,
04:23
but it was something so profound
93
251807
2484
jednak w słowach mojego syna
04:26
about my son's words.
94
254291
2762
było coś głębokiego.
04:29
They made me examine things about my life
95
257063
1622
Przyjrzałem się mojemu życiu,
04:30
that I hadn't considered.
96
258685
1936
nie robiłem tego wcześniej.
04:32
It was the first time in my life
97
260621
1936
To był pierwszy raz,
04:34
that I had actually thought about the fact
98
262557
1972
kiedy pomyślałem,
04:36
that my son would see me as a murderer.
99
264529
3666
że mój syn będzie widział
we mnie mordercę.
we mnie mordercę.
04:40
I sat back on my bunk
100
268195
2054
Usiadłem na pryczy
04:42
and I reflected on something I had read
101
270249
2019
i rozmyślałem nad słowami,
04:44
in [Plato],
102
272268
2597
które znalazłem w książce Platona,
04:46
where Socrates stated in "Apology"
103
274865
1975
w "Obronie Sokratesa".
04:48
that the unexamined life isn't worth living.
104
276840
4271
"Bezmyślnym życiem
żyć człowiekowi nie warto".
żyć człowiekowi nie warto".
04:53
At that point is when the transformation began.
105
281111
5832
W tym momencie zaczęła się przemiana.
04:58
But it didn't come easy.
106
286943
2920
Nie przyszła jednak łatwo.
05:03
One of the things I realized,
107
291920
1844
Uświadomiłem sobie rzecz,
05:05
which was part of the transformation,
108
293764
2157
która była częścią przemiany,
05:07
was that there were four key things.
109
295921
3742
że są cztery kluczowe sprawy.
05:11
The first thing was,
110
299663
2307
Pierwszą rzeczą było to,
05:13
I had great mentors.
111
301970
2313
że miałem wspaniałych mentorów.
05:16
Now, I know some of you all are probably thinking,
112
304283
1876
Wiem, że niektórzy z was myślą sobie:
05:18
how did you find a great mentor in prison?
113
306159
3169
"Jak znalazłeś wspaniałych
mentorów w więzieniu?".
mentorów w więzieniu?".
05:21
But in my case,
114
309328
2865
Jednak w moim przypadku
05:24
some of my mentors
115
312193
1230
niektórzy mentorzy,
05:25
who are serving life sentences
116
313423
1877
którzy odsiadywali wyroki dożywocia,
05:27
were some of the best people
to ever come into my life,
to ever come into my life,
117
315300
2709
byli jednymi z najlepszych ludzi,
jakich spotkałem,
jakich spotkałem,
05:30
because they forced me to look at my life honestly,
118
318009
3264
ponieważ zmusili mnie, żebym
spojrzał szczerze na swoje życie
spojrzał szczerze na swoje życie
05:33
and they forced me to challenge myself
119
321273
1825
oraz żebym podejmował wyzwania
05:35
about my decision making.
120
323098
2515
związane z podejmowaniem decyzji.
05:37
The second thing was literature.
121
325613
4254
Drugą rzeczą była literatura.
05:41
Prior to going to prison,
122
329867
1743
Przed pójściem do więzienia
05:43
I didn't know that there were so many brilliant
123
331610
1997
nie wiedziałem,
05:45
black poets, authors and philosophers,
124
333607
3281
że jest tylu genialnych
czarnoskórych poetów, autorów i filozofów.
czarnoskórych poetów, autorów i filozofów.
05:48
and then I had the great fortune
125
336888
3019
Wtedy przypadkowo
05:51
of encountering Malcolm X's autobiography,
126
339907
4167
natknąłem się na autobiografię Malcolma X,
05:56
and it shattered every
stereotype I had about myself.
stereotype I had about myself.
127
344074
4547
która obaliła każdy stereotyp,
jaki miałem na swój temat.
jaki miałem na swój temat.
06:00
The third thing was family.
128
348621
2441
Trzecią rzeczą była rodzina.
06:03
For 19 years, my father stood by my side
129
351062
4676
Przez 19 lat mój ojciec wspierał mnie.
06:07
with an unshakable faith,
130
355738
2429
Jego wiara była niezachwiana,
06:10
because he believed that I had what it took
131
358167
1664
ponieważ wierzył,
06:11
to turn my life around.
132
359831
2294
że mogę zmienić swoje życie na lepsze.
06:14
I also met an amazing woman
133
362125
2893
Poznałem również niesamowitą kobietę,
06:17
who is now the mother of
my two-year-old son Sekou,
my two-year-old son Sekou,
134
365018
3434
która teraz jest matką
mojego dwuletniego syna Sekou
mojego dwuletniego syna Sekou
06:20
and she taught me how to love myself
135
368452
2228
i która nauczyła mnie,
06:22
in a healthy way.
136
370680
4278
jak kochać siebie w zdrowy sposób.
06:26
The final thing was writing.
137
374958
2696
Ostatnią rzeczą było pisanie.
06:29
When I got that letter from my son,
138
377654
1414
Po otrzymaniu listu od syna
06:31
I began to write a journal
139
379068
2210
zacząłem pisać dziennik o rzeczach,
06:33
about things I had experienced in my childhood
140
381278
2801
których doświadczyłem w dzieciństwie
06:36
and in prison,
141
384079
2793
i w więzieniu.
06:38
and what it did is it opened up my mind to the idea
142
386872
3266
Otworzyło to mój umysł
06:42
of atonement.
143
390138
2968
na pojęcie pokuty.
06:45
Earlier in my incarceration, I had received
144
393106
2082
Wcześniej, w trakcie pobytu w więzieniu,
06:47
a letter from one of the relatives of my victim,
145
395188
3807
otrzymałem list
od jednej z krewnych mojej ofiary.
od jednej z krewnych mojej ofiary.
06:50
and in that letter,
146
398995
2845
Napisała w liście,
06:53
she told me she forgave me,
147
401840
1845
że mi wybacza,
06:55
because she realized I was a young child
148
403685
1949
ponieważ byłem dzieckiem,
06:57
who had been abused
149
405634
1337
które maltretowano,
06:58
and had been through some hardships
150
406971
1792
miało ciężkie doświadczenia życiowe
07:00
and just made a series of poor decisions.
151
408763
2738
i podjęło szereg złych decyzji.
07:03
It was the first time in my life
152
411501
2471
Po raz pierwszy w życiu
07:05
that I ever felt open to forgiving myself.
153
413972
7729
poczułem się gotowy, by sobie wybaczyć.
07:13
One of the things that happened
154
421701
1244
Po tym doświadczeniu
07:14
after that experience is that
155
422945
2323
nastąpiło kolejne.
07:17
I thought about the other men who were incarcerated
156
425268
1888
Pomyślałem o mężczyznach,
07:19
alongside of me,
157
427156
1812
z którymi dzieliłem celę.
07:20
and how much I wanted to share this with them.
158
428968
2922
Chciałem im wszystko opowiedzieć.
07:23
And so I started talking to them about
159
431890
1754
Zacząłem z nimi rozmawiać
07:25
some of their experiences,
160
433644
1927
o ich doświadczeniach.
07:27
and I was devastated to realize
161
435571
1482
Załamało mnie to,
07:29
that most of them came from
the same abusive environments,
the same abusive environments,
162
437053
3378
że większość z nich pochodziła
z równie złych środowisk.
z równie złych środowisk.
07:32
And most of them wanted help
and they wanted to turn it around,
and they wanted to turn it around,
163
440431
3539
Większość z nich chciała pomocy
i zmiany życia na lepsze,
i zmiany życia na lepsze,
07:35
but unfortunately the system
164
443970
1740
ale niestety system,
07:37
that currently holds 2.5 million people in prison
165
445710
3218
który przetrzymuje obecnie
2,5 miliona ludzi w więzieniach,
2,5 miliona ludzi w więzieniach,
07:40
is designed to warehouse
166
448928
2200
jest przeznaczony do magazynowania
07:43
as opposed to rehabilitate or transform.
167
451128
4292
zamiast do resocjalizacji
czy zmiany więźniów na lepsze.
czy zmiany więźniów na lepsze.
07:47
So I made it up in my mind
168
455420
1891
Wymyśliłem więc,
07:49
that if I was ever released from prison
169
457311
1754
że jeśli zwolnią mnie z więzienia,
07:51
that I would do everything in my power
170
459065
2457
to zrobię wszystko, co w mojej mocy,
07:53
to help change that.
171
461522
3701
aby to zmienić.
07:57
In 2010, I walked out of prison
172
465223
2766
W 2010 roku wyszedłem z więzienia,
07:59
for the first time after two decades.
173
467989
3078
po raz pierwszy od 20 lat.
08:03
Now imagine, if you will,
174
471067
1588
Wyobraźcie sobie
08:04
Fred Flintstone walking into an episode
175
472655
2582
Freda Flinstone'a wchodzącego
08:07
of "The Jetsons."
176
475237
2383
do jednego z odcinków "Jetsonów".
08:09
That was pretty much what my life was like.
177
477620
2935
Tak mniej więcej wyglądało moje życie.
08:12
For the first time, I was exposed to the Internet,
178
480555
3315
Po raz pierwszy
zetknąłem się z Internetem,
zetknąłem się z Internetem,
08:15
social media,
179
483870
1736
mediami społecznościowymi,
08:17
cars that talk like KITT from "Knight Rider."
180
485606
4137
samochodami, które mówią jak
KITT z serialu "Nieustraszony".
KITT z serialu "Nieustraszony".
08:21
But the thing that fascinated me the most
181
489743
1784
Jednak najbardziej fascynująca
08:23
was phone technology.
182
491527
1783
była technologia telefonów.
Kiedy trafiłem do więzienia,
08:25
See, when I went to prison,
183
493310
1272
08:26
our car phones were this big
184
494582
1775
telefony w autach były tak wielkie,
08:28
and required two people to carry them.
185
496357
2601
że dwie osoby musiały je nieść.
08:30
So imagine what it was like when I first grabbed
186
498958
2088
Wyobraźcie sobie, jak pierwszy raz
08:33
my little Blackberry
187
501046
2126
wziąłem do ręki mój mały Blackberry
08:35
and I started learning how to text.
188
503172
1951
i nauczyłem się jak wysyłać SMS-y.
08:37
But the thing is, the people around me,
189
505123
1667
Rzecz w tym, że ludzie dookoła mnie
08:38
they didn't realize that I had no idea
190
506790
1596
nie wiedzieli, że nie wiem,
08:40
what all these abbreviated texts meant,
191
508386
2694
co znaczą skróty w SMS-ach,
08:43
like LOL, OMG, LMAO,
192
511080
5030
takie jak LOL, OMG, LMAO.
08:48
until one day I was having a conversation
193
516110
1742
Aż pewnego dnia rozmawiałem
08:49
with one of my friends via text,
194
517852
2256
z jednym z przyjaciół przez SMS-y
08:52
and I asked him to do something,
and he responded back, "K."
and he responded back, "K."
195
520108
4031
i poprosiłem go,
żeby coś zrobił, a on odpisał: "K".
żeby coś zrobił, a on odpisał: "K".
08:56
And I was like, "What is K?"
196
524139
3179
Zapytałem: "Co znaczy 'K'?"
08:59
And he was like, "K is okay."
197
527318
1962
Odpowiedział: "'K' jest ok".
09:01
So in my head, I was like,
198
529280
999
Zastanawiałem się,
09:02
"Well what the hell is wrong with K?"
199
530279
3018
co do diabła jest nie tak z "K"?
09:05
And so I text him a question mark.
200
533297
2513
Wysłałem mu znak zapytania.
09:07
And he said, "K = okay."
201
535810
3671
A on odpisał: "K=ok".
09:11
And so I tap back, "FU." (Laughter)
202
539481
4689
Odpisałem więc "FU". (Śmiech)
09:16
And then he texts back, and he asks me
203
544170
1756
Zapytał mnie,
09:17
why was I cussing him out.
204
545926
1674
dlaczego go obrażam.
09:19
And I said, "LOL FU,"
205
547600
2660
Napisałem: "LOL FU",
09:22
as in, I finally understand.
206
550260
1699
aż w końcu zrozumiałem.
09:23
(Laughter)
207
551959
2037
(Śmiech)
09:25
And so fast forward three years,
208
553996
3265
Trzy lata później
09:29
I'm doing relatively good.
209
557261
1874
radzę sobie względnie dobrze.
09:31
I have a fellowship at MIT Media Lab,
210
559135
2678
Jestem członkiem instytucji MIT Media Lab,
09:33
I work for an amazing company called BMe,
211
561813
3217
pracuję w wspaniałej firmie BMe,
09:37
I teach at the University of Michigan,
212
565030
2330
wykładam na Uniwersytecie Michigan.
09:39
but it's been a struggle
213
567360
1977
Była to jednak walka.
09:41
because I realize that there are more
214
569337
1463
Wiedziałem, że jest więcej
mężczyzn i kobiet wracających do domu,
09:42
men and women coming home
215
570800
1635
09:44
who are not going to be
afforded those opportunities.
afforded those opportunities.
216
572435
3161
którzy nie dostaną takiej szansy jak ja.
09:47
I've been blessed to work with some amazing
217
575596
1805
Mam to szczęście,
09:49
men and women,
218
577401
2684
że pracuję z niesamowitymi ludźmi.
Pomagamy innym włączyć się
ponownie do społeczeństwa.
ponownie do społeczeństwa.
09:52
helping others reenter society,
219
580085
1762
09:53
and one of them is my friend named Calvin Evans.
220
581847
4213
Jednym z tych ludzi jest
mój przyjaciel Calvin Evans.
mój przyjaciel Calvin Evans.
09:58
He served 24 years for a crime he didn't commit.
221
586060
2955
Siedział w więzieniu 24 lata za czyn,
którego nie popełnił.
którego nie popełnił.
10:01
He's 45 years old. He's currently enrolled in college.
222
589015
3768
Ma 45 lat i jest teraz w college'u.
10:04
And one of the things that we talked about
223
592783
1724
Rozmawialiśmy między innymi
10:06
is the three things that I found important
224
594507
1712
o trzech rzeczach,
10:08
in my personal transformation,
225
596219
1620
które są ważne w mojej przemianie.
10:09
the first being acknowledgment.
226
597839
1939
Pierwsza to przyznanie się do winy.
10:11
I had to acknowledge that I had hurt others.
227
599778
2426
Przyznałem się do tego,
że skrzywdziłem innych.
że skrzywdziłem innych.
10:14
I also had to acknowledge that I had been hurt.
228
602204
2796
Przyznałem też,
że mnie samego skrzywdzono.
że mnie samego skrzywdzono.
10:17
The second thing was apologizing.
229
605000
2421
Drugą rzeczą są przeprosiny.
10:19
I had to apologize to the people I had hurt.
230
607421
2150
Musiałem przeprosić osoby, które zraniłem.
10:21
Even though I had no expectations
of them accepting it,
of them accepting it,
231
609571
2072
Chociaż nie oczekiwałem,
że przyjmą moje przeprosiny,
że przyjmą moje przeprosiny,
10:23
it was important to do because it was the right thing.
232
611643
2752
to i tak musiałem ich przeprosić,
bo tak trzeba.
bo tak trzeba.
10:26
But I also had to apologize to myself.
233
614395
2959
Jednak musiałem też
przeprosić samego siebie.
przeprosić samego siebie.
10:29
The third thing was atoning.
234
617354
2817
Trzecią rzeczą była pokuta.
10:32
For me, atoning meant
235
620171
1683
Dla mnie pokuta oznaczała
10:33
going back into my community
236
621854
1593
powrót do społeczności
10:35
and working with at-risk youth
237
623447
1543
i pracę z zagrożoną młodzieżą,
10:36
who were on the same path,
238
624990
1800
która była na tej samej drodze co ja.
10:38
but also becoming at one with myself.
239
626790
3740
Oznaczała też odnalezienie samego siebie.
10:42
Through my experience of being locked up,
240
630530
1764
Podczas pobytu w więzieniu
10:44
one of the things I discovered is this:
241
632294
2181
odkryłem,
że większość mężczyzn i kobiet,
10:46
the majority of men and women
242
634475
1216
10:47
who are incarcerated are redeemable,
243
635691
3421
którzy są w więzieniu, da się uratować.
10:51
and the fact is,
244
639112
1260
Prawdę mówiąc,
10:52
90 percent of the men and
women who are incarcerated
women who are incarcerated
245
640372
2351
90% mężczyzn i kobiet,
którzy są w więzieniu,
którzy są w więzieniu,
10:54
will at some point return to the community,
246
642723
2688
w pewnym momencie wróci do społeczeństwa.
10:57
and we have a role in determining what kind
247
645411
1915
Musimy określić,
10:59
of men and women return to our community.
248
647326
3619
jacy będą po powrocie.
11:02
My wish today
249
650945
2611
Moim życzeniem
11:05
is that we will embrace
250
653556
3653
jest to,
11:09
a more empathetic approach
251
657209
2149
że wypracujemy empatyczne podejście.
11:11
toward how we deal with mass incarceration,
252
659358
3220
Nauczymy się radzić sobie
z masami ludzi w więzieniu.
z masami ludzi w więzieniu.
11:14
that we will do away with
253
662578
1144
Chcę, by znikła mentalność typu:
11:15
the lock-them-up-and-throw-away-the-key mentality,
254
663722
2315
zamknąć ich i wyrzucić klucz.
11:18
because it's proven it doesn't work.
255
666037
3923
Są dowody, że to tak nie działa.
11:21
My journey is a unique journey,
256
669960
2453
Moja podróż jest wyjątkową podróżą,
11:24
but it doesn't have to be that way.
257
672413
2665
ale nie musi tak być.
11:27
Anybody can have a transformation
258
675078
2406
Każdy może przejść metamorfozę,
11:29
if we create the space for that to happen.
259
677484
2840
jeśli tylko pozwolimy, aby to się stało.
11:32
So what I'm asking today
260
680324
1762
Proszę was dziś o to,
11:34
is that you envision
261
682086
1707
żebyście wyobrazili sobie świat,
11:35
a world where men and women
262
683793
2340
w którym mężczyźni i kobiety
11:38
aren't held hostage to their pasts,
263
686133
3696
nie są zakładnikami swojej przeszłości,
11:41
where misdeeds and mistakes
264
689829
1433
w którym złe uczynki i błędy
11:43
don't define you for the rest of your life.
265
691262
2768
nie determinują reszty życia.
11:46
I think collectively, we can create that reality,
266
694030
3191
Razem możemy stworzyć taki świat.
Mam nadzieję, że się ze mną zgadzacie.
11:49
and I hope you do too.
267
697221
1703
11:50
Thank you.
268
698924
1766
Dziękuję.
11:52
(Applause)
269
700690
3083
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Shaka Senghor - AuthorUsing literature as a lifeline, Shaka Senghor escaped a cycle of prison and desperation. Now his story kindles hope in those who have little.
Why you should listen
At the age of 19, Shaka Senghor went to prison fuming with anger and despair. Senghor was a drug dealer in Detroit, and one night, he shot and killed a man who showed up on his doorstep. While serving his sentence for second-degree murder, Senghor discovered redemption and responsibility through literature -- starting with The Autobiography of Malcolm X -- and through his own writing.
Upon his release at the age of 38, Senghor reached out to young men following his same troubled path, and published Live in Peace as part of an outreach program bringing hope to kids in Detroit and across the Midwest. His activism attracted the attention of the MIT Media Lab, and as a Director’s Fellow, Senghor has collaborated on imagining creative solutions for the problems plaguing distressed communities. His memoir, Writing My Wrongs, was published in 2013.
Shaka Senghor | Speaker | TED.com