TEDGlobal 2011
Richard Wilkinson: How economic inequality harms societies
Richard Wilkinson: Ekonomik eşitsizlik toplumlara nasıl zarar veriyor?
Filmed:
Readability: 4.6
3,198,950 views
Çok büyük gelir farkları olan toplumlarda bir şeylerin yanlış gittiğini içgüdüsel olarak hissediyoruz. Richard Wilkinson, ekonomik eşitsizlikle ilgili nicel verileri kayda geçiriyor ve zengin ve fakir arasındaki fark çok fazlaysa nelerin kötüye gittiğini gösteriyor: Sağlık, yaşam süresi ve hatta güven kadar temel değerler üzerindeki gerçek etkiler.
Richard Wilkinson - Public health researcher
In "The Spirit Level," Richard Wilkinson charts data that proves societies that are more equal are healthier, happier societies. Full bio
In "The Spirit Level," Richard Wilkinson charts data that proves societies that are more equal are healthier, happier societies. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
You all know the truth of what I'm going to say.
0
0
3000
Hepiniz, söyleyeceğim gerçeği biliyorsunuz.
00:18
I think the intuition that inequality is divisive and socially corrosive
1
3000
4000
Eşitsizliğin, bölücü ve sosyal olarak aşındırıcı olduğu sezgisinin
00:22
has been around since before the French Revolution.
2
7000
4000
Fransız Devrimi öncesinden beri var olan bir şey olduğunu düşünüyorum.
00:26
What's changed
3
11000
2000
Değişen şey ise
00:28
is we now can look at the evidence,
4
13000
2000
bizim artık kanıtlara bakabileceğimizdir;
00:30
we can compare societies, more and less equal societies,
5
15000
3000
toplumları, aşağı yukarı eşit olan toplumları karşılaştırabiliriz
00:33
and see what inequality does.
6
18000
3000
ve eşitsizliğin yaptıklarını görebiliriz.
00:36
I'm going to take you through that data
7
21000
3000
Sizi bu verileri göstereceğim
00:39
and then explain why
8
24000
2000
ve sonra, göstereceğim ilişkilerin neden
00:41
the links I'm going to be showing you exist.
9
26000
4000
var olduklarını anlatacağım.
00:45
But first, see what a miserable lot we are.
10
30000
3000
Fakat önce ne kadar acınası bir sürü olduğumuza bakın!
00:48
(Laughter)
11
33000
2000
(Gülüşmeler)
00:50
I want to start though
12
35000
2000
Bir paradoks ile
00:52
with a paradox.
13
37000
3000
başlamak istiyorum.
00:55
This shows you life expectancy
14
40000
2000
Bu, size, ortalama yaşam süresiyle
00:57
against gross national income --
15
42000
2000
brüt milli gelirin ilişkisini gösteriyor --
00:59
how rich countries are on average.
16
44000
2000
nasıl zengin ülkelerin ortalama değerlerde olduğunu.
01:01
And you see the countries on the right,
17
46000
2000
Ve sağdaki ülkelerin,
01:03
like Norway and the USA,
18
48000
2000
Norveç ve ABD gibi,
01:05
are twice as rich as Israel, Greece, Portugal on the left.
19
50000
5000
soldaki İsrail, Yunanistan ve Portekiz'den iki kat daha zengin olduklarını görüyorsunuz.
01:10
And it makes no difference to their life expectancy at all.
20
55000
4000
Ve bu, ortalama yaşam sürelerine dair hiçbir değişiklik yaratmıyor.
01:14
There's no suggestion of a relationship there.
21
59000
2000
Burada bir ilişki olduğuna dair bir iz yok.
01:16
But if we look within our societies,
22
61000
3000
Ama toplumlarımızın içine baktığımızda,
01:19
there are extraordinary social gradients in health
23
64000
3000
sağlıktaki, tüm toplumu kapsayan
01:22
running right across society.
24
67000
2000
inanılmaz büyük sosyal değişimleri görürüz.
01:24
This, again, is life expectancy.
25
69000
2000
Bu, tekrarlıyorum, ortalama yaşam süresi.
01:26
These are small areas of England and Wales --
26
71000
2000
Bunlar, İngiltere'nin ve Galler'in küçük bölgeleri,
01:28
the poorest on the right, the richest on the left.
27
73000
4000
en yoksullar sağda, en zenginler solda.
01:32
A lot of difference between the poor and the rest of us.
28
77000
3000
Yoksul ile geri kalanlarımız arasında fark yok.
01:35
Even the people just below the top
29
80000
2000
En üstün hemen altındaki insanların bile
01:37
have less good health
30
82000
2000
en üstteki insanlardan
01:39
than the people at the top.
31
84000
2000
sağlık düzeyleri daha düşük.
01:41
So income means something very important
32
86000
2000
Yani gelir düzeyi, toplumlarımızın içinde
01:43
within our societies,
33
88000
2000
çok önemli bir şeyi ifade ederken
01:45
and nothing between them.
34
90000
3000
toplumlar arasında hiçbir şey ifade etmiyor.
01:48
The explanation of that paradox
35
93000
3000
Bu paradoksun açıklaması
01:51
is that, within our societies,
36
96000
2000
şöyle ki, birbirimizle ve
01:53
we're looking at relative income
37
98000
2000
aramızdaki farkların büyüklüğüyle
01:55
or social position, social status --
38
100000
3000
ilişkili olduğumuz toplumlarımızın içinde
01:58
where we are in relation to each other
39
103000
3000
göreceli gelir düzeyine ya da
02:01
and the size of the gaps between us.
40
106000
3000
sosyal duruma, sosyal statüye bakıyoruz.
02:04
And as soon as you've got that idea,
41
109000
2000
Ve bu düşünceyi anladığınız anda
02:06
you should immediately wonder:
42
111000
2000
derhal merak etmelisiniz:
02:08
what happens if we widen the differences,
43
113000
3000
Farkları arttırırsak ya da
02:11
or compress them,
44
116000
2000
azaltırsak,
02:13
make the income differences bigger or smaller?
45
118000
2000
gelir farklarını büyütür ya da küçültürsek ne olur?
02:15
And that's what I'm going to show you.
46
120000
3000
Ve işte size bunu göstereceğim.
02:18
I'm not using any hypothetical data.
47
123000
2000
Varsayımsal veriler kullanmıyorum.
02:20
I'm taking data from the U.N. --
48
125000
2000
Verileri Birleşmiş Milletler'den alıyorum;
02:22
it's the same as the World Bank has --
49
127000
2000
zengin, gelişmiş pazar demokrasilerindeki
02:24
on the scale of income differences
50
129000
2000
gelir düzeyi farklılıklarının incelendiği
02:26
in these rich developed market democracies.
51
131000
3000
Dünya Bankası'nınkilerle aynı veriler.
02:29
The measure we've used,
52
134000
2000
Kullandığımız ölçü,
02:31
because it's easy to understand and you can download it,
53
136000
2000
- çünkü anlaması kolay ve bilgisayarınıza indirebilirsiniz-
02:33
is how much richer the top 20 percent
54
138000
2000
her ülkede, en üstteki yüzde 20'nin
02:35
than the bottom 20 percent in each country.
55
140000
3000
en alttaki yüzde 20'den ne kadar daha zengin olduğu.
02:38
And you see in the more equal countries on the left --
56
143000
3000
Ve gördüğünüz gibi eşitliğin daha fazla olduğu soldaki ülkelerde,
02:41
Japan, Finland, Norway, Sweden --
57
146000
2000
-Japonya, Finlandiya, Norveç, İsveç-
02:43
the top 20 percent are about three and a half, four times as rich
58
148000
2000
üst yüzde 20'lik kesim, alt yüzde 20'lik kesimden
02:45
as the bottom 20 percent.
59
150000
3000
aşağı yukarı üç buçuk, dört kat daha zengin.
02:48
But on the more unequal end --
60
153000
2000
Fakat eşitsizliğin daha fazla olduğu uçta,
02:50
U.K., Portugal, USA, Singapore --
61
155000
2000
-Birleşik Krallık, Portekiz, ABD, Singapur-
02:52
the differences are twice as big.
62
157000
3000
farklar öncekinin iki katı.
02:55
On that measure, we are twice as unequal
63
160000
3000
Buna göre, bizdeki eşitsizlik,
02:58
as some of the other successful market democracies.
64
163000
4000
diğer başarılı pazar demokrasilerinden bazılarının iki katı düzeyinde.
03:02
Now I'm going to show you what that does to our societies.
65
167000
4000
Şimdi size, bunun toplumlarımıza ne yaptığını göstereceğim.
03:06
We collected data on problems with social gradients,
66
171000
3000
Sosyal değişimle ilgili problemler üzerine veri topladık,
03:09
the kind of problems that are more common
67
174000
2000
sosyal hiyerarşinin alt tarafında
03:11
at the bottom of the social ladder.
68
176000
2000
daha sık rastlanan problemlerle ilgili.
03:13
Internationally comparable data on life expectancy,
69
178000
3000
Ortalama yaşam süresi,
03:16
on kids' maths and literacy scores,
70
181000
3000
çocukların matematik ve okur yazarlık puanları,
03:19
on infant mortality rates, homicide rates,
71
184000
3000
çocuk ölüm oranları, cinayet oranları,
03:22
proportion of the population in prison, teenage birthrates,
72
187000
3000
hapishanedeki nüfusun oranı, genç yaşta çocuk doğurma oranları,
03:25
levels of trust,
73
190000
2000
güven düzeyleri,
03:27
obesity, mental illness --
74
192000
2000
obezite, standart tanısal sınıflandırmada
03:29
which in standard diagnostic classification
75
194000
3000
madde ve alkol bağımlılığını da içeren
03:32
includes drug and alcohol addiction --
76
197000
2000
akıl hastalıkları
03:34
and social mobility.
77
199000
2000
ve sosyal hareketlilikle ilgili uluslararası karşılaştırılabilir veriler.
03:36
We put them all in one index.
78
201000
3000
Hepsini bir indekse koyduk.
03:39
They're all weighted equally.
79
204000
2000
Hepsi eşit olarak ağırlıklandırıldı.
03:41
Where a country is is a sort of average score on these things.
80
206000
3000
Bir ülkenin bulunduğu nokta, onun tüm bunlardan aldığı ortalama puanı gösteriyor denilebilir.
03:44
And there, you see it
81
209000
2000
Ve işte bunun
03:46
in relation to the measure of inequality I've just shown you,
82
211000
3000
size biraz önce gösterdiğim ve tekrar tekrar kullanacağım
03:49
which I shall use over and over again in the data.
83
214000
3000
eşitsizlik ölçüsüyle ilişkisini görüyorsunuz.
03:52
The more unequal countries
84
217000
2000
Eşitsizliğin daha fazla olduğu ülkeler,
03:54
are doing worse
85
219000
2000
tüm bu sosyal problemlerde
03:56
on all these kinds of social problems.
86
221000
2000
daha kötü durumdalar.
03:58
It's an extraordinarily close correlation.
87
223000
3000
İnanılmaz derecede yakın bir korelasyon.
04:01
But if you look at that same index
88
226000
2000
Fakat sağlık ve sosyal problemleri
04:03
of health and social problems
89
228000
2000
gösteren aynı indeksin
04:05
in relation to GNP per capita,
90
230000
2000
kişi başına GSMH,
04:07
gross national income,
91
232000
2000
brüt milli gelirle olan ilişkisine bakarsanız,
04:09
there's nothing there,
92
234000
2000
ortada hiçbir şey yok,
04:11
no correlation anymore.
93
236000
3000
bir korelasyon yok artık.
04:14
We were a little bit worried
94
239000
2000
İnsanlar, kendi argümanımıza uyacak
04:16
that people might think
95
241000
2000
problemler seçiyor olduğumuzu ve
04:18
we'd been choosing problems to suit our argument
96
243000
2000
bu ispatları kendi kendimize ürettiğimizi
04:20
and just manufactured this evidence,
97
245000
3000
düşünebilecekleri için biraz endişeleniyorduk;
04:23
so we also did a paper in the British Medical Journal
98
248000
3000
bu yüzden British Medical Journal'da (ç.n. İngiliz Tıp Dergisi)
04:26
on the UNICEF index of child well-being.
99
251000
4000
UNICEF'in çocuk esenliği indeksi üzerine bir rapor yayımladık.
04:30
It has 40 different components
100
255000
2000
Başka insanlar tarafından bir araya
04:32
put together by other people.
101
257000
2000
getirilmiş 40 farklı bileşeni vardı.
04:34
It contains whether kids can talk to their parents,
102
259000
3000
Çocukların ebeveynleriyle konuşup konuşamadıkları,
04:37
whether they have books at home,
103
262000
2000
evlerinde kitapları olup olmadığı,
04:39
what immunization rates are like, whether there's bullying at school.
104
264000
3000
aşılanma oranlarının ne olduğu, okulda sataşma olup olmadığıyla ilgili bileşenler.
04:42
Everything goes into it.
105
267000
2000
İçine her şey giriyor.
04:44
Here it is in relation to that same measure of inequality.
106
269000
4000
Burada, aynı eşitsizlik ölçüsüyle olan ilişkisi var.
04:48
Kids do worse in the more unequal societies.
107
273000
3000
Çocuklar eşitsizliğin daha fazla olduğu toplumlarda daha kötü durumdalar.
04:51
Highly significant relationship.
108
276000
3000
Çok belirgin bir ilişki.
04:54
But once again,
109
279000
2000
Fakat gene,
04:56
if you look at that measure of child well-being,
110
281000
3000
eğer bu çocuk esenliği ölçüsünün
04:59
in relation to national income per person,
111
284000
2000
kişi başına milli gelirle olan ilişkisine bakarsanız
05:01
there's no relationship,
112
286000
2000
bir ilişki yok,
05:03
no suggestion of a relationship.
113
288000
3000
bir ilişki olduğuna dair bir iz yok.
05:06
What all the data I've shown you so far says
114
291000
3000
Size şimdiye kadar kadar gösterdiğim tüm verilerin
05:09
is the same thing.
115
294000
2000
söylediği şey, aynı.
05:11
The average well-being of our societies
116
296000
2000
Toplumlarımızın ortalama esenlik düzeyleri,
05:13
is not dependent any longer
117
298000
3000
artık milli gelire ve ekonomik büyümeye
05:16
on national income and economic growth.
118
301000
3000
bağlı değil.
05:19
That's very important in poorer countries,
119
304000
2000
Bu, daha yoksul ülkelerde çok önemli
05:21
but not in the rich developed world.
120
306000
3000
ama zengin, gelişmiş ülkelerde değil.
05:24
But the differences between us
121
309000
2000
Fakat aramızdaki farklılıklar ve
05:26
and where we are in relation to each other
122
311000
2000
birbirimizle ilişkili olarak nerede olduğumuz
05:28
now matter very much.
123
313000
3000
şimdi çok fazla önem taşıyor.
05:31
I'm going to show you some of the separate bits of our index.
124
316000
3000
Size indeksimizin bazı tekil parçalarını göstereceğim.
05:34
Here, for instance, is trust.
125
319000
2000
Bu, mesela, "güven".
05:36
It's simply the proportion of the population
126
321000
2000
İnsanların çoğuna güvenilebileceği fikrini
05:38
who agree most people can be trusted.
127
323000
2000
kabul eden insanların nüfusa oranı.
05:40
It comes from the World Values Survey.
128
325000
2000
Dünya Değerler Araştırması'ndan gelen sonuçlar.
05:42
You see, at the more unequal end,
129
327000
2000
Görüyorsunuz, eşitsizliğin daha fazla olduğu uçta,
05:44
it's about 15 percent of the population
130
329000
3000
nüfusun aşağı yukarı yüzde 15'i
05:47
who feel they can trust others.
131
332000
2000
diğerlerine güvenebileceğini hissediyor.
05:49
But in the more equal societies,
132
334000
2000
Fakat, daha eşit toplumlarda,
05:51
it rises to 60 or 65 percent.
133
336000
4000
bu yüzde 60 ya da 65'e çıkıyor.
05:55
And if you look at measures of involvement in community life
134
340000
3000
Ve eğer müşterek yaşama ve sosyal sermayeye
05:58
or social capital,
135
343000
2000
katılım ölçülerine bakarsanız,
06:00
very similar relationships
136
345000
2000
eşitsizlikle yakından bağlantılı
06:02
closely related to inequality.
137
347000
3000
çok benzer ilişkiler.
06:05
I may say, we did all this work twice.
138
350000
3000
Tüm bu çalışmayı iki kez yaptığımızı söyleyebilirim.
06:08
We did it first on these rich, developed countries,
139
353000
3000
Önce, bu zengin, gelişmiş ülkeler üzerinde yaptık
06:11
and then as a separate test bed,
140
356000
2000
ve sonra, ayrı bir sınama ortamı olarak,
06:13
we repeated it all on the 50 American states --
141
358000
3000
hepsini 50 Amerika eyaletinde tekrarladık,
06:16
asking just the same question:
142
361000
2000
aynı soruyu sorarak:
06:18
do the more unequal states
143
363000
2000
Eşitsizliğin daha fazla olduğu eyaletler,
06:20
do worse on all these kinds of measures?
144
365000
2000
tüm bu tip ölçülerde daha kötü bir performans gösteriyor mu?
06:22
So here is trust from a general social survey of the federal government
145
367000
4000
İşte burada "güven", federal hükümetin genel bir sosyal araştırmasından,
06:26
related to inequality.
146
371000
2000
eşitsizlikle ilişkili olarak.
06:28
Very similar scatter
147
373000
2000
Benzer güven düzeyleri aralığında
06:30
over a similar range of levels of trust.
148
375000
2000
çok benzer bir dağılım.
06:32
Same thing is going on.
149
377000
2000
Aynı şey oluyor.
06:34
Basically we found
150
379000
2000
Temelde şunu bulduk;
06:36
that almost anything that's related to trust internationally
151
381000
3000
uluslararası ölçekte "güven"le ilgili neredeyse her şey,
06:39
is related to trust amongst the 50 states
152
384000
2000
bu ayrı sınama ortamındaki
06:41
in that separate test bed.
153
386000
2000
50 eyaleti kapsayan "güven"le ilgili.
06:43
We're not just talking about a fluke.
154
388000
2000
Sadece bir rastlantıdan bahsetmiyoruz.
06:45
This is mental illness.
155
390000
2000
Bu, "akıl hastalıkları".
06:47
WHO put together figures
156
392000
2000
Dünya Sağlık Örgütü,
06:49
using the same diagnostic interviews
157
394000
2000
nüfusun rastgele örnekleri üzerinde aynı
06:51
on random samples of the population
158
396000
2000
tanısal röportajları kullanarak,
06:53
to allow us to compare rates of mental illness
159
398000
3000
her toplumdaki akıl hastalığı oranlarını
06:56
in each society.
160
401000
2000
karşılaştırabilmemiz için bu verileri topladı.
06:58
This is the percent of the population
161
403000
2000
Bu, geçtiğimiz yılda herhangi bir
07:00
with any mental illness in the preceding year.
162
405000
3000
akıl hastalığı bulunanların nüfustaki oranı.
07:03
And it goes from about eight percent
163
408000
3000
Ve değerler yüzde 8'den başlayarak
07:06
up to three times that --
164
411000
2000
bunun üç katına kadar çıkıyor;
07:08
whole societies
165
413000
2000
diğerlerinin akıl hastalığı düzeyinin üç katı
07:10
with three times the level of mental illness of others.
166
415000
3000
düzeyinde olan koca toplumlar...
07:13
And again, closely related to inequality.
167
418000
4000
Ve tekrar, eşitsizlikle yakından ilişkili.
07:17
This is violence.
168
422000
2000
Bu, "şiddet".
07:19
These red dots are American states,
169
424000
2000
Bu kırmızı noktalar Amerikan eyaletleri
07:21
and the blue triangles are Canadian provinces.
170
426000
4000
ve mavi üçgenler Kanada eyaletleri.
07:25
But look at the scale of the differences.
171
430000
3000
Ama farkların ölçeğine bir bakın!
07:28
It goes from 15 homicides per million
172
433000
3000
Bir milyonda 15 cinayetten
07:31
up to 150.
173
436000
3000
150'ye kadar çıkıyor.
07:34
This is the proportion of the population in prison.
174
439000
3000
Bu, hapisteki insanların oranı.
07:37
There's a about a tenfold difference there,
175
442000
3000
Aşağı yukarı on katlık bir fark var;
07:40
log scale up the side.
176
445000
2000
y-ekseninde logaritmik ölçek kullanılmış.
07:42
But it goes from about 40 to 400
177
447000
2000
Ama hapisteki insanların sayısı,
07:44
people in prison.
178
449000
3000
40'lardan 400'lere çıkıyor.
07:47
That relationship
179
452000
2000
Bu ilişki,
07:49
is not mainly driven by more crime.
180
454000
2000
genel olarak daha fazla suç yüzünden değil.
07:51
In some places, that's part of it.
181
456000
3000
Bazı yerlerde, bu işin bir parçası.
07:54
But most of it is about more punitive sentencing,
182
459000
2000
Fakat çoğunlukla, nedeni, daha fazla cezai hükmün olması,
07:56
harsher sentencing.
183
461000
2000
daha sert hükümler.
07:58
And the more unequal societies
184
463000
2000
Ve eşitsizliğin daha fazla olduğu toplumlar,
08:00
are more likely also to retain the death penalty.
185
465000
4000
idam cezasını uygulamaya devam etmeye de daha meyilli.
08:04
Here we have children dropping out of high school.
186
469000
5000
Burada lise terk çocuklar var.
08:09
Again, quite big differences.
187
474000
2000
Gene, oldukça büyük farklar...
08:11
Extraordinarily damaging,
188
476000
2000
İnanılmaz yıkıcı,
08:13
if you're talking about using the talents of the population.
189
478000
3000
eğer toplumdaki yeteneklerini kullanmaktan bahsediyorsanız.
08:16
This is social mobility.
190
481000
3000
Bu, "sosyal hareketlilik".
08:19
It's actually a measure of mobility
191
484000
2000
Aslında, gelire bağlı olarak
08:21
based on income.
192
486000
2000
hareketliliğin ölçüsü.
08:23
Basically, it's asking:
193
488000
2000
Temelde şunu soruyor:
08:25
do rich fathers have rich sons
194
490000
2000
"Zengin babaların çocukları zengin
08:27
and poor fathers have poor sons,
195
492000
2000
ve yoksul babaların çocukları da yoksul mu,
08:29
or is there no relationship between the two?
196
494000
3000
yoksa ikisi arasında bir ilişki yok mu?
08:32
And at the more unequal end,
197
497000
2000
Ve eşitsizliğin daha fazla olduğu uçta,
08:34
fathers' income is much more important --
198
499000
3000
babanın geliri çok daha önemli,
08:37
in the U.K., USA.
199
502000
3000
Birleşik Krallık'ta, ABD'de.
08:40
And in Scandinavian countries,
200
505000
2000
Ve İskandinav ülkelerinde,
08:42
fathers' income is much less important.
201
507000
2000
babaların geliri çok daha az önemli.
08:44
There's more social mobility.
202
509000
3000
Daha fazla sosyal hareketlilik var.
08:47
And as we like to say --
203
512000
2000
Ve söylemeyi sevdiğimiz gibi
08:49
and I know there are a lot of Americans in the audience here --
204
514000
3000
-ve biliyorum burada dinleyenler arasında birçok Amerikalı var-
08:52
if Americans want to live the American dream,
205
517000
3000
eğer Amerikalılar "Amerikan rüyası"nı yaşamak istiyorlarsa
08:55
they should go to Denmark.
206
520000
2000
Danimarka'ya gitmeleri gerekiyor.
08:57
(Laughter)
207
522000
2000
(Kahkahalar)
08:59
(Applause)
208
524000
4000
(Alkış)
09:03
I've shown you just a few things in italics here.
209
528000
3000
Size burada sadece göze çarpan birkaç şey gösterdim.
09:06
I could have shown a number of other problems.
210
531000
2000
Başka bazı problemleri de gösterebilirdim.
09:08
They're all problems that tend to be more common
211
533000
2000
Bunların hepsi, sosyal eğrinin alt bölgelerinde
09:10
at the bottom of the social gradient.
212
535000
2000
daha sık rastlanan problemler.
09:12
But there are endless problems with social gradients
213
537000
5000
Fakat sosyal değişimle ilgili sayısız problem var ki
09:17
that are worse in more unequal countries --
214
542000
2000
bunlar, eşitsizliğin daha fazla olduğu toplumlarda daha kötü bir haldeler;
09:19
not just a little bit worse,
215
544000
2000
birazcık daha kötü değil,
09:21
but anything from twice as common to 10 times as common.
216
546000
3000
iki katıyla on katı arasında daha sık rastlanacak kadar kötü.
09:24
Think of the expense,
217
549000
2000
Neye mal olduğunu,
09:26
the human cost of that.
218
551000
3000
bunun insan bedelini düşünün!
09:29
I want to go back though to this graph that I showed you earlier
219
554000
2000
Her şeyi bir araya koyduğumuz, size daha önce gösterdiğim
09:31
where we put it all together
220
556000
2000
bu grafiğe dönmek istiyorum;
09:33
to make two points.
221
558000
2000
iki şeyi ifade etmek için...
09:35
One is that, in graph after graph,
222
560000
3000
Biri şu: Tek tek her grafikte,
09:38
we find the countries that do worse,
223
563000
2000
konu ne olursa olsun,
09:40
whatever the outcome,
224
565000
2000
daha kötü performans gösteren ülkeler
09:42
seem to be the more unequal ones,
225
567000
2000
eşitsizliğin daha fazla olduğu ülkelerdi
09:44
and the ones that do well
226
569000
2000
ve iyi performans gösterenler ülkeler,
09:46
seem to be the Nordic countries and Japan.
227
571000
3000
İskandinav ülkeleri ve Japonya gibi görünüyordu.
09:49
So what we're looking at
228
574000
2000
Yani, baktığımız şey,
09:51
is general social disfunction related to inequality.
229
576000
3000
eşitsizlikle ilişkili genel sosyal bozukluktu.
09:54
It's not just one or two things that go wrong,
230
579000
2000
Yanlış giden bir iki şey değil;
09:56
it's most things.
231
581000
2000
çoğu şey.
09:58
The other really important point I want to make on this graph
232
583000
3000
Bu grafikle ilgili söylemek istediğim ikinci önemli nokta şu,
10:01
is that, if you look at the bottom,
233
586000
2000
aşağı bakarsanız,
10:03
Sweden and Japan,
234
588000
3000
İsveç ve Japonya'ya,
10:06
they're very different countries in all sorts of ways.
235
591000
3000
bunlar birçok alanda çok farklı ülkeler.
10:09
The position of women,
236
594000
2000
Kadınların durumu,
10:11
how closely they keep to the nuclear family,
237
596000
2000
çekirdek aileye ne kadar yakın oldukları,
10:13
are on opposite ends of the poles
238
598000
2000
zengin, gelişmiş dünyanın değerleri açısından
10:15
in terms of the rich developed world.
239
600000
2000
iki zıt kutbu tanımlıyor.
10:17
But another really important difference
240
602000
2000
Fakat gerçekten önemli diğer bir farklılık ise
10:19
is how they get their greater equality.
241
604000
3000
büyük eşitlik ortamlarını nasıl sağladıkları.
10:22
Sweden has huge differences in earnings,
242
607000
3000
İsveç'te büyük gelir farkları var
10:25
and it narrows the gap through taxation,
243
610000
2000
ve bunları vergilendirmeyle kapıyor,
10:27
general welfare state,
244
612000
2000
genel refah devleti,
10:29
generous benefits and so on.
245
614000
3000
cömert yardımlar ve bunun gibi...
10:32
Japan is rather different though.
246
617000
2000
Japonya, oldukça farklı oysa ki.
10:34
It starts off with much smaller differences in earnings before tax.
247
619000
3000
Vergi öncesi çok daha az gelir farklılıklarıyla yola çıkıyor.
10:37
It has lower taxes.
248
622000
2000
Daha düşük vergileri var.
10:39
It has a smaller welfare state.
249
624000
2000
Daha küçük bir refah devleti var.
10:41
And in our analysis of the American states,
250
626000
2000
Ve Amerikan eyaletlerini analizimizde
10:43
we find rather the same contrast.
251
628000
2000
neredeyse aynı kontrastı bulduk.
10:45
There are some states that do well through redistribution,
252
630000
3000
İkincil gelir dağılımı yoluyla başarılı olan eyaletler vardı;
10:48
some states that do well
253
633000
2000
bazıları da, vergi öncesi gelirlerde
10:50
because they have smaller income differences before tax.
254
635000
3000
daha küçük farklılıkları olduğu için başarılıydı.
10:53
So we conclude
255
638000
2000
Böylece biz şu sonuca vardık ki
10:55
that it doesn't much matter how you get your greater equality,
256
640000
3000
eğer bir şekilde eşitliği sağlayabiliyorsanız
10:58
as long as you get there somehow.
257
643000
2000
bunu nasıl yaptığınız çok önemli değil.
11:00
I am not talking about perfect equality,
258
645000
2000
Kusursuz bir eşitlikten bahsetmiyorum.
11:02
I'm talking about what exists in rich developed market democracies.
259
647000
4000
Zengin, gelişmiş pazar demokrasilerinde var olandan bahsediyorum.
11:08
Another really surprising part of this picture
260
653000
5000
Bu resmin şaşırtıcı diğer bir tarafı da,
11:13
is that it's not just the poor
261
658000
2000
eşitsizlikten etkilenenin sadece
11:15
who are affected by inequality.
262
660000
3000
yoksullar olmaması.
11:18
There seems to be some truth in John Donne's
263
663000
2000
Öyle görünüyor ki John Donne'ın
11:20
"No man is an island."
264
665000
3000
"Kimse ada değildir." sözünde bir gerçeklik var.
11:23
And in a number of studies, it's possible to compare
265
668000
3000
Ve bazı çalışmalarda,
11:26
how people do in more and less equal countries
266
671000
3000
birbirlerine az çok yakın ülkelerde, sosyal hiyerarşinin
11:29
at each level in the social hierarchy.
267
674000
3000
her düzeyindeki insanları karşılaştırmak mümkün.
11:32
This is just one example.
268
677000
3000
Bu sadece bir örnek.
11:35
It's infant mortality.
269
680000
2000
"Çocuk ölüm oranı".
11:37
Some Swedes very kindly classified a lot of their infant deaths
270
682000
3000
Bazı İsveçliler, hoş bir şekilde, kendi çocuk ölümlerinin büyük bir bölümünü
11:40
according to the British register of general socioeconomic classification.
271
685000
5000
İngiliz genel sosyoekonomik sınıflandırma kaydına göre sınıflandırmışlar.
11:45
And so it's anachronistically
272
690000
3000
Ve böylece, bu sınıflandırma
11:48
a classification by fathers' occupations,
273
693000
2000
anakronik olarak babanın mesleğine göre bir sınıflandırma;
11:50
so single parents go on their own.
274
695000
2000
yani tek ebeveynler ayrı duruyorlar.
11:52
But then where it says "low social class,"
275
697000
3000
Ama, sonra, "düşük sosyal sınıf" denince,
11:55
that's unskilled manual occupations.
276
700000
3000
yetkinlik gerektirmeyen elle yapılan meslekler kastediliyor.
11:58
It goes through towards the skilled manual occupations in the middle,
277
703000
4000
Sonra, ortada, yetkinlik gerektiren elle yapılan meslekler,
12:02
then the junior non-manual,
278
707000
2000
sonra elle yapılmayan ast konumlardaki meslekler,
12:04
going up high to the professional occupations --
279
709000
3000
ve yukarda profesyonel meslekler,
12:07
doctors, lawyers,
280
712000
2000
doktorlar, avukatlar,
12:09
directors of larger companies.
281
714000
2000
büyük şirket yöneticileri...
12:11
You see there that Sweden does better than Britain
282
716000
3000
Tüm sosyal hiyerarşiyi kapsar şekilde, İsveç'in
12:14
all the way across the social hierarchy.
283
719000
3000
Britanya'dan daha başarılı olduğunu görüyorsunuz.
12:19
The biggest differences are at the bottom of society.
284
724000
2000
En büyük farklar toplumun alt kısmında.
12:21
But even at the top,
285
726000
2000
Ama en üstte bile,
12:23
there seems to be a small benefit
286
728000
2000
eşitliğin daha fazla olduğu toplumda
12:25
to being in a more equal society.
287
730000
2000
bulunmanın küçük bir avantajı var.
12:27
We show that on about five different sets of data
288
732000
3000
Bunu beş farklı veri setinde gösteriyoruz,
12:30
covering educational outcomes
289
735000
2000
Amerika'da ve uluslararası düzeyde, eğitimsel sonuçları
12:32
and health in the United States and internationally.
290
737000
3000
ve sağlık konularını kapsayan setler.
12:35
And that seems to be the general picture --
291
740000
3000
Ve şu genel resim olarak kendini gösteriyor ki
12:38
that greater equality makes most difference at the bottom,
292
743000
3000
daha büyük eşitlik, en büyük farkları altta yaratıyor
12:41
but has some benefits even at the top.
293
746000
3000
fakat en üstte bile bazı yararları oluyor.
12:44
But I should say a few words about what's going on.
294
749000
4000
Ama neler olduğuna dair birkaç söz söylemem gerekiyor.
12:48
I think I'm looking and talking
295
753000
2000
Bence, eşitsizliğin psikososyal
12:50
about the psychosocial effects of inequality.
296
755000
3000
etkilerine bakıp bunlarla ilgili konuşuyorum.
12:53
More to do with feelings of superiority and inferiority,
297
758000
3000
Daha çok, üstünlük ve düşüklükle,
12:56
of being valued and devalued,
298
761000
2000
değer verilip verilmemekle,
12:58
respected and disrespected.
299
763000
3000
saygı görüp görmemekle ilgili duygularla ilgili.
13:01
And of course, those feelings
300
766000
2000
Ve tabi ki, bundan kaynaklanan
13:03
of the status competition that comes out of that
301
768000
3000
statü yarışıyla ilgili duygular, toplumumuzdaki
13:06
drives the consumerism in our society.
302
771000
3000
tüketiciliği ateşliyor.
13:09
It also leads to status insecurity.
303
774000
3000
Bu aynı zamanda statü güvensizliğine de yol açıyor.
13:12
We worry more about how we're judged and seen by others,
304
777000
4000
Başkalarınca nasıl yargılandığımız ve görüldüğümüzle ilgili daha fazla endişeleniyoruz;
13:16
whether we're regarded as attractive, clever,
305
781000
3000
çekici, akıllı olarak kabul edilip edilmediğimizle ilgili
13:19
all that kind of thing.
306
784000
3000
ve buna benzer konularla ilgili...
13:22
The social-evaluative judgments increase,
307
787000
3000
Sosyal-değerlendirici yargılamalar artıyor,
13:25
the fear of those social-evaluative judgments.
308
790000
4000
bu sosyal-değerlendirici yargıların korkusu...
13:29
Interestingly,
309
794000
2000
İlginç bir şekilde,
13:31
some parallel work going on in social psychology:
310
796000
4000
sosyal psikolojide bazı paralel çalışmalar yapılıyor:
13:35
some people reviewed 208 different studies
311
800000
3000
İnsanların laboratuvara davet edilerek
13:38
in which volunteers had been invited
312
803000
3000
stres hormonu düzeyleri ve
13:41
into a psychological laboratory
313
806000
2000
stres yüklü görevlere verdikleri
13:43
and had their stress hormones,
314
808000
2000
tepkilerin ölçüldüğü 208 farklı çalışma
13:45
their responses to doing stressful tasks, measured.
315
810000
4000
çeşitli insanlar tarafından değerlendiriliyor.
13:49
And in the review,
316
814000
2000
Ve değerlendirmede,
13:51
what they were interested in seeing
317
816000
2000
görmekle ilgilendikleri şey,
13:53
is what kind of stresses
318
818000
2000
tam olarak hangi stres türlerinin
13:55
most reliably raise levels of cortisol,
319
820000
3000
merkezi stres hormonu olan kortizolün
13:58
the central stress hormone.
320
823000
2000
düzeyini yükselttiğiydi.
14:00
And the conclusion was
321
825000
2000
Ve sonuç,
14:02
it was tasks that included social-evaluative threat --
322
827000
3000
bunun, sosyal-değerlendirici tehdit içeren görevler olduğuydu;
14:05
threats to self-esteem or social status
323
830000
3000
özsaygıya ya da sosyal statüye yönelik,
14:08
in which others can negatively judge your performance.
324
833000
3000
başkalarının sizin performansınızı negatif değerlendirebileceği tehditler.
14:11
Those kind of stresses
325
836000
2000
Bu tür streslerin,
14:13
have a very particular effect
326
838000
3000
stresin fizyolojisi üzerinde
14:16
on the physiology of stress.
327
841000
3000
çok özel bir etkileri vardır.
14:20
Now we have been criticized.
328
845000
2000
Şimdi eleştirilmekteyiz.
14:22
Of course, there are people who dislike this stuff
329
847000
3000
Tabii ki, bunlardan hoşlanmayan insanlar var
14:25
and people who find it very surprising.
330
850000
3000
ve bunu çok şaşırtıcı bulanlar var.
14:28
I should tell you though
331
853000
2000
Size gene de söylemeliyim ki,
14:30
that when people criticize us for picking and choosing data,
332
855000
3000
insanlar bizi verileri ayıklamakla ve seçmekle tenkit ettiği zaman
14:33
we never pick and choose data.
333
858000
2000
biz hiçbir zaman verileri ayıklayıp seçmiyoruz.
14:35
We have an absolute rule
334
860000
2000
Kesin bir kuralımız var;
14:37
that if our data source has data for one of the countries we're looking at,
335
862000
3000
veri kaynağımızın baktığımız ülkelerden biriyle ilgili verisi varsa
14:40
it goes into the analysis.
336
865000
2000
bu analize giriyor.
14:42
Our data source decides
337
867000
2000
Bunun güvenilir veri olup olmadığına
14:44
whether it's reliable data,
338
869000
2000
veri kaynağımız karar veriyor,
14:46
we don't.
339
871000
2000
biz vermiyoruz.
14:48
Otherwise that would introduce bias.
340
873000
2000
Aksi halde yanlılık oluşacaktır.
14:50
What about other countries?
341
875000
2000
Diğer ülkelerle ilgili durum nedir?
14:52
There are 200 studies
342
877000
3000
Akademik, hakem denetimli dergilerde,
14:55
of health in relation to income and equality
343
880000
3000
sağlığın, gelir ve eşitlikle ilişkisi üzerine
14:58
in the academic peer-reviewed journals.
344
883000
3000
200 çalışma var.
15:01
This isn't confined to these countries here,
345
886000
3000
Konu, çok basit bir göstergeyi saklayarak
15:04
hiding a very simple demonstration.
346
889000
2000
sadece buradaki ülkelerle sınırlandırılmış değil.
15:06
The same countries,
347
891000
2000
Aynı ülkeler,
15:08
the same measure of inequality,
348
893000
2000
aynı eşitsizlik ölçüleri,
15:10
one problem after another.
349
895000
3000
problem üstüne problem.
15:14
Why don't we control for other factors?
350
899000
2000
Diğer faktörler için neden kontrol etmiyoruz?
15:16
Well we've shown you that GNP per capita
351
901000
2000
Peki, kişi başına GSMH'nın
15:18
doesn't make any difference.
352
903000
2000
bir şeyi değiştirmediğini size gösterdik.
15:20
And of course, others using more sophisticated methods in the literature
353
905000
4000
Ve tabii ki, literatürdeki daha gelişmiş yöntemleri kullananlar,
15:24
have controlled for poverty and education
354
909000
2000
"yoksulluk", "eğitim" ve başkaları için de
15:26
and so on.
355
911000
3000
kontrol ettiler.
15:30
What about causality?
356
915000
2000
Nedensellikle ilgili durum nedir?
15:32
Correlation in itself doesn't prove causality.
357
917000
3000
Korelasyon kendi içinde, nedenselliği ortaya koymuyor.
15:35
We spend a good bit of time.
358
920000
2000
Ciddi bir zaman harcadık.
15:37
And indeed, people know the causal links quite well
359
922000
2000
Ve gerçekten, insanlar, bu sonuçların bazılarındaki
15:39
in some of these outcomes.
360
924000
2000
nedensel bağlantıları gayet iyi biliyorlar.
15:41
The big change in our understanding
361
926000
2000
Zengin, gelişmiş ülkelerdeki kronik
15:43
of drivers of chronic health
362
928000
2000
sağlık sorunlarının etmenlerine
15:45
in the rich developed world
363
930000
2000
yönelik anlayışımızdaki büyük değişiklik,
15:47
is how important chronic stress from social sources
364
932000
4000
sosyal kaynaklardan gelen kronik stresin ne kadar önemli olduğudur;
15:51
is affecting the immune system,
365
936000
2000
bu, bağışıklık sistemini,
15:53
the cardiovascular system.
366
938000
3000
kardiyovasküler sistemi etkilemektedir.
15:56
Or for instance, the reason why violence
367
941000
2000
Ya da örnek olarak, şiddetin, eşitsizliğin
15:58
becomes more common in more unequal societies
368
943000
3000
daha fazla olduğu ülkelerde daha yaygın olmasının nedeni,
16:01
is because people are sensitive to being looked down on.
369
946000
5000
insanların hor görülmeye karşı duyarlı olmalarıdır.
16:06
I should say that to deal with this,
370
951000
3000
Söylemeliyim ki, bununla baş edebilmek için
16:09
we've got to deal with the post-tax things
371
954000
2000
vergi sonrası ve vergi öncesi
16:11
and the pre-tax things.
372
956000
2000
konularıyla uğraşmamız gerekiyor.
16:13
We've got to constrain income,
373
958000
3000
Gelirleri, tepedeki bonus kültürü
16:16
the bonus culture incomes at the top.
374
961000
2000
gelirlerini sınırlamamız gerekiyor.
16:18
I think we must make our bosses accountable to their employees
375
963000
3000
Bence, patronlarımızı, çalışanlarına karşı sorumlu tutmak için
16:21
in any way we can.
376
966000
3000
elimizden ne geliyorsa yapmalıyız.
16:24
I think the take-home message though
377
969000
3000
Bence, buradan çıkarılacak mesaj,
16:27
is that we can improve the real quality of human life
378
972000
4000
insan yaşamının gerçek kalitesini, aramızdaki gelir
16:31
by reducing the differences in incomes between us.
379
976000
3000
farklılıklarını gidererek yükseltebileceğimizdir.
16:34
Suddenly we have a handle
380
979000
2000
Bir anda, toplumların tamamının psikososyal esenliğini
16:36
on the psychosocial well-being of whole societies,
381
981000
2000
kontrol etmemizi sağlayacak bir şeye sahibiz
16:38
and that's exciting.
382
983000
2000
ve bu heyecan verici.
16:40
Thank you.
383
985000
2000
Teşekkür ederim.
16:42
(Applause)
384
987000
6000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Richard Wilkinson - Public health researcherIn "The Spirit Level," Richard Wilkinson charts data that proves societies that are more equal are healthier, happier societies.
Why you should listen
For decades, Richard Wilkinson has studied the social effects of income inequality and how social forces affect health. In The Spirit Level, a book coauthored with Kate Pickett, he lays out reams of statistical evidence that, among developed countries, societies that are more equal – with a smaller income gap between rich and poor -- are happier and healthier than societies with greater disparities in the distribution of wealth.
While poverty has long been recognized as an indicator for such social ills as crime, obesity, teen pregnancy, Wilkinson and Pickett have demonstrated that societal well-being bears no relation to per capita income. They’ve also found that the symptoms of inequality trouble all levels of society. Across the board, mental health, levels of violence and addiction, even life expectancy are affected by the psycho-social stress caused by income gaps and status anxiety.
In the UK, The Spirit Level won support from politicians both left and right. Wilkinson, who is Professor Emeritus of Social Epidemiology at the University of Nottingham, also cofounded The Equality Trust, a nonprofit that aims to reduce income inequality by educating and engaging the public while supporting political commitment to address the problem.
He says: "While I'd always assumed that an equal society must score better on social cohesion, I never expected to find such clear differences between existing market economies."
NEW: Read the TED Blog's Q&A with Richard Wilkinson >>
Richard Wilkinson | Speaker | TED.com