TEDxMidAtlantic
Tyler Cowen: Be suspicious of simple stories
Filmed:
Readability: 3.3
478,342 views
Like all of us, economist Tyler Cowen loves a good story. But in this intriguing talk, he asks us to step away from thinking of our lives -- and our messy, complicated irrational world -- in terms of a simple narrative.
Tyler Cowen - Economist
In his work, economist Tyler Cowen looks at clues from pop culture, art, food, to gather data and make observations on the world's globalizing culture and commerce. Full bio
In his work, economist Tyler Cowen looks at clues from pop culture, art, food, to gather data and make observations on the world's globalizing culture and commerce. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:36
I was told to come here
and tell you all stories,
and tell you all stories,
0
458
2986
Tôi được mời tới đây và
kể cho các bạn tất cả những câu chuyện
kể cho các bạn tất cả những câu chuyện
Nhưng những gì
00:39
but what I'd like to do is instead
tell you why I'm suspicious of stories,
tell you why I'm suspicious of stories,
1
3444
4213
tôi muốn làm là thay vào đó
Cho bạn biết tại sao
tôi ngi ngờ nhữg câuchuyện
00:43
why stories make me nervous.
2
7657
2349
vì sao chúg khiến tôi lo
00:45
In fact, the more inspired
a story makes me feel,
a story makes me feel,
3
10006
3119
Thực tế, một câu chuyện càng truyền
cảm hứng cho tôi,
cảm hứng cho tôi,
00:49
very often, the more nervous I get.
4
13125
2260
thường thường, tôi càng trở nên lo lắng.
00:51
(Laughter)
5
15385
1130
(Cười)
00:52
So the best stories
are often the trickiest ones.
are often the trickiest ones.
6
16515
2790
Vậy nên những câu chuyện hay nhất
thường là khó khăn nhất.
thường là khó khăn nhất.
00:55
The good and bad things about stories
is that they are a kind of filter.
is that they are a kind of filter.
7
19305
3390
Điều tốt và xấu về những câu chuyện đó là
chúng là một dạng đồ lọc.
chúng là một dạng đồ lọc.
00:58
They take a lot of information,
and they leave some of it out,
and they leave some of it out,
8
22695
2911
Chúng chứa rất nhiều thông tin,
và chúng bỏ đi một vài điều,
và chúng bỏ đi một vài điều,
01:01
and they keep some of it in.
9
25606
1744
và giữ một vài thông tin lại.
01:03
But the thing about this filter is
that it always leaves the same things in.
that it always leaves the same things in.
10
27350
4306
Nhưng một điều về cái máy lọc này là
chúng luôn để những điều giống nhau lại.
chúng luôn để những điều giống nhau lại.
01:07
You're always left
with the same few simple stories.
with the same few simple stories.
11
31656
3121
Bạn luôn rời đi với một vài
câu chuyện đơn giản giống nhau.
câu chuyện đơn giản giống nhau.
01:10
There is the old saying
that just about every story
that just about every story
12
34777
2396
Có một câu nói mà mọi câu chuyện
01:13
can be summed up
as "a stranger came to town."
as "a stranger came to town."
13
37173
3441
đều có thể được tóm tắt lại là
"một người lạ ở thị trấn".
"một người lạ ở thị trấn".
01:16
There is a book by Christopher Booker,
14
40614
1852
Có một quyển sách của Christopher Booker,
01:18
where he claims there are really
just seven types of stories.
just seven types of stories.
15
42466
2894
trong đó anh ấy nói rằng thực sự có
bảy thể loại câu chuyện.
bảy thể loại câu chuyện.
01:21
There is monster, rags to riches, quest,
16
45360
2670
Có quái vật, những người từ nghèo trở nên giàu,
điều tra,
điều tra,
01:23
voyage and return,
comedy, tragedy, rebirth.
comedy, tragedy, rebirth.
17
48030
3989
du hành và quay trở về,
chuyện hài, bi kịch, hồi sinh.
chuyện hài, bi kịch, hồi sinh.
01:27
You don't have to agree
with that list exactly,
with that list exactly,
18
52019
2215
Bạn không nhất thiết phải đồng tình
với danh sách đó,
với danh sách đó,
01:30
but the point is this:
if you think in terms of stories,
if you think in terms of stories,
19
54234
3330
nhưng mục đích chính là:
nếu bạn nghĩ về những câu chuyện,
nếu bạn nghĩ về những câu chuyện,
01:33
you're telling yourself the same things
over and over again.
over and over again.
20
57564
4212
bạn đang nói đi nói lại với chính mình
những điều giống nhau.
những điều giống nhau.
01:37
There was a study done,
we asked some people--
we asked some people--
21
61776
3020
Đã từng có một cuộc khảo sát,
chúng tôi hỏi một vài người --
chúng tôi hỏi một vài người --
01:46
people were asked to describe their lives.
22
70723
3210
họ được yêu cầu miêu tả cuộc sống của họ.
01:49
When asked to describe their lives,
23
73933
1681
Khi được hỏi miêu tả về cuộc sống của mình,
01:51
what is interesting
is how few people said "mess".
is how few people said "mess".
24
75614
3247
điều thú vị là chỉ có vài người
nói "mớ hỗn độn".
nói "mớ hỗn độn".
01:54
(Laughter)
25
78861
1452
(Cười)
01:56
It's probably the best answer,
I don't mean that in a bad way.
I don't mean that in a bad way.
26
80313
4042
Đó có thể là câu trả lời tốt nhất,
tôi không có ý xấu đâu.
tôi không có ý xấu đâu.
02:00
"Mess" can be liberating,
"mess" can be empowering,
"mess" can be empowering,
27
84355
2413
"Mớ hỗn độn" có thể là tự do,
"mớ hỗn độn" có thể là quyền lực,
"mớ hỗn độn" có thể là quyền lực,
02:02
"mess" can be a way
of drawing upon multiple strengths.
of drawing upon multiple strengths.
28
86768
3648
"mớ hỗn độn" có thể là một cách
rút ra được nhiều điểm mạnh.
rút ra được nhiều điểm mạnh.
02:06
But what people wanted to say was,
"My life is a journey."
"My life is a journey."
29
90416
4368
Nhưng điều mà mọi người muốn nói là,
"Cuộc sống của tôi là một cuộc hành trình"
"Cuộc sống của tôi là một cuộc hành trình"
02:10
51% wanted to turn
his or her life into a story.
his or her life into a story.
30
94784
4746
51% họ muốn biến cuộc sống
của mình thành một câu chuyện.
của mình thành một câu chuyện.
02:15
11% said, "My life is a battle."
Again, that is a kind of story.
Again, that is a kind of story.
31
99530
4838
11% nói "Cuộc sống của tôi là một trận chiến".
Một lần nữa, đó là một dạng của câu chuyện.
Một lần nữa, đó là một dạng của câu chuyện.
02:20
8% said, "My life is a novel."
5% said, "My life is a play."
5% said, "My life is a play."
32
104368
4104
8% nói, "Cuộc sống của tôi là một cuốn tiểu thuyết"
5% nói, "Cuộc sống của tôi là một vở kịch."
5% nói, "Cuộc sống của tôi là một vở kịch."
02:24
I don't think anyone said,
"My life is a reality TV show."
"My life is a reality TV show."
33
108472
3326
Tôi không nghĩ có ai nói,
"cuộc sống của tôi là một chương trình
truyền hình thực tế"
"cuộc sống của tôi là một chương trình
truyền hình thực tế"
02:27
(Laughter)
34
111798
1160
(Cười)
02:28
But again, we're imposing order
on the mess we observe,
on the mess we observe,
35
112958
3695
Nhưng một lần nữa, chúng ta đang áp đặt
trật tự lên sự lộn xộn mình chứng kiến,
trật tự lên sự lộn xộn mình chứng kiến,
02:32
and it's taking the same patterns,
36
116653
1630
và nó có cùng một mô hình,
02:34
and the thing is when something
is in the form of a story,
is in the form of a story,
37
118283
3066
và khi một điều gì đó đang ở
trong dạng một câu chuyện,
trong dạng một câu chuyện,
02:37
often, we remember it when we shouldn't.
38
121349
2504
thường, chúng ta nhớ đến nó
khi mà chúng ta không nên.
khi mà chúng ta không nên.
02:39
So how many of you know the story
39
123853
1573
Vậy có bao nhiêu người trong số
các bạn, biết câu chuyện
các bạn, biết câu chuyện
02:41
about George Washington
and the cherry tree?
and the cherry tree?
40
125426
2771
về George Washington
và cây cherry?
và cây cherry?
02:44
It's not obvious that is
exactly what happened.
exactly what happened.
41
128197
2270
Nó không rõ ràng là chuyện đó
đã thực sự xảy ra.
đã thực sự xảy ra.
02:46
The story of Paul Revere, it's not obvious
that that is exactly the way it happened.
that that is exactly the way it happened.
42
130467
4938
Câu chuyện về Paul Revere, cũng không rõ
đó là chuyện thực sự đã xảy ra.
đó là chuyện thực sự đã xảy ra.
02:51
So again, we should be
suspicious of stories.
suspicious of stories.
43
135405
3730
Nên một lần nữa, chúng ta nên
nghi ngờ những câu chuyện.
nghi ngờ những câu chuyện.
02:55
We're biologically programmed
to respond to them.
to respond to them.
44
139135
3333
Chúng ta được lập trình về mặt sinh học
để đáp lại những câu chuyện.
để đáp lại những câu chuyện.
02:58
They contain a lot of information.
They have social power.
They have social power.
45
142468
2942
Chúng chứa đựng rất nhiều thông tin.
Chúng có sức mạnh cộng đồng.
Chúng có sức mạnh cộng đồng.
03:01
They connect us to other people.
46
145410
1904
Chúng kết nối ta với người khác.
03:03
So they are like a candy that we're fed
47
147314
2725
Vậy nên chúng như viên kẹo
mà chúng ta ăn
mà chúng ta ăn
03:05
when we consume political information,
when we read novels.
when we read novels.
48
150039
3477
khi tiêu thụ thông tin chính trị,
khi chúng ta đọc những cuốn tiểu thuyết.
khi chúng ta đọc những cuốn tiểu thuyết.
03:09
When we read non-fiction books,
we're really being fed stories.
we're really being fed stories.
49
153516
3396
Khi chúng ta đọc những quyển sách thực tế,
chúng ta được cung cấp những câu chuyện thực.
chúng ta được cung cấp những câu chuyện thực.
03:12
Non-fiction is, in a sense,
the new fiction.
the new fiction.
50
156912
2383
Sự không hư cấu, theo một ý nghĩa,
chính là sự hư cấu mới.
chính là sự hư cấu mới.
03:15
The book may happen to say true things,
51
159295
2825
Quyển sách có thể nói những điều đúng,
03:18
but again, everything's taking
the same form of these stories.
the same form of these stories.
52
162120
4430
nhưng một lần nữa, mọi thứ đều có cùng
hình thức với những câu chuyện này.
hình thức với những câu chuyện này.
03:22
So what are the problems
of relying too heavily on stories?
of relying too heavily on stories?
53
166550
3899
Vậy, những vấn đề của việc phụ thuộc
quá nhiều vào những câu chuyện là gì?
quá nhiều vào những câu chuyện là gì?
03:26
You view your life like this
54
170449
1897
Bạn nhìn cuộc đời mình như thế này
03:28
instead of the mess
that it is or it ought to be.
that it is or it ought to be.
55
172346
3350
thay vì nó là, hoặc nó nên là
một sự lộn xộn.
một sự lộn xộn.
03:31
But more specifically,
I think of a few major problems
I think of a few major problems
56
175696
4067
Nhưng cụ thể hơn,
tôi nghĩ một vài vấn đề chính
tôi nghĩ một vài vấn đề chính
03:35
when we think too much
in terms of narrative.
in terms of narrative.
57
179763
3038
khi chúng ta nghĩ quá nhiều
về sự kể chuyện.
về sự kể chuyện.
03:39
First, narratives tend to be too simple,
58
183401
2054
Thứ nhất, những lời kể thường quá đơn giản,
03:41
for the point of a narrative
is to strip it away,
is to strip it away,
59
185455
2441
vì mục đích của một lời kể chuyện
đó là lược bỏ
đó là lược bỏ
03:43
not just into 18 minutes,
60
187896
1606
không chỉ trong 18 phút,
03:45
but most narratives
you can present in a sentence or two.
you can present in a sentence or two.
61
189502
3452
mà đa số những câu chuyện
bạn có thể diễn đạt chỉ trong 1 hay 2 câu
bạn có thể diễn đạt chỉ trong 1 hay 2 câu
03:48
When you strip away detail,
62
192954
1861
Khi bạn lược bỏ chi tiết,
03:50
you tend to tell stories
in terms of good versus evil,
in terms of good versus evil,
63
194815
3628
bạn có xu hướng kể những câu chuyện
về cái thiện và cái ác,
về cái thiện và cái ác,
03:54
whether it's a story about your own life
or a story about politics.
or a story about politics.
64
198443
3601
cho dù đó là câu chuyện về của đời bạn
hoặc câu chuyện về chính trị.
hoặc câu chuyện về chính trị.
03:58
I know some things actually are
good versus evil, we all know this, right?
good versus evil, we all know this, right?
65
202604
3854
Tôi biết một vài điều thực sự là cái thiện
chống cái ác, chúng ta đều biết, phải không?
chống cái ác, chúng ta đều biết, phải không?
04:02
But I think, as a general rule,
66
206458
1507
Nhưng tôi nghĩ, như một
nguyên tắc chung,
nguyên tắc chung,
04:03
we're too inclined to tell
the good versus evil story.
the good versus evil story.
67
207965
4074
chúng ta rất có thiên hướng kể
câu chuyện cái thiện cái ác.
câu chuyện cái thiện cái ác.
04:07
As a simple rule of thumb,
68
212039
1250
Giống như quy tắc ngón tay cái
đơn giản,
đơn giản,
04:09
just imagine that every time
you're telling a good versus evil story,
you're telling a good versus evil story,
69
213289
4250
hãy tưởng tượng mỗi lần
bạn kể câu chuyện cái thiện chống cái ác,
bạn kể câu chuyện cái thiện chống cái ác,
04:13
you're basically lowering your IQ
by ten points or more.
by ten points or more.
70
217539
4176
bạn đang đơn giản tự làm giảm IQ của mình
đi 10 điểm hoặc hơn.
đi 10 điểm hoặc hơn.
04:17
If you just adopt that
as a kind of inner mental habit,
as a kind of inner mental habit,
71
221715
3337
Nếu bạn chỉ nhận nó
như một dạng thói quen tinh thần,
như một dạng thói quen tinh thần,
04:20
it's, in my view, one way to get
a lot smarter pretty quickly.
a lot smarter pretty quickly.
72
225052
3302
theo tôi, đó là một cách để trở nên
thông minh hơn một cách nhanh chóng.
thông minh hơn một cách nhanh chóng.
04:24
You don't have to read any books.
73
228354
1619
Bạn không cần phải đọc bất kỳ
quyển sách nào
quyển sách nào
04:25
Just imagine yourself pressing a button
74
229973
2055
Hãy chỉ tưởng tượng mình đang nhấn
một cái nút
một cái nút
04:27
every time you tell
the good versus evil story,
the good versus evil story,
75
232028
2618
mỗi lần bạn kể chuyện
cái thiện chống cái ác,
cái thiện chống cái ác,
04:30
and by pressing that button,
76
234646
1577
và bằng cách nhấn nút đó,
04:32
you're lowering your IQ
by ten points or more.
by ten points or more.
77
236223
2570
bạn giảm IQ của mình đi 10 điểm
hoặc hơn.
hoặc hơn.
04:35
Another set of stories that are popular--
78
239283
2001
Một dạng truyện phổ biến khác --
04:37
if you know Oliver Stone's movies,
or Michael Moore's movies,
or Michael Moore's movies,
79
241284
3367
nếu bạn biết những bộ phim của
Oliver Stone hay Michael Moore,
Oliver Stone hay Michael Moore,
04:40
you can't make a movie and say:
"It was all a big accident."
"It was all a big accident."
80
244651
3602
bạn không thể làm nên một bộ phim
và nói: "Tất cả chỉ là một sự tình cờ."
và nói: "Tất cả chỉ là một sự tình cờ."
04:44
No, it has to be a conspiracy,
people plotting together,
people plotting together,
81
248253
4674
Không, nó cần phải có một âm mưu,
mọi người dựng kịch bản cùng nhau,
mọi người dựng kịch bản cùng nhau,
04:48
because in a story,
a story is about intention.
a story is about intention.
82
252927
3380
bởi vì trong một câu chuyện,
một câu chuyện là về một mục đích.
một câu chuyện là về một mục đích.
04:52
A story is not about spontaneous order
or complex human institutions
or complex human institutions
83
256307
4261
Một câu chuyện không phải về một thứ tự không
gò bó hay các tổ chức con người phức tạp
gò bó hay các tổ chức con người phức tạp
04:56
which are the product of human action,
but not of human design.
but not of human design.
84
260568
3180
những điều là sản phẩm của hành động của
con người, nhưng không phải của con người thiết kế.
con người, nhưng không phải của con người thiết kế.
04:59
No, a story is about evil people
plotting together.
plotting together.
85
263748
4087
Không, một câu chuyện là về những người
xấu lên kế hoạch cùng nhau.
xấu lên kế hoạch cùng nhau.
05:03
So when you hear stories about plots,
86
267835
2638
Vì thế khi bạn nghe những câu chuyện về
những âm mưu,
những âm mưu,
05:06
or even stories about good people
plotting things together,
plotting things together,
87
270473
3020
hay thậm chí những câu chuyện về người tốt
lên kế hoạch cùng nhau,
lên kế hoạch cùng nhau,
05:09
just like when you're watching movies,
88
273493
2124
như khi bạn xem những bộ phim,
05:11
this, again, is reason to be suspicious.
89
275617
2739
đây, một lần nữa, là lý do để nghi ngờ.
05:14
As a good rule of thumb, if you're asking:
90
278356
2011
Theo quy tắc ngón tay cái, nếu như bạn hỏi:
05:16
"When I hear a story, when should I
be especially suspicious?"
be especially suspicious?"
91
280367
3369
"Khi tôi nghe một câu chuyện,
khi nào thì tôi nên đặc biệt nghi ngờ?"
khi nào thì tôi nên đặc biệt nghi ngờ?"
05:19
If you hear a story and you think:
"Wow, that would make a great movie!"
"Wow, that would make a great movie!"
92
283736
4956
Nếu bạn nghe một câu chuyện và bạn nghĩ:
"Ồ, nó có thể làm nên một bộ phim hay!"
"Ồ, nó có thể làm nên một bộ phim hay!"
05:24
(Laughter)
93
288692
1082
(Cười)
05:25
That's when the "uh-oh" reaction
should pop in a bit more,
should pop in a bit more,
94
289774
3858
Đó là khi phản ứng "uh-oh"
nên bật lên,
nên bật lên,
05:29
and you should start thinking in terms
95
293632
1934
và bạn nên bắt đầu nghĩ về việc
05:31
of how the whole thing
is maybe a bit of a mess.
is maybe a bit of a mess.
96
295566
2859
tất cả có thể là một phần của một
sự hỗn độn.
sự hỗn độn.
05:35
Another common story or storyline is
the claim that we "have to get tough".
the claim that we "have to get tough".
97
299285
5198
Một câu chuyện hay cốt truyện phổ biến khác
là lời tuyên bố chúng ta "phải trở nên cứng rắn"
là lời tuyên bố chúng ta "phải trở nên cứng rắn"
05:41
You'll hear this in so many contexts.
98
305233
2301
Bạn sẽ nghe điều này trong
rất nhiều ngữ cảnh.
rất nhiều ngữ cảnh.
05:43
We have to get tough with the banks.
We had to get tough with the labor unions.
We had to get tough with the labor unions.
99
307534
5267
Chúng ta phải cứng rắn với ngân hàng.
Chúng ta phải cứng rắn với công đoàn.
Chúng ta phải cứng rắn với công đoàn.
05:48
We need to get tough
with some other country,
with some other country,
100
312801
2136
Chúng ta cần cứng rắn với
một đất nước nào đó khác,
một đất nước nào đó khác,
05:50
some foreign dictator,
someone we're negotiating with.
someone we're negotiating with.
101
314937
3819
một nhà độc tài ngoại quốc nào đó,
một người chúng ta đang thương lượng cùng.
một người chúng ta đang thương lượng cùng.
05:54
Again, the point is not
against getting tough.
against getting tough.
102
318756
2349
Một lần nữa, vấn đề không phải ở việc
chống lại việc trở nên cứng rắn.
chống lại việc trở nên cứng rắn.
05:57
Sometimes we should get tough.
103
321105
1760
Đôi khi, chúng ta nên cứng rắn.
05:58
That we got tough with the Nazis
was a good thing.
was a good thing.
104
322865
3222
Việc chúng ta cứng rắn với Đức Quốc xã
là một điều tốt.
là một điều tốt.
06:02
But this is again a story we fall back
upon all too readily, all too quickly.
upon all too readily, all too quickly.
105
326827
5354
Nhưng đây một lần nữa lại là một câu chuyện
chúng ta phải dùng đến quá dễ dàng, quá nhanh chóng.
chúng ta phải dùng đến quá dễ dàng, quá nhanh chóng.
06:08
When we don't really know
why something happened,
why something happened,
106
332181
2297
Khi chúng ta không thực sự biết
vì sao điều gì đó đã xảy ra,
vì sao điều gì đó đã xảy ra,
06:10
we blame someone, and we say:
"We need to get tough with them!"
"We need to get tough with them!"
107
334478
3709
chúng ta đổ lỗi cho ai đó, và nói:
"Chúng ta cần cứng rắn với họ!"
"Chúng ta cần cứng rắn với họ!"
06:14
As if it had never occurred
to your predecessor,
to your predecessor,
108
338187
2584
Như thể điều đó chưa bao xảy ra
với cha ông bạn,
với cha ông bạn,
06:16
this idea of getting tough.
109
340771
2218
cái ý tưởng của việc cứng rắn này.
06:18
I view it usually
as a kind of mental laziness.
as a kind of mental laziness.
110
342989
3106
Tôi thường xem nó như
một dạng của sự lười biếng tinh thần.
một dạng của sự lười biếng tinh thần.
06:21
It's a simple story you tell:
"We need to get tough,
"We need to get tough,
111
346095
3282
Đó là một câu chuyện đơn giản mà bạn kể:
"Chúng ta cần trở nên cứng rắn,
"Chúng ta cần trở nên cứng rắn,
06:25
we needed to get tough,
we will have to get tough."
we will have to get tough."
112
349377
2701
chúng ta đã cần trở nên cứng rắn,
chúng ta sẽ phải cứng rắn."
chúng ta sẽ phải cứng rắn."
06:27
Usually, that is a kind of warning signal.
113
352078
2895
Thường thì, đó như một dạng của
một dấu hiệu cảnh báo.
một dấu hiệu cảnh báo.
06:31
Another kind of problem with stories is
114
355623
3161
Một kiểu vấn đề khác với các câu chuyện là
06:34
you can only fit so many stories
into your mind at once,
into your mind at once,
115
358784
3422
bạn chỉ có thể lấp đầy nhiều câu chuyện
vào tâm trí bạn ngay lập tức,
vào tâm trí bạn ngay lập tức,
06:38
or in the course of a day,
or even over the course of a lifetime.
or even over the course of a lifetime.
116
362206
3062
hoặc trong một ngày,
hoặc thậm chí cả cuộc đời.
hoặc thậm chí cả cuộc đời.
06:41
So your stories are serving
too many purposes.
too many purposes.
117
365268
2866
Vậy nên những câu chuyện của bạn
đang phục vụ rất nhiều lý do.
đang phục vụ rất nhiều lý do.
06:44
For instance, just to get
out of bed in the morning,
out of bed in the morning,
118
368134
2893
Ví dụ, chỉ bước ra khỏi giường
vào buổi sáng,
vào buổi sáng,
06:46
you tell yourself the story
119
371027
2083
bạn kể câu chuyện cho chính mình
06:49
that your job is really important,
what you're doing is really important
what you're doing is really important
120
373110
3510
rằng công việc của bạn rất quan trọng,
điều bạn đang làm là rất quan trọng.
điều bạn đang làm là rất quan trọng.
06:52
(Laughter)
121
376620
1836
(Cười)
06:54
and maybe it is, but I tell myself
that story even when it's not.
that story even when it's not.
122
378456
5538
và có thể là đúng vậy, nhưng tôi kể cho tôi
câu chuyện đó kể cả khi không như vậy.
câu chuyện đó kể cả khi không như vậy.
07:00
And you know what? That story works.
123
384694
2262
Và bạn biết gì không?
Câu chuyện đó có tác dụng.
Câu chuyện đó có tác dụng.
07:02
It gets me out of bed.
124
386956
1654
Nó khiến tôi bước ra khỏi giường.
07:04
It's a kind of self-deception,
125
388610
2358
Nó như một dạng tự đánh lừa bản thân,
07:06
but the problem comes
when I need to change that story.
when I need to change that story.
126
390968
2607
nhưng vấn đề xuất hiện khi
tôi cần thay đổi câu chuyện đó.
tôi cần thay đổi câu chuyện đó.
07:09
The whole point of the story is
that I grab onto it and I hold it,
that I grab onto it and I hold it,
127
393575
4221
Mục đích của câu chuyện là việc
tôi nắm lấy nó và tôi giữ nó,
tôi nắm lấy nó và tôi giữ nó,
07:13
and it gets me out of bed.
128
397796
1834
và nó khiến tôi bước ra khỏi giường.
07:15
So when I'm really doing something
that is actually just a waste of time,
that is actually just a waste of time,
129
399630
3513
Vì thế, khi tôi đang làm một việc mà
thực sự chỉ là một sự lãng phí thời gian,
thực sự chỉ là một sự lãng phí thời gian,
07:19
in my mess of a life,
130
403143
1815
trong mớ lộn xộn của cuộc sống
của tôi,
của tôi,
07:20
I'm too tied into my story
that got me out of bed,
that got me out of bed,
131
404958
4411
tôi quá ràng buộc với câu chuyện
khiến tôi bước ra khỏi giường,
khiến tôi bước ra khỏi giường,
07:25
and ideally, I ought to have some
very complex story map in my mind,
very complex story map in my mind,
132
409369
3738
và một cách lý tưởng, tôi nên có một
bản đồ câu chuyện đầy phức tạp trong đầu,
bản đồ câu chuyện đầy phức tạp trong đầu,
07:29
you know, with combinatorials
and a matrix of computation, and the like,
and a matrix of computation, and the like,
133
413107
3855
bạn biết đấy, với những tổ hợp và
một ma trận của tính toán, và những điều tương tự
một ma trận của tính toán, và những điều tương tự
07:32
but that is not how stories work.
134
416962
1906
nhưng đó không phải là cách
những câu chuyện vận hành.
những câu chuyện vận hành.
07:34
Stories in order to work
have to be simple,
have to be simple,
135
418868
2059
Những câu chuyện muốn vận hành
cần phải đơn giản,
cần phải đơn giản,
07:36
easily grasped, easily told
to others, easily remembered.
to others, easily remembered.
136
420927
3710
dễ hiểu, dễ kể cho người khác,
dễ nhớ.
dễ nhớ.
07:40
So stories will serve dual
and conflicting purposes,
and conflicting purposes,
137
424637
3110
Như thế, những câu chuyện sẽ phục vụ
những mục đích kép và đối lập,
những mục đích kép và đối lập,
07:43
and very often they will lead us astray.
138
427747
2889
và thường chúng sẽ khiến chúng ta
lạc lối.
lạc lối.
07:46
I used to think I was
within the camp of economists,
within the camp of economists,
139
430636
2841
Tôi từng nghĩ tôi đã ở giữa
một nhóm những nhà kinh tế,
một nhóm những nhà kinh tế,
07:49
I was one of the good guys,
and I was allied with other good guys,
and I was allied with other good guys,
140
433477
4060
tôi là một trong số những người tốt,
và tôi liên kết với với những người tốt khác,
và tôi liên kết với với những người tốt khác,
07:53
and we were fighting
the ideas of the bad guys.
the ideas of the bad guys.
141
437537
3129
và chúng tôi đã chiến đấu
những lý tưởng của những người xấu.
những lý tưởng của những người xấu.
07:56
I used to think that!
142
440666
1612
Tôi đã từng nghĩ như vậy đó!
07:58
And probably, I was wrong.
143
442828
2116
Và có lẽ, tôi đã lầm.
08:00
Maybe sometimes, I'm one of the good guys,
144
444944
2008
Có thể thi thoảng, tôi là một trong số
những người tốt,
những người tốt,
08:02
but on some issues, I finally realized:
"Hey, I wasn't one of the good guys."
"Hey, I wasn't one of the good guys."
145
446952
4331
nhưng trong một vài trường hợp, tôi nhận ra:
"Này, mình đâu phải một trong số những người tốt."
"Này, mình đâu phải một trong số những người tốt."
08:07
I'm not sure I was the bad guy
in the sense of having evil intent,
in the sense of having evil intent,
146
451283
3422
Tôi không chắc tôi đã là kẻ xấu
theo nghĩa có ý đồ xấu,
theo nghĩa có ý đồ xấu,
08:10
but it was very hard for me
to get away with that story.
to get away with that story.
147
454705
3254
nhưng nó rất khó với tôi
để tránh khỏi câu chuyện đó.
để tránh khỏi câu chuyện đó.
08:15
One interesting thing
about cognitive biases
about cognitive biases
148
459959
3794
Một điều thú vị về
các xu hướng nhận thức
các xu hướng nhận thức
08:19
is they are the subject
of so many books these days.
of so many books these days.
149
463753
2484
là chúng là chủ đề của
rất nhiều quyển sách ngày nay.
rất nhiều quyển sách ngày nay.
08:22
There's the Nudge book,
the Sway book, the Blink book,
the Sway book, the Blink book,
150
466237
4513
Có sách Nudge, sách Sway, sách Blink,
08:26
like the one-title book,
151
470750
1758
những quyển sách một tựa đề,
08:28
all about the ways in which we screw up.
152
472508
3173
tất cả đều về những cách chúng ta
làm hỏng việc.
làm hỏng việc.
08:31
And there are so many ways,
153
475681
1456
Và có rất nhiều cách,
08:33
but what I find interesting
is that none of these books identify
is that none of these books identify
154
477137
3728
nhưng điều mà tôi thấy thú vị là
không một quyển sách nào nhận ra,
không một quyển sách nào nhận ra,
08:36
what, to me, is the single, central,
most important way we screw up,
most important way we screw up,
155
480865
4202
đối với tôi, phương thức duy nhất, trọng tâm,
quan trọng nhất chúng ta làm hỏng việc là gì,
quan trọng nhất chúng ta làm hỏng việc là gì,
08:40
and that is that we tell
ourselves too many stories,
ourselves too many stories,
156
485067
3695
và đó là việc chúng ta kể cho chính mình
quá nhiều câu chuyện,
quá nhiều câu chuyện,
08:44
or we are too easily seduced by stories.
157
488762
2725
hoặc chúng ta bị mê hoặc một cách
quá dễ dàng bởi những câu chuyện.
quá dễ dàng bởi những câu chuyện.
08:47
Why don't these books tell us that?
158
491487
2090
Tại sao những quyển sách này
không nói với chúng ta điều đó?
không nói với chúng ta điều đó?
08:49
It's because the books themselves
are all about stories.
are all about stories.
159
493577
3068
Bởi vì chính những quyển sách đều về
những câu chuyện.
những câu chuyện.
08:53
The more of these books you read,
you're learning about some of your biases,
you're learning about some of your biases,
160
497205
3778
Bạn càng đọc nhiều những quyển sách này,
bạn đang học thêm về thành kiến của mình
bạn đang học thêm về thành kiến của mình
08:56
but you're making some
of your other biases essentially worse.
of your other biases essentially worse.
161
500983
3937
nhưng bạn đang khiến một vài thành kiến
khác trở nên tệ hơn.
khác trở nên tệ hơn.
09:00
So the books themselves
are part of your cognitive bias.
are part of your cognitive bias.
162
504920
3342
Vì thế chính những quyển sách là một phần
của thành kiến trong nhận thức của bạn.
của thành kiến trong nhận thức của bạn.
09:04
Often, people buy them
as a kind of talisman, like:
as a kind of talisman, like:
163
508822
2554
Thường, mọi người mua chúng
như một dạng bùa, như là:
như một dạng bùa, như là:
09:07
"I bought this book. I won't be
'Predictably Irrational'."
'Predictably Irrational'."
164
511376
3867
"Tôi mua quyển sách này. Tôi sẽ không
'Phi lý trí'."
'Phi lý trí'."
09:11
(Laughter)
165
515243
2660
(Cười)
09:13
It's like people want to hear the worst,
166
517903
1932
Như thể mọi người muốn nghe
điều tệ nhất,
điều tệ nhất,
09:15
so psychologically, they can prepare
for it or defend against it.
for it or defend against it.
167
519835
3741
vậy nên theo tâm lý, họ có thể chuẩn bị
cho nó hoặc bảo vệ mình khỏi nó.
cho nó hoặc bảo vệ mình khỏi nó.
09:19
It's why there is
such a market for pessimism.
such a market for pessimism.
168
523576
3138
Đó là lý do tại sao có cái gọi là
thị trường cho tính bi quan.
thị trường cho tính bi quan.
09:22
But to think that by buying the book
gets you somewhere,
gets you somewhere,
169
526714
2903
Nhưng nghĩ việc mua một quyển sách
sẽ đưa bạn đến đâu đó,
sẽ đưa bạn đến đâu đó,
09:25
that's maybe the bigger fallacy.
170
529617
1918
điều đó có thể là sự sai lầm lớn hơn.
09:27
It's just like the evidence that shows
that the most dangerous people
that the most dangerous people
171
531535
3262
Nó như thể là bằng chứng cho thấy
những con người nguy hiểm nhất
những con người nguy hiểm nhất
09:30
are those who have been taught
some financial literacy.
some financial literacy.
172
534797
2759
là những người đã được dạy
kiến thức tài chính.
kiến thức tài chính.
09:33
They're the ones who go out
and make the worst mistakes.
and make the worst mistakes.
173
537556
2623
Họ là những người đã đi và
mắc những sai lầm tệ nhất.
mắc những sai lầm tệ nhất.
09:36
It's the people who realize
they don't know anything at all,
they don't know anything at all,
174
540179
2864
Họ là những người nhận ra
họ không biết gì cả,
họ không biết gì cả,
09:38
that end up doing pretty well.
175
543043
2009
và rốt cuộc lại làm rất tốt.
09:41
A third problem with stories
176
545592
1563
Và vấn đề thứ 3 với những
câu chuyện
câu chuyện
09:43
is that outsiders
manipulate us using stories,
manipulate us using stories,
177
547155
3378
là những người ngoài cuộc dùng
những câu chuyện kiểm soát chúng ta,
những câu chuyện kiểm soát chúng ta,
09:46
and we all like to think advertising
only works on the other guy,
only works on the other guy,
178
550533
3406
và chúng ta đều thích nghĩ rằng quảng cáo
chỉ có tác dụng với người khác,
chỉ có tác dụng với người khác,
09:49
but, of course, that's not how it is,
advertising works on all of us.
advertising works on all of us.
179
553939
4544
nhưng, tất nhiên, đó không phải là đúng,
quảng cáo có tác dụng với tất cả chúng ta.
quảng cáo có tác dụng với tất cả chúng ta.
09:54
So if you're too attached to stories,
180
558483
2313
Vậy nên nếu bạn quá bị ràng buộc
vào những câu chuyện,
vào những câu chuyện,
09:56
what will happen is people
selling products come along,
selling products come along,
181
560796
4212
điều sẽ xảy ra là những người
bán hàng sẽ đi theo,
bán hàng sẽ đi theo,
10:00
and they will bundle
their product with a story.
their product with a story.
182
565008
2378
và họ sẽ gộp mặt hàng của mình
với một câu chuyện.
với một câu chuyện.
10:03
You're like, "Hey, a free story!"
183
567386
1647
Bạn sẽ, "Kìa, một câu chuyện miễn phí!"
10:04
And you end up buying the product,
184
569033
1645
Và rồi rốt cục bạn mua sản phẩm,
10:06
because the product
and the story go together.
and the story go together.
185
570678
2190
bởi vì sản phẩm và câu chuyện đó
đi liền với nhau.
đi liền với nhau.
10:08
(Laugther)
186
572868
1038
(Cười)
10:09
If you think about how capitalism works,
187
573906
1939
Nếu bạn nghĩ về cách
chủ nghĩa tư bản hoạt động,
chủ nghĩa tư bản hoạt động,
10:11
there is a bias here.
188
575845
1353
có một thành kiến ở đây.
10:13
Let's consider two kinds
of stories about cars.
of stories about cars.
189
577198
2734
Hãy cùng cân nhắc 2 dạng
câu chuyện về ô tô.
câu chuyện về ô tô.
10:16
Story A is: "Buy this car,
190
580422
2958
Câu chuyện A là : "Mua chiếc xe này,
10:19
and you will have beautiful, romantic
partners and a fascinating life."
partners and a fascinating life."
191
583380
3618
và bạn sẽ có những đối tác xinh đẹp,
lãng mạn và một cuộc sống đầy hấp dẫn"
lãng mạn và một cuộc sống đầy hấp dẫn"
10:22
(Laughter)
192
586998
1510
(Cười)
10:25
There are a lot of people
193
589398
1230
Có rất nhiều người
10:26
who have a financial incentive
to promote that story.
to promote that story.
194
590628
2495
có động cơ về mặt tài chính
để thúc đẩy câu chuyện đó.
để thúc đẩy câu chuyện đó.
10:29
But, say, the alternative story is:
195
593123
2098
Nhưng, một câu chuyện thay thế là:
10:31
"You don't actually need a car
as nice as your income would indicate.
as nice as your income would indicate.
196
595671
3990
"Bạn không thực sự cần một chiếc xe
tốt như thu nhập của bạn sẽ biểu lộ ra.
tốt như thu nhập của bạn sẽ biểu lộ ra.
10:35
What you usually do is look
at what your peers do and copy them.
at what your peers do and copy them.
197
599661
3441
Điều bạn thường làm là nhìn vào
việc bạn của bạn làm và bắt chước họ.
việc bạn của bạn làm và bắt chước họ.
10:39
That is a good heuristic
for lots of problems,
for lots of problems,
198
603102
2144
Đó là một cách tự học tốt cho
rất nhiều vấn đề,
rất nhiều vấn đề,
10:41
but when it comes to cars,
just buy a Toyota."
just buy a Toyota."
199
605246
2323
nhưng khi nhắc tới ô tô,
hãy chỉ mua một chiếc Toyota."
hãy chỉ mua một chiếc Toyota."
10:43
(Laughter)
200
607569
2180
(Cười)
10:45
Maybe Toyota has an incentive there,
201
609749
1741
Có thể Toyota có động cơ ở đó,
10:47
but even Toyota is making
more money off the luxury cars,
more money off the luxury cars,
202
611490
3196
nhưng thậm chí Toyota cũng kiếm nhiều tiền
hơn từ những chiếc xe sang trọng,
hơn từ những chiếc xe sang trọng,
10:50
and less money off the cheaper cars.
203
614686
1937
và ít tiền hơn từ những chiếc xe
rẻ hơn.
rẻ hơn.
10:52
So if you think which set of stories
you end up hearing,
you end up hearing,
204
616623
2680
Nên nếu bạn nghĩ nhóm truyện
nào bạn sẽ nghe,
nào bạn sẽ nghe,
10:55
you end up hearing the glamor stories,
the seductive stories,
the seductive stories,
205
619303
3480
bạn rốt cục sẽ nghe những câu chuyện
đầy mê hoặc, đầy quyến rũ,
đầy mê hoặc, đầy quyến rũ,
10:58
and again I'm telling you,
don't trust them.
don't trust them.
206
622783
2277
và một lần nữa, tôi nói với các bạn,
đừng tin chúng.
đừng tin chúng.
11:00
There are people using
your love of stories to manipulate you.
your love of stories to manipulate you.
207
625060
4221
Có những người lợi dụng tình yêu dành cho
những câu chuyện của bạn để điều khiển bạn.
những câu chuyện của bạn để điều khiển bạn.
11:06
Pull back and say:
208
630331
1170
Cản lại và nói:
11:07
"What are the messages,
209
631501
1098
"Những thông điệp,
11:08
what are the stories
that no one has an incentive to tell?"
that no one has an incentive to tell?"
210
632599
2784
những câu chuyện gì
mà không ai có động lực để kể?"
mà không ai có động lực để kể?"
11:11
Start telling yourself those, and then see
if any of your decisions change.
if any of your decisions change.
211
635383
4587
Bắt đầu nói với chính mình những điều đó,
và xem liệu những quyết định của bạn có thay đổi.
và xem liệu những quyết định của bạn có thay đổi.
11:15
That is one simple way.
212
639970
1676
Đó là một cách đơn giản.
11:17
You can never get out of the pattern
of thinking in terms of stories,
of thinking in terms of stories,
213
641646
3461
Bạn có thể không bao giờ thoát ra được
cách suy nghĩ về những câu chuyện,
cách suy nghĩ về những câu chuyện,
11:21
but you can improve the extent
to which you think in stories,
to which you think in stories,
214
645107
3636
nhưng bạn có thể cải thiện mức độ
bạn nghĩ trong những câu chuyện,
bạn nghĩ trong những câu chuyện,
11:24
and make some better decisions.
215
648743
2064
và ra những quyết định tốt hơn.
11:27
So if I'm thinking about this talk,
I'm wondering, of course,
I'm wondering, of course,
216
651517
3154
Vì thế nếu tôi đang nghĩ về bài nói này,
tôi tự nhủ, tất nhiên rồi,
tôi tự nhủ, tất nhiên rồi,
11:30
what is it you take away from this talk?
217
654671
2627
bạn rút được gì từ bài nói này?
11:33
What story do you take away
from Tyler Cowen?
from Tyler Cowen?
218
657298
3779
Câu chuyện gì bạn rút ra được
từ Tyler Cowen?
từ Tyler Cowen?
11:37
One story you might be
like the story of the quest.
like the story of the quest.
219
661510
3176
Một câu chuyện bạn có thể
giống câu chuyện về một sự điều tra.
giống câu chuyện về một sự điều tra.
11:40
"Tyler was a man on a quest.
220
664686
2425
"Tyler là một người đàn ông trong
một cuộc tìm kiếm.
một cuộc tìm kiếm.
11:43
Tyler came here, and he told us
not to think so much in terms of stories."
not to think so much in terms of stories."
221
667111
5592
Tyler tới đây, và anh bảo chúng tôi
rằng đừng nghĩ quá nhiều về những câu chuyện."
rằng đừng nghĩ quá nhiều về những câu chuyện."
11:49
That would be a story
you could tell about this talk.
you could tell about this talk.
222
673418
2490
Đó sẽ là một câu chuyện
bạn có thể kể về bài nói này.
bạn có thể kể về bài nói này.
11:51
(Laughter)
223
675908
1897
(Cười)
11:53
It would fit a pretty well-known pattern.
224
677805
1982
Nó sẽ phù hợp với một khuôn mẫu
khá phổ biến.
khá phổ biến.
11:55
You might remember it.
You could tell it to other people.
You could tell it to other people.
225
679787
2889
Bạn có thể nhớ nó.
Bạn có thể kể nó cho người khác.
Bạn có thể kể nó cho người khác.
11:58
"This weird guy came, and he said,
226
682676
1720
"Anh chàng kỳ lạ này đến, và anh nói
12:00
'Don't think in terms of stories.
Let me tell you what happened today!'"
Let me tell you what happened today!'"
227
684396
3400
'Đừng nghĩ về những câu chuyện.
Để tôi kể cho bạn điều đã xảy ra trong hôm nay!"
Để tôi kể cho bạn điều đã xảy ra trong hôm nay!"
12:03
(Laughter)
228
687796
1003
(Cười)
12:04
And you tell your story.
229
688799
1531
Và bạn kể câu chuyện của bạn.
12:06
(Laugther)
230
690330
1641
(Cười)
12:08
Another possibility is
you might tell a story of rebirth.
you might tell a story of rebirth.
231
693021
4322
Một khả năng khác là
bạn có thể kể chuyện về sự hồi sinh.
bạn có thể kể chuyện về sự hồi sinh.
12:13
You might say, "I used to think
too much in terms of stories
too much in terms of stories
232
697833
4219
Bạn có thể nói, "Tôi từng nghĩ
quá nhiều về những câu chuyện
quá nhiều về những câu chuyện
12:17
(Laughter)
233
702052
2742
(Cười)
12:20
but then I heard Tyler Cowen
234
704794
2118
nhưng rồi tôi nghe Tyler Cowen
12:22
(Laughter)
235
706912
966
(Cười)
12:23
and now I think less in terms of stories!"
236
707878
3274
và tôi nghĩ ít hơn về những câu chuyện!"
12:27
That too is a narrative you will remember,
237
711152
2800
Đó cũng có thể là một lời kể
bạn sẽ nhớ,
bạn sẽ nhớ,
12:29
you can tell to other people,
and again, it may stick.
and again, it may stick.
238
713952
3821
bạn có thể kể cho người khác,
và một lần nữa, nó sẽ gắn với bạn.
và một lần nữa, nó sẽ gắn với bạn.
12:34
You also could tell
a story of deep tragedy.
a story of deep tragedy.
239
718463
4043
Bạn cũng có thể kể câu chuyện
về một bi kịch sâu đậm.
về một bi kịch sâu đậm.
12:38
"This guy Tyler Cowen came
240
723086
1935
"Anh chàng Tyler Cowen này đến
12:40
(Laughter)
241
725021
1250
(Cười)
12:42
and he told us not to think
in terms of stories,
in terms of stories,
242
726271
2602
và nói với chúng tôi rằng đừng
nghĩ về các câu chuyện,
nghĩ về các câu chuyện,
12:44
but all he could do was tell us stories
243
728873
1938
nhưng tất cả những gì anh ấy có thể làm
là kể cho chúng tôi những câu chuyện
là kể cho chúng tôi những câu chuyện
12:46
(Laughter)
244
730811
1066
(Cười)
12:47
about how other people think
too much in terms of stories."
too much in terms of stories."
245
731877
3961
về việc những người khác nghĩ quá nhiều
về các câu chuyện như thế nào."
về các câu chuyện như thế nào."
12:51
(Laughter)
246
735838
1959
(Cười)
12:54
So, today, which is it?
Is it like quest, rebirth, tragedy?
Is it like quest, rebirth, tragedy?
247
738454
4619
Vậy, hôm nay, sẽ là câu chuyện nào?
Một cuộc tìm kiếm, sự hồi sinh, nỗi bi kịch?
Một cuộc tìm kiếm, sự hồi sinh, nỗi bi kịch?
12:59
Or maybe some combination of the three?
248
743523
2493
Hay có thể một chút kết hợp của cả 3?
13:02
I'm really not sure,
and I'm not here to tell you
and I'm not here to tell you
249
746626
2778
Tôi không thật sự chắc chắn,
và tôi không ở đây để bảo các bạn
và tôi không ở đây để bảo các bạn
13:05
to burn your DVD player
and throw out your Tolstoy.
and throw out your Tolstoy.
250
749404
3955
đốt đầu đĩa DVD của mình
và vứt bộ sách Tolstoy đi.
và vứt bộ sách Tolstoy đi.
13:09
To think in terms of stories
is fundamentally human.
is fundamentally human.
251
753939
4292
Suy nghĩ về các câu chuyện
cơ bản là thuộc tinh con người.
cơ bản là thuộc tinh con người.
13:14
There is a Gabriel Garcia Marquez
memoir "Living to Tell the Tale"
memoir "Living to Tell the Tale"
252
758231
5203
Có một cuốn hồi ký Gabriel Garcia Marquez
"Sống để kể một câu chuyện"
"Sống để kể một câu chuyện"
13:19
that we use memory in stories
to make sense of what we've done,
to make sense of what we've done,
253
764004
3461
mà chúng ta sử dụng ký ức trong các câu chuyện
để hiểu những gì chúng ta đã làm,
để hiểu những gì chúng ta đã làm,
13:23
to give meaning to our lives, to establish
connections with other people.
connections with other people.
254
767465
4493
để đưa ra ý nghĩa đối với cuộc sống,
để tạo ra những sự kết nối với người khác.
để tạo ra những sự kết nối với người khác.
13:27
None of this will go away,
should go away, or can go away.
should go away, or can go away.
255
771958
4070
Không gì trong những điều này sẽ biến mất,
nên biến mất, hay có thể biến mất.
nên biến mất, hay có thể biến mất.
13:31
But again, as an economist,
I'm thinking about life on the margin,
I'm thinking about life on the margin,
256
776028
4630
Nhưng một lần nữa, với tư cách một nhà kinh tế,
tôi nghĩ về cuộc sống trên bờ vực,
tôi nghĩ về cuộc sống trên bờ vực,
13:37
the extra decision.
257
781338
1616
một quyết định bổ sung.
13:38
Should we think more in terms of stories,
or less in terms of stories?
or less in terms of stories?
258
782954
4109
Chúng ta có nên nghĩ nhiều hơn,
hay ít hơn về các câu chuyện?
hay ít hơn về các câu chuyện?
13:42
When we hear stories,
should we be more suspicious?
should we be more suspicious?
259
787063
4132
Khi chúng ta nghe những câu chuyện,
chúng ta có nên nghi ngờ nhiều hơn?
chúng ta có nên nghi ngờ nhiều hơn?
13:47
And what kind of stories
should we be suspicious of?
should we be suspicious of?
260
791195
2768
Và những dạng truyện gì
chúng ta nên thấy nghi ngờ?
chúng ta nên thấy nghi ngờ?
13:49
Again, I'm telling you it's the stories,
very often, that you like the most,
very often, that you like the most,
261
793963
4624
Một lần nữa, tôi nói với các bạn đó là
những câu chuyện, thường thường, là bạn thích nhất,
những câu chuyện, thường thường, là bạn thích nhất,
13:54
that you find the most rewarding,
the most inspiring.
the most inspiring.
262
798587
3860
rằng bạn thấy đáng được thưởng nhất,
truyền cảm hứng nhất.
truyền cảm hứng nhất.
13:58
The stories that don't focus
on opportunity cost,
on opportunity cost,
263
802447
3701
Những câu chuyện không tập trung vào
chi phí cơ hội,
chi phí cơ hội,
14:02
or the complex, unintended
consequences of human action,
consequences of human action,
264
806148
3821
hay hậu quả phức tạp, không lường trước
của những hành động của con người,
của những hành động của con người,
14:05
because that very often
does not make for a good story.
does not make for a good story.
265
809969
3894
bời vì rất thường xuyên, điều đó
không tạo nên một câu chuyện hay.
không tạo nên một câu chuyện hay.
14:09
So often a story is a story
of triumph, a story of struggle;
of triumph, a story of struggle;
266
813863
4650
Nên thường, một câu chuyện là một câu chuyện
về sự chiến thắng, về sự đấu tranh;
về sự chiến thắng, về sự đấu tranh;
14:14
there are opposing forces,
which are either evil or ignorant;
which are either evil or ignorant;
267
818513
4507
có những thế lực đối lập,
có thể ác hoặc ngu dốt;
có thể ác hoặc ngu dốt;
14:18
there is a person on a quest,
someone making a voyage,
someone making a voyage,
268
823020
3290
có một người đang được tìm kiếm,
một người thực hiện một cuộc du hành,
một người thực hiện một cuộc du hành,
14:22
and a stranger coming to town.
269
826310
2059
và một người lạ đến với thị trấn.
14:24
And those are your categories,
but don't let them make you too happy.
but don't let them make you too happy.
270
829049
4720
Và những người là loại người bạn thích,
nhưng đừng để họ khiến bạn hạnh phúc quá.
nhưng đừng để họ khiến bạn hạnh phúc quá.
14:30
(Laughter)
271
834870
1349
(Cười)
14:33
As an alternative,
272
837419
1775
Thay vào đó,
14:35
at the margin
- again, no burning of Tolstoy -
- again, no burning of Tolstoy -
273
839954
3329
ở bên lề
- một lần nữa, không đốt Tolstoy nhé -
- một lần nữa, không đốt Tolstoy nhé -
14:39
but just be a little more messy.
274
843283
2956
nhưng chỉ lộn xộn hơn một chút.
14:42
If I actually had to live those journeys,
and quests, and battles,
and quests, and battles,
275
846739
4487
Nếu tôi thực sự phải sống những cuộc hành
trình đó, và những cuộc tìm kiếm, những trận chiến,
trình đó, và những cuộc tìm kiếm, những trận chiến,
14:47
that would be so oppressive to me!
276
851226
2037
nó sẽ thật ngột ngạt với tôi!
14:49
It's like, my goodness,
can't I just have my life
can't I just have my life
277
853263
2737
Như thể, chúa tôi,
tôi không thể có cuộc sống của tôi
tôi không thể có cuộc sống của tôi
14:51
in its messy, ordinary
- I hesitate to use the word - glory
- I hesitate to use the word - glory
278
856000
3645
trong đống lộn xộn của nó - tôi ngần ngại
khi sử dụng từ này - sự vinh quang bình thường
khi sử dụng từ này - sự vinh quang bình thường
14:55
but that it's fun for me?
279
859645
2010
nhưng đó là niềm vui với tôi?
14:57
Do I really have to follow
some kind of narrative?
some kind of narrative?
280
861655
2353
Tôi có thực sự phải theo
một cách kể chuyện nào đó?
một cách kể chuyện nào đó?
14:59
Can't I just live?
281
864008
1232
Tôi không thể chỉ
sống thôi sao?
sống thôi sao?
15:01
So be more comfortable with messy.
282
865780
3046
Hãy thoải mái hơn với những sự lộn xộn.
15:05
Be more comfortable with agnostic,
283
869456
2720
Hãy thoải mái hơn với sự vô thần,
15:08
and I mean this about the things
that make you feel good.
that make you feel good.
284
872176
2695
và ý tôi là về những điều
khiến bạn cảm thấy vui.
khiến bạn cảm thấy vui.
15:10
It's so easy to pick out
a few areas to be agnostic in,
a few areas to be agnostic in,
285
874871
2773
Nó thực dễ dàng để chọn ra
một vài phạm vi để không biết về nó,
một vài phạm vi để không biết về nó,
15:13
and then feel good about it,
286
877644
1353
và cảm thấy tốt về điều đó,
15:14
like, "I am agnostic
about religion, or politics."
about religion, or politics."
287
878997
3831
như là, "Tôi không thể biết
về tôn giá, hay chính trị."
về tôn giá, hay chính trị."
15:18
It's a kind of portfolio move you make
to be more dogmatic elsewhere, right?
to be more dogmatic elsewhere, right?
288
882828
4212
Đó là một bước đi trong bộ hồ sơ để bạn
trở nên giáo điều hơn trong phạm vi khác, phải không?
trở nên giáo điều hơn trong phạm vi khác, phải không?
15:22
(Laughter)
289
887040
2180
(Cười)
15:25
Sometimes,
290
889220
1070
Đôi khi,
15:26
the most intellectually trustworthy people
are the ones who pick one area,
are the ones who pick one area,
291
890290
3546
những người đáng tin nhất về trí tuệ
là những người chỉ chọn một phạm vi,
là những người chỉ chọn một phạm vi,
15:29
and they are totally dogmatic in that,
so pig-headedly unreasonable,
so pig-headedly unreasonable,
292
893836
3192
và họ hoàn toàn giáo điều về nó,
không hợp lý một cách bướng bỉnh,
không hợp lý một cách bướng bỉnh,
15:32
that you think,
"How can they possibly believe that?"
"How can they possibly believe that?"
293
897028
2650
đến nỗi bạn nghĩ,
"Sao họ có thể tin điều đó?"
"Sao họ có thể tin điều đó?"
15:35
But it soaks up their stubbornness,
294
899678
4492
Nhưng nó làm tăng thêm
sự cứng đầu của họ,
sự cứng đầu của họ,
15:40
and then, on other things,
they can be pretty open-minded.
they can be pretty open-minded.
295
904170
2730
và rồi, với những điều khác,
họ có thể khá cởi mở.
họ có thể khá cởi mở.
15:43
So don't fall into the trap of thinking
because you're agnostic on some things,
because you're agnostic on some things,
296
907340
3739
Vậy nên đừng rơi vào cái bẫy của suy nghĩ
bởi vì bạn bất khả tri về một vài điều,
bởi vì bạn bất khả tri về một vài điều,
15:46
that you're being fundamentally reasonable
297
911079
2013
rằng bạn cơ bản là có lý
15:48
about your self-deception, your stories,
and your open-mindedness.
and your open-mindedness.
298
913092
3100
về sự tự lừa dối bản thân, về những
câu chuyện và về sự cởi mở của bạn.
câu chuyện và về sự cởi mở của bạn.
15:52
(Laughter)
299
916192
2147
(Cười)
15:54
[Think about] this idea of hovering,
of epistemological hovering,
of epistemological hovering,
300
918889
3867
[Nghĩ về] sự do dự,
sự lơ lửng trong nhận thức,
sự lơ lửng trong nhận thức,
15:58
and messiness, and incompleteness,
301
922756
3657
và sự lộn xộn, và sự không hoàn thiện,
16:02
[and how] not everything
ties up into a neat bow,
ties up into a neat bow,
302
926413
2636
[và bằng cách nào] không phải mọi thứ
đều buộc quanh trong một cái cung,
đều buộc quanh trong một cái cung,
16:04
and you're really not on a journey here.
303
929049
2830
và bạn đang thực sự không
trong một cuộc hành trình.
trong một cuộc hành trình.
16:07
You're here for some
messy reason or reasons,
messy reason or reasons,
304
931879
2867
Bạn ở đây vì một hay nhiều
lý do lộn xộn nào đó,
lý do lộn xộn nào đó,
16:10
and maybe you don't know what it is,
and maybe I don't know what it is,
and maybe I don't know what it is,
305
934746
4087
và có thể bạn không biết đó là gì,
có thể tôi không biết đó là gì,
có thể tôi không biết đó là gì,
16:14
but anyway, I'm happy to be invited,
and thank you all for listening.
and thank you all for listening.
306
938833
3280
nhưng dù sao, tôi vui vì được mời tới đây,
và cảm ơn các bạn vì đã lắng nghe.
và cảm ơn các bạn vì đã lắng nghe.
16:18
(Laughter)
307
942113
998
(Cười)
16:19
(Applause)
308
943111
1711
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Tyler Cowen - EconomistIn his work, economist Tyler Cowen looks at clues from pop culture, art, food, to gather data and make observations on the world's globalizing culture and commerce.
Why you should listen
Tyler Cowen is a professor of economics at George Mason University, and partners with Alex Tabarrok to write the economics blog Marginal Revolution, where he hunts for clues to whatever is coming next, in the space where economics and culture entwine. His outlook is fairly libertarian, but it's not ivory-tower -- in fact, he's been accused of "cute-o-nomics" for daring to use economic models to explain real-world problems instead of theoretical abstractions.
His latest book is a short ebook called The Great Stagnation: How America Ate All the Low-Hanging Fruit of Modern History, Got Sick, and Will (Eventually) Feel Better. In it, he suggests that while the days of easy growth are probably over for the US, it's probably not in a death spiral just yet.
Cowen is also a passionate foodie (check out his blog Tyler Cowen's Ethnic Dining Guide); in fact, his next book is An Economist Gets Lunch: New Rules for Everyday Foodies.
Find a transcript for Tyler Cowen's TEDxMidAtlantic talk on lesswrong.com >>
Tyler Cowen | Speaker | TED.com