TEDGlobal>Geneva
Dambisa Moyo: Economic growth has stalled. Let's fix it
Dambisa Moyo: Ekonomik büyüme durdu. Bu durumu düzeltelim
Filmed:
Readability: 5.8
1,586,996 views
Ekonomik büyüme çağımızın en büyük sınavı; o olmadan siyasi ve sosyal istikrarsızlık yükselir, insani ilerleme durur ve toplumlar daha karanlık hâle gelirler. Ama, diyor ekonomist Dambisa Moyo, tek başına kapitalizm ihtiyacımız olan büyümeyi yaratmayacak. Onun gösterdiği üzere, hem devlet destekli hem de piyasa merkezli modelde, kapitalizm sosyal sorunları çözmede başarısız oluyor, yozlaşmayı teşvik ediyor ve gelir adaletsizliği yaratıyor. Moyo, mevcut ekonomik durumu araştırıyor ve kapitalizmi geniş bir yelpaze olarak düşünmeye başlamamız gerektiğini söylüyor. Bu sayede büyümeyi geliştirmek için farklı modellerin en iyi yönlerini harmanlayabileceğiz.
Dambisa Moyo - Global economist
Dambisa Moyo is an international economist who analyzes the macroeconomy and global affairs. Full bio
Dambisa Moyo is an international economist who analyzes the macroeconomy and global affairs. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Our ability to create
and sustain economic growth
and sustain economic growth
0
1359
5097
Ekonomik büyümeyi sağlama
ve sürdürebilme gücümüz
ve sürdürebilme gücümüz
00:18
is the defining challenge of our time.
1
6480
2736
çağımızın en büyük sınavı.
00:21
Of course there are other challenges --
2
9240
2536
Tabii ki başka zorluklar da var;
00:23
health care, disease burdens
and pandemics,
and pandemics,
3
11800
3136
sağlık hizmetleri,
hastalıkların getirdiği yükler, salgınlar,
hastalıkların getirdiği yükler, salgınlar,
00:26
environmental challenges
4
14960
1800
çevre ile ilgili zorluklar
00:29
and, of course, radicalized terrorism.
5
17400
2680
ve tabii ki radikal terörizm.
00:32
However,
6
20800
1216
Yine de,
00:34
to the extent that we can actually
solve the economic growth challenge,
solve the economic growth challenge,
7
22040
4576
ekonomik büyüme sorununu
gerçekten çözmeyi başarmamız,
gerçekten çözmeyi başarmamız,
bahsettiğim sorunları çözmede
00:38
it will take us a long way
8
26640
1336
00:40
to solving the challenges
that I've just elucidated.
that I've just elucidated.
9
28000
2600
bize çok yardımcı olacaktır.
00:43
More importantly,
10
31400
1656
Daha da önemlisi,
00:45
unless and until we solve economic growth
11
33080
4496
ekonomik büyüme meselesini halletmeden
00:49
and create sustainable,
long-term economic growth,
long-term economic growth,
12
37600
4016
ve sürdürülebilir, uzun dönemli
ekonomik büyüme sağlamadan,
ekonomik büyüme sağlamadan,
00:53
we'll be unable to address
13
41640
2416
bugün dünyaya hâkim olmaya devam eden
00:56
the seemingly intractable challenges
that continue to pervade the globe today,
that continue to pervade the globe today,
14
44080
5336
sağlık hizmetleri, eğitim
veya ekonomik kalkınma gibi
veya ekonomik kalkınma gibi
01:01
whether it's health care,
education or economic development.
education or economic development.
15
49440
4400
görünüşte zorlu sorunlara eğilemeyeceğiz.
01:06
The fundamental question is this:
16
54680
2200
Esas soru şu:
01:09
How are we going to create economic growth
17
57520
2616
ABD ve Avrupa ülkeleri gibi
01:12
in advanced and developed economies
like the United States and across Europe
like the United States and across Europe
18
60160
4576
gelişmiş ve sanayileşmiş ülkelerin,
finansal kriz sonrası
finansal kriz sonrası
ekonomik büyümeyi sağlamakta zorlanmaya
devam ettikleri bir dönemde
devam ettikleri bir dönemde
01:16
at a time when they continue to struggle
19
64760
2056
01:18
to create economic growth
after the financial crisis?
after the financial crisis?
20
66840
2800
ekonomik büyümeyi sağlamayı
nasıl başaracağız?
nasıl başaracağız?
Bu ülkeler, düşük performans göstermeye
ve ekonomik büyümenin
ve ekonomik büyümenin
01:22
They continue to underperform
21
70480
2776
01:25
and to see an erosion in the three
key drivers of economic growth:
key drivers of economic growth:
22
73280
4120
şu üç önemli faktöründe
bir aşınma görmeye devam ediyorlar.
bir aşınma görmeye devam ediyorlar.
01:30
capital, labor and productivity.
23
78040
3320
Sermaye, iş gücü ve verimlilik.
01:34
In particular,
24
82120
1456
Bilhassa,
01:35
these developed economies
continue to see debts and deficits,
continue to see debts and deficits,
25
83600
4936
bu gelişmiş ülkeler, borç ve bütçe açığı,
01:40
the decline and erosion
of both the quality and quantity of labor
of both the quality and quantity of labor
26
88560
4856
iş gücünün niteliğinde ve niceliğinde
düşüş ve aşınma
düşüş ve aşınma
01:45
and they also see productivity stalling.
27
93440
2280
ve verimlilikte bir duraklama görmeye
devam edecekler.
devam edecekler.
01:48
In a similar vein,
28
96600
1696
Benzer şekilde,
01:50
how are we going to create
economic growth in the emerging markets,
economic growth in the emerging markets,
29
98320
3416
dünya nüfusunun %90'ının yaşadığı
01:53
where 90 percent
of the world's population lives
of the world's population lives
30
101760
3256
ve ortalama olarak nüfusun %70'inin
25 yaşın altında olduğu
25 yaşın altında olduğu
01:57
and where, on average,
31
105040
1536
gelişmekte olan ülkelerde,
01:58
70 percent of the population
is under the age of 25?
is under the age of 25?
32
106600
3520
ekonomik büyümeyi nasıl sağlayacağız?
02:02
In these countries,
33
110640
1456
Bu ülkelerde,
02:04
it is essential that they grow
at a minimum of seven percent a year
at a minimum of seven percent a year
34
112120
4176
yoksulluğu azaltmak
ve kişi başına düşen geliri
ve kişi başına düşen geliri
02:08
in order to put a dent in poverty
35
116320
2096
tek nesilde iki katına çıkarmak için
02:10
and to double per capita incomes
in one generation.
in one generation.
36
118440
3200
yılda en az %7 büyüme gereklidir.
02:14
And yet today,
37
122520
2056
Yine de bugün,
02:16
the largest emerging economies --
38
124600
2096
gelişmekte olan ülkelerin en büyükleri,
02:18
countries with at least
50 million people --
50 million people --
39
126720
2696
yani en az 50 milyon nüfusu olan ülkeler,
02:21
continue to struggle to reach
that seven percent magic mark.
that seven percent magic mark.
40
129440
3480
o %7'lik sihirli hedefe ulaşmak için
uğraşmaya devam ediyorlar.
uğraşmaya devam ediyorlar.
02:25
Worse than that,
41
133760
1216
Daha da kötüsü,
02:27
countries like India, Russia,
South Africa, Brazil and even China
South Africa, Brazil and even China
42
135000
4616
Hindistan, Rusya, Güney Afrika,
Brezilya ve hatta Çin gibi ülkeler
Brezilya ve hatta Çin gibi ülkeler
02:31
are falling below
that seven percent number
that seven percent number
43
139640
2496
o %7'lik rakamın altına düşüyorlar
02:34
and, in many cases, actually regressing.
44
142160
2840
ve birçok durumda geriye gidiyorlar.
02:37
Economic growth matters.
45
145800
1920
Ekonomik büyüme önemlidir.
02:40
With economic growth,
46
148440
1456
Ekonomik büyümeyle birlikte,
02:41
countries and societies
enter into a virtuous cycle
enter into a virtuous cycle
47
149920
4176
ülkeler ve toplumlar
yukarıya doğru hareketin, fırsatların
yukarıya doğru hareketin, fırsatların
02:46
of upward mobility, opportunity
and improved living standards.
and improved living standards.
48
154120
4600
ve gelişmiş hayat standartlarının olduğu
verimli bir döngüye girerler.
verimli bir döngüye girerler.
02:51
Without growth,
countries contract and atrophy,
countries contract and atrophy,
49
159240
3816
Büyüme olmadan,
ülkeler daralır ve körelirler.
ülkeler daralır ve körelirler.
02:55
not just in the annals
of economic statistics
of economic statistics
50
163080
3216
Sadece ekonomik istatistikler
anlamında değil,
anlamında değil,
02:58
but also in the meaning of life
and how lives are lived.
and how lives are lived.
51
166320
3520
aynı zamanda hayatın anlamı
ve nasıl yaşandığı açısından da.
ve nasıl yaşandığı açısından da.
03:02
Economic growth matters
powerfully for the individual.
powerfully for the individual.
52
170600
3720
Ekonomik büyüme, birey için çok önemlidir.
03:07
If growth wanes,
53
175120
1616
Eğer büyüme azalırsa,
03:08
the risk to human progress
54
176760
2016
insani ilerleme risk altına girer,
03:10
and the risk of political
and social instability rises,
and social instability rises,
55
178800
4416
ayrıca siyasi ve
sosyal istikrarsızlık yükselir
sosyal istikrarsızlık yükselir
03:15
and societies become dimmer,
coarser and smaller.
coarser and smaller.
56
183240
4560
ve toplumlar daha karanlık,
kaba ve küçük hâle gelirler.
kaba ve küçük hâle gelirler.
03:20
The context matters.
57
188600
1696
Şartlar önemlidir.
03:22
And countries in emerging markets
58
190320
1616
Gelişmekte olan ülkelerin,
03:23
do not need to grow at the same
rates as developed countries.
rates as developed countries.
59
191960
3840
gelişmiş ülkelerle aynı oranda
büyümesi gerekmiyor.
büyümesi gerekmiyor.
Şimdi, bu salonda bulunan
bazılarınızın bunu riskli bir öneri olarak
bazılarınızın bunu riskli bir öneri olarak
03:29
Now, I know some of you in this room
find this to be a risky proposition.
find this to be a risky proposition.
60
197240
4440
göreceğini biliyorum.
03:34
There are some people here
61
202680
1856
Burada, dünyada olanlar karşısında
yüz çevirip, hayal kırıklığına uğrayacak
yüz çevirip, hayal kırıklığına uğrayacak
03:36
who will turn around
and be quite disillusioned
and be quite disillusioned
62
204560
2536
03:39
by what's happened around the world
63
207120
1776
ve bunu ekonomik büyümeye bağlayacak
03:40
and basically ascribe that
to economic growth.
to economic growth.
64
208920
2600
bazı insanlar var.
03:44
You worry about the
overpopulation of the planet.
overpopulation of the planet.
65
212240
3496
Dünyadaki nüfus fazlalığından
endişeleniyorsunuz.
endişeleniyorsunuz.
03:47
And looking at the UN's
recent statistics and projections
recent statistics and projections
66
215760
2896
BM'nin en son istatistiklerine
ve tahminlerine baktığımızda,
ve tahminlerine baktığımızda,
03:50
that the world will have
11 billion people on the planet
11 billion people on the planet
67
218680
2696
dünya nüfusunun, 2100'de
bir duraksamaya girmeden önce
bir duraksamaya girmeden önce
03:53
before it plateaus in 2100,
68
221400
2576
11 milyar insana ulaşacağını görüyoruz.
03:56
you're concerned about what that does
to natural resources --
to natural resources --
69
224000
3816
Bu durumun doğal kaynaklara,
tarım arazilerine,
tarım arazilerine,
03:59
arable land, potable water,
energy and minerals.
energy and minerals.
70
227840
4120
içme suyuna, enerji ve minerallere
neler yapacağından endişeleniyorsunuz.
neler yapacağından endişeleniyorsunuz.
04:04
You are also concerned about
the degradation of the environment.
the degradation of the environment.
71
232800
3320
Ayrıca çevrenin bozulmasından da
endişe duyuyorsunuz.
endişe duyuyorsunuz.
04:08
And you worry about how man,
72
236760
3136
Büyük şirketlerdeki globalistlerin
04:11
embodied in the corporate globalist,
73
239920
2616
nasıl açgözlü ve yozlaşmış
04:14
has become greedy and corrupt.
74
242560
3040
bir hâle geldiklerinden
endişeleniyorsunuz.
endişeleniyorsunuz.
04:18
But I'm here to tell you today
that economic growth
that economic growth
75
246560
3376
Ama ben bugün size ekonomik büyümenin
dünya üzerindeki milyonlarca insanın
hayat standartlarındaki değişmelerin
hayat standartlarındaki değişmelerin
04:21
has been the backbone
of changes in living standards
of changes in living standards
76
249960
3376
04:25
of millions of people around the world.
77
253360
1960
bel kemiği olduğunu
söylemek için buradayım.
söylemek için buradayım.
04:27
And more importantly,
78
255960
1816
Daha da önemlisi,
04:29
it's not just economic growth
that has been driven by capitalism.
that has been driven by capitalism.
79
257800
4480
kapitalizm tarafından yönlendirilen
sadece ekonomik büyüme değil.
sadece ekonomik büyüme değil.
04:36
The definition of capitalism,
very simply put,
very simply put,
80
264280
3456
Kapitalizmin tanımı,
çok basitçe söylemek gerekirse,
çok basitçe söylemek gerekirse,
04:39
is that the factors of production,
81
267760
2056
ticaret ve sanayi,
04:41
such as trade and industry,
capital and labor,
capital and labor,
82
269840
3376
sermaye ve emek gibi üretim faktörlerinin
04:45
are left in the hands
of the private sector and not the state.
of the private sector and not the state.
83
273240
3920
devletin değil,
özel sektörün eline bırakılmasıdır.
özel sektörün eline bırakılmasıdır.
04:49
It's really essential here
that we understand
that we understand
84
277680
2736
Buradaki esas eleştirinin,
sadece ekonomik büyümeye değil,
kapitalizme ne olduğuyla da
kapitalizme ne olduğuyla da
04:52
that fundamentally the critique
is not for economic growth per se
is not for economic growth per se
85
280440
5016
04:57
but what has happened to capitalism.
86
285480
2056
ilgili olduğunu anlamamız çok önemli.
04:59
And to the extent that we need to create
economic growth over the long term,
economic growth over the long term,
87
287560
4016
Uzun vadede ekonomik büyüme
sağladığımız ölçüde,
sağladığımız ölçüde,
05:03
we're going to have to pursue it
with a better form of economic stance.
with a better form of economic stance.
88
291600
4680
bu büyümeyi daha iyi bir ekonomik duruşla
sürdürmemiz gerek.
sürdürmemiz gerek.
05:09
Economic growth needs capitalism,
89
297320
2896
Ekonomik büyümenin
kapitalizme ihtiyacı var,
kapitalizme ihtiyacı var,
05:12
but it needs it to work properly.
90
300240
1680
ama düzgün işleyen bir kapitalizme.
05:14
And as I mentioned a moment ago,
91
302840
2296
Az önce bahsettiğim gibi,
05:17
the core of the capitalist system
has been defined by private actors.
has been defined by private actors.
92
305160
5960
kapitalist sistemin özü
özel sektördekiler tarafından belirlendi.
özel sektördekiler tarafından belirlendi.
05:23
And even this, however,
is a very simplistic dichotomy.
is a very simplistic dichotomy.
93
311720
4056
Bu bile, basit bir dikotomi aslında.
05:27
Capitalism: good; non-capitalism: bad.
94
315800
2920
Kapitalizm iyi;
kapitalist olmayan sistem kötü.
kapitalist olmayan sistem kötü.
05:31
When in practical experience,
95
319120
2656
İşin pratiğine baktığımız zaman,
05:33
capitalism is much more of a spectrum.
96
321800
2456
kapitalizm çok geniş bir yelpaze.
05:36
And we have countries such as China,
97
324280
2256
Elimizde, Çin gibi
daha çok devlet kapitalizmini
benimsemiş ülkeler varken,
benimsemiş ülkeler varken,
05:38
which have practiced
more state capitalism,
more state capitalism,
98
326560
2416
05:41
and we have countries
like the Unites States
like the Unites States
99
329000
2096
ABD gibi daha çok piyasa kapitalisti
05:43
which are more market capitalist.
100
331120
1600
olan ülkeler de var.
05:45
Our efforts to critique
the capitalist system, however,
the capitalist system, however,
101
333160
3136
Kapitalist sisteme yönelik
eleştirilerimizse genelde,
eleştirilerimizse genelde,
05:48
have tended to focus
on countries like China
on countries like China
102
336320
3216
aslında pek de piyasa kapitalisti olmayan
05:51
that are in fact
not blatantly market capitalism.
not blatantly market capitalism.
103
339560
3400
Çin gibi ülkelere odaklanıyor.
05:55
However, there is
a real reason and real concern
a real reason and real concern
104
343600
3656
Yine de, dikkatimizi kapitalizmin
daha saf modellerine,
daha saf modellerine,
05:59
for us to now focus our attentions
on purer forms of capitalism,
on purer forms of capitalism,
105
347280
4656
özellikle de ABD'deki hâline
yoğunlaştırmamız için
gerçek bir neden ve bir endişe var.
gerçek bir neden ve bir endişe var.
06:03
particularly those embodied
by the United States.
by the United States.
106
351960
2720
06:07
This is really important
107
355280
1776
Bu oldukça önemli;
06:09
because this type of capitalism
108
357080
2456
çünkü bu tarz kapitalizm,
06:11
has increasingly
been afforded the critique
been afforded the critique
109
359560
3256
yozlaşmayı teşvik ettiğine
ve daha da kötüsü
ve daha da kötüsü
06:14
that it is now fostering corruption
110
362840
2416
gelir adaletsizliğini, yani azınlığın
06:17
and, worse still,
111
365280
1376
çoğunluğun üzerinden
06:18
it's increasing income inequality --
112
366680
2640
çıkar sağlamasını, arttırdığına dair
06:22
the idea that the few are benefiting
at the expense of the many.
at the expense of the many.
113
370120
4720
gittikçe artan eleştirilere
göğüs gerebildi.
göğüs gerebildi.
06:28
The two really critical questions
that we need to address
that we need to address
114
376760
3216
Üzerine eğilmemiz gereken
en kritik iki soru şu;
en kritik iki soru şu;
06:32
is how can we fix capitalism
115
380000
2696
kapitalizmi nasıl
ekonomik büyümeyi sağlamaya
ekonomik büyümeyi sağlamaya
06:34
so that it can help create economic growth
116
382720
2776
ve aynı zamanda
toplumsal sorunları çözmeye
toplumsal sorunları çözmeye
06:37
but at the same time
can help to address social ills.
can help to address social ills.
117
385520
3360
yardım edecek şekilde düzeltebiliriz.
06:41
In order to think about that framing,
we have to ask ourselves,
we have to ask ourselves,
118
389720
3376
Bu iskeleti oluşturmak için,
kendimize şunu sormalıyız;
kendimize şunu sormalıyız;
06:45
how does capitalism work today?
119
393120
1720
kapitalizm bugün nasıl işliyor?
06:47
Very simplistically,
120
395760
1600
Çok basitçe,
06:49
capitalism is set on the basis
of an individual utility maximizer --
of an individual utility maximizer --
121
397960
5776
kapitalizm bireysel fayda maksimizasyonu
temeline dayanıyor.
temeline dayanıyor.
06:55
a selfish individual
who goes after what he or she wants.
who goes after what he or she wants.
122
403760
4296
Kendi isteğinin peşinden giden
bencil bir bireyin.
bencil bir bireyin.
07:00
And only after they've
maximized their utility
maximized their utility
123
408080
3136
Ve sadece, kendi faydalarını
maksimize ettikten sonra
maksimize ettikten sonra
07:03
do they then decide it's important
124
411240
2496
başka toplumsal sorunlara
destek vermenin de
destek vermenin de
07:05
to provide support
to other social contracts.
to other social contracts.
125
413760
3080
önemli olduğuna karar veriyorlar.
07:09
Of course, in this system
governments do tax,
governments do tax,
126
417360
3416
Tabii ki bu sistemde devlet vergi topluyor
ve devletin rolünün,
ve devletin rolünün,
07:12
and they use part of their revenues
to fund social programs,
to fund social programs,
127
420800
3736
sadece düzenleme değil; aynı zamanda
kamusal malların belirleyicisi olmak
kamusal malların belirleyicisi olmak
07:16
recognizing that government's role
is not just regulation
is not just regulation
128
424560
2856
olduğunu bilerek gelirlerinin bir kısmını
07:19
but also to be arbiter of social goods.
129
427440
3280
sosyal programları
finanse etmek için kullanıyor.
finanse etmek için kullanıyor.
07:23
But nevertheless,
130
431320
1296
Ama yine de,
07:24
this framework --
131
432640
1336
bu yapı --
07:26
this two-stage framework --
132
434000
1976
bu iki aşamalı yapı,
kapitalist sistemi
nasıl geliştirebileceğimizi
nasıl geliştirebileceğimizi
07:28
is the basis from which we must now start
133
436000
1976
07:30
to think about how we can
improve the capitalist model.
improve the capitalist model.
134
438000
2600
düşünmeye başlamamız gereken
temeli oluşturuyor.
temeli oluşturuyor.
07:33
I would argue that there are
two sides to this challenge.
two sides to this challenge.
135
441520
3400
Bu sorunun iki farklı yönü
olduğunu düşünüyorum.
olduğunu düşünüyorum.
07:37
First of all,
136
445520
1216
İlk olarak,
07:38
we can draw on the right-wing policies
137
446760
2936
kapitalizmi nasıl geliştirebileceğimizi
düşünmek için
düşünmek için
bize ne fayda sağlayabileceklerini
görmek amacıyla
görmek amacıyla
07:41
to see what could be beneficial for us
138
449720
1856
07:43
to think about how
we can improve capitalism.
we can improve capitalism.
139
451600
2120
sağcı politikalardan yararlanabiliriz.
07:46
In particular,
140
454440
1256
Özellikle,
07:47
right-leaning policies
141
455720
1736
sağcı politikalar
07:49
have tended to focus on things
like conditional transfers,
like conditional transfers,
142
457480
3456
şartlı nakit transferi gibi, insanlara,
ekonomik büyümenin artmasına
ekonomik büyümenin artmasına
07:52
where we pay and reward people
for doing the things
for doing the things
143
460960
3016
yardım edeceğini düşündüğümüz
şeyleri yapması karşılığında para verip
şeyleri yapması karşılığında para verip
07:56
that we actually think
can help enhance economic growth.
can help enhance economic growth.
144
464000
3456
onları ödüllendirdirdiğimiz
şeylere odaklanma eğilimindedir.
şeylere odaklanma eğilimindedir.
07:59
For example,
145
467480
1216
Örneğin;
08:00
sending children to school,
146
468720
1616
çocukları okula göndermek gibi.
08:02
parents could earn money for that,
147
470360
2216
Anne babalar bu sayede para kazanabilir.
08:04
or getting their children
inoculated or immunized,
inoculated or immunized,
148
472600
3376
Ya da çocuklarına
koruyucu aşı yaptırmak gibi,
koruyucu aşı yaptırmak gibi,
anne babalar bunun için de ödeme alabilir.
08:08
parents could get paid for doing that.
149
476000
1880
İnsanlara, zaten yapmaları
gerektiğini düşündüğümüz
gerektiğini düşündüğümüz
08:10
Now, quite apart from the debate
150
478360
2096
08:12
on whether or not
we should be paying people
we should be paying people
151
480480
2296
şeyleri yaptıkları için
para verip vermememiz
para verip vermememiz
08:14
to do what we think they should do anyway,
152
482800
2696
konusundaki tartışmaları
bir tarafa bırakırsak,
bir tarafa bırakırsak,
08:17
the fact of the matter
is that pay for performance
is that pay for performance
153
485520
3176
aslında performansa dayalı ödeme,
08:20
has actually yielded some positive results
154
488720
2416
Meksika, Brezilya gibi yerlerde
08:23
in places like Mexico,
155
491160
1696
ve New York'taki
08:24
in Brazil
156
492880
1256
pilot programlarda
08:26
and also in pilot programs in New York.
157
494160
2600
gerçekten bazı olumlu sonuçlar verdi.
08:29
But there are also benefits
158
497520
1496
Ama solcu politikalarda da,
08:31
and significant changes underway
on left-leaning policies.
on left-leaning policies.
159
499040
4360
bazı yararlı ve önemli
değişiklik çalışmaları var.
değişiklik çalışmaları var.
08:35
Arguments that government should
expand its role and responsibility
expand its role and responsibility
160
503880
4256
Devletin dar bir alana sıkışmamak için
görev ve sorumluluklarını genişletmesi
görev ve sorumluluklarını genişletmesi
08:40
so that it's not so narrowly defined
161
508160
2216
ve üretim faktörleri konusunda
08:42
and that government should be
much more of an arbiter
much more of an arbiter
162
510400
2495
daha belirleyici olması gerektiğiyle
08:44
of the factors of production
163
512919
1377
ilgili fikirler
08:46
have become commonplace
with the success of China.
with the success of China.
164
514320
2400
Çin'in başarısıyla birlikte yaygınlaştı.
08:49
But also we've started to have debates
165
517400
2296
Ama aynı zamanda, özel sektörün,
08:51
about how the role of the private sector
166
519720
2256
sadece kâr amacı güden bir yapıdan,
08:54
should move away
from just being a profit motive
from just being a profit motive
167
522000
2576
sosyal programların temininde
daha çok rol alan bir yapıya
daha çok rol alan bir yapıya
08:56
and really be more engaged
in the delivery of social programs.
in the delivery of social programs.
168
524600
3496
kayması gerektiğiyle ilgili
tartışmalara başladık.
tartışmalara başladık.
09:00
Things like the corporate
social responsibility programs,
social responsibility programs,
169
528120
3216
Kurumsal sosyal sorumluluk
projeleri gibi şeyler,
projeleri gibi şeyler,
09:03
albeit small in scale,
170
531360
1976
küçük ölçüde de olsa,
09:05
are moving in that right direction.
171
533360
1880
bu yönde bir ilerleme kaydediyor.
09:07
Of course, left-leaning policies
have also tended to blur the lines
have also tended to blur the lines
172
535960
5216
Tabii, solcu politikalar
devlet, STK'lar ve özel sektör
devlet, STK'lar ve özel sektör
09:13
between government,
NGOs and private sector.
NGOs and private sector.
173
541200
2680
arasındaki ayrımı
ortadan kaldırma eğilimindeydiler.
ortadan kaldırma eğilimindeydiler.
09:16
Two very good examples of this
are the 19th-century United States,
are the 19th-century United States,
174
544800
3976
Bunun en iyi iki örneği;
ABD'de 19. yüzyılda
ABD'de 19. yüzyılda
09:20
when the infrastructure rollout
175
548800
1616
altyapı sunumunun
09:22
was really about
public-private partnerships.
public-private partnerships.
176
550440
3096
kamu-özel işbirliğiyle
gerçekleştirilmesidir.
gerçekleştirilmesidir.
09:25
More recently, of course,
177
553560
1416
Çok daha yakın zamandaysa,
09:27
the advent of the Internet
has also proven to the world
has also proven to the world
178
555000
3616
İnternet'in ortaya çıkışı da dünyaya,
toplumun iyileştirilmesi için
toplumun iyileştirilmesi için
09:30
that public and private can work together
for the betterment of society.
for the betterment of society.
179
558640
3840
kamunun ve özel sektörün
birlikte çalışabileceğini kanıtladı.
birlikte çalışabileceğini kanıtladı.
09:36
My fundamental message to you is this:
180
564240
3056
Size vermek istediğim esas mesaj şu:
09:39
We cannot continue to try and solve
the world economic growth challenges
the world economic growth challenges
181
567320
5416
Dünyadaki ekonomik
büyüme sorunlarını, dogmatik ve
büyüme sorunlarını, dogmatik ve
09:44
by being dogmatic
and being unnecessarily ideological.
and being unnecessarily ideological.
182
572760
4160
gereksiz yere ideolojik davranarak
çözmeye çalışmaya devam edemeyiz.
çözmeye çalışmaya devam edemeyiz.
09:49
In order to create sustainable,
long-term economic growth
long-term economic growth
183
577800
3816
Sürdürülebilir, uzun dönemli
ekonomik büyümeyi sağlamak ve
ekonomik büyümeyi sağlamak ve
09:53
and solve the challenges and social ills
that continue to plague the world today,
that continue to plague the world today,
184
581640
4296
bugün dünyanın başına bela olan
zorlukları ve sosyal sorunları çözmek için
zorlukları ve sosyal sorunları çözmek için
09:57
we're going to have to be
more broad-minded
more broad-minded
185
585960
2296
neyin işe yarayacağıyla ilgili
10:00
about what might work.
186
588280
1520
daha açık fikirli olmamız gerek.
10:02
Ultimately,
187
590280
1576
Son olarak,
10:03
we have to recognize
that ideology is the enemy of growth.
that ideology is the enemy of growth.
188
591880
4136
ideolojinin büyümenin düşmanı
olduğunu iyi anlamalıyız.
olduğunu iyi anlamalıyız.
10:08
Thank you.
189
596040
1216
Teşekkürler.
10:09
(Applause)
190
597280
2240
(Alkış)
Bruno Giussani: Birkaç soru sormak
istiyorum Dambisa.
istiyorum Dambisa.
10:15
Bruno Giussani: I want to ask
a couple of questions, Dambisa,
a couple of questions, Dambisa,
191
603160
2896
Birinin çıkıp da son söylediğin cümleye,
büyümenin de bir ideoloji,
büyümenin de bir ideoloji,
10:18
because one could react
to your last sentence
to your last sentence
192
606080
2136
10:20
by saying growth is also an ideology,
193
608240
1816
hatta çağımızın hâkim ideolojisi olduğunu
10:22
it's possibly the dominant
ideology of our times.
ideology of our times.
194
610080
2336
söyleyerek karşılık vermesi mümkün.
10:24
What do you say
to those who react that way?
to those who react that way?
195
612440
2096
Böyle söyleyenlere ne diyeceksin?
10:26
DM: Well, I think that that's
completely legitimate,
completely legitimate,
196
614560
2456
DM: Bence bunun söylenmesi
oldukça yerinde
oldukça yerinde
10:29
and I think that we're already
having that discussion.
having that discussion.
197
617040
2576
ve aslında bu tartışmayı zaten yapıyoruz.
10:31
There's a lot of work
going on around happiness
going on around happiness
198
619640
2216
Mutlulukla ve insanların başarıları ile
10:33
and other metrics being used
for measuring people's success
for measuring people's success
199
621880
3496
hayat standartlarındaki iyileşmeleri
ölçmek için kullanılan
ölçmek için kullanılan
diğer ölçülerle ilgili
epey bir çalışma yapılıyor.
epey bir çalışma yapılıyor.
10:37
and improvements in living standards.
200
625400
1816
İnsanların hayat standartlarına
10:39
And so I think that we should be open
201
627240
2056
nelerin iyileştirme getireceği
ve dünya üzerindeki yoksulluğu düşürmeye
ve dünya üzerindeki yoksulluğu düşürmeye
10:41
to what could deliver improvements
in people's living standards
in people's living standards
202
629320
2976
devam etmeyi nelerin sağlayacağıyla ilgili
fikirlere açık olmalıyız.
fikirlere açık olmalıyız.
10:44
and continue to reduce
poverty around the world.
poverty around the world.
203
632320
2256
BG: Sen temelde büyümenin
iyileştirilmesini savunuyorsun,
iyileştirilmesini savunuyorsun,
10:46
BG: So you're basically pleading
for rehabilitating growth,
for rehabilitating growth,
204
634600
2816
ama bunu
10:49
but the only way for that happen
205
637440
1576
10:51
without compromising
the capacity of the earth,
the capacity of the earth,
206
639040
2336
daha bize uzun yıllar
lazım olacak olan dünyanın
lazım olacak olan dünyanın
10:53
to take us on a long journey,
207
641400
1536
kapasitesini riske atmadan
10:54
is for economic growth
208
642960
1656
gerçekleştirebilmenin tek yolu
bir şekilde ekonomik büyümeyi
kaynak kullanımından ayırmak.
kaynak kullanımından ayırmak.
10:56
somehow to decouple
from the underlying use of resources.
from the underlying use of resources.
209
644640
2696
Bunun olacağını düşünüyor musun?
10:59
Do you see that happening?
210
647360
1296
DW: Sanırım ben insan becerisi
ve zekâsı konusunda biraz daha iyimserim.
ve zekâsı konusunda biraz daha iyimserim.
11:00
DM: Well, I think that I'm more optimistic
about human ability and ingenuity.
about human ability and ingenuity.
211
648680
4536
11:05
I think if we start to constrain ourselves
212
653240
2176
Bence kendimizi bugün
bildiğimiz sınırlı, kıt
bildiğimiz sınırlı, kıt
11:07
using the finite, scarce
and depleting resources
and depleting resources
213
655440
3056
ve tükenen kaynakların kullanımı konusunda
11:10
that we know today,
214
658520
1256
sınırlamaya başlarsak,
11:11
we could get quite negative
215
659800
1336
dünyanın durumu hakkında
11:13
and quite concerned
about the way the world is.
about the way the world is.
216
661160
2216
negatif hissedip
endişelenmeye başlayabiliriz.
endişelenmeye başlayabiliriz.
11:15
However, we've seen the Club of Rome,
217
663400
2296
Ama daha önce Roma Kulübü'nü gördük,
11:17
we've seen previous claims
218
665720
2416
dünyanın kaynaklarının
tükeneceğiyle ilgili iddiaları gördük.
11:20
that the world would be
running out of resources,
running out of resources,
219
668160
2336
Bu iddiaların doğru
olmadığını söylemiyorum.
olmadığını söylemiyorum.
11:22
and it's not to argue
that those things are not valid.
that those things are not valid.
220
670520
2576
Fakat bence biraz yaratıcılıkla
desalinasyon gibi şeyler görebiliriz.
desalinasyon gibi şeyler görebiliriz.
11:25
But I think, with ingenuity
we could see desalination,
we could see desalination,
221
673120
2656
Eğer enerjiye yeniden yatırım yaparsak,
11:27
I think we could reinvest in energy,
222
675800
1936
11:29
so that we can actually
get better outcomes.
get better outcomes.
223
677760
2136
daha iyi sonuçlar elde edebiliriz.
11:31
And so in that sense,
224
679920
1216
Bu anlamda,
insanların neler yapabileceği konusunda
çok daha iyimserim.
çok daha iyimserim.
11:33
I'm much more optimistic
about what humans can do.
about what humans can do.
225
681160
2376
11:35
BG: The thing that strikes me
226
683560
1416
BG: Büyümeyi iyileştirme
11:37
about your proposals
for rehabilitating growth
for rehabilitating growth
227
685000
3376
ve farklı bir yol izleme
konusundaki önerilerinle ilgili
konusundaki önerilerinle ilgili
11:40
and taking a different direction
228
688400
1616
beni etkileyen şey;
11:42
is that you're kind of suggesting
to fix capitalism with more capitalism --
to fix capitalism with more capitalism --
229
690040
5056
bir bakıma kapitalizmi daha fazla
kapitalizmle düzeltmeyi önermen.
kapitalizmle düzeltmeyi önermen.
11:47
with putting a price tag
on good behavior as incentive
on good behavior as incentive
230
695120
3616
Teşvik için iyi davranışı ödüllendirmek
11:50
or developing a bigger role
for business in social issues.
for business in social issues.
231
698760
4176
veya iş dünyası olarak sosyal sorunların
çözümünde daha geniş rol almak.
çözümünde daha geniş rol almak.
Önerdiğin şey bu mu?
11:54
Is that what you're suggesting?
232
702960
1496
DM: Ben açık fikirli olmamız
gerektiğini öneriyorum.
gerektiğini öneriyorum.
11:56
DM: I'm suggesting
we have to be open-minded.
we have to be open-minded.
233
704480
2136
11:58
I think it is absolutely the case
234
706640
2216
Bence, ekonomik büyümenin
12:00
that traditional models of economic growth
235
708880
2456
geleneksel modellerinin
bizim çalışmasını istediğimiz şekilde
çalışmadığı çok açık.
çalışmadığı çok açık.
12:03
are not working the way
we would like them to.
we would like them to.
236
711360
2416
12:05
And I think it's no accident
237
713800
1896
Bugün dünyanın
12:07
that today the largest
economy in the world, the United States,
economy in the world, the United States,
238
715720
3296
en büyük ekonomisi olan ABD'nin
12:11
has democracy,
239
719040
1296
temel siyasi tutum olarak
12:12
liberal democracy,
as it's core political stance
as it's core political stance
240
720360
3096
liberal demokrasiyi,
temel ekonomik tutum olarak da
temel ekonomik tutum olarak da
12:15
and it has free market capitalism --
241
723480
2176
serbest piyasa kapitalizmini
12:17
to the extent that it is free --
242
725680
1576
-serbest olduğu ölçüde tabii-
12:19
free market capitalism
as its economic stance.
as its economic stance.
243
727280
2176
benimsemiş olması tesadüf değil.
12:21
The second largest economy is China.
244
729480
2136
En büyük ikinci ekonomi ise Çin.
12:23
It has deprioritized democracy
245
731640
2136
Demokrasiye önem vermeyen
12:25
and it has state capitalism,
which is a completely different model.
which is a completely different model.
246
733800
3176
ve devlet kapitalizmini benimsemiş,
tamamen farklı bir model.
tamamen farklı bir model.
12:29
These two countries,
completely different political models
completely different political models
247
737000
2736
Bu iki ülke, birbirinden tamamen farklı
12:31
and completely different economic models,
248
739760
1976
siyasi ve ekonomik modellere sahipler.
12:33
and yet they have the same
income inequality number
income inequality number
249
741760
2416
Ama yine de, Gini katsayısına göre
aynı gelir adaletsizliği oranına sahipler.
12:36
measured as a Gini coefficient.
250
744200
1496
12:37
I think those are the debates
we should have,
we should have,
251
745720
2136
Bence bunları tartışmalıyız,
12:39
because it's not clear at all
252
747880
2136
çünkü hangi modeli benimsememiz gerektiği
12:42
what model we should be adopting,
253
750040
1816
hiç de açık değil.
12:43
and I think there needs to be
much more discourse
much more discourse
254
751880
2336
Neleri bilip bilmediğimiz konusunda
12:46
and much more humility
about what we know and what we don't know.
about what we know and what we don't know.
255
754240
3416
daha fazla konuşmaya
ve tevazu göstermeye ihtiyacımız var.
ve tevazu göstermeye ihtiyacımız var.
12:49
BG: One last question.
The COP21 is going on in Paris.
The COP21 is going on in Paris.
256
757680
3376
BG: Son bir soru.
İklim Zirvesi Paris'te devam ediyor.
İklim Zirvesi Paris'te devam ediyor.
Oradaki tüm devlet başkanlarına ve
12:53
If you could send a tweet
257
761080
1496
12:54
to all the heads of state
and heads of delegations there,
and heads of delegations there,
258
762600
3296
heyet başkanlarına
bir tweet gönderebilseydin,
bir tweet gönderebilseydin,
12:57
what would you say?
259
765920
1376
onlara ne söylerdin?
12:59
DM: Again, I would be very much
about being open-minded.
about being open-minded.
260
767320
2656
DM: Yine açık fikirli
olmaktan bahsederdim.
olmaktan bahsederdim.
13:02
As you're aware,
261
770000
1216
Bildiğiniz gibi;
13:03
the issues around
the environmental concerns
the environmental concerns
262
771240
2096
çevreyle ilgili meseleler
13:05
have been on the agenda many times now --
263
773360
1976
şimdiye kadar çokça gündeme geldi;
13:07
in Copenhagen,
'72 in Stockholm --
'72 in Stockholm --
264
775360
2256
Kopenhag'ta, 72'de Stockholm'da.
13:09
and we keep revisiting these issues
265
777640
2296
Bu meseleleri sürekli
tekrar değerlendirmemiz
tekrar değerlendirmemiz
13:11
partly because there is not
a fundamental agreement,
a fundamental agreement,
266
779960
3576
biraz da temel bir mutabakat
olmaması yüzünden.
olmaması yüzünden.
13:15
in fact there's a schism
267
783560
1256
Aslında,
13:16
between what the developed
countries believe and want
countries believe and want
268
784840
2736
gelişmiş ülkelerin
inandıkları ve istedikleri ile
inandıkları ve istedikleri ile
gelişmekte olan ülkelerin
istedikleri arasında bir bölünme var.
istedikleri arasında bir bölünme var.
13:19
and what emerging market countries want.
269
787600
2336
13:21
Emerging market countries need
to continue to create economic growth
to continue to create economic growth
270
789960
3216
Gelişmekte olan ülkelerin
siyasi belirsizlik yaşamamak için
siyasi belirsizlik yaşamamak için
13:25
so that we don't have political
uncertainty in the those countries.
uncertainty in the those countries.
271
793200
3416
ekonomik büyümeyi sağlamaya
devam etmeye ihtiyaçları var.
devam etmeye ihtiyaçları var.
13:28
Developed countries recognize
272
796640
2136
Gelişmiş ülkeler,
gerçek, ciddi bir sorumlulukları
olduğunun farkına varıyorlar.
olduğunun farkına varıyorlar.
13:30
that they have a real,
important responsibility
important responsibility
273
798800
2256
13:33
not only just to manage
their CO2 emissions
their CO2 emissions
274
801080
2816
Sadece, kendi karbondioksit
salınımlarını ve
salınımlarını ve
13:35
and some of the degradation
that they're contributing to the world,
that they're contributing to the world,
275
803920
3176
dünyayı verdikleri bazı zararları
kontrol etme konusunda değil,
kontrol etme konusunda değil,
aynı zamanda Ar-Ge'de öncü olmakta da.
13:39
but also as trendsetters in R&D.
276
807120
1776
13:40
And so they have to come
to the table as well.
to the table as well.
277
808920
2256
Onların da elini taşın altına
koyması gerekiyor.
koyması gerekiyor.
13:43
But in essence, it cannot be a situation
278
811200
2456
Ama esas itibariyle, gelişmiş ülkeler
13:45
where we start ascribing policies
to the emerging markets
to the emerging markets
279
813680
4136
arz ve talep konusunda
ne yaptıklarıyla ilgili
ne yaptıklarıyla ilgili
büyük bir adım atmadan,
gelişmekte olan ülkelere
gelişmekte olan ülkelere
13:49
without developed countries themselves
280
817840
1856
13:51
also taking quite a swipe
at what they're doing
at what they're doing
281
819720
2376
politika önermeye başladığımız
13:54
both in demand and supply
in developed markets.
in developed markets.
282
822120
2776
bir durum söz konusu olamaz.
BG: Dambisa
TED'e geldiğin için teşekkürler.
TED'e geldiğin için teşekkürler.
13:56
BG: Dambisa, thank you for coming to TED.
DM: Thank you very much.
DM: Thank you very much.
283
824920
3096
DM: Çok teşekkür ederim.
14:00
(Applause)
284
828040
3443
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Dambisa Moyo - Global economistDambisa Moyo is an international economist who analyzes the macroeconomy and global affairs.
Why you should listen
Dambisa Moyo's work examines the interplay between rapidly developing countries, international business, and the global economy -- while highlighting opportunities for investment. She has travelled to more than 60 countries over the past decade, studying the political, economic and financial workings of emerging economies, in particular the BRICs and the frontier economies in Asia, South America, Africa and the Middle East. Her latest book, Winner Take All: China’s Race for Resources and What It Means for the World, looks at how commodities markets influence much more than the global economy -- and examines the possible consequences of China's unprecedented rush for commodities such as oil, minerals, water, and food, including the looming specter of commodity-driven conflict.
She is the author of the brilliantly argued Dead Aid: Why Aid Is Not Working and How There Is a Better Way for Africa and How the West Was Lost: Fifty Years of Economic Folly and the Stark Choices Ahead. Previously, she was an economist at Goldman Sachs, where she worked for nearly a decade, and was a consultant to the World Bank in Washington.
Dambisa Moyo | Speaker | TED.com