TED2015
Matt Kenyon: A secret memorial for civilian casualties
Matt Kenyon: Jak podłożyłem rządowi USA pomnik ofiar cywilnych w Iraku
Filmed:
Readability: 4.7
861,905 views
Wyliczono, że między 150 tysięcy a 1 milionem irackich cywilów umarło w wyniku inwazji prowadzonej przez USA w 2003 roku. Artysta Matt Kenyon chciał stworzyć im pomnik. Zamiast jednak budować duży kamienny cokół, stworzył pomnik mały i łatwo powtarzalny. Przez pięć lat przemycał go do budynków rządowych, w tym do gabinetu osoby piastującej podczas wojny stanowisko amerykańskiego prokuratora generalnego, nagrywając wszystko na taśmie.
Matt Kenyon - New media artist
From a plant that lives or dies based on stock prices to an oilcan that flows backward, Matt Kenyon creates art that startles, amuses and challenges assumptions. Full bio
From a plant that lives or dies based on stock prices to an oilcan that flows backward, Matt Kenyon creates art that startles, amuses and challenges assumptions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
There's this quote by activist and punk
rock musician Jello Biafra that I love.
rock musician Jello Biafra that I love.
0
1275
4623
Uwielbiam cytat aktywisty
i muzyka punk rockowego Jello Biafra.
i muzyka punk rockowego Jello Biafra.
00:18
He says, "Don't hate the media.
Be the media."
Be the media."
1
6848
2992
"Nie hejtuj mediów. Bądź nimi".
00:23
I'm an artist.
2
11518
1338
Jestem artystą.
00:24
I like working with media and technology
because A, I'm familiar with them
because A, I'm familiar with them
3
12880
4874
Lubię pracować z mediami i technologią,
ponieważ je dobrze znam
ponieważ je dobrze znam
00:29
and I like the power they hold.
4
17778
1762
i lubię moc, którą posiadają.
00:31
And B, I hate them and I'm terrified
of the power they hold.
of the power they hold.
5
19564
3852
Poza tym ich nie cierpię,
jestem przerażony ich siłą przebicia.
jestem przerażony ich siłą przebicia.
00:35
(Laughter)
6
23440
1000
(Śmiech)
00:37
I remember watching, in 2003, an interview
between Fox News host Tony Snow
between Fox News host Tony Snow
7
25591
5310
Pamiętam, jak w 2003 roku oglądałem
wywiad Tony'ego Snowa z Fox News
wywiad Tony'ego Snowa z Fox News
00:42
and then-US Defense Secretary,
Donald Rumsfeld.
Donald Rumsfeld.
8
30925
3358
z Donaldem Rumsfeldem,
ówczesnym sekretarzem obrony USA.
ówczesnym sekretarzem obrony USA.
00:47
They were talking
about the recent invasion of Iraq,
about the recent invasion of Iraq,
9
35009
3105
Rozmawiali o niedawnej inwazji na Irak.
00:50
and Rumsfeld is asked the question,
10
38138
2930
Rumsfeldowi zadano pytanie:
00:53
"Well, we're hear about our body counts,
11
41092
1921
"Słyszymy o liczbie naszych strat,
00:55
but we never hear about theirs, why?"
12
43037
2740
ale nigdy o ich stratach. Dlaczego?".
00:59
And Rumsfeld's answer is,
13
47304
2215
Rumsfeld odpowiedział:
01:03
"Well, we don't do body counts
on other people."
on other people."
14
51059
2711
"Nie liczymy strat innym ludziom".
01:07
Right?
15
55000
1150
Prawda?
01:09
It's estimated that between 150,000
to one million Iraqis, civilians,
to one million Iraqis, civilians,
16
57220
5423
Sądzi się, że między 150 tysięcy
a milion irackich cywili
a milion irackich cywili
01:14
have died as a result
of the US-led invasion in 2003.
of the US-led invasion in 2003.
17
62667
3536
zginęło w 2003 roku w wyniku
prowadzonej przez USA inwazji.
prowadzonej przez USA inwazji.
01:19
That number is in stark contrast with
the 4,486 US service members who died
the 4,486 US service members who died
18
67381
6316
Liczba ta kontrastuje
z 4486 członkami służb USA,
z 4486 członkami służb USA,
01:25
during that same window of time.
19
73721
1572
którzy zginęli w tym czasie.
01:28
I wanted to do more than just bring
awareness to this terrifying number.
awareness to this terrifying number.
20
76969
3905
Chciałem zrobić coś więcej,
niż tylko zwrócić uwagę na tę liczbę.
niż tylko zwrócić uwagę na tę liczbę.
01:32
I wanted to create a monument
for the individual civilians
for the individual civilians
21
80898
2881
Chciałem stworzyć pomnik
dla poszczególnych cywilów,
dla poszczególnych cywilów,
01:35
who died as a result of the invasion.
22
83803
1904
którzy zginęli w wyniku inwazji.
01:39
Monuments to war,
such as Maya Lin's Vietnam Memorial,
such as Maya Lin's Vietnam Memorial,
23
87427
3477
Pomniki wojenne, jak
"Vietnam Veterans Memorial" Mai Lin,
"Vietnam Veterans Memorial" Mai Lin,
01:42
are often enormous in scale.
24
90928
1801
są często ogromne.
01:44
Very powerful and very one-sided.
25
92753
2873
Bardzo potężne i jednostronne.
01:48
I wanted my monument to live
in the world, and to circulate.
in the world, and to circulate.
26
96920
3833
Chciałem, by mój pomnik
żył i był w światowym obiegu.
żył i był w światowym obiegu.
01:54
I remember when I was a boy in school,
27
102642
2771
Pamiętam, że kiedy chodziłem do szkoły,
01:57
my teacher assigned us
this classic civics assignment
this classic civics assignment
28
105437
3921
dostaliśmy klasyczne zadanie
z wiedzy o społeczeństwie.
z wiedzy o społeczeństwie.
02:01
where you take a sheet of paper
and you write a member of your government.
and you write a member of your government.
29
109382
4163
Weź kartkę i napisz do członka rządu.
02:06
And we were told,
if we wrote a really good letter,
if we wrote a really good letter,
30
114195
2399
Powiedziano nam,
że jeśli napiszemy dobry list,
że jeśli napiszemy dobry list,
02:08
if we really thought about it,
31
116618
1474
naprawdę go przemyślimy,
02:10
we would get back more than just
a simple formed letter as a reply.
a simple formed letter as a reply.
32
118116
3265
w odpowiedzi dostaniemy
coś więcej niż sztampową odpowiedź.
coś więcej niż sztampową odpowiedź.
02:16
This is my "Notepad."
33
124144
1416
Oto mój projekt "Notepad".
02:19
What looks like an everyday,
yellow legal tablet of paper
yellow legal tablet of paper
34
127338
2994
To, co wygląda na zwykły, żółty notatnik,
02:22
is actually a monument
to the individual Iraqi civilians
to the individual Iraqi civilians
35
130356
3603
jest tak naprawdę pomnikiem
poszczególnych irackich cywilów,
poszczególnych irackich cywilów,
02:25
that died as a result of the US invasion.
36
133983
2245
którzy zginęli w wyniku inwazji sił USA.
02:30
"Notepad" is an act of protest
and an act of commemoration
and an act of commemoration
37
138726
3612
"Notepad" jest aktem
protestu i upamiętnienia
protestu i upamiętnienia
02:34
disguised as an everyday tablet of paper.
38
142362
2649
w przebraniu zwykłego notatnika.
02:38
The lines of the paper, when magnified,
39
146522
3818
Po powiększeniu linijek
02:42
are revealed to be micro-printed text
40
150364
1960
odkryjemy mikroskopijny tekst
02:44
that contains the details, the names,
the dates and locations
the dates and locations
41
152348
4746
zawierający nazwiska,
daty i miejsca śmierci
daty i miejsca śmierci
02:49
of individual Iraqi civilians that died.
42
157118
2722
poszczególnych Irakijczyków.
02:54
So, for the last 5 years, I've been taking
pads of this paper, tons of this stuff,
pads of this paper, tons of this stuff,
43
162091
4257
Przez ostatnie pięć lat
tworzyłem kilogramy takich kartek
tworzyłem kilogramy takich kartek
02:58
and smuggling it
into the stationery supplies
into the stationery supplies
44
166372
3444
i przemycałem do materiałów piśmienniczych
03:01
of the United States
and the Coalition governments.
and the Coalition governments.
45
169840
2691
rządów USA i koalicji.
03:04
(Laughter)
46
172555
1087
(Śmiech)
03:05
(Applause)
47
173666
4965
(Brawa)
03:14
I don't have to tell you guys this is not
the place to discuss how I did that.
the place to discuss how I did that.
48
182095
3991
Oczywiście nie wyjawię tu,
jak mi się to udało.
jak mi się to udało.
03:18
(Laughter)
49
186110
1992
(Śmiech)
03:20
But also, I've been meeting one-on-one
with members and former members
with members and former members
50
188842
5220
Spotykałem się także osobiście
z aktualnymi lub byłymi członkami
z aktualnymi lub byłymi członkami
03:26
of the so-called Coalition of the Willing,
who assisted in the invasion.
who assisted in the invasion.
51
194086
4493
tak zwanej "koalicji chętnych",
która pomagała podczas inwazji.
która pomagała podczas inwazji.
03:31
And so, whenever I can,
I meet with one of them,
I meet with one of them,
52
199441
2286
Kiedy tylko mogę, spotykam się z nimi
03:33
and I share the project with them.
53
201751
1857
i pokazuję im ten projekt.
03:35
And last summer, I had the chance to meet
54
203632
2022
Zeszłego lata miałem okazję
spotkać Alberta Gonzalesa
spotkać Alberta Gonzalesa
03:37
with former United States Attorney General
and Torture Memo author, Alberto Gonzales.
and Torture Memo author, Alberto Gonzales.
55
205678
5626
byłego prokuratora generalnego USA
i autora dyrektyw o torturach.
i autora dyrektyw o torturach.
03:44
(Video) Matt Kenyon:
May I give this to you?
May I give this to you?
56
212644
2168
(Wideo) Matt Kenyon: Czy mogę to panu dać?
03:46
This is a special legal tablet.
57
214836
1642
To specjalny notatnik.
03:48
It's actually part
of an ongoing art project.
of an ongoing art project.
58
216502
3433
To tak naprawdę część
projektu artystycznego.
projektu artystycznego.
03:51
Alberto Gonzalez:
This is a special legal pad?
This is a special legal pad?
59
219959
2153
Alberto Gonzalez: Specjalny notatnik?
03:54
MK: Yes. You won't believe me,
60
222136
1478
MK: Tak. Nie uwierzy pan,
03:55
but it's in the collection of the Museum
of Modern Art; I'm an artist.
of Modern Art; I'm an artist.
61
223638
3801
ale jest w kolekcji Muzeum
Sztuki Nowoczesnej - jestem artystą.
Sztuki Nowoczesnej - jestem artystą.
03:59
MK: And all of the lines
of the paper are actually --
of the paper are actually --
62
227463
2931
MK: A wszystkie linijki na tym papierze...
04:02
AG: Are they going to disappear?
63
230418
1540
AG: Znikają?
04:03
MK: No, they're micro-printed text
64
231982
2247
MK: Nie, to mikroskopijny tekst
04:06
that contains the names
of individual Iraqi civilians
of individual Iraqi civilians
65
234253
3952
zawierający nazwiska irackich cywilów,
04:10
who have died since the invasion of Iraq.
66
238229
3511
którzy zginęli od czasu
rozpoczęcia inwazji na Irak.
rozpoczęcia inwazji na Irak.
04:13
AG: Yeah. OK.
67
241764
2720
AG. Dobra, OK.
04:16
AG: Thank you. MK: Thank you.
68
244508
1573
AG: Dziękuję. MK: Dziękuję.
04:18
(Laughter)
69
246105
1671
(Śmiech)
04:20
The way he says "thank you"
really creeps me out.
really creeps me out.
70
248406
2709
Sposób, w który mówi "Dziękuję",
przyprawia o gęsią skórkę.
przyprawia o gęsią skórkę.
04:23
(Laughter)
71
251139
1150
(Śmiech)
04:25
OK, so I'd like each of you
to look under your chairs.
to look under your chairs.
72
253309
3191
OK chcę, by każde z was
zajrzało pod swoje krzesło.
zajrzało pod swoje krzesło.
04:28
There's an envelope.
73
256524
1150
Jest tam koperta.
04:32
And please open it.
74
260943
1842
Proszę ją otworzyć.
04:38
The paper you're holding in your hand
75
266014
3009
Kartka, którą trzymacie w ręku,
04:41
contains the details of Iraqi civilians
that died as result of the invasion.
that died as result of the invasion.
76
269047
5039
zawiera informacje o Irakijczykach,
którzy zginęli w wyniku inwazji.
którzy zginęli w wyniku inwazji.
04:50
I'd like you to use this paper
and write a member of government.
and write a member of government.
77
278115
4176
Chciałbym, byście ją wykorzystali
i napisali list do członka rządu.
i napisali list do członka rządu.
04:54
You can help to smuggle
this civilian body count
this civilian body count
78
282315
3842
Możecie przemycić liczbę ofiar cywilnych
04:58
into government archives.
79
286181
1983
do archiwów rządowych.
05:01
Because every letter
that's sent in to the government,
that's sent in to the government,
80
289084
3421
Na całym świecie każdy list,
który wysyłamy do rządu,
który wysyłamy do rządu,
05:05
and this is all across
the world, of course --
the world, of course --
81
293053
2398
05:07
every letter that is sent in
is archived, filed and recorded.
is archived, filed and recorded.
82
295475
4315
jest archiwizowany i rejestrowany.
05:13
Together, we can put this in the mailboxes
and under the noses of people in power.
and under the noses of people in power.
83
301183
5503
Razem możemy włożyć je do skrzynek
i pod nos osób rządzących.
i pod nos osób rządzących.
05:19
Everything that's sent in
84
307429
1660
Wszystko, co wysyłamy,
05:21
eventually becomes part of the permanent
archive of our government,
archive of our government,
85
309113
6011
staje się częścią archiwum naszego rządu,
05:27
our shared historical record.
86
315148
1841
naszym wspólnym zapisem historii.
05:30
Thank you.
87
318102
1151
Dziękuję.
05:31
(Applause)
88
319277
3150
(Brawa)
05:42
Tom Rielly: So, tell me Matt,
89
330015
1960
Tom Rielly: Matt, powiedz mi,
05:43
how did this idea
come into your head, of "Notepad"?
come into your head, of "Notepad"?
90
331999
4816
jak powstał w twojej głowie
pomysł projektu notatnika?
pomysł projektu notatnika?
05:49
Matt Kenyon: I'd just finished a project
91
337954
1982
Matt Kenyon: Właśnie kończyłem projekt,
05:51
that dealt with
the US Coalition side of the war
the US Coalition side of the war
92
339960
4009
w którym chodziło
o amerykańską stronę wojny.
o amerykańską stronę wojny.
05:55
and it was a black armband that was called
the "Improvised Empathetic Device"
the "Improvised Empathetic Device"
93
343993
4338
Była to czarna opaska nazwana
"Zaimprowizowanym
urządzeniem empatycznym",
urządzeniem empatycznym",
06:00
which accumulated, in real time,
94
348355
2879
zawierająca gromadzone
w czasie rzeczywistym
w czasie rzeczywistym
06:03
the names, ranks,
cause of death and location
cause of death and location
95
351258
3723
stopnie, nazwiska
przyczyny i miejsca śmierci
przyczyny i miejsca śmierci
06:07
of US service members
who had died overseas,
who had died overseas,
96
355005
2782
członków armii USA,
którzy zmarli za granicą.
którzy zmarli za granicą.
06:09
and each time the Department of Defense
or CENTCOM released their data,
or CENTCOM released their data,
97
357811
3942
Za każdym razem, gdy te dane publikował
CENTCOM lub Departament Obrony,
CENTCOM lub Departament Obrony,
06:13
it would stab me in the arm.
98
361777
1704
opaska dźgała mnie w ramię.
06:15
And so, I became aware
that there was a spectacle
that there was a spectacle
99
363817
2833
Uświadomiłem sobie,
że wiele uwagi poświęcamy
że wiele uwagi poświęcamy
06:18
associated with our own people
who were dying overseas,
who were dying overseas,
100
366674
2892
naszym rodakom, którzy giną za granicą,
06:21
but a disproportionate
amount of casualties
amount of casualties
101
369590
2663
ale nieproporcjonalnie więcej ofiar
06:24
were the civilian casualties.
102
372277
1961
jest po stronie cywilnej.
06:26
TR: Thank you so much.
103
374262
1151
TR: Dziękuję bardzo.
06:27
MK: Thank you.
104
375437
1167
MK: Dziękuję.
06:28
(Applause)
105
376628
1281
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Matt Kenyon - New media artistFrom a plant that lives or dies based on stock prices to an oilcan that flows backward, Matt Kenyon creates art that startles, amuses and challenges assumptions.
Why you should listen
Matt Kenyon works at the intersection of art and technology, creating pieces that question society’s large, complex systems — from our reliance on global corporations and oil, to the military-industrial complex. His works include: “SPORE 1.1,” a self-sustaining ecosystem for a rubber tree, purchased from The Home Depot and watered in conjunction with Home Depot stock prices; “Supermajor,” a collection of vintage oilcans with droplets of oil that defy gravity and flow back into a punctured hole; and ”Notepad,” a commemoration of the Iraqi civilians who died as a result of the US-led invasion, printed in the lines of what appear to be your average, everyday legal pads.
Kenyon creates these projects through SWAMP, or Studies of Work Atmosphere and Mass Production. He teaches art at the University of Michigan's Stamps School of Art & Design.
Matt Kenyon | Speaker | TED.com