TED2004
Al Seckel: Visual illusions that show how we (mis)think
Al Seckel twierdzi, że nasze mózgi są źle okablowane
Filmed:
Readability: 3.6
2,460,814 views
Neurolog kognitywny, Al Seckel, bada iluzje optyczne, które zwodzą nasze mózgi. Użycie wielu trików optycznych pomaga mu udowodnić, że nie tylko łatwo jest nas zwodzić, ale że w pewnym sensie podoba nam się to.
Al Seckel - Master of visual illusions
Al Seckel explored how eye tricks can reveal the way the brain processes visual information -- or fails to do so. Among his other accomplishments: He co-created the Darwin Fish. Full bio
Al Seckel explored how eye tricks can reveal the way the brain processes visual information -- or fails to do so. Among his other accomplishments: He co-created the Darwin Fish. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
We're going to talk -- my -- a new lecture, just
0
0
1000
W mojej prezentacji
00:26
for TED -- and I'm going show you some illusions
1
1000
3000
dla TED pokażę Wam pewne iluzje optyczne
00:29
that we've created for TED, and I'm going to try
2
4000
2000
stworzone dla TED i spróbuję
00:32
to relate this to happiness. What I was thinking
3
7000
2000
powiązać je do szczęścia. Myślałem
00:34
about with happiness is, what gives happiness --
4
9000
3000
czym jest szczęście i co je przynosi
00:37
or happiness, which I equate with joy in my
5
12000
4000
Utożsamiam szczęście z radością.
00:41
particular area, and I think there's something very
6
16000
2000
Myślę, że jest w tym coś bardzo
00:43
fundamental. And I was thinking about this. And
7
18000
3000
fundamentalnego. I to właśnie
00:47
it's in terms of both illusions and movies that we
8
22000
4000
w iluzjach i filmach szukamy
00:51
go see and jokes and magic shows is that there's
9
26000
4000
żartów i magicznych sztuczek
00:55
something about these things where our
10
30000
2000
kiedy to nasze oczekiwania są
00:57
expectations are violated in some sort of pleasing
11
32000
4000
w pewien, dziwnie przyjemny sposób, naruszone.
01:01
way. You go see a movie. And it has an unexpected
12
36000
3000
Idziemy na film. Jest nieoczekiwany zwrot
01:04
twist -- something that you didn't expect -- and
13
39000
3000
akcji, coś czego nie oczekiwaliśmy i
01:07
you find a joyful experience. You look at those
14
42000
3000
czujemy radość. Kiedy spojrzycie na
01:10
sort of illusions in my book and it's not as what
15
45000
3000
iluzje w mojej książce- takich byście
01:13
you'd expect. And there's something joyful about
16
48000
2000
nie oczekiwali. Jest w tym coś sprawiającego
01:15
it. And it's the same thing with jokes and all
17
50000
3000
radość. Tak samo jest z żartami etc.
01:18
these sorts of things. So, what I'm going to try
18
53000
3000
Podczas tej prezentacji
01:21
and do in my lecture is go a little bit further
19
56000
2000
zamierzam pójść jeden krok dalej
01:24
and see if I can violate your expectations in a
20
59000
3000
i sprawdzić czy mogę naruszyć Wasze oczekiwania
01:27
pleasing way. I mean, sometimes expectations that
21
62000
3000
w sposób dający radość. Czasem naruszanie oczekiwań
01:30
are violated are not pleasant, but I'm going to try
22
65000
2000
nie jest przyjemne, ale zamierzam spróbować
01:32
to do it in a pleasant way, in a very primal way,
23
67000
2000
zrobić to w sposób przyjemny i podstawowy
01:35
so I can make the audience here happy.
24
70000
2000
aby uszęśliwić publiczność.
01:37
So I'm going to show you some ways that we can
25
72000
3000
Pokażę sposoby na naruszenie Waszych
01:40
violate your expectations. First of all, I want to
26
75000
3000
oczekiwań. Po pierwsze, chcę pokazać
01:43
show you the particular illusion here. I want you
27
78000
3000
wam tę konkretną iluzję. Chcę abyście, kiedy
01:46
first of all when it pops up on the screen to
28
81000
3000
pojawi się na ekranie, zwrócili uwagę
01:49
notice that the two holes are perpendicular to
29
84000
2000
że te dwa otwory są prostopadłe do siebie.
01:51
each other. These are all perceptual tricks. These
30
86000
4000
To są triki percepcyjne. Obiekty, które
01:55
are real objects that I'm going to show you. Now
31
90000
11000
Wam pokażę, są prawdziwe. Teraz
02:06
I'm going to show you how it is done. I've looped
32
101000
2000
pokażę jak to jest zrobione. Zapętliłem
02:09
the film here so you can get a very interesting
33
104000
2000
film, abyście mogli zobaczyć coś bardzo
02:11
experience. I want you to see how this illusion is
34
106000
3000
ciekawego. Chcę, abyście zobaczyli jak to jest
02:14
constructed, and it's going to rotate so you see
35
109000
3000
skonstruowane. Obiekty obrócą się, abyście
02:17
that it's inside out. Now watch, as it rotates
36
112000
3000
zobaczyli, że są na lewej stronie. Spójrzcie, obraca się,
02:20
back, how quickly your perception snaps. OK now.
37
115000
5000
jak szybko przełącza się Wasza percepcja.
02:26
Watch it as it rotates back again. And this is a very
38
121000
2000
Obejrzyjcie jak się znów obraca. Bystra publiczność,
02:29
bright audience, all right? See if you can stop it
39
124000
2000
naprawdę. Sprawdźcie czy możecie zatrzymać ten
02:32
from happening, even though you know 100 percent it's
40
127000
3000
proces, mimo że wiecie że to jest 100% prawdziwe
02:35
true that -- bam! You can't undo it. What does
41
130000
5000
ciach! Nie możecie tego odwrócić. Co Wam
02:40
that tell you about yourselves? We're going to do
42
135000
4000
to mówi o Wam samych? Zrobimy to raz jeszcze.
02:44
it again. No doubt about it. See if you can stop
43
139000
3000
Żadnych wątpliwości. Sprawdźcie czy możecie
02:47
it from happening. No. It's difficult.
44
142000
4000
zatrzymać ten proces. Nie. To trudne.
02:54
And we can violate your expectations in a whole
45
149000
3000
Możemy naruszyć Wasze oczekiwania na mnóstwo
02:57
variety of ways about representation, about shape,
46
152000
3000
sposobów: dot. wyobrażenia, kształtu, koloru
03:00
about color and so forth and it's very primal. And
47
155000
3000
etc. są one bardzo podstawowe. Jest to ciekawa
03:03
it's an interesting question to ponder, why these
48
158000
2000
kwestia. Czemu te iluzje sprawiają
03:06
things -- we find these things joyful. Why would
49
161000
4000
nam radość. Czemu miałyby sprawiać nam
03:10
we find them joyful? So, here's something that
50
165000
2000
radość? A tutaj jest coś, co Lionel zrobił
03:13
Lionel did a while ago. I like these sort of
51
168000
2000
jakiś czas temu. Lubię takie niewielkie
03:15
little things like this.
52
170000
1000
iluzje, takie jak ta.
03:19
Again, this is not an optical trick. This is what
53
174000
3000
To także nie jest trik optyczny.
03:22
you would see. In other words, it's not a camera
54
177000
19000
Innymi słowy, to nie montaż
03:42
cut. It's a perceptual trick.
55
197000
2000
To trik percepcyjny.
03:55
OK. We can violate your expectations about
56
210000
2000
Ok. Możemy naruszyć Wasze oczekiwania
03:57
shape.
57
212000
1000
nt. kształtu,
04:16
We can violate your expectations on representation
58
231000
3000
wyobrażenia tego
04:20
-- what an image represents. What do you see here?
59
235000
3000
co reprezentuje obrazek. Co tu widzicie?
04:25
How many of you here see dolphins? Raise your hand
60
240000
7000
Ilu z Was widzi delfiny? Kto widzi delfiny, ręka do
04:32
if you see dolphins. OK, those people who raised
61
247000
4000
góry? Ci którzy podnieśli ręce
04:36
their hands, afterwards, the rest of the audience,
62
251000
2000
niech reszta, po prezentacji, idzie z nimi pogadać,
04:38
go talk to them, all right? Actually, this is the
63
253000
4000
dobrze? Właściwie jest to
04:42
best example of priming by experience that I know.
64
257000
4000
najlepszy przykład na ukształtowanie przez doświadczenie.
04:46
If you are a child under the age of 10 who
65
261000
3000
Dziecko, poniżej 10 lat które nie zostało
04:50
haven't been ruined yet, you will look at this
66
265000
3000
jeszcze zepsute, na tym obrazku
04:53
image and see dolphins. Now, some of you adults
67
268000
4000
zobaczy delfiny. Część z Was-dorosłych-
04:57
here are saying, "What dolphins? What dolphins?"
68
272000
2000
pyta: "Jakie delfiny?."
04:59
But in fact, if you reversed the figure ground --
69
274000
3000
Jeśli odwrócimy tło
05:02
in other words, the dark areas here -- I forgot to
70
277000
2000
innymi słowy, te ciemne tutaj
05:05
ask for a pointer -- but if you reverse it, you'll
71
280000
2000
jeśli to odwrócimy, zobaczymy
05:07
see a whole series of little dolphins. By the way,
72
282000
3000
całą grupę delfinów. Przy okazji, jeśli
05:10
if you're also a student at CalTech -- they also
73
285000
2000
jest tu jakiś student z CalTech- oni także
05:13
tend to just see the dolphins. It's based on
74
288000
3000
widzą delfiny. To bazuje na ich
05:16
experience.
75
291000
2000
doświadczeniu.
05:20
Now, something like this can be used because this
76
295000
3000
Mogę pokazać coś takiego, gdyż mówimy
05:23
is after all talk about design, too. This was
77
298000
2000
także o projektowaniu. Wykonali to
05:25
done by Saatchi and Saatchi, and they actually got
78
300000
3000
Saatchi&Saatchi, ta reklama została
05:28
away with this ad in Australia. So, if you look at
79
303000
3000
użyta w Australii. Jeśli spojrzycie na tę
05:31
this ad for beer, all those people are in sort of
80
306000
4000
reklamę piwa, ci ludzie są w prowokacyjnych
05:36
provocative positions. But they got it passed, and
81
311000
3000
pozach. Ale udało im się to
05:39
actually won the Clio awards, so it's funny how you can do
82
314000
4000
przeforsować i nawet dostali nagrodę Clio.
05:43
these things.
83
318000
1000
Robienie takich rzeczy jest zabawne.
05:44
Remember that sort of, um. This is the joke I did
84
319000
6000
Pamiętam takie...hm. To jest żart, który zrobiłem
05:52
when the Florida ballot was going around. You
85
327000
4000
podczas głosowania na Florydzie.
05:56
know, count the dots for Gore; count the dots for
86
331000
2000
Policz kropki dla Gora, policz kropki dla Busha.
05:58
Bush; count 'em again ...
87
333000
1000
Przelicz je.
06:03
You can violate your expectations about
88
338000
3000
Możemy naruszyć Wasze oczekiwania dot.
06:06
experience. Here is an outside water fountain that
89
341000
6000
doświadczenia. Tutaj mamy fontannę, którą
06:13
I created with some friends of mine, but you can
90
348000
2000
stworzyłem z kolegami, ale krople można
06:15
stop the water in drops and -- actually make all
91
350000
3000
zatrzymać i nawet sprawić by lewitowały.
06:18
the drops levitate. This is something we're
92
353000
6000
Dla takich trików budujemy
06:24
building for, you know, amusement parks and that
93
359000
2000
parki rozrywki
06:26
kind of stuff.
94
361000
1000
etc.
06:27
Now let's take a static image. Can you see this?
95
362000
4000
Spójrzmy teraz na obraz statyczny. Widzicie?
06:31
Do you see the middle section moving down and the
96
366000
3000
Widzicie jak środkowa sekcja idzie do dołu
06:34
outer sections moving up? It's completely static.
97
369000
2000
a zewnętrzne do góry? Obraz jest
06:38
It's a static image. How many people see this
98
373000
2000
całkowicie nieruchomy.Ilu z Was to widzi?
06:40
illusion? It's completely static.
99
375000
4000
Obraz jest całkowicie nieruchomy.
06:46
Right. Now, when -- it's interesting that when we
100
381000
3000
Dobrze.Interesujące jest, że gdy patrzymy na
06:49
look at an image we see, you know, color, depth,
101
384000
3000
jakiś obraz, widzimy kolor, głębokość,
06:53
texture. And you can look at this whole scene and
102
388000
3000
teksturę.Możemy spojrzeć na cały obraz i
06:56
analyze it. You can see the woman is in closer than
103
391000
3000
zanalizować go.Możecie zobaczyć, że kobieta
06:59
the wall and so forth. But the whole thing is
104
394000
2000
jest bliżej niż ściana itd.Ale całość jest
07:01
actually flat. It's painted. It's trompe l'oeil.
105
396000
4000
kompletnie płaska, namalowana.To trompe l'oeil.
07:06
And it was such a good trompe l'oeil that people
106
401000
2000
I jest to tak dobry obraz, że ludzie
07:08
got irritated when they tried to talk to the
107
403000
2000
irytowali się, gdy próbowali rozmawiać
07:10
woman and she wouldn't respond.
108
405000
2000
z tą kobietą a ona nie odpowiadała.
07:15
Now, you can make design mistakes. Like this
109
410000
4000
Można też popełnić błędy w projektowaniu.
07:19
building in New York. So that when you see it from
110
414000
5000
Jak ten budynek w NY.Gdy patrzy się z jednej strony
07:25
this side, it looks like the balconies tilt up,
111
420000
3000
balkony wydają się być skierowane ku górze,
07:28
and when you walk around to the other side it
112
423000
2000
a z drugiej strony jakby
07:30
looks like the balconies go down. So there are
113
425000
4000
były skierowane ku dołowi.Więc są przypadki
07:35
cases where you have mistakes in design that
114
430000
2000
gdy błędy w projektowaniu zawierają
07:37
incorporate illusions.
115
432000
1000
iluzje.
07:38
Or, you take this particular un-retouched
116
433000
3000
Lub ta nieretuszowana fotografia.
07:41
photograph. Now, interestingly enough, I get a lot
117
436000
7000
Co ciekawe dostaję dużo e-maili od ludzi
07:49
of emails from people who say, "Is there any
118
444000
2000
z pytaniem:"Czy jest jakaś różnica w
07:51
perceptual difference between males and females?"
119
446000
4000
percepcji kobiet i mężczyzn?"
07:56
And I really say, "No." I mean, women can navigate
120
451000
2000
Odpowiadam: "Nie."Kobiety potrafią iść przez
07:58
through the world just as well as males can -- and
121
453000
3000
świat równie dobrze jak mężczyźni.Czemuż
08:01
why wouldn't they? However, this is the one
122
456000
2000
miało by być inaczej?Jednak, z tą iluzją
08:03
illusion that women can consistently do better
123
458000
3000
kobiety radzą sobie znacznie lepiej niż
08:06
than males: in matching which head because they
124
461000
3000
mężczyźni:przypisując głowę do ciała
08:09
rely on fashion cues. They can match the hat.
125
464000
3000
polegają na modzie.Dopasowują kapelusz.
08:15
Okay, now getting to a part -- I want to show
126
470000
2000
Przechodząc do innej części, chcę
08:17
design in illusions. I believe that the first
127
472000
3000
pokazać jak zaprojektowane są iluzje.
08:20
example of illusions being used purposely was by
128
475000
5000
Pierwszą iluzją użytą z rozmysłem był
08:25
da Vinci in this anamorphic image of an eye. So
129
480000
5000
anamorficzny obraz oka da Vinciego.
08:31
that when you saw from one little angle was like
130
486000
2000
Patrząc z odpowiedniego kąta wyłania się obraz.
08:34
this. And this little technique got popular in the
131
489000
3000
Ta technika zyskała popularność w XVI i XVII
08:37
16th century and the 17th century to disguise
132
492000
3000
wieku aby zamaskować ukryte treści.
08:40
hidden meanings, where you could flip the image and
133
495000
3000
Kiedy spojrzymy na obraz z odpowiedniego
08:43
see it from one little point of view like this.
134
498000
4000
kąta, widzimy coś nowego.
08:48
But these are early incorporations of illusions
135
503000
2000
Są to wczesne użycia iluzji
08:51
brought to -- sort of high point with Hans
136
506000
2000
doprowadzone do mistrzostwa w
08:53
Holbein's "Ambassadors." And Hans Holbein worked
137
508000
3000
"Ambasadorach" Hansa Holbeina, który pracował
08:56
for Henry VIII. This was hung on a wall where you
138
511000
4000
dla Henryka VIII.Ten obraz wisiał na ścianie;
09:00
could walk down from the stair and you can see
139
515000
2000
schodząc ze schodów można zobaczyć
09:02
this hidden skull.
140
517000
1000
ukrytą czaszkę.
09:06
All right, now I'm going to show you some
141
521000
1000
Dobrze, teraz pokaże Wam kilku
09:09
designers who work with illusions to give that
142
524000
2000
projektantów, którzy pracowali przy iluzjach
09:11
element of surprise. One of my favorites is Scott
143
526000
3000
aby zaskoczyć ludzi.Jednym z mych ulubionych
09:14
Kim. I worked with Scott to create some illusions
144
529000
4000
jest Scott Kim.Pracowałem ze Scottem przy
09:18
for TED that I hope you will enjoy. We have one
145
533000
5000
iluzjach dla TED, mam nadzieję, że je polubicie.
09:23
here on TED and happiness.
146
538000
3000
Jedna jest o TED i szczęściu.
09:41
OK now. Arthur [Ganson] hasn't talked yet, but his is
147
556000
3000
Arthur Ganson jeszcze nie miał prezentacji, ale
09:44
going to be a delightful talk and he has some of
148
559000
3000
na pewno będzie świetna.Ma on ze sobą
09:47
his really fantastic machines outside. And so, we
149
562000
6000
znakomite maszyny.Więc, Scott stworzył
09:54
-- Scott created this wonderful tribute to Arthur
150
569000
3000
ten wspaniały hołd dla
09:57
Ganson.
151
572000
1000
A. Gansona
10:09
Well, there's analog and digital. Thought that
152
584000
8000
Cóż, mamy tu słowa: "analogowe" i "cyfrowe".
10:17
was appropriate here.
153
592000
1000
Pomyśleliśmy, że będzie pasować.
10:23
And figure goes to ground.
154
598000
2000
Słowa schodzą w dół.
10:38
And for the musicians.
155
613000
1000
Coś dla muzyków.
10:59
And of course, since happiness -- we want "joy to the
156
634000
2000
I oczywiście, szczęście; przecież chcemy
11:01
world."
157
636000
1000
"radości dla świata."
11:11
Now, another great designer -- he's very well
158
646000
2000
Kolejny wspaniały projektant, bardzo znany
11:13
known in Japan -- Shigeo Fukuda. And he just
159
648000
5000
w Japonii, Shigeo Fukuda.Tworzy wspaniałe
11:18
builds some fantastic things. This is simply
160
653000
2000
rzeczy.Po prostu zadziwiające.
11:20
amazing. This is a pile of junk that when you view
161
655000
7000
Sterta złomu, ale patrząc
11:27
it from one particular angle, you see its
162
662000
9000
z odpowiedniego kąta widać
11:36
reflection in the mirror as a perfect piano.
163
671000
2000
lustrzany obraz doskonałego pianina.
11:54
Pianist transforms to violinist.
164
689000
10000
Pianista zmienia się w wiolonczelistę.
12:07
This is really wild. This assemblage of forks,
165
702000
5000
Naprawdę odjazdowe.Zbiór widelców,
12:13
knives and spoons and various cutlery, welded
166
708000
3000
noży i łyżek i wszelakich sztućców, zespawanych
12:16
together. It gives a shadow of a motorcycle. You learn
167
711000
12000
daje cień motocykla.
12:29
something in the sort of thing that I do, which
168
724000
2000
W mojej pracy przekonałem się
12:32
is there are people out there with a lot of time
169
727000
1000
że istnieją ludzie z mnóstwem
12:34
on their hands.
170
729000
1000
wolnego czasu.
12:39
Ken Knowlton does wonderful composite images, like
171
734000
5000
Ken Knowlton tworzy wspaniałe kompozycje,np.
12:45
creating Jacques Cousteau out of seashells --
172
740000
2000
Jacques Cousteau z muszelek, nie
12:47
un-retouched seashells, but just by rearranging
173
742000
2000
obrabianych, tylko ułożonych w specjalnej
12:49
them. He did Einstein out of dice because, after
174
744000
4000
kompozycji. Einsteina z kostek, gdyż
12:53
all, Einstein said, "God does not play dice with
175
748000
3000
ten powiedział:"Bóg nie gra ze wszechświatem w kości."
12:56
the universe." Bert Herzog out of un-retouched
176
751000
4000
Bert Herzog stworzony z nie obrabianych
13:01
keyboards. Will Shortz, crossword puzzle. John
177
756000
5000
klawiszy. Will Shortz jako krzyżówka.
13:06
Cederquist does these wonderful trompe l'oeil
178
761000
3000
John Cederquist tworzy wspaniałe
13:10
cabinets.
179
765000
1000
szafki- trompe l'oeil.
13:12
Now, I'm going to skip ahead since I'm sort of running
180
767000
2000
Muszę troszkę przyśpieszyć, bo czas ucieka.
13:14
[behind]. I want to show you quickly what I've
181
769000
2000
Chcę Wam szybko pokazać, co
13:17
created, some new type of illusions. I've done
182
772000
5000
stworzyłem.Iluzje nowego typu.
13:22
something with taking the Pixar-type illusions. So
183
777000
4000
Użyłem iluzji typu Pixar.Więc, widzicie
13:26
you see these kids the same size here, running
184
781000
4000
dzieci tego samego wzrostu biegnące
13:30
down the hall. The two table tops of the same size.
185
785000
3000
korytarzem.Dwa stoły tego samego rozmiaru.
13:33
They're looking out two directions at once. You
186
788000
4000
Dzieci patrzą w różnych kierunkach. Większy
13:37
have a larger piece fitting in with a smaller. And
187
792000
7000
klocek w mniejszym. Coś dającego do
13:44
that's something for you to think about, all
188
799000
2000
myślenia, prawda?
13:46
right? So you see larger pieces fitting in within
189
801000
2000
Widzicie większe kawałki w mniejszych.
13:48
smaller pieces here. Does everyone see that? Which
190
803000
4000
Wszyscy widzą?Przecież to niemożliwe.
13:52
is impossible. You can see the two kids are
191
807000
5000
Dzieci patrzą symultanicznie w dwóch
13:57
looking out simultaneously out of two different
192
812000
2000
różnych kierunkach.
13:59
directions at once. Now can you believe these two
193
814000
6000
Uwierzycie, że te dwa stoły są jednakowej
14:06
table tops are the same size and shape? They are.
194
821000
4000
wielkości? Są.
14:10
So, if you measured them, they would be. And as I say,
195
825000
6000
Zmierzcie je, to się przekonacie, że są.
14:16
those two figures are identical in size and shape.
196
831000
3000
Zarówno rozmiar jak i kształt są identyczne.
14:22
And it's interesting, by doing this in this sort
197
837000
4000
Ciekawe że poprzez wykonanie komputerowe
14:26
of rendered fashion, how much stronger the
198
841000
3000
te iluzje stają się silniejsze.
14:29
illusions are. Any case, I hope this has brought
199
844000
2000
W każdym razie, mam nadzieję
14:31
you a little joy and happiness, and if you're
200
846000
2000
że prezentacja sprawiła Wam trochę
14:33
interested in seeing more cool effects, see me
201
848000
3000
radości i szczęścia.Jeśli chcecie więcej,
14:36
outside. I'd be happy to show you lots of things.
202
851000
2000
znajdźcie mnie.Z radością pokażę Wam więcej.
ABOUT THE SPEAKER
Al Seckel - Master of visual illusionsAl Seckel explored how eye tricks can reveal the way the brain processes visual information -- or fails to do so. Among his other accomplishments: He co-created the Darwin Fish.
Why you should listen
Al Seckel took great delight in visual illusions and the brain mechanics that they reveal. The author of many books and articles, he also designed interactive museum exhibits around the world that allow visitors to play with illusions and understand how they work.
A noted lecturer, he was a member of the Edge Foundation, a founder of the Southern California Skeptics, a campaigner against the teaching of creationism in public schools -- and co-creator of the Darwin Fish. Seckel died in 2015. Watch his 2010 talk from TEDxUSC: "[Y]Our Mind's Eye" >>
Note: A previous version of this biography described Seckel as a "cognitive neuroscientist," which was not accurate.
Al Seckel | Speaker | TED.com