TED2008
John Hodgman: Aliens, love -- where are they?
John Hodgman: Krótka dygresja o gubieniu czasu, kosmitach i miłości
Filmed:
Readability: 3.6
2,321,311 views
Humorysta John Hodgman opowiada nową historię o kosmitach, fizyce, czasie i przestrzeni aż do momentu w którym okazuje się, że wszystko to składa się na urocze wspomnienie miłości.
John Hodgman - Expert
John Hodgman is a writer, humorist, geek celebrity, former professional literary agent and expert on all world knowledge. He was the bumbling PC in Apple's long-running "I'm a Mac; I'm a PC" ad campaign. Full bio
John Hodgman is a writer, humorist, geek celebrity, former professional literary agent and expert on all world knowledge. He was the bumbling PC in Apple's long-running "I'm a Mac; I'm a PC" ad campaign. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
You all know this story.
0
0
2000
Wszyscy znacie tę historię.
00:20
In the summer of 1950,
1
2000
2000
W 1950 roku Enrico Fermi,
00:22
Enrico Fermi, the Italian-American physicist
2
4000
2000
fizyk włoskiego pochodzenia,
00:24
and atomic-pile builder,
3
6000
3000
budowniczy stosu atomowego,
00:27
went to lunch at Los Alamos National Laboratory
4
9000
2000
przysiadł się do kolegów
00:29
and joined some colleagues there, and asked them a question:
5
11000
3000
w Laboratorium Narodowym Los Alamos, pytając,
00:32
"Where is everybody?"
6
14000
2000
"Gdzie się podzialiście?"
00:34
This confused his colleagues, obviously,
7
16000
3000
Współpracownicy byli zdziwieni,
00:37
because they were sitting right there with him.
8
19000
2000
bo przecież siedzieli tuż obok.
00:39
And then he had to clarify that he wasn't talking about them.
9
21000
3000
Wyjaśnił, że nie chodziło o nich,
00:42
He was talking about the space aliens.
10
24000
3000
ale o kosmitów.
00:45
You see, this was only a few years after
11
27000
2000
Było to kilka lat po rzekomym rozbiciu się UFO
00:47
the supposed flying saucer crash
12
29000
2000
Było to kilka lat po rzekomym rozbiciu się UFO
00:49
at Roswell, New Mexico.
13
31000
2000
pod Roswell w Nowym Meksyku.
00:51
And even though that turned out to be nothing,
14
33000
2000
Oczywiście nic takiego się nie stało...
00:53
nothing at all --
15
35000
2000
Oczywiście nic takiego się nie stało...
00:55
(Laughter) --
16
37000
3000
(Śmiech)
00:58
merely a downed weather balloon
17
40000
2000
Spadł balon meteorologiczny
01:00
piloted by small hairless men
18
42000
3000
pilotowany przez małe, nieowłosione ludziki
01:03
with slits for mouths ...
19
45000
3000
ze szparkami zamiast ust.
01:06
Still, America had gone saucer-mad,
20
48000
2000
Ale cała Ameryka oszalała na punkcie UFO, nawet jej włoscy naukowcy.
01:08
even famous scientists
21
50000
2000
Ale cała Ameryka oszalała na punkcie UFO, nawet jej włoscy naukowcy.
01:10
who were eating lunch.
22
52000
2000
Ale cała Ameryka oszalała na punkcie UFO, nawet jej włoscy naukowcy.
01:12
Fermi's reasoning, if I may paraphrase badly,
23
54000
2000
Sparafrazujmy rozumowanie Fermiego:
01:14
is that the universe is so vast
24
56000
2000
wszechświat jest tak wielki, że wydaje się logiczne,
01:16
that it stands to reason,
25
58000
2000
wszechświat jest tak wielki, że wydaje się logiczne,
01:18
there should be other intelligent life out there.
26
60000
3000
że istnieją inne inteligentne formy życia.
01:21
And the universe is so old
27
63000
2000
Wszechświat jest tak stary,
01:23
that unless we were the very first civilization ever to evolve,
28
65000
3000
że jeśli nie jesteśmy pierwszą cywilizacją,
01:26
we should have some evidence of their existence by now.
29
68000
3000
powinniśmy już mieć dowody na istnienie innych.
01:29
And yet, to the best of our knowledge, we are alone.
30
71000
3000
A jednak wydaje się, że jesteśmy sami.
01:32
"Where is everybody?" asked Fermi,
31
74000
3000
"Gdzie się podzialiście?", zapytał Fermi,
01:35
and his colleagues had no answer.
32
77000
3000
a jego koledzy nie mieli na to odpowiedzi.
01:38
Fermi then went on with the same blunt logic
33
80000
2000
Dlatego swoją brutalną logiką
01:40
to disprove fairies,
34
82000
2000
Fermi obalił istnienie duszków,
01:42
Sasquatch, God,
35
84000
2000
Wielkiej Stopy, Boga, i miłości...
01:44
the possibility of love --
36
86000
3000
Wielkiej Stopy, Boga, i miłości...
01:47
and thereafter, as you know,
37
89000
2000
A potem, jak wiecie,
01:49
Enrico Fermi ate alone.
38
91000
2000
Enrico Fermi jadał już sam.
01:51
(Laughter)
39
93000
3000
(Śmiech)
01:54
Now,
40
96000
1000
Nie jestem naukowcem.
01:55
I am not a scientist.
41
97000
3000
Nie jestem naukowcem.
01:58
I have never built an atomic pile.
42
100000
3000
Nigdy nie zbudowałem stosu atomowego.
02:01
Although, I might argue that, technically,
43
103000
2000
Ale można się spierać,
02:03
every pile is atomic.
44
105000
2000
że każdy stos jest atomowy.
02:05
(Laughter)
45
107000
3000
(Śmiech)
02:08
However, with respect, I might point out two possibilities
46
110000
3000
Jednakże zwrócę uwagę na dwie możliwości,
02:11
that Enrico Fermi perhaps did not consider.
47
113000
3000
o których Fermi być może nie pomyślał.
02:14
One is that the aliens might be
48
116000
2000
Po pierwsze, kosmici mogą być bardzo daleko.
02:16
very far away.
49
118000
2000
Po pierwsze, kosmici mogą być bardzo daleko.
02:18
Perhaps, I dare say,
50
120000
2000
Zaryzykuję stwierdzenie,
02:20
even on other planets.
51
122000
2000
że może na innych planetach.
02:23
The other possibility --
52
125000
2000
Inną możliwością jest...
02:25
(Laughter) --
53
127000
2000
(Śmiech)
02:27
is, perhaps, Enrico Fermi himself
54
129000
2000
...że sam Enrico Fermi
02:29
was an alien.
55
131000
2000
był kosmitą.
02:31
(Laughter)
56
133000
3000
(Śmiech)
02:34
Think about it.
57
136000
2000
Zastanówcie się.
02:36
Isn't it a little convenient
58
138000
2000
Czy to nie podejrzane,
02:38
that in the midst of the World War, out of nowhere,
59
140000
3000
że podczas II Wojny Światowej
02:41
suddenly an Italian scientist showed up
60
143000
2000
pojawił się nagle Włoch z niesamowitą technologią,
02:43
with an amazing new technology
61
145000
2000
pojawił się nagle Włoch z niesamowitą technologią,
02:45
that would transform everything in the world
62
147000
2000
która zmieniła wszystko,
02:47
and darken the history of the human species forever after?
63
149000
4000
odcisnęła wieczne piętno na historii rasy ludzkiej?
02:51
And isn't it a little strange
64
153000
2000
I czy to nie dziwne,
02:53
that he required no payment for this?
65
155000
3000
że nie żądał zapłaty?
02:56
That he asked for only one thing --
66
158000
2000
Poprosił o tylko jedną rzecz:
02:58
a gift of two healthy sperm whales?
67
160000
3000
dwa zdrowe kaszaloty.
03:01
That's -- that's not true.
68
163000
2000
Okej, tego nie zrobił.
03:03
But it is strange.
69
165000
2000
Ale przyznacie, to dziwne.
03:05
(Laughter)
70
167000
4000
(Śmiech)
03:09
And if Enrico Fermi were indeed a space alien,
71
171000
3000
Gdyby Enrico Fermi naprawdę był kosmitą,
03:12
wouldn't he be the first to have tried to convince
72
174000
2000
pierwszy starałby się przekonać naukowców,
03:14
his fellow scientists
73
176000
2000
pierwszy starałby się przekonać naukowców,
03:16
that the space aliens are not already here?
74
178000
4000
że kosmitów jeszcze wśród nas nie ma!
03:20
For it is given in certain UFO-ology
75
182000
2000
W niektórych kręgach Ufologów uważa się za pewne,
03:22
or UFOlogy circles,
76
184000
3000
W niektórych kręgach Ufologów uważa się za pewne,
03:25
that the aliens are already here and have been for millennia;
77
187000
3000
że kosmici są tu już od tysięcy lat.
03:28
that they have walked among us in disguise,
78
190000
2000
Żyli wśród nas w przebraniu,
03:30
observing us, guiding our evolution
79
192000
2000
obserwując, sterując ewolucją od małpy do człowieka.
03:32
from ape to man --
80
194000
2000
obserwując, sterując ewolucją od małpy do człowieka.
03:34
if you believe in that sort of thing --
81
196000
3000
Tak tylko słyszałem.
03:37
and, occasionally, kidnapping us in their flying saucers
82
199000
3000
Czasem porywali nas na swoje latające spodki
03:40
and taking us away to have sex with us in pyramids.
83
202000
3000
by uprawiać z nami seks w piramidach.
03:43
(Laughter)
84
205000
2000
(Śmiech)
03:45
It's a difficult theory to discount,
85
207000
2000
Trudno obalić taką teorię,
03:47
I think you'll agree.
86
209000
2000
chyba się zgodzicie.
03:49
(Laughter)
87
211000
2000
(Śmiech)
03:51
For even in my own life,
88
213000
2000
Nawet historia mojego życia zawiera wspomnienia,
03:53
there are memories I have
89
215000
2000
Nawet historia mojego życia zawiera wspomnienia,
03:55
that are difficult to explain --
90
217000
2000
które trudno wyjaśnić...
03:57
happenings that are so odd and unaccountably weird,
91
219000
2000
Zdarzenia tak przedziwne,
03:59
that it is difficult to imagine
92
221000
2000
że nie sposób nie podejrzewać,
04:01
they were not the result
93
223000
2000
że są rezultatem częstego kontaktu z kosmitami.
04:03
of prolonged and frequent contact with aliens throughout my life.
94
225000
3000
że są rezultatem częstego kontaktu z kosmitami.
04:06
For how else will you explain
95
228000
2000
Bo jak inaczej wyjaśnić
04:08
the amazing and absolutely true
96
230000
2000
prawdziwe i niesamowite bliskie spotkania,
04:10
close encounters that I had
97
232000
2000
prawdziwe i niesamowite bliskie spotkania,
04:12
and will describe to you now?
98
234000
3000
które teraz wam opiszę?
04:15
Encounter one: Ocean City, New Jersey, 1980.
99
237000
2000
Ocean City, New Jersey, 1980.
04:17
This was the summer when the special edition of
100
239000
3000
Lato, kiedy pojawiła się specjalna edycja
04:20
"Close Encounters of the Third Kind" was released.
101
242000
2000
"Bliskich spotkań trzeciego stopnia".
04:22
And I went on vacation with my parents to the Jersey shore.
102
244000
3000
Pojechałem z rodzicami na wybrzeże New Jersey.
04:25
Within 12 hours, I was horribly sunburned,
103
247000
3000
W ciągu 12 godzin słońce poparzyło mnie,
04:28
just like Richard Dreyfuss in the movie.
104
250000
2000
jak Richarda Dreyfussa w filmie.
04:30
(Laughter)
105
252000
1000
(Śmiech)
04:31
And so I spent the rest of the vacation
106
253000
3000
Więc przez resztę wakacji siadywałem nocą
04:34
largely sitting outside our little rental house at night,
107
256000
3000
na zewnątrz domku letniskowego.
04:37
the sidewalk still warm from the sun,
108
259000
2000
Chodnik był nagrzany słońcem.
04:39
watching the skies for UFOs.
109
261000
3000
Ja przeczesywałem niebo w poszukiwaniu UFO.
04:42
What did I see? Stars, satellites,
110
264000
2000
Co widziałem? Gwiazdy, satelity,
04:44
blinking airplanes -- typical sky junk.
111
266000
3000
migające samoloty - typowy powietrzny śmietnik.
04:47
Occasionally, kids would come and
112
269000
1000
Czasem przyłączały się inne dzieci,
04:48
join me and watch,
113
270000
2000
Czasem przyłączały się inne dzieci,
04:50
but their necks soon got sore, and they would go off to the boardwalk
114
272000
3000
ale ból szyi zmuszał je do przeniesienia się na deptak,
04:53
to play video games and mingle with humans.
115
275000
3000
żeby grać w gry wideo i pobyć między ludźmi.
04:56
I was pretty good at the video games. I was not very good at the other part,
116
278000
3000
Z grami sobie radziłem, z tym drugim już gorzej,
04:59
so I stayed alone with the cosmos.
117
281000
3000
więc zostawałem sam na sam z kosmosem.
05:02
And that's when it happened.
118
284000
1000
Wtedy się to wydarzyło. Starsza para szła ulicą...
05:04
An elderly couple came walking down the street.
119
286000
3000
Wtedy się to wydarzyło. Starsza para szła ulicą...
05:07
I would say they were in their late seventies,
120
289000
2000
Wyglądali na ok. 70 lat, wybrali się na randkę.
05:09
and I would say that they were on a date,
121
291000
2000
Wyglądali na ok. 70 lat, wybrali się na randkę.
05:11
because he was wearing a very neat little suit
122
293000
3000
On w eleganckim brązowym garniturze z żółtym krawatem,
05:14
with a yellow tie -- a brown suit.
123
296000
2000
On w eleganckim brązowym garniturze z żółtym krawatem,
05:16
And she was wearing a cardigan, because it was now fully night
124
298000
3000
ona w rozpinanym swetrze, bo było już późno,
05:19
and a chill was coming in off the ocean.
125
301000
2000
a od oceanu wiał zimny wiatr.
05:21
I remember, for some reason,
126
303000
2000
Nie wiedzieć czemu pamiętam,
05:23
that they were exactly the same height.
127
305000
3000
że byli dokładnie tego samego wzrostu.
05:26
And then they stopped, and the man turned to me
128
308000
2000
Zatrzymali się, mężczyzna zwrócił się do mnie i powiedział:
05:28
and said,
129
310000
2000
Zatrzymali się, mężczyzna zwrócił się do mnie i powiedział:
05:30
"What are you looking for,
130
312000
2000
"Czego szukasz,
05:32
flying saucers?"
131
314000
2000
latających spodków?
05:34
(Laughter)
132
316000
3000
(Śmiech)
05:37
You have to admit, that's a pretty boss piece of detective work
133
319000
2000
Musicie przyznać, że to niezła dedukcja,
05:40
for an old man on a date.
134
322000
2000
jak na staruszka na randce.
05:42
But what was stranger still --
135
324000
2000
Ale co dziwniejsze...
05:44
and even I realized it at the time,
136
326000
2000
Nawet wtedy to rozumiałem,
05:46
as a nine-year-old child --
137
328000
2000
jako dziesięciolatek...
05:48
was that they stopped at all.
138
330000
2000
Dlaczego się zatrzymali?
05:50
That this old man would interrupt his moonlight stroll
139
332000
2000
Przerwali spacer w świetle księżyca tylko po to,
05:52
with his sweetheart with the precise reason
140
334000
2000
Przerwali spacer w świetle księżyca tylko po to,
05:54
of making fun of a child.
141
336000
3000
by pośmiać się z dziecka.
05:57
"Oh," he said,
142
339000
2000
Powiedział: "Już się boję...
05:59
"little green men."
143
341000
2000
Małe, zielone ludziki".
06:01
And then his girlfriend joined in, too.
144
343000
3000
Jego dziewczyna się dołączyła.
06:04
"There's no such thing as space men," she said.
145
346000
2000
"Kosmitów nie ma", powiedziała.
06:06
"There's no such thing."
146
348000
3000
"Nie ma czegoś takiego."
06:09
And then they both laughed. "Ha, ha, ha."
147
351000
3000
I wtedy obydwoje wybuchnęli śmiechem.
06:12
I looked around.
148
354000
2000
Rozejrzałem się.
06:14
The street was entirely empty.
149
356000
2000
Ulica była całkiem pusta.
06:16
I had stopped hearing the sound of the ocean.
150
358000
2000
Nie słyszałem już szumu oceanu.
06:18
It was as though time had stopped.
151
360000
3000
Było jakby świat się zatrzymał.
06:21
I did not know why they were teasing me.
152
363000
2000
Nie wiedziałem, czemu mi dokuczali.
06:23
I looked into their strangely angry faces,
153
365000
3000
Spojrzałem w ich dziwnie zdenerwowane twarze.
06:26
and I remember wondering,
154
368000
2000
Pamiętam jak się zastanawiałem,
06:28
are they wearing rubber masks?
155
370000
2000
czy to gumowe maski.
06:30
(Laughter)
156
372000
2000
(Śmiech)
06:32
And what would be behind those rubber masks, if they were?
157
374000
3000
A jeśli tak, to co jest pod nimi?
06:35
Giant, almond-shaped, unblinking eyes?
158
377000
3000
Wielkie oczy bez powiek?
06:39
Slits for mouths?
159
381000
2000
Szpary zamiast ust?
06:41
The old man crooked his finger as though he were firing a gun,
160
383000
2000
Staruszek zgiął palec,
06:43
and then he made laser sounds.
161
385000
2000
udając, że strzela laserem...
06:45
"Kew, kew, kew --
162
387000
2000
udając, że strzela laserem...
06:47
watch out."
163
389000
2000
"Pilnuj się!"
06:49
And they turned at once and walked away.
164
391000
2000
Odwrócili się i odeszli.
06:51
The old man reached out
165
393000
2000
Staruszek wyciągnął rękę,
06:53
his knobbly claw
166
395000
2000
swój gruzłowaty szpon,
06:55
for the woman's hand,
167
397000
2000
po rękę partnerki,
06:57
and found it, and left me alone.
168
399000
2000
i zostawił mnie samego.
06:59
Now, you could describe this as a simple misunderstanding --
169
401000
3000
Można to opisać jako zwykłe nieporozumienie...
07:02
a strange encounter among humans.
170
404000
2000
Dziwne spotkanie pośród ludzi.
07:04
Maybe it was swamp gas, but --
171
406000
2000
A może efekt ekspozycji na biogaz... (Śmiech)
07:06
(Laughter) --
172
408000
2000
A może efekt ekspozycji na biogaz... (Śmiech)
07:08
I know what I saw.
173
410000
2000
Ale wiem, co widziałem.
07:11
Close encounter two: Brookline, Massachusetts, 1984.
174
413000
4000
Bliskie Spotkanie Dwa: Brookline, Massachusetts, 1984.
07:15
I went to see the movie "Dune,"
175
417000
2000
Poszedłem zobaczyć film "Diuna"
07:17
and a girl talked to me. Now, on its face --
176
419000
3000
i jakaś dziewczyna do mnie zagadała.
07:20
(Laughter) --
177
422000
3000
(Śmiech)
07:23
this is impossible on its face, I realize --
178
425000
2000
Wiem, to nieprawdopodobne...
07:25
but it is absolutely true.
179
427000
2000
Ale tak było.
07:27
It was opening night, naturally.
180
429000
2000
Oczywiście byłem na premierze.
07:29
I went with my friend Tim McGonigal, who sat on my left.
181
431000
3000
Po lewej siedział mój kumpel, Tim McGonigal,
07:32
On my right was the girl in question.
182
434000
2000
ona siedziała po prawej.
07:34
She had long, curly black hair, a blue jean jacket.
183
436000
3000
Miała długie, czarne kręcone włosy i dżinsową kurtkę.
07:37
I remember, she had some sort of injury to her ankle,
184
439000
3000
Pamiętam, że była ranna w kostkę,
07:40
an Ace bandage, and she had crutches.
185
442000
2000
miała bandaż i była o kulach.
07:42
She was very tall, I would say.
186
444000
2000
Była raczej wysoka.
07:44
I was starting high school at the time. I would say she was a junior,
187
446000
3000
Byłem w pierwszej klasie liceum, ona chyba też,
07:47
but I had never seen her before. She didn't go to my school.
188
449000
2000
ale nie chodziła do mojej szkoły.
07:49
I didn't know her name, and I never will.
189
451000
3000
Nie znałem jej imienia i nigdy go nie poznam.
07:52
She was sitting with someone who I presume was her mother,
190
454000
2000
Siedziała chyba z matką,
07:54
and they were talking about the novel, "Dune."
191
456000
3000
rozmawiały o powieści "Diuna".
07:57
They were both big fans, mother and daughter --
192
459000
2000
Były wielkimi fankami.
07:59
very unusual.
193
461000
2000
Nietypowe.
08:01
They were talking about how their favorite characters
194
463000
2000
Ich ulubionymi postaciami
08:03
were the giant sandworms.
195
465000
3000
były czerwie pustynne.
08:06
And then it got stranger.
196
468000
2000
I wtedy zrobiło się jeszcze dziwniej.
08:08
That's when she turned to me and said,
197
470000
2000
Ona zwróciła się do mnie i zapytała:
08:10
"Are you looking forward to seeing the movie?"
198
472000
3000
"Cieszysz się, że obejrzysz ten film?"
08:13
(Laughter)
199
475000
2000
(Śmiech)
08:15
First of all, I was embarrassed
200
477000
1000
Po pierwsze, poczułem się zażenowany,
08:16
because I had not read the novel "Dune" at that time.
201
478000
3000
bo nie przeczytałem "Diuny".
08:19
I was merely a connoisseur of movies
202
481000
2000
Po prostu jestem koneserem filmów o pustynnych planetach.
08:21
featuring desert planets, as I still am.
203
483000
2000
Po prostu jestem koneserem filmów o pustynnych planetach.
08:23
(Laughter)
204
485000
2000
(Śmiech)
08:25
But it was also the tone of how she asked the question:
205
487000
2000
Ale chodziło też o jej ton,
08:27
apropos of nothing, like she didn't even care about the answer,
206
489000
3000
jakby nie interesowała jej odpowiedź,
08:30
as though she just wanted to talk to me.
207
492000
3000
jak gdyby chciała tylko pogadać.
08:34
I did not know what to say. I said, "Yes."
208
496000
2000
Co począć? Powiedziałem "tak".
08:37
I did not even turn my head.
209
499000
2000
Nawet nie odwróciłem głowy.
08:40
The movie began.
210
502000
2000
Zaczął się film.
08:42
I need not remind you that this was David Lynch's version of "Dune,"
211
504000
3000
Nie muszę wam przypominać, że to "Diuna" Davida Lyncha,
08:45
in which all of the characters
212
507000
3000
w której wszystkie postacie są zarazem seksowne i zdeformowane.
08:48
were sexy and deformed at the same time.
213
510000
2000
w której wszystkie postacie są zarazem seksowne i zdeformowane.
08:50
(Laughter)
214
512000
2000
(Śmiech)
08:52
There was a character called the Third-Stage Guild Navigator,
215
514000
3000
Jest tam Nawigator Gildii Trzeciego Stopnia,
08:55
which was a kind of giant, floating fetus-creature
216
517000
3000
coś w rodzaju gigantycznego płodu
08:58
that lived in a giant tank with this orange mist
217
520000
3000
w wielkim akwarium, pośród pomarańczowej mgły
09:01
of psychedelic spice
218
523000
2000
halucynogennej Przyprawy,
09:03
swirling around him,
219
525000
2000
która pozwalała mu naginać przestrzeń i czas.
09:05
allowing him to bend space and time.
220
527000
2000
która pozwalała mu naginać przestrzeń i czas.
09:07
He could never leave the tank
221
529000
2000
Nie mógł opuścić zbiornika,
09:09
or interact with the outside world.
222
531000
2000
ani oddziaływać na świat zewnętrzny.
09:11
He had become, in his isolation,
223
533000
2000
W swoj izolacji stał się
09:13
so deformed and so sexy,
224
535000
2000
tak zdeformowany i seksowny,
09:15
that he had to talk through a kind of old-timey radio
225
537000
3000
że musiał porozumiewać przez staroświeckie radio,
09:18
to the outside world, and could never touch them.
226
540000
3000
i nikt nie mógł go dotykać.
09:21
I mean, I liked him a lot better than the sandworms.
227
543000
3000
Podobał mi się dużo bardziej niż czerwie.
09:24
The sandworms were fine, but your favorite character?
228
546000
3000
Są w porządku, ale ulubione postacie?
09:27
Please.
229
549000
2000
Dajcie spokój.
09:29
When the movie ended,
230
551000
2000
Kiedy film się skończył,
09:31
everyone seemed very happy
231
553000
2000
wszyscy cieszyli się,
09:33
to get up and get out of the theatre as soon as possible.
232
555000
2000
że mogą wreszcie wyjść.
09:36
Except for the girl.
233
558000
2000
Oprócz tej dziewczyny.
09:38
As I walked out, her pace slowed.
234
560000
2000
Kiedy wychodziłem trochę spowolniła.
09:40
Perhaps it was the crutches,
235
562000
2000
Może to przez to, że chodziła o kulach,
09:42
but it seemed --
236
564000
2000
ale wydawało się...
09:44
(Laughter) --
237
566000
2000
(Smiech)
09:46
it seemed as though she might want to talk to me again.
238
568000
4000
Możliwe, że chciała znów ze mną porozmawiać.
09:50
When I say it out loud, it sounds so ridiculous,
239
572000
3000
Kiedy mówię to na głos, brzmi to śmiesznie.
09:53
but I can only come to the conclusion
240
575000
2000
Wytłumaczenie jest jedno:
09:55
that it was what, in the alien abductee community,
241
577000
3000
ta sytuacja to coś, co wśród porwanych przez UFO
09:58
they call a "screen memory":
242
580000
3000
określa się terminem "wspomnienia tuszującego".
10:01
a ridiculous false recollection designed by their brain
243
583000
3000
Dziwne wspomnienie, które mózg wytworzył,
10:04
to cover up some trauma -- say, of being kidnapped
244
586000
2000
by zatuszować jakąś traumę, jak porwanie
10:06
and flown off to a sex pyramid.
245
588000
2000
i podróż do piramidy seksu.
10:08
(Laughter)
246
590000
2000
(Śmiech)
10:10
And so I sure am glad
247
592000
2000
Więc cieszę się, że nie zwolniłem, by z nią porozmawiać.
10:12
I did not slow down to talk to her.
248
594000
2000
Więc cieszę się, że nie zwolniłem, by z nią porozmawiać.
10:14
I sure am glad I never saw her again.
249
596000
3000
I cieszę się, że nigdy już jej nie zobaczyłem.
10:18
Close encounter three: Philadelphia, Pennsylvania,
250
600000
3000
Bliskie Spotkanie Trzy: Filadelfia, Pensylwania, 1989.
10:21
1989.
251
603000
2000
Bliskie Spotkanie Trzy: Filadelfia, Pensylwania, 1989.
10:23
In the mid-to-late '80s,
252
605000
2000
Pod koniec lat osiemdziesiątych
10:25
the novelist Whitley Strieber wrote a book called "Communion,"
253
607000
3000
Whitley Strieber napisał książkę pod tytułem "Wspólnota,"
10:28
in which he described his own lifelong experiences
254
610000
2000
gdzie opisuje, jak przez całe życie porywało go UFO.
10:30
being abducted by aliens.
255
612000
3000
gdzie opisuje, jak przez całe życie porywało go UFO.
10:33
And he also described the phenomenon known in this community
256
615000
2000
Opisuje też tzw. zjawisko "gubienia czasu".
10:35
as "lost time,"
257
617000
2000
Opisuje też tzw. zjawisko "gubienia czasu".
10:37
where Whitley Strieber would suddenly become aware
258
619000
2000
Często "przepadało mu" ostatnie 10 minut,
10:39
that he could not remember the previous ten minutes,
259
621000
3000
Często "przepadało mu" ostatnie 10 minut,
10:42
or the previous ten hours, or the previous ten days.
260
624000
3000
albo 10 godzin czy dni.
10:45
And would come to the conclusion that that was when the aliens
261
627000
2000
Sądził, że wtedy właśnie kosmici
10:47
were taking him and giving him rectal probes.
262
629000
3000
badali go przy użyciu sondy analnej.
10:50
(Laughter)
263
632000
2000
(Śmiech)
10:52
This book became, naturally, an enormous best-seller.
264
634000
3000
Książka ta, naturalnie, stała się bestsellerem.
10:55
This image by Ted Joseph was from that book,
265
637000
2000
Pochodzi z niej ilustracja Teda Josepha.
10:57
and was his, sort of, police sketch
266
639000
3000
To jakby szkic policyjny, przedstawiający kosmitów
11:00
of what the creatures looked like
267
642000
2000
To jakby szkic policyjny, przedstawiający kosmitów
11:02
that Whitley Strieber had described to him.
268
644000
2000
wedle opisu Whitleya Striebera.
11:04
And it was so successful that they made it into a movie.
269
646000
3000
Była tak popularna, że nakręcono na jej podstawie film.
11:07
And in 1989, the way I remember it,
270
649000
2000
W 1989 roku, jak pamiętam,
11:09
I was in Philadelphia
271
651000
2000
odwiedzałem narzeczoną w Filadelfii
11:11
visiting my girlfriend, and we decided,
272
653000
2000
odwiedzałem narzeczoną w Filadelfii
11:13
apropos of nothing, to go see this movie.
273
655000
3000
i postanowiliśmy wybrać się na ten film.
11:16
And the way I remember it, the movie featured these details.
274
658000
3000
Ja pamiętam takie szczegóły:
11:19
One: Whitley Strieber
275
661000
2000
Po pierwsze: Striebera grał Christopher Walken.
11:21
was played by Christopher Walken.
276
663000
2000
Po pierwsze: Striebera grał Christopher Walken.
11:23
Two: the alien was played by a rubber puppet.
277
665000
3000
Po drugie: Kosmitę grała gumowa lalka.
11:26
(Laughter)
278
668000
2000
(Śmiech)
11:28
Three: there was a surprisingly long
279
670000
3000
Trzy: Była tam zadziwiająco długa scena,
11:31
sequence of the film in which the rubber puppet
280
673000
2000
w której gumowa kukła
11:33
gives Christopher Walken a rectal probe.
281
675000
3000
badała Christophera Walkena sondą analną.
11:37
Four: this was being shown
282
679000
2000
Cztery: Grali to w zwyczajnym kinie w centrum Filadelfii.
11:39
in a regular movie theater in Center City, Philadelphia.
283
681000
3000
Cztery: Grali to w zwyczajnym kinie w centrum Filadelfii.
11:42
Five: all of which is to say,
284
684000
2000
Pięć: Podsumowując,
11:44
they made a movie out of the book, "Communion,"
285
686000
2000
nakręcili książkę "Wspólnota"
11:46
and it starred Christopher Walken.
286
688000
3000
i grał w nim Christopher Walken.
11:49
Does something seem strange about this to you?
287
691000
3000
Czy coś wydaje się nie na miejscu?
11:52
Something odd? Something off? Something wrong with this picture?
288
694000
3000
Coś nie tak? Coś nie pasuje do obrazka?
11:55
Think about it. Yes. The answer is:
289
697000
2000
A więc...
11:57
I had a girlfriend. What?
290
699000
3000
Miałem dziewczynę! Jak to?!
12:00
(Laughter)
291
702000
3000
(Śmiech)
12:03
How did this happen? When did this happen?
292
705000
3000
Gdzie, jak, kiedy?
12:06
I remember walking out of the theater
293
708000
2000
Pamiętam, że wychodząc z kina
12:08
and becoming suddenly aware of this fact,
294
710000
2000
sam o tym pomyślałem.
12:10
as we walked hand in hand,
295
712000
2000
Szliśmy tuż obok siebie,
12:12
and pondering these very same questions.
296
714000
2000
a ja rozważałem tę zagadkę.
12:14
And to this day, I have no answer for you.
297
716000
3000
Do dziś nie mogę wam zaoferować odpowiedzi.
12:18
Close encounter four: the Algarve,
298
720000
2000
Bliskie Spotkanie Cztery: Prowincja Algarve,
12:20
Portugal, 1991.
299
722000
2000
Portugalia, 1991.
12:22
Some years later, I and this woman --
300
724000
2000
Kilka lat później ja i pewna pani,
12:24
we'll call her "Catherine Fletcher" --
301
726000
3000
nazwijmy ją "Catherine Fletcher"...
12:27
(Laughter) --
302
729000
3000
(Śmiech)
12:30
went traveling through the south of Portugal together.
303
732000
3000
pojechaliśmy razem na południe Portugalii.
12:33
We stayed in old, crumbling, walled cities,
304
735000
4000
Spaliśmy w hotelikach w starych, obwarowanych miastach,
12:37
in tiny little hotels,
305
739000
1000
Spaliśmy w hotelikach w starych, obwarowanych miastach,
12:38
and we would climb up to the roof and drink Vinho Verde
306
740000
3000
piliśmy na dachu Vinho Verde, oglądając zachód przy warcabach.
12:41
and watch the sun set and play checkers.
307
743000
2000
piliśmy na dachu Vinho Verde, oglądając zachód przy warcabach.
12:43
What? Did we do this? Really? Does anyone do this?
308
745000
3000
Naprawdę? Ludzie tak robią?
12:47
We went to some topless beaches.
309
749000
2000
Chodziliśmy na plaże dla nudystów.
12:49
Excuse me? No, not in my life.
310
751000
3000
Jak to? Nigdy w życiu.
12:52
For what it's worth, we went to Sagres,
311
754000
2000
Byliśmy także w Sagres,
12:54
which was considered, at the time, to be the end of the world.
312
756000
3000
które kiedyś uważano za koniec świata.
12:57
And there I was chased by a pack of feral dogs on the dock,
313
759000
3000
Tam przegoniły mnie zdziczałe psy,
13:00
and the lead dog bit me on the ass,
314
762000
3000
których lider ugryzł mnie w tyłek, a potem
13:03
requiring me to go to a strange Portuguese clinic
315
765000
2000
w dziwnej portugalskiej klinice
13:05
and receive an ass shot.
316
767000
2000
dostałem zastrzyk w pupę.
13:07
Make of that what you will.
317
769000
2000
Myślcie sobie, co chcecie.
13:09
(Laughter)
318
771000
1000
(Śmiech)
13:10
Our last day in Portugal,
319
772000
2000
Ostatniego dnia w Portugalii
13:12
we were in the district capital of Faro,
320
774000
3000
byliśmy w stolicy dystryktu Faro.
13:15
and Catherine decided that she wanted to go to the beach
321
777000
2000
Catherine chciała po raz ostatni iść na plażę.
13:17
one last time.
322
779000
2000
Catherine chciała po raz ostatni iść na plażę.
13:19
Now, Faro is a bustling little city,
323
781000
2000
To tętniące życiem miasteczko.
13:21
and to get to the beach, she explained, you would have to take
324
783000
2000
Na plażę jechało się autobusem,
13:23
a bus and then a boat.
325
785000
2000
z przesiadką na łódkę.
13:25
And did I want to come with?
326
787000
2000
Spytała, czy chcę pojechać,
13:27
But I was exhausted and dog-bitten, and so I said, "No."
327
789000
3000
ale byłem wykończony i pogryziony, więc odmówiłem.
13:30
I remember what she looked like before she left.
328
792000
3000
Pamiętam, jak wyglądała przed wyjściem.
13:34
The freckles had grown
329
796000
2000
Jej piegi się powiększyły
13:36
and multiplied on her face and shoulders,
330
798000
3000
i rozmnożyły się na twarzy i ramionach,
13:39
clustering into a kind of a tan.
331
801000
2000
formując coś na kształt opalenizny.
13:41
A tan, we were both tan --
332
803000
2000
Obydwoje byliśmy opaleni.
13:43
is this true?
333
805000
2000
Czy to możliwe?
13:46
Her eyes were extra bright and extra blue, as a result.
334
808000
3000
W rezultacie jej oczy były wyjątkowo jasne i niebieskie.
13:49
She was smiling.
335
811000
2000
Uśmiechała się.
13:51
She was a single woman about to go alone into a country,
336
813000
2000
Wybierała się na samotną wycieczkę, bez znajomości języka,
13:53
not even speaking the language,
337
815000
3000
Wybierała się na samotną wycieczkę, bez znajomości języka,
13:56
to travel alone by bus and boat
338
818000
2000
przez autobusy i łódki,
13:58
to go to a beach she did not know
339
820000
2000
w poszukiwaniu plaży, której nigdy nie widziała.
14:00
or had never seen.
340
822000
2000
w poszukiwaniu plaży, której nigdy nie widziała.
14:02
I loved her, and then she went out
341
824000
3000
Kochałem ją, a ona wyruszyła w nieznane.
14:05
into that strange, alien land.
342
827000
3000
Kochałem ją, a ona wyruszyła w nieznane.
14:08
It took me some time to come to my senses.
343
830000
3000
Dojście do zmysłów trochę mi zajęło.
14:11
I had my own "lost time" moment,
344
833000
1000
Doświadczyłem "gubienia czasu" - obudziłem się
14:12
where I woke up and suddenly realized
345
834000
3000
Doświadczyłem "gubienia czasu" - obudziłem się
14:15
it was very late in the day, almost dinnertime,
346
837000
2000
i uświadomiłem sobie, że już późno, a jej nie ma.
14:17
and she had not come back.
347
839000
2000
i uświadomiłem sobie, że już późno, a jej nie ma.
14:19
Nervous, I went down to the street to look for her.
348
841000
2000
Wybiegłem jej szukać.
14:21
Now, I did not speak Portuguese.
349
843000
3000
Nie mówiłem po Portugalsku.
14:24
I did not know where the beach was.
350
846000
2000
Nie wiedziałem, gdzie jest ta plaża.
14:26
I could not call her on a cell phone because this was 1991,
351
848000
3000
Nie mogłem zadzwonić na komórkę, bo był rok 1991,
14:29
and the aliens had not given us that technology yet.
352
851000
2000
a kosmici jeszcze nie dali nam tej technologii. (Śmiech)
14:31
(Laughter)
353
853000
3000
a kosmici jeszcze nie dali nam tej technologii. (Śmiech)
14:34
I realized that the day would only have
354
856000
2000
Zrozumiałem, że są dwa możliwe zakończenia:
14:36
two possible outcomes:
355
858000
2000
Zrozumiałem, że są dwa możliwe zakończenia:
14:38
either Catherine would come back to the hotel,
356
860000
2000
Catherine wróci do hotelu,
14:40
or she would never come back to the hotel.
357
862000
3000
albo przepadnie na amen.
14:43
And so I sat down to wait.
358
865000
2000
Więc usiadłem, żeby poczekać.
14:45
I did not watch the skies, but the very end of the street
359
867000
4000
Nie patrzyłem w niebo, ale na koniec ulicy,
14:49
where the buses and cars and pedestrians
360
871000
3000
na autobusy, samochody, skutery i przechodniów.
14:52
and little scooters were moving along.
361
874000
2000
na autobusy, samochody, skutery i przechodniów.
14:54
And I watched those constellations shift,
362
876000
2000
Widziałem zmiany ich konstelacji.
14:56
hoping that they would part and I would see her face.
363
878000
3000
Chciałem, by spośród nich wyłoniła się jej twarz.
14:59
It was at that moment,
364
881000
2000
Wtedy właśnie,
15:01
in that very small town of 30,000 or so,
365
883000
3000
w miasteczku w którym mieszkało około 30,000 osób,
15:04
that I truly appreciated the vastness of the universe
366
886000
3000
naprawdę doceniłem ogrom wszechświata
15:07
and the searching we might do in it.
367
889000
3000
i poszukiwań, jakie możemy w nim prowadzić.
15:10
And that's when the Liberians came along.
368
892000
2000
Wtedy też pojawili się Liberyjczycy.
15:12
Five young men -- all laughing, happy, traveling together,
369
894000
3000
Pięciu młodych, radosnych towarzyszy podróży,
15:15
coming back to this hotel where they were staying.
370
897000
3000
wracających do hotelu.
15:18
One of them was named Joseph, and he asked me
371
900000
2000
Jeden z nich, Joseph,
15:20
what was I doing, and I explained.
372
902000
2000
spytał, co robię, a ja wyjaśniłem.
15:22
And he said, "Don't worry." He was sure that Catherine would be safe.
373
904000
3000
Pocieszył mnie, że Catherine na pewno jest bezpieczna.
15:25
But he did not seem so very sure,
374
907000
2000
Ale nie nie był tego pewien,
15:27
for he sat down to wait with me.
375
909000
2000
bo zaczekał ze mną.
15:29
And for the next two hours, they all waited with me:
376
911000
2000
Czekali ze mną przez 2 godziny,
15:31
taking turns, going up to their room, coming back,
377
913000
3000
zmieniali się, opowiadali mi dowcipy, zabawiali mnie.
15:34
telling me jokes, distracting me.
378
916000
1000
zmieniali się, opowiadali mi dowcipy, zabawiali mnie.
15:35
Two hours, they gave me a message.
379
917000
3000
Chcieli mi coś przekazać:
15:38
We are not alone.
380
920000
2000
"Nie jesteśmy sami".
15:40
And then, in the middle of a sentence, at the very birth of twilight,
381
922000
3000
W środku zdania, gdy robiło się już ciemno,
15:43
I turned and looked down the street.
382
925000
2000
obróciłem się i spojrzałem na ulicę.
15:45
The stars aligned, and she came back.
383
927000
3000
Gwiazdy ustawiły się w szereg - wróciła.
15:48
She was smiling. She did not understand why I was so worried.
384
930000
3000
Uśmiechała się, nie rozumiała, czemu się martwiłem.
15:51
Neither did the Liberians,
385
933000
2000
Liberyjczycy też się śmiali,
15:53
although there was a huge amount of relief in their laughter
386
935000
2000
wracając do hotelu,
15:55
as they clapped us on the back, and went back up to their room
387
937000
3000
ale w ich głosach słychać było ulgę.
15:58
and left us alone in the street, holding hands.
388
940000
3000
Zostawili nas na ulicy; trzymaliśmy się za ręce.
16:01
An event like this leaves a scar on the memory,
389
943000
3000
Takie wydarzenie zostawia bliznę w pamięci,
16:04
much like a piece of alien technology
390
946000
2000
jak przyrząd, który wsadzono wam między pośladki
16:06
that has been inserted into your buttocks
391
948000
2000
jak przyrząd, który wsadzono wam między pośladki
16:08
by a "Portuguese doctor."
392
950000
2000
w portugalskiej "klinice".
16:10
(Laughter)
393
952000
2000
(Śmiech)
16:12
And even now, a decade and a half later,
394
954000
2000
Nawet teraz, piętnaście lat później,
16:14
even now that we are married,
395
956000
2000
jesteśmy małżeństwem,
16:16
I look for her still, whenever she is not in the room.
396
958000
3000
a ja ciągle jej szukam, gdy nie ma jej ze mną.
16:19
And even though, I think you'll agree, it is probable
397
961000
3000
Choć, jak rozumiecie, całkiem możliwe,
16:22
that during the time she was away,
398
964000
2000
że kiedy jej nie było
16:24
she was kidnapped and replaced by an alien clone,
399
966000
2000
porwało ją UFO, zwracając klon,
16:27
I love her and wait for her still.
400
969000
2000
ciągle ją kocham i na nią czekam.
16:29
Thank you for your kind attention.
401
971000
2000
Dziękuję za uwagę.
16:31
(Applause)
402
973000
3000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
John Hodgman - ExpertJohn Hodgman is a writer, humorist, geek celebrity, former professional literary agent and expert on all world knowledge. He was the bumbling PC in Apple's long-running "I'm a Mac; I'm a PC" ad campaign.
Why you should listen
You may know him only as the PC in Apple's PC vs. Mac smackdown ads, or as the Daily Show with Jon Stewart's Resident Expert. But John Hodgman has many other claims to fame. He's the author of The Areas of My Expertise, which provides vital and completely fake details on the great lobster conspiracy, hoboes, nine US presidents who had hooks for hands, and how to win a fight; the followup More Information Than You Require; and his newest (and he claims last), That Is All.
He is a contributing writer for the New York Times Magazine; host of the Little Gray Book Lectures, a monthly series that has aired on This American Life; and an actual former professional literary agent.
John Hodgman | Speaker | TED.com