TED2011
Bruce Aylward: How we'll stop polio for good
Bruce Aylward: Chúng ta sẽ ngăn chặn bệnh bại liệt như thế nào
Filmed:
Readability: 4.2
640,958 views
Căn bệnh bại liệt gần như được xóa bỏ hòan toàn. Nhưng Bruce Aylward vẫn nói: như vậy vẫn chưa đủ đối với căn bệnh kinh hãi này. Aylward vạch ra một kế hoạch tiếp tục sự kì diệu của khoa học để chấm dứt căn bệnh bại liệt trên hầu khắp thế giới--và để xóa tan nó tại bất kì nơi đâu, mãi mãi.
Bruce Aylward - Epidemiologist
As the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises. Full bio
As the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want to share with you
0
0
2000
Tôi muốn chia sẻ với các bạn
00:17
over the next 18 minutes
1
2000
2000
Trong vòng 18 phút tới đây
00:19
a pretty incredible idea.
2
4000
2000
Một ý tưởng phi thường
00:21
Actually, it's a really big idea.
3
6000
2000
Thực ra, đó thực sự là một ý tưởng lớn lao.
00:23
But to get us started,
4
8000
2000
Nhưng để bắt đầu
00:25
I want to ask if everyone
5
10000
2000
Tôi muốn đề nghị tất cả các bạn
00:27
could just close your eyes for two seconds
6
12000
2000
Chỉ nhắm mắt trong 2 giây
00:29
and try and think of a technology or a bit of science
7
14000
3000
Và thử nghĩ về một công nghệ hay một sáng chế khoa học nào
00:32
that you think has changed the world.
8
17000
3000
Mà các bạn cho rằng có thể thay đổi cả thế giới.
00:38
Now I bet, in this audience,
9
23000
2000
Và giờ tôi đánh cuộc rằng, trong tất cả các khán giả tại đây,
00:40
you're thinking of some really incredible technology,
10
25000
2000
Cá bạn đang nghĩ tới những thứ công nghệ vĩ đại nào đó,
00:42
some stuff that I haven't even heard of,
11
27000
2000
Những thứ mà tôi thậm chí còn chưa biết đến,
00:44
I'm absolutely sure.
12
29000
2000
Tôi tuyệt đối chắc chắn.
00:46
But I'm also sure, pretty sure,
13
31000
3000
Nhưng cũng đảm bảo, khá đảm bảo,
00:49
that absolutely nobody is thinking of this.
14
34000
4000
Chắc chắn không ai có thể nghĩ tới thứ này.
00:53
This is a polio vaccine.
15
38000
3000
Đây là vắc xin phòng bệnh bại liệt.
00:56
And it's a great thing actually
16
41000
2000
Và đây thực sự là một thứ vô cùng phi thường
00:58
that nobody's had to think about it here today
17
43000
2000
Đến nỗi trước đây không ai có thể tưởng tượng được sự có mặt của nó ngày nay,
01:00
because it means that we can take this for granted.
18
45000
2000
Và vì điều này có nghĩa là chúng ta có thể cho rằng điều đó là hiển nhiên.
01:02
This is a great technology.
19
47000
2000
Đây là một công nghệ vĩ đại.
01:04
We can take it completely for granted.
20
49000
2000
Chúng ta có thể cho rằng đây là điều hoàn toàn hiển nhiên.
01:06
But it wasn't always that way.
21
51000
3000
Nhưng trước đây thì không hoàn toàn vậy
01:09
Even here in California,
22
54000
3000
Ngay cả tại Carlifornia này đây,
01:12
if we were to go back just a few years,
23
57000
2000
nếu chúng ta quay lại vài năm trước,
01:14
it was a very different story.
24
59000
2000
nơi đây là cả một câu chuyện hoàn toàn khác.
01:16
People were terrified of this disease.
25
61000
2000
Mọi người kinh hãi căn bệnh này.
01:18
They were terrified of polio, and it would cause public panic.
26
63000
3000
Họ khiếp sợ căn bệnh bại liệt, và căn bệnh này gây khủng hoảng trong quần chúng.
01:21
And it was because of scenes like this.
27
66000
3000
Và vì những cảnh tượng như thế này.
01:24
In this scene,
28
69000
2000
Trong bức hình này,
01:26
people are living in an iron lung.
29
71000
2000
con người đang sống trong những cái phổi sắt.
01:28
These are people who were perfectly healthy two or three days before,
30
73000
3000
Đây là những người hoàn toàn khỏe mạnh 2 hay 3 ngày trước đây,
01:31
and then two days later,
31
76000
2000
nhưng rồi 2 ngày sau đó,
01:33
they can no longer breathe,
32
78000
2000
họ không thể thở được nữa,
01:35
and this polio virus has paralyzed
33
80000
2000
và virus bệnh bại liệt đã làm tê liệt,
01:37
not only their arms and their legs,
34
82000
2000
không chỉ tay và chân,
01:39
but also their breathing muscles.
35
84000
2000
mà còn cả những cơ quan để thở của họ.
01:41
And they were going to spend the rest of their lives, usually,
36
86000
3000
Và thường họ sẽ phải sống nốt cuộc đời còn lại của họ,
01:44
in this iron lung to breathe for them.
37
89000
2000
trong chiếc phổi sắt này, để thở.
01:46
This disease was terrifying.
38
91000
2000
Căn bệnh này rất khiếp đảm;
01:48
There was no cure,
39
93000
2000
không có thuốc chữa,
01:50
and there was no vaccine.
40
95000
2000
va không có vắc xin.
01:52
The disease was so terrifying
41
97000
2000
Căn bệnh này khiếp đảm đến mức
01:54
that the president of the United States
42
99000
2000
Tổng thống Mỹ
01:56
launched an extraordinary national effort
43
101000
3000
phải tiến hành một nỗ lực quốc gia phi thường
01:59
to find a way to stop it.
44
104000
3000
Để tìm cách ngăn chặn nó
02:02
Twenty years later, they succeeded
45
107000
3000
20 năm sau, họ đã thành công
02:05
and developed the polio vaccine.
46
110000
2000
Và phát triển một loại vắc xin phòng bệnh bại liệt.
02:07
It was hailed as a scientific miracle
47
112000
2000
Nó được chào đón như một điều kì diệu của khoa học
02:09
in the late 1950s.
48
114000
2000
vào cuối những năm năm mươi
02:11
Finally, a vaccine that could stop this awful disease,
49
116000
3000
Cuối cùng cũng có một loại vắc xin phòng trừ căn bệnh tồi tệ này.
02:14
and here in the United States
50
119000
2000
Và ngay tại nước Mỹ này
02:16
it had an incredible impact.
51
121000
2000
nó đã có một tác động phi thường
02:18
As you can see, the virus stopped,
52
123000
2000
Như các bạn đã thấy, virus đã chấm dứt.
02:20
and it stopped very, very fast.
53
125000
3000
và nó ngừng rất, rất nhanh
02:23
But this wasn't the case
54
128000
3000
Nhưng trường hợp này
02:26
everywhere in the world.
55
131000
2000
không diễn ra ở mọi nơi trên thế giới.
02:28
And it happened so fast in the United States, however,
56
133000
3000
Tuy nhiên nó lại diễn ra rất nhanh ở Mỹ
02:31
that even just last month Jon Stewart said this:
57
136000
3000
Đến mức chỉ tháng trước, Jon Stewart đã nói:
02:34
(Video) Jon Stewart: Where is polio still active?
58
139000
2000
(Video) Jon Stewart: Vẫn còn có nơi có bệnh bại liệt?
02:36
Because I thought that had been eradicated
59
141000
3000
Vì tôi tưởng rằng nó đã bị xóa bỏ
02:39
in the way that smallpox had been eradicated.
60
144000
2000
giống như cái cách bệnh đậu mùa bị xóa bỏ vậy.
02:41
Bruce Aylward: Oops. Jon, polio's almost been eradicated.
61
146000
4000
Bruce Aylward: Úi, Jon, bênh bại liệt chỉ gần như bị xóa bỏ thôi.
02:45
But the reality is
62
150000
2000
Còn sự thật là
02:47
that polio still exists today.
63
152000
2000
ngày nay, bệnh bại liệt vẫn tồn tại.
02:49
We made this map for Jon to try to show him exactly where polio still exists.
64
154000
3000
Chúng tôi đã làm bản đồ này để chỉ cho Jon thấy một cách chính xác nơi bệnh bại liệt vẫn tồn tại.
02:52
This is the picture.
65
157000
2000
Đây là một bức hình.
02:54
There's not very much left in the world.
66
159000
3000
Không còn nhiều nơi tồn tại căn bệnh này.
02:57
But the reason there's not very much left
67
162000
2000
Nhưng lí do không còn nhiều nơi có căn bệnh này
02:59
is because there's been an extraordinary public/private partnership
68
164000
3000
Là vì đã có một sự chung tay phi thường của tập thể/cá nhân
03:02
working behind the scenes, almost unknown,
69
167000
3000
làm việc âm thầm, gần như không được biết đến,
03:05
I'm sure to most of you here today.
70
170000
2000
với phần lớn các bạn ngày nay.
03:07
It's been working for 20 years
71
172000
2000
Họ đã làm việc trong 20 năm
03:09
to try and eradicate this disease,
72
174000
2000
cố gắng xóa bỏ căn bệnh này.
03:11
and it's got it down to these few cases
73
176000
2000
Và chỉ còn lại một số ít trường hợp
03:13
that you can see here on this graphic.
74
178000
3000
các bạn có thể thấy trên biểu đồ này.
03:16
But just last year,
75
181000
2000
Nhưng chỉ năm ngoái thôi,
03:18
we had an incredible shock
76
183000
2000
chúng ta chịu một cú shock kinh hoàng
03:20
and realized that almost just isn't good enough
77
185000
3000
khi nhận ra rằng như vậy vẫn chưa đủ
03:23
with a virus like polio.
78
188000
3000
với virus như virus bại liệt
03:26
And this is the reason:
79
191000
2000
Và đây chính là lí do:
03:28
in two countries
80
193000
2000
ở 2 đất nước này
03:30
that hadn't had this disease for more than probably a decade,
81
195000
3000
nơi chưa bao giờ xuất hiện căn bệnh này trong khoảng 1 thập kỷ
03:33
on opposite sides of the globe,
82
198000
2000
ở phía bên kia bán cầu
03:35
there was suddenly terrible polio outbreaks.
83
200000
3000
đột nhiên có sự bùng nổ tồi tệ của căn bệnh này
03:38
Hundreds of people were paralyzed.
84
203000
2000
Hàng trăm người bị tê liệt
03:40
Hundreds of people died --
85
205000
3000
Hàng trăm người chết
03:43
children as well as adults.
86
208000
2000
Trẻ con cũng như người lớn
03:45
And in both cases,
87
210000
2000
ở cả 2 trường hợp
03:47
we were able to use genetic sequencing to look at the polio viruses,
88
212000
3000
chúng tôi có thể sử dụng các chuỗi gen để kiểm tra virus bại liệt
03:50
and we could tell these viruses were not from these countries.
89
215000
3000
và chúng tôi có thể kết luận rằng những con virus này không phải bắt nguồn từ những đất nước này
03:53
They had come from thousands of miles away.
90
218000
3000
chúng đến từ nơi cách xa đây hàng nghìn dặm
03:56
And in one case, it originated on another continent.
91
221000
3000
trong một trường hợp, nó bắt nguồn từ một châu lục khác
03:59
And not only that, but when they came into these countries,
92
224000
3000
và không chỉ dừng ở đấy, chúng lan sang những nước này
04:02
then they got on commercial jetliners probably
93
227000
3000
rồi chúng có thể lan qua những chiếc máy bay thương mại
04:05
and they traveled even farther
94
230000
2000
và lan xa hơn nữa
04:07
to other places like Russia,
95
232000
2000
đến những nơi như Nga chẳng hạn
04:09
where, for the first time in over a decade last year,
96
234000
3000
nơi mà lần đầu tiên trong lịch sử, năm ngoái
04:12
children were crippled and paralyzed
97
237000
3000
trẻ em bị tàn tật và tê liệt
04:15
by a disease that they had not seen for years.
98
240000
4000
bởi căn bệnh mà họ chưa bao giờ nhìn thấy trong bao nhiêu năm
04:19
Now all of these outbreaks that I just showed you,
99
244000
3000
nhưng giờ đây, tất cả những sự bùng phát mà tôi vừa chỉ cho các bạn
04:22
these are under control now,
100
247000
2000
đều đã được kiểm soát
04:24
and it looks like they'll probably stop very, very quickly.
101
249000
3000
chúng có vẻ chấm dứt rất, rất nhanh
04:27
But the message was very clear.
102
252000
3000
nhưng thông điệp mà tôi muốn nói vẫn rất rõ ràng
04:30
Polio is still
103
255000
2000
bệnh bại liệt vẫn còn
04:32
a devastating, explosive disease.
104
257000
3000
là một dịch bệnh bùng nổ và gây phá hủy
04:35
It's just happening in another part of the world.
105
260000
4000
nó chỉ xảy ra ở một phần khác của thế giới
04:39
And our big idea
106
264000
3000
và ý muốn lớn lao của chúng tôi là
04:42
is that the scientific miracle of this decade
107
267000
4000
điều kì diệu của khoa học trong thập kỉ này
04:46
should be the complete eradication
108
271000
2000
phải là sự chấm dứt hoàn toàn
04:48
of poliomyelitis.
109
273000
2000
của viên tủy xám
04:50
So I want to tell you a little bit
110
275000
2000
vì vậy tôi muốn nói với các bạn một chút về
04:52
about what this partnership, the Polio Partnership,
111
277000
2000
những điều mà sự kết nối này, Hội Polio Partnership
04:54
is trying to do.
112
279000
2000
đang cố gắng thực hiện
04:56
We're not trying to control polio.
113
281000
2000
chúng tôi không tìm cách kiểm soát bệnh bại liệt
04:58
We're not trying to get it down to just a few cases,
114
283000
3000
chúng tôi chỉ muốn giảm chúng xuống còn một số ít trường hợp
05:01
because this disease is like a root fire;
115
286000
2000
vì dịch bệnh này như một ngòi lửa
05:03
it can explode again if you don't snuff it out completely.
116
288000
3000
chúng có thể bùng phát lại nếu chúng ta không dập tắt chúng hoàn toàn
05:06
So what we're looking for
117
291000
2000
vì vậy điều mà chúng tôi đang tìm kiếm
05:08
is a permanent solution.
118
293000
2000
là một giải pháp tạm thời
05:10
We want a world in which every child, just like you guys,
119
295000
3000
chúng tôi muốn thế giới này là nơi mà mọi trẻ em, như các bạn ở đây,
05:13
can take for granted
120
298000
2000
đều có thể cho là
05:15
a polio-free world.
121
300000
2000
thế giới không có bại liệt
05:17
So we're looking for a permanent solution,
122
302000
2000
vì vậy chúng tôi đang tìm một biện pháp tạm thời
05:19
and this is where we get lucky.
123
304000
2000
đây là nơi mà chúng tôi đã gặp may mắn
05:21
This is one of the very few viruses in the world
124
306000
3000
đây là một trong số ít virus trên thế giới
05:24
where there are big enough cracks in its armor
125
309000
2000
mà có những vết rách đủ lớn trên lớp vỏ giáp sắt của chúng
05:26
that we can try to do something truly extraordinary.
126
311000
3000
để chúng tôi có thể thự hiện một điều nào đó thật sự phi thường
05:29
This virus can only survive in people.
127
314000
3000
loại virus nàu chỉ có thể sống trên con người
05:32
It can't live for a very long time in people.
128
317000
2000
nhưng chúng chỉ có thẻ sống trên cơ thể người trong một thời gian ngắn
05:34
It doesn't survive in the environment hardly at all.
129
319000
3000
chúng không thể sống sót trong một môi trường hoàn toàn khắc nghiệt
05:37
And we've got pretty good vaccines, as I've just showed you.
130
322000
3000
và chúng tôi đã có một loại vắc xin khá tốt mà tôi vừa chỉ cho các bạn
05:40
So we are trying
131
325000
2000
chúng tôi đang nỗ lực
05:42
to wipe out this virus completely.
132
327000
3000
quét sạch loại virus này
05:45
What the polio eradication program is trying to do
133
330000
3000
mục đích của chương trinhg xóa bỏ virus này là
05:48
is to kill the virus itself
134
333000
2000
tiêu diệt chính virus
05:50
that causes polio
135
335000
2000
gây nên bênh baị liệt
05:52
everywhere on Earth.
136
337000
2000
khắp mọi nơi trên trái đất
05:54
Now we don't have a great track record
137
339000
2000
nhưng bây giờ chúng tôi không có những số liệu
05:56
when it comes to doing something like this,
138
341000
2000
khi làm những việc như thế này
05:58
to eradicating diseases.
139
343000
2000
để xóa bỏ dịch bệnh
06:00
It's been tried six times in the last century,
140
345000
3000
điều này đã được thực hiện sáu lần trong vòng thiên niên kỉ qua
06:03
and it's been successful exactly once.
141
348000
4000
nhưng chỉ thành công chính xác nhất một lần
06:07
And this is because disease eradication,
142
352000
3000
và vi sự xóa bỏ dịch bệnh
06:10
it's still the venture capital of public health.
143
355000
3000
vẫn là một sự mạo hiểm của cộng đồng
06:13
The risks are massive,
144
358000
2000
sự mạo hiểm này khá ồ ạt
06:15
but the pay-off --
145
360000
3000
nhưng thành quả của nó --
06:18
economic, humanitarian, motivational --
146
363000
2000
kinh tế, con người, sự thúc đẩy
06:20
it's absolutely huge.
147
365000
2000
thì vô cùng to lớn
06:22
One congressman here in the United States
148
367000
3000
một nghị sĩ Mỹ
06:25
thinks that the entire investment
149
370000
3000
cho rằng tổng số tiền đầu tư
06:28
that the U.S. put into smallpox eradication
150
373000
2000
mà nước Mỹ chi cho việc xóa bỏ bệnh thủy đậu
06:30
pays itself off every 26 days --
151
375000
3000
đã trả lại cứ mỗi 26 ngày
06:33
in foregone treatment costs
152
378000
2000
cho số tiền chữa trị
06:35
and vaccination costs.
153
380000
2000
và tiền vắc xin được dự tính tước
06:37
And if we can finish polio eradication,
154
382000
3000
và nếu chúng ta hoàn thành việc xóa bỏ bệnh bại liệt
06:40
the poorest countries in the world
155
385000
2000
thì những nước nghèo nhất trên thế giới
06:42
are going to save over 50 billion dollars
156
387000
4000
có thể tự tiết kiệm được 50 tỷ đô
06:46
in the next 25 years alone.
157
391000
3000
trong vòng 25 năm tới
06:49
So those are the kind of stakes that we're after.
158
394000
3000
đó chính là số tiền mà chúng ta đang hướng tới
06:52
But smallpox eradication was hard;
159
397000
2000
nhưng việc chấm dứt bệnh thủy đậu vô cũng khó khăn
06:54
it was very, very hard.
160
399000
2000
rất, rất khó khăn
06:56
And polio eradication, in many ways, is even tougher,
161
401000
3000
nhưng việc xóa bỏ bệnh bại liệt, theo nhiều khả năng, còn khó khăn hơn nữa
06:59
and there's a few reasons for that.
162
404000
3000
và có một số ít lí do cho điều đó
07:02
The first is that,
163
407000
2000
lí do thứ nhất là
07:04
when we started trying to eradicate polio
164
409000
2000
khi chúng ta bắt đầu xóa bỏ bệnh bại liệt
07:06
about 20 years ago,
165
411000
2000
khoảng 20 năm trước đấy
07:08
more than twice as many countries were infected
166
413000
2000
số nước nhiễm phải căn bệnh này gấp đôi
07:10
than had been when we started off with smallpox.
167
415000
3000
so với khi chúng ta bắt đầu với căn bệnh thủy đậu
07:13
And there were more than 10 times as many people
168
418000
2000
và dân số ở những đất nước này
07:15
living in these countries.
169
420000
2000
thì lớn gấp 10 lần
07:17
So it was a massive effort.
170
422000
2000
đó là một nỗ lực to lớn
07:19
The second challenge we had was --
171
424000
2000
thách thức thứ hai mà chúng ta phải đối mặt
07:21
in contrast to the smallpox vaccine,
172
426000
2000
khác với vắc xin phòng bệnh thủy đậu
07:23
which was very stable, and a single dose protected you for life --
173
428000
3000
mà khá bền vững, chỉ một liều thuốc cũng có thể bảo vệ mạng sống của bạn
07:26
the polio vaccine is incredibly fragile.
174
431000
3000
thì vắc xin bại liệt lại rất mong manh
07:29
It deteriorates so quickly in the tropics
175
434000
3000
chúng suy giảm khá nhanh trong vùng nhiệt đới
07:32
that we've had to put this special vaccine monitor
176
437000
2000
và chúng tôi phải cài đặt bộ kiểm tra vắc xin đặc biệt này
07:34
on every single vial
177
439000
2000
trên mỗi một lọ thuốc nhỏ
07:36
so that it will change very quickly
178
441000
2000
nên chúng sẽ thay đổi rất nhanh
07:38
when it's exposed to too much heat,
179
443000
2000
khi chúng tỏa ra qua nhiều nhiệt
07:40
and we can tell that it's not a good vaccine to use on a child --
180
445000
3000
chúng tôi có thẻ kết luận rằng đó không phải là một loại vắc xin tốt dùng cho trẻ em
07:43
it's not potent; it's not going to protect them.
181
448000
2000
chúng không đủ mạnh và không thể bảo vệ trẻ em
07:45
Even then, kids need many doses of the vaccine.
182
450000
3000
dù gì, trẻ em cần nhiều liều lượng vắc xin
07:48
But the third challenge we have --
183
453000
2000
thách thức thứ 3
07:50
and probably even bigger one, the biggest challenge --
184
455000
3000
có lẽ là thách thức lớn hơn, lớn nhất
07:53
is that, in contrast to smallpox where you could always see your enemy --
185
458000
3000
đó là, khác với bệnh thủy đậu, bạn thường thấy kẻ thù của mình
07:56
every single person almost who was infected with smallpox
186
461000
3000
hầu như những người bị nhiễm bệnh thủy đậu
07:59
had this telltale rash.
187
464000
2000
đều có triệu chứng phát ban
08:01
So you could get around the disease;
188
466000
2000
vì vậy bạn có thể vượt qua dịch bệnh này
08:03
you could vaccinate around the disease and cut it off.
189
468000
3000
bạn có thể tiêm vắc xin phòng trừ bênh và chấm dứt chúng
08:06
With polio it's almost completely different.
190
471000
3000
nhưng bệnh bại liệt thì hầu như hoàn toàn khác
08:09
The vast majority of people who are infected with the polio virus
191
474000
3000
phần lớn những người bị nhiễm virus bại liệt
08:12
show absolutely no sign of the disease.
192
477000
3000
không cho thấy dấu hiệu của bệnh
08:15
So you can't see the enemy most of the time,
193
480000
3000
vì vậy hầu như không thể thấy kẻ thù của chúng ta
08:18
and as a result,
194
483000
2000
bởi vậy
08:20
we've needed a very different approach to eradicate polio
195
485000
3000
chúng ta cần một cách khác để diệt trừ dịch bệnh này
08:23
than what was done with smallpox.
196
488000
2000
chứ không như cái cách được dùng với bệnh thủy đậu
08:25
We've had to create
197
490000
2000
chúng ta phải tạo lập
08:27
one of the largest social movements in history.
198
492000
3000
một trong những bước chuyển biến xã hội lớn nhất trong lịch sử
08:30
There's over 10 million people,
199
495000
2000
khoàng hơn 10 triệu người
08:32
probably 20 million people,
200
497000
2000
có lẽ khoảng 20 triệu người
08:34
largely volunteers,
201
499000
2000
phần lớn là tình nguyện viên,
08:36
who have been working over the last 20 years
202
501000
2000
những người đã làm việc trong suốt 20 năm qua
08:38
in what has now been called
203
503000
2000
cho cái được gọi là
08:40
the largest internationally-coordinated operation in peacetime.
204
505000
4000
sự hợp tác quốc tế lớn nhất trong thời bình
08:44
These people, these 20 million people,
205
509000
3000
những người này, 20 triệu người này
08:47
vaccinate over 500 million children
206
512000
3000
đã tiêm vắc xin cho khoảng hơn 500 triệu trẻ em
08:50
every single year,
207
515000
2000
mỗi năm
08:52
multiple times
208
517000
2000
một số lượng lớn thời gian
08:54
at the peak of our operation.
209
519000
3000
đạt tới đỉnh điểm của cuộc hợp tác
08:57
Now giving the polio vaccine is simple.
210
522000
2000
giờ đây việc cung cấp vắc xin bại liệt rất đơn giản
08:59
It's just two drops, like that.
211
524000
2000
chỉ cần nhỏ 2 giọt, như thế này
09:01
But reaching 500 million people
212
526000
2000
nhưng để đạt tới con số 500 triệu người
09:03
is much, much tougher.
213
528000
2000
thì còn khó khăn hơn rất rất nhiều
09:05
And these vaccinators, these volunteers,
214
530000
3000
và những người tiêm vắc xin này, những tình nguyện viên này,
09:08
they have got to dive headlong
215
533000
2000
họ phải dẫn thân vào
09:10
into some of the toughest, densest
216
535000
2000
những khu ổ chuột đô thị
09:12
urban slums in the world.
217
537000
2000
khắc nghiệt nhất, dày đặc nhất thế giới
09:14
They've got to trek under sweltering suns
218
539000
3000
họ phải di chuyển dưới cái nắng oi ả
09:17
to some of the most remote, difficult to reach places in the world.
219
542000
4000
tới những vùng xa xôi nhất, khó đạt chân đến nhất trên thế giới.
09:21
And they also have to dodge bullets,
220
546000
2000
và họ cũng phải tìm cách tránh đạn
09:23
because we have got to operate
221
548000
2000
vì chúng tôi làm việc hợp tác với nhau
09:25
during shaky cease-fires and truces
222
550000
2000
dưới những lệnh ngừng bắn và sự ngừng bắn không ổn định
09:27
to try and vaccinate children,
223
552000
2000
để tìm cách tiêm vắc xin cho trẻ em
09:29
even in areas affected by conflict.
224
554000
3000
ngay cả ở những nơi bị ảnh hưởng bởi chiến tranh
09:32
One reporter
225
557000
2000
một phóng viên
09:34
who was watching our program in Somalia about five years ago --
226
559000
3000
người đã quan sát chương trình của chúng tôi tại Somalia 5 năm trước
09:37
a place which has eradicated polio,
227
562000
2000
nơi đã xóa bỏ bệnh bại liệt
09:39
not once, but twice, because they got reinfected.
228
564000
2000
không chỉ một, mà 2 lần, vì họ bị nhiễm lại
09:41
He was sitting outside of the road,
229
566000
2000
ông ấy ngồi ở ngoài đường
09:43
watching one of these polio campaigns unfold,
230
568000
2000
quan sát một trong những chiến dịch bại liệt, bày tỏ
09:45
and a few months later he wrote:
231
570000
2000
và một vài tháng sau đó ông ấy viết
09:47
"This is foreign aid at its most heroic."
232
572000
4000
đây là sự trợ cấp quốc tế đạt tới đỉnh điểm của anh hùng cả
09:51
And these heroes, they come from every walk of life,
233
576000
2000
những người anh hùng này đén từ nhiều nghành nghề và tầng lớp khác nhau,
09:53
all sorts of backgrounds.
234
578000
2000
với đủ các loại nền tảng
09:55
But one of the most extraordinary is Rotary International.
235
580000
3000
nhưng một trong những điều phi thường nhất là Rotary International.
09:58
This is a group
236
583000
2000
đây là một nhóm
10:00
whose million-strong army of volunteers
237
585000
2000
một đội quân tình nguyện mạnh mẽ khoảng triệu người
10:02
have been working to eradicate polio
238
587000
2000
đã cùng làm việc để xóa bỏ bệnh bại liệt
10:04
for over 20 years.
239
589000
2000
trong hơn 20 năm.
10:06
They're right at the center of the whole thing.
240
591000
3000
họ đã làm rất đúng trong tất cả mọi việc.
10:09
Now it took years to build up the infrastructure
241
594000
2000
cần rất nhiều năm để xây dựng cơ sở hạ tầng
10:11
for polio eradication --
242
596000
2000
vì ảnh hưởng của việc xóa bỏ bệnh bại liệt--
10:13
more than 15 years, much longer than it should have --
243
598000
3000
nên việc này đã diễn ra trong 15 năm, dài hơn số năm nó đáng lẽ được xây dựng --
10:16
but once it was built, the results were striking.
244
601000
3000
nhưng một khi đã được xây dựng, kết quả đạt được vô cùng lớn lao.
10:19
Within a couple of years,
245
604000
2000
chỉ trong vòng 2 năm
10:21
every country that started polio eradication
246
606000
2000
những đất nước tiến hành xỏa bỏ bệnh bại liệt
10:23
rapidly eradicated all three of their polio viruses,
247
608000
4000
đã nhanh chóng tiêu diệt được cả 3 loại virus bại liệt,
10:27
with the exception of four countries that you see here.
248
612000
3000
chỉ còn lại 4 nước mà các bạn có thể thấy trên đây
10:30
And in each of those, it was only part of the country.
249
615000
3000
nhưng trong số những ngước này cũng chỉ còn một phần vẫn còn dịch bệnh
10:34
And then, by 1999,
250
619000
2000
và rồi tới năm 1999
10:36
one of the three polio viruses
251
621000
2000
một trong 3 loại virus bại liệt
10:38
that we were trying to eradicate
252
623000
2000
mà chúng tôi tìm cách xóa bỏ
10:40
had been completely eradicated worldwide --
253
625000
3000
đã bị tiêu diệt hoàn toàn trên toàn thế giới --
10:43
proof of concept.
254
628000
2000
bằng chứng của tư tưởng.
10:45
And then today,
255
630000
3000
và rồi giờ đây.
10:48
there's been a 99 percent reduction --
256
633000
2000
khoảng 99% sự sự thuyên giảm --
10:50
greater than 99 percent reduction --
257
635000
2000
hơn 99% sự giảm sút--
10:52
in the number of children
258
637000
2000
số lượng trẻ em
10:54
who are being paralyzed by this awful disease.
259
639000
3000
bị tê liệt bởi dịch bệnh tồi tệ này
10:57
When we started, over 20 years ago,
260
642000
2000
khi chúng tôi bắt đầu chiến dịch, 20 năm trước đây
10:59
1,000 children were being paralyzed
261
644000
2000
1000 trẻ em bị tê liệt
11:01
every single day by this virus.
262
646000
3000
mỗi ngày bởi loại virus này
11:04
Last year, it was 1,000.
263
649000
3000
năm ngoái con số là 1000.
11:07
And at the same time,
264
652000
2000
Cùng lúc đó
11:09
the polio eradication program
265
654000
2000
Chương trình xóa bỏ bệnh bại liệt
11:11
has been working to help with a lot of other areas.
266
656000
2000
Đang thực hiện để giúp đỡ rất nhiều vùng khác
11:13
It's been working to help control pandemic flu,
267
658000
3000
Chương trình đã giúp kiểm soát dịch cúm
11:16
SARS for example.
268
661000
2000
như dịch SARS chẳng hạn
11:18
It's also tried to save children by doing other things --
269
663000
3000
Họ cũng tìm cách giúp đỡ trẻ em bằng những việc làm khác
11:21
giving vitamin A drops, giving measles shots,
270
666000
3000
Như cung cấp những liều vitamin A, những mũi tiêm phòng bệnh sởi
11:24
giving bed nets against malaria even
271
669000
2000
và cung cấp những màn ngủ để phòng chống bệnh sốt rét
11:26
during some of these campaigns.
272
671000
2000
trong một vài chiến dịch
11:28
But the most exciting thing
273
673000
2000
Nhưng điều thú vị nhất
11:30
that the polio eradication program has been doing
274
675000
2000
Là chiến dịch xóa bỏ bệnh bại liệt đã làm những việc
11:32
has been to force us,
275
677000
2000
khiến chúng ta
11:34
the international community,
276
679000
2000
một cộng đồng quốc tế
11:36
to reach every single child, every single community,
277
681000
3000
Giúp đỡ được từng trẻ em, từng cộng đồng riêng lẻ
11:39
the most vulnerable people in the world,
278
684000
3000
Những người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới
11:42
with the most basic of health services,
279
687000
2000
Cũng được hưởng những dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản nhất
11:44
irrespective of geography, poverty,
280
689000
4000
Không quan trọng về mặt địa lý, sự nghèo khổ
11:48
culture and even conflict.
281
693000
2000
Văn hóa hay ngay cả chiến tranh
11:50
So things were looking very exciting,
282
695000
2000
Bởi vậy mọi thứ trông rất thú vị
11:52
and then about five years ago,
283
697000
2000
Nhưng rồi 5 năm trước
11:54
this virus, this ancient virus, started to fight back.
284
699000
3000
Loại virus, chính loại virus cũ này lại tấn công trở lại
11:57
The first problem we ran into
285
702000
3000
Vấn đề đầu tiên mà chúng tôi gặp phải
12:00
was that, in these last four countries, the strongholds of this virus,
286
705000
3000
Đó là, tại 4 đất nước này, căn cứ của loài virus
12:03
we just couldn't seem to get the virus rooted out.
287
708000
4000
Chúng tôi không thể tìm được nguồn gốc
12:07
And then to make the matters even worse,
288
712000
2000
Và để làm mọi chuyện tồi tệ hơn
12:09
the virus started to spread out of these four places,
289
714000
3000
Loài virus này bắt đầu lan rộng ra khỏi 4 đất nước trên
12:12
especially northern India and northern Nigeria,
290
717000
3000
Đặc biệt là từ phía bắc Ấn Độ, bắc Nigeria
12:15
into much of Africa, Asia, and even into Europe,
291
720000
3000
Đến những vùng rộng lớn của châu Phi, châu Á, và ngay cả châu Âu
12:18
causing horrific outbreaks
292
723000
2000
Gây nên sự bùng phát kinh hãi
12:20
in places that had not seen this disease for decades.
293
725000
4000
Tại những vùng chưa từng biết đến dịch bệnh này trong bao nhiêu thập kỉ
12:24
And then,
294
729000
2000
Và rồi
12:26
in one of the most important, tenacious
295
731000
3000
Tại một trong những nguồn virus bại liệt quan trọng nhất, bền bỉ nhất
12:29
and toughest reservoirs of the polio virus in the world,
296
734000
3000
Và khắc nghiệt nhất trên thế giới
12:32
we found that our vaccine was working
297
737000
3000
Chúng tôi phát hiện ra rằng vắc xin của chúng tôi chỉ đạt hiệu quả
12:35
half as well as it should have.
298
740000
2000
Một nửa so với hiểu quả đáng lẽ chúng phải có
12:37
In conditions like this,
299
742000
2000
Trong điều kiện như vậy
12:39
the vaccine just couldn't get the grip it needed to
300
744000
2000
Các vắc xin không có đủ sự kìm chặt cần thiết
12:41
in the guts of these children
301
746000
2000
Trong ruột trẻ em
12:43
and protect them the way that it needed to.
302
748000
2000
Để bảo vệ các em
12:45
Now at that time,
303
750000
2000
Tại thời điểm đó
12:47
there was a great, as you can imagine,
304
752000
2000
Có một điều vô cùng khủng khiếp, như các bạn có thể tưởng tượng,
12:49
frustration -- let's call it frustration --
305
754000
2000
Sự mất tác dụng , có thể gọi đó là sự mất tác dụng
12:51
it started to grow very, very quickly.
306
756000
2000
Và chúng diễn ra rất, rất nhanh
12:53
And all of a sudden, some very important voices
307
758000
2000
rồi đột nhiên,một vài tiếng nói quan trọng
12:55
in the world of public health
308
760000
2000
Trong cộng đông sức khỏe thế giới
12:57
started to say, "Hang on.
309
762000
2000
Kêu gọi rằng: “dừng lại đã
12:59
We should abandon this idea of eradication.
310
764000
3000
Chúng ta nên từ bỏ ý định xóa bỏ bệnh bại liệt này đi
13:02
Let's settle for control -- that's good enough."
311
767000
3000
Chúng ta hãy tạo lập một sự kiểm soát- thế là đủ rồi"
13:05
Now as seductive as the idea of control sounds,
312
770000
4000
Nhưng cũng hấp dẫn như cái ý định kiểm soát ấy
13:09
it's a false premise.
313
774000
2000
Đó là một tiền đề sai lầm
13:11
The brutal truth is,
314
776000
2000
Sự thật tàn bạo là
13:13
if we don't have the will or the skill,
315
778000
2000
Nếu chúng ta không có đủ ý chí hay kĩ năng
13:15
or even the money that we need
316
780000
3000
Hay lượng tài chính cần thiết
13:18
to reach children, the most vulnerable children in the world,
317
783000
3000
Để chu cấp cho trẻ em, những em bé dễ tổn thương nhất trên thế giới
13:21
with something as simple
318
786000
2000
Những thứ đơn giản như
13:23
as an oral polio vaccine,
319
788000
3000
Vắc xin bại liệt truyền qua đường miệng
13:26
then pretty soon,
320
791000
2000
Thì sớm thôi
13:28
more than 200,000 children
321
793000
2000
Hơn 200 000 trẻ em
13:30
are again going to be paralyzed by this disease
322
795000
2000
Sẽ lại bị tê liệt bởi dịch bệnh này
13:32
every single year.
323
797000
2000
Hằng năm
13:34
There's absolutely no question.
324
799000
2000
Tuyệt nhiên chẳng có gì đáng ngờ
13:36
These are children like Umar.
325
801000
3000
Những trẻ em này cũng như Umar
13:39
Umar is seven years old,
326
804000
3000
Umar 7 tuổi
13:42
and he's from northern Nigeria.
327
807000
2000
Em đến từ bắc Nigeria
13:44
He lives in a family home there
328
809000
2000
Em sống với gia đình ở đó
13:46
with his eight brothers and sisters.
329
811000
2000
Với 8 anh chị em
13:48
Umar also has polio.
330
813000
3000
Umar cũng bị bại liệt
13:51
Umar was paralyzed for life.
331
816000
2000
Umar bị tê liệt cả đời
13:53
His right leg was paralyzed
332
818000
2000
Chân phải của em đã bị tê liệt
13:55
in 2004.
333
820000
2000
Vào năm 2004
13:57
This leg, his right leg,
334
822000
3000
Chân phải này của em ấy
14:00
now takes an awful beating
335
825000
2000
Giờ phải chịu một cú đập tồi tệ
14:02
because he has to half-crawl,
336
827000
2000
Vì em phải vừa bò vừa đi
14:04
because it's faster to move that way
337
829000
2000
Vì như vậy em mới nhanh
14:06
to keep up with his friends, keep up with his brothers and sisters,
338
831000
2000
Bắt kịp với các bạn, các anh chị em của em
14:08
than to get up on his crutches and walk.
339
833000
3000
Hơn là bám vào cái nạng của em để đi
14:11
But Umar is a fantastic student. He's an incredible kid.
340
836000
3000
Nhưng Umar là một học sinh diệu kì, em là một đứa trẻ phi thường
14:14
As you probably can't see the detail here,
341
839000
2000
Bạn có lẽ không thể xem được chi tiết ở đây
14:16
but this is his report card,
342
841000
2000
Đây là bảng điểm của em
14:18
and you'll see, he's got perfect scores.
343
843000
2000
Các bạn có thể thấy, em ấy đạt được số điểm tuyệt đối
14:20
He got 100 percent in all the important things,
344
845000
2000
Em ấy đạt 100% trong các môn quan trọng
14:22
like nursery rhymes, for example there.
345
847000
3000
Ví dụ như môn thơ ca cho trẻ mẫu giáo
14:25
But you know I'd love to be able to tell you
346
850000
3000
Nhưng tôi rất vui khi có thể nói với các bạn rằng
14:28
that Umar is a typical kid with polio these days,
347
853000
2000
Umar tuy là một trẻ em điển hình bị mắc bệnh bại liệt ngày nay
14:30
but it's not true.
348
855000
2000
Nhưng sự thật không phải vậy
14:32
Umar is an exceptional kid
349
857000
2000
Umar là đứa trẻ ngoại lệ
14:34
in exceptional circumstances.
350
859000
2000
Trong một trường hợp ngoại lệ
14:36
The reality of polio today
351
861000
2000
Thực tế là bệnh bại liệt ngày nay
14:38
is something very different.
352
863000
3000
Đã trở nên rất khác
14:41
Polio strikes the poorest communities in the world.
353
866000
4000
Bệnh bại liệt tấn công vào những cộng đồng nghèo nhất thế giới
14:45
It leaves their children paralyzed,
354
870000
2000
Khiến các em sống trong những vùng này bị bại liệt
14:47
and it drags their families
355
872000
2000
Và khiến các gia đình
14:49
deeper into poverty,
356
874000
2000
Ngày càng nghèo khổ hơn
14:51
because they're desperately searching
357
876000
2000
Bởi vì họ đang tìm kiếm một cách vô vọng
14:53
and they're desperately spending the little bit of savings that they have,
358
878000
2000
Và sử dụng những đồng tiền ít ỏi họ kiếm được
14:55
trying in vain
359
880000
2000
Cố gắng trong vô ích
14:57
to find a cure for their children.
360
882000
3000
Tìm cách cứu chữa cho con họ
15:01
We think children deserve better.
361
886000
3000
Nhưng chúng tôi cho rằng các em xứng đáng những điều tốt hơn thế
15:04
And so when the going got really tough
362
889000
3000
Bởi vậy nên chúng tôi càng cứng rắn hơn
15:07
in the polio eradication program
363
892000
2000
Trong chiến dịch xóa bỏ bại liệt
15:09
about two years ago,
364
894000
2000
Khoảng 2 năm trước
15:11
when people were saying, "We should call it off,"
365
896000
2000
Khi mọi người đều nói rằng:”chúng ta nên hoãn chiến dịch này lại”
15:13
the Polio Partnership
366
898000
2000
Hiệp hội Polio Partnership
15:15
decided to buckle down once again
367
900000
2000
Quyết định bắt đầu chiến dịch một lần nữa
15:17
and try and find innovative new solutions,
368
902000
3000
Và cố gắng tìm ra những giải pháp đổi mới
15:20
new ways to get to the children
369
905000
2000
Những cách mới để cứu lấy những trẻ em
15:22
that we were missing again and again.
370
907000
2000
Mà chúng tôi cứ để lỡ hết lần này đến lần khác
15:24
In northern India, we started mapping the cases
371
909000
2000
ở phía bắc Ấn Độ, chúng tôi bắt đầu định vị bản đồ những trường hợp nhiễm bệnh
15:26
using satellite imaging like this,
372
911000
2000
bằng việc sử dụng những hình ảnh vệ tinh như thế này
15:28
so that we could guide our investments and vaccinator shelters,
373
913000
3000
để định hướng việc đầu tư của chúng tôi cũng như những người di cư tiêm vắc xin
15:31
so we could get to the millions of children
374
916000
2000
để chúng tôi có thể cứu chữa hàng ngàn trẻ em
15:33
on the Koshi River basin
375
918000
2000
ở thung lũng sông Koshi
15:35
where there are no other health services.
376
920000
2000
nơi không có một dịch vụ y tế nào
15:37
In northern Nigeria,
377
922000
2000
ở phía bắc Nigeria
15:39
the political leaders and the traditional Muslim leaders,
378
924000
2000
những quan chức chính trị và những nhà lãnh đạo Hồi giáo
15:41
they got directly involved in the program
379
926000
2000
họ tham gia trực tiếp vào chương trình
15:43
to help solve the problems of logistics
380
928000
2000
để giúp giải quyết các vấn đề về hậu cần
15:45
and community confidence.
381
930000
2000
và lòng tin cộng đồng
15:47
And now they've even started using these devices --
382
932000
3000
rồi họ bắt đầu sử dụng những thiết bị này--
15:50
speaking of cool technology --
383
935000
2000
lại nói về những thiết bị thú vị
15:52
these little devices, little GIS trackers like this,
384
937000
3000
những thiết bị nhỏ này, những thiết bị theo dõi GIS như thế này
15:55
which they put into the vaccine carriers of their vaccinators.
385
940000
3000
họ cài vào trong đồ chứa vắc xin của những người tiêm vắc xin
15:58
And then they can track them,
386
943000
2000
để có thể theo dõi họ
16:00
and at the end of the day, they look and see,
387
945000
2000
rồi đến cuối ngày, họ nhìn lại để xem
16:02
did these guys get every single street, every single house.
388
947000
2000
những người này đã đến từng con đường, từng ngôi nhà hay chưa
16:04
This is the kind of commitment now we're seeing
389
949000
3000
đây là sự tận tâm mà chúng tôi tìm kiếm
16:07
to try and reach all of the children we've been missing.
390
952000
3000
để cứu chữa đến tùng trẻ em mà chúng tôi đã bỏ lỡ
16:10
And in Afghanistan, we're trying new approaches --
391
955000
3000
và ở Afghanistan , chúng tôi dùng một phương pháp mới
16:13
access negotiators.
392
958000
2000
tiếp cận những người đàm phán
16:15
We're working closely with the International Committee of the Red Cross
393
960000
3000
chúng tôi làm việc mật thiết với Ủy ban quốc tế Hội chữ thập đỏ
16:18
to ensure that we can reach every child.
394
963000
3000
để đảm bảo rằng chúng tôi có thể đến với từng em nhỏ
16:21
But as we tried these extraordinary things,
395
966000
3000
nhưng khi chúng tôi cố gắng làm những điều phi thường này
16:24
as people went to this trouble
396
969000
2000
khi những con người gặp phải vấn đề này
16:26
to try and rework their tactics,
397
971000
2000
phải cố gắng thực hiện ại phương pháp của họ
16:28
we went back to the vaccine -- it's a 50-year-old vaccine --
398
973000
3000
chúng tôi quay trở lại với vắc xin, một vắc xin 50 tuổi đời
16:31
and we thought, surely we can make a better vaccine,
399
976000
3000
chúng tôi đã nghĩ rằng, chúng ta có thể làm ra vắc xin tốt hơn
16:34
so that when they finally get to these kids,
400
979000
2000
cuối cùng khi họ đến với từng đứa trẻ
16:36
we can have a better bang for our buck.
401
981000
2000
Chúng ta sẽ đổi lại được những giá trị tốt hơn
16:38
And this started an incredible collaboration with industry,
402
983000
3000
và điều này đã tạo nên sự cộng tác phi thường trong nền công nghiệp
16:41
and within six months,
403
986000
2000
chỉ trong vòng 6 tháng
16:43
we were testing a new polio vaccine
404
988000
2000
chúng tôi thử nghiệm loại vắc xin mới
16:45
that targeted, just two years ago,
405
990000
2000
mà hướng tới mục tiêu, chỉ trong 2 năm trước
16:47
the last two types of polio in the world.
406
992000
3000
là 2 loại virus bại liệt cuối cùng trên thế giới
16:50
Now June the ninth, 2009,
407
995000
3000
ngày 9 tháng 6 năm 2009
16:53
we got the first results from the first trial with this vaccine,
408
998000
3000
chúng tôi có kết quả thử nghiệm đầu tiên với loại vắc xin này
16:56
and it turned out to be a game-changer.
409
1001000
2000
nó đã trở thành một thứ thay đổi cuộc chơi
16:58
The new vaccine
410
1003000
2000
loại vắc xin mới này
17:00
had twice the impact on these last couple of viruses
411
1005000
3000
có công dụng gấp 2 lần trên cặp virus bại liệt cuối cùng
17:03
as the old vaccine had,
412
1008000
2000
so với vắc xin trước đó
17:05
and we immediately started using this.
413
1010000
2000
ngay lập tức chúng tôi sử dụng loại vắc xin này
17:07
Well, in a couple of months we had to get it out of production.
414
1012000
3000
chỉ trong vòng 2 tháng, chúng tôi đưa loại vắc xin này vào sản xuất
17:10
And it started rolling off the production lines
415
1015000
2000
và nó bắt đầu vượt khỏi đường sản phẩm
17:12
and into the mouths of children around the world.
416
1017000
2000
để được đưa vào miệng của các em nhỏ trên thế giới.
17:14
And we didn't start with the easy places.
417
1019000
2000
chúng tôi không bắt đầu ở những nơi dễ dàng
17:16
The first place this vaccine was used
418
1021000
2000
nơi đầu tiên mà vắc xin được sử dụng
17:18
was in southern Afghanistan,
419
1023000
2000
là phía bắc Afghanistan
17:20
because it's in places like that
420
1025000
2000
vì ở những nơi như thế
17:22
where kids are going to benefit the most
421
1027000
2000
thì những em nhỏ mới được hưởng lợi ích nhiều nhất
17:24
from technologies like this.
422
1029000
2000
từ những công nghệ như thế này
17:26
Now here at TED, over the last couple of days,
423
1031000
3000
trong 2 ngày vừa qua tại TED
17:29
I've seen people challenging the audience again and again
424
1034000
4000
tôi đã chứng kiến những diễn giả thách thức khán giả nhiều lần
17:33
to believe in the impossible.
425
1038000
3000
để tin vào những điều không thể làm được
17:36
So this morning at about seven o'clock,
426
1041000
3000
bởi vậy 7 giờ sáng hôm nay
17:39
I decided that we'd try to drive Chris
427
1044000
2000
tôi đã khiến Chris
17:41
and the production crew here berserk
428
1046000
2000
và nhóm sản xuất tức giận
17:43
by downloading all of our data from India again,
429
1048000
4000
với việc nhờ họ tải về các dữ liệu của chúng tôi ở Ấn Độ một lần nữa
17:47
so that you could see something
430
1052000
2000
để các bạn thấy được những điều
17:49
that's just unfolding today,
431
1054000
2000
được đưa ra ngày hôm nay
17:51
which proves that the impossible is possible.
432
1056000
4000
đã chứng minh rằng những điều không thể là có thể
17:55
And only two years ago, people were saying that this is impossible.
433
1060000
3000
chỉ 2 năm tước thôi, mọi người nói rằng điều này là không thể
17:58
Now remember, northern India is the perfect storm
434
1063000
3000
hãy nhớ rằng, bắc Ấn Độ từng là một cơn bão hoàn chỉnh
18:01
when it comes to polio.
435
1066000
2000
khi chịu ảnh hưởng của dịch bại liệt
18:03
Over 500,000 children
436
1068000
2000
hơn 500 000 trẻ em
18:05
are born in the two states that have never stopped polio --
437
1070000
3000
được sinh ra tại 2 bang chưa từng dập tắt dịch bại liệt
18:08
Uttar Pradesh and Bihar --
438
1073000
3000
Uttar Pradesh và Bihar
18:11
500,000 children every single month.
439
1076000
2000
500 00 trẻ em mỗi tháng
18:13
Sanitation is terrible,
440
1078000
2000
Hệ thống vệ sinh vô cùng tồi tệ
18:15
and our old vaccine, you remember,
441
1080000
2000
Và vắc xin cũ của chúng tôi, các bạn còn nhớ chứ
18:17
worked half as well as it should have.
442
1082000
3000
Chỉ đạt hiệu quả một nửa so với hiệu quả đáng lẽ nó phải có
18:20
And yet, the impossible is happening.
443
1085000
3000
Nhưng điều phi thường đã diễn ra
18:23
Today marks exactly six months --
444
1088000
4000
Hôm nay đánh dấu tròn 6 tháng
18:27
and for the first time in history,
445
1092000
2000
Lần đầu tiên trong lịch sử
18:29
not a single child has been paralyzed
446
1094000
2000
Không một trẻ em nào bị bại liệt
18:31
in Uttar Pradesh or Bihar.
447
1096000
2000
ở Uttar Pradesh hay Bihar
18:33
(Applause)
448
1098000
11000
(vỗ tay)
18:44
India's not unique.
449
1109000
3000
Ấn Độ không hề đặc biệt
18:47
In Umar's home country of Nigeria,
450
1112000
2000
tại nhà của Umar ở đất nước Nigeria,
18:49
a 95 percent reduction
451
1114000
2000
95% đã giảm
18:51
in the number of children paralyzed by polio last year.
452
1116000
3000
ở số trẻ em bị bệnh bại liệt trong năm qua.
18:54
And in the last six months,
453
1119000
2000
và chỉ trong 6 tháng qua,
18:56
we've had less places reinfected by polio
454
1121000
2000
số nơi bị nhiễm lại dịch bại liệt đã giảm đi
18:58
than at any other time in history.
455
1123000
3000
so với bất kì thời điềm nào khác trong lịch sử.
19:02
Ladies and gentlemen, with a combination
456
1127000
2000
thưa các vị, với sự kết hợp
19:04
of smart people, smart technology
457
1129000
2000
của những con người thông minh, những công nghệ tiên tiến
19:06
and smart investments,
458
1131000
2000
và sự đầu tư thông minh,
19:08
polio can now be eradicated anywhere.
459
1133000
4000
dịch bại liệt giờ có thể bị xóa bỏ ở bất cứ đâu
19:12
We have major challenges, you can imagine,
460
1137000
2000
chúng ta có những thách thức lớn, các bạn có thể tưởng tượng được không
19:14
to finish this job,
461
1139000
2000
để hoàn thành nhiệm vụ này
19:16
but as you've also seen,
462
1141000
2000
nhưng các bạn có thể thấy đó
19:18
it's doable,
463
1143000
2000
điều này hoàn toàn có thể làm được
19:20
it has great secondary benefits,
464
1145000
2000
điều đó cũng đem lại lợi ích thứ 2
19:22
and polio eradication is a great buy.
465
1147000
3000
xóa bỏ dịch bại liệt là một đầu tư tuyệt với
19:25
And as long as any child anywhere
466
1150000
3000
khi nào mà vẫn còn trẻ em ở những nơi nào đó
19:28
is paralyzed by this virus,
467
1153000
2000
vẫn còn bị bại liệt bởi loại virus này
19:30
it's a stark reminder
468
1155000
2000
thì đó sẽ là sự nhắc nhở khắc nghiệt
19:32
that we are failing, as a society, to reach children
469
1157000
3000
rằng chúng ta, một xã hội vẫn thất bại trong việc cung cấp cho các em
19:35
with the most basic of services.
470
1160000
2000
những dịch vụ cơ bản nhất
19:37
And for that reason, polio eradication:
471
1162000
2000
vì lí do đó, việc xóa bỏ dịch bại liệt
19:39
it's the ultimate in equity
472
1164000
3000
là sự công bằng tối thượng
19:42
and it's the ultimate in social justice.
473
1167000
3000
nó tối thượng trong pháp lý xã hội
19:45
The huge social movement
474
1170000
2000
những người tạo nên tác động xã hội lớn lao
19:47
that's been involved in polio eradication
475
1172000
2000
mà đã tham gia vào chiến dịch xóa bỏ dịch bại liệt
19:49
is ready to do way more for these children.
476
1174000
2000
sẵn sàng làm nhiều hơn nữa cho những trẻ em này
19:51
It's ready to reach them with bed nets, with other things.
477
1176000
3000
họ sẵn sàng cung cấp đến các em những lưới ngủ và những thứ khác
19:54
But capitalizing on their enthusiasm,
478
1179000
3000
nhưng tư bản hóa sự nhiệt tình của họ
19:57
capitalizing on their energy
479
1182000
2000
tư bản hóa năng lượng của họ
19:59
means finishing the job
480
1184000
2000
là kết thúc công việc
20:01
that they started 20 years ago.
481
1186000
3000
mà họ đã bắt đầu cách đây 20 năm
20:04
Finishing polio is a smart thing to do,
482
1189000
3000
chấm dứt dịch bại liệt là điều cần làm
20:07
and it's the right thing to do.
483
1192000
2000
đó là điều đúng đắn để làm
20:09
Now we're in tough times economically.
484
1194000
3000
và chúng ta đang trong thời buổi kinh tế khắc nghiệt
20:12
But as David Cameron of the United Kingdom
485
1197000
3000
nhưng như David Cameron của vương quốc Anh
20:15
said about a month ago when he was talking about polio,
486
1200000
3000
đã nói 1 tháng trước khi ông bàn về dịch bại liệt
20:18
"There's never a wrong time
487
1203000
2000
không bao giờ có thời điểm sai
20:20
to do the right thing."
488
1205000
2000
để làm một việc đúng
20:22
Finishing polio eradication
489
1207000
2000
xóa bỏ dịch bại liệt
20:24
is the right thing to do.
490
1209000
2000
là một điều đúng đắn cần làm
20:26
And we are at a crossroads right now
491
1211000
2000
chúng ta đang ở bước ngoặt
20:28
in this great effort over the last 20 years.
492
1213000
2000
trong nỗ lực suốt 20 năm vừa qua
20:30
We have a new vaccine,
493
1215000
2000
giờ chúng ta đã có vắc xin mới
20:32
we have new resolve,
494
1217000
2000
cách giải quyết mới
20:34
and we have new tactics.
495
1219000
2000
phương thức mới
20:36
We have the chance
496
1221000
2000
chúng ta có cơ hội
20:38
to write an entirely new polio-free chapter
497
1223000
3000
để viết nên một chương hoàn toàn không có dịch bại liệt
20:41
in human history.
498
1226000
3000
trong lịch sử loài người
20:44
But if we blink now,
499
1229000
3000
nhưng nếu chúng ta lẩn tránh vấn đề
20:47
we will lose forever
500
1232000
2000
chúng ta sẽ mất mãi mãi
20:49
the chance to eradicate an ancient disease.
501
1234000
4000
cơ hội để xóa bỏ dịch bệnh lịch sử
20:54
Here's a great idea to spread:
502
1239000
3000
và đây là tư tưởng cần được truyền bá
20:57
End polio now.
503
1242000
2000
hãy chấm dứt bệnh bại liệt ngay bây giờ
20:59
Help us tell the story.
504
1244000
2000
hãy giúp chúng tôi lan truyền câu chuyện này
21:01
Help us build the momentum
505
1246000
2000
hãy giúp chúng tôi tạo nên một sức đẩy
21:03
so that very soon
506
1248000
2000
như vậy thì rất sỡm thôi
21:05
every child, every parent
507
1250000
2000
mỗi em nhỏ, mỗi cha mẹ
21:07
everywhere
508
1252000
2000
ở khắp mọi nơi
21:09
can also take for granted
509
1254000
2000
có thể hưởng
21:11
a polio-free life forever.
510
1256000
3000
cuộc sống không có bệnh bại liệt mãi mãi.
21:14
Thank you.
511
1259000
2000
cảm ơn các bạn
21:16
(Applause)
512
1261000
22000
( vỗ tay)
21:38
Bill Gates: Well Bruce, where do you think the toughest places are going to be?
513
1283000
3000
Bill Gates: ừm Bruce à, theo ông thì đâu có lẽ là nơi khó khăn nhất trong chiến dịch ấy?
21:41
Where would you say we need to be the smartest?
514
1286000
3000
Nơi đâu chúng ta cần khôn ngoan nhất?
21:44
BA: The four places where you saw, that we've never stopped --
515
1289000
3000
4 nơi mà các bạn vừa được xem, những nơi mà chúng tôi không hề dừng lại
21:47
northern Nigeria, northern India,
516
1292000
2000
Là bắc Nigeria, bắc Ấn Độ
21:49
the southern corner of Afghanistan
517
1294000
2000
Và một góc phía bắc Afghanistan
21:51
and bordering areas of Pakistan --
518
1296000
2000
Và phần biên giới Pakistan
21:53
they're going to be the toughest.
519
1298000
2000
Đó là những nơi khó khăn nhất
21:55
But the interesting thing is, of those three,
520
1300000
2000
Những điều thú vị là, trong số 3 nơi trên
21:57
India's looking real good, as you just saw in the data.
521
1302000
2000
Ấn Độ trông khá ổn, như các bạn vừa thấy trên dữ liệu đó
21:59
And Afghanistan, Afghanistan, we think
522
1304000
2000
Còn, Afghanistan, Afghanistan, chúng tôi cho là
22:01
has probably stopped polio repeatedly.
523
1306000
2000
Nơi có lẽ phải dập tắt dịch bệnh nhiều lần
22:03
It keeps getting reinfected.
524
1308000
2000
Nơi đấy cứ liên tục bị nhiễm lại dịch
22:05
So the tough ones: going to get the top of Nigeria finished
525
1310000
2000
Bởi vậy những việc khó khăn nhât hiện là: giúp nơi đỉnh điểm của Nigeria
22:07
and getting Pakistan finished.
526
1312000
2000
Và Pakistan hoàn thành việc xóa bỏ dịch bệnh
22:09
They're going to be the tough ones.
527
1314000
2000
Vâng, đó là những việc khó khăn nhất
22:11
BG: Now what about the money?
528
1316000
2000
BG: Thế còn vấn đề tài chính?
22:13
Give us a sense of how much the campaign costs a year.
529
1318000
3000
Hãy cho chúng tôi hình dung được chi phí cho 1 năm thực hiện chiến dịch
22:16
And is it easy to raise that money?
530
1321000
3000
Việc xin tài trợ có dễ dàng không?
22:19
And what's it going to be like the next couple of years?
531
1324000
2000
Và việc này sẽ như thế nào trong 2 năm tới?
22:21
BA: It's interesting.
532
1326000
2000
BA: Điều đó rất hay
22:23
We spend right now about 750 million
533
1328000
2000
Chúng tôi dùng khoảng 750 triệu
22:25
to 800 million dollars a year.
534
1330000
3000
Đến 800 triệu đô la 1 năm
22:28
That's what it costs to reach 500 million children.
535
1333000
2000
Đó là tổng số tiền cho 500 000 triệu trẻ em
22:30
It sounds like a lot of money; it is a lot of money.
536
1335000
3000
Nó trông có vẻ nhiều. thực sự đó là một số tiền khá lớn
22:33
But when you're reaching 500 million children multiple times --
537
1338000
3000
Nhưng khi cung cấp đến 500 triệu trẻ em cùng thời điểm
22:36
20, 30 cents to reach a child --
538
1341000
2000
Chỉ còn 20, 30 cent 1 em
22:38
that's not very much money.
539
1343000
2000
Như vậy vẫn chưa đủ
22:40
But right now we don't have enough of that.
540
1345000
2000
Nhưng hiện giờ chúng tôi vẫn chưa có số tiền lớn đến vậy
22:42
We have a big gap in that money. We're cutting corners,
541
1347000
2000
Chúng tôi đang có khó khăn trong vấn đề tài chính. Chúng tôi phải làm tắt
22:44
and every time we cut corners,
542
1349000
2000
Mà mỗi lần chúng tôi làm tắt
22:46
more places get infected that shouldn't have, and it just slows us down.
543
1351000
3000
lại có nhiều nơi bị nhiễm dịch mà đáng lẽ không bị nhiễm, và như ậy lại chậm tiến trình của chúng tôi
22:49
And that great buy costs us a little bit more.
544
1354000
3000
Và việc đầu tư lớn cũng cần cái giá đắt một chút
22:52
BG: Well, hopefully we'll get the word out,
545
1357000
3000
BG: ồ, hy vọng chúng ta sẽ giúp thế giới giải quyết chuyện này
22:55
and the governments will keep their generosity up.
546
1360000
3000
và chính phủ các quốc gia sẽ giữ sự rộng rãi của họ
22:58
So good luck. We're all in this with you.
547
1363000
2000
chúc ông may mắn. chúng tôi luôn sát cánh bên ông
23:00
Thank you. (BA: Thank you.)
548
1365000
2000
cảm ơn. (BA: cảm ơn)
23:02
(Applause)
549
1367000
2000
( vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Bruce Aylward - EpidemiologistAs the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises.
Why you should listen
A Canadian physician and epidemiologist who has authored some 100 peer-reviewed articles and chapters, Bruce Aylward is an expert on infectious diseases. He joined the World Health Organization in 1992 and worked in the field for seven years on national immunization programs for measles, tetanus and hepatitis in the Middle East, Africa and Asia.
Aylward has overseen and managed the scale-up of the Global Polio Eradication Initiative since 1998, during which time the program expanded to operate in every country of the world, the annual global budget increased to $700 million a year, polio-funded staff deployed by WHO grew to over 3,500 people worldwide, and new monovalent oral poliovirus vaccines were developed for the programme. In 2014, only three countries remained polio-endemic.
He says: "It's been estimated that our investment in smallpox eradication pays off every 26 days."
Since 2011, Aylward has also led WHO’s work in preparedness, readiness and response to health emergencies. By developing global strategies, analyzing health trends and advising on policies and country collaboration, the WHO helps make sure that outbreaks — like the 2014 ebola epidemic — stay under control.
Bruce Aylward | Speaker | TED.com