TEDWomen 2015
Gayle Tzemach Lemmon: Meet the women fighting on the front lines of an American war
Gayle Tzemach Lemmon: Poznajcie kobiety walczące na linii frontu amerykańskiej wojny
Filmed:
Readability: 3.5
1,180,525 views
W 2011 roku siły zbrojne USA utrzymywały zakaz służenia kobiet w wojsku. Mimo tego, w tym samym roku złożony z kobiet zespół Operacji Specjalnych został wysłany do Afganistanu, aby służyć na linii frontu, budować relacje z mieszkańcami i spróbować położyć kres tej wojnie. Reporterka Gayle Tzemach Lemmon opowiada historię tej „paczki sióstr”, niezwykłej grupy wojowniczek, którym udało się złamać długoletni opór wobec służby kobiet.
Gayle Tzemach Lemmon - Reporter
Gayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones. Full bio
Gayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
W każdej grupie przyjaciółek
jest ta, która rozśmiesza,
jest ta, która rozśmiesza,
00:12
Every group of female friends
has the funny one,
has the funny one,
0
786
3593
00:16
the one you go to
when you need a good cry,
when you need a good cry,
1
4403
2739
ta, do której idziesz się wypłakać,
00:19
the one who tells you to suck it up
when you've had a hard day.
when you've had a hard day.
2
7166
3328
ta, która pomaga ci wziąć się w garść,
gdy masz zły dzień.
gdy masz zły dzień.
00:22
And this group was no different.
3
10841
1952
Ta grupa nie była wyjątkiem,
00:25
Except that this was a community
of groundbreaking women
of groundbreaking women
4
13524
3655
poza tym, że była to wspólnota
kobiet - prekursorek,
kobiet - prekursorek,
00:29
who came together --
5
17203
1277
które zebrały się,
00:30
first to become teammates,
then friends, and then family --
then friends, and then family --
6
18480
3499
najpierw, by zostać koleżankami,
potem przyjaciółkami i rodziną,
potem przyjaciółkami i rodziną,
00:34
in the least likely of places:
7
22003
2521
w najmniej prawdopodobnym miejscu -
00:36
on the Special Operations battlefield.
8
24548
2353
na polu bitwy podczas operacji specjalnej.
00:39
This was a group of women
whose friendship and valor was cemented
whose friendship and valor was cemented
9
27765
3237
Była to grupa kobiet, których przyjaźń
i męstwo zostało scementowane
i męstwo zostało scementowane
00:43
not only by what they had seen
and done at the tip of the spear,
and done at the tip of the spear,
10
31026
4458
nie tylko przez to, co zobaczyły
i zrobiły na polu bitwy,
i zrobiły na polu bitwy,
ale też przez fakt, że były tam w czasach,
00:47
but by the fact that they were there
11
35508
1971
00:49
at a time when women --
officially, at least --
officially, at least --
12
37503
2518
kiedy kobiety, przynajmniej oficjalnie,
00:52
remained banned from ground combat,
13
40045
2535
miały zakaz walki na ziemi.
00:54
and America had no idea they existed.
14
42604
3705
Ameryka nie miała pojęcia o ich istnieniu.
00:59
This story begins
with Special Operations leaders,
with Special Operations leaders,
15
47546
2862
Opowieść zaczyna się,
kiedy dowódcy operacji specjalnych,
kiedy dowódcy operacji specjalnych,
01:02
some of the most tested men
in the United States military, saying,
in the United States military, saying,
16
50432
3577
jedni z najbardziej doświadczonych
w amerykańskim wojsku stwierdzili:
w amerykańskim wojsku stwierdzili:
01:06
"We need women to help us wage this war."
17
54033
3335
"Potrzebujemy kobiet,
by pomogły nam walczyć".
by pomogły nam walczyć".
01:10
"America would never kill its way
to the end of its wars," it argued.
to the end of its wars," it argued.
18
58358
3389
"Ameryce nigdy nie uda się
zakończyć tych wojen".
zakończyć tych wojen".
01:13
"Needed more knowledge
and more understanding."
and more understanding."
19
61771
2660
"Potrzeba więcej wiedzy i zrozumienia".
01:16
And as everyone knows,
20
64763
1456
Jak wszyscy wiedzą,
01:18
if you want to understand what's happening
in a community and in a home,
in a community and in a home,
21
66243
3547
by zrozumieć, co dzieje się
w jakiejś społeczności lub w domu,
w jakiejś społeczności lub w domu,
01:21
you talk to women,
22
69814
1573
należy porozmawiać z kobietami,
01:23
whether you're talking about
Southern Afghanistan,
Southern Afghanistan,
23
71411
2690
obojętne czy w Południowym Afganistanie,
01:26
or Southern California.
24
74125
1715
czy w Południowej Kalifornii.
01:28
But in this case,
men could not talk to women,
men could not talk to women,
25
76558
2572
Tutaj jednak mężczyźni
nie mogli rozmawiać z kobietami,
nie mogli rozmawiać z kobietami,
01:31
because in a conservative
and traditional society like Afghanistan,
and traditional society like Afghanistan,
26
79154
3399
ponieważ w konserwatywnej
i tradycyjnej społeczności Afganistanu
i tradycyjnej społeczności Afganistanu
01:34
that would cause grave offense.
27
82577
2208
byłoby to wielką zniewagą.
01:36
So you needed women soldiers out there.
28
84809
2182
Wojsko potrzebowało kobiet.
01:41
That meant, at this time in the war,
that the women who would be recruited
that the women who would be recruited
29
89045
3973
Oznaczało to, że kobieta
zaciągnięta do służby
zaciągnięta do służby
01:45
to serve alongside Army Rangers
and Navy SEALs,
and Navy SEALs,
30
93042
2863
w Army Rangers i Navy SEALs
01:47
would be seeing the kind of combat
experienced by less than five percent
experienced by less than five percent
31
95929
4460
zobaczy świat, którego doświadczyło
mniej niż pięć procent żołnierzy USA.
01:52
of the entire United States military.
32
100413
2344
01:55
Less than five percent.
33
103579
1680
Mniej niż pięć procent.
01:58
So the call went out.
34
106587
1534
Rozkaz wydany:
02:00
"Female soldiers:
Become a part of history.
Become a part of history.
35
108145
2411
"Kobiety - żołnierze,
zostańcie częścią historii.
zostańcie częścią historii.
02:02
Join Special Operations
on the battlefield in Afghanistan."
on the battlefield in Afghanistan."
36
110580
4123
Dołączcie do operacji specjalnej
na polu bitwy w Afganistanie".
na polu bitwy w Afganistanie".
02:06
This is in 2011.
37
114727
1774
Mamy 2011 rok.
02:08
And from Alabama to Alaska,
38
116525
2189
Od Alabamy po Alaskę
02:10
a group of women who had always
wanted to do something that mattered
wanted to do something that mattered
39
118738
3933
grupa kobiet, która zawsze
chciała zrobić coś znaczącego
chciała zrobić coś znaczącego
02:14
alongside the best of the best,
40
122695
1978
u boku najlepszych z najlepszych,
02:16
and to make a difference
for their country,
for their country,
41
124697
2253
która chciała coś zmienić w swoim kraju,
02:18
answered that call to serve.
42
126974
1985
odpowiedziała na wezwanie.
02:22
And for them it was not about politics,
it was about serving with purpose.
it was about serving with purpose.
43
130294
5632
Nie chodziło im o politykę,
ale o świadomą służbę.
ale o świadomą służbę.
02:28
And so, the women who came
to North Carolina
to North Carolina
44
136858
2458
Kobiety, które przyjechały
do Północnej Karoliny,
do Północnej Karoliny,
02:31
to compete for a spot on these teams
45
139340
2703
aby konkurować o miejsce w drużynie,
02:34
which would put women
on the Special Operations front lines,
on the Special Operations front lines,
46
142067
3197
która znajdzie się na polu bitwy
operacji specjalnej,
operacji specjalnej,
02:37
landed and found
very quickly a community,
very quickly a community,
47
145288
3371
bardzo szybko stworzyły społeczność,
02:40
the likes of which they had never seen.
48
148659
2621
jakiej nigdy wcześniej nie widziały -
02:43
Full of women who were as fierce
and as fit as they were,
and as fit as they were,
49
151304
3568
pełną zaciętych i wysportowanych kobiet,
02:46
and as driven to make a difference.
50
154896
1782
które chcą coś zmienić.
02:49
They didn't have to apologize
for who they were,
for who they were,
51
157128
2439
Zamiast przepraszać za to, kim są,
02:51
and in fact, they could celebrate it.
52
159591
2000
mogły się tym chwalić.
02:54
And what they found when they were there
was that all of a sudden,
was that all of a sudden,
53
162589
4117
Na miejscu nagle odkryły,
02:58
there were lots of people like them.
54
166706
2037
że jest wiele kobiet takich jak one.
03:01
As one of them said,
55
169501
1365
Jedna z nich powiedziała:
03:02
"It was like you looked
around and realized
around and realized
56
170890
2046
"To tak, jakby zdać sobie sprawę,
03:04
there was more
than one giraffe at the zoo."
than one giraffe at the zoo."
57
172960
2240
że w zoo jest więcej niż jedna żyrafa".
03:09
Among this team of standouts was Cassie,
58
177212
2717
Wśród rekrutów była Cassie, młoda kobieta,
03:11
a young woman who managed to be
an ROTC cadet, a sorority sister
an ROTC cadet, a sorority sister
59
179953
4470
kadetka Programu Szkolenia Wojskowego,
członkini bractwa studenckiego
członkini bractwa studenckiego
03:16
and a Women's Studies minor,
all in one person.
all in one person.
60
184447
2628
i studentka badań nad kobietami.
03:20
Tristan, a West Point track star,
who always ran and road marched
who always ran and road marched
61
188385
4586
Tristan, gwiazda West Pointu,
zawsze biegała i maszerowała
zawsze biegała i maszerowała
03:24
with no socks,
62
192995
1237
bez skarpetek,
03:26
and had shoes whose smell proved it.
63
194256
2150
a jej buty były na to dowodem.
03:28
(Laughter)
64
196430
1443
(Śmiech)
03:29
Amber, a Heidi look-alike, who had
always wanted to be in the infantry,
always wanted to be in the infantry,
65
197897
3974
Amber, wyglądająca jak modelka,
która zawsze chciała być w piechocie,
która zawsze chciała być w piechocie,
03:33
and when she found out
that women couldn't be,
that women couldn't be,
66
201895
2476
ale ponieważ kobiety
nie mogły w niej służyć,
nie mogły w niej służyć,
03:36
she decided to become an intel officer.
67
204395
2646
zdecydowała się zostać szpiegiem.
03:39
She served in Bosnia,
68
207626
1230
Służyła w Bośni,
03:40
and later helped the FBI
to bust drug gangs in Pennsylvania.
to bust drug gangs in Pennsylvania.
69
208880
3565
a następnie pomogła FBI zniszczyć
gangi narkotykowe w Pensylwanii.
gangi narkotykowe w Pensylwanii.
03:44
And then there was Kate,
who played high school football
who played high school football
70
212979
3479
Była też Kate,
która w liceum grała w futbol,
która w liceum grała w futbol,
03:48
all four years,
71
216482
1212
całe cztery lata.
03:49
and actually wanted to drop out
after the first,
after the first,
72
217718
2582
Po pierwszym roku chciała odejść
03:52
to go into the glee club,
73
220324
1477
i zapisać się do chóru,
ale gdy koledzy powiedzieli jej,
że dziewczyny nie umieją grać,
że dziewczyny nie umieją grać,
03:53
but when boys told her
that girls couldn't play football,
that girls couldn't play football,
74
221825
2883
03:56
she decided to stay
75
224732
1257
postanowiła zostać dla dziewczyn,
03:58
for all the little girls
who would come after her.
who would come after her.
76
226013
2790
które przyjdą po niej.
04:02
For them, biology had shaped
part of their destiny,
part of their destiny,
77
230268
2681
Biologia ukształtowała
część ich przeznaczenia,
część ich przeznaczenia,
04:04
and put, as Cassie once said,
78
232973
2082
i według słów Cassie
04:07
"everything noble
out of reach for girls."
out of reach for girls."
79
235079
2492
"Umieściła to, co szlachetne
poza zasięgiem dziewczyn".
poza zasięgiem dziewczyn".
04:10
And yet, here was a chance
to serve with the best of the best
to serve with the best of the best
80
238353
3296
Jednak nadarzyła się okazja,
aby służyć wśród najlepszych,
aby służyć wśród najlepszych,
04:13
on a mission that mattered
to their country,
to their country,
81
241673
2060
podczas misji ważnej dla ich kraju,
04:15
not despite the fact
that they were female,
that they were female,
82
243757
2675
nie wbrew temu, że były kobietami
04:18
but because of it.
83
246456
1383
ale właśnie z tego powodu.
04:20
This team of women, in many ways,
was like women everywhere.
was like women everywhere.
84
248769
3967
Ta drużna nie bardzo
różniła się od innych kobiet:
różniła się od innych kobiet:
04:24
They wore makeup, and in fact,
85
252760
1571
miały makijaż,
04:26
they would bond in the ladies' room
over eyeliner and eye pencil.
over eyeliner and eye pencil.
86
254355
3445
siedziały w damskiej toalecie
z eyelinerem i kredką do oczu.
z eyelinerem i kredką do oczu.
04:30
They also wore body armor.
87
258531
1635
Nosiły też kamizelki kuloodporne.
04:32
They would put 50 pounds
of weight on their backs,
of weight on their backs,
88
260543
2388
Brały na plecy 20 kilogramów,
04:34
and board the helicopter for an operation,
89
262955
2026
wsiadały na pokład śmigłowca,
04:37
and they would come back and watch
a movie called "Bridesmaids."
a movie called "Bridesmaids."
90
265005
3032
wracały i oglądały film "Druhny".
04:40
(Laughter)
91
268061
1851
(Śmiech)
04:41
They even wore a thing called Spanx,
92
269936
2709
Zakładały nawet bieliznę korygującą,
04:44
because, as they found very quickly,
93
272669
1940
bo, jak szybko odkryły,
04:46
the uniforms made for men were
big where they should be small,
big where they should be small,
94
274633
3892
męskie mundury były szerokie
tam, gdzie powinny być wąskie,
tam, gdzie powinny być wąskie,
04:50
and small where they should be big.
95
278549
2050
a wąskie tam, gdzie powinny być szerokie.
04:52
So Lane, an Iraq War veteran --
you see her here on my left --
you see her here on my left --
96
280623
3537
Lane, weteranka wojny w Iranie,
widzicie ją po mojej lewej stronie,
widzicie ją po mojej lewej stronie,
04:56
decided she was going to go on Amazon
97
284184
2056
zdecydowała się wejść na Amazon
04:58
and order a pair of Spanx to her base,
98
286264
2119
i zamówić bieliznę korygującą do bazy,
05:00
so that her pants would fit better
when she went out on mission each night.
when she went out on mission each night.
99
288407
3752
by jej spodnie lepiej leżały,
kiedy wyruszała na akcję każdej nocy.
kiedy wyruszała na akcję każdej nocy.
05:04
These women would get together
over video conference
over video conference
100
292822
2425
Kobiety łączyły się
przez konferencję wideo
przez konferencję wideo
05:07
from all around Afghanistan
from their various bases,
from their various bases,
101
295247
2481
ze wszystkimi innymi bazami
w całym Afganistanie
w całym Afganistanie
05:09
and they would talk about what it was like
102
297728
2008
i opowiadały, jak to jest
05:11
to be one of the only women
doing what they were doing.
doing what they were doing.
103
299760
2651
być jedną z niewielu kobiet,
które to robią.
które to robią.
05:14
They would swap jokes,
104
302435
1177
Wymieniały żarciki,
05:15
they would talk about
what was working, what wasn't,
what was working, what wasn't,
105
303636
2452
mówiły, co działa, a co nie,
05:18
what they had learned to do well,
what they needed to do better.
what they needed to do better.
106
306112
3047
co umieją już dobrze,
a czego muszą się jeszcze nauczyć.
a czego muszą się jeszcze nauczyć.
05:21
And they would talk about
some of the lighter moments of being women
some of the lighter moments of being women
107
309183
3423
Rozmawiały o weselszych
momentach w życiu kobiet,
momentach w życiu kobiet,
05:24
out on the Special Operations front lines,
108
312630
2492
będących na linii operacji specjalnych,
05:27
including the Shewee,
109
315146
1365
takich jak Shewee,
05:28
which was a tool
that let you pee like a guy,
that let you pee like a guy,
110
316535
2315
lejek dla kobiet do sikania na stojąco,
05:30
although it's said to have had only
a 40 percent accuracy rate out there.
a 40 percent accuracy rate out there.
111
318874
4428
niestety daje on tylko
40-procentową skuteczność.
40-procentową skuteczność.
05:35
(Laughter)
112
323326
3091
(Śmiech)
05:38
These women lived in the "and."
113
326441
2000
W życiu tych kobiet znaczenie miało "i".
05:41
They proved you could be fierce
and you could be feminine.
and you could be feminine.
114
329139
3162
Udowodniły, że mogą być ostre i kobiece.
05:44
You could wear mascara and body armor.
115
332325
2872
Mogą używać tuszu do rzęs
i kamizelki kuloodpornej.
i kamizelki kuloodpornej.
05:47
You could love CrossFit,
and really like cross-stitch.
and really like cross-stitch.
116
335221
4056
Mogą kochać CrossFit i haft krzyżykowy.
05:51
You could love to climb out of helicopters
and you could also love to bake cookies.
and you could also love to bake cookies.
117
339301
4758
Mogą uwielbiać skoki z helikoptera
i pieczenie ciasteczek.
i pieczenie ciasteczek.
05:56
Women live in the and every single day,
118
344578
3429
Żyły tym "i" każdego dnia,
06:00
and these women brought that
to this mission as well.
to this mission as well.
119
348031
3049
wniosły to też do swoich misji.
06:04
On this life and death battlefield
they never forgot
they never forgot
120
352547
2609
W walce na śmierć i życie
nigdy nie zapomniały,
nigdy nie zapomniały,
06:07
that being female may have brought them
to the front lines,
to the front lines,
121
355466
3091
że, bycie kobietą pozwoliło im
dostać się na linię frontu,
dostać się na linię frontu,
06:10
but being a soldier is what would
prove themselves there.
prove themselves there.
122
358581
2777
ale teraz muszą udowodnić,
że są żołnierzami.
że są żołnierzami.
06:14
There was the night Amber went
out on mission,
out on mission,
123
362272
2164
Pewnego dnia Amber pojechała na misję
06:16
and in talking to the women of the house,
124
364460
1970
i rozmawiając z kobietami w jednym domu
06:18
realized that there was
a barricaded shooter lying in wait
a barricaded shooter lying in wait
125
366454
2825
dowiedziała się,
że zabarykadowany strzelec
że zabarykadowany strzelec
06:21
for the Afghan and American forces
who were waiting to enter the home.
who were waiting to enter the home.
126
369303
3532
czyha na afgańskie i amerykańskie siły,
które chcą wkroczyć do tego domu.
które chcą wkroczyć do tego domu.
06:25
Another night it was Tristan
who found out
who found out
127
373418
2795
Innego dnia Tristan zobaczyła,
06:28
that there were pieces
that make up explosives
that make up explosives
128
376237
2164
że elementy tworzące materiały wybuchowe
06:30
all around the house
in which they were standing,
in which they were standing,
129
378425
2297
leżały wokół ich kwatery.
06:32
and that in fact, explosives lay
all the way between there
all the way between there
130
380746
2779
Materiały leżały na całej trasie
między tym miejscem,
między tym miejscem,
06:35
and where they were
about to head that night.
about to head that night.
131
383549
2488
a punktem, gdzie tej nocy miały się udać.
06:38
There was the night another one
of their teammates proved herself
of their teammates proved herself
132
386061
3071
Innej nocy członkini drużyny wykazała się
06:41
to a decidedly skeptical team of SEALs,
133
389156
2467
przed sceptycznym zespołem SEALs,
06:43
when she found the intel item
they were looking for
they were looking for
134
391647
2396
kiedy znalazła to, czego szukali:
06:46
wrapped up in a baby's wet diaper.
135
394067
2262
obłożone mokrą pieluchą.
06:49
And there was the night that Isabel,
another one of their teammates,
another one of their teammates,
136
397309
3237
Pewnej nocy Isabel, kolejna członkini,
06:52
found the things
that they were looking for,
that they were looking for,
137
400570
2098
znalazła rzeczy, których szukali
06:54
and received an Impact Award
from the Rangers
from the Rangers
138
402692
2116
i otrzymała Impact Award od Rangersów,
06:56
who said that without her,
139
404832
1726
którzy stwierdzili, że bez niej
06:58
the things and the people
they were looking for that night
they were looking for that night
140
406582
2754
ludzie i rzeczy, których tej nocy szukali
07:01
would never have been found.
141
409360
1424
nie zostałyby znalezione.
07:03
That night and so many others,
142
411553
1828
Podczas tej i wielu innych nocy
07:05
they went out to prove themselves,
not only for one another,
not only for one another,
143
413405
3113
działały, aby sprawdzić się,
nie tylko dla siebie,
nie tylko dla siebie,
07:08
but for everybody
who would come after them.
who would come after them.
144
416520
2292
ale też dla tych kobiet,
które przyjdą po nich.
które przyjdą po nich.
07:11
And also for the men
alongside whom they served.
alongside whom they served.
145
419519
2787
A także dla mężczyzn, z którymi służyły.
07:15
We talk a lot about how
behind every great man is a good woman.
behind every great man is a good woman.
146
423209
4739
Wiele mówimy o tym, że za każdym
świetnym facetem stoi dobra kobieta.
świetnym facetem stoi dobra kobieta.
07:20
And in this case,
147
428354
1157
A w tym przypadku
07:21
next to these women stood men
who wanted to see them succeed.
who wanted to see them succeed.
148
429535
3238
obok kobiet stali mężczyźni,
którzy chcieli zobaczyć ich sukces.
którzy chcieli zobaczyć ich sukces.
07:25
The Army Ranger who trained them
had served 12 deployments.
had served 12 deployments.
149
433666
3148
Ranger, który ich trenował
miał za sobą 12 wdrożeń.
miał za sobą 12 wdrożeń.
07:29
And when they told him
that he had to go train girls,
that he had to go train girls,
150
437406
2994
Kiedy powiedzieli mu,
że musi trenować dziewczyny,
że musi trenować dziewczyny,
07:32
he had no idea what to expect.
151
440424
2352
nie wiedział, czego się spodziewać.
07:35
But at the end of eight days with these
women in the summer of 2011,
women in the summer of 2011,
152
443361
4330
Po ośmiu dniach
z tymi kobietami latem 2011 roku
z tymi kobietami latem 2011 roku
07:39
he told his fellow Ranger,
"We have just witnessed history.
"We have just witnessed history.
153
447715
4421
powiedział koledze z oddziału:
"Byliśmy świadkami historii.
"Byliśmy świadkami historii.
07:44
These may well be
our own Tuskegee Airmen."
our own Tuskegee Airmen."
154
452160
2624
One mogą być naszą czarną eskadrą".
07:49
(Applause)
155
457666
6336
(Brawa)
07:56
At the heart of this team
was the one person
was the one person
156
464390
2626
Najważniejszą w zespole była ta,
07:59
who everyone called "the best of us."
157
467040
2148
którą wszyscy nazywali "najlepsza z nas".
08:01
She was a petite blonde dynamo,
158
469675
2465
Drobna energiczna blondyneczka,
08:04
who barely reached five-foot-three.
159
472164
2064
ledwo metr sześćdziesiąt wzrostu.
08:06
And she was this wild mix
of Martha Stewart,
of Martha Stewart,
160
474772
3131
Szalona mieszkanka Marthy Stewart
08:09
and what we know as G.I. Jane.
161
477927
2000
i tak zwanej G.I. Jane.
08:12
She was someone who loved
to make dinner for her husband,
to make dinner for her husband,
162
480665
2824
Uwielbiała gotować mężowi,
08:15
her Kent State ROTC sweetheart
who pushed her to be her best,
who pushed her to be her best,
163
483513
4103
sympatii z rezerwy w Ken State,
który pomógł jej zostać najlepszą,
który pomógł jej zostać najlepszą,
08:19
and to trust herself,
164
487640
1329
uwierzyć w siebie
08:20
and to test every limit she could.
165
488993
2230
i pokonać wszelkie ograniczenia.
08:23
She also loved to put 50 pounds of weight
on her back and run for miles,
on her back and run for miles,
166
491944
4170
Uwielbiała biegać kilometrami
z 20 kilogramowym ciężarem na plecach
z 20 kilogramowym ciężarem na plecach
08:28
and she loved to be a soldier.
167
496138
1921
i uwielbiała być żołnierzem.
08:31
She was somebody who had a bread maker
in her office in Kandahar,
in her office in Kandahar,
168
499080
3234
W jej biurze w Kandahar
stała maszyna do pieczenia chleba.
stała maszyna do pieczenia chleba.
08:34
and would bake a batch of raisin bread,
and then go to the gym
and then go to the gym
169
502338
2932
Wypiekała chleb z rodzynkami,
a następnie szła na siłownię
a następnie szła na siłownię
08:37
and bust out 25 or 30 pull-ups
from a dead hang.
from a dead hang.
170
505294
2791
i robiła 25 - 30 podciągnięć na drążku.
08:41
She was the person who, if you needed
an extra pair of boots
an extra pair of boots
171
509092
2901
Jeśli ktoś potrzebował
dodatkowej pary butów
dodatkowej pary butów
08:44
or a home-cooked dinner,
would be on your speed dial.
would be on your speed dial.
172
512017
2955
lub domowej kolacji,
dzwonił właśnie do niej.
dzwonił właśnie do niej.
08:47
Because she never, ever would talk to you
173
515404
2238
Nigdy nie mówiła, jaka jest dobra,
08:49
about how good she was,
174
517666
1151
08:50
but let her character speak
through action.
through action.
175
518841
2208
ale jej charakter mówił nam wszystko.
08:54
She was famous for taking the hard right
over the easy wrong.
over the easy wrong.
176
522450
5636
Znana była z wybierania
ciężkiej roboty zamiast łatwej porażki.
ciężkiej roboty zamiast łatwej porażki.
09:00
And she was also famous
for walking up to a 15-foot rope,
for walking up to a 15-foot rope,
177
528487
3390
Była też znana z wspinania się po linie
na wysokość 5 metrów
na wysokość 5 metrów
09:03
climbing it using only her arms,
178
531901
2160
przy użyciu samych rąk.
09:06
and then shuffling away and apologizing,
179
534085
2001
Potem przestępowała z nogi na nogę,
09:08
because she knew she was supposed
to use both her arms and her legs,
to use both her arms and her legs,
180
536110
3390
przepraszając, że nie używała
do wspinaczki nóg,
do wspinaczki nóg,
09:11
as the Rangers had trained them.
181
539524
1697
tak jak uczyli Rangersi.
09:13
(Laughter)
182
541245
1876
(Śmiech)
09:15
Some of our heroes return home
to tell their stories.
to tell their stories.
183
543145
3303
Niektórzy bohaterowie wracają do domów,
by opowiadać swoją historię.
by opowiadać swoją historię.
09:19
And some of them don't.
184
547346
1612
Niektórzy nie.
09:21
And on October 22, 2011,
185
549958
2545
22 października 2011 roku
09:24
First Lieutenant Ashley White was killed
alongside two Rangers,
alongside two Rangers,
186
552527
3568
porucznik Ashley White została zabita
wraz z dwoma Rangersami:
wraz z dwoma Rangersami:
09:28
Christopher Horns
187
556119
1355
Christopherem Hornsem
09:29
and Kristoffer Domeij.
188
557498
1356
i Kristofferem Domeijem.
09:31
Her death threw this program built
for the shadows
for the shadows
189
559998
3249
Jej śmierć spowodowała,
że ten program stworzony dla nielicznych
że ten program stworzony dla nielicznych
09:35
into a very public spotlight.
190
563271
2027
zwrócił uwagę wielu ludzi.
09:37
Because after all,
191
565322
1153
Bo przecież kobiety
nadal nie mogły walczyć.
nadal nie mogły walczyć.
09:38
the ban on women in combat
was still very much in place.
was still very much in place.
192
566499
3167
09:42
And at her funeral,
193
570856
1414
Na jej pogrzebie
09:44
the head of Army Special Operations came,
and gave a public testimony
and gave a public testimony
194
572294
4428
dowódca armii operacji specjalnych
dał publiczne świadectwo
dał publiczne świadectwo
09:48
not just to the courage of Ashley White,
195
576722
2215
odwagi nie tylko Ashley White,
09:50
but to all her team of sisters.
196
578961
2000
ale całego zespołu kobiet.
09:53
"Make no mistake about it," he said,
"these women are warriors,
"these women are warriors,
197
581746
4428
Powiedział: "Nie pomylcie się,
te kobiety to wojowniczki,
te kobiety to wojowniczki,
09:58
and they have written a new chapter
in what it means to be a female
in what it means to be a female
198
586198
3316
które nadały nowy wymiar kobiecości
10:01
in the United States Army."
199
589538
1918
w Armii Stanów Zjednoczonych".
10:04
Ashley's mom is a teacher's aide
and a school bus driver,
and a school bus driver,
200
592989
3678
Mama Ashley jest asystentką nauczyciela
i kierowcą szkolnego autobusu.
i kierowcą szkolnego autobusu.
10:08
who bakes cookies on the side.
201
596691
1904
Lubi też piec ciastka.
10:11
She doesn't remember much
about that overwhelming set of days,
about that overwhelming set of days,
202
599340
3182
Nie pamięta zbyt wiele
z tych przytłaczających dni,
z tych przytłaczających dni,
10:14
in which grief -- enormous grief --
203
602546
2769
w których ogromny żal
10:17
mixed with pride.
204
605339
1283
mieszał się z dumą.
10:19
But she does remember one moment.
205
607359
2000
Ale pamięta jedną chwilę.
10:21
A stranger with a child
in her hand came up to her
in her hand came up to her
206
609913
3406
Obca osoba z dzieckiem na ręku podeszła
10:25
and she said, "Mrs. White,
207
613343
2682
i powiedziała: "Pani White,
10:28
I brought my daughter here today,
208
616049
2298
przyprowadziłam córkę,
10:30
because I wanted her to know
what a hero was.
what a hero was.
209
618371
2689
bo chcę, by wiedziała,
co to znaczy bohater.
co to znaczy bohater.
10:34
And I wanted her to know
that heroes could be women, too."
that heroes could be women, too."
210
622490
4024
Chcę, by wiedziała, że kobiety
też mogą być bohaterami".
też mogą być bohaterami".
10:39
It is time to celebrate
all the unsung heroines
all the unsung heroines
211
627749
3614
Nadszedł czas na uhonorowanie
wszystkich cichych bohaterek,
wszystkich cichych bohaterek,
10:43
who reach into their guts
212
631387
1749
które patrzą w głąb siebie
10:45
and find the heart and the grit
to keep going and to test every limit.
to keep going and to test every limit.
213
633136
4241
i znajdują serce i siłę do działania
i sprawdzenia swoich możliwości.
i sprawdzenia swoich możliwości.
10:50
This very unlikely band of sisters
bound forever in life and afterward
bound forever in life and afterward
214
638100
5720
Ta niezwykła grupa kobiet
związana na całe życie
związana na całe życie
10:55
did indeed become part of history,
215
643844
2322
stała się częścią historii,
10:58
and they paved the way for so many
who would come after them,
who would come after them,
216
646190
3131
utorowała drogę tym,
którzy przyszli po nich,
którzy przyszli po nich,
11:01
as much as they stood on the shoulders
of those who had come before.
of those who had come before.
217
649345
4230
tak samo jak one wspierały się
na tych, którzy byli przed nimi.
na tych, którzy byli przed nimi.
11:06
These women showed that warriors come
in all shapes and sizes.
in all shapes and sizes.
218
654303
4145
Te kobiety udowodniły, że wojownicy
mogą różnie wyglądać.
mogą różnie wyglądać.
11:11
And women can be heroes, too.
219
659454
2300
I że kobiety też mogą być bohaterami.
11:14
Thank you so much.
220
662648
1152
Dziękuję bardzo.
11:15
(Applause)
221
663824
6126
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Gayle Tzemach Lemmon - ReporterGayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones.
Why you should listen
Gayle Tzemach Lemmon never set out to write about women entrepreneurs. After leaving ABC News for MBA study at Harvard, she was simply looking for a great -- and underreported -- economics story. What she found was women entrepreneurs in some of the toughest business environments creating jobs against daunting obstacles. Since then her writing on entrepreneurship has been published by the International Herald Tribune and Financial Times along with the World Bank and the International Finance Corporation.
Now a senior fellow at the Council on Foreign Relations, Lemmon continues to travel the world reporting on economic and development issues with a focus on women. She is the author of Ashley's War: The Untold Story of a Team of Women Soldiers on the Special Ops Battlefield (2014), as well as the best seller The Dressmaker of Khair Khana (2011) about a young entrepreneur who supported her community under the Taliban.
Gayle Tzemach Lemmon | Speaker | TED.com