TEDGlobal 2013
George Papandreou: Imagine a European democracy without borders
George Papandreou: Imagjinoni një Europë demokratike pa kufij.
Filmed:
Readability: 5
796,547 views
Greqia është konsideruar si përfaqësuesja perfekte e krizës politike në Europë, por ish Kryeministri George Papandreou pyet veten nëse kjo është vetëm një tablo e asaj që pritet të pasojë. " Demokracitë tona", thotë ai, " janë zënë rob në çarkun e sistemeve të cilat janë shumë të mëdha për të falimentuar, ose më saktësisht, shumë të mëdha për tu kontrolluar" -- ndërkohë që " politikanët si unë e kanë humbur besimin e popullit të tyre". Si do ta zgjidhim këtë? Le t'i përfshijmë qytetarët drejtpërsëdrejti në marrëveshjet e reja demokratike.
George Papandreou - Former Prime Minister of Greece
George Papandreou draws on lessons learned from the Greek debt crisis as he helps guide the EU through difficult waters. Full bio
George Papandreou draws on lessons learned from the Greek debt crisis as he helps guide the EU through difficult waters. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Ky nuk do të jetë një fjalim
00:13
This will not be a speech
0
1250
1266
00:14
like any one I have ever given.
1
2516
3291
si ata që kam dhënë më parë.
00:17
I will talk to you today about
2
5807
3490
Do t'ju flas sot rreth
00:21
the failure of leadership in global politics
3
9297
4890
dështimit të udhëheqjes në politikat globale
00:26
and in our globalizing economy.
4
14187
2998
dhe në globalizimin e ekonomisë sonë.
00:29
And I won't provide some feel-good, ready-made solutions.
5
17185
6953
Nuk do të jap disa zgjidhje të mira dhe të gatshme.
00:36
But I will in the end urge you
6
24138
2534
Por në fund do t'ju nxis
00:38
to rethink, actually take risks, and get involved
7
26672
5443
që të rimendoni, në fakt të rrezikoni dhe të gjithëpërfshiheni
00:44
in what I see as a global evolution
8
32115
3405
në atë që unë e shoh si evolucioni global
00:47
of democracy.
9
35520
2810
i demokracisë.
00:50
Failure of leadership.
10
38330
2255
Dështimi i udhëheqjes.
00:52
What is the failure of leadership today?
11
40585
2761
Si përkufizohet sot dështimi i udhëheqjes?
00:55
And why is our democracy not working?
12
43346
3467
Dhe pse nuk është funksionale demokracia?
00:58
Well, I believe that the failure of leadership is the fact
13
46813
2631
Unë besoj se dështimi udhëheqjes është fakti se
01:01
that we have taken you out of the process.
14
49444
4553
ne ju kemi nxjerrë jashtë këtij proçesi.
01:05
So let me, from my personal experiences,
15
53997
2516
Pra, më lejoni, që nga eksperienca ime personale
01:08
give you an insight, so that you can step back
16
56513
4229
t'ju jap një pamje të thellë, kështu që mund të ktheheni prapa
dhe ndoshta të kuptoni përse është kaq i vështirë bashkëpunimi
01:12
and maybe understand why it is so difficult to cope
17
60742
3672
me sfidat e sotme dhe përse politika
01:16
with the challenges of today and why politics
18
64414
2075
është drejt një rruge pa krye.
01:18
is going down a blind alley.
19
66489
3644
01:22
Let's start from the beginning.
20
70133
2497
Le të fillojmë nga fillimi.
01:24
Let's start from democracy.
21
72630
3796
Le të fillojmë nga demokracia.
01:28
Well, if you go back to the Ancient Greeks,
22
76426
2025
Nëse kthehemi prapa në Greqinë Antike,
01:30
it was a revelation, a discovery,
23
78451
3189
ishte një zbulim, një gjetje,
01:33
that we had the potential, together,
24
81640
4517
fakti që ne kishim mundësinë, së bashku,
01:38
to be masters of our own fate,
25
86157
3721
të ishim zotërit e fatit tonë,
01:41
to be able to examine, to learn, to imagine,
26
89878
2872
të ishim të aftë të hetonim, të mësonim, të imagjinonim
01:44
and then to design a better life.
27
92750
3333
dhe të ndërtonim një jetë më të mirë.
01:48
And democracy was the political innovation
28
96083
5186
Demokracia ishte shpikja politike
01:53
which protected this freedom,
29
101269
2502
e cila mbronte këtë liri,
01:55
because we were liberated from fear
30
103771
5315
sepse ishim të çliruar nga frika
02:01
so that our minds in fact,
31
109086
1653
se mendjet tona në fakt,
02:02
whether they be despots or dogmas,
32
110739
2722
nëse ishin despotike apo dogmatike,
02:05
could be the protagonists.
33
113461
4403
mund të ishin protagonistët.
02:09
Democracy was the political innovation that allowed us
34
117864
2989
Demokracia ishte risija politike e cila na lejoi
02:12
to limit the power, whether it was of tyrants
35
120853
3388
të kufizonim fuqinë, qoftë ajo e tiranëve
02:16
or of high priests,
36
124241
2747
apo e klerikëve të lartë,
02:18
their natural tendency to maximize power and wealth.
37
126988
4838
tendencën e tyre të natyrshme për të rritur fuqinë dhe pasurinë.
02:23
Well, I first began to understand this
38
131826
1610
Fillova ta kuptoj mirë një gjë të tillë
02:25
when I was 14 years old.
39
133436
2122
kur isha 14 vjeç.
02:27
I used to, to try to avoid homework,
40
135558
2110
Kisha një zakon që t'i shmangia detyrat e shtëpisë,
02:29
sneak down to the living room and listen to my parents
41
137668
5176
hyja fshehurazi në dhomën e ndenjes dhe dëgjoja prindërit e mi
02:34
and their friends debate heatedly.
42
142844
1700
kur kishin ndonjë debat të nxehtë me miqtë e tyre.
02:36
You see, then Greece was
43
144544
2378
Në atë kohë, Greqia ishte
02:38
under control of a very powerful establishment
44
146922
4237
nën kontrollin e një qeverie shumë të fuqishme
02:43
which was strangling the country,
45
151159
1747
e cila po e mbyste vendin,
02:44
and my father was heading a promising movement
46
152906
2693
dhe babai im ishte drejtuesi i një lëvizjeje premtuese
02:47
to reimagine Greece, to imagine a Greece
47
155599
2820
për të rikrijuar Greqinë, të ndërtonte një Greqi
02:50
where freedom reigned and where, maybe,
48
158419
2443
ku do të sundonte liria dhe ku ndoshta,
02:52
the people, the citizens, could actually rule their own country.
49
160862
3711
qytetarët, njerëzit të ishin ata që do të qeverisnin vendin e tyre.
02:56
I used to join him in many of the campaigns,
50
164573
2296
Zakonisht bashkohesha me të në fushatat e tij,
02:58
and you can see me here next to him.
51
166869
1939
dhe këtu mund të më shihni mua përkrah tij.
03:00
I'm the younger one there, to the side.
52
168808
2468
Unë jam ky i riu këtu, në anë.
03:03
You may not recognize me because
53
171276
3108
Mund të mos mos më njihni
03:06
I used to part my hair differently there.
54
174384
2228
sepse modelin e flokëve e kisha ndryshe në atë kohë.
03:08
(Laughter)
55
176612
1877
(Të qeshura)
03:10
So in 1967, elections were coming,
56
178489
4147
Kështu që në 1967, ishim afër zgjedhjeve,
03:14
things were going well in the campaign,
57
182636
1844
dhe gjërat po shkonin mirë me fushatën.
03:16
the house was electric.
58
184480
2011
dhe në shtëpinë tonë kishte shumë ngazëllim.
03:18
We really could sense that there was going to be
59
186491
2288
Ne e ndjenim se me të vërtetë do të kishte
03:20
a major progressive change in Greece.
60
188779
3997
një zhvillim të jashtëzakonshëm për Greqinë.
03:24
Then one night, military trucks drive up to our house.
61
192776
4952
Por një natë, makinat ushtarake erdhën në shtëpinë tonë.
03:29
Soldiers storm the door.
62
197728
2378
Ushtarët e hodhën derën përdhe.
03:32
They find me up on the top terrace.
63
200106
4170
Mua më gjetën lart në tarracë.
03:36
A sergeant comes up to me with a machine gun,
64
204276
1955
Një rreshter m'u afrua me një armë,
03:38
puts it to my head, and says,
65
206231
1959
m'a vendosi në kokë dhe më tha,
03:40
"Tell me where your father is or I will kill you."
66
208190
4352
" Më thuaj ku është babai yt ose do të vras"
03:44
My father, hiding nearby, reveals himself,
67
212542
4182
Im atë, i cili ishte fshehur aty afër, doli jashtë
03:48
and was summarily taken to prison.
68
216724
4165
dhe pastaj e çuan në burg.
03:52
Well, we survived, but democracy did not.
69
220889
3736
Sigurisht, ne shpëtuam por jo demokracia.
03:56
Seven brutal years of dictatorship
70
224625
2512
Shtatë vite të egra diktature
03:59
which we spent in exile.
71
227137
3792
të cilët i kaluam në mërgim.
04:02
Now, today, our democracies are again
72
230929
2224
Sot, përsëri demokracitë tona janë prapë
04:05
facing a moment of truth.
73
233153
2279
duke u përballur me momentin e së vërtetës.
04:07
Let me tell you a story.
74
235432
1827
Më lejoni t'ju tregoj një histori.
04:09
Sunday evening,
75
237259
2284
E dielë në mbrëmje,
04:11
Brussels, April 2010.
76
239543
3119
Bruksel, Prill 2010.
04:14
I'm sitting with my counterparts in the European Union.
77
242662
3553
Jam ulur bashkë me homologët e mi në tryezën e BE,
04:18
I had just been elected prime minister,
78
246215
3483
Sapo isha zgjedhur kryeministër,
04:21
but I had the unhappy privilege of revealing a truth
79
249698
3593
por kisha privilegjin fatkeq që të zbuloja të vërtetën
04:25
that our deficit was not 6 percent,
80
253291
3421
se defiçiti ynë nuk ishte 6 përqind,
04:28
as had been officially reported only a few days earlier
81
256712
3546
ashtu siç ishte raportuar zyrtarisht para pak ditësh
04:32
before the elections by the previous government,
82
260258
2969
para zgjedhjeve nga qeveria parardhëse,
04:35
but actually 15.6 percent.
83
263227
4888
por në të vërtetë ishte 15.6 përqind.
04:40
But the deficit was only the symptom
84
268115
2432
Por defiçiti ishte vetëm simptoma
04:42
of much deeper problems that Greece was facing,
85
270547
2316
e problemeve akoma më të thella që po përballej Greqia,
04:44
and I had been elected on a mandate, a mission, actually,
86
272863
3931
dhe unë isha zgjedhur, me mandat dhe kisha një mision,
04:48
to tackle these problems,
87
276794
1245
që t'u jepja fund këtyre problemeve,
04:50
whether it was lack of transparency
88
278039
2734
nëse ishte mungesa e transparencës
04:52
and accountability in governance,
89
280773
2301
dhe e përgjegjësisë në qeverisje,
04:55
or whether it was a clientelistic state
90
283074
2666
apo nëse ishte një gjendje e klientelës
04:57
offering favors to the powerful -- tax avoidance
91
285740
4553
e cila ofronte favore të fuqishme -- shmangies së taksave
05:02
abetted and aided by a global tax evasion system,
92
290293
4727
të ndihmuar nga sistemi global i evazionit fiskal,
05:07
politics and media captured by special interests.
93
295020
3432
politikës dhe medias që kapej pas interesave të veçanta.
05:10
But despite our electoral mandate,
94
298452
3000
Por pavarësisht mandatit tonë zgjedhor,
05:13
the markets mistrusted us.
95
301452
3215
tregjet financiare nuk na besuan.
05:16
Our borrowing costs were skyrocketing,
96
304667
2766
Borxhi ynë ishte rritur në mënyrë drastike
05:19
and we were facing possible default.
97
307433
2907
dhe ne po përballeshim me një falimentim të mundshëm.
05:22
So I went to Brussels on a mission
98
310340
3280
Kështu që vajta në Bruksel me një mision
05:25
to make the case for a united European response,
99
313620
4014
të paraqisja një propozim për një Europë të bashkuar,
05:29
one that would calm the markets and give us the time
100
317634
3300
e cila do të qetësonte tregjet dhe do të na jepnin kohën
05:32
to make the necessary reforms.
101
320934
3006
për të bërë reformat e duhura.
05:35
But time we didn't get.
102
323940
2904
Por kjo kohë nuk na u dha.
05:38
Picture yourselves around the table in Brussels.
103
326844
3136
Mendojeni pak veten në një tavolinë të rrumbullakët në Bruksel.
05:41
Negotiations are difficult, the tensions are high,
104
329980
2891
Negociatat janë të vështira, gjendja shumë e tensionuar,
05:44
progress is slow, and then, 10 minutes to 2,
105
332871
2877
zhvillimi është i ngadaltë dhe pastaj, 10 minuta nga 2,
05:47
a prime minister shouts out,
106
335748
1572
një kryeministër i cili bërtet,
05:49
"We have to finish in 10 minutes."
107
337320
2520
" Duhet të mbarojmë për 10 minuta."
05:51
I said, "Why? These are important decisions.
108
339840
2633
Unë tashë, " Pse? Këto janë vendime të rëndësishme.
05:54
Let's deliberate a little bit longer."
109
342473
2155
Le të mendohemi pak më gjatë."
05:56
Another prime minister comes in and says,
110
344628
3083
Një tjetër kryeministër vjen e më thotë,
05:59
"No, we have to have an agreement now,
111
347711
3332
" Jo, duhet të arrijmë një marrëveshje tani,
06:03
because in 10 minutes,
112
351043
2352
sepse për 10 minuta,
06:05
the markets are opening up in Japan,
113
353395
3565
hapen tregjet në Japoni,
06:08
and there will be havoc in the global economy."
114
356960
4449
dhe do të ketë një kaos në ekonominë globale."
06:13
We quickly came to a decision in those 10 minutes.
115
361409
3413
Ne arritëm shumë shpejt në një vendim në ato 10 minuta.
06:16
This time it was not the military,
116
364822
2276
Ky nuk ishte afat kohor ushtarak,
06:19
but the markets, that put a gun to our collective heads.
117
367098
6488
por tregjet, na kishin vënë në armën kokë.
06:25
What followed were the most difficult decisions in my life,
118
373586
4183
Ajo që pasoi, ishte vendimi më i vështirë i jetës sime,
06:29
painful to me, painful to my countrymen,
119
377769
4227
i dhimbshëm për mua, i dhimbshëm për bashkëkombasit e mi,
06:33
imposing cuts, austerity,
120
381996
3022
duke vendosur shtrëngesa dhe duke bërë reduktime,
06:37
often on those not to blame for the crisis.
121
385018
3226
shpesh mbi ata të cilët nuk ishin fajtorët e krizës.
06:40
With these sacrifices, Greece did avoid bankruptcy
122
388244
3127
Mes këtyre sakrificave, Greqia i shpëtoi falimentimit
06:43
and the eurozone avoided a collapse.
123
391371
3152
dhe eurozona shmangu shkatërrimin.
06:46
Greece, yes, triggered the Euro crisis,
124
394523
2648
Greqia, ishte fillesa e Euro krizës,
06:49
and some people blame me for pulling the trigger.
125
397171
3118
dhe disa njerëz më fajësojnë mua për fillimin e saj.
06:52
But I think today that most would agree
126
400289
3047
Por mendoj se sot pjesa më e madhe do të bien dakord
06:55
that Greece was only a symptom
127
403336
2366
me faktin që Greqia ishte vetëm simptoma
06:57
of much deeper structural problems in the eurozone,
128
405702
3677
e problemeve më të thella strukturore në eurozonë,
07:01
vulnerabilities in the wider global economic system,
129
409379
4192
e dobësive në sistemin e gjerë ekonomik botëror,
07:05
vulnerabilities of our democracies.
130
413571
2646
e dobësive të demokracive tona.
07:08
Our democracies are trapped by systems too big to fail,
131
416217
4337
Demokracitë tona janë rob i sistemeve të mëdha për të dështuar,
07:12
or, more accurately, too big to control.
132
420554
3369
ose, më saktësisht, shumë të mëdha për t'u kontrolluar.
07:15
Our democracies are weakened in the global economy
133
423923
2329
Demokracitë tona janë dobësuar në ekonominë globale,
07:18
with players that can evade laws, evade taxes,
134
426252
3471
me lojtarë të cilët mund të shkelin ligjet, të shmangin taksat,
07:21
evade environmental or labor standards.
135
429723
3321
si dhe të shmangin standartet e punës dhe të mjedisit.
07:25
Our democracies are undermined
136
433044
2882
Demokracitë tona janë të minuara
07:27
by the growing inequality
137
435926
2158
nga pabarazia në rritje
07:30
and the growing concentration of power and wealth,
138
438084
3780
si dhe rritja e përqëndrimit të fuqisë dhe pasurisë,
07:33
lobbies, corruption, the speed of the markets
139
441864
3654
lobingjeve, korrupsionit, shpejtësisë së tregjeve
07:37
or simply the fact that we sometimes fear an impending disaster,
140
445518
4839
apo faktit se ndonjëherë i trembemi parandalimit të shkatërrimit
07:42
have constrained our democracies,
141
450357
2720
i ka kufizuar demokracitë tona,
07:45
and they have constrained our capacity
142
453077
2888
dhe ato kanë kufizuar aftësinë tonë
07:47
to imagine and actually use the potential, your potential,
143
455965
3998
që të imagjinojmë dhe të përdorim fuqitë, fuqinë tuaj
07:51
in finding solutions.
144
459963
2515
në gjetjen e zgjidhjeve.
07:54
Greece, you see, was only a preview
145
462478
2455
Siç mund të shikoni, Greqia ishte vetëm paraqitje
07:56
of what is in store for us all.
146
464933
2377
e asaj që gjendet në treg për të gjithë ne.
07:59
I, overly optimistically, had hoped
147
467310
1690
Unë, jashtëzakonisht optimist, kisha shpresuar
08:01
that this crisis was an opportunity for Greece, for Europe,
148
469000
3791
se kjo krizë ishte një mundësi për Greqinë, për Europën
08:04
for the world, to make radical democratic transformations
149
472791
4475
për botën, që të ndodhnin transformime demokratike rrënjësore
08:09
in our institutions.
150
477266
1877
në institucionet tona.
08:11
Instead, I had a very humbling experience.
151
479143
3897
Në vend të kësaj, unë kisha një eksperiencë të përulur.
08:15
In Brussels, when we tried desperately again and again
152
483040
4481
Në Bruksel, ndërsa përpiqesha dëshpërimisht
08:19
to find common solutions,
153
487521
1909
të gjeja zgjidhje të përbashkëta,
08:21
I realized that not one, not one of us,
154
489430
3673
kuptova se as edhe një, asnjë nga ne,
08:25
had ever dealt with a similar crisis.
155
493103
3471
nuk ishte përballur ndonjëherë me një krizë të tillë.
08:28
But worse, we were trapped by our collective ignorance.
156
496574
3996
Më e keqja ishte se, kishim rënë në kurth nga padituria kolektive.
08:32
We were led by our fears.
157
500570
3468
Ne drejtoheshim nga frikët tona.
08:36
And our fears led to a blind faith
158
504038
4553
Dhe frikët na çonin drejt një besimi të verbër
08:40
in the orthodoxy of austerity.
159
508591
3165
në ortodoksinë e thjeshtësisë.
08:43
Instead of reaching out to the common
160
511756
3803
Në vend që të arrinim të përbashktën
08:47
or the collective wisdom in our societies,
161
515559
3380
ose mençurinë kolektive në shoqëritë tona,
08:50
investing in it to find more creative solutions,
162
518939
3312
të investonim në të që të gjenim zgjidhje krijuese,
08:54
we reverted to political posturing.
163
522251
2560
ne u kthyem nga qëndrimi politik.
08:56
And then we were surprised when every
164
524811
1606
Dhe pastaj u çuditëm kur çdo
08:58
ad hoc new measure didn't bring an end to the crisis,
165
526417
3298
masë e marrë specifikisht nuk solli fundin e krizës,
09:01
and of course that made it very easy
166
529715
2929
dhe sigurisht që kjo e bëri më të lehtë
09:04
to look for a whipping boy
167
532644
1847
të kërkonin për një dash kurbani
09:06
for our collective European failure,
168
534491
1798
për dështimin kolektiv europian,
09:08
and of course that was Greece.
169
536289
3354
dhe sigurisht që ky ishte Greqia.
09:11
Those profligate, idle, ouzo-swilling, Zorba-dancing Greeks,
170
539643
5172
Këta grekë përtacë, imoralë, që pinë ouzo, dhe kërcejnë Zorba,
09:16
they are the problem. Punish them!
171
544815
3065
këta janë problemi. Ndëshkojini ata!
09:19
Well, a convenient but unfounded stereotype
172
547880
3210
Po, një stereotip i duhur por i pabazë
09:23
that sometimes hurt even more than austerity itself.
173
551090
4733
që ndonjëherë të lëndon me shumë sesa vetë rreptësia.
09:27
But let me warn you, this is not just about Greece.
174
555823
3312
Por më lejoni t'ju paralajmëroj, kjo nuk i përket vetëm Greqisë.
09:31
This could be the pattern
175
559135
2952
Ky mund të jetë modeli
09:34
that leaders follow again and again
176
562087
2506
që liderat ndjekin gjithmonë
09:36
when we deal with these complex, cross-border problems,
177
564593
3662
kur përballen me probleme komplekse që kalojnë kufijtë,
09:40
whether it's climate change, whether it's migration,
178
568255
3720
qofshin këto ndryshimet klimaterike, të emigracionit
09:43
whether it's the financial system.
179
571975
3064
apo të sistemit financiar.
09:47
That is, abandoning our collective power
180
575039
2586
Kjo do te thotë, të braktisim fuqinë kolektive,
09:49
to imagine our potential,
181
577625
1879
që të imagjinojmë potencialin tonë,
09:51
falling victims to our fears, our stereotypes, our dogmas,
182
579504
4179
te jemi viktima te frikës sonë, stereotipeve tona, apo dogmave
09:55
taking our citizens out of the process
183
583683
2260
te nxjerrim jashtë proçesit qytetarët tanë
09:57
rather than building the process around our citizens.
184
585943
4172
ne vend që të ndërtojmë këtë proçes rreth qytetarëve tanë.
10:02
And doing so will only test the faith
185
590115
2472
Dhe nëse veprojme kështu vetëm sa do të testojmë besimin
10:04
of our citizens, of our peoples, even more
186
592587
2408
e qytetarëve tanë, te njerëzve tanë dhe më gjerë,
10:06
in the democratic process.
187
594995
2562
akoma më shumë ne proçesin demokratik.
10:09
It's no wonder that many political leaders,
188
597557
1698
Nuk është çudi që shumë lidera politike,
10:11
and I don't exclude myself,
189
599255
2518
dhe nuk e përjashtoj veten time,
10:13
have lost the trust of our people.
190
601773
3078
kanë humbur besimin e popullit të tyre.
10:16
When riot police have to protect parliaments,
191
604851
3563
Kur policia duhet të mbrojë parlamentin,
10:20
a scene which is increasingly common around the world,
192
608414
4197
një skenë e cila është bërë e njohur në mbarë botën,
10:24
then there's something deeply wrong with our democracies.
193
612611
4750
atëherë kjo do të thotë se diçka nuk shkon mirë me demokracinë.
10:29
That's why I called for a referendum to have the Greek people
194
617361
3905
Kjo është arsyeja se përse unë kërkova referendum, të lija Grekët
10:33
own and decide on the terms of the rescue package.
195
621266
4236
të kishin vendimmarrje të lirë mbi paketat e masave të shpëtimit.
10:37
My European counterparts, some of them, at least,
196
625502
1903
Homologët e mi europianë, disa prej tyre te paktën,
10:39
said, "You can't do this.
197
627405
1985
thanë " Nuk mund ta bësh këtë.
10:41
There will be havoc in the markets again."
198
629390
4548
Do të ketë kaos ne treg sërish".
10:45
I said, "We need to, before we restore confidence in the markets,
199
633938
4256
Unë thashë ,"Duhet ta bëjmë, para rivendosjes së besimit në treg,
10:50
we need to restore confidence and trust amongst our people."
200
638194
5588
duhet të rifitojmë besimin e njerëzve tanë."
10:55
Since leaving office, I have had time to reflect.
201
643782
2768
Kur u largova nga zyra, kisha kohë të reflektoja.
10:58
We have weathered the storm, in Greece and in Europe,
202
646550
5120
Ishim përballur me stuhinë në Greqi dhe Europë,
11:03
but we remain challenged.
203
651670
2573
por jemi akoma në një sfidë.
11:06
If politics is the power to imagine and use our potential,
204
654243
3459
Nëse politika është burimi të imagjinojmë dhe përdorim fuqitë,
11:09
well then 60-percent youth unemployment in Greece,
205
657702
4144
atëherë 60 përqind e të rinjve të papunë në Greqi,
11:13
and in other countries, certainly is a lack of imagination
206
661846
2970
dhe në vende të tjera, është padyshim mungesa e imagjinatës
11:16
if not a lack of compassion.
207
664816
2466
dhe jo mungesë e dhembshurisë.
11:19
So far, we've thrown economics at the problem,
208
667282
2541
Deri tani kemi fajësuar aspektin ekonomik,
11:21
actually mostly austerity,
209
669823
2311
dhe më saktësisht masat e rrepta ekonomike,
11:24
and certainly we could have designed alternatives,
210
672134
3230
ndërkohë që mund të kishim formuluar disa alternativa,
11:27
a different strategy, a green stimulus for green jobs,
211
675364
3322
një strategji ndryshe, stimul pozitiv për punësim,
11:30
or mutualized debt, Eurobonds which would
212
678686
3452
apo borxhe reciproke dhe Eurobond-e të cilët
11:34
support countries in need from market pressures,
213
682138
3124
do të mbështesnin vendet në nevojë nga trysnia e tregut,
11:37
these would have been much more viable alternatives.
214
685262
2872
de që do të ishin padyshim alternativa më të suksesshme.
11:40
Yet I have come to believe that the problem is not so much
215
688134
2666
Megjithatë, kam arritur në konkluzionin se ky nuk është një
11:42
one of economics as it is one of democracy.
216
690800
3959
problem ekonomik, por më shumë demokratik.
11:46
So let's try something else.
217
694759
1588
Kështu pra, le të provojmë diçka tjetër.
11:48
Let's see how we can bring people back to the process.
218
696347
2896
Le të shohim se si mund t'i përfshijmë njerëzit në këtë proçes.
11:51
Let's throw democracy at the problem.
219
699243
3103
Le të gjejmë zgjidhje me anë të demokracisë.
11:54
Again, the Ancient Greeks, with all their shortcomings,
220
702346
2985
Grekët e antikitetit, me gjithë defektet e tyre,
11:57
believed in the wisdom of the crowd
221
705331
3044
besonin në mençurinë e popullit
12:00
at their best moments. In people we trust.
222
708375
2891
në momentet më të mira. Ne besojmë te populli.
12:03
Democracy could not work without the citizens
223
711266
3343
Demokracia nuk është funksionale pa qytetarët e saj,
12:06
deliberating, debating, taking on public responsibilities
224
714609
4373
të cilët diskutojnë, debatojnë dhe marrin përgjegjësitë publike
12:10
for public affairs.
225
718982
1934
për çështjet publike.
12:12
Average citizens often were chosen for citizen juries
226
720916
2734
Qytetarët e thjeshtë shpesh zgjidheshin në juritë qytetare,
12:15
to decide on critical matters of the day.
227
723650
4227
për të vendosur mbi çështje të nxehta të ditës.
12:19
Science, theater, research, philosophy,
228
727877
3077
Shkenca, teatri, kërkimi, filozofia,
12:22
games of the mind and the body,
229
730954
2083
lojra zbavitëse të mendjes apo trupit
12:25
they were daily exercises.
230
733037
1728
ishin ushtrimet e tyre të përditshme.
12:26
Actually they were an education for participation,
231
734765
4152
Në fakt ato konsideroheshin si edukim për pjesëmarrje,
12:30
for the potential, for growing the potential of our citizens.
232
738917
3540
për potencialin, si dhe për rritjen e këtij potenciali të qytetarëve.
12:34
And those who shunned politics, well, they were idiots.
233
742457
4536
Ndërkohë, ata që iu shmangën politikës u konsideruan idiotë.
12:38
You see, in Ancient Greece, in ancient Athens,
234
746993
3244
Me sa shihni pra, në Athinë dhe Greqinë e antikitetit
12:42
that term originated there.
235
750237
2271
ky është një term që ka lindur atje.
12:44
"Idiot" comes from the root "idio," oneself.
236
752508
4793
"Idiot" vjen nga fjala greke " idio" që do të thotë " vetvete"
12:49
A person who is self-centered, secluded, excluded,
237
757301
3243
Një njeri që është është egocentrik, i izoluar, i përjashtuar,
12:52
someone who doesn't participate or even examine public affairs.
238
760544
4715
dikush që nuk merr pjesë apo investigon çështjet e publikut.
12:57
And participation took place in the agora, the agora having two meanings,
239
765259
3732
Kjo pjesëmarrje ndodhte në "agora", një term i cili mbart dy kuptime,
13:00
both a marketplace and a place where there was political deliberation.
240
768991
6377
atë të tregut të mirëfilltë dhe atë të një vendi ku zhvillohej debati politik.
13:07
You see, markets and politics then were one, unified,
241
775368
4056
Me pak fjalë, tregu dhe politika asokohe ishin një trup i vetëm,
13:11
accessible, transparent, because they gave power to the people.
242
779424
3206
të hapura dhe transparente, sepse ato i jepnin fuqi njerëzve.
13:14
They serve the demos, democracy.
243
782630
4963
Ato i shërbenin popullit, demokracisë.
13:19
Above government, above markets
244
787593
2624
Mbi tregun dhe politikën
13:22
was the direct rule of the people.
245
790217
2529
ishte sundimi i popullit.
13:24
Today we have globalized the markets
246
792746
2984
Në ditët e sotme kemi globalizuar tregjet,
por nuk kemi globalizuar institucionet tona demokratike.
13:27
but we have not globalized our democratic institutions.
247
795730
4463
13:32
So our politicians are limited to local politics,
248
800193
4433
Ndërkohë që politikanët kufizohen brenda politikës vendore,
13:36
while our citizens, even though they see a great potential,
249
804626
3760
qytetarët tanë kanë potenciale më të mëdha,
13:40
are prey to forces beyond their control.
250
808386
4480
të cilat e kalojnë këtë kufi.
13:44
So how then do we reunite the two halves of the agora?
251
812866
2831
Si mund të bashkojmë aspektin politike dhe tregtarë të "agora-s"?
13:47
How do we democratize globalization?
252
815697
2240
Si mund të demokratizojmë globalizimin?
13:49
And I'm not talking about the necessary reforms
253
817937
2569
Nuk po flas këtu për reforma të nevojshme
13:52
of the United Nations or the G20.
254
820506
2654
të Kombeve të Bashkuara apo të G 20-s.
13:55
I'm talking about, how do we secure the space,
255
823160
2481
po flas se si mund të sigurojmë hapësirën,
13:57
the demos, the platform of values,
256
825641
2501
popullin, platformat e vlerave,
14:00
so that we can tap into all of your potential?
257
828142
5560
në mënyrë që të krijojmë lidhjet me potencialin tonë?
14:05
Well, this is exactly where I think Europe fits in.
258
833702
3875
Kjo i shkon shumë për shtat Europës.
14:09
Europe, despite its recent failures,
259
837577
2400
Europa, duke përjashtuar këtu dështimet e saj të fundit,
14:11
is the world's most successful cross-border peace experiment.
260
839977
4568
konsiderohet si vend i suksesshëm për eksperimentimin e paqes.
14:16
So let's see if it can't be an experiment
261
844545
3247
Pra le të eksperimentojmë,
14:19
in global democracy, a new kind of democracy.
262
847792
4180
një demokraci gjithpërfshirëse, një demokraci të re.
14:23
Let's see if we can't design a European agora,
263
851972
3110
Le të mundohemi të hartojmë një "agora" Europiane
14:27
not simply for products and services,
264
855082
2532
jo vetëm për produkte dhe shërbime,
14:29
but for our citizens, where they can work together,
265
857614
3243
por edhe për qytetarët tanë, ku ata mund të punojnë së bashku,
14:32
deliberate, learn from each other,
266
860857
1763
të diskutojnë, të mësojnë nga njëri tjetri,
14:34
exchange between art and cultures,
267
862620
3216
të shkëmbejnë artin dhe kulturën,
14:37
where they can come up with creative solutions.
268
865836
3699
dhe të gjejnë zgjidhje krijuese për problemet e tyre.
14:41
Let's imagine that European citizens
269
869535
3170
Le të imagjinojmë sikur qytetarët Europianë
14:44
actually have the power to vote directly
270
872705
2294
kanë mundësinë të votojnë direkt
14:46
for a European president,
271
874999
3000
për Presidentin e Europës.
14:49
or citizen juries chosen by lottery
272
877999
3484
apo sikur juritë qytetare të zgjedhura me short,
14:53
which can deliberate on critical and controversial issues,
273
881483
4226
mund të debatojnë mbi çështje kritike dhe kundërshtuese,
14:57
a European-wide referendum where our citizens,
274
885709
3168
apo sikur një referendum i gjerë Europian i përbërë nga qytetarë,
15:00
as the lawmakers, vote on future treaties.
275
888877
4402
mund të votojë traktatet ashtu sikundër edhe ligjvënësit.
15:05
And here's an idea:
276
893279
2480
Ja cila është ideja ime:
15:07
Why not have the first truly European citizens
277
895759
2924
Pse të mos kemi qytetarët e parë të vërtetë Europianë,
15:10
by giving our immigrants,
278
898683
2020
duke u dhënë emigrantëve,
15:12
not Greek or German or Swedish citizenship,
279
900703
4112
jo nënshtetësinë Greke, Gjermane apo Suedeze,
15:16
but a European citizenship?
280
904815
3623
por nënshtetësinë Europiane?
15:20
And make sure we actually empower
281
908438
2887
Të sigurojmë se do të përkrahim të papunët
15:23
the unemployed by giving them a voucher scholarship
282
911325
2779
duke u dhënë atyre një bursë shkollimi,
15:26
where they can choose to study anywhere in Europe.
283
914104
3469
që ata të zgjedhin të studiojnë kudo në Europë.
15:29
Where our common identity is democracy,
284
917573
4481
Një vend ku identiteti ynë i përbashkët është demokracia,
15:34
where our education is through participation,
285
922054
4964
ku edukimi realizohet nëpërmjet pjesëmarrjes,
15:39
and where participation builds trust
286
927018
3473
pjesëmarje, e cila sjell ndërtimin e besimit
15:42
and solidarity rather than exclusion and xenophobia.
287
930491
3971
dhe solidaritetit në vend të përjashtimit dhe ksenofobisë.
15:46
Europe of and by the people,
288
934462
1662
Europa nga dhe për popullin,
15:48
a Europe, an experiment in deepening and widening
289
936124
4098
një Europë, një eksperiment në thellimin dhe zgjerimin
15:52
democracy beyond borders.
290
940222
3016
e demokracisë përtej kufijve të saj.
15:55
Now, some might accuse me of being naive,
291
943238
3838
Disa do të thonin se jam shumë naiv,
15:59
putting my faith in the power and the wisdom of the people.
292
947076
4871
se po e lë besimin tim në fuqinë dhe mençurinë e njerëzve,
16:03
Well, after decades in politics, I am also a pragmatist.
293
951947
4769
Pas shumë dekadave në politikë, unë jam edhe pragmatist.
16:08
Believe me, I have been,
294
956716
2556
Më besoni, unë kam qenë
16:11
I am, part of today's political system,
295
959272
3660
dhe jam akoma edhe sot pjesë e sistemit politik,
16:14
and I know things must change.
296
962932
4637
dhe e di se gjërat duhet të ndryshojnë.
16:19
We must revive politics as the power to imagine,
297
967569
4288
Politika duhet të rimishërohet si fuqi e imagjinatës,
16:23
reimagine, and redesign for a better world.
298
971857
5223
dhe e ri-hartimit për një botë më të mirë.
16:29
But I also know that this disruptive force of change
299
977080
2814
Por jam gjithashtu i ndërgjegjshëm se ky ndryshim
16:31
won't be driven by the politics of today.
300
979894
3064
nuk do të ndodhi nga politika e sotme.
16:34
The revival of democratic politics
301
982958
2296
Ringjallja e politikës demokratike,
16:37
will come from you, and I mean all of you.
302
985254
4420
do të vijë nga ju, nga të gjithë ju.
16:41
Everyone who participates in this global exchange of ideas,
303
989674
3986
Çdokush i cili merr pjesë në këtë shkëmbim global idesh,
16:45
whether it's here in this room
304
993660
1049
qoftë brenda kësaj salle
16:46
or just outside this room
305
994709
2213
apo jashë kësaj salle,
16:48
or online or locally, where everybody lives,
306
996922
3834
nëpër lokalitete apo në internet,
16:52
everyone who stands up to injustice and inequality,
307
1000756
3320
çdokush që refuzon padrejtësinë dhe pabarazinë,
16:56
everybody who stands up to those who preach
308
1004076
2720
çdokush që ngrihet kundër atyre që predikojnë
16:58
racism rather than empathy,
309
1006796
2264
racizmin në vend të dhembshurisë
17:01
dogma rather than critical thinking,
310
1009060
2816
dogmës në vend të mendimit kritik,
17:03
technocracy rather than democracy,
311
1011876
2316
teknokracisë sesa demokracisë,
17:06
everyone who stands up to the unchecked power,
312
1014192
2975
çdokush që ngrihet kundër fuqisë së shfrenuar,
17:09
whether it's authoritarian leaders,
313
1017167
2121
edhe pse liderat autoritarë,
17:11
plutocrats hiding their assets in tax havens,
314
1019288
3436
apo plutokratët i fshehin pasuritë e tyre
17:14
or powerful lobbies protecting the powerful few.
315
1022724
3920
apo lobingjet e fuqishme që mbrojnë të fuqishmit e paktë.
17:18
It is in their interest that all of us are idiots.
316
1026644
5433
Është në interes të tyre që ne të tregohemi idiotë.
17:24
Let's not be.
317
1032077
1486
Le të mos jemi të tillë.
17:25
Thank you.
318
1033563
1240
Faleminderit.
17:26
(Applause)
319
1034803
11910
(Duartrokitje)
17:38
Bruno Giussani: You seem to describe a political leadership
320
1046713
1913
Bruno Giussani : Duket sikur po përshkruani një lloj udhëheqjeje
17:40
that is kind of unprepared
321
1048626
2185
politike të cilën e përshkruani si të papërgatitur
17:42
and a prisoner of the whims of the financial markets,
322
1050811
2782
dhe si robinj të tekave të tregjeve financiare,
17:45
and that scene in Brussels that you describe, to me,
323
1053593
2360
dhe skena e Brukselit që ju përshkruat, mua personalisht,
17:47
as a citizen, is terrifying.
324
1055953
2503
si një qytetar, më tingëllon e tmerrshme.
17:50
Help us understand how you felt after the decision.
325
1058456
4299
Na shpjegoni ju lutem se si u ndjetë pas vendimit të marrë.
17:54
It was not a good decision, clearly,
326
1062755
1568
Sigurisht që nuk ishte një vendim i mirë,
17:56
but how do you feel after that, not as the prime minister,
327
1064323
2584
por si ndiheni ju pas kësaj, jo si kryeministër,
17:58
but as George?
328
1066907
2189
por si George?
18:01
George Papandreou: Well, obviously there were constraints
329
1069096
2542
George Papandreou: Sigurisht që kishte kufizime,
18:03
which didn't allow me or others to make
330
1071638
3926
të cilat nuk më lejonin as mua dhe as të tjerët të merrnim
18:07
the types of decisions we would have wanted,
331
1075564
1440
llojet e vendmeve që do të donim të merrnim,
18:09
and obviously I had hoped that we would have the time
332
1077004
2765
dhe sigurisht unë shpresoja se do të kishim kohën e duhur,
18:11
to make the reforms which would have dealt
333
1079769
1707
për të bërë reformat e duhura që do të përballeshin
18:13
with the deficit rather than trying to cut the deficit
334
1081476
2493
me defiçitin dhe jo me reduktimin e tij,
18:15
which was the symptom of the problem.
335
1083969
1715
i cili ishte edhe simptoma kryesore e problemit.
18:17
And that hurt. That hurt because that, first of all,
336
1085684
2199
Kjo gjë të lëndon. Të lëndon sepse, në rradhë të parë,
18:19
hurt the younger generation, and not only,
337
1087883
3504
kjo preku rininë, dhe jo vetëm atë,
18:23
many of them are demonstrating outside,
338
1091387
1937
shumë prej tyre kanë dalë në rrugë duke protestuar,
18:25
but I think this is one of our problems.
339
1093324
1624
dhe mendoj se pikërisht këtu qëndron problemi ynë.
18:26
When we face these crises, we have kept the potential,
340
1094948
5232
Kur përballemi me të tilla kriza, ne mbajmë potencialin,
18:32
the huge potential of our society out of this process,
341
1100180
3135
potencialin e fuqishëm, jashtë këtij proçesi,
18:35
and we are closing in on ourselves in politics,
342
1103315
2824
dhe vendosim veten në qendër të politikës.
18:38
and I think we need to change that, to really find
343
1106139
2746
Mendoj se ka ardhur koha që kjo gjë të ndryshojë, duhet të gjejmë
18:40
new participatory ways using the great capabilities
344
1108885
4173
mënyra të reja pjesëmarrjeje, të përdorim aftësitë e mëdha,
18:45
that now exist even in technology but not only in technology,
345
1113058
3150
të cilat në ditët e sotme ekzistojnë jo vetëm në teknologji,
18:48
the minds that we have, and I think we can find solutions
346
1116208
3141
por në mendjet e mëdha, prandaj besoj se ka një zgjidhje ,
18:51
which are much better, but we have to be open.
347
1119349
1807
të cilat janë më të mira, por duhet të jemi më të hapur ndaj tyre.
18:53
BG: You seem to suggest that the way forward
348
1121156
1660
BG: Duket sikur sugjeroni që zgjidhja e duhur,
18:54
is more Europe, and that is not to be an easy discourse
349
1122816
3611
është më shumë Europë,dhe kjo nuk është aspak e lehtë
18:58
right now in most European countries.
350
1126427
1723
në pjesën më të madhe të Bashkimit Europian, për momentin.
19:00
It's rather the other way -- more closed borders
351
1128150
3727
Është pothuajse e kundërta - kufij më të mbyllur,
19:03
and less cooperation and maybe even stepping out
352
1131877
2430
bashkëpunim më i paktë, madje e dhe nxjerrja jashtë
19:06
of some of the different parts of the European construction.
353
1134307
3705
e ndonjë vendi të unionit Europian.
19:10
How do you reconcile that?
354
1138012
1939
Sa pajtoheni me këtë ide?
19:11
GP: Well, I think one of the worst things that happened
355
1139951
2429
GP: Unë mendoj se gjëja më e keqe që ndodhi
19:14
during this crisis is that we started a blame game.
356
1142380
2232
gjatë kësaj krize ishte se u nis me një lojë se kush e ka fajin.
19:16
And the fundamental idea of Europe is that
357
1144612
3558
Ideja themeltare e Europës është se
19:20
we can cooperate beyond borders,
358
1148170
2106
ne mund të bashkëpunojmë përtej kufijve,
19:22
go beyond our conflicts and work together.
359
1150276
2301
të lemë pas konfliktet dhe të punojmë së bashku.
19:24
And the paradox is that, because we have this blame game,
360
1152577
5969
Paradoksi qëndron në faktin se, për shkak të lojës së fajit,
19:30
we have less the potential to convince our citizens
361
1158546
3180
ne kemi më pak mundësi të bindim qytetarët tanë,
19:33
that we should work together,
362
1161726
1711
se duhet të bashkëpunojmë,
19:35
while now is the time when we really need
363
1163437
2073
ndërkohë që tani është koha që kemi nevojë
19:37
to bring our powers together.
364
1165510
1768
të bashkojmë fuqitë tona.
19:39
Now, more Europe for me is not simply
365
1167278
2954
Për mendimin tim, më shumë Europë, nuk do të thotë
19:42
giving more power to Brussels.
366
1170232
1455
t'i japësh më shumë fuqi Brukselit.
19:43
It is actually giving more power to the citizens of Europe,
367
1171687
3873
Do të thotë t'i japësh fuqi qytetarëve të Europës,
19:47
that is, really making Europe a project of the people.
368
1175560
3848
që do të thotë ta bësh Europën projekt të vetë njerëzve,
19:51
So that, I think, would be a way to answer
369
1179408
2568
Mendoj se kjo është mënyra më e mirë për t'i dhënë përgjigje,
19:53
some of the fears that we have in our society.
370
1181976
2873
frikës së shoqërisë sonë, në ditët e sotme.
BG: George, faleminderit që morrët pjesë në TED.
19:56
BG: George, thank you for coming to TED.
371
1184849
1523
19:58
GP: Thank you very much.BG: Thank you.(Applause)
372
1186372
3186
GP:Faleminderit shumë. BG: Faleminderit. ( Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
George Papandreou - Former Prime Minister of GreeceGeorge Papandreou draws on lessons learned from the Greek debt crisis as he helps guide the EU through difficult waters.
Why you should listen
George Papandreou, a third-generation scion of Greece’s defining political dynasty, entered the global spotlight with his attempts to re-invent his country during the darkest hours of the European debt crisis. Upon becoming Prime Minister in 2009, his government inherited a deficit that was much larger than had been reported. As PM, he implemented major changes and reforms, but was overtaken by events beyond his government's control.
Papandreou resigned his Prime Minister post in November 2011 as part of a deal to pave the way for a coalition government to restore Grecian stability, but remains a powerful figure as an MP and as President of the Socialist International.
As he says: “We do have a choice. Either we empower Europe and its citizens and become a catalyst for humanizing our global economy, or globalization will dehumanize our societies and undermine the European project. As a citizen of Europe, I vote for the first choice."
George Papandreou | Speaker | TED.com