TEDGlobal 2010
Joseph Nye: Global power shifts
Joseph Nye o globalnych zmianach równowagi sił
Filmed:
Readability: 3.9
1,154,176 views
Joseph Nye, historyk i dyplomata, przedstawia nam globalne spojrzenie na zmiany w równowadze sił miedzy USA i Chinami oraz implikacje spowodowane zmianami w dystrybucji sił ekonomicznych, politycznych i tzw. "miękkich".
Joseph Nye - Diplomat
The former assistant secretary of defense and former dean of Harvard's Kennedy School of Government, Joseph Nye offers sharp insights into the way nations take and cede power. Full bio
The former assistant secretary of defense and former dean of Harvard's Kennedy School of Government, Joseph Nye offers sharp insights into the way nations take and cede power. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm going to talk to you
0
0
2000
Będę mówił
00:17
about power in this 21st century.
1
2000
2000
o rozkładzie sił w XXI wieku.
00:19
And basically, what I'd like to tell you
2
4000
3000
Przede wszystkim chcę powiedzieć,
00:22
is that power is changing,
3
7000
3000
że rozkład sił się zmienia.
00:25
and there are two types of changes
4
10000
2000
i są dwa typy zmian
00:27
I want to discuss.
5
12000
2000
o których będziemy mówić.
00:29
One is power transition,
6
14000
3000
Pierwsza to zmiana równowagi sił
00:32
which is change of power amongst states.
7
17000
3000
między państwami.
00:35
And there the simple version of the message
8
20000
3000
I w uproszczeniu,
00:38
is it's moving from West to East.
9
23000
3000
przemieszcza się ona z Zachodu na Wschód.
00:41
The other is power diffusion,
10
26000
3000
Drugi typ to dyfuzja sił,
00:44
the way power is moving
11
29000
2000
czyli proces, w którym
00:46
from all states West or East
12
31000
2000
wszystkie państwa, wschodnie i zachodnie
00:48
to non-state actors.
13
33000
3000
tracą wpływy na rzecz aktorów nie-państwowych.
00:51
Those two things
14
36000
2000
Te dwie rzeczy
00:53
are the huge shifts of power
15
38000
2000
reprezentują wielkie zmiany sił
00:55
in our century.
16
40000
2000
w naszym wieku.
00:57
And I want to tell you about them each separately
17
42000
3000
I chcę każdą z nich omówić osobno,
01:00
and then how they interact
18
45000
2000
jak będą na siebie oddziaływać
01:02
and why, in the end, there may be some good news.
19
47000
3000
i wreszcie, dlaczego może to być dobra wiadomość.
01:06
When we talk about power transition,
20
51000
3000
Kiedy rozmawiamy o globalnych zmianach w równowadze sił
01:09
we often talk about the rise of Asia.
21
54000
3000
często odnosimy się do wzrostu znaczenia Azji
01:13
It really should be called
22
58000
2000
Ale tak naprawdę powinniśmy mówić
01:15
the recovery or return of Asia.
23
60000
2000
o odrodzeniu lub powrocie Azji.
01:17
If we looked at the world
24
62000
2000
Jeżeli spojrzymy na Świat
01:19
in 1800,
25
64000
2000
w roku 1800,
01:21
you'd find that more than half of the world's people
26
66000
3000
ponad połowa światowej populacji
01:24
lived in Asia
27
69000
2000
mieszkała w Azji
01:26
and they made more than half the world's product.
28
71000
3000
i wytwarzała ponad połowę światowej produkcji
01:29
Now fast forward to 1900:
29
74000
3000
a teraz przenieśmy się do roku 1900:
01:32
half the world's people -- more than half -- still live in Asia,
30
77000
3000
ponad połowa nadal mieszka w Azji,
01:35
but they're now making
31
80000
2000
ale wytwarza
01:37
only a fifth of the world's product.
32
82000
2000
tylko piątą część światowej produkcji.
01:39
What happened? The Industrial Revolution,
33
84000
3000
Co się stało? Rewolucja Przemysłowa,
01:42
which meant that all of a sudden,
34
87000
2000
która nagle uczyniła
01:44
Europe and America
35
89000
2000
z Europy i Ameryki
01:46
became the dominant center of the world.
36
91000
3000
dominujące centrum Świata.
01:49
What we're going to see in the 21st century
37
94000
3000
W XIXw. zobaczmymy
01:52
is Asia gradually returning
38
97000
3000
stopniowy powrót Azji
01:55
to being more than half of the world's population
39
100000
3000
jako miejsca gdzie ponad połowa ludności
01:58
and more than half of the world's product.
40
103000
3000
wytwarza ponad połowę globalnej produkcji.
02:02
That's important and it's an important shift.
41
107000
3000
To jest ważne i to jest istotna zmiana.
02:05
But let me tell you a little bit about
42
110000
2000
Ale pozwólcie, że powiem
02:07
the other shift that I'm talking about,
43
112000
2000
o kolejnej zmianie, która ma miejsce,
02:09
which is power diffusion.
44
114000
2000
a mianowiecie o dyfuzji sił.
02:11
To understand power diffusion
45
116000
3000
Aby zrozumieć na czym to polega
02:14
put this in your mind:
46
119000
2000
należy zwrócić uwagę na kilka czynników:
02:16
computing and communications costs
47
121000
3000
koszty mocy obliczeniowej i komunikacji
02:19
have fallen a thousandfold
48
124000
3000
spadły tysiąckrotnie
02:22
between 1970
49
127000
2000
między rokiem 1970
02:24
and the beginning of this century.
50
129000
2000
i początkiem bieżącego stulecia.
02:26
Now that's a big abstract number.
51
131000
2000
To jest wielka, abstrakcyjna liczba,
02:28
But to make it more real,
52
133000
2000
ale żeby to przybliżyć,
02:30
if the price of an automobile
53
135000
2000
porównajmy to do cen samochodów
02:32
had fallen as rapidly
54
137000
2000
gdyby spadały równie szybko
02:34
as the price of computing power,
55
139000
2000
jak moc obliczeniowa
02:36
you could buy a car today
56
141000
2000
samochód kosztowałby dzisiaj
02:38
for five dollars.
57
143000
2000
5 dolarów.
02:40
Now when the price of any technology
58
145000
2000
Kiedy cena dowolnej technologii
02:42
declines that dramatically,
59
147000
3000
tak raptownie spada,
02:45
the barriers to entry go down.
60
150000
3000
obniża się również bariera wejścia;
02:48
Anybody can play in the game.
61
153000
2000
każdy może uczestniczyć w grze.
02:50
So in 1970,
62
155000
2000
Więc w roku 1970,
02:52
if you wanted to communicate
63
157000
2000
jeżeli chiałbym nawiązać połączenie
02:54
from Oxford to Johannesburg
64
159000
2000
między Oksfordem a Johannesburgiem,
02:56
to New Delhi
65
161000
2000
a New Delhi
02:58
to Brasilia
66
163000
2000
i Brazylią
03:00
and anywhere simultaneously,
67
165000
3000
i jakimkolwiek miejscem, równocześnie
03:03
you could do it.
68
168000
2000
było to możliwe,
03:05
The technology was there.
69
170000
2000
technologia była dostępna.
03:07
But to be able to do it,
70
172000
2000
Ale żeby móc sobie na to pozwolić,
03:09
you had to be very rich --
71
174000
2000
należało być badzo bogatym --
03:11
a government, a multinational corporation,
72
176000
3000
rząd, miedzynarodowa korporacja,
03:14
maybe the Catholic Church --
73
179000
3000
może Kosciół Katolicki --
03:17
but you had to be pretty wealthy.
74
182000
2000
w kazdym razie trzeba było być zamożnym.
03:19
Now, anybody has that capacity,
75
184000
3000
Teraz każdy dysponuje możliwościami,
03:22
which previously was restricted by price
76
187000
3000
które wcześniej były zarezerwowane (poprzez cenę)
03:25
just to a few actors.
77
190000
3000
wyłącznie dla kilku podmiotów,
03:28
If they have the price of entry into an Internet cafe --
78
193000
3000
jeżeli stać Cię na wejście do kafejki internetowej --
03:31
the last time I looked, it was something like a pound an hour --
79
196000
3000
ostatnim razem kiedy sprawdzałem, było to ok. 4 zł za godzinę --
03:34
and if you have Skype, it's free.
80
199000
3000
a jeżeli używasz Skype'a, połączenie jest darmowe.
03:37
So capabilities
81
202000
2000
Więc możliwości,
03:39
that were once restricted
82
204000
2000
które kiedyś były zarezerwowane
03:41
are now available to everyone.
83
206000
2000
są dostępne dla wszystkich.
03:43
And what that means
84
208000
2000
I to nie oznacza,
03:45
is not that the age of the State is over.
85
210000
4000
że era państw narodowych dobiega końca,
03:49
The State still matters.
86
214000
2000
państwo nadal ma znaczenie,
03:51
But the stage is crowded.
87
216000
2000
ale na scenie robi się tłoczno.
03:53
The State's not alone. There are many, many actors.
88
218000
3000
Nie tylko państwo stoi na scenie. Jest wielu innych aktorów.
03:56
Some of that's good:
89
221000
2000
Część z nich jest dobra.
03:58
Oxfam,
90
223000
2000
Oxfam,
04:00
a great non-governmental actor.
91
225000
2000
wspaniały aktor pozarządowy.
04:02
Some of it's bad:
92
227000
2000
Część zła.
04:04
Al Qaeda, another non-governmental actor.
93
229000
3000
Al Kaida, inny pozarządowy aktor.
04:07
But think of what it does
94
232000
2000
Ale pomyślcie jak to zmienia
04:09
to how we think in traditional terms and concepts.
95
234000
3000
sposób naszego myślenia.
04:12
We think in terms of war
96
237000
2000
Myślimy o wojnie
04:14
and interstate war.
97
239000
2000
jak starciu państw narodowych.
04:16
And you can think back to 1941
98
241000
3000
W roku 1941,
04:19
when the government of Japan
99
244000
2000
rząd Japonii
04:21
attacked the United States at Pearl Harbor.
100
246000
3000
zaatakował Stany Zjednoczone w Pearl Harbor.
04:24
It's worth noticing
101
249000
2000
Warto zauważyć,
04:26
that a non-state actor
102
251000
2000
że niepaństwowy aktor
04:28
attacking the United States in 2001
103
253000
3000
atakując Stany Zjednoczone w roku 2001
04:31
killed more Americans
104
256000
2000
zabił więcej Amerykanów
04:33
than the government of Japan did in 1941.
105
258000
3000
niż rząd Japonii w 1941.
04:36
You might think of that
106
261000
2000
Można to określić jako
04:38
as the privatization of war.
107
263000
2000
prywatyzację wojny.
04:40
So we're seeing a great change
108
265000
3000
Więc widzimy olbrzymią zmianę
04:43
in terms of diffusion of power.
109
268000
3000
w kategoriach dyfuzji globalnych sił.
04:46
Now the problem is
110
271000
3000
Ale problemem jest,
04:49
that we're not thinking about it in very innovative ways.
111
274000
3000
że nie patrzymy na to w nowatorski sposób.
04:52
So let me step back
112
277000
2000
Więc pozwólcie, że zatrzymam się
04:54
and ask: what's power?
113
279000
2000
i zapytam: czym jest siła?
04:56
Power is simple the ability
114
281000
2000
Siła, to poprostu umiejętność
04:58
to affect others
115
283000
2000
wywierania wpływu
05:00
to get the outcomes you want,
116
285000
2000
w celu otrzymania pożądanych rezultatów,
05:02
and you can do it in three ways.
117
287000
2000
i można to zrobić na trzy sposoby.
05:04
You can do it with threats
118
289000
2000
Za pomocą gróźb,
05:06
of coercion, "sticks,"
119
291000
2000
przemocy -- przysłowiowy "kij",
05:08
you can do it with payments,
120
293000
2000
za pomocą zapłaty --
05:10
"carrots,"
121
295000
2000
czyli "marchewki",
05:12
or you can do it by getting others
122
297000
2000
lub za pomocą namawiania innych
05:14
to want what you want.
123
299000
2000
do tego, żeby chcieli zrobić to co chcemy.
05:16
And that ability to get others to want what you want,
124
301000
3000
I tą umiejętność skłanainia innych do przyjęcia tych samych celów,
05:19
to get the outcomes you want
125
304000
2000
do dążenia do rezultatów, których sami pożądamy,
05:21
without coercion or payment,
126
306000
2000
bez gróźb lub zapłaty,
05:23
is what I call soft power.
127
308000
3000
nazywamy "miękką" siłą.
05:26
And that soft power has been much neglected
128
311000
3000
I ta "miękka" siła była dotychczas pomijana
05:29
and much misunderstood,
129
314000
2000
i źle rozumiana.
05:31
and yet it's tremendously important.
130
316000
3000
A jednak jest niesamowicie istotna.
05:34
Indeed, if you can learn
131
319000
3000
W istocie, umiejętność
05:37
to use more soft power,
132
322000
2000
wykorzystywania "miękkiej" siły oddziaływania,
05:39
you can save a lot
133
324000
2000
może oszczędzić
05:41
on carrots and sticks.
134
326000
2000
sporo patyków i marchewek.
05:43
Traditionally, the way people thought about power
135
328000
3000
Tradycyjnie, sposób, w jaki ludzie myślą o wywieraniu wpływu,
05:46
was primarily in terms of military power.
136
331000
3000
sporowadza się głównie do potencjału militarnego.
05:50
For example, the great Oxford historian
137
335000
2000
Na przykład, wielki Oksfordzki historyk,
05:52
who taught here at this university, A.J.P. Taylor,
138
337000
3000
który wykładał tutaj, A.J.P. Taylor,
05:55
defined a great power
139
340000
3000
zdefiniował potęgę
05:58
as a country able to prevail in war.
140
343000
3000
jako kraj, który jest w stanie wygrać wojnę.
06:02
But we need a new narrative
141
347000
2000
Ale dzisiaj potrzebujemy nowej narracji
06:04
if we're to understand power in the 21st century.
142
349000
2000
jeżeli mamy zrozumieć rozkład sił w XXI wieku.
06:06
It's not just prevailing at war,
143
351000
2000
Nie chodzi jedynie o zwycięstwo w wojnie,
06:08
though war still persists.
144
353000
3000
chociaż z wojną nadal mamy do czynienia.
06:11
It's not whose army wins;
145
356000
2000
Nie chodzi tylko o to, czyja armia wygra;
06:13
it's also whose story wins.
146
358000
3000
lecz również, czyja historia zwycięży.
06:16
And we have to think much more in terms of narratives
147
361000
3000
I powinniśmy myśleć bardziej w kategoriach narracji
06:19
and whose narrative is going to be effective.
148
364000
3000
i jej efektywności.
06:23
Now let me go back
149
368000
2000
Teraz powrócę
06:25
to the question
150
370000
2000
do kwestii
06:27
of power transition
151
372000
2000
zmian równowagi sił
06:29
between states
152
374000
2000
między państwami
06:31
and what's happening there.
153
376000
2000
i tego co się z tym wiąże.
06:33
the narratives that we use now
154
378000
2000
Narracja którą dzisiaj stosujemy
06:35
tend to be the rise and fall
155
380000
2000
odnosi się do wzrostu i upadku
06:37
of the great powers.
156
382000
2000
wielkich potęg
06:39
And the current narrative is all about
157
384000
2000
a centrum uwagi skupia się
06:41
the rise of China
158
386000
2000
na wzroście znaczenia Chin
06:43
and the decline of the United States.
159
388000
3000
kosztem Stanów Zjednoczonych.
06:46
Indeed, with the 2008 financial crisis,
160
391000
2000
W rzeczy samej, z kryzysem finansowym z 2008 roku,
06:48
many people said this was
161
393000
2000
wiele osób dochodzi do wniosku,
06:50
the beginning of the end of American power.
162
395000
2000
że widzimy początek końca amerykańskiej potęgi.
06:52
The tectonic plates
163
397000
2000
Płyty tektoniczne
06:54
of world politics were shifting.
164
399000
3000
światowej polityki się przemieszczają.
06:57
And president Medvedev of Russia, for example,
165
402000
2000
Prezydent Miedwiediew, na przykład,
06:59
pronounced in 2008
166
404000
2000
zapowiedział w 2008,
07:01
this was the beginning of the end
167
406000
2000
że to koniec dominacji
07:03
of United States power.
168
408000
2000
USA,
07:05
But in fact,
169
410000
2000
ale w rzeczywistości
07:07
this metaphor of decline
170
412000
2000
ta metafora upadku
07:09
is often very misleading.
171
414000
2000
jest błędna.
07:11
If you look at history, in recent history,
172
416000
3000
Jeżeli przyjrzymy się historii, najnowszej historii,
07:14
you'll see the cycles of belief
173
419000
2000
dojdziemy do wniosku, że cykle wiary
07:16
in American decline
174
421000
2000
w upadek Ameryki
07:18
come and go every 10 or 15 years or so.
175
423000
3000
przychodzą i mijają mniej więcej co 10-15 lat
07:22
In 1958,
176
427000
2000
W 1958 roku,
07:24
after the Soviets put up Sputnik,
177
429000
2000
Wystrzelenie Sputnika
07:26
it was "That's the end of America."
178
431000
2000
oznaczało "Koniec Ameryki"
07:28
In 1973, with the oil embargo
179
433000
2000
W 1973, kryzys naftowy
07:30
and the closing of the gold window,
180
435000
3000
i schyłek złotego wieku
07:33
that was the end of America.
181
438000
2000
również oznaczał koniec Ameryki.
07:35
In the 1980s,
182
440000
2000
W latach osiemdziesiątych
07:37
as America went through a transition in the Reagan period,
183
442000
2000
w trakcie prezydentury Regana, która przeprowadziła Amerykę
07:39
between the rust belt economy of the midwest
184
444000
3000
od zardzewiałej ekonomii środkowego zachodu
07:42
to the Silicon Valley economy of California,
185
447000
3000
do doliny krzemowej w Kaliforni
07:45
that was the end of America.
186
450000
3000
to był koniec Ameryki.
07:48
But in fact, what we've seen
187
453000
2000
Ale jak wiemy,
07:50
is none of those were true.
188
455000
3000
żadna z tych przepowiedni się nie sprawdziła.
07:53
Indeed, people were over-enthusiastic
189
458000
3000
W zasadzie, ludzie byli poprostu zbyt entuzjastyczni
07:56
in the early 2000s,
190
461000
2000
na początku XXI wieku,
07:58
thinking America could do anything,
191
463000
2000
myśląc, że Ameryka może wszystko,
08:00
which led us into some disastrous
192
465000
2000
co doprowadziło nas do kilku katastrofalnych przygód
08:02
foreign policy adventures,
193
467000
2000
w polityce zagranicznej
08:04
and now we're back to decline again.
194
469000
2000
i teraz znów znajdujemy się w odwrocie.
08:06
The moral of this story
195
471000
2000
Morał tej historii
08:08
is all these narratives about rise and fall and decline
196
473000
3000
sprowadza się do tego, że opowieści o wzrostach i upadkach
08:11
tell us a lot more about psychology
197
476000
3000
mówią nam o wiele wiecej o psychologii
08:14
than they do about reality.
198
479000
2000
niż o rzeczywistości.
08:16
If we try to focus on the reality,
199
481000
3000
Jeżeli spróbujemy odniesć się do faktów
08:19
then what we need to focus on
200
484000
2000
to musimy skupić się
08:21
is what's really happening
201
486000
2000
na tym co naprawdę ma miejsce
08:23
in terms of China and the United States.
202
488000
3000
w relacji między Chinami i USA.
08:27
Goldman Sachs has projected
203
492000
2000
Goldman Sachs zapowiada,
08:29
that China, the Chinese economy,
204
494000
3000
że Chiny, ekonomia Chin
08:32
will surpass that of the U.S.
205
497000
3000
prześcignie ekonomię USA
08:35
by 2027.
206
500000
2000
w roku 2027.
08:37
So we've got, what,
207
502000
2000
To rozumiemy.
08:39
17 more years to go or so
208
504000
2000
Mniej więcej 17 lat
08:41
before China's bigger.
209
506000
2000
nim Chiny nas prześcigną.
08:43
Now someday,
210
508000
2000
Ale kiedyś,
08:45
with a billion point three people getting richer,
211
510000
2000
z 1,3 miliarda bogacącej się ludności
08:47
they are going to be bigger than the United States.
212
512000
3000
Chiny muszą przescignąć USA
08:50
But be very careful about these projections
213
515000
2000
Lecz należy patrzeć krytycznie, na prognozy
08:52
such as the Goldman Sachs projection
214
517000
2000
(jak ta z Goldman Sachs),
08:54
as though that gives you an accurate picture
215
519000
3000
bo pomimo że dobrze ilustruje ona trend
08:57
of power transition in this century.
216
522000
3000
przemian w dystrybucji sił XIX wieku.
09:00
Let me mention three reasons why it's too simple.
217
525000
3000
Pozwólcie, że przedstawię 3 powody dla których takie myślenie może prowadzić do pochopnych wniosków:
09:03
First of all, it's a linear projection.
218
528000
3000
Po pierwsze, jest to prognoza liniowa.
09:06
You know, everything says,
219
531000
2000
Wszystko wskazuje,
09:08
here's the growth rate of China, here's the growth rate of the U.S.,
220
533000
2000
że stopa wzrostu Chin, tu jest stopa wzrostu USA,
09:10
here it goes -- straight line.
221
535000
2000
tu się przecinają -- proste.
09:12
History is not linear.
222
537000
2000
Ale historia nie jest liniowa.
09:14
There are often bumps along the road, accidents along the way.
223
539000
3000
Często są wyboje po drodze, wypadki się zdarzają.
09:17
The second thing is
224
542000
2000
Po drugie,
09:19
that the Chinese economy
225
544000
2000
Chińska ekonomia
09:21
passes the U.S. economy in, let's say, 2030,
226
546000
3000
dogoni amerykańską, powiedzmy w 2030,
09:24
which it may it,
227
549000
2000
to jest możliwe,
09:26
that will be a measure of total economic size,
228
551000
3000
ale to będzie wskaźnik obejmujący całość kraju,
09:29
but not of per capita income --
229
554000
2000
ale nie poziom dochodu per capita --
09:31
won't tell you about the composition of the economy.
230
556000
3000
co niewiele powie o budowie wewnętrznej takiej ekonomii
09:34
China still has large areas
231
559000
2000
w Chinach nadal są olbrzymie obszary
09:36
of underdevelopment
232
561000
2000
zacofania.
09:38
and per capita income is a better measure
233
563000
2000
A wskaźnik per capita zawsze lepiej oddaje
09:40
of the sophistication of the economy.
234
565000
2000
stopień wyrafinowania ekonomicznego.
09:42
And that the Chinese won't catch up or pass the Americans
235
567000
3000
W tej sferze Chiny nie dogonią Ameryki
09:45
until somewhere in the latter part,
236
570000
2000
wcześniej niż okolice do drugiej połowy,
09:47
after 2050, of this century.
237
572000
3000
XXI wieku.
09:50
The other point that's worth noticing
238
575000
3000
Następnie warto zauważyć
09:53
is how one-dimensional
239
578000
2000
jak jednowymiarowa
09:55
this projection is.
240
580000
2000
jest to prognoza.
09:57
You know, it looks at economic power
241
582000
2000
Pokazuje ona siłę ekonomii
09:59
measured by GDP.
242
584000
2000
mierzoną w PKB.
10:01
Doesn't tell you much about military power,
243
586000
3000
Nie mówi nic o sile militarnej,
10:04
doesn't tell you very much about soft power.
244
589000
2000
Nie mówi też wiele o "miękkim" oddziaływaniu.
10:06
It's all very one-dimensional.
245
591000
2000
Jest jedno-wymiarowa.
10:08
And also, when we think about the rise of Asia,
246
593000
3000
I kiedy mówimy o wzroście Azji,
10:11
or return of Asia
247
596000
2000
czy powrocie Azji,
10:13
as I called it a little bit earlier,
248
598000
2000
jak mówiłem wcześniej,
10:15
it's worth remembering Asia's not one thing.
249
600000
3000
należy pamiętać, że Azja to nie jest jeden byt.
10:18
If you're sitting in Japan,
250
603000
3000
Jeżeli siedzisz w Japonii,
10:21
or in New Delhi,
251
606000
2000
czy New Delhi,
10:23
or in Hanoi,
252
608000
2000
czy w Hanoi,
10:25
your view of the rise of China
253
610000
3000
Twoja perspektywa na wzrost Chin
10:28
is a little different than if you're sitting in Beijing.
254
613000
3000
jest zgoła inna, niż perspektywa Pekinu.
10:31
Indeed, one of the advantages
255
616000
2000
W zasadzie, jedną z przewag
10:33
that the Americans will have
256
618000
2000
jaką mają Amerykanie
10:35
in terms of power in Asia
257
620000
2000
w zakresie równoważenia sił w Azji
10:37
is all those countries
258
622000
2000
są wszystkie te kraje,
10:39
want an American insurance policy
259
624000
2000
które chcą amerykańskiej polisty ubezpieczeniowej
10:41
against the rise of China.
260
626000
2000
równoważącej ryzyko związane z wzrostem Chin.
10:43
It's as though Mexico and Canada
261
628000
3000
To tak jakby Meksyk i Kanada
10:46
were hostile neighbors to the United States,
262
631000
2000
były wrogimi sąsiadami dla USA,
10:48
which they're not.
263
633000
2000
a oczywiscie nie są.
10:50
So these simple projections
264
635000
2000
Więc te proste prognozy
10:52
of the Goldman Sachs type
265
637000
2000
w stylu Goldman Sachs
10:54
are not telling us what we need to know
266
639000
2000
nie mówią nam tego co chcemy wiedzieć
10:56
about power transition.
267
641000
1000
o zmianach w równowadze sił.
10:57
But you might ask, well so what in any case?
268
642000
3000
Ale możnaby spytać, co z tego?
11:00
Why does it matter? Who cares?
269
645000
2000
Jakie to ma znaczenie? Komu na tym zależy?
11:02
Is this just a game
270
647000
2000
Czy to tylko gra,
11:04
that diplomats and academics play?
271
649000
2000
w którą grają dyplomaci i akademicy?
11:06
The answer is it matters quite a lot.
272
651000
3000
Odpowiedź brzmi: to ma całkiem spore znaczenie.
11:09
Because, if you believe in decline
273
654000
2000
Dlatego że, jeżeli wierzysz w upadek
11:11
and you get the answers wrong on this,
274
656000
3000
i Twoje założenie okaże się błędne,
11:14
the facts, not the myths,
275
659000
2000
fakty, nie mity,
11:16
you may have policies which are very dangerous.
276
661000
3000
możesz przyjąć założenia które prowadzą do niebezpiecznych sytuacji.
11:19
Let me give you an example from history.
277
664000
3000
Spróbuję zilustrować to na przykładzie
11:22
The Peloponnesian War
278
667000
2000
Wojny Peloponezkiej.
11:24
was the great conflict
279
669000
2000
Był to wielki konflikt
11:26
in which the Greek city state system
280
671000
2000
w którym system greckich polis
11:28
tore itself apart
281
673000
3000
rozpadł się
11:31
two and a half millennia ago.
282
676000
3000
przed 2,5 tysiącami lat
11:34
What caused it?
283
679000
2000
Co spowodowało ten rozpad?
11:36
Thucydides, the great historian of the the Peloponnesian War,
284
681000
3000
Tukidydes, wielki historyk Wojny Peloponezkiej
11:39
said it was the rise in the power of Athens
285
684000
3000
stwierdził, że był to wzrost potęgi Aten
11:42
and the fear it created in Sparta.
286
687000
3000
i niepokój jaki wywołało to w Sparcie.
11:45
Notice both halves of that explanation.
287
690000
3000
Należy zwrócić uwagę na 2 połowy tego wyjaśnienia.
11:48
Many people argue
288
693000
2000
Wielu argumentuje
11:50
that the 21st century
289
695000
2000
że w XXI wieku
11:52
is going to repeat the 20th century,
290
697000
2000
ujrzymy powtórkę z wieku XX
11:54
in which World War One,
291
699000
3000
w którym Pierwsza Wojna Światowa,
11:57
the great conflagration
292
702000
2000
wielka konfrontacja,
11:59
in which the European state system
293
704000
2000
w której europejski system polityczny
12:01
tore itself apart
294
706000
2000
załamał się,
12:03
and destroyed its centrality in the world,
295
708000
2000
a w konsekwencji stracił swoją centralną pozycję w Świecie,
12:05
that that was caused by
296
710000
2000
co było spowodowane
12:07
the rise in the power of Germany
297
712000
2000
wzrostem potęgi Niemiec
12:09
and the fear it created in Britain.
298
714000
3000
i niepokojem jaki wywołało to w Wielkiej Brytanii.
12:12
So there are people who are telling us
299
717000
2000
Tak więc są ludzie, którzy mówią nam,
12:14
this is going to be reproduced today,
300
719000
2000
że to powtórzy się dzisiaj,
12:16
that what we're going to see
301
721000
2000
że to co ujrzymy
12:18
is the same thing now in this century.
302
723000
3000
będzie projekcją zdarzeń z XX wieku
12:21
No, I think that's wrong.
303
726000
2000
Nie. Sądzę, że to jest błąd.
12:23
It's bad history.
304
728000
2000
To złe podejście do historii.
12:25
For one thing, Germany had surpassed Britain
305
730000
2000
Po pierwsze, Niemcy w owym okresie przegoniły Wielką Brytanię
12:27
in industrial strength by 1900.
306
732000
2000
w potędze przemysłowej już w 1900 roku
12:29
And as I said earlier,
307
734000
2000
Jak mówiłem wcześniej,
12:31
China has not passed the United States.
308
736000
3000
Chiny nie przegoniły jeszcze USA.
12:34
But also, if you have this belief
309
739000
2000
Ale również, jeżeli w to wierzyć
12:36
and it creates a sense of fear,
310
741000
3000
popadniemy w stan lęku,
12:39
it leads to overreaction.
311
744000
2000
co zawsze prowadzi do przesadnych reakcji.
12:41
And the greatest danger we have
312
746000
2000
A największym zagrożeniem,
12:43
of managing this power transition
313
748000
3000
jakie napotkamy w procesie zmiany rozkładu sił
12:46
of the shift toward the East is fear.
314
751000
3000
na Wschodzie, jest strach.
12:49
To paraphrase Franklin Roosevelt
315
754000
2000
Parafrazując Franklina Roosevelt'a
12:51
from a different context,
316
756000
2000
z innego kontekstu,
12:53
the greatest thing we have to fear is fear itself.
317
758000
3000
"Jedyną rzeczą, której należy się lękać, jest sam lęk".
12:56
We don't have to fear the rise of China
318
761000
3000
Nie musimy obawiać się wzrostu Chin
12:59
or the return of Asia.
319
764000
2000
czy też powrotu Azji.
13:01
And if we have policies
320
766000
2000
Jeżeli przyjmiemy odpowiednią politykę,
13:03
in which we take it
321
768000
2000
w której przyjmiemy
13:05
in that larger historical perspective,
322
770000
2000
odpowiednio długoteminową, historyczną perspektywę,
13:07
we're going to be able
323
772000
2000
uda nam się
13:09
to manage this process.
324
774000
2000
efektywnie zarządzać tym procesem.
13:11
Let me say a word now
325
776000
2000
Teraz powiem kilka słów
13:13
about the distribution of power
326
778000
2000
o dystrybucji sił
13:15
and how it relates to power diffusion
327
780000
3000
i jak to się ma do procesu dyfuzji,
13:18
and then pull these two types together.
328
783000
2000
a nastepnie spróbuję je połączyć razem.
13:20
If you ask how is power distributed in the world today,
329
785000
3000
Gdy zastanawimy się nad dystrybucją sił w dzisiejszym Świecie,
13:23
it's distributed much like
330
788000
3000
możemy ją przedstawić jako
13:26
a three-dimensional chess game.
331
791000
3000
trójwymiarową szachownicę.
13:29
Top board:
332
794000
2000
Górna plansza:
13:31
military power among states.
333
796000
2000
reprezentować będzie równowagę sił pomiedzy państwami.
13:33
The United States is the only superpower,
334
798000
3000
USA jako jedyne mocarstwo,
13:36
and it's likely to remain that way
335
801000
2000
i najprawdopodobniej takim pozostanie
13:38
for two or three decades.
336
803000
2000
przez kolejne dwie, trzy dekady
13:40
China's not going to replace the U.S. on this military board.
337
805000
3000
Chiny nie zastąpią Stanów na tej planszy.
13:43
Middle board of this three-dimensional chess game:
338
808000
3000
Środkowa plansza reprezentować będzie
13:46
economic power among states.
339
811000
2000
siły ekonomiczne.
13:48
Power is multi-polar.
340
813000
3000
Tu rozkład jest wielobiegunowy.
13:51
There are balancers --
341
816000
2000
Są siły równoważne.
13:53
the U.S., Europe,
342
818000
2000
USA, Europa,
13:55
China, Japan
343
820000
2000
Chiny, Japonia
13:57
can balance each other.
344
822000
2000
mogą się równoważyć.
13:59
The bottom board of this three-dimensional,
345
824000
3000
Najniższa plansza tej trójwymiarowej gry,
14:02
the board of transnational relations,
346
827000
2000
to plansza relacji poza-narodowych,
14:04
things that cross borders outside the control of governments,
347
829000
3000
czyli sfera w której relacje zachodzą poza kontrolą rządów,
14:08
things like climate change, drug trade,
348
833000
3000
takie jak globalne ocieplenie, przemyt narkotyków,
14:11
financial flows,
349
836000
2000
globalne przepływy finansowe,
14:13
pandemics,
350
838000
2000
pandemie,
14:15
all these things that cross borders
351
840000
2000
wszystko co przekracza granice
14:17
outside the control of governments,
352
842000
2000
poza kontrolą państw,
14:19
there nobody's in charge.
353
844000
2000
nikt tym nie zarządza.
14:21
It makes no sense to call this unipolar
354
846000
2000
Terminy takie jak jedno czy wielo-biegunowy
14:23
or multi-polar.
355
848000
2000
tracą tu znaczenie.
14:25
Power is chaotically distributed.
356
850000
2000
Siła jest rozdzielana w sposób chaotyczny.
14:27
And the only way you can solve these problems --
357
852000
2000
I jedynym sposobem w jaki można sobie z tym radzić --
14:29
and this is where many greatest challenges
358
854000
2000
i tu czeka nas wiele największych wyzwań
14:31
are coming in this century --
359
856000
2000
bieżącego stulecia --
14:33
is through cooperation,
360
858000
2000
jest kooperacja,
14:35
through working together,
361
860000
2000
wspólne działanie,
14:37
which means that soft power becomes more important,
362
862000
3000
co oznacza, że "miękkie oddziaływanie" jest bardziej istotne,
14:40
that ability to organize networks
363
865000
2000
ta umiejętność organizowania sieci powiązań
14:42
to deal with these kinds of problems
364
867000
2000
w celu rozwiązywania problemów
14:44
and to be able to get cooperation.
365
869000
3000
i zdolność zapewnienia współpracy.
14:47
Another way of putting it
366
872000
2000
Innymi słowy,
14:49
is that as we think of power in the 21st century,
367
874000
3000
myśląc o siłach XXI wieku
14:52
we want to get away from the idea
368
877000
2000
odchodzimy od zasady
14:54
that power's always zero sum --
369
879000
2000
sił o sumie zerowej --
14:56
my gain is your loss and vice versa.
370
881000
3000
mój zysk jest Twoją stratą i vice versa.
14:59
Power can also be positive sum,
371
884000
3000
Gra sił moze również mieć wynik dodatni,
15:02
where your gain can be my gain.
372
887000
3000
gdzie mój zysk może być Twoim zyskiem.
15:05
If China develops greater energy security
373
890000
3000
Jeżeli Chiny stworzą większe bezpieczeństwo energetyczne
15:08
and greater capacity
374
893000
2000
i większą zdolność
15:10
to deal with its problems of carbon emissions,
375
895000
2000
do radzenia sobie z emisjami CO2
15:12
that's good for us
376
897000
2000
jest to dobre dla nas w takim samym stopniu
15:14
as well as good for China
377
899000
2000
jak dla Chin
15:16
as well as good for everybody else.
378
901000
2000
i wszystkich innych
15:18
So empowering China
379
903000
2000
Tak więc wspieranie Chin
15:20
to deal with its own problems of carbon
380
905000
3000
w kwestiach redukcji emisji
15:23
is good for everybody,
381
908000
3000
jest dobre dla wszystkich,
15:26
and it's not a zero sum, I win, you lose.
382
911000
3000
i to nie jest suma zerowa, ja wygram, ty przegrasz.
15:29
It's one in which we can all gain.
383
914000
2000
Jest to gra, w której wszyscy możemy coś zyskać.
15:31
So as we think about power
384
916000
2000
Więc kiedy mówimy o siłach
15:33
in this century,
385
918000
2000
w tym stuleciu,
15:35
we want to get away from this view
386
920000
2000
powinniśmy porzucić pogląd
15:37
that it's all I win, you lose.
387
922000
3000
"moja wygrana jest Twoją stratą".
15:40
Now I don't mean to be Pollyannaish about this.
388
925000
3000
Nie chcę zabrzmieć zbyt naiwnie i optymistycznie
15:43
Wars persist. Power persists.
389
928000
2000
Wojny i tarcia sił będą nadal miały miejsce.
15:45
Military power is important.
390
930000
2000
Potga militarna jest istotna.
15:47
Keeping balances is important.
391
932000
2000
Równowaga sił też ma znaczenie.
15:49
All this still persists.
392
934000
2000
To wszystko nadal będzie mieć swoje miejsce.
15:51
Hard power is there,
393
936000
2000
Twarda siła tam jest,
15:53
and it will remain.
394
938000
2000
i to sie nie zmieni.
15:55
But unless you learn how to mix
395
940000
2000
Ale jeżeli nie nauczymy się łączyć
15:57
hard power with soft power
396
942000
2000
silnych i miękkich oddziaływań
15:59
into strategies that I call smart power,
397
944000
3000
w strategie, które ja nazywam "mądrym oddziaływaniem"
16:02
you're not going to deal with the new kinds of problems
398
947000
2000
nie rozwiążemy nowych problemów
16:04
that we're facing.
399
949000
3000
przed którymi obecnie stoimy
16:07
So the key question that we need to think about as we look at this
400
952000
3000
Tak więc kluczowym pytaniem będzie
16:10
is how do we work together
401
955000
2000
sposób w jaki musimy pracować razem
16:12
to produce global public goods,
402
957000
3000
w celu wytworzenia globalnych wartości,
16:15
things from which all of us can benefit?
403
960000
3000
rzeczy, z których wszyscy skorzystamy?
16:18
How do we define our national interests
404
963000
2000
Jak określimy nasze narodowe interesy
16:20
so that it's not just zero sum,
405
965000
2000
w sposób, który nie będzie sumą zerową,
16:22
but positive sum.
406
967000
2000
a wynikiem dodatnim.
16:24
In that sense, if we define our interests,
407
969000
2000
W tym sensie, jeżeli określimy nasze interesy
16:26
for example, for the United States
408
971000
2000
na przykład, jako USA
16:28
the way Britain defined its interests in the 19th century,
409
973000
3000
w sposób w jaki Wielka Brytania określiła swoje cele w XIX wieku,
16:31
keeping an open trading system,
410
976000
3000
tworząc otwarty system handlowy,
16:34
keeping a monetary stability, keeping freedom of the seas --
411
979000
3000
stabilność systemu monetarnego, otwarte dla żeglugi morza --
16:37
those were good for Britain,
412
982000
2000
to wszystko było dobre dla Brytyjskiego Imperium
16:39
they were good for others as well.
413
984000
2000
ale służyło również innym.
16:41
And in the 21st century, you have to do an analog to that.
414
986000
3000
I w XXIw. powinniśmy zachować analogię do tego systemu.
16:44
How do we produce global public goods,
415
989000
3000
Jak tworzyć globalne dobra publiczne,
16:47
which are good for us,
416
992000
2000
które są dobre dla nas,
16:49
but good for everyone at the same time?
417
994000
2000
jak i dla innych równocześnie?
16:51
And that's going to be the good news dimension
418
996000
2000
I to będzie obszar dobrych prognoz
16:53
of what we need to think about
419
998000
2000
nowe pole rozważań
16:55
as we think of power in the 21st century.
420
1000000
3000
kiedy myślimy o siłach w XXI wieku.
16:58
There are ways to define our interests
421
1003000
3000
Są sposoby na okreslenie interesów
17:01
in which, while protecting ourselves with hard power,
422
1006000
3000
w których, zabezpieczając się militarnie,
17:04
we can organize with others in networks
423
1009000
3000
możemy równocześnie organizować sieci
17:07
to produce, not only public goods,
424
1012000
3000
nie tylko w celu tworzenia dóbr publicznych,
17:10
but ways that will enhance our soft power.
425
1015000
3000
ale również w celu efektywniejszego wywierania wpływu.
17:13
So if one looks at the statements
426
1018000
3000
Tak więc patrząc na deklaracje,
17:16
that have been made about this,
427
1021000
2000
które wygłoszono w tym zakresie,
17:18
I am impressed that when Hillary Clinton
428
1023000
2000
jestem pod wrazeniem, kiedy Hillary Clinton
17:20
described the foreign policy
429
1025000
2000
opisała politykę zagraniczną
17:22
of the Obama administration,
430
1027000
2000
Prezydenta Obamy
17:24
she said that the foreign policy of the Obama administration
431
1029000
3000
powiedziała, że polityka zagraniczna bieżącej administracji
17:27
was going to be smart power,
432
1032000
3000
będzie koncentrowała sie na "inteligentnych oddziaływaniach"
17:30
as she put it, "using all the tools
433
1035000
2000
cytując dosłownie: "używając wszystkich narzędzi
17:32
in our foreign policy tool box."
434
1037000
3000
w naszym przyborniku polityki zagranicznej"
17:36
And if we're going to deal
435
1041000
2000
I jeżeli mamy mieć do czynienia
17:38
with these two great power shifts that I've described,
436
1043000
3000
z tymi dwoma wielkimi zmianami, które opisałem,
17:41
the power shift represented by transition among states,
437
1046000
3000
zmianą równowagi sił między państwami,
17:44
the power shift represented
438
1049000
2000
zmianą równowagi sił
17:46
by diffusion of power away from all states,
439
1051000
3000
w postaci dyfuzji poza obszar rządowy,
17:49
we're going to have to develop a new narrative of power
440
1054000
3000
będziemy zmuszeni do stworzenia nowego narratywu dla sił
17:52
in which we combine hard and soft power
441
1057000
3000
które obejmują "twarde" i "miękkie" oddziaływania
17:55
into strategies of smart power.
442
1060000
3000
i tworzenia strategii dla "inteligentych oddziaływań".
17:58
And that's the good news I have. We can do that.
443
1063000
3000
I to są dobre wiadomości, które mam dla Was. Możemy to zrobić.
18:01
Thank you very much.
444
1066000
2000
Dziękuję za uwagę.
18:03
(Applause)
445
1068000
6000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Joseph Nye - DiplomatThe former assistant secretary of defense and former dean of Harvard's Kennedy School of Government, Joseph Nye offers sharp insights into the way nations take and cede power.
Why you should listen
From the window of his living room, Joseph Nye looks out on the battle green in Lexington, Massachusetts. There, just before dawn in April 1775, American minutemen and British regulars squared off, firing the first shots of the American Revolution. It's a perfect locale for Nye, whose ideas on how the struggle for power shapes the lives of nations are required reading for diplomats worldwide.
His views on the blending of hard and soft power into what he calls smart power have relevance in the day of non-state political forces (like Al-Qaeda). Nye has done much writing on how the age-old diplomatic methodologies of hard power (military force and economic payments) and soft power (persuasion and attraction) have fused into smart power and a cogent and usable diplomacy. It's the subject of his newest work, The Future of Power in the 21st Century, which provides a pragmatic roadmap for a country's foreign policy to deal with the challenges of a global information age.
Joseph Nye | Speaker | TED.com