TEDGlobal 2010
Joseph Nye: Global power shifts
Joseph Nye bàn về những thay đổi quyền lực toàn cầu
Filmed:
Readability: 3.9
1,154,176 views
Sử gia kiêm nhà ngoại giao Joseph Nye cho chúng ta thấy một tầm nhìn tổng thể về sự dịch chuyển quyền lực giữa Trung Quốc và Mỹ, liên quan tới các vấn đề toàn cầu như kinh tế, chính trị, quyền lực "mềm" và những biến động trên trường thế giới.
Joseph Nye - Diplomat
The former assistant secretary of defense and former dean of Harvard's Kennedy School of Government, Joseph Nye offers sharp insights into the way nations take and cede power. Full bio
The former assistant secretary of defense and former dean of Harvard's Kennedy School of Government, Joseph Nye offers sharp insights into the way nations take and cede power. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm going to talk to you
0
0
2000
Tôi sẽ bàn về vấn đề
00:17
about power in this 21st century.
1
2000
2000
quyền lực ở thế kỷ 21.
00:19
And basically, what I'd like to tell you
2
4000
3000
Tôi muốn nói chủ yếu là
00:22
is that power is changing,
3
7000
3000
quyền lực đang thay đổi,
00:25
and there are two types of changes
4
10000
2000
và có 2 loại thay đổi
00:27
I want to discuss.
5
12000
2000
mà tôi muốn đề cập tới.
00:29
One is power transition,
6
14000
3000
Đầu tiên là sự chuyển đổi quyền lực,
00:32
which is change of power amongst states.
7
17000
3000
mà trong đó quyền lực dịch chuyển giữa các quốc gia.
00:35
And there the simple version of the message
8
20000
3000
Có thể nói đơn giản hơn,
00:38
is it's moving from West to East.
9
23000
3000
nó đang dịch chuyển từ các quốc gia Tây phương sang Đông phương.
00:41
The other is power diffusion,
10
26000
3000
Điều thứ 2 là sự phân tán quyền lực,
00:44
the way power is moving
11
29000
2000
trong đó quyền lực dịch chuyển
00:46
from all states West or East
12
31000
2000
từ tất cả các quốc gia dù Đông dù Tây,
00:48
to non-state actors.
13
33000
3000
sang những tổ chức phi chính phủ.
00:51
Those two things
14
36000
2000
Đây là 2 dịch chuyển
00:53
are the huge shifts of power
15
38000
2000
quyền lực lớn
00:55
in our century.
16
40000
2000
ở thời đại của chúng ta.
00:57
And I want to tell you about them each separately
17
42000
3000
Và tôi muốn bàn mỗi một vấn đề một cách riêng biệt
01:00
and then how they interact
18
45000
2000
và sau đó cho thấy chúng tương tác với nhau như thế nào
01:02
and why, in the end, there may be some good news.
19
47000
3000
và cuối cùng tại sao điều đó lại có thể có lợi.
01:06
When we talk about power transition,
20
51000
3000
Khi chúng ta nói về sự dịch chuyển quyền lực,
01:09
we often talk about the rise of Asia.
21
54000
3000
ta hay để ý đến sự nổi dậy của các nước Châu Á.
01:13
It really should be called
22
58000
2000
Chúng ta nên gọi đó là
01:15
the recovery or return of Asia.
23
60000
2000
sự phục hưng hoặc sự trở lại của Châu Á.
01:17
If we looked at the world
24
62000
2000
Nếu nhìn lại thế giới
01:19
in 1800,
25
64000
2000
vào năm 1800,
01:21
you'd find that more than half of the world's people
26
66000
3000
bạn sẽ thấy rằng hơn 1 nửa dân số thế giới
01:24
lived in Asia
27
69000
2000
sống ở Châu Á
01:26
and they made more than half the world's product.
28
71000
3000
và họ sản xuất ra hơn một nửa số sản phẩm trên thế giới.
01:29
Now fast forward to 1900:
29
74000
3000
Tiến đến năm 1900:
01:32
half the world's people -- more than half -- still live in Asia,
30
77000
3000
hơn một nửa dân số vẫn sống ở Châu Á,
01:35
but they're now making
31
80000
2000
nhưng họ chỉ làm ra được
01:37
only a fifth of the world's product.
32
82000
2000
1/5 lượng sản phẩm của thế giới.
01:39
What happened? The Industrial Revolution,
33
84000
3000
Điều gì đã xảy ra? Cách Mạng Công Nghiệp,
01:42
which meant that all of a sudden,
34
87000
2000
bỗng nhiên
01:44
Europe and America
35
89000
2000
Châu Âu và Châu Mỹ
01:46
became the dominant center of the world.
36
91000
3000
trở thành trung tâm thống trị thế giới.
01:49
What we're going to see in the 21st century
37
94000
3000
Trong thế kỷ 21 này, chúng ta sẽ thấy
01:52
is Asia gradually returning
38
97000
3000
Châu Á dần dần lấy lại vị thế
01:55
to being more than half of the world's population
39
100000
3000
trở thành nơi chứa hơn một nửa dân số thế giới
01:58
and more than half of the world's product.
40
103000
3000
và làm ra hơn một nửa sản phẩm thế giới.
02:02
That's important and it's an important shift.
41
107000
3000
Đó là một sự dịch chuyển quan trọng.
02:05
But let me tell you a little bit about
42
110000
2000
Nhưng để tôi nói 1 chút về
02:07
the other shift that I'm talking about,
43
112000
2000
sự dịch chuyển khác,
02:09
which is power diffusion.
44
114000
2000
đó là sự phân tán quyền lực
02:11
To understand power diffusion
45
116000
3000
Để hiểu được sự phân tán quyền lực
02:14
put this in your mind:
46
119000
2000
bạn hãy nhớ kỹ là:
02:16
computing and communications costs
47
121000
3000
chi phí cho các dịch vụ điện toán và truyền thông
02:19
have fallen a thousandfold
48
124000
3000
đã giảm đi cả ngàn lần
02:22
between 1970
49
127000
2000
từ 1970
02:24
and the beginning of this century.
50
129000
2000
cho tới những năm đầu của thế kỷ 21.
02:26
Now that's a big abstract number.
51
131000
2000
Có vẻ như nó là một số tiền lớn nhưng trừu tượng,
02:28
But to make it more real,
52
133000
2000
để thấy rõ hơn điều này bạn thử tưởng tượng,
02:30
if the price of an automobile
53
135000
2000
nếu giá thành của 1 chiếc xe
02:32
had fallen as rapidly
54
137000
2000
giảm nhanh chóng
02:34
as the price of computing power,
55
139000
2000
như giá của các thiết bị điện tử,
02:36
you could buy a car today
56
141000
2000
thì ngày nay chỉ cần bỏ ra 5 đô la
02:38
for five dollars.
57
143000
2000
là có một chiếc xe ngon lành.
02:40
Now when the price of any technology
58
145000
2000
Vậy khi giá cả công nghệ
02:42
declines that dramatically,
59
147000
3000
đang tụt dốc chóng mặt,
02:45
the barriers to entry go down.
60
150000
3000
những rào cản trong việc tiếp cận thị trường cũng suy giảm,
02:48
Anybody can play in the game.
61
153000
2000
công ty, tổ chức nào cũng tham gia được cả.
02:50
So in 1970,
62
155000
2000
Vào năm 1970
02:52
if you wanted to communicate
63
157000
2000
Nếu bạn muốn liên lạc
02:54
from Oxford to Johannesburg
64
159000
2000
từ Oxford tới Johannesburg
02:56
to New Delhi
65
161000
2000
tới New Delhi
02:58
to Brasilia
66
163000
2000
tới Brasilia
03:00
and anywhere simultaneously,
67
165000
3000
hay tới bất cứ đâu cùng 1 lúc,
03:03
you could do it.
68
168000
2000
bạn cũng có thể làm được,
03:05
The technology was there.
69
170000
2000
công nghệ đã sẵn có.
03:07
But to be able to do it,
70
172000
2000
Nhưng để thực hiện được,
03:09
you had to be very rich --
71
174000
2000
thì bạn ắt hẳn phải giàu --
03:11
a government, a multinational corporation,
72
176000
3000
như là 1 chính phủ, 1 tập đoàn đa quốc gia,
03:14
maybe the Catholic Church --
73
179000
3000
hoặc là nhà thờ Công giáo --
03:17
but you had to be pretty wealthy.
74
182000
2000
dù gì thì bạn cũng phải có tiền có của dữ lắm.
03:19
Now, anybody has that capacity,
75
184000
3000
Nhưng ngày nay, ai cũng có thể làm được việc này,
03:22
which previously was restricted by price
76
187000
3000
lúc trước thì chỉ giới hạn ở 1 số tổ chức, tập đoàn,
03:25
just to a few actors.
77
190000
3000
bởi giá cả đắt đỏ,
03:28
If they have the price of entry into an Internet cafe --
78
193000
3000
giờ thì chỉ cần vô 1 quán cà phê internet --
03:31
the last time I looked, it was something like a pound an hour --
79
196000
3000
lần cuối cùng tôi để ý là chỉ mất 1 bảng Anh 1 giờ--
03:34
and if you have Skype, it's free.
80
199000
3000
còn nếu bạn có Skype, thì hoàn toàn miễn phí.
03:37
So capabilities
81
202000
2000
Vậy công nghệ
03:39
that were once restricted
82
204000
2000
mà một thời bị giới hạn
03:41
are now available to everyone.
83
206000
2000
nay đã sẵn có cho mọi người.
03:43
And what that means
84
208000
2000
Và điều đó
03:45
is not that the age of the State is over.
85
210000
4000
không có nghĩa là thời đại của chính quyền đã qua.
03:49
The State still matters.
86
214000
2000
Chính quyền vẫn có sức ảnh hưởng.
03:51
But the stage is crowded.
87
216000
2000
Nhưng cuộc chơi đã có nhiều người tham gia hơn.
03:53
The State's not alone. There are many, many actors.
88
218000
3000
Chính quyền không đứng 1 mình, còn rất rất nhiều những tổ chức khác.
03:56
Some of that's good:
89
221000
2000
Một số trong đó hoạt động tuyệt vời.
03:58
Oxfam,
90
223000
2000
như Oxfam,
04:00
a great non-governmental actor.
91
225000
2000
là một tổ chức phi chính phủ tốt.
04:02
Some of it's bad:
92
227000
2000
Một số khác thì lại tệ hại.
04:04
Al Qaeda, another non-governmental actor.
93
229000
3000
Al Qaeda, một tổ chức phi chính phủ khác.
04:07
But think of what it does
94
232000
2000
Nhưng nghĩ về những gì nó gây nên
04:09
to how we think in traditional terms and concepts.
95
234000
3000
cho tới việc chúng ta nghĩ như thế nào về những điều khoản và khái niệm truyền thống.
04:12
We think in terms of war
96
237000
2000
Chúng ta nghĩ về chiến tranh
04:14
and interstate war.
97
239000
2000
và chiến tranh giữa các quốc gia.
04:16
And you can think back to 1941
98
241000
3000
Và nhìn lại năm 1941,
04:19
when the government of Japan
99
244000
2000
khi chính phủ Nhật Bản
04:21
attacked the United States at Pearl Harbor.
100
246000
3000
tấn công quân Mỹ ở trận Trân Châu Cảng.
04:24
It's worth noticing
101
249000
2000
Cũng đáng để nhìn lại
04:26
that a non-state actor
102
251000
2000
vì nó cho thấy một tổ chức phi chính phủ
04:28
attacking the United States in 2001
103
253000
3000
tấn công nước Mỹ vào năm 2001
04:31
killed more Americans
104
256000
2000
lại giết nhiều người Mỹ
04:33
than the government of Japan did in 1941.
105
258000
3000
hơn là chính quyền Nhật Bản đã làm năm 1941.
04:36
You might think of that
106
261000
2000
Bạn có thể cho rằng chiến tranh đã trở thành một điều gì đó
04:38
as the privatization of war.
107
263000
2000
được gây nên bởi một tổ chức cá nhân hơn là một tổ chức chính phủ.
04:40
So we're seeing a great change
108
265000
3000
Vậy chúng ta đã thấy được một sự thay đổi lớn
04:43
in terms of diffusion of power.
109
268000
3000
khi nói về sự phân tán quyền lực.
04:46
Now the problem is
110
271000
3000
Vấn đề bây giờ là
04:49
that we're not thinking about it in very innovative ways.
111
274000
3000
chúng ta không nhìn nhận nó theo hướng cách tân.
04:52
So let me step back
112
277000
2000
Vậy quay trở lại câu hỏi
04:54
and ask: what's power?
113
279000
2000
Quyền lực là gì?
04:56
Power is simple the ability
114
281000
2000
Quyền lực đơn giản là khả năng
04:58
to affect others
115
283000
2000
gây ảnh hưởng tới người khác
05:00
to get the outcomes you want,
116
285000
2000
để đạt được điều mình mong muốn,
05:02
and you can do it in three ways.
117
287000
2000
và có 3 cách.
05:04
You can do it with threats
118
289000
2000
1 là đe dọa
05:06
of coercion, "sticks,"
119
291000
2000
áp dụng vũ lực --
05:08
you can do it with payments,
120
293000
2000
2 là dùng tiền bạc của cải --
05:10
"carrots,"
121
295000
2000
3 là
05:12
or you can do it by getting others
122
297000
2000
bạn có thể kêu gọi người khác
05:14
to want what you want.
123
299000
2000
để họ có cùng mục đích như bạn.
05:16
And that ability to get others to want what you want,
124
301000
3000
Và khả năng lôi kéo như vậy
05:19
to get the outcomes you want
125
304000
2000
để đạt được kết quả mong muốn,
05:21
without coercion or payment,
126
306000
2000
mà không cần dùng vũ lực hay tiền bạc,
05:23
is what I call soft power.
127
308000
3000
gọi là quyền lực "mềm".
05:26
And that soft power has been much neglected
128
311000
3000
Và quyền lực "mềm" này đang bị bỏ lơ
05:29
and much misunderstood,
129
314000
2000
và hiểu lệch lạc.
05:31
and yet it's tremendously important.
130
316000
3000
Nhưng lại vô cùng quan trọng.
05:34
Indeed, if you can learn
131
319000
3000
Thực sự thì nếu bạn học được cách
05:37
to use more soft power,
132
322000
2000
sử dụng quyền lực "mềm"
05:39
you can save a lot
133
324000
2000
bạn có thể tiết kiệm được
05:41
on carrots and sticks.
134
326000
2000
rất nhiều tiền bạc và sức lực.
05:43
Traditionally, the way people thought about power
135
328000
3000
Cách nghĩ truyền thống về quyền lực
05:46
was primarily in terms of military power.
136
331000
3000
chủ yếu là quyền lực quân sự.
05:50
For example, the great Oxford historian
137
335000
2000
Ví dụ như vị sử gia nổi tiếng A.J.P. Taylor,
05:52
who taught here at this university, A.J.P. Taylor,
138
337000
3000
ông giảng dạy ở trường đại học Oxford
05:55
defined a great power
139
340000
3000
định nghĩa quyền lực
05:58
as a country able to prevail in war.
140
343000
3000
thuộc về kẻ chiến thắng trong chiến tranh.
06:02
But we need a new narrative
141
347000
2000
Nhưng chúng ta cần 1 đường lối mới
06:04
if we're to understand power in the 21st century.
142
349000
2000
nếu chúng ta muốn hiểu quyền lực ở thế kỷ 21.
06:06
It's not just prevailing at war,
143
351000
2000
Nó không chỉ là kẻ chiếm được lợi thế trong chiến tranh
06:08
though war still persists.
144
353000
3000
mặc dù cuộc chiến vẫn còn đang tiếp diễn.
06:11
It's not whose army wins;
145
356000
2000
Cũng không phải là lực lượng vũ trang bên nào áp đảo;
06:13
it's also whose story wins.
146
358000
3000
mà nó là việc tiếng nói của ai nặng ký hơn.
06:16
And we have to think much more in terms of narratives
147
361000
3000
Chúng ta phải nghĩ rằng
06:19
and whose narrative is going to be effective.
148
364000
3000
tiếng nói của ai sẽ có sức ảnh hưởng nhiều hơn.
06:23
Now let me go back
149
368000
2000
Bây giờ trở lại
06:25
to the question
150
370000
2000
câu hỏi
06:27
of power transition
151
372000
2000
về sự dịch chuyển quyền lực
06:29
between states
152
374000
2000
giữa các quốc gia
06:31
and what's happening there.
153
376000
2000
và điều gì đã xảy ra.
06:33
the narratives that we use now
154
378000
2000
Những lời đồn đại
06:35
tend to be the rise and fall
155
380000
2000
đều xoay quanh sự thăng trầm
06:37
of the great powers.
156
382000
2000
của những quyền lực hùng mạnh.
06:39
And the current narrative is all about
157
384000
2000
Ngày nay thì nói về
06:41
the rise of China
158
386000
2000
sự phát triển của Trung Quốc
06:43
and the decline of the United States.
159
388000
3000
và sự suy sụp của Mỹ.
06:46
Indeed, with the 2008 financial crisis,
160
391000
2000
Thực ra, trong khủng hoảng tài chính năm 2008,
06:48
many people said this was
161
393000
2000
rất nhiều người nói rằng
06:50
the beginning of the end of American power.
162
395000
2000
là khởi đầu cho sự chấm dứt của quyền lực Mỹ.
06:52
The tectonic plates
163
397000
2000
Là sự dịch chuyển
06:54
of world politics were shifting.
164
399000
3000
trong giới chính trị.
06:57
And president Medvedev of Russia, for example,
165
402000
2000
Và Tổng thống Medvedev ở Nga,
06:59
pronounced in 2008
166
404000
2000
đã tuyên bố vào năm 2008
07:01
this was the beginning of the end
167
406000
2000
đây đúng là khởi đầu cho sự chấm dứt
07:03
of United States power.
168
408000
2000
quyền lực Mỹ.
07:05
But in fact,
169
410000
2000
Nhưng trên thực tế,
07:07
this metaphor of decline
170
412000
2000
ẩn dụ trong cách nói về sự suy sụp này
07:09
is often very misleading.
171
414000
2000
thường rất lệch lạc.
07:11
If you look at history, in recent history,
172
416000
3000
Nếu nhìn vào giai đoạn lịch sử gần đây,
07:14
you'll see the cycles of belief
173
419000
2000
bạn có thể thấy niềm tin được xoay vòng
07:16
in American decline
174
421000
2000
khi nói về sự suy sụp của Mỹ
07:18
come and go every 10 or 15 years or so.
175
423000
3000
cứ thế trong mỗi 10-15 năm.
07:22
In 1958,
176
427000
2000
Vào năm 1958,
07:24
after the Soviets put up Sputnik,
177
429000
2000
sau khi người Xô Viết cho phóng vệ tinh Sputnik,
07:26
it was "That's the end of America."
178
431000
2000
thì người ta nói là "ngày tàn của Mỹ"
07:28
In 1973, with the oil embargo
179
433000
2000
Vào 1973, với lệnh cấm vận dầu mỏ
07:30
and the closing of the gold window,
180
435000
3000
và sự đóng cửa của các tiệm vàng bạc,
07:33
that was the end of America.
181
438000
2000
cũng lại là ngày tàn của Mỹ.
07:35
In the 1980s,
182
440000
2000
vào những năm 1980,
07:37
as America went through a transition in the Reagan period,
183
442000
2000
khi Mỹ có sự thay đổi dưới nhiệm kỳ của Tổng thống Reagan,
07:39
between the rust belt economy of the midwest
184
444000
3000
giữa nền kinh tế công nghiệp của khu vực Trung Mỹ
07:42
to the Silicon Valley economy of California,
185
447000
3000
tới nền kinh tế Thung lũng Silicon ở California,
07:45
that was the end of America.
186
450000
3000
đó là ngày tàn của Mỹ.
07:48
But in fact, what we've seen
187
453000
2000
Nhưng nhìn lại, thì những điều đó
07:50
is none of those were true.
188
455000
3000
đâu có phải là sự thật.
07:53
Indeed, people were over-enthusiastic
189
458000
3000
Mọi người đã quá khích
07:56
in the early 2000s,
190
461000
2000
trong những năm đầu 2000,
07:58
thinking America could do anything,
191
463000
2000
cho rằng Mỹ sẽ làm bất cứ gì,
08:00
which led us into some disastrous
192
465000
2000
để đưa chúng ta
08:02
foreign policy adventures,
193
467000
2000
mạo hiểm trong chính sách đối ngoại ác liệt
08:04
and now we're back to decline again.
194
469000
2000
và bây giờ thì chúng ta lại tụt dốc.
08:06
The moral of this story
195
471000
2000
Trên tinh thần là,
08:08
is all these narratives about rise and fall and decline
196
473000
3000
những lời đồn đại về sự thăng trầm
08:11
tell us a lot more about psychology
197
476000
3000
chỉ cho ta thấy về mặt tâm lý
08:14
than they do about reality.
198
479000
2000
chứ không phải về mặt hiện thực.
08:16
If we try to focus on the reality,
199
481000
3000
Nếu chúng ta tập trung vào hiện thực,
08:19
then what we need to focus on
200
484000
2000
thì cái ta cần để ý là
08:21
is what's really happening
201
486000
2000
những gì đang xảy ra
08:23
in terms of China and the United States.
202
488000
3000
giữa Trung Quốc và Mỹ.
08:27
Goldman Sachs has projected
203
492000
2000
Goldman Sachs dự đoán
08:29
that China, the Chinese economy,
204
494000
3000
nền kinh tế Trung Quốc
08:32
will surpass that of the U.S.
205
497000
3000
sẽ vượt qua Mỹ
08:35
by 2027.
206
500000
2000
vào năm 2027.
08:37
So we've got, what,
207
502000
2000
Vậy chúng ta
08:39
17 more years to go or so
208
504000
2000
có khoản 17 năm
08:41
before China's bigger.
209
506000
2000
trước khi Trung Quốc bành trướng.
08:43
Now someday,
210
508000
2000
Một ngày nào đó,
08:45
with a billion point three people getting richer,
211
510000
2000
1,3 tỷ người sẽ giàu hơn,
08:47
they are going to be bigger than the United States.
212
512000
3000
và họ sẽ lớn mạnh vượt bật so với Mỹ.
08:50
But be very careful about these projections
213
515000
2000
Nhưng hãy nhìn kỹ lại những dự đoán này,
08:52
such as the Goldman Sachs projection
214
517000
2000
đâu phải những dự đoán của Goldman Sachs
08:54
as though that gives you an accurate picture
215
519000
3000
vẽ ra chính xác bức tranh toàn cảnh
08:57
of power transition in this century.
216
522000
3000
của sự dịch chuyển quyền lực trong thế kỷ này đâu.
09:00
Let me mention three reasons why it's too simple.
217
525000
3000
Tôi cho bạn thấy 3 lý do tại sao những dự đoán đó quá sức sơ sài.
09:03
First of all, it's a linear projection.
218
528000
3000
Đầu tiên, đây chỉ là 1 dự đoán tuyến tính.
09:06
You know, everything says,
219
531000
2000
Bạn biết đấy,
09:08
here's the growth rate of China, here's the growth rate of the U.S.,
220
533000
2000
đây là mức tăng trưởng của Trung Quốc, đây là của Mỹ,
09:10
here it goes -- straight line.
221
535000
2000
nó đi một đường thẳng.
09:12
History is not linear.
222
537000
2000
Nhưng lịch sử không phát triển đơn giản như vậy.
09:14
There are often bumps along the road, accidents along the way.
223
539000
3000
Lịch sử có lúc huy hoàng, có lúc điêu tàn,
09:17
The second thing is
224
542000
2000
Điều thứ 2,
09:19
that the Chinese economy
225
544000
2000
cứ cho là nền kinh tế Trung Quốc
09:21
passes the U.S. economy in, let's say, 2030,
226
546000
3000
vượt qua Mỹ vào năm 2030,
09:24
which it may it,
227
549000
2000
điều đó có thể xảy ra,
09:26
that will be a measure of total economic size,
228
551000
3000
nhưng đó chỉ là quy mô kinh tế,
09:29
but not of per capita income --
229
554000
2000
chứ không phải thu nhập bình quân đầu người --
09:31
won't tell you about the composition of the economy.
230
556000
3000
sẽ không cho bạn thấy được bố cục trong nền kinh tế.
09:34
China still has large areas
231
559000
2000
Trung Quốc vẫn có nhiều khu vực rộng lớn
09:36
of underdevelopment
232
561000
2000
kém phát triển.
09:38
and per capita income is a better measure
233
563000
2000
Và thu nhập bình quân đầu người là con số rõ ràng hơn
09:40
of the sophistication of the economy.
234
565000
2000
để so sánh sự phức tạp trong nền kinh tế.
09:42
And that the Chinese won't catch up or pass the Americans
235
567000
3000
Và do vậy Trung Quốc sẽ khó mà bắt kịp hoặc vượt qua Mỹ
09:45
until somewhere in the latter part,
236
570000
2000
cho tới khoản năm 2050
09:47
after 2050, of this century.
237
572000
3000
của thế kỷ này.
09:50
The other point that's worth noticing
238
575000
3000
Điều đáng để ý
09:53
is how one-dimensional
239
578000
2000
là dự đoán này mang tính một chiều
09:55
this projection is.
240
580000
2000
như thế nào.
09:57
You know, it looks at economic power
241
582000
2000
Nó nhìn vào quyền lực kinh tế
09:59
measured by GDP.
242
584000
2000
được tính bằng GDP.
10:01
Doesn't tell you much about military power,
243
586000
3000
Nên không cho bạn thấy được quyền lực quân sự,
10:04
doesn't tell you very much about soft power.
244
589000
2000
cũng chẳng cho thấy được quyền lực "mềm".
10:06
It's all very one-dimensional.
245
591000
2000
Đó chỉ mang tính 1 chiều.
10:08
And also, when we think about the rise of Asia,
246
593000
3000
Và khi ta nhìn vào sự nổi dậy của Châu Á,
10:11
or return of Asia
247
596000
2000
hoặc sự trở lại của Châu Á,
10:13
as I called it a little bit earlier,
248
598000
2000
mà tôi đã nói tới hồi nãy,
10:15
it's worth remembering Asia's not one thing.
249
600000
3000
cũng nên nhớ rằng Châu Á không phải là một nước.
10:18
If you're sitting in Japan,
250
603000
3000
Nếu bạn ở Nhật,
10:21
or in New Delhi,
251
606000
2000
hay New Delhi,
10:23
or in Hanoi,
252
608000
2000
hay Hà Nội,
10:25
your view of the rise of China
253
610000
3000
quan điểm của bạn về sự nổi dậy của Trung Quốc
10:28
is a little different than if you're sitting in Beijing.
254
613000
3000
sẽ khác đi 1 chút so với khi bạn ở Bắc Kinh.
10:31
Indeed, one of the advantages
255
616000
2000
Thực ra, một trong những lợi thế
10:33
that the Americans will have
256
618000
2000
mà người Mỹ sẽ có
10:35
in terms of power in Asia
257
620000
2000
trong vấn đề quyền lực ở Châu Á
10:37
is all those countries
258
622000
2000
là tất cả các quốc gia này
10:39
want an American insurance policy
259
624000
2000
đều mong muốn có 1 chính sách bảo hiểm kiểu Mỹ
10:41
against the rise of China.
260
626000
2000
hơn là sự nổi dậy của Trung Quốc.
10:43
It's as though Mexico and Canada
261
628000
3000
Cứ như thể Mexico và Canada
10:46
were hostile neighbors to the United States,
262
631000
2000
là những nước láng giềng thù địch của Mỹ,
10:48
which they're not.
263
633000
2000
nhưng không phải vậy.
10:50
So these simple projections
264
635000
2000
Vậy những dự đoán hời hợt
10:52
of the Goldman Sachs type
265
637000
2000
kiểu như của Goldman Sachs
10:54
are not telling us what we need to know
266
639000
2000
sẽ không cho ta thấy được cái ta cần
10:56
about power transition.
267
641000
1000
về sự dịch chuyển quyền lực.
10:57
But you might ask, well so what in any case?
268
642000
3000
Vậy bạn sẽ hỏi, thì sao?
11:00
Why does it matter? Who cares?
269
645000
2000
Có vấn đề gì chứ? Ai mà quan tâm chuyện đó?
11:02
Is this just a game
270
647000
2000
Liệu đây có phải là trò chơi
11:04
that diplomats and academics play?
271
649000
2000
của các nhà ngoại giao và các học giả?
11:06
The answer is it matters quite a lot.
272
651000
3000
Câu trả lời là nó có tầm ảnh hưởng rất lớn.
11:09
Because, if you believe in decline
273
654000
2000
Bởi vì, nếu bạn tin vào sự suy tàn
11:11
and you get the answers wrong on this,
274
656000
3000
và bạn nhận được câu trả lời sai từ đó,
11:14
the facts, not the myths,
275
659000
2000
thực tế chứ không phải chuyện tưởng tượng nữa là
11:16
you may have policies which are very dangerous.
276
661000
3000
bạn có lẽ sẽ có những chính sách rất nguy hiểm.
11:19
Let me give you an example from history.
277
664000
3000
Tôi sẽ cho bạn một ví dụ từ lịch sử.
11:22
The Peloponnesian War
278
667000
2000
Cuộc chiến Peloponnesian
11:24
was the great conflict
279
669000
2000
là một cuộc đụng độ khốc liệt
11:26
in which the Greek city state system
280
671000
2000
mà trong đó thành phố Hy Lạp
11:28
tore itself apart
281
673000
3000
đã chia bè kết phái
11:31
two and a half millennia ago.
282
676000
3000
xảy ra vào khoản 2500 năm trước.
11:34
What caused it?
283
679000
2000
Điều gì đã gây nên chiến tranh?
11:36
Thucydides, the great historian of the the Peloponnesian War,
284
681000
3000
Thucydides, một sử gia nổi tiếng về cuộc chiến Peloponnesian,
11:39
said it was the rise in the power of Athens
285
684000
3000
nói rằng do sự lớn mạnh trong quyền lực của người Athens
11:42
and the fear it created in Sparta.
286
687000
3000
và sự sợ hãi của người Sparta.
11:45
Notice both halves of that explanation.
287
690000
3000
Để ý cả 2 nửa của lời giải thích.
11:48
Many people argue
288
693000
2000
Nhiều người cho rằng
11:50
that the 21st century
289
695000
2000
thế kỷ 21 này
11:52
is going to repeat the 20th century,
290
697000
2000
sẽ lặp lại thế kỷ 20,
11:54
in which World War One,
291
699000
3000
trong đó có Chiến Tranh Thế Giới I,
11:57
the great conflagration
292
702000
2000
một cuộc xung đột dữ dội
11:59
in which the European state system
293
704000
2000
mà các nước Châu Âu
12:01
tore itself apart
294
706000
2000
chia bè kết phái
12:03
and destroyed its centrality in the world,
295
708000
2000
rồi phá hủy đi trung tâm văn minh của thế giới,
12:05
that that was caused by
296
710000
2000
điều đó xảy ra là do
12:07
the rise in the power of Germany
297
712000
2000
sự lớn mạnh trong quyền lực của Đức
12:09
and the fear it created in Britain.
298
714000
3000
và sự sợ hãi nổi lên của người Anh.
12:12
So there are people who are telling us
299
717000
2000
Nên có nhiều người nói rằng
12:14
this is going to be reproduced today,
300
719000
2000
điều đó sẽ tái diễn,
12:16
that what we're going to see
301
721000
2000
chúng ta sẽ thấy một sự việc
12:18
is the same thing now in this century.
302
723000
3000
xảy ra tương tự trong thế kỷ này.
12:21
No, I think that's wrong.
303
726000
2000
Nhưng tôi thì nghĩ là không.
12:23
It's bad history.
304
728000
2000
Đó là một thời kỳ lịch sử tồi tệ.
12:25
For one thing, Germany had surpassed Britain
305
730000
2000
1 là, Đức vượt qua Anh
12:27
in industrial strength by 1900.
306
732000
2000
về sức mạnh công nghiệp năm 1900.
12:29
And as I said earlier,
307
734000
2000
Như tôi đã nói lúc nãy,
12:31
China has not passed the United States.
308
736000
3000
Trung Quốc vẫn chưa vượt qua Mỹ.
12:34
But also, if you have this belief
309
739000
2000
Nhưng nếu bạn tin vào điều này,
12:36
and it creates a sense of fear,
310
741000
3000
thì sẽ tạo ra một nỗi sợ hãi,
12:39
it leads to overreaction.
311
744000
2000
dẫn đến phản ứng quá khích.
12:41
And the greatest danger we have
312
746000
2000
Và hiểm họa lớn nhất chúng ta có
12:43
of managing this power transition
313
748000
3000
trong việc quản lý sự dịch chuyển quyền lực
12:46
of the shift toward the East is fear.
314
751000
3000
từ Tây sang Đông chính là sự sợ hãi.
12:49
To paraphrase Franklin Roosevelt
315
754000
2000
Xin mượn lời Franklin Roosevelt
12:51
from a different context,
316
756000
2000
từ một ngữ cảnh khác,
12:53
the greatest thing we have to fear is fear itself.
317
758000
3000
điều lớn nhất chúng ta phải sợ hãi chính là bản thân sự sợ hãi.
12:56
We don't have to fear the rise of China
318
761000
3000
Chúng ta không cần phải sợ sự nổi dậy của Trung Quốc
12:59
or the return of Asia.
319
764000
2000
hay sự trở lại của Châu Á.
13:01
And if we have policies
320
766000
2000
Và nếu chúng ta có những chính sách
13:03
in which we take it
321
768000
2000
mà chúng ta rút ra
13:05
in that larger historical perspective,
322
770000
2000
từ tầm nhìn lịch sử rộng hơn,
13:07
we're going to be able
323
772000
2000
chúng ta sẽ có khả năng
13:09
to manage this process.
324
774000
2000
quản lý được quá trình này.
13:11
Let me say a word now
325
776000
2000
Để tôi nói thêm
13:13
about the distribution of power
326
778000
2000
về sự phân phối quyền lực
13:15
and how it relates to power diffusion
327
780000
3000
và nó liên quan ra sao tới sự phân tán quyền lực
13:18
and then pull these two types together.
328
783000
2000
và rồi tôi gộp chung 2 cái đó lại.
13:20
If you ask how is power distributed in the world today,
329
785000
3000
Nếu bạn hỏi ngày nay quyền lực được phân bổ như thế nào,
13:23
it's distributed much like
330
788000
3000
thì nó được phân bổ kiểu như
13:26
a three-dimensional chess game.
331
791000
3000
một game cờ 3D.
13:29
Top board:
332
794000
2000
Đứng đầu:
13:31
military power among states.
333
796000
2000
quyền lực quân sự giữa các quốc gia.
13:33
The United States is the only superpower,
334
798000
3000
Mỹ là một siêu cường duy nhất,
13:36
and it's likely to remain that way
335
801000
2000
và sẽ còn như vậy
13:38
for two or three decades.
336
803000
2000
trong 2-3 thập kỷ nữa.
13:40
China's not going to replace the U.S. on this military board.
337
805000
3000
Trung Quốc sẽ không thay thế được Mỹ về mặt này.
13:43
Middle board of this three-dimensional chess game:
338
808000
3000
Hàng 2:
13:46
economic power among states.
339
811000
2000
quyền lực kinh tế giữa các quốc gia.
13:48
Power is multi-polar.
340
813000
3000
Quyền lực là đa cực.
13:51
There are balancers --
341
816000
2000
Cần phải được cân bằng.
13:53
the U.S., Europe,
342
818000
2000
Mỹ, Châu Âu,
13:55
China, Japan
343
820000
2000
Trung Quốc, Nhật Bản
13:57
can balance each other.
344
822000
2000
có thể tự cân bằng lẫn nhau.
13:59
The bottom board of this three-dimensional,
345
824000
3000
Hàng cuối
14:02
the board of transnational relations,
346
827000
2000
là cho những quan hệ giữa các quốc gia,
14:04
things that cross borders outside the control of governments,
347
829000
3000
những thứ vượt qua ranh giới quyền hạn của các chính phủ,
14:08
things like climate change, drug trade,
348
833000
3000
những việc như khí hậu thay đổi, buôn bán ma túy,
14:11
financial flows,
349
836000
2000
dòng chảy tài chính,
14:13
pandemics,
350
838000
2000
những dịch bệnh,
14:15
all these things that cross borders
351
840000
2000
tất cả những thứ
14:17
outside the control of governments,
352
842000
2000
không thuộc quyền hạn của chính phủ nào cả,
14:19
there nobody's in charge.
353
844000
2000
và không ai chịu trách nhiệm.
14:21
It makes no sense to call this unipolar
354
846000
2000
Cũng chẳng có ý nghĩa gì khi gọi là đơn cực
14:23
or multi-polar.
355
848000
2000
hay đa cực.
14:25
Power is chaotically distributed.
356
850000
2000
Quyền lực được phân bổ 1 cách rất hỗn loạn.
14:27
And the only way you can solve these problems --
357
852000
2000
Và chỉ 1 cách duy nhất bạn có thể giải quyết những vấn đề này --
14:29
and this is where many greatest challenges
358
854000
2000
những vấn đề nhức nhối sắp xảy ra
14:31
are coming in this century --
359
856000
2000
trong thế kỷ này --
14:33
is through cooperation,
360
858000
2000
là qua sự đoàn kết,
14:35
through working together,
361
860000
2000
sự hợp tác lẫn nhau,
14:37
which means that soft power becomes more important,
362
862000
3000
thành ra quyền lực "mềm" trở nên quan trọng hơn cả,
14:40
that ability to organize networks
363
865000
2000
khả năng tổ chức mạng lưới
14:42
to deal with these kinds of problems
364
867000
2000
để giải quyết những vấn đề này
14:44
and to be able to get cooperation.
365
869000
3000
và tạo nên sự đoàn kết.
14:47
Another way of putting it
366
872000
2000
Một điều nữa là
14:49
is that as we think of power in the 21st century,
367
874000
3000
khi chúng ta nghĩ về quyền lực ở thế kỷ 21,
14:52
we want to get away from the idea
368
877000
2000
chúng ta nên từ bỏ việc cho rằng
14:54
that power's always zero sum --
369
879000
2000
quyền lực tổng luôn bằng 0 --
14:56
my gain is your loss and vice versa.
370
881000
3000
tôi lớn mạnh thì anh phải suy yếu và ngược lại.
14:59
Power can also be positive sum,
371
884000
3000
Quyền lực có thể là một số dương,
15:02
where your gain can be my gain.
372
887000
3000
khi đó anh lớn mạnh thì tôi cũng lớn mạnh theo.
15:05
If China develops greater energy security
373
890000
3000
Nếu Trung Quốc phát triển an ninh năng lượng
15:08
and greater capacity
374
893000
2000
và khả năng vượt trội hơn
15:10
to deal with its problems of carbon emissions,
375
895000
2000
để giải quyết vấn đề khí thải carbon,
15:12
that's good for us
376
897000
2000
thì đó là điều tốt cho chúng ta
15:14
as well as good for China
377
899000
2000
cũng như Trung Quốc
15:16
as well as good for everybody else.
378
901000
2000
và tất cả mọi người.
15:18
So empowering China
379
903000
2000
Nên cho phép Trung Quốc
15:20
to deal with its own problems of carbon
380
905000
3000
tự giải quyết vấn đề carbon
15:23
is good for everybody,
381
908000
3000
là điều tốt cho mọi người,
15:26
and it's not a zero sum, I win, you lose.
382
911000
3000
và đó không phải là vấn đề ai thắng ai thua.
15:29
It's one in which we can all gain.
383
914000
2000
Đây là điều mà cả 2 đều thắng lợi.
15:31
So as we think about power
384
916000
2000
Vậy khi chúng ta nghĩ về quyền lực
15:33
in this century,
385
918000
2000
ở thế kỷ này,
15:35
we want to get away from this view
386
920000
2000
chúng ta nên từ bỏ ý niệm
15:37
that it's all I win, you lose.
387
922000
3000
về việc thắng thua.
15:40
Now I don't mean to be Pollyannaish about this.
388
925000
3000
Tôi không có ý là lạc quan quá mức về việc này.
15:43
Wars persist. Power persists.
389
928000
2000
Chiến tranh còn đó. Quyền lực còn đó.
15:45
Military power is important.
390
930000
2000
Quyền lực quân sự thì quan trọng.
15:47
Keeping balances is important.
391
932000
2000
Giữ cân bằng cũng quan trọng.
15:49
All this still persists.
392
934000
2000
Tất cả vẫn còn đó.
15:51
Hard power is there,
393
936000
2000
Quyền lực "cứng" cũng vậy,
15:53
and it will remain.
394
938000
2000
cũng vẫn tồn tại.
15:55
But unless you learn how to mix
395
940000
2000
Nhưng trừ khi bạn học được cách
15:57
hard power with soft power
396
942000
2000
hòa trộn quyền lực "cứng" và "mềm" lại
15:59
into strategies that I call smart power,
397
944000
3000
thành một chiến lược tôi gọi là quyền lực "thông minh",
16:02
you're not going to deal with the new kinds of problems
398
947000
2000
thì bạn sẽ không giải quyết được những vấn đề
16:04
that we're facing.
399
949000
3000
đang mắc phải.
16:07
So the key question that we need to think about as we look at this
400
952000
3000
Vậy câu hỏi chủ chốt ta cần nghĩ tới khi bàn về vấn đề này
16:10
is how do we work together
401
955000
2000
là chúng ta sẽ hợp tác như thế nào
16:12
to produce global public goods,
402
957000
3000
để tạo ra những hàng hóa mang tính toàn cầu,
16:15
things from which all of us can benefit?
403
960000
3000
những thứ mà tất cả chúng ta đều có lợi?
16:18
How do we define our national interests
404
963000
2000
Chúng ta sẽ định nghĩa những quyền lợi quốc gia như thế nào
16:20
so that it's not just zero sum,
405
965000
2000
để đạt được
16:22
but positive sum.
406
967000
2000
kết qủa tích cực.
16:24
In that sense, if we define our interests,
407
969000
2000
Trên tinh thần đó, nếu chúng ta xác định những quyền lợi,
16:26
for example, for the United States
408
971000
2000
ví dụ như, đối với Mỹ,
16:28
the way Britain defined its interests in the 19th century,
409
973000
3000
cách người Anh xác định quyền lợi vào thế kỷ 19,
16:31
keeping an open trading system,
410
976000
3000
giữ một hệ thống giao dịch rộng mở,
16:34
keeping a monetary stability, keeping freedom of the seas --
411
979000
3000
giữ sự bình ổn trong tiền tệ, giữ những hải phận trung lập --
16:37
those were good for Britain,
412
982000
2000
tất cả những điều đó có lợi cho Anh,
16:39
they were good for others as well.
413
984000
2000
cũng như có lợi cho các nước khác.
16:41
And in the 21st century, you have to do an analog to that.
414
986000
3000
Và ở thế kỷ 21, chúng ta cũng cần làm 1 điều tương tự như vậy.
16:44
How do we produce global public goods,
415
989000
3000
chúng ta tạo ra những hàng hóa mang tính toàn cầu như thế nào,
16:47
which are good for us,
416
992000
2000
để có lợi cho chúng ta,
16:49
but good for everyone at the same time?
417
994000
2000
và tất cả mọi người cùng lúc?
16:51
And that's going to be the good news dimension
418
996000
2000
Và đó sẽ là một khía cạnh tốt
16:53
of what we need to think about
419
998000
2000
mà chúng ta cần nghĩ đến
16:55
as we think of power in the 21st century.
420
1000000
3000
khi chúng ta nhìn vào quyền lực ở thế kỷ 21.
16:58
There are ways to define our interests
421
1003000
3000
Có nhiều cách để xác định quyền lợi của chúng ta
17:01
in which, while protecting ourselves with hard power,
422
1006000
3000
mà trong đó cùng với việc tự bảo vệ mình bằng quyền lực "cứng",
17:04
we can organize with others in networks
423
1009000
3000
chúng ta có thể tổ chức với nhau trong những mạng lưới
17:07
to produce, not only public goods,
424
1012000
3000
để không chỉ tạo ra những hàng hóa,
17:10
but ways that will enhance our soft power.
425
1015000
3000
mà còn để phát triển quyền lực "mềm".
17:13
So if one looks at the statements
426
1018000
3000
Nếu 1 người nhìn vào bản thông cáo
17:16
that have been made about this,
427
1021000
2000
vừa được công bố về vấn đề này,
17:18
I am impressed that when Hillary Clinton
428
1023000
2000
Tôi rất ấn tượng khi Hillary Clinton
17:20
described the foreign policy
429
1025000
2000
mô tả chính sách đối ngoại
17:22
of the Obama administration,
430
1027000
2000
của chính quyền Obama,
17:24
she said that the foreign policy of the Obama administration
431
1029000
3000
bà nói rằng chính sách đó
17:27
was going to be smart power,
432
1032000
3000
là một chính sách hướng tới quyền lực "thông minh"
17:30
as she put it, "using all the tools
433
1035000
2000
khi bà nói: "sử dụng tất cả những công cụ
17:32
in our foreign policy tool box."
434
1037000
3000
trong chính sách đối ngoại của chúng ta."
17:36
And if we're going to deal
435
1041000
2000
Và nếu chúng ta muốn đối phó
17:38
with these two great power shifts that I've described,
436
1043000
3000
với 2 sự thay đổi lớn trong quyền lực mà tôi vừa mô tả,
17:41
the power shift represented by transition among states,
437
1046000
3000
1 sự thay đổi quyền lực giữa các quốc gia,
17:44
the power shift represented
438
1049000
2000
1 sự khác
17:46
by diffusion of power away from all states,
439
1051000
3000
là sự phân tán quyền lực từ các quốc gia,
17:49
we're going to have to develop a new narrative of power
440
1054000
3000
thì chúng ta cần phải phát triển một cái nhìn mới mẻ hơn về quyền lực
17:52
in which we combine hard and soft power
441
1057000
3000
mà trong đó quyền lực "cứng" và "mềm"
17:55
into strategies of smart power.
442
1060000
3000
kết hợp với nhau thành quyền lực "thông minh".
17:58
And that's the good news I have. We can do that.
443
1063000
3000
Và đó là điều tốt tôi muốn nói. Chúng ta có thể làm được.
18:01
Thank you very much.
444
1066000
2000
Xin cảm ơn.
18:03
(Applause)
445
1068000
6000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Joseph Nye - DiplomatThe former assistant secretary of defense and former dean of Harvard's Kennedy School of Government, Joseph Nye offers sharp insights into the way nations take and cede power.
Why you should listen
From the window of his living room, Joseph Nye looks out on the battle green in Lexington, Massachusetts. There, just before dawn in April 1775, American minutemen and British regulars squared off, firing the first shots of the American Revolution. It's a perfect locale for Nye, whose ideas on how the struggle for power shapes the lives of nations are required reading for diplomats worldwide.
His views on the blending of hard and soft power into what he calls smart power have relevance in the day of non-state political forces (like Al-Qaeda). Nye has done much writing on how the age-old diplomatic methodologies of hard power (military force and economic payments) and soft power (persuasion and attraction) have fused into smart power and a cogent and usable diplomacy. It's the subject of his newest work, The Future of Power in the 21st Century, which provides a pragmatic roadmap for a country's foreign policy to deal with the challenges of a global information age.
Joseph Nye | Speaker | TED.com