TED2015
Matt Kenyon: A secret memorial for civilian casualties
Matt Kenyon: Cách tôi đã tuồn một văn kiện kỉ niệm cho người Iraq vào trong chính phú Mỹ
Filmed:
Readability: 4.7
861,905 views
Có khoảng 150,000 đến 1 triệu người Iraq chết do cuộc xâm lược của Mỹ vào năm 2003. Nghệ sĩ Matt Kenyon mong muốn dựng nên một đài kỉ niệm cho họ. Nhưng thay vì xây một phiến đá to, anh đã thu nhỏ nó để có thể nhân rộng được hơn. Anh đã dành ra 5 năm để lẻn chúng vào đài quyền lực - trực tiếp tận tay bao gồm cựu Chưởng Lý Mỹ, đổi lại với sự xuất hiện trên băng.
Matt Kenyon - New media artist
From a plant that lives or dies based on stock prices to an oilcan that flows backward, Matt Kenyon creates art that startles, amuses and challenges assumptions. Full bio
From a plant that lives or dies based on stock prices to an oilcan that flows backward, Matt Kenyon creates art that startles, amuses and challenges assumptions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
There's this quote by activist and punk
rock musician Jello Biafra that I love.
rock musician Jello Biafra that I love.
0
1275
4623
Có một câu nói của nhà hoạt động
và nghệ sĩ Punk Rock - Jello Biafra mà
tôi rất thích.
tôi rất thích.
Ông ấy nói:
00:18
He says, "Don't hate the media.
Be the media."
Be the media."
1
6848
2992
"Đừng căm ghét truyền thông,
hãy trở thành truyền thông"
hãy trở thành truyền thông"
Tôi là một nghệ sĩ.
00:23
I'm an artist.
2
11518
1338
Tôi thích làm việc với truyền thông và
công nghệ vì A, tôi quen thuộc với chúng
công nghệ vì A, tôi quen thuộc với chúng
00:24
I like working with media and technology
because A, I'm familiar with them
because A, I'm familiar with them
3
12880
4874
và tôi thích sức mạnh mà nó nắm giữ.
00:29
and I like the power they hold.
4
17778
1762
00:31
And B, I hate them and I'm terrified
of the power they hold.
of the power they hold.
5
19564
3852
và B, tôi ghét chúng và
kinh sợ sức mạnh ấy.
kinh sợ sức mạnh ấy.
00:35
(Laughter)
6
23440
1000
(Tiếng cười)
Tôi còn nhớ cuộc phỏng vấn giữa
Tony Snow - Tin tức đài FOX
Tony Snow - Tin tức đài FOX
00:37
I remember watching, in 2003, an interview
between Fox News host Tony Snow
between Fox News host Tony Snow
7
25591
5310
00:42
and then-US Defense Secretary,
Donald Rumsfeld.
Donald Rumsfeld.
8
30925
3358
và cựu Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ
Donald Rumsfeld - năm 2003.
Donald Rumsfeld - năm 2003.
00:47
They were talking
about the recent invasion of Iraq,
about the recent invasion of Iraq,
9
35009
3105
Họ nói về cuộc xâm chiếm gần đây ở Iraq
00:50
and Rumsfeld is asked the question,
10
38138
2930
và Rumsfeld được hỏi rằng,
"Chúng tôi có nghe về số thương vong
phe ta,
phe ta,
00:53
"Well, we're hear about our body counts,
11
41092
1921
00:55
but we never hear about theirs, why?"
12
43037
2740
nhưng không biết gì về phía họ, vì sao?"
00:59
And Rumsfeld's answer is,
13
47304
2215
Và câu trả lời của Rumsfeld là,
01:03
"Well, we don't do body counts
on other people."
on other people."
14
51059
2711
"Ừ thì, chúng tôi không đếm
những người khác"
những người khác"
01:07
Right?
15
55000
1150
Được chứ?
01:09
It's estimated that between 150,000
to one million Iraqis, civilians,
to one million Iraqis, civilians,
16
57220
5423
Người ta ước tính có khoảng 150,000 tới
một triệu công dân Iraq
một triệu công dân Iraq
01:14
have died as a result
of the US-led invasion in 2003.
of the US-led invasion in 2003.
17
62667
3536
đã chết trong cuộc xâm chiếm của Mỹ
năm 2003
năm 2003
Con số này tương phản gay gắt
với 4,486 quân nhân Mỹ đã tử vong
với 4,486 quân nhân Mỹ đã tử vong
01:19
That number is in stark contrast with
the 4,486 US service members who died
the 4,486 US service members who died
18
67381
6316
01:25
during that same window of time.
19
73721
1572
trong giai đoạn đó.
Tôi muốn đánh động nhiều hơn là
nhận thức về con số kinh khủng này
nhận thức về con số kinh khủng này
01:28
I wanted to do more than just bring
awareness to this terrifying number.
awareness to this terrifying number.
20
76969
3905
01:32
I wanted to create a monument
for the individual civilians
for the individual civilians
21
80898
2881
Tôi muốn tạo nên một tượng đài kỷ niệm
cho từng con người
cho từng con người
01:35
who died as a result of the invasion.
22
83803
1904
đã chết như kết quả của cuộc xâm lược này.
01:39
Monuments to war,
such as Maya Lin's Vietnam Memorial,
such as Maya Lin's Vietnam Memorial,
23
87427
3477
Những tượng đài, như Đài kỉ niệm
chiến tranh Việt Nam của Maya Lin
chiến tranh Việt Nam của Maya Lin
01:42
are often enormous in scale.
24
90928
1801
thường rất vĩ mô.
01:44
Very powerful and very one-sided.
25
92753
2873
Có sức ảnh hưởng như chỉ cho một phía.
01:48
I wanted my monument to live
in the world, and to circulate.
in the world, and to circulate.
26
96920
3833
Tôi muốn tượng đài của tôi được
lưu hành trên khắp thế giới
lưu hành trên khắp thế giới
01:54
I remember when I was a boy in school,
27
102642
2771
Tôi còn nhớ khi tôi là một
cậu bé học sinh,
cậu bé học sinh,
01:57
my teacher assigned us
this classic civics assignment
this classic civics assignment
28
105437
3921
giáo viên đã cho chúng tôi một bài tập
giáo dục công dân kinh điển,
giáo dục công dân kinh điển,
02:01
where you take a sheet of paper
and you write a member of your government.
and you write a member of your government.
29
109382
4163
mỗi người lấy ra một tờ giấy và ghi tên
một thành viên chính phủ.
một thành viên chính phủ.
Và chúng tôi được bảo,
nếu chúng tôi viết một lá thư hay,
nếu chúng tôi viết một lá thư hay,
02:06
And we were told,
if we wrote a really good letter,
if we wrote a really good letter,
30
114195
2399
02:08
if we really thought about it,
31
116618
1474
nếu thật sự suy nghĩ về nó,
02:10
we would get back more than just
a simple formed letter as a reply.
a simple formed letter as a reply.
32
118116
3265
chúng tôi sẽ được hồi âm
và còn hơn thế nữa.
và còn hơn thế nữa.
02:16
This is my "Notepad."
33
124144
1416
Đây là "Tập giấy" của tôi.
02:19
What looks like an everyday,
yellow legal tablet of paper
yellow legal tablet of paper
34
127338
2994
Trong như một tập giấy bình thường
màu vàng
màu vàng
02:22
is actually a monument
to the individual Iraqi civilians
to the individual Iraqi civilians
35
130356
3603
nhưng thực chất lại là một tượng đài
dành cho từng công dân Iraq
dành cho từng công dân Iraq
02:25
that died as a result of the US invasion.
36
133983
2245
mà đã chết trong cuộc xâm chiếm của Mỹ.
"Tập giấy" là một hành động mang
tính phản kháng và tưởng nhớ
tính phản kháng và tưởng nhớ
02:30
"Notepad" is an act of protest
and an act of commemoration
and an act of commemoration
37
138726
3612
02:34
disguised as an everyday tablet of paper.
38
142362
2649
ẩn mình dưới dạng một tờ giấy
bình thường.
bình thường.
02:38
The lines of the paper, when magnified,
39
146522
3818
Những dòng kẻ của tờ giấy này,
khi được phóng to,
khi được phóng to,
02:42
are revealed to be micro-printed text
40
150364
1960
sẽ cho thấy những dòng chữ
được in siêu vi
được in siêu vi
02:44
that contains the details, the names,
the dates and locations
the dates and locations
41
152348
4746
ghi lại thông tin, tên, ngày và địa điểm
02:49
of individual Iraqi civilians that died.
42
157118
2722
của một người Iraq đã chết.
02:54
So, for the last 5 years, I've been taking
pads of this paper, tons of this stuff,
pads of this paper, tons of this stuff,
43
162091
4257
Vậy là, trong suốt 5 năm qua,
tôi đã thu gom nhiều tờ thế này, hàng tấn,
tôi đã thu gom nhiều tờ thế này, hàng tấn,
02:58
and smuggling it
into the stationery supplies
into the stationery supplies
44
166372
3444
và tuồn chúng vào nguồn cung
03:01
of the United States
and the Coalition governments.
and the Coalition governments.
45
169840
2691
của Mỹ và chính phủ Mỹ
03:04
(Laughter)
46
172555
1087
(Tiếng cười)
03:05
(Applause)
47
173666
4965
(Tiếng vỗ tay)
03:14
I don't have to tell you guys this is not
the place to discuss how I did that.
the place to discuss how I did that.
48
182095
3991
Các bạn cũng biết rằng đây không
là nơi tiết lộ cách làm chứ nhỉ?
là nơi tiết lộ cách làm chứ nhỉ?
03:18
(Laughter)
49
186110
1992
(Tiếng cười)
03:20
But also, I've been meeting one-on-one
with members and former members
with members and former members
50
188842
5220
Thêm đó, tôi còn gặp gỡ với những
thành viên và cựu thành viên
thành viên và cựu thành viên
03:26
of the so-called Coalition of the Willing,
who assisted in the invasion.
who assisted in the invasion.
51
194086
4493
của Liên Hiệp Willing,
những người đã hỗ trợ cuộc xâm chiếm.
những người đã hỗ trợ cuộc xâm chiếm.
03:31
And so, whenever I can,
I meet with one of them,
I meet with one of them,
52
199441
2286
Và, mỗi khi có thể,
tôi đến gặp một người một lần,
tôi đến gặp một người một lần,
03:33
and I share the project with them.
53
201751
1857
và chia sẻ dự án này.
03:35
And last summer, I had the chance to meet
54
203632
2022
Vào mùa hè năm ngoái, tôi có dịp được gặp
03:37
with former United States Attorney General
and Torture Memo author, Alberto Gonzales.
and Torture Memo author, Alberto Gonzales.
55
205678
5626
cựu Chưởng Lý Mỹ, và tác giả của cuốn
Torture Memo - Alberto Gonzales
Torture Memo - Alberto Gonzales
(Video) Matt Kenyon: Tôi đưa cái này cho ông nhé?
03:44
(Video) Matt Kenyon:
May I give this to you?
May I give this to you?
56
212644
2168
03:46
This is a special legal tablet.
57
214836
1642
Một tờ giấy đặc biệt
03:48
It's actually part
of an ongoing art project.
of an ongoing art project.
58
216502
3433
Nó thật ra là một phần của một dự án.
A.Gonzales:
Đây có phải là một tờ giấy đặc biệt?
Đây có phải là một tờ giấy đặc biệt?
03:51
Alberto Gonzalez:
This is a special legal pad?
This is a special legal pad?
59
219959
2153
MK: Đúng vậy, ông sẽ không tin đâu,
03:54
MK: Yes. You won't believe me,
60
222136
1478
03:55
but it's in the collection of the Museum
of Modern Art; I'm an artist.
of Modern Art; I'm an artist.
61
223638
3801
nhưng nó nằm trong tập hợp Bảo Tàng Nghệ
Thuật Hiện Đại - tôi là một nghệ sĩ
Thuật Hiện Đại - tôi là một nghệ sĩ
03:59
MK: And all of the lines
of the paper are actually --
of the paper are actually --
62
227463
2931
Và tất cả những dòng kẻ của tờ giấy
này thật ra
này thật ra
04:02
AG: Are they going to disappear?
63
230418
1540
AG: Chúng sẽ biến mất?
04:03
MK: No, they're micro-printed text
64
231982
2247
MK: Không, chúng là những dòng chữ
siêu nhỏ
siêu nhỏ
04:06
that contains the names
of individual Iraqi civilians
of individual Iraqi civilians
65
234253
3952
chứa tên của những người dân Iraq
04:10
who have died since the invasion of Iraq.
66
238229
3511
đã chết trong cuộc chiến tại Iraq
04:13
AG: Yeah. OK.
67
241764
2720
AG. À, được thôi.
04:16
AG: Thank you. MK: Thank you.
68
244508
1573
AG: Cảm ơn. MK: Cảm ơn.
04:18
(Laughter)
69
246105
1671
(Tiếng cười)
04:20
The way he says "thank you"
really creeps me out.
really creeps me out.
70
248406
2709
Cách ông ta nói "cảm ơn" thật sự
làm tôi rùng mình.
làm tôi rùng mình.
04:23
(Laughter)
71
251139
1150
(Tiếng cười)
04:25
OK, so I'd like each of you
to look under your chairs.
to look under your chairs.
72
253309
3191
Được rồi, bây giờ tôi muốn mỗi người trong số các bạn nhìn xuống dưới ghế.
04:28
There's an envelope.
73
256524
1150
Có một phong bì.
04:32
And please open it.
74
260943
1842
Hãy mở nó ra.
04:38
The paper you're holding in your hand
75
266014
3009
Tờ giấy mà bạn đang giữ trong tay
04:41
contains the details of Iraqi civilians
that died as result of the invasion.
that died as result of the invasion.
76
269047
5039
chứa thông tin của tất cả những
người dân Iraq đã chết trong cuộc chiến.
người dân Iraq đã chết trong cuộc chiến.
04:50
I'd like you to use this paper
and write a member of government.
and write a member of government.
77
278115
4176
Tôi muốn các bạn dùng tờ giấy này và
viết tên của một thành viên Chính Phủ
viết tên của một thành viên Chính Phủ
04:54
You can help to smuggle
this civilian body count
this civilian body count
78
282315
3842
Các bạn có thể giúp tôi tuồn
số lượng người chết
số lượng người chết
04:58
into government archives.
79
286181
1983
vào trong văn khố chính phủ.
05:01
Because every letter
that's sent in to the government,
that's sent in to the government,
80
289084
3421
Vì mỗi lá thư gửi đến chính phủ,
05:05
and this is all across
the world, of course --
the world, of course --
81
293053
2398
và chúng xuyên suốt cả thế giới,
dĩ nhiên --
dĩ nhiên --
05:07
every letter that is sent in
is archived, filed and recorded.
is archived, filed and recorded.
82
295475
4315
mỗi lá thư sẽ được lưu trữ và
ghi chép lại.
ghi chép lại.
05:13
Together, we can put this in the mailboxes
and under the noses of people in power.
and under the noses of people in power.
83
301183
5503
Chúng ta có thể đặt chúng vào các hòm thư
và gửi đến những người có thầm quyền.
và gửi đến những người có thầm quyền.
05:19
Everything that's sent in
84
307429
1660
Mọi thứ được gửi đi
05:21
eventually becomes part of the permanent
archive of our government,
archive of our government,
85
309113
6011
cuối cùng sẽ trở thành một phần trong
văn khố chính phủ,
văn khố chính phủ,
05:27
our shared historical record.
86
315148
1841
hồ sơ lịch sử của chung chúng ta.
05:30
Thank you.
87
318102
1151
Cảm ơn.
05:31
(Applause)
88
319277
3150
(Tiếng vỗ tay)
05:42
Tom Rielly: So, tell me Matt,
89
330015
1960
Tom Rielly: Hãy nói cho tôi biết Matt,
05:43
how did this idea
come into your head, of "Notepad"?
come into your head, of "Notepad"?
90
331999
4816
làm thế nào mà ý tưởng
"Tập giấy" này đã đến với bạn?
"Tập giấy" này đã đến với bạn?
05:49
Matt Kenyon: I'd just finished a project
91
337954
1982
Matt Kenyon: Tôi vừa hoàn thành một dự án
05:51
that dealt with
the US Coalition side of the war
the US Coalition side of the war
92
339960
4009
đối mặt với vấn đề chiến tranh của
chính phủ Mỹ
chính phủ Mỹ
05:55
and it was a black armband that was called
the "Improvised Empathetic Device"
the "Improvised Empathetic Device"
93
343993
4338
và nó là một cái băng tang đen với
tên gọi "Công cụ Đồng Cảm Ứng tác"
tên gọi "Công cụ Đồng Cảm Ứng tác"
06:00
which accumulated, in real time,
94
348355
2879
nó đã tích lũy, trong thời gian thực,
06:03
the names, ranks,
cause of death and location
cause of death and location
95
351258
3723
tên, quân hàm, nguyên nhân chết
và địa điểm
và địa điểm
06:07
of US service members
who had died overseas,
who had died overseas,
96
355005
2782
của những quân nhân Mỹ đã chết ở
nước ngoài,
nước ngoài,
06:09
and each time the Department of Defense
or CENTCOM released their data,
or CENTCOM released their data,
97
357811
3942
và mỗi lần Bộ Quốc Phòng hoặc
CENTCOM phát hành dữ liệu của họ,
CENTCOM phát hành dữ liệu của họ,
06:13
it would stab me in the arm.
98
361777
1704
chúng như đâm vào tay của tôi.
06:15
And so, I became aware
that there was a spectacle
that there was a spectacle
99
363817
2833
Vậy nên, tôi trở nên ý thức rằng có
một cảnh tượng
một cảnh tượng
06:18
associated with our own people
who were dying overseas,
who were dying overseas,
100
366674
2892
tương tự đã xảy ra với
những người đang chết ở ngoài kia,
những người đang chết ở ngoài kia,
06:21
but a disproportionate
amount of casualties
amount of casualties
101
369590
2663
nhưng hoàn toàn
không tương quan về mặt số lượng
không tương quan về mặt số lượng
- con số tử vong của những người
bình thường.
bình thường.
06:24
were the civilian casualties.
102
372277
1961
TR: Cảm ơn rất nhiều.
06:26
TR: Thank you so much.
103
374262
1151
MK: Cảm ơn.
06:27
MK: Thank you.
104
375437
1167
(Tiếng vỗ tay)
06:28
(Applause)
105
376628
1281
ABOUT THE SPEAKER
Matt Kenyon - New media artistFrom a plant that lives or dies based on stock prices to an oilcan that flows backward, Matt Kenyon creates art that startles, amuses and challenges assumptions.
Why you should listen
Matt Kenyon works at the intersection of art and technology, creating pieces that question society’s large, complex systems — from our reliance on global corporations and oil, to the military-industrial complex. His works include: “SPORE 1.1,” a self-sustaining ecosystem for a rubber tree, purchased from The Home Depot and watered in conjunction with Home Depot stock prices; “Supermajor,” a collection of vintage oilcans with droplets of oil that defy gravity and flow back into a punctured hole; and ”Notepad,” a commemoration of the Iraqi civilians who died as a result of the US-led invasion, printed in the lines of what appear to be your average, everyday legal pads.
Kenyon creates these projects through SWAMP, or Studies of Work Atmosphere and Mass Production. He teaches art at the University of Michigan's Stamps School of Art & Design.
Matt Kenyon | Speaker | TED.com