TED2014
David Chalmers: How do you explain consciousness?
David Chalmers: Jak wyjaśnić świadomość?
Filmed:
Readability: 4.6
2,876,790 views
Świadomość jest podstawowym aspektem naszego istnienia. Jak powiedział filozof, David Chalmers: „Nie ma nic, co znalibyśmy bardziej bezpośrednio…. Równocześnie jest to najbardziej tajemniczy fenomen we wszechświecie”. David dzieli się z nami sposobami myślenia na temat filmu, który odtwarza się w naszych głowach.
David Chalmers - Philosopher
In his work, David Chalmers explores the “hard problem of consciousness" -- the quest to explain our subjective experience. Full bio
In his work, David Chalmers explores the “hard problem of consciousness" -- the quest to explain our subjective experience. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Right now
0
774
1741
Tu i teraz
00:14
you have a movie playing inside your head.
1
2515
3474
odtwarzasz w głowie film.
00:17
It's an amazing multi-track movie.
2
5989
2527
Niesamowity, wielościeżkowy film
00:20
It has 3D vision and surround sound
3
8516
3324
z przestrzennym obrazem i dźwiękiem,
pokazujący to, co widzisz i słyszysz.
pokazujący to, co widzisz i słyszysz.
00:23
for what you're seeing and hearing right now,
4
11840
2636
00:26
but that's just the start of it.
5
14476
2319
To nie wszystko.
00:28
Your movie has smell and taste and touch.
6
16795
5183
Ten film to również zapach, smak, dotyk,
00:33
It has a sense of your body,
7
21978
2552
odczuwanie ciała, bólu, głodu, orgazmu
00:36
pain, hunger, orgasms.
8
24530
4319
00:40
It has emotions,
9
28849
2041
oraz emocji: złości czy szczęścia.
00:42
anger and happiness.
10
30890
3536
00:46
It has memories, like scenes from your childhood
11
34426
3794
To wspomnienia - sceny z dzieciństwa,
do których możesz wracać.
do których możesz wracać.
00:50
playing before you.
12
38220
2700
00:52
And it has this constant voiceover narrative
13
40920
4455
Film, któremu ciągle towarzyszy narracja
w strumieniu świadomości.
00:57
in your stream of conscious thinking.
14
45375
4376
01:01
At the heart of this movie is you
15
49751
5073
W centrum filmu jesteś ty,
przeżywasz wszystko bezpośrednio.
01:06
experiencing all this directly.
16
54824
4365
01:11
This movie is your stream of consciousness,
17
59189
5692
Ten film to strumień świadomości,
podmiot doświadczenia umysłu i świata.
01:16
the subject of experience
18
64881
1307
01:18
of the mind and the world.
19
66188
5138
01:23
Consciousness is one of the fundamental facts
20
71326
2305
Świadomość jest jednym z podstawowych
faktów ludzkiego istnienia.
faktów ludzkiego istnienia.
01:25
of human existence.
21
73631
2017
01:27
Each of us is conscious.
22
75648
2932
Każdy z nas jest świadomy,
każdy odtwarza własny wewnętrzny film:
każdy odtwarza własny wewnętrzny film:
01:30
We all have our own inner movie,
23
78580
2729
ty, ty i ty.
01:33
you and you and you.
24
81309
2731
Niczego nie znamy bardziej bezpośrednio.
01:36
There's nothing we know about more directly.
25
84040
3720
Przynajmniej ja w ten właśnie sposób
doświadczam swojej świadomości,
doświadczam swojej świadomości,
01:39
At least, I know about my consciousness directly.
26
87760
3472
01:43
I can't be certain that you guys are conscious.
27
91232
3998
nie mogę być pewien, że wy ją macie.
Świadomość nadaje życiu wartość.
01:47
Consciousness also is what makes life worth living.
28
95230
3428
01:50
If we weren't conscious, nothing in our lives
29
98658
3700
Bez niej nic nie miałoby
znaczenia ani wartości.
znaczenia ani wartości.
01:54
would have meaning or value.
30
102358
3365
Jednocześnie świadomość jest najbardziej
tajemniczym zjawiskiem we wszechświecie.
tajemniczym zjawiskiem we wszechświecie.
01:57
But at the same time, it's the most
31
105723
1166
01:58
mysterious phenomenon in the universe.
32
106889
4170
Dlaczego jesteśmy świadomi?
02:03
Why are we conscious?
33
111059
3373
Dlaczego doświadczamy wewnętrznych filmów?
02:06
Why do we have these inner movies?
34
114432
1541
02:07
Why aren't we just robots
35
115973
2253
Dlaczego nie jesteśmy po prostu robotami,
które bodźce zewnętrzne
które bodźce zewnętrzne
02:10
who process all this input,
36
118226
2243
02:12
produce all that output,
37
120469
2017
zamieniają na reakcje, bez potrzeby
tworzenia wewnętrznego filmu?
tworzenia wewnętrznego filmu?
02:14
without experiencing the inner movie at all?
38
122486
3855
Obecnie nikt nie zna
odpowiedzi na te pytania.
odpowiedzi na te pytania.
02:18
Right now, nobody knows the answers
39
126341
2509
02:20
to those questions.
40
128850
1746
02:22
I'm going to suggest that to integrate consciousness
41
130596
3709
Wydaje mi się, że aby badać świadomość,
02:26
into science, some radical ideas may be needed.
42
134305
4695
potrzebujemy przełomu w nauce.
02:31
Some people say a science of consciousness
43
139000
2966
Niektórzy twierdzą, że do świadomości
nie da się podejść naukowo.
nie da się podejść naukowo.
02:33
is impossible.
44
141966
1952
02:35
Science, by its nature, is objective.
45
143918
3768
Nauka jest z natury obiektywna,
świadomość - subiektywna,
świadomość - subiektywna,
02:39
Consciousness, by its nature, is subjective.
46
147686
3425
02:43
So there can never be a science of consciousness.
47
151111
4449
więc nie ma mowy o nauce o świadomości.
Takie przekonanie panowało
przez większość XX wieku.
przez większość XX wieku.
02:47
For much of the 20th century, that view held sway.
48
155560
3220
02:50
Psychologists studied behavior objectively,
49
158780
3818
Psycholodzy badali obiektywnie zachowania,
02:54
neuroscientists studied the brain objectively,
50
162598
4062
neurolodzy badali obiektywnie mózg
i nikt nawet nie wspominał o świadomości.
02:58
and nobody even mentioned consciousness.
51
166660
3550
03:02
Even 30 years ago, when TED got started,
52
170210
2756
Nawet trzydzieści lat temu,
gdy zaczynał się TED,
gdy zaczynał się TED,
03:04
there was very little scientific work
53
172966
2382
nauka niewiele wiedziała
na temat świadomości.
na temat świadomości.
03:07
on consciousness.
54
175348
2552
03:09
Now, about 20 years ago,
55
177900
1705
Jakieś dwadzieścia lat temu
wszystko zaczęło się zmieniać.
wszystko zaczęło się zmieniać.
03:11
all that began to change.
56
179605
2973
03:14
Neuroscientists like Francis Crick
57
182578
2777
Neurolodzy, jak Francis Crick
oraz fizycy, jak Roger Penrose,
oraz fizycy, jak Roger Penrose,
03:17
and physicists like Roger Penrose
58
185355
2756
uznali, że nadszedł czas, by nauka
zajęła się problemem świadomości.
zajęła się problemem świadomości.
03:20
said now is the time for science
59
188111
2240
03:22
to attack consciousness.
60
190351
2776
03:25
And since then, there's been a real explosion,
61
193127
2320
Od tamtej pory nastąpiła eksplozja,
rozkwit prac naukowych
rozkwit prac naukowych
03:27
a flowering of scientific work
62
195447
2337
dotyczących świadomości.
03:29
on consciousness.
63
197784
1264
03:31
And this work has been wonderful. It's been great.
64
199048
2039
Świetnych i błyskotliwych prac,
którym jednak czegoś ciągle brakuje.
którym jednak czegoś ciągle brakuje.
03:33
But it also has some fundamental
65
201087
2088
03:35
limitations so far.
66
203175
3825
03:39
The centerpiece
67
207000
1658
Głównym celem prac naukowych dotyczących
świadomości było poszukiwanie zależności
świadomości było poszukiwanie zależności
03:40
of the science of consciousness in recent years
68
208658
2820
03:43
has been the search for correlations,
69
211478
2495
między obszarami mózgu,
a odpowiadającymi im stanami świadomości.
a odpowiadającymi im stanami świadomości.
03:45
correlations between certain areas of the brain
70
213973
3129
03:49
and certain states of consciousness.
71
217102
4018
03:53
We saw some of this kind of work
72
221120
1090
Doskonałym przykładem była
prezentacja Nancy Kanwisher,
prezentacja Nancy Kanwisher,
03:54
from Nancy Kanwisher and the wonderful work
73
222210
1760
03:55
she presented just a few minutes ago.
74
223970
3276
którą widzieliśmy kilka minut temu.
03:59
Now we understand much better, for example,
75
227246
3563
Dzięki tym badaniom dużo lepiej
rozumiemy, jakie obszary mózgu
rozumiemy, jakie obszary mózgu
04:02
the kinds of brain areas that go along with
76
230809
2317
odpowiadają, na przykład,
za postrzeganie twarzy,
za postrzeganie twarzy,
04:05
the conscious experience of seeing faces
77
233126
3371
04:08
or of feeling pain
78
236497
3120
odczuwanie bólu albo szczęścia.
04:11
or of feeling happy.
79
239617
2489
04:14
But this is still a science of correlations.
80
242106
2816
Wciąż jednak badamy współzależności,
ale nie wyjaśniamy ich.
ale nie wyjaśniamy ich.
04:16
It's not a science of explanations.
81
244922
3356
Znamy obszary mózgu, dzięki którym
odczuwamy pewne rzeczy świadomie,
odczuwamy pewne rzeczy świadomie,
04:20
We know that these brain areas
82
248278
2623
04:22
go along with certain kinds of conscious experience,
83
250901
3924
ale nie wiemy, dlaczego tak się dzieje.
04:26
but we don't know why they do.
84
254825
3636
04:30
I like to put this by saying
85
258461
2325
Twierdzę, że takie prace
z dziedziny neurobiologii
z dziedziny neurobiologii
04:32
that this kind of work from neuroscience
86
260786
3397
odpowiadają tylko na pewne pytania
dotyczące świadomości,
dotyczące świadomości,
04:36
is answering some of the questions
87
264183
1746
04:37
we want answered about consciousness,
88
265929
1805
04:39
the questions about what certain brain areas do
89
267734
3773
dotyczące funkcji pełnionych
przez pewne obszary mózgu
przez pewne obszary mózgu
04:43
and what they correlate with.
90
271507
2109
oraz ich korelacje.
04:45
But in a certain sense, those are the easy problems.
91
273616
3156
W pewnym sensie są to łatwe pytania.
04:48
No knock on the neuroscientists.
92
276772
2441
Oczywiście nie podważam tu
pracy neurologów.
pracy neurologów.
04:51
There are no truly easy
problems with consciousness.
problems with consciousness.
93
279213
2621
Nie ma łatwych zagadnień,
jeśli chodzi o świadomość,
jeśli chodzi o świadomość,
04:53
But it doesn't address the real mystery
94
281834
4591
ale dotychczasowe badania nie zajmują się
prawdziwie zagadkowym tematem,
stanowiącym sedno tej dziedziny:
stanowiącym sedno tej dziedziny:
04:58
at the core of this subject:
95
286425
1930
05:00
why is it that all that physical processing in a brain
96
288355
4220
dlaczego całej działalności mózgu
musi towarzyszyć świadomość?
musi towarzyszyć świadomość?
05:04
should be accompanied by consciousness at all?
97
292575
2925
Dlaczego istnieje ten wewnętrzny,
subiektywny film?
subiektywny film?
05:07
Why is there this inner subjective movie?
98
295500
3206
05:10
Right now, we don't really have a bead on that.
99
298706
3254
Jak na razie nic nam o tym nie wiadomo.
05:13
And you might say,
100
301960
2033
Oczywiście można by powiedzieć,
dajmy neurobiologi kilka lat.
dajmy neurobiologi kilka lat.
05:15
let's just give neuroscience a few years.
101
303993
3555
Może świadomość okaże się
jednym z emergentnych fenomenów,
jednym z emergentnych fenomenów,
05:19
It'll turn out to be another emergent phenomenon
102
307548
3780
05:23
like traffic jams, like hurricanes,
103
311328
4882
tak jak korki uliczne, huragany czy życie.
05:28
like life, and we'll figure it out.
104
316210
2621
Kiedyś ją zrozumiemy.
05:30
The classical cases of emergence
105
318831
2071
Jednak wszystkie te klasyczne przypadki
wiążą się z powstawaniem nowych zachowań.
wiążą się z powstawaniem nowych zachowań.
05:32
are all cases of emergent behavior,
106
320902
3378
Jak zachowują się korki uliczne?
05:36
how a traffic jam behaves,
107
324280
2347
Jak funkcjonują huragany?
05:38
how a hurricane functions,
108
326627
1496
05:40
how a living organism reproduces
109
328123
2193
Jak organizmy żywe rozmnażają się,
adaptują i trawią?
adaptują i trawią?
05:42
and adapts and metabolizes,
110
330316
3589
To wszystko są obiektywne pytania,
dotyczące funkcjonowania.
dotyczące funkcjonowania.
05:45
all questions about objective functioning.
111
333905
2283
05:48
You could apply that to the human brain
112
336188
2822
Można by je odnieść do ludzkiego mózgu,
żeby wyjaśnić jego zachowania i funkcje
jako nowego fenomenu:
jako nowego fenomenu:
05:51
in explaining some of the behaviors
113
339010
1509
05:52
and the functions of the human brain
114
340519
2273
05:54
as emergent phenomena:
115
342792
1159
jak się poruszamy, mówimy, gramy w szachy.
05:55
how we walk, how we talk, how we play chess,
116
343951
4398
06:00
all these questions about behavior.
117
348349
1890
Wszystkie te pytania dotyczą zachowania.
06:02
But when it comes to consciousness,
118
350239
2127
Pytania na temat zachowania
w przypadku świadomości są łatwe.
w przypadku świadomości są łatwe.
06:04
questions about behavior
119
352366
1889
06:06
are among the easy problems.
120
354255
2925
Trudne pytanie pojawia się,
gdy chcemy wyjaśnić,
gdy chcemy wyjaśnić,
06:09
When it comes to the hard problem,
121
357180
1597
06:10
that's the question of why is it
122
358777
2377
dlaczego wszystkim tym zachowaniom
towarzyszą subiektywne doznania.
towarzyszą subiektywne doznania.
06:13
that all this behavior
123
361154
1811
06:14
is accompanied by subjective experience?
124
362965
2845
W tym przypadku świat nowości
czy nawet neurobiologii,
czy nawet neurobiologii,
06:17
And here, the standard paradigm
125
365810
1755
06:19
of emergence,
126
367565
1846
06:21
even the standard paradigms of neuroscience,
127
369411
2947
nie ma jeszcze za wiele do powiedzenia.
06:24
don't really, so far, have that much to say.
128
372358
4443
06:28
Now, I'm a scientific materialist at heart.
129
376801
3645
Jestem w głębi serca
naukowym materialistą.
naukowym materialistą.
06:32
I want a scientific theory of consciousness
130
380446
4027
Chcę, by naukowa
teoria świadomości działała.
teoria świadomości działała.
06:36
that works,
131
384473
2329
06:38
and for a long time, I banged my head
132
386802
2407
Dlatego długo waliłem głową w mur,
06:41
against the wall
133
389209
1441
szukając teorii świadomości
w czysto fizycznym rozumieniu.
w czysto fizycznym rozumieniu.
06:42
looking for a theory of consciousness
134
390650
2137
06:44
in purely physical terms
135
392787
1756
06:46
that would work.
136
394543
1327
W końcu zrozumiałem, że to niemożliwe
z czysto metodycznych przyczyn.
z czysto metodycznych przyczyn.
06:47
But I eventually came to the conclusion
137
395870
1743
06:49
that that just didn't work for systematic reasons.
138
397613
4185
06:53
It's a long story,
139
401798
1935
To długa historia,
ale w skrócie sedno stanowi to,
ale w skrócie sedno stanowi to,
06:55
but the core idea is just that what you get
140
403733
2717
że w rozumieniu czysto fizycznym
czy też opartym na mózgu,
czy też opartym na mózgu,
06:58
from purely reductionist explanations
141
406450
2340
07:00
in physical terms, in brain-based terms,
142
408790
2644
historie związane z funkcjonowaniem
organizmu, jego struktury, dynamiki,
organizmu, jego struktury, dynamiki,
07:03
is stories about the functioning of a system,
143
411434
2115
07:05
its structure, its dynamics,
144
413549
2126
zachowań jakie tworzy,
07:07
the behavior it produces,
145
415675
1992
to świetne rozwiązanie
dla prostych zagadnień,
dla prostych zagadnień,
07:09
great for solving the easy problems —
146
417667
2080
07:11
how we behave, how we function —
147
419747
2498
związanych z tym, jak się zachowujemy
czy funkcjonujemy.
czy funkcjonujemy.
07:14
but when it comes to subjective experience —
148
422245
3453
Natomiast gdy mowa
o subiektywnych doświadczeniach,
o subiektywnych doświadczeniach,
07:17
why does all this feel like
something from the inside? —
something from the inside? —
149
425698
3561
takich jak, dlaczego wszystko
wydaje się nam wewnętrzne,
wydaje się nam wewnętrzne,
to coś zupełnie nowego
i prowadzi tylko do kolejnych pytań.
i prowadzi tylko do kolejnych pytań.
07:21
that's something fundamentally new,
150
429259
2075
07:23
and it's always a further question.
151
431334
3893
07:27
So I think we're at a kind of impasse here.
152
435227
5413
Myślę, że znajdujemy się
w martwym punkcie.
w martwym punkcie.
07:32
We've got this wonderful, great chain of explanation,
153
440640
3215
Stworzyliśmy wspaniały łańcuch objaśnień
i przyzwyczailiśmy się do niego.
i przyzwyczailiśmy się do niego.
07:35
we're used to it, where physics explains chemistry,
154
443855
3600
Fizyka objaśnia chemię, chemia - biologię,
07:39
chemistry explains biology,
155
447455
3240
biologia - część psychologii.
07:42
biology explains parts of psychology.
156
450695
3847
Świadomość nie pasuje do tej wizji.
07:46
But consciousness
157
454542
1458
07:48
doesn't seem to fit into this picture.
158
456000
2771
Z jednej strony, jesteśmy świadomi.
07:50
On the one hand, it's a datum
159
458771
1890
07:52
that we're conscious.
160
460661
1969
Z drugiej, nie wiemy, jak to włączyć
do naukowego postrzegania świata.
do naukowego postrzegania świata.
07:54
On the other hand, we don't know how
161
462630
1286
07:55
to accommodate it into our
scientific view of the world.
scientific view of the world.
162
463916
3978
07:59
So I think consciousness right now
163
467894
1947
Myślę, że świadomość
to teraz pewna anomalia,
to teraz pewna anomalia,
08:01
is a kind of anomaly,
164
469841
2463
08:04
one that we need to integrate
165
472304
2036
którą musimy uwzględnić
w postrzeganiu świata,
w postrzeganiu świata,
08:06
into our view of the world, but we don't yet see how.
166
474340
3900
ale jeszcze nie wiemy jak.
Stojąc wobec takiej anomalii,
08:10
Faced with an anomaly like this,
167
478240
1928
08:12
radical ideas may be needed,
168
480168
3239
może będziemy potrzebować
radykalnych pomysłów.
radykalnych pomysłów.
Pomysłów, które choć z początku
wydadzą się szalone,
wydadzą się szalone,
08:15
and I think that we may need one or two ideas
169
483407
3005
08:18
that initially seem crazy
170
486412
2440
08:20
before we can come to grips with consciousness
171
488852
2936
pozwolą nam zmierzyć się
ze świadomością na podłożu naukowym.
ze świadomością na podłożu naukowym.
08:23
scientifically.
172
491788
2092
Jest już kilka takich pomysłów,
które można uznać za szalone.
które można uznać za szalone.
08:25
Now, there are a few candidates
173
493880
1599
08:27
for what those crazy ideas might be.
174
495479
2496
08:29
My friend Dan Dennett, who's here today, has one.
175
497975
4342
Mój przyjaciel, Dan Dennett,
który jest tu dzisiaj, ma taki pomysł.
który jest tu dzisiaj, ma taki pomysł.
08:34
His crazy idea is that there is no hard problem
176
502317
2397
Jego zdaniem wcale nie ma
żadnego problemu ze świadomością.
żadnego problemu ze świadomością.
08:36
of consciousness.
177
504714
1743
08:38
The whole idea of the inner subjective movie
178
506457
3363
Cała idea wewnętrznego subiektywnego filmu
jest formą iluzji, czy też zamętu.
jest formą iluzji, czy też zamętu.
08:41
involves a kind of illusion or confusion.
179
509820
4612
Tak naprawdę trzeba tylko
wyjaśnić obiektywne funkcje,
wyjaśnić obiektywne funkcje,
08:46
Actually, all we've got to do is explain
180
514432
1898
08:48
the objective functions, the behaviors of the brain,
181
516330
3007
takie jak zachowania mózgu,
08:51
and then we've explained everything
182
519337
2025
by wyjaśnić wszystko, co potrzeba.
08:53
that needs to be explained.
183
521362
2475
Życzę mu powodzenia.
08:55
Well I say, more power to him.
184
523837
2609
08:58
That's the kind of radical idea
185
526446
2014
Takie właśnie radykalne pomysły
trzeba zgłębiać, jeżeli chcemy stworzyć
trzeba zgłębiać, jeżeli chcemy stworzyć
09:00
that we need to explore
186
528460
1924
09:02
if you want to have a purely reductionist
187
530384
2339
czysto redukcjonistyczną, opartą
na mózgu, teorię świadomości.
na mózgu, teorię świadomości.
09:04
brain-based theory of consciousness.
188
532723
3550
09:08
At the same time, for me and for many other people,
189
536273
2071
Dla mnie i dla wielu ludzi ten pogląd
09:10
that view is a bit too close to simply
190
538344
1827
zaprzecza faktom na temat świadomości
i jest niezadowalający.
i jest niezadowalający.
09:12
denying the datum of consciousness
191
540171
2021
09:14
to be satisfactory.
192
542192
1503
09:15
So I go in a different direction.
193
543695
3068
Pójdziemy w innym kierunku.
09:18
In the time remaining,
194
546763
1186
Chciałbym zgłębić dwa szalone pomysły,
które wydają mi się obiecujące.
które wydają mi się obiecujące.
09:19
I want to explore two crazy ideas
195
547949
2999
09:22
that I think may have some promise.
196
550948
3717
09:26
The first crazy idea
197
554665
1620
Pierwszy mówi, że świadomość
jest fundamentalna.
jest fundamentalna.
09:28
is that consciousness is fundamental.
198
556285
4625
09:32
Physicists sometimes take
some aspects of the universe
some aspects of the universe
199
560910
2841
Fizycy czasem uznają
niektóre elementy wszechświata
za fundamentalne budulce,
za fundamentalne budulce,
09:35
as fundamental building blocks:
200
563751
2160
na przykład przestrzeń, czas i materię.
09:37
space and time and mass.
201
565911
3749
09:41
They postulate fundamental laws governing them,
202
569660
3610
Postulują fundamentalne zasady,
które nimi rządzą,
które nimi rządzą,
09:45
like the laws of gravity or of quantum mechanics.
203
573270
3890
takie jak prawo grawitacji
czy mechaniki kwantowej.
czy mechaniki kwantowej.
Prawa fizyki nie maja już bardziej
podstawowych objaśnień.
podstawowych objaśnień.
09:49
These fundamental properties and laws
204
577160
2310
09:51
aren't explained in terms of anything more basic.
205
579470
3217
09:54
Rather, they're taken as primitive,
206
582687
2740
Uważane są za podstawowy
budulec tworzący świat.
budulec tworzący świat.
09:57
and you build up the world from there.
207
585427
3379
10:00
Now sometimes, the list of fundamentals expands.
208
588806
5099
Lista podstawowych praw
czasem się poszerza.
czasem się poszerza.
W XIX wieku Maxwell odkrył, że nie da się
wyjaśnić zjawisk elektromagnetycznych
wyjaśnić zjawisk elektromagnetycznych
10:05
In the 19th century, Maxwell figured out
209
593905
2457
10:08
that you can't explain electromagnetic phenomena
210
596362
3168
na podstawie istniejących już zasad
10:11
in terms of the existing fundamentals —
211
599530
2351
10:13
space, time, mass, Newton's laws —
212
601881
3069
przestrzeni, czasu, materii
czy praw Newtona.
czy praw Newtona.
10:16
so he postulated fundamental laws
213
604950
2571
Maxwell wysunął teorię
oddziaływań elektromagnetycznych
oddziaływań elektromagnetycznych
10:19
of electromagnetism
214
607521
1814
10:21
and postulated electric charge
215
609335
2411
i ustanowił ładunek elektryczny
10:23
as a fundamental element
216
611746
1768
podstawowym elementem
oddziaływania elektromagnetycznego.
oddziaływania elektromagnetycznego.
10:25
that those laws govern.
217
613514
2959
10:28
I think that's the situation we're in
218
616473
3283
Myślę, że jesteśmy w podobnej sytuacji
jeśli chodzi o świadomość.
jeśli chodzi o świadomość.
10:31
with consciousness.
219
619756
1610
10:33
If you can't explain consciousness
220
621366
2485
Jeśli nie można wyjaśnić,
na czym polega świadomość,
bazując na istniejących już
bazując na istniejących już
10:35
in terms of the existing fundamentals —
221
623851
2418
teoriach przestrzeni, czasu,
materii czy ładunku,
materii czy ładunku,
10:38
space, time, mass, charge —
222
626269
2671
to znaczy, że należy poszerzyć ich listę.
10:40
then as a matter of logic,
you need to expand the list.
you need to expand the list.
223
628940
3430
10:44
The natural thing to do is to postulate
224
632370
2476
Naturalne byłoby uznanie świadomości
za podstawowy budulec natury.
za podstawowy budulec natury.
10:46
consciousness itself as something fundamental,
225
634846
3256
10:50
a fundamental building block of nature.
226
638102
3032
To nie znaczy, że nie można
podejść do świadomości naukowo,
podejść do świadomości naukowo,
10:53
This doesn't mean you suddenly
can't do science with it.
can't do science with it.
227
641134
2968
10:56
This opens up the way for you to do science with it.
228
644102
3598
wręcz przeciwnie.
10:59
What we then need is to study
229
647700
1904
Wystarczyłoby zbadać podstawowe zasady
rządzące świadomością,
rządzące świadomością,
11:01
the fundamental laws governing consciousness,
230
649604
2953
11:04
the laws that connect consciousness
231
652557
2380
takie, które łączą świadomość
z prawami fizyki.
z prawami fizyki.
11:06
to other fundamentals: space, time, mass,
232
654937
2801
11:09
physical processes.
233
657738
2936
Fizycy mawiają, że prawa fizyki
powinny być na tyle proste,
powinny być na tyle proste,
11:12
Physicists sometimes say
234
660674
2182
11:14
that we want fundamental laws so simple
235
662856
2880
11:17
that we could write them on the front of a t-shirt.
236
665736
3802
by można je było nadrukować na koszulce.
Myślę, że jesteśmy w podobnej sytuacji,
jeśli chodzi o świadomość.
jeśli chodzi o świadomość.
11:21
Well I think something like that is the situation
237
669538
1721
11:23
we're in with consciousness.
238
671259
1868
Chcemy ustanowić
podstawowe zasady na tyle proste,
podstawowe zasady na tyle proste,
11:25
We want to find fundamental laws so simple
239
673127
2750
by dało się je drukować na koszulkach.
11:27
we could write them on the front of a t-shirt.
240
675877
2087
Jeszcze nie wiemy, co to są za zasady,
ale to właśnie ich szukamy.
ale to właśnie ich szukamy.
11:29
We don't know what those laws are yet,
241
677964
1575
11:31
but that's what we're after.
242
679539
4027
11:35
The second crazy idea
243
683566
2417
Drugą ideą jest to, że świadomość
może być uniwersalna.
może być uniwersalna.
11:37
is that consciousness might be universal.
244
685983
3478
Możliwe, że każdy system
ma pewien stopień świadomości.
ma pewien stopień świadomości.
11:41
Every system might have some degree
245
689461
3061
11:44
of consciousness.
246
692522
3725
11:48
This view is sometimes called panpsychism:
247
696247
2961
Ten pogląd nazywa się panpsychizmem,
pan czyli wszystko, psyche czyli umysł.
pan czyli wszystko, psyche czyli umysł.
11:51
pan for all, psych for mind,
248
699208
3002
11:54
every system is conscious,
249
702210
1771
W tym założeniu każdy system
jest świadomy, nie tylko ludzie,
jest świadomy, nie tylko ludzie,
11:55
not just humans, dogs, mice, flies,
250
703981
4247
psy, myszy, muchy,
ale też mikroby Roba Knighta,
ale też mikroby Roba Knighta,
12:00
but even Rob Knight's microbes,
251
708228
2577
czy cząsteczki elementarne.
12:02
elementary particles.
252
710805
2187
12:04
Even a photon has some degree of consciousness.
253
712992
2713
Nawet foton ma pewien stopień świadomości.
12:07
The idea is not that photons are intelligent
254
715705
3779
Nie zakłada się, że fotony
są inteligentne czy myślą.
są inteligentne czy myślą.
12:11
or thinking.
255
719484
1077
12:12
It's not that a photon
256
720561
1430
Nie chodzi o to, czy foton zadręcza się:
12:13
is wracked with angst
257
721991
1445
12:15
because it's thinking, "Aww, I'm always
buzzing around near the speed of light.
buzzing around near the speed of light.
258
723436
3292
"Ooo, wciąż gnam
z prędkością bliską światłu.
z prędkością bliską światłu.
12:18
I never get to slow down and smell the roses."
259
726728
2992
Ani chwili wytchnienia".
(Śmiech)
12:21
No, not like that.
260
729720
2144
Nie, nie o to chodzi.
12:23
But the thought is maybe photons might have
261
731864
3048
Ale może fotony maja jakieś
subiektywne uczucia,
subiektywne uczucia,
12:26
some element of raw, subjective feeling,
262
734912
2623
12:29
some primitive precursor to consciousness.
263
737535
4152
taki prymitywny prekursor świadomości.
12:33
This may sound a bit kooky to you.
264
741687
2854
Może się to wam wydawać zabawne.
Z resztą, kto by wierzył w takie bzdury?
12:36
I mean, why would anyone think such a crazy thing?
265
744541
2783
12:39
Some motivation comes from the first crazy idea,
266
747324
3560
Pewne źródło inspiracji
płynie z pierwszej szalonej idei,
płynie z pierwszej szalonej idei,
12:42
that consciousness is fundamental.
267
750884
2146
zakładającej, że świadomość
jest fundamentalna.
jest fundamentalna.
12:45
If it's fundamental, like space and time and mass,
268
753030
4375
Jeżeli świadomość jest fundamentalna,
tak jak przestrzeń, czas i materia,
tak jak przestrzeń, czas i materia,
12:49
it's natural to suppose that it might be universal too,
269
757405
2665
rzeczą naturalną byłoby uważać ją
za uniwersalną, na tej samej podstawie.
za uniwersalną, na tej samej podstawie.
12:52
the way they are.
270
760070
1900
12:53
It's also worth noting that although the idea
271
761970
1949
Ten pomysł może się nam wydawać
sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem,
sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem,
12:55
seems counterintuitive to us,
272
763919
2024
12:57
it's much less counterintuitive to people
273
765943
2744
ale ludzie z innych kultur uważają umysł
za bardziej zgodny z naturą.
za bardziej zgodny z naturą.
13:00
from different cultures,
274
768687
1731
13:02
where the human mind is seen as much more
275
770418
1520
13:03
continuous with nature.
276
771938
3072
Jeszcze większa doza inspiracji płynie
z koncepcji zakładającej, że najprostszy
z koncepcji zakładającej, że najprostszy
13:07
A deeper motivation comes from the idea that
277
775010
3734
13:10
perhaps the most simple and powerful way
278
778744
2009
i najbardziej efektywny sposób
na ustalenie fundamentalnych zasad
na ustalenie fundamentalnych zasad
13:12
to find fundamental laws connecting consciousness
279
780753
2234
13:14
to physical processing
280
782987
1980
łączących świadomość z analizą w mózgu,
to powiązanie świadomości z informacją.
to powiązanie świadomości z informacją.
13:16
is to link consciousness to information.
281
784967
3095
13:20
Wherever there's information processing,
282
788062
2011
Kiedy w grę wchodzi analiza informacji,
zawsze pojawia się świadomość.
zawsze pojawia się świadomość.
13:22
there's consciousness.
283
790073
1065
13:23
Complex information processing, like in a human,
284
791138
2540
Kompleksowa analiza informacji,
taka jak u człowieka,
taka jak u człowieka,
13:25
complex consciousness.
285
793688
1532
wymaga kompleksowej świadomości.
13:27
Simple information processing,
286
795220
2129
Prosta analiza,
wymaga prostej świadomości.
wymaga prostej świadomości.
13:29
simple consciousness.
287
797349
1958
13:31
A really exciting thing is in recent years
288
799307
2331
Co ekscytujące, w ostatnich latach
jeden z neurologów, Giulio Tononi,
jeden z neurologów, Giulio Tononi,
13:33
a neuroscientist, Giulio Tononi,
289
801638
3265
przyjął taką właśnie teorię
13:36
has taken this kind of theory
290
804903
1243
13:38
and developed it rigorously
291
806146
2075
i rozwinął ją rygorystycznie
przy pomocy teorii matematycznej.
przy pomocy teorii matematycznej.
13:40
with a mathematical theory.
292
808221
1849
Wybrana przez niego
13:42
He has a mathematical measure
293
810070
1517
matematyczna jednostka
miary integracji informacji, phi,
miary integracji informacji, phi,
13:43
of information integration
294
811587
1730
13:45
which he calls phi,
295
813317
1919
13:47
measuring the amount of information
296
815236
1607
mierzy ilość informacji
zintegrowanej w danym systemie.
zintegrowanej w danym systemie.
13:48
integrated in a system.
297
816843
1620
13:50
And he supposes that phi goes along
298
818463
2369
Giulio Tononi przypuszcza, że phi
jest zgodna ze świadomością.
jest zgodna ze świadomością.
13:52
with consciousness.
299
820832
1438
W ludzkim mózgu ogrom
informacji do przyswojenia
informacji do przyswojenia
13:54
So in a human brain,
300
822270
1321
13:55
incredibly large amount of information integration,
301
823591
2519
13:58
high degree of phi,
302
826110
2034
równa się wysokiemu poziomowi phi,
czyli całej masie świadomości.
czyli całej masie świadomości.
14:00
a whole lot of consciousness.
303
828144
1549
14:01
In a mouse, medium degree
of information integration,
of information integration,
304
829693
3693
U myszy średnia ilość informacji
do przyswojenia, ale ciągle dość znaczna,
do przyswojenia, ale ciągle dość znaczna,
14:05
still pretty significant,
305
833386
1019
14:06
pretty serious amount of consciousness.
306
834405
2025
równa się dość znacznemu
poziomowi świadomości.
poziomowi świadomości.
14:08
But as you go down to worms,
307
836430
2265
Jeżeli zejdziemy do poziomu robaków,
mikrobów czy cząsteczek, ilość phi spada.
mikrobów czy cząsteczek, ilość phi spada.
14:10
microbes, particles,
308
838695
3477
14:14
the amount of phi falls off.
309
842172
1534
14:15
The amount of information integration falls off,
310
843706
2433
Ilość integracji informacji spada,
ale nie równa się zeru.
ale nie równa się zeru.
14:18
but it's still non-zero.
311
846139
1448
14:19
On Tononi's theory,
312
847587
1939
Według teorii Tononiego,
14:21
there's still going to be a non-zero degree
313
849526
2207
świadomość nigdy nie będzie równa zeru.
14:23
of consciousness.
314
851733
1829
W związku z tym Tononi przedstawia
fundamentalną zasadę świadomości:
fundamentalną zasadę świadomości:
14:25
In effect, he's proposing a fundamental law
315
853562
2539
14:28
of consciousness: high phi, high consciousness.
316
856101
3384
wysokie phi równa się
wysokiemu poziomowi świadomości.
wysokiemu poziomowi świadomości.
14:31
Now, I don't know if this theory is right,
317
859485
2622
Nie wiem, czy ta teoria jest poprawna,
ale na pewno jest obecnie
ale na pewno jest obecnie
14:34
but it's actually perhaps the leading theory right now
318
862107
3211
jedną z przewodnich teorii
w dziedzinie nauki o świadomości.
w dziedzinie nauki o świadomości.
14:37
in the science of consciousness,
319
865318
1386
14:38
and it's been used to integrate a whole range
320
866704
2231
Została też wykorzystana do zintegrowania
różnorodnych danych naukowych
różnorodnych danych naukowych
14:40
of scientific data,
321
868935
2387
i jest na tyle prosta, że można
ją wydrukować na koszulce.
ją wydrukować na koszulce.
14:43
and it does have a nice property
that it is in fact simple enough
that it is in fact simple enough
322
871322
2243
14:45
you can write it on the front of a t-shirt.
323
873565
3495
14:49
Another final motivation is that
324
877060
2625
Kolejne źródło inspiracji płynie
z założenia, że panpsychizm
z założenia, że panpsychizm
14:51
panpsychism might help us to integrate
325
879685
2051
może pomóc nam włączyć
świadomość do świata fizycznego.
świadomość do świata fizycznego.
14:53
consciousness into the physical world.
326
881736
3214
14:56
Physicists and philosophers have often observed
327
884950
3177
Fizycy i filozofowie zauważyli,
że fizyka jest zadziwiająco abstrakcyjna.
że fizyka jest zadziwiająco abstrakcyjna.
15:00
that physics is curiously abstract.
328
888127
2441
15:02
It describes the structure of reality
329
890568
2148
Opisuje strukturę rzeczywistości
przy użyciu garści równań,
przy użyciu garści równań,
15:04
using a bunch of equations,
330
892716
2084
ale wcale nie wyjaśnia
rzeczywistości, na której się opiera.
rzeczywistości, na której się opiera.
15:06
but it doesn't tell us about the reality
331
894800
3024
15:09
that underlies it.
332
897824
1568
Jak mawia Stephen Hawking:
"Co rozpala ogień w równaniach?".
"Co rozpala ogień w równaniach?".
15:11
As Stephen Hawking puts it,
333
899392
1897
15:13
what puts the fire into the equations?
334
901289
4054
15:17
Well, on the panpsychist view,
335
905343
2618
Według panpsychizmu, można zostawić
fizyczne równania w spokoju
fizyczne równania w spokoju
15:19
you can leave the equations of physics as they are,
336
907961
2639
albo też uznać,
że opisują przepływ świadomości.
że opisują przepływ świadomości.
15:22
but you can take them to be describing
337
910600
1564
15:24
the flux of consciousness.
338
912164
1674
15:25
That's what physics really is ultimately doing,
339
913838
2038
Fizyka przecież właśnie na tym polega,
opisuje przepływ świadomości.
opisuje przepływ świadomości.
15:27
describing the flux of consciousness.
340
915876
2329
Według tego poglądu, to świadomość
podkłada ogień pod równania.
podkłada ogień pod równania.
15:30
On this view, it's consciousness
341
918205
1653
15:31
that puts the fire into the equations.
342
919858
4246
Według tamtego poglądu, świadomość
nie wychyla się poza fizyczny świat,
nie wychyla się poza fizyczny świat,
15:36
On that view, consciousness doesn't dangle
343
924104
1660
15:37
outside the physical world
344
925764
1676
jako coś dodatkowego,
ale jest w jego centrum.
ale jest w jego centrum.
15:39
as some kind of extra.
345
927440
1418
15:40
It's there right at its heart.
346
928858
3456
15:44
This view, I think, the panpsychist view,
347
932314
2874
Myślę, że panpsychizm ma szanse
odmienić nasze relacje z naturą
odmienić nasze relacje z naturą
15:47
has the potential to transfigure our relationship
348
935188
3301
15:50
to nature,
349
938489
1495
i mieć poważne skutki
na arenie społecznej i etycznej.
na arenie społecznej i etycznej.
15:51
and it may have some pretty serious social
350
939984
2235
15:54
and ethical consequences.
351
942219
3693
15:57
Some of these may be counterintuitive.
352
945912
2159
Niektóre z nich mogą być
sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem.
sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem.
16:00
I used to think I shouldn't eat anything
353
948071
3071
Dawniej myślałem, że nie należy jeść
niczego, co jest świadome,
niczego, co jest świadome,
16:03
which is conscious,
354
951142
2462
i dlatego byłem wegetarianinem.
16:05
so therefore I should be vegetarian.
355
953604
2604
Jeżeli wyznawca panpsychizmu
wyznaje taki pogląd,
wyznaje taki pogląd,
16:08
Now, if you're a panpsychist and you take that view,
356
956208
2567
16:10
you're going to go very hungry.
357
958775
2730
to można umrzeć z głodu.
Takie myślenie zmienia poglądy.
16:13
So I think when you think about it,
358
961505
1288
16:14
this tends to transfigure your views,
359
962793
2167
16:16
whereas what matters for ethical purposes
360
964960
2243
Natomiast z punktu widzenia
etycznego i moralnego
etycznego i moralnego
16:19
and moral considerations,
361
967203
1274
16:20
not so much the fact of consciousness,
362
968477
3077
prawdziwe znaczenie ma poziom
i złożoność świadomości.
i złożoność świadomości.
16:23
but the degree and the complexity of consciousness.
363
971554
3956
16:27
It's also natural to ask about consciousness
364
975510
1938
To naturalne, żeby pytać o świadomość
16:29
in other systems, like computers.
365
977448
3050
innych systemów, takich jak komputer.
16:32
What about the artificially intelligent system
366
980498
1789
Co z Samanthą, sztuczną inteligencją
w filmie "Ona”?
w filmie "Ona”?
16:34
in the movie "Her," Samantha?
367
982287
3442
16:37
Is she conscious?
368
985729
1400
Czy jest świadoma?
16:39
Well, if you take the informational,
369
987129
1431
Zdecydowanie przetwarza i integruje
skomplikowane informacje,
skomplikowane informacje,
16:40
panpsychist view,
370
988560
1180
16:41
she certainly has complicated information processing
371
989740
3471
więc według panpsychizmu jest świadoma.
16:45
and integration,
372
993211
1421
16:46
so the answer is very likely yes, she is conscious.
373
994632
2667
16:49
If that's right, it raises pretty serious
374
997299
2938
Jeżeli to prawda,
staniemy przed poważnymi pytaniami
staniemy przed poważnymi pytaniami
16:52
ethical issues about both the ethics
375
1000237
2365
dotyczącymi etyczności tworzenia
i wyłączania sztucznej inteligencji.
i wyłączania sztucznej inteligencji.
16:54
of developing intelligent computer systems
376
1002602
3521
16:58
and the ethics of turning them off.
377
1006123
2736
Na koniec można zapytać o świadomość
grupy czy też całej planety.
grupy czy też całej planety.
17:00
Finally, you might ask about the consciousness
378
1008859
2500
17:03
of whole groups,
379
1011359
1882
17:05
the planet.
380
1013241
1837
17:07
Does Canada have its own consciousness?
381
1015078
2923
Czy Kanada posiada świadomość?
17:10
Or at a more local level,
382
1018001
2099
Schodząc na bardziej lokalny poziom,
czy zintegrowana grupa,
czy zintegrowana grupa,
17:12
does an integrated group
383
1020100
1208
17:13
like the audience at a TED conference,
384
1021308
2263
jak widzowie konferencji TED,
może posiadać zbiorową świadomość?
może posiadać zbiorową świadomość?
17:15
are we right now having a
collective TED consciousness,
collective TED consciousness,
385
1023571
3449
17:19
an inner movie
386
1027020
1493
Taki wewnętrzny film całej grupy TED,
17:20
for this collective TED group
387
1028513
2806
17:23
which is distinct from the inner movies
388
1031319
1680
który jest inny od wewnętrznych
filmów jej członków.
filmów jej członków.
17:24
of each of our parts?
389
1032999
1089
17:26
I don't know the answer to that question,
390
1034088
2155
Nie znam odpowiedzi na to pytanie,
17:28
but I think it's at least one
391
1036253
1371
ale wydaje mi się,
że warto potraktować je poważnie.
że warto potraktować je poważnie.
17:29
worth taking seriously.
392
1037624
2474
17:32
Okay, so this panpsychist vision,
393
1040098
2337
Wizja panpsychizmu jest radykalna
i nie wiem czy jest poprawna.
i nie wiem czy jest poprawna.
17:34
it is a radical one,
394
1042435
1813
17:36
and I don't know that it's correct.
395
1044248
2214
17:38
I'm actually more confident about
396
1046462
1853
Jestem bardziej przekonany,
co do pierwszej szalonej idei,
co do pierwszej szalonej idei,
17:40
the first crazy idea,
397
1048315
1633
17:41
that consciousness is fundamental,
398
1049948
2169
uznającej świadomość za fundamentalną,
17:44
than about the second one,
399
1052117
1803
niż do drugiej,
uznającej ją za uniwersalną.
uznającej ją za uniwersalną.
17:45
that it's universal.
400
1053920
2221
17:48
I mean, the view raises any number of questions,
401
1056141
2078
Ten pogląd rodzi liczne pytania
i wiele wyzwań.
i wiele wyzwań.
17:50
has any number of challenges,
402
1058219
1541
17:51
like how do those little bits
403
1059760
1360
Na przykład,
jak małe cząsteczki świadomości
jak małe cząsteczki świadomości
17:53
of consciousness add up
404
1061120
1740
tworzą skomplikowaną świadomość,
którą znamy i kochamy.
którą znamy i kochamy.
17:54
to the kind of complex consciousness
405
1062860
2297
17:57
we know and love.
406
1065157
2323
Jeżeli uda się nam
odpowiedzieć na te pytania,
odpowiedzieć na te pytania,
17:59
If we can answer those questions,
407
1067480
1460
18:00
then I think we're going to be well on our way
408
1068940
1505
to będziemy na dobrej drodze
do stworzenia teorii świadomości.
do stworzenia teorii świadomości.
18:02
to a serious theory of consciousness.
409
1070445
3087
18:05
If not, well, this is the hardest problem perhaps
410
1073532
3388
Jeżeli jednak się nam nie uda, no cóż…
To jest właśnie najtrudniejszy
problem nauki i filozofii.
problem nauki i filozofii.
18:08
in science and philosophy.
411
1076920
1844
18:10
We can't expect to solve it overnight.
412
1078764
3445
Nie oczekujmy, że uda się z dnia na dzień.
18:14
But I do think we're going to figure it out eventually.
413
1082209
3540
Natomiast myślę, że w końcu uda nam się.
18:17
Understanding consciousness is a real key, I think,
414
1085749
2987
Znajomość świadomości jest kluczowa
18:20
both to understanding the universe
415
1088736
2452
do zrozumienia świata i samych siebie.
18:23
and to understanding ourselves.
416
1091188
2530
Po prostu potrzebna jest nam
ta właściwa szalona idea.
ta właściwa szalona idea.
18:25
It may just take the right crazy idea.
417
1093718
2903
18:28
Thank you.
418
1096621
1991
Dziękuję.
(Brawa)
18:30
(Applause)
419
1098612
1688
ABOUT THE SPEAKER
David Chalmers - PhilosopherIn his work, David Chalmers explores the “hard problem of consciousness" -- the quest to explain our subjective experience.
Why you should listen
David Chalmers is a philosopher at the Australian National University and New York University. He works in philosophy of mind and in related areas of philosophy and cognitive science. While he's especially known for his theories on consciousness, he's also interested (and has extensively published) in all sorts of other issues in the foundations of cognitive science, the philosophy of language, metaphysics and epistemology.
Chalmers placed the "hard problem" of consciousness firmly on the philosophical map. He famously challenges materialist conceptions of mind, arguing for an "explanatory gap" between our brains’ physical properties and our minds’ qualia. Elsewhere he has championed the notion of the "extended mind," which argues that the mind is not confined to skin or skull, but plausibly may extend beyond them.
David Chalmers | Speaker | TED.com