TEDGlobal 2005
Eve Ensler: What security means to me
Eve Ensler flet mbi sigurinë
Filmed:
Readability: 4
1,253,281 views
Shkrimtarja Eve Ensler hulumton nevojën tonë moderne për siguri - dhe përse kjo na bën më pak të sigurtë. Dëgjoni këto histori frymëzuese dhe shpirtcopëtuese të grave që janë bërë shkak për ndryshim.
Eve Ensler - Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere. Full bio
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I think it'll be a relief to some people and a disappointment to others
0
0
3000
Mendoj që do të jetë një lehtësim për disa dhe një zhgënjim për të tjerët
00:15
that I'm not going to talk about vaginas today.
1
3000
3000
që sot nuk do të flas për vaginat.
00:18
I began "The Vagina Monologues" because I was worried about vaginas.
2
6000
5000
Fillova Monologet e Vaginës sepse isha e shqetësuar për vaginat.
00:23
I'm very worried today about this notion, this world,
3
11000
4000
Sot jam e shqetësuar për këtë koncept, këtë botë,
00:27
this prevailing kind of force of security.
4
15000
4000
dhe këtë lloj force mbizotëruese të sigurisë.
00:31
I see this word, hear this word, feel this word everywhere.
5
19000
4000
E shoh, dëgjoj dhe ndjej këtë fjalë kudo.
00:35
Real security, security checks, security watch, security clearance.
6
23000
3000
Siguri te vërtetë, kontrolle sigurie, përgjime sigurie, leje kalimi.
00:38
Why has all this focus on security made me feel so much more insecure?
7
26000
6000
Përse i gjithë ky fokus mbi sigurinë më ka bërë të ndihem akoma më e pasigurt?
00:44
What does anyone mean when they talk about real security?
8
32000
4000
Cfarë duan të thonë njerëzit kur flasin për siguri të vërtetë?
00:48
And why have we, as Americans particularly,
9
36000
2000
Dhe përse Amerikanët vecanërisht
00:50
become a nation that strives for security above all else?
10
38000
4000
janë kthyer në një komb që synon të ketë sigurinë mbi të gjitha?
00:54
In fact, I think that security is elusive. It's impossible.
11
42000
4000
Në fakt, mendoj se siguria është e pakapshme, është e pamundur.
00:58
We all die. We all get old. We all get sick. People leave us.
12
46000
4000
Të gjithë vdesim. Të gjithë plakemi. Të gjithë sëmuremi. Njerëzit na lënë.
01:02
People change us. Nothing is secure.
13
50000
2000
Njerëzit na ndryshojnë. Asgjë nuk është e sigurt.
01:04
And that's actually the good news.
14
52000
3000
Dhe në fakt ky është një lajm i mirë.
01:07
This is, of course, unless your whole life is about being secure.
15
55000
4000
Por vetëm atëherë kur jeta juaj nuk përqendrohet rreth të qënit të sigurtë.
01:11
I think that when that is the focus of your life,
16
59000
3000
Mendoj se kur të qënit të sigurtë është fokusi i të gjithë jetës,
01:14
these are the things that happen.
17
62000
2000
keto jane disa nga gjërat qe ndodhin.
01:16
You can't travel very far or venture too far outside a certain circle.
18
64000
5000
Nuk mund të udhëtoni shumë larg apo të rrezikoni daljen nga një sferë e caktuar.
01:21
You can't allow too many conflicting ideas into your mind at one time,
19
69000
4000
Nuk mund të lejoni shumë ide që kundërshtojnë njëra-tjetrën në mendjen tuaj në të njëjtën kohë
01:25
as they might confuse you or challenge you.
20
73000
3000
sepse mund tju hutojnë dhe tju sfidojnë.
01:28
You can't open yourself to new experiences, new people,
21
76000
3000
Nuk mund të jeni të gatshëm për eksperienca të reja, njerëz të rinj,
01:31
new ways of doing things -- they might take you off course.
22
79000
3000
apo mënyra të reja për të bërë dicka. Mund tju largojnë nga rruga e "duhur".
01:34
You can't not know who you are, so you cling to hard-matter identity.
23
82000
5000
Nuk mund të dini kush jeni, prandaj kapeni pas identitetit material.
01:39
You become a Christian, Muslim, Jew.
24
87000
2000
Bëheni të krishterë, myslimanë, hebrej.
01:41
You're an Indian, Egyptian, Italian, American.
25
89000
3000
Jeni indianë, egjiptianë, italianë, amerikanë.
01:44
You're a heterosexual or a homosexual, or you never have sex.
26
92000
3000
Jeni heteroseksualë, homoseksualë ose nuk bëni kurrë marrëdhënie seksuale.
01:47
Or at least, that's what you say when you identify yourself.
27
95000
3000
Ose të paktën, këtë thoni kur u prezantoheni të tjerëve.
01:50
You become part of an "us."
28
98000
2000
Bëheni pjesë e një "ne".
01:52
In order to be secure, you defend against "them."
29
100000
3000
Dhe në mënyrë që të jeni të sigurtë, mbroheni nga "ata".
01:55
You cling to your land because it is your secure place.
30
103000
3000
Qepeni pas tokës tuaj sepse është vendi juaj më i sigurt.
01:58
You must fight anyone who encroaches upon it.
31
106000
2000
Duhet të luftoni këdo që të shkel kufijtë e saj.
02:00
You become your nation. You become your religion.
32
108000
2000
Shndërroheni në kombin tuaj. Shndërroheni në fenë tuaj.
02:02
You become whatever it is that will freeze you, numb you
33
110000
3000
Ktheheni në cfarëdo atë që ju bën të ngrini në vend dhe të humbisni cdo ndjesi
02:05
and protect you from doubt or change.
34
113000
3000
dhe që ju mbron nga dyshimet apo nga ndryshimet.
02:08
But all this does, actually, is shut down your mind.
35
116000
4000
Por në fakt, gjithcka që kjo bën, është tju mbyllë mendjen.
02:12
In reality, it does not really make you safer.
36
120000
3000
Realisht, nuk ju bënë më të sigurtë.
02:15
I was in Sri Lanka, for example, three days after the tsunami,
37
123000
4000
Për shembull, isha në Sri Lanka, tre ditë pas tsunamit,
02:19
and I was standing on the beaches
38
127000
2000
dhe po rrija në plazh
02:21
and it was absolutely clear that, in a matter of five minutes,
39
129000
3000
dhe ishte absolutisht e qartë që për më pak se pesë minuta,
02:24
a 30-foot wave could rise up
40
132000
2000
një dallgë 10 metra e lartë mund të ngrihej
02:26
and desecrate a people, a population and lives.
41
134000
3000
dhe të shfarroste një komb, një popull dhe jetë të tëra.
02:29
All this striving for security, in fact,
42
137000
3000
Të gjitha këto përpjekje për siguri, në fakt,
02:32
has made you much more insecure
43
140000
2000
ju kanë bërë shumë më pak të sigurtë
02:34
because now you have to watch out all the time.
44
142000
3000
sepse tani të duhet të mbroheni gjithë kohën.
02:37
There are people not like you -- people who you now call enemies.
45
145000
3000
Ka njerëz jo si ju. Njerëz që ju i quani armiq,
02:40
You have places you cannot go, thoughts you cannot think,
46
148000
3000
ka vende ku ju nuk shkoni dot, mendime që nuk i mendoni dot,
02:43
worlds that you can no longer inhabit.
47
151000
2000
botë që nuk janë më të banueshme.
02:45
And so you spend your days fighting things off, defending your territory
48
153000
4000
Prandaj i kaloni ditët duke luftuar, duke mbrojtur territorin tuaj,
02:49
and becoming more entrenched in your fundamental thinking.
49
157000
3000
dhe duke u zhytyr akoma më shumë në mendimet tuaja bazë.
02:52
Your days become devoted to protecting yourself.
50
160000
3000
Ditët tuaja i dedikohen mbrojtjes suaj.
02:55
This becomes your mission. That is all you do.
51
163000
3000
Ky kthehet në misionin tuaj. Kjo është gjithcka që ju bëni.
02:58
Ideas get shorter. They become sound bytes.
52
166000
3000
Idetë tuaja shkurtohen. Kthehen në copëza tingujsh.
03:01
There are evildoers and saints, criminals and victims.
53
169000
3000
Ka keqbërës dhe shenjtorë, kriminelë dhe viktima.
03:04
There are those who, if they're not with us, are against us.
54
172000
3000
Ka nga ata, që kur nuk janë me ne, janë kundër nesh.
03:07
It gets easier to hurt people because you do not feel what's inside them.
55
175000
3000
Bëhet më e lehtë të lëndojmë njerëzit sepse nuk e ndjejmë cfarë është brenda tyre.
03:10
It gets easier to lock them up, force them to be naked, humiliate them,
56
178000
4000
Eshtë më e lehtë ti burgosim, ti detyrojmë të zhvishen dhe ti poshtërojmë,
03:14
occupy them, invade them and kill them,
57
182000
2000
ti pushtojmë vendin, ti zaptojmë dhe ti vrasim
03:16
because they are only obstacles now to your security.
58
184000
4000
sepse ata janë thjesht pengesa tashmë për sigurinë tuaj.
03:20
In six years, I've had the extraordinary privilege through V-Day,
59
188000
4000
Në gjashtë vitet e fundit, kam pasur privilegjin e jashtëzakonshëm, nëpërmjet ditës V (V-Day),
03:24
a global movement against [violence against] women,
60
192000
1000
një levizje globale kundër [dhunës kundër] grave,
03:25
to travel probably to 60 countries,
61
193000
2000
që të udhëtoj në rreth 60 vende,
03:27
and spend a great deal of time in different portions.
62
195000
5000
dhe të kaloj periudha të gjata kohe në disa zona të globit.
03:32
I've met women and men all over this planet,
63
200000
3000
Kam takuar burra dhe gra në të gjithë botën,
03:35
who through various circumstances --
64
203000
2000
që në rrethana të ndryshme,
03:37
war, poverty, racism, multiple forms of violence --
65
205000
4000
luftë, varfëri, racizëm, forma të shumëfishta dhune,
03:41
have never known security,
66
209000
2000
nuk kanë qenë kurrë të sigurtë,
03:43
or have had their illusion of security forever devastated.
67
211000
4000
ose u është shkatërruar iluzioni i tyre i sigurisë.
03:47
I've spent time with women in Afghanistan under the Taliban,
68
215000
3000
Kam kaluar kohë me gra në Afganistan nën regjimin e Talibanit,
03:50
who were essentially brutalized and censored.
69
218000
3000
gra që thelbësisht u brutalizuan dhe censuruan.
03:53
I've been in Bosnian refugee camps.
70
221000
2000
Kam qenë në kampe refugjatësh boshnjakë.
03:55
I was with women in Pakistan
71
223000
2000
Kam qenë me gra në Pakistan
03:57
who have had their faces melted off with acid.
72
225000
3000
të cilave u është djegur fytyra me acid.
04:00
I've been with girls all across America who were date-raped,
73
228000
3000
Kam takuar gra në të gjithë Amerikën që u përdhunuan në një takim
04:03
or raped by their best friends when they were drugged one night.
74
231000
3000
ose u përdhunuan nga shokët e ngushtë kur ishin të droguara një natë.
04:06
One of the amazing things that I've discovered in my travels
75
234000
4000
Një nga gjërat e mrekullueshme që kam zbuluar në udhëtimet e mia
04:10
is that there is this emerging species.
76
238000
2000
është shfaqja e kësaj specieje të re.
04:12
I loved when he was talking about this other world that's right next to this world.
77
240000
4000
E adhurova kur ai po fliste për këtë botën tjetër, mu ngjitur kësaj të tonës.
04:16
I've discovered these people, who, in V-Day world,
78
244000
3000
Zbulova këta njerëz, që në botën e Ditës-V,
04:19
we call Vagina Warriors.
79
247000
2000
ne i quajmë Luftëtarë të Vaginës.
04:21
These particular people, rather than getting AK-47s,
80
249000
4000
Këta njerëz të vecantë, në vend që të marrin AK-47a
04:25
or weapons of mass destruction, or machetes,
81
253000
3000
apo armë të shfarrosjes në masë apo hanxharë,
04:28
in the spirit of the warrior, have gone into the center, the heart of pain, of loss.
82
256000
5000
në shpirtin e luftëtarit, kanë shkuar mu në qendër, tek zemra e dhimbjes, e humbjes.
04:33
They have grieved it, they have died into it,
83
261000
3000
Ata janë vrerosur, kanë vdekur në të,
04:36
and allowed and encouraged poison to turn into medicine.
84
264000
4000
dhe kanë lejuar dhe inkurajuar helmin të kthehet në ilac.
04:40
They have used the fuel of their pain to begin to redirect that energy
85
268000
4000
Ata kanë përdorur karburantin e dhimbjes së tyre për të ridrejtuar këtë energji
04:44
towards another mission and another trajectory.
86
272000
3000
drejt një misioni dhe trajektoreje tjetër.
04:47
These warriors now devote themselves and their lives
87
275000
3000
Këta luftëtarë tani e dedikojnë vetveten dhe jetët e tyre
04:50
to making sure what happened to them doesn't happen to anyone else.
88
278000
4000
për tu siguruar që cfarë u ndodhi atyre, nuk i ndodh askujt tjetër.
04:54
There are thousands if not millions of them on the planet.
89
282000
3000
Ka mijëra, në mos miliona, prej tyre në planetin tonë.
04:57
I venture there are many in this room.
90
285000
2000
Do të guxoja të thoja që ka shumë prej tyre në këtë dhomë.
04:59
They have a fierceness and a freedom
91
287000
2000
Ata kanë një ashpërsi dhe një liri
05:01
that I believe is the bedrock of a new paradigm.
92
289000
3000
që unë mendoj janë themeli i një modeli të ri.
05:04
They have broken out of the existing frame of victim and perpetrator.
93
292000
5000
Ata kanë thyer strukturën ekzistuese të viktimës dhe dhunuesit.
05:09
Their own personal security is not their end goal,
94
297000
3000
Siguria e tyre personale nuk është synimi i tyre përfundimtar,
05:12
and because of that, because, rather than worrying about security,
95
300000
4000
dhe për shkak të kësaj, sepse në vend që të shqetësohen për sigurinë,
05:16
because the transformation of suffering is their end goal,
96
304000
3000
sepse transformimi i vuajtjes është synimi i tyre përfundimtar,
05:19
I actually believe they are creating real safety
97
307000
3000
Unë në fakt besoj se ata po krijojnë sigurinë e vërtetë
05:22
and a whole new idea of security.
98
310000
3000
dhe një ide krejtësisht të re mbi sigurinë.
05:25
I want to talk about a few of these people that I've met.
99
313000
3000
Dua të flas pak mbi disa nga këta njerëz që kam takuar.
05:28
Tomorrow, I am going to Cairo,
100
316000
2000
Nesër do të shkoj në Kajro,
05:30
and I'm so moved that I will be with women in Cairo
101
318000
4000
dhe jam shumë e emocionuar që do të jem me këto gra në Kajro
05:34
who are V-Day women, who are opening the first safe house
102
322000
3000
që janë gra të Ditës-V, që po hapin shtëpinë e tyre të sigurtë të parë
05:37
for battered women in the Middle East.
103
325000
2000
për gra të dëmtuara në Lindjen e Mesme.
05:39
That will happen because women in Cairo made a decision to stand up
104
327000
4000
Kjo do të ndodhë sepse gratë në Kajro vendosën të organizohen
05:43
and put themselves on the line,
105
331000
2000
dhe të rrezikojnë vetveten
05:45
and talk about the degree of violence that is happening in Egypt,
106
333000
3000
dhe të flasin për nivelin e dhunës në Egjipt
05:48
and were willing to be attacked and criticized.
107
336000
4000
dhe ishin të gatshme të sulmoheshin dhe të kritikoheshin,
05:52
And through their work over the last years,
108
340000
3000
dhe përmes punës së tyre në vitet e fundit,
05:55
this is not only happening that this house is opening,
109
343000
2000
jo vetëm që kjo shtëpi po hapet,
05:57
but it's being supported by many factions of the society
110
345000
3000
por po mbështetet nga shumë sektorë të shoqërisë
06:00
who never would have supported it.
111
348000
2000
që kurrë nuk do ta kishin mbështetur më parë.
06:02
Women in Uganda this year,
112
350000
2000
Këtë vit, gra në Uganda
06:04
who put on "The Vagina Monologues" during V-Day,
113
352000
3000
të cilat vunë në skenë Monologet e Vaginës gjatë Ditës-V,
06:07
actually evoked the wrath of the government.
114
355000
3000
shkaktuan në fakt tërbimin e qeverisë.
06:10
And, I love this story so much.
115
358000
2000
Dhe mua më pëlqen kjo histori shumë fare.
06:12
There was a cabinet meeting and a meeting of the presidents
116
360000
3000
U mbajtën një mbledhje kabineti dhe një mbledhje e presidentëve
06:15
to talk about whether "Vaginas" could come to Uganda.
117
363000
3000
për të diskutuar nëse Vaginat mund të vinin në Uganda.
06:18
And in this meeting -- it went on for weeks in the press,
118
366000
3000
Dhe në këtë takim, që vazhdoi për javë të tëra në shtyp,
06:21
two weeks where there was huge discussion.
119
369000
2000
dy javët ku pati diskutime të zjarrta.
06:23
The government finally made a decision
120
371000
2000
Qeveria më në fund mori vendimin
06:25
that "The Vagina Monologues" could not be performed in Uganda.
121
373000
3000
që Monologet e Vaginës nuk mund të viheshin në skenë në Uganda.
06:28
But the amazing news was that because they had stood up, these women,
122
376000
4000
Por lajmi mahnitës ishte se meqënëse këto gra ishin rebeluar,
06:32
and because they had been willing to risk their security,
123
380000
3000
dhe sepse kishin qenë të gatshme të rrezikonin sigurinë e tyre,
06:35
it began a discussion that not only happened in Uganda,
124
383000
3000
filloi një debat që ndodhi jo vetëm në Uganda,
06:38
but all of Africa.
125
386000
2000
por në të gjithë Afrikën.
06:40
As a result, this production, which had already sold out,
126
388000
3000
Si rezultat, pjesa e përgatitur për skenë, biletat e së cilës ishin shitur të gjitha,
06:43
every single person in that 800-seat audience, except for 10 people,
127
391000
5000
cdo person në publikun prej 800 vendesh, përvec 10 vetave,
06:48
made a decision to keep the money.
128
396000
3000
vendosën ti mbanin lekët.
06:51
They raised 10,000 dollars on a production that never occurred.
129
399000
5000
U mblodhën $10,000 për një pjesë që kurrë nuk u vu në skenë.
06:56
There's a young woman named Carrie Rethlefsen in Minnesota.
130
404000
3000
Në Minesota është një grua e re që quhet Kerri Rufleson.
06:59
She's a high school student.
131
407000
2000
Ajo është një nxënëse e shkollës së mesme.
07:01
She had seen "The Vagina Monologues" and she was really moved. And as a result,
132
409000
4000
Kishte parë Monologet e Vaginës dhe u prek shumë, dhe si rezultat i kësaj,
07:05
she wore an "I heart my vagina" button to her high school in Minnesota.
133
413000
5000
veshi një kopsë "Unë e dua vaginën time" në shkollë në Minesota.
07:10
(Laughter)
134
418000
1000
(qeshje e publikut)
07:11
She was basically threatened to be expelled from school.
135
419000
5000
E kërcënuan me përjashtim nga shkolla për këtë.
07:16
They told her she couldn't love her vagina in high school,
136
424000
3000
I thanë që nuk mund ta donte vaginën e saj në shkollë të mesme,
07:19
that it was not a legal thing, that it was not a moral thing,
137
427000
3000
sepse kjo nuk ishte dicka legale, sepse nuk ishte dicka morale,
07:22
that it was not a good thing.
138
430000
2000
sepse nuk ishte dicka e mirë.
07:24
So she really struggled with this, what to do,
139
432000
2000
Prandaj ajo me të vërtetë debatoi cfarë të bënte për këtë,
07:26
because she was a senior and she was doing well in her school
140
434000
3000
sepse ishte në vitin e fundit dhe ishte me rezultate të mira në shkollë
07:29
and she was threatened expulsion. So what she did is she got all her friends together --
141
437000
4000
dhe e kërcënuan me përjashtim nga shkolla, prandaj ajo mblodhi të gjithë shoqërinë,
07:33
I believe it was 100, 150 students
142
441000
3000
më duket se ishin 100, 150 nxënës,
07:36
all wore "I love my vagina" T-shirts,
143
444000
3000
të gjithë veshën bluza "Unë e dua vaginën time"
07:39
and the boys wore "I love her vagina" T-shirts to school.
144
447000
3000
edhe djemtë veshën bluza "Une e dua vaginën e saj" në shkollë.
07:42
(Laughter)
145
450000
2000
(qeshje e publikut)
07:44
Now this seems like a fairly, you know, frivolous,
146
452000
3000
Tani kjo mund të duket si dicka pak e pavlerë,
07:47
but what happened as a result of that, is that that school now
147
455000
5000
por si rezultat i saj, në atë shkollë tani
07:52
is forming a sex education class. It's beginning to talk about sex,
148
460000
4000
po fillohet lënda e edukimit seksual, po fillohet të flitet mbi seksin,
07:56
it's beginning to look at why it would be wrong
149
464000
3000
po fillohet të shihet përse do të ishte gabim
07:59
for a young high school girl to talk about her vagina publicly
150
467000
3000
për një vajzë në shkollën e mesme të fliste për vaginën e saj në publik
08:02
or to say that she loved her vagina publicly.
151
470000
3000
ose të thoshte që e donte vaginën e saj në publik.
08:05
I know I've talked about Agnes here before,
152
473000
3000
E di që kam folur për Agnesin këtu më parë,
08:08
but I want to give you an update on Agnes.
153
476000
2000
por dua tju jap disa të reja nga ajo.
08:10
I met Agnes three years ago in the Rift Valley.
154
478000
2000
E takova Agnes për herë të parë në luginën Rift (Luginën e Carjes) tre vjet më parë.
08:12
When she was a young girl, she had been mutilated against her will.
155
480000
6000
Kur ajo ishte një vajzë e vogël, e kishin gjymtuar kundër vullnetit të saj.
08:18
That mutilation of her clitoris
156
486000
2000
Ky sakatim i klitorisit të saj
08:20
had actually obviously impacted her life
157
488000
2000
kishte pasur nje efekt në jetën e saj
08:22
and changed it in a way that was devastating.
158
490000
3000
dhe e kishte ndryshuar në një mënyrë shkatërruese.
08:25
She made a decision not to go and get a razor or a glass shard,
159
493000
4000
Ajo vendosi të mos merrte një brisk apo një copë xhami,
08:29
but to devote her life to stopping that happening to other girls.
160
497000
4000
por tja dedikonte jetën e saj për të ndaluar që kjo tu ndodhte edhe vajzave të tjera.
08:33
For eight years, she walked through the Rift Valley.
161
501000
3000
Për tetë vjet, ajo eci përmes Luginës së Carjes.
08:36
She had this amazing box that she carried and it had a
162
504000
2000
Kishte këtë kuti mahnitëse që e sillte me vete dhe që kishte një
08:38
torso of a woman's body in it, a half a torso,
163
506000
3000
gjysëm-trung trupi femre brenda
08:41
and she would teach people, everywhere she went,
164
509000
2000
dhe i mësonte njerëzve kudo që shkonte,
08:43
what a healthy vagina looked like and what a mutilated vagina looked like.
165
511000
3000
si duket një vaginë e shëndetshme dhe si duket një vaginë e gjymtuar.
08:46
In the years that she walked, she educated parents, mothers, fathers.
166
514000
4000
Në vitet që ajo përkoi luginën me këmbë, ajo edukoi prindër, mama, baballarë,
08:50
She saved 1,500 girls from being cut.
167
518000
3000
shpëtoi 1,500 vajza nga gjymtimi.
08:53
When V-Day met her, we asked her how we could support her
168
521000
2000
Kur Dita-V e takoi Agnes, e pyetëm si mund ta ndihmonim
08:55
and she said, "Well, if you got me a Jeep,
169
523000
2000
dhe ajo tha, "Epo, nëse më jepni një makinë Xhip,
08:57
I could get around a lot faster." So, we bought her a Jeep.
170
525000
3000
mund të lëvizja shumë më shpejt." Prandaj ne i blemë asaj një Xhip.
09:00
In the year she had the Jeep, she saved 4,500 girls from being cut.
171
528000
5000
Në vitin që përdoni Xhipin, ajo shpëtoi 4,500 vajza nga gjymtimi.
09:05
So, we said, what else could we do?
172
533000
1000
Prandaj ne pyetëm, cfarë tjetër mund të bëjmë?
09:06
She said, "If you help me get money, I could open a house."
173
534000
3000
Ajo tha, "Nëse më ndihmoni të mbledh fonde, mund të hap një shtëpi."
09:09
Three years ago, Agnes opened a safe house in Africa to stop mutilation.
174
537000
7000
Tre vjet më parë, Agnes hapi një shtëpi të sigurtë në Afrikë për të ndaluar gjymtimin.
09:16
When she began her mission eight years ago, she was reviled,
175
544000
4000
Kur e filloi misionin tetë vjetë më parë, atë e ofenduan,
09:20
she was detested, she was completely slandered in her community.
176
548000
4000
e përcmuan, komuniteti i saj e përgojoi totalisht.
09:24
I am proud to tell you that six months ago,
177
552000
3000
Jam krenare tju them se gjashtë muaj më parë,
09:27
she was elected the deputy mayor of Narok.
178
555000
3000
ajo u zgjodh zëvendës-kryetare bashkie në Narok.
09:30
(Applause)
179
558000
7000
(duartrokitje të publikut)
09:37
I think what I'm trying to say here
180
565000
2000
Më duket se ajo që po mundohem të them këtu,
09:39
is that if your end goal is security,
181
567000
4000
është që kur synimi përfundimtar është siguria,
09:43
and if that's all you're focusing on, what ends up happening
182
571000
3000
dhe siguria është fokusi i gjithckaje, si përfundim,
09:46
is that you create not only more insecurity in other people,
183
574000
3000
krijoni jo vetëm më shumë pasiguri tek të tjerët,
09:49
but you make yourself far more insecure.
184
577000
3000
por edhe vetveten e bëni shumë më të pasigurt.
09:52
Real security is contemplating death, not pretending it doesn't exist.
185
580000
5000
Siguria e vërtetë është ta sodisni vdekjen, jo të pretendoni sikur nuk ekziston.
09:57
Not running from loss, but entering grief, surrendering to sorrow.
186
585000
5000
Jo të arratiseni nga humbja juaj, por të vreroseni, ti dorëzoheni pikëllimit.
10:02
Real security is not knowing something, when you don't know it.
187
590000
4000
Siguria e vërtetë është të mos e dini dicka që nuk e dini.
10:06
Real security is hungering for connection rather than power.
188
594000
4000
Siguria e vërtetë është të kesh etje dhe dëshirë për lidhje më shumë se sa për pushtet.
10:10
It cannot be bought or arranged or made with bombs.
189
598000
3000
Ajo nuk mund të blihet apo të organizohet apo të krijohet me bomba.
10:13
It is deeper, it is a process, it is acute awareness
190
601000
4000
është më e thellë, është një proces, është të pasurit e diturisë së mprehtë
10:17
that we are all utterly inter-bended,
191
605000
2000
që ne jemi të gjithë totalisht të ndërlidhur,
10:19
and one action by one being in one tiny town
192
607000
3000
dhe një veprim i dikujt në një qytezë të vogël,
10:22
has consequences everywhere.
193
610000
3000
ka pasoja kudo.
10:25
Real security is not only being able
194
613000
2000
Siguria e vërtetë është jo vetëm të jeni të zotët
10:27
to tolerate mystery, complexity, ambiguity, but hungering for them
195
615000
4000
të toleroni mistere, kompleksitet, paqartësi, dhe të keni etje për to.
10:31
and only trusting a situation when they are present.
196
619000
3000
por edhe vetëm ti besoni një situate kur ato janë prezente.
10:34
Something happened when I began traveling in V-Day, eight years ago. I got lost.
197
622000
6000
Dicka ndodhi kur unë fillova të udhëtoja për Ditën-V tetë vjet më parë. Humba toruan.
10:40
I remember being on a plane going from Kenya to South Africa,
198
628000
5000
Mbaj mend që isha në një aeroplan nga Kenia për në Afrikën e Jugut,
10:45
and I had no idea where I was.
199
633000
1000
dhe nuk kisha asnjë ide ku isha.
10:46
I didn't know where I was going, where I'd come from,
200
634000
3000
Nuk e dija ku isha dhe ku po shkoja, nga po vija,
10:49
and I panicked. I had a total anxiety attack.
201
637000
3000
dhe më kapi paniku, dhe pata një krizë ankthi.
10:52
And then I suddenly realized that it absolutely didn't matter
202
640000
3000
Dhe pastaj e kuptova që nuk kishte asnjë rëndësi
10:55
where I was going, or where I had come from
203
643000
2000
ku po shkoja dhe nga po vija
10:57
because we are all essentially permanently displaced people.
204
645000
5000
sepse në thelb jemi të gjithë njerëz të shpërngulur në vazhdimësi.
11:02
All of us are refugees.
205
650000
2000
Të gjithë ne jemi refugjatë.
11:04
We come from somewhere and we are hopefully traveling all the time,
206
652000
3000
Vijmë nga një vend dhe udhëtojmë gjithë kohën, shpresoj,
11:07
moving towards a new place.
207
655000
2000
duke lëvizur drejt një vendi të ri.
11:09
Freedom means I may not be identified as any one group,
208
657000
4000
Liri do të thotë që unë të mos identifikohem si asnjë grup,
11:13
but that I can visit and find myself in every group.
209
661000
4000
por që unë mund të bëj vizitë dhe të gjej veten time në cdo grup.
11:17
It does not mean that I don't have values or beliefs,
210
665000
3000
Nuk do të thotë që unë nuk kam vlera morale dhe besime,
11:20
but it does mean I am not hardened around them.
211
668000
2000
por do të thotë që unë nuk jam e ngurosur rreth tyre.
11:22
I do not use them as weapons.
212
670000
3000
Nuk i përdor si armë.
11:25
In the shared future, it will be just that, shared.
213
673000
5000
Në të ardhmen e përbashkët, do të jetë tamam kjo, e përbashkët.
11:30
The end goal will [be] becoming vulnerable,
214
678000
2000
Synimi përfundimtar do të jetë të qënit të lëndueshëm,
11:32
realizing the place of our connection to one another,
215
680000
3000
duke kuptuar pozicionin e lidhjeve tona njëri me tjetrin,
11:35
rather than becoming secure, in control and alone.
216
683000
5000
më mirë se sa të jemi të sigurtë, në kontroll, dhe vetëm.
11:40
Thank you very much.
217
688000
2000
Ju falënderoj shumë.
11:42
(Applause)
218
690000
3000
(Duartrokitje të publikut)
11:45
Chris Anderson: And how are you doing? Are you exhausted?
219
693000
5000
Po ju si jeni? Totalisht e rraskapitur?
11:50
On a typical day, do you wake up with hope or gloom?
220
698000
4000
Në një ditë tipike, zgjoheni me shpresë apo e ngrysur?
11:54
Eve Ensler: You know, I think Carl Jung once said
221
702000
2000
E dini, më duket se Karl Jung njëherë tha
11:56
that in order to survive the twentieth century,
222
704000
3000
që në mënyrë që të mbijetojmë shekullin e 20-të,
11:59
we have to live with two existing thoughts, opposite thoughts, at the same time.
223
707000
4000
duhet të jetojmë me dy mendime të kundërta, të gjithë kohën.
12:03
And I think part of what I'm learning in this process
224
711000
4000
Dhe mendoj që ajo që unë po mësoj në këtë proces,
12:07
is that one must allow oneself to feel grief.
225
715000
4000
është që ne duhet tja lejojmë vetes të vrerosemi, të vuajmë.
12:11
And I think as long as I keep grieving, and weeping,
226
719000
3000
Dhe besoj se sa kohë unë vazhdoj të vrerosem, dhe të qaj,
12:14
and then moving on, I'm fine.
227
722000
2000
dhe pastaj të eci përpara, jam mirë.
12:16
When I start to pretend that what I'm seeing isn't impacting me,
228
724000
4000
Kur filloj të hiqem sikur ajo që shoh nuk ka efekt tek unë fare,
12:20
and isn't changing my heart, then I get in trouble.
229
728000
4000
dhe nuk po ma ndryshon zemrën, atëherë fillojnë telashet
12:24
Because when you spend a lot of time going from place to place,
230
732000
4000
sepse kur kalon shumë kohë duke shkuar nga një vend në tjetrin,
12:28
country to country, and city to city,
231
736000
2000
nga shteti në shtet, nga qyteti në qytet,
12:30
the degree to which women, for example, are violated,
232
738000
3000
niveli që gratë dhunohen, për shembull,
12:33
and the epidemic of it, and the kind of ordinariness of it,
233
741000
4000
dhe epidemia e kësaj dhune, dhe rëndomtëria e saj,
12:37
is so devastating to one's soul that you have to take the time,
234
745000
5000
janë kaq shkatërrues për shpirtin e cdonjërit, sa duhet ti lësh kohë,
12:42
or I have to take the time now, to process that.
235
750000
3000
ose unë duhet ti lë vetes kohë, që ta procesoj.
12:45
CA: There are a lot of causes out there in the world that have been talked about,
236
753000
4000
Ka shumë cështje në botë për të cilat flitet shumë,
12:49
you know, poverty, sickness and so on. You spent eight years on this one.
237
757000
5000
ju i dini, varfëria, sëmundjet, etj. keni kaluar tetë vjet me këto.
12:54
Why this one?
238
762000
2000
Përse kjo cështje?
12:56
EE: I think that if you think about women,
239
764000
2000
Unë mendoj se nëse mendon për gratë,
12:58
women are the primary resource of the planet. They give birth,
240
766000
5000
gratë janë burimi kryesor natyror i planetit, lindin fëmijë,
13:03
we come from them, they are mothers, they are visionaries,
241
771000
3000
ne vijmë nga gratë, ato janë nëna, janë largpamëse,
13:06
they are the future. If you think that the U.N. now says
242
774000
3000
janë e ardhmja. Nëse mendon atë që thonë edhe Kombet e Bashkuara tani
13:09
that one out of three women on the planet
243
777000
2000
që një në cdo tre gra në planetin tonë
13:11
will be raped or beaten in their lifetime,
244
779000
3000
do të rrihet apo përdhunohet gjatë jetës së tyre,
13:14
we're talking about the desecration of the primary resource of the planet,
245
782000
4000
po flasim për shkatërrimin e burimit kryesor të planetit,
13:18
we're talking about the place where we come from, we're talking about parenting.
246
786000
3000
bëhet fjalë për vendin nga vijmë, bëhet fjalë për të qënit prindër.
13:21
Imagine that you've been raped and you're bringing up a boy child.
247
789000
2000
Imagjinoni sikur ju kanë përdhunuar dhe po rrisni një fëmijë mashkull.
13:23
How does it impact your ability to work, or envision a future,
248
791000
4000
Si do të influenconte kjo aftësinë tuaj për punë, mundësinë për të imagjinuar një të ardhme,
13:27
or thrive, as opposed to just survive? What I believe is
249
795000
4000
apo për të lulëzuar në vend të një mbijetese të thjeshtë? Unë besoj se,
13:31
if we could figure out how to make women safe and honor women,
250
799000
4000
nëse ne mund të zbulonim si ti mbanim gratë të sigurta dhe si ti respektonim ato,
13:35
it would be parallel or equal to honoring life itself.
251
803000
5000
do të ishte e njëjta gjë sikur të nderonim vetë jetën.
ABOUT THE SPEAKER
Eve Ensler - Playwright, activistEve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere.
Why you should listen
Inspired by intimate conversations with friends, Eve Ensler wrote The Vagina Monologues. The play recounts tender, funny, gripping and horrifying stories she gathered from hundreds of women about their bodies, their sexual experiences, and yes, their vaginas. Since its first staging in 1996, it has been translated into more than 45 languages, performed in more than 120 countries and re-created as an HBO film.
The Vagina Monologues' success allowed Ensler to create V-Day, a global activist movement to end violence against women and girls, which has so far raised $85 million to prevent violence and protect abused women. In February 2011, Ensler received the Isabelle Stephenson Tony Award for her philanthropic work. Ensler has also drawn praise for The Good Body, a play that cuts to women's obsession with their appearance, and her film What I Want My Words to Do to You, which portrays a writing group she leads at a correctional facility for women. Today, she continues to find new projects and push the envelope. Her latest play, I Am an Emotional Creature: The Secret Life of Girls Around the World, hit the New York Times bestseller list and just wrapped a workshop production in Johannesburg -- nest stop is Paris and then Berkeley in June 2012.
Eve Ensler | Speaker | TED.com