TED2014
Andrew Connolly: What's the next window into our universe?
Andrew Connolly: Cửa sổ tiếp theo mở ra trong vũ trụ của ta là gì?
Filmed:
Readability: 5
1,261,423 views
Số liệu có khắp mọi nơi - ngay cả khí hậu. Trong một bài diễn thuyết nhằm để cung cấp thông tin, nhà thiên văn Andrew Connolly chỉ ra số lượng lớn thông tin về vũ trụ của ta được thu thập như thế, ghi nhận lại những sự thay đổi chưa từng thấy của chúng. Chỉ là cách những nhà khoa học chộp được những hình ảnh trong phạm vi đó hay sao? Câu chuyện bắt đầu với một chiếc kính thiên văn khổng lồ...
Andrew Connolly - Astronomer
Andrew Connolly is helping to build the Large Synoptic Survey Telescope -- as well as tools to handle the massive datasets it will send our way. Full bio
Andrew Connolly is helping to build the Large Synoptic Survey Telescope -- as well as tools to handle the massive datasets it will send our way. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So in 1781, an English composer,
0
1119
3471
Năm 1781, một nhạc sĩ người Anh.
00:16
technologist and astronomer called William Herschel
1
4590
3139
nhà khoa học và thiên văn học tên là William Herschel
00:19
noticed an object on the sky that
2
7729
1743
nhìn thấy một vật thể trên trời
00:21
didn't quite move the way the rest of the stars did.
3
9472
2868
không chuyển động giống như những ngôi sao khác.
00:24
And Herschel's recognition
that something was different,
that something was different,
4
12340
3094
Phát hiện của Herschel có điều khác lạ,
00:27
that something wasn't quite right,
5
15434
1867
có điều gì đó không đúng,
00:29
was the discovery of a planet,
6
17301
1822
đó là việc khám phá được 1 hành tinh,
00:31
the planet Uranus,
7
19123
2077
sao Thiên Vương,
cái tên này đã được
00:33
a name that has entertained
8
21200
1355
nhiều thế hệ con cháu biết đến,
00:34
countless generations of children,
9
22555
3160
nhưng đây lại là hành tinh đã tăng gấp đôi
00:37
but a planet that overnight
10
25715
2335
kích thước trong hệ Mặt trời của chúng ta
chỉ trong 1 đêm
chỉ trong 1 đêm
00:40
doubled the size of our known solar system.
11
28050
2616
Vào tháng trước, NASA đã thông báo
00:42
Just last month, NASA announced the discovery
12
30666
1855
00:44
of 517 new planets
13
32521
2329
việc khám phá được 517 hành tinh mới
quay quanh những ngôi sao gần Mặt trời,
00:46
in orbit around nearby stars,
14
34850
2126
số liệu đó lại gấp đôi tổng số hành tinh
00:48
almost doubling overnight the number of planets
15
36976
2251
mà chúng ta biết trong thiên hà.
00:51
we know about within our galaxy.
16
39227
2598
Nhờ vậy, ngành thiên văn không ngừng phát triển
00:53
So astronomy is constantly being transformed by this
17
41825
2632
để thu thập thông tin,
00:56
capacity to collect data,
18
44457
2138
và hầu như số liệu liên tục tăng gấp đôi mỗi năm,
00:58
and with data almost doubling every year,
19
46595
2545
trong vòng 2 thập kỉ tiếp theo, ngay cả tôi
01:01
within the next two decades, me may even
20
49140
1808
01:02
reach the point for the first time in history
21
50948
2318
cũng có thể hiểu được lần đầu tiên trong lịch sử
chúng ta phát hiện vị trí của hầu hết các thiên hà
01:05
where we've discovered the majority of the galaxies
22
53266
2854
trong vũ trụ.
01:08
within the universe.
23
56120
1724
Nhưng khi chúng ta bước vào kỉ nguyên số
01:09
But as we enter this era of big data,
24
57844
2284
điều chúng ta bắt đầu tìm kiếm chính là điểm khác nhau
01:12
what we're beginning to find is there's a difference
25
60128
1980
giữa số liệu ngày càng tốt hơn
01:14
between more data being just better
26
62108
3161
và số liệu ngày càng khác biệt,
01:17
and more data being different,
27
65269
1980
có khả năng thay đổi những câu hỏi ta đặt ra,
01:19
capable of changing the questions we want to ask,
28
67249
2891
và sự thay đổi này không phải việc
số liệu ta thu thập được bao nhiêu,
số liệu ta thu thập được bao nhiêu,
01:22
and this difference is not about
how much data we collect,
how much data we collect,
29
70140
3320
mà là số liệu đó có mở ra những cánh cửa mới
01:25
it's whether those data open new windows
30
73460
1689
vào vũ trụ hay không,
01:27
into our universe,
31
75149
1378
01:28
whether they change the way we view the sky.
32
76527
2885
và liệu có thay đổi cách ta quan sát
bầu trời hay không.
bầu trời hay không.
Vậy cửa sổ tiếp theo mở ra trong vũ trụ là gì?
01:31
So what is the next window into our universe?
33
79412
3439
Chương tiếp theo của ngành thiên văn là gì?
01:34
What is the next chapter for astronomy?
34
82851
2791
Tôi sẽ cho các bạn xem một số công cụ
và qui trình công nghệ
và qui trình công nghệ
01:37
Well, I'm going to show you some
of the tools and the technologies
of the tools and the technologies
35
85642
2655
mà chúng ta sẽ phát triển trong thập kỉ tới,
01:40
that we're going to develop over the next decade,
36
88297
2564
và cách những công nghệ này,
01:42
and how these technologies,
37
90861
1473
cùng với việc sử dụng dữ liệu hợp lí,
01:44
together with the smart use of data,
38
92334
1868
có thể một lần nữa làm thay đổi ngành thiên văn
01:46
may once again transform astronomy
39
94202
2970
bằng việc mở ra cửa sổ mới trong vũ trụ của ta,
01:49
by opening up a window into our universe,
40
97172
2047
cửa sổ thời gian.
01:51
the window of time.
41
99219
1781
Tại sao lại là thời gian? Vì thời gian là xuất phát điểm,
01:53
Why time? Well, time is about origins,
42
101000
2584
01:55
and it's about evolution.
43
103584
1890
và cũng chứa đựng qui trình tiến hoá.
Nguồn gốc hệ Mặt trời của chúng ta,
01:57
The origins of our solar system,
44
105474
1496
và quá trình hình thành của nó,
01:58
how our solar system came into being,
45
106970
2204
có gì bất thường hay điểm đặc biệt nào không?
02:01
is it unusual or special in any way?
46
109174
3409
02:04
About the evolution of our universe.
47
112583
1991
Về sự hình thành của vũ trụ.
Tại sao vũ trụ tiếp tục giãn nở,
02:06
Why our universe is continuing to expand,
48
114574
3006
và năng lượng đen bí ẩn này là gì
02:09
and what is this mysterious dark energy
49
117580
1933
lại khiến nó giãn nở như vậy?
02:11
that drives that expansion?
50
119513
2615
Trước tiên, tôi muốn cho các bạn thấy
02:14
But first, I want to show you how technology
51
122128
2764
công nghệ sẽ thay đổi cách chúng ta
quan sát bầu trời như thế nào.
quan sát bầu trời như thế nào.
02:16
is going to change the way we view the sky.
52
124892
2771
Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi
02:19
So imagine if you were sitting
53
127663
1507
bên những dãy núi ở phía Bắc của Chile
02:21
in the mountains of northern Chile
54
129170
2092
nhìn về phía tây,
02:23
looking out to the west
55
131262
1407
hướng về Thái Bình Dương
02:24
towards the Pacific Ocean
56
132669
2048
vài tiếng trước khi mặt trời mọc.
02:26
a few hours before sunrise.
57
134717
2564
Đây là bầu trời đêm bạn sẽ thấy,
02:29
This is the view of the night sky that you would see,
58
137281
3237
nó rất đẹp,
02:32
and it's a beautiful view,
59
140518
1671
dải Ngân Hà lấp ló phía đường chân trời.
02:34
with the Milky Way just peeking out over the horizon.
60
142189
2913
02:37
but it's also a static view,
61
145102
2160
nhưng nó cũng là một góc nhìn tĩnh,
về nhiều mặt thì đây là cách chúng ta nghĩ về vũ trụ:
02:39
and in many ways, this is the
way we think of our universe:
way we think of our universe:
62
147262
2758
02:42
eternal and unchanging.
63
150020
2394
vĩnh cửu và không thay đổi.
Nhưng vũ trụ không như thế.
02:44
But the universe is anything but static.
64
152414
1991
Vũ trụ thay đổi từ từng giây
02:46
It constantly changes on timescales of seconds
65
154405
2531
đến hàng tỉ năm.
02:48
to billions of years.
66
156936
1845
Các thiên hà hợp nhất và va chạm
02:50
Galaxies merge, they collide
67
158781
1744
02:52
at hundreds of thousands of miles per hour.
68
160525
2655
với tốc độ hàng nghìn dặm trong 1 giờ.
02:55
Stars are born, they die,
69
163180
2070
Các ngôi sao sinh ra và chết đi,
02:57
they explode in these extravagant displays.
70
165250
3150
phát nổ quá mức cho phép như vậy.
03:00
In fact, if we could go back
71
168400
1270
Thật ra, nếu chúng ta quay trở lại
với bầu trời yên tĩnh ở Chile
03:01
to our tranquil skies above Chile,
72
169670
2599
và cho phép tăng tốc thời gian
03:04
and we allow time to move forward
73
172269
2465
để xem bầu trời thay đổi thế nào vào năm sau,
03:06
to see how the sky might change over the next year,
74
174734
4393
03:11
the pulsations that you see
75
179127
2290
những sự va đập mà bạn thấy
chính là những siêu tân tinh, những gì sót lại
03:13
are supernovae, the final remnants of a dying star
76
181417
4409
từ những ngôi sao chết, nổ tung, loé sáng rồi nhạt dần,
03:17
exploding, brightening and then fading from view,
77
185826
3747
03:21
each one of these supernovae
78
189573
1890
mỗi một siêu tân tinh này
sáng gấp 5 tỉ lần Mặt trời,
03:23
five billion times the brightness of our sun,
79
191463
3003
nên chúng ta có thể quan sát được
từ những khoảng cách xa
từ những khoảng cách xa
03:26
so we can see them to great distances
80
194466
2340
nhưng chỉ trong một thời gian ngắn.
03:28
but only for a short amount of time.
81
196806
2496
03:31
Ten supernova per second explode somewhere
82
199302
2577
Trong 1 giây, có khoảng 10 vụ nổ siêu tân tinh
diễn ra trong vũ trụ.
03:33
in our universe.
83
201879
1417
03:35
If we could hear it,
84
203296
1420
Nếu chúng ta có thể nghe được,
nó sẽ giống như tiếng bỏng ngô nổ.
03:36
it would be popping like a bag of popcorn.
85
204716
3699
03:40
Now, if we fade out the supernovae,
86
208415
3127
Bây giờ, nếu chúng ta làm mờ siêu tân tinh,
03:43
it's not just brightness that changes.
87
211542
3229
không chỉ có độ sáng thay đổi.
Bầu trời chuyển động liên tục.
03:46
Our sky is in constant motion.
88
214771
2339
03:49
This swarm of objects you
see streaming across the sky
see streaming across the sky
89
217110
3170
Nhóm vật thể bạn thấy chạy ngang bầu trời
03:52
are asteroids as they orbit our sun,
90
220280
2658
chính là những tiểu hành tinh quay quanh Mặt trời,
và chính những sự thay đổi và chuyển động này
03:54
and it's these changes and the motion
91
222938
1972
và những hoạt động trong hệ Mặt trời
03:56
and it's the dynamics of the system
92
224910
2324
03:59
that allow us to build our models for our universe,
93
227234
2373
cho phép chúng ta xây dựng được mô hình vũ trụ
04:01
to predict its future and to explain its past.
94
229607
4073
để dự đoán tương lai và giải thích quá khứ.
Nhưng những chiếc kính thiên văn mà chúng ta dùng
trong suốt thập kỉ vừa qua
trong suốt thập kỉ vừa qua
04:05
But the telescopes we've used over the last decade
95
233680
3094
không được thiết kế để thu thập thông tin trong phạm vi đó.
04:08
are not designed to capture the data at this scale.
96
236774
4015
Kính viễn vọng không gian Hubble:
04:12
The Hubble Space Telescope:
97
240789
1620
04:14
for the last 25 years it's been producing
98
242409
2261
trong 25 năm qua nó đã tạo được
những cảnh chi tiết nhất
04:16
some of the most detailed views
99
244670
1961
của vũ trụ xa xôi,
04:18
of our distant universe,
100
246631
1991
nhưng nếu bạn dùng kính Hubble để tạo 1 ảnh bầu trời,
04:20
but if you tried to use the Hubble to create an image
101
248622
2070
04:22
of the sky, it would take 13 million individual images,
102
250692
4578
1 lần sẽ tốn 13 triệu ảnh lẻ,
04:27
about 120 years to do this just once.
103
255270
3712
khoảng 120 năm để làm được điều này.
Điều đó thúc đẩy ta tạo ra công nghệ mới
04:30
So this is driving us to new technologies
104
258982
2261
04:33
and new telescopes,
105
261243
1847
và kính viễn vọng mới,
04:35
telescopes that can go faint
106
263090
1742
kính viễn vọng dù mờ mờ
cũng thấy được cả vũ trụ ở phía xa xăm,
04:36
to look at the distant universe
107
264832
1553
nó còn có thể phóng đại hình ảnh
04:38
but also telescopes that can go wide
108
266385
2681
04:41
to capture the sky as rapidly as possible,
109
269066
2819
để thấy được bầu trời càng nhanh càng tốt,
những chiếc kính thiên văn tương tự
kính quan sát cực đại ,
kính quan sát cực đại ,
04:43
telescopes like the Large Synoptic Survey Telescope,
110
271885
3561
gọi tắt là LSST,
04:47
or the LSST,
111
275446
1879
04:49
possibly the most boring name ever
112
277325
2340
cái tên có lẽ chán nhất mọi thời đại,
dành cho một trong những thí nghiệm hấp dẫn nhất
04:51
for one of the most fascinating experiments
113
279665
1979
trong lịch sự ngành thiên văn,
04:53
in the history of astronomy,
114
281644
1992
cũng chính là bằng chứng, nếu bạn cần,
04:55
in fact proof, if you should need it,
115
283636
2214
không nên để một nhà khoa học hay một kĩ sư
04:57
that you should never allow
a scientist or an engineer
a scientist or an engineer
116
285850
2668
đặt tên bất cứ cái gì, kể cả con bạn.
05:00
to name anything, not even your children.
(Laughter)
(Laughter)
117
288518
5831
Chúng tôi đang chế tạo LSST.
05:06
We're building the LSST.
118
294349
1465
Chúng tôi hi vọng sẽ thu thập thông tin
bắt đầu từ cuối thập kỉ này.
bắt đầu từ cuối thập kỉ này.
05:07
We expect it to start taking data
by the end of this decade.
by the end of this decade.
119
295814
3381
05:11
I'm going to show you how we think
120
299195
1699
Tôi định chỉ cho bạn thấy cách chúng ta nghĩ
sẽ thay đổi những quan điểm của chúng ta về vũ trụ,
05:12
it's going to transform
our views of the universe,
our views of the universe,
121
300894
3577
vì một bức ảnh từ LSST
05:16
because one image from the LSST
122
304471
2374
tương đương với 3 000 bức ảnh
05:18
is equivalent to 3,000 images
123
306845
2385
05:21
from the Hubble Space Telescope,
124
309230
2126
từ kính viễn vọng ở trạm không gian Hubble,
05:23
each image three and a half degrees on the sky,
125
311356
3138
mỗi ảnh trên không đạt 3.5 độ,
rộng gấp 7 lần trăng tròn.
05:26
seven times the width of the full moon.
126
314494
2776
05:29
Well, how do you capture an image at this scale?
127
317270
2309
À, làm cách nào bạn chụp được một bức ảnh ở phạm vi này?
Bạn đặt chiếc máy ảnh kĩ thuật số
lớn nhất trong lịch sử,
lớn nhất trong lịch sử,
05:31
Well, you build the largest digital camera in history,
128
319579
4151
dùng công nghệ tương tự như chức năng máy ảnh trong điện thoại của mình
05:35
using the same technology you find
in the cameras in your cell phone
in the cameras in your cell phone
129
323730
3161
hoặc máy ảnh kĩ thuật số bạn có thể mua trên đường High Street,
05:38
or in the digital cameras you
can buy in the High Street,
can buy in the High Street,
130
326891
3791
nhưng bây giờ phạm vi này chỉ ngang 5.5 feet,
05:42
but now at a scale that is five and a half feet across,
131
330682
3120
khoảng kích thước của chiếc Volkswagen Beetle,
05:45
about the size of a Volkswagen Beetle,
132
333802
2408
05:48
where one image is three billion pixels.
133
336210
2958
một ảnh chiếm 3 tỉ pixel.
05:51
So if you wanted to look at an image
134
339168
1338
Vì vậy nếu bạn muốn phân tích toàn diện một ảnh,
05:52
in its full resolution, just a single LSST image,
135
340506
3229
chỉ là một ảnh riêng lẻ từ kính LSST,
sẽ cần khoảng 1 500 chiếc HDTV.
05:55
it would take about 1,500
high-definition TV screens.
high-definition TV screens.
136
343735
4725
Và máy ảnh này sẽ chụp lại ảnh bầu trời,
06:00
And this camera will image the sky,
137
348460
2778
06:03
taking a new picture every 20 seconds,
138
351238
3038
mỗi lần chụp một bức ảnh mới mất 20 giây,
06:06
constantly scanning the sky
139
354276
2188
quan sát bầu trời liên tục
06:08
so every three nights, we'll get a completely new view
140
356464
2825
nên cứ mỗi 3 đêm, chúng ta sẽ có được
một bức hoàn toàn mới
một bức hoàn toàn mới
06:11
of the skies above Chile.
141
359289
2383
về bầu trời ở Chi Lê.
Về chức năng lâu dài của chiếc kính viễn vọng này,
06:13
Over the mission lifetime of this telescope,
142
361672
2835
nó sẽ phát hiện ra được 40 tỉ ngôi sao và các ngân hà,
06:16
it will detect 40 billion stars and galaxies,
143
364507
3352
và đó sẽ là lần đầu tiên
06:19
and that will be for the first time
144
367859
1500
06:21
we'll have detected more objects in our universe
145
369359
2775
chúng ta sẽ tìm ra nhiều đối tượng hơn trong vũ trụ
06:24
than people on the Earth.
146
372134
2689
so với con người trên Trái Đất.
Bây giờ, chúng ta có thể nói về
06:26
Now, we can talk about this
147
374823
1215
06:28
in terms of terabytes and petabytes
148
376038
2362
các thông số terabytes và petabytes
và hàng tỉ các đối tượng khác,
06:30
and billions of objects,
149
378400
1519
nhưng cách để hiểu được các số liệu này
06:31
but a way to get a sense of the amount of data
150
379919
1748
sẽ do máy ảnh phụ trách
06:33
that will come off this camera
151
381667
1899
06:35
is that it's like playing every TED Talk ever recorded
152
383566
4731
chính là giống như việc đồng thời phát
những đoạn video của kênh TED Talk
những đoạn video của kênh TED Talk
06:40
simultaneously, 24 hours a day,
153
388297
3073
24 giờ mỗi ngày,
7 ngày một tuần, trong 10 năm.
06:43
seven days a week, for 10 years.
154
391370
2858
06:46
And to process this data means
155
394228
2261
Và để chuyển tải số liệu này có nghĩa là
nghiên cứu qua tất cả các bài diễn thuyết
06:48
searching through all of those talks
156
396489
1924
06:50
for every new idea and every new concept,
157
398413
2249
để tìm ý tưởng mới và khái niệm mới,
xem mỗi phần của video
06:52
looking at each part of the video
158
400662
1856
để hiểu cách khung ảnh được thay đổi thế nào
06:54
to see how one frame may have changed
159
402518
2025
trong cảnh tiếp theo.
06:56
from the next.
160
404543
1845
Và điều này thay đổi cách chúng ta nghiên cứu khoa học,
06:58
And this is changing the way that we do science,
161
406388
2351
thay đổi cách chúng ta nghiên cứu thiên văn,
07:00
changing the way that we do astronomy,
162
408739
2255
đến vị trí mà phần mềm và những thuật toán
07:02
to a place where software and algorithms
163
410994
2256
07:05
have to mine through this data,
164
413250
1868
phải khai thác thông qua số liệu này,
07:07
where the software is as critical to the science
165
415118
3206
vị trí mà phần mềm cũng quan trọng đối với khoa học,
07:10
as the telescopes and the
cameras that we've built.
cameras that we've built.
166
418324
4027
giống như kính thiên văn và máy ảnh mà chúng ta đặt.
07:14
Now, thousands of discoveries
167
422351
2587
Hiện nay, hàng ngàn cuộc khám phá
sẽ đến từ dự án này,
07:16
will come from this project,
168
424938
1935
nhưng tôi chỉ định kể bạn nghe khoảng 2 ý tưởng
07:18
but I'm just going to tell you about two
169
426873
1451
07:20
of the ideas about origins and evolution
170
428324
2363
về xuất phát điểm và quá trình tiến hóa
mà có lẽ được thay đổi bởi cách chúng ta tiếp cận
07:22
that may be transformed by our access
171
430687
2253
số liệu ở phạm vi này.
07:24
to data at this scale.
172
432940
2561
5 năm trước, NASA từng khám phá
07:27
In the last five years, NASA has discovered
173
435501
2385
hơn 1 000 hệ thống hành tinh
07:29
over 1,000 planetary systems
174
437886
2261
07:32
around nearby stars,
175
440147
2093
xung quanh ngôi sao gần đó,
07:34
but the systems we're finding
176
442240
1930
nhưng hệ thống chúng ta đang tìm
07:36
aren't much like our own solar system,
177
444170
2490
không giống như hệ thống Mặt Trời của ta,
và một trong những câu hỏi chúng ta phải đối mặt là
07:38
and one of the questions we face is
178
446660
1575
07:40
is it just that we haven't been looking hard enough
179
448235
2318
chỉ là việc chúng ta chưa từng quan sát đủ kĩ
hoặc có gì đó đặc biệt hay bất thường
07:42
or is there something special or unusual
180
450553
1766
07:44
about how our solar system formed?
181
452319
2418
về việc hệ thống Mặt Trời của chúng ta
được hình thành như thế nào?
được hình thành như thế nào?
Và nếu chúng ta muốn tìm ra đáp án,
07:46
And if we want to answer that question,
182
454737
2262
chúng ta phải biết và hiểu
07:48
we have to know and understand
183
456999
1439
cụ thể lịch sử của hệ thống Mặt Trời,
07:50
the history of our solar system in detail,
184
458438
2836
07:53
and it's the details that are crucial.
185
461274
2137
và những chi tiết đó rất quan trọng.
Cho nên bây giờ, nếu chúng ta quan sát bầu trời,
07:55
So now, if we look back at the sky,
186
463411
3666
07:59
at our asteroids that were streaming across the sky,
187
467077
3551
tại những hành tinh nhỏ theo luồng lướt ngang bầu trời,
những hành tinh nhỏ này giống như
mảnh vụn của hệ thống Mặt Trời.
mảnh vụn của hệ thống Mặt Trời.
08:02
these asteroids are like the
debris of our solar system.
debris of our solar system.
188
470628
4222
Những vị trí của các hành tinh nhỏ
08:06
The positions of the asteroids
189
474850
2008
ban đầu giống như dấu vân tay
08:08
are like a fingerprint of an earlier time
190
476858
2137
khi quĩ đạo của Sao Hải Vương và Sao Mộc
08:10
when the orbits of Neptune and Jupiter
191
478995
1980
ngày càng gần Mặt Trời,
08:12
were much closer to the sun,
192
480975
1895
và vì những hành tinh khổng lồ di chuyển
qua hệ thống Mặt Trời,
qua hệ thống Mặt Trời,
08:14
and as these giant planets migrated
through our solar system,
through our solar system,
193
482870
3453
chúng sẽ phân tán những hành tinh nhỏ phía sau.
08:18
they were scattering the asteroids in their wake.
194
486323
3330
Cho nên việc nghiên cứu những hành tinh nhỏ
08:21
So studying the asteroids
195
489653
1306
08:22
is like performing forensics,
196
490959
2121
giống như việc giám định pháp y,
08:25
performing forensics on our solar system,
197
493080
2558
giám định pháp y đối với hệ thống Mặt Trời,
nhưng để làm được điều này, chúng ta cần khoảng cách,
08:27
but to do this, we need distance,
198
495638
2702
08:30
and we get the distance from the motion,
199
498340
2079
và chúng ta cần khoảng cách từ trong chuyển động,
và chúng ta có sự chuyển động vì sự tiếp cận với thời gian
08:32
and we get the motion because of our access to time.
200
500419
4547
Vậy điều này nói lên được gì?
08:36
So what does this tell us?
201
504966
1702
À, nếu bạn quan sát những hành tinh nhỏ màu vàng
08:38
Well, if you look at the little yellow asteroids
202
506668
2227
lướt ngang qua màn hình,
08:40
flitting across the screen,
203
508895
2273
những hành tinh nhỏ này đang
di chuyển với tốc độ nhanh nhất,
di chuyển với tốc độ nhanh nhất,
08:43
these are the asteroids that are moving fastest,
204
511168
2430
vì chúng gần chúng ta nhất, gần Trái Đất hơn.
08:45
because they're closest to us, closest to Earth.
205
513598
3341
Những hành tinh nhỏ này vào một ngày nào đó chúng ta
08:48
These are the asteroids we may one day
206
516939
1507
có thể gửi tàu vũ trụ đến đó, để khai thác khoáng chất,
08:50
send spacecraft to, to mine them for minerals,
207
518446
3398
nhưng có lẽ một ngày nào đó
08:53
but they're also the asteroids that may one day
208
521844
2002
chúng có thể ảnh hưởng đến Trái Đất,
08:55
impact the Earth,
209
523846
1665
giống như vào 60 triệu năm trước
08:57
like happened 60 million years ago
210
525511
1291
xảy ra sự tuyệt chủng của loài khủng long,
08:58
with the extinction of the dinosaurs,
211
526802
2635
09:01
or just at the beginning of the last century,
212
529437
1822
hoặc chỉ vào thời điểm đầu thế kỉ trước,
09:03
when an asteroid wiped out
213
531259
1332
khi một hành tinh nhỏ hủy diệt
09:04
almost 1,000 square miles of Siberian forest,
214
532591
3589
khoảng 1 000 dặm của rừng Siberian,
09:08
or even just last year, as one burnt up over Russia,
215
536180
3088
hoặc mới năm ngoái, có một vụ cháy ở Nga,
09:11
releasing the energy of a small nuclear bomb.
216
539268
3612
giải phóng nguồn năng lượng của một quả bom hạt nhân nhỏ.
Vì vậy việc giám định pháp y cho hệ thống Mặt Trời
09:14
So studying the forensics of our solar system
217
542880
3622
không chỉ cho chúng ta thấy chuyện quá khứ,
09:18
doesn't just tell us about the past,
218
546502
2058
nó còn có thể dự đoán tương lai,
bao gồm tương lai của chúng ta.
bao gồm tương lai của chúng ta.
09:20
it can also predict the future,
including our future.
including our future.
219
548560
3811
Nay khi chúng ta có khoảng cách,
09:26
Now when we get distance,
220
554771
1968
chúng ta quan sát được những hành tinh
trong môi trường tự nhiên của nó,
trong môi trường tự nhiên của nó,
09:28
we get to see the asteroids
in their natural habitat,
in their natural habitat,
221
556739
3589
09:32
in orbit around the sun.
222
560328
1322
trong quĩ đạo quanh Mặt Trời.
09:33
So every point in this visualization that you can see
223
561650
2907
Vì vậy mỗi điểm trong sự mường tượng mà bạn có thể thấy
là một hành tinh nhỏ có thật.
09:36
is a real asteroid.
224
564557
2763
09:39
Its orbit has been calculated
from its motion across the sky.
from its motion across the sky.
225
567320
4010
Quĩ đạo của nó được tính từ lúc
nó di chuyển ngang bầu trời.
nó di chuyển ngang bầu trời.
09:43
The colors reflect the composition of these asteroids,
226
571330
3341
Màu sắc phản ánh cấu tạo của những hành tinh nhỏ này,
khô và cứng như đá ở trung tâm,
09:46
dry and stony in the center,
227
574671
2137
có nhiều nước và thô sơ ở phần rìa,
09:48
water-rich and primitive towards the edge,
228
576808
2587
09:51
water-rich asteroids which may have seeded
229
579395
2284
những hành tinh nhỏ có nhiều nước có thể gieo giống
giữa đại dương và biển cả mà chúng ta
tìm được trên hành tinh của mình
tìm được trên hành tinh của mình
09:53
the oceans and the seas that we find on our planet
230
581679
3451
09:57
when they bombarded the
Earth at an earlier time.
Earth at an earlier time.
231
585130
3206
khi chúng oanh tạc vào Trái Đất lúc trước.
10:02
Because the LSST will be able to go faint
232
590127
2832
Vì kính LSST sẽ có khả năng mờ đi
và không chỉ rộng không thôi,
10:04
and not just wide,
233
592959
1698
chúng ta có thể quan sát những hành tinh nhỏ này
10:06
we will be able to see these asteroids
234
594657
1808
ở khoảng cách xa bên trong hệ thống Mặt Trời,
10:08
far beyond the inner part of our solar system,
235
596465
3187
để những hành tinh nhỏ này vượt qua
quĩ đạo của Sao Hải Vương và Sao Hỏa,
quĩ đạo của Sao Hải Vương và Sao Hỏa,
10:11
to asteroids beyond the
orbits of Neptune and Mars,
orbits of Neptune and Mars,
236
599652
3813
đển sao chổi và những hành tinh nhỏ tồn tại
10:15
to comets and asteroids that may exist
237
603465
2261
trong khoảng 1 năm trong Mặt Trời.
10:17
almost a light year from our sun.
238
605726
3230
Và khi chúng ta tăng số lượng chi tiết của bức tranh,
10:20
And as we increase the detail of this picture,
239
608956
2609
tăng theo hệ số trong khoảng 10 đến 100,
10:23
increasing the detail by factors of 10 to 100,
240
611565
3127
đại khái thì chúng ta có thể tìm ra câu trả lời,
10:26
we will be able to answer questions such as,
241
614692
2430
10:29
is there evidence for planets
outside the orbit of Neptune,
outside the orbit of Neptune,
242
617122
3589
có bằng chứng cho thấy còn nhiều hành tinh
bên ngoài quĩ đạo của Sao Hải Vương,
bên ngoài quĩ đạo của Sao Hải Vương,
để tìm thấy những hành tinh nhỏ gây ảnh hưởng cho Trái Đất
10:32
to find Earth-impacting asteroids
243
620711
2507
10:35
long before they're a danger,
244
623218
2535
trước khi chúng trở thành mối đe dọa,
và có lẽ để tìm hiểu xem liệu
10:37
and to find out whether, maybe,
245
625753
1757
mặt trời tự nó hình thành hay là do
một nhóm các ngôi sao hợp lại,
một nhóm các ngôi sao hợp lại,
10:39
our sun formed on its own or in a cluster of stars,
246
627510
3180
và có lẽ nó chính là những ngôi sao
anh chị em của mặt trời
anh chị em của mặt trời
10:42
and maybe it's this sun's stellar siblings
247
630690
3082
chi phối việc hình thành hệ thống mặt trời,
10:45
that influenced the formation of our solar system,
248
633772
3442
10:49
and maybe that's one of the reasons why
solar systems like ours seem to be so rare.
solar systems like ours seem to be so rare.
249
637214
5753
và có lẽ đó là một trong những lí do tại sao những hệ thống tương tự hệ mặt trời của ta lại hiếm có như vậy.
Bây giờ, khoảng cách và những thay đổi trong vũ trụ -
10:54
Now, distance and changes in our universe —
250
642974
4562
khoảng cách tương đương với thời gian,
10:59
distance equates to time,
251
647536
3859
cũng như những thay đổi trên bầu trời.
11:03
as well as changes on the sky.
252
651395
2059
Mỗi bước bạn quay đi,
11:05
Every foot of distance you look away,
253
653454
2790
11:08
or every foot of distance an object is away,
254
656244
2485
hay một vật cách xa một đoạn,
bạn sẽ nhìn lại khoảng 1/ 1 000 000 trong đúng một giây,
11:10
you're looking back about a
billionth of a second in time,
billionth of a second in time,
255
658729
3589
11:14
and this idea or this notion of looking back in time
256
662318
2613
và ý tưởng này hoặc ý định nhìn lại đúng lúc
đã thay đổi khái niệm của ta về vũ trụ,
11:16
has revolutionized our ideas about the universe,
257
664931
2631
không chỉ một lần mà là rất nhiều lần.
11:19
not once but multiple times.
258
667562
2280
Lần đầu tiên là vào năm 1929,
11:21
The first time was in 1929,
259
669842
2812
một nhà thiên văn tên là Edwin Hubble
11:24
when an astronomer called Edwin Hubble
260
672654
2092
đã chứng minh vũ trụ đang giãn nở,
11:26
showed that the universe was expanding,
261
674746
2249
11:28
leading to the ideas of the Big Bang.
262
676995
2713
dẫn đến khái niệm về vụ nổ Big Bang.
Và việc quan sát rất đơn giản:
11:31
And the observations were simple:
263
679708
2582
11:34
just 24 galaxies
264
682290
2154
chỉ có 24 ngân hà
11:36
and a hand-drawn picture.
265
684444
3050
và một bức tranh vẽ tay.
11:41
But just the idea that the more distant a galaxy,
266
689124
4660
Nhưng chỉ có khái niệm một ngân hà nằm càng xa,
thì nó càng lùi nhanh hơn,
11:45
the faster it was receding,
267
693784
2070
đủ để sinh ra một vũ trụ học hiện đại.
11:47
was enough to give rise to modern cosmology.
268
695854
3419
11:51
A second revolution happened 70 years later,
269
699273
2425
Vụ xoay vòng thứ hai xảy ra vào 70 năm sau,
khi 2 nhóm các thiên nhà thiên văn chứng minh
11:53
when two groups of astronomers showed
270
701698
2072
vũ trụ không chỉ có giãn nở,
11:55
that the universe wasn't just expanding,
271
703770
2433
11:58
it was accelerating,
272
706203
1325
nó còn gia tốc thêm,
11:59
a surprise like throwing up a ball into the sky
273
707528
3343
một cách đáng ngạc nhiên như việc
ném một quả bóng lên không trung
ném một quả bóng lên không trung
và phát hiện ra việc ném càng cao,
12:02
and finding out the higher that it gets,
274
710871
2812
thì nó càng di chuyển nhanh hơn.
12:05
the faster it moves away.
275
713683
1778
Và họ đã chứng minh điều này
12:07
And they showed this
276
715461
1509
bằng cách đo độ sáng của siêu tân tinh,
12:08
by measuring the brightness of supernovae,
277
716970
2405
và độ sáng của siêu tân tinh
12:11
and how the brightness of the supernovae
278
719375
1834
12:13
got fainter with distance.
279
721209
2171
sẽ mờ hơn như thế nào ở khoảng cách nhất định.
12:15
And these observations were more complex.
280
723380
2453
Và việc quan sát này lại trở nên phức tạp hơn.
Yêu cầu phải có những công nghệ mới và
những chiếc kính viễn vọng mới,
những chiếc kính viễn vọng mới,
12:17
They required new technologies and new telescopes,
281
725833
3014
vì có nhiều siêu tân tinh trong các ngân hà
12:20
because the supernovae were in galaxies
282
728847
4050
cách xa gấp 2 000 lần
12:24
that were 2,000 times more distant
283
732897
1958
so với những điểm từng dùng ở trạm không gian Hubble.
12:26
than the ones used by Hubble.
284
734855
2688
12:29
And it took three years to find just 42 supernovae,
285
737543
5311
Và mất khoảng 3 năm chỉ để tìm kiếm 42 siêu tân tinh,
12:34
because a supernova only explodes
286
742854
1754
vì một siêu tân tinh chỉ nổ ra
12:36
once every hundred years within a galaxy.
287
744608
3082
100 năm 1 lần trong 1 ngân hà.
12:39
Three years to find 42 supernovae
288
747690
2284
3 năm để tìm thấy 42 siêu tân tinh
bằng cách tìm kiếm thông qua 10 000 ngân hà.
12:41
by searching through tens of thousands of galaxies.
289
749974
4019
Và khi họ thu thập tất cả dữ liệu,
12:45
And once they'd collected their data,
290
753993
1851
12:47
this is what they found.
291
755844
3748
đây là điều chúng ta đã tìm thấy.
Bây giờ, điều này có vẻ không gây ấn tượng lắm,
12:51
Now, this may not look impressive,
292
759592
2711
nhưng đây là những gì mà cuộc cách mạng ngành vật lí đem lại:
12:54
but this is what a revolution in physics looks like:
293
762303
4115
12:58
a line predicting the brightness of a supernova
294
766418
2430
một đường dự kiến mức độ sáng của siêu tân tinh
cách 11 tỉ năm ánh sáng,
13:00
11 billion light years away,
295
768848
2046
và một tập hợp điểm không tương thích với đường đó.
13:02
and a handful of points that don't quite fit that line.
296
770894
3796
Nhiều sự thay đổi nhỏ đem lại những kết quả lớn
13:06
Small changes give rise to big consequences.
297
774690
4113
Nhiều sự thay đổi nhỏ cho phép
chúng ta tiến hành khám phá,
chúng ta tiến hành khám phá,
13:10
Small changes allow us to make discoveries,
298
778803
2948
như hành tinh được tìm thấy bởi Herschel.
13:13
like the planet found by Herschel.
299
781751
2823
Nhiều sự thay đổi nhỏ khiến chúng ta
13:16
Small changes turn our understanding
300
784574
2272
hiểu không đúng về vũ trụ.
13:18
of the universe on its head.
301
786846
2401
13:21
So 42 supernovae, slightly too faint,
302
789247
3464
Cho nên 42 siêu tân tinh, hơi mờ nhạt,
ý là từ từ cách xa dần,
13:24
meaning slightly further away,
303
792711
2009
bắt buộc vũ trụ không chỉ là giãn nở,
13:26
requiring that a universe must not just be expanding,
304
794720
3160
mà còn phải đẩy nhanh tốc độ giãn nở lên.
13:29
but this expansion must be accelerating,
305
797880
3330
13:33
revealing a component of our universe
306
801210
1946
chỉ ra thành phần của vũ trụ
13:35
which we now call dark energy,
307
803156
2486
mà chúng ta đang gọi là nguồn năng lượng đen,
thành phần mà thúc đẩy sự giãn nở
13:37
a component that drives this expansion
308
805642
2509
13:40
and makes up 68 percent of the energy budget
309
808151
3027
và chiếm 68% ngân sách nguồn năng lượng
13:43
of our universe today.
310
811178
2035
của vũ trụ chúng ta hiện nay.
Vậy cuộc cách mạng kế tiếp sẽ là gì đây?
13:46
So what is the next revolution likely to be?
311
814751
3824
À, nguồn năng lượng đen là gì và tại sao nó lại tồn tại?
13:50
Well, what is dark energy and why does it exist?
312
818575
2719
13:53
Each of these lines shows a different model
313
821294
2328
Mỗi một đường cho thấy một mẫu khác nhau
đối với việc nguồn năng lượng đen có thể là gì,
13:55
for what dark energy might be,
314
823622
2843
cho thấy những thuộc tính của nguồn năng lượng đen.
13:58
showing the properties of dark energy.
315
826465
2481
Tất cả chúng đều phù hợp với 42 điểm,
14:00
They all are consistent with the 42 points,
316
828946
3623
nhưng nhiều ý tưởng ẩn sau những đường này
14:04
but the ideas behind these lines
317
832569
2227
thì vô cùng khác biệt.
14:06
are dramatically different.
318
834796
2103
Nhiều người nghĩ nguồn năng lượng đen
14:08
Some people think about a dark energy
319
836899
2543
thay đổi theo thời gian,
14:11
that changes with time,
320
839442
1458
hoặc liệu những thuộc tính của nguồn năng lượng đen
14:12
or whether the properties of the dark energy
321
840900
2288
14:15
are different depending on where you look on the sky.
322
843188
2756
có khác biệt phụ thuộc vào những nơi
mà bạn nhìn lên bầu trời hay không.
mà bạn nhìn lên bầu trời hay không.
Những điều khác tạo nên nhiều điều khác biệt và sự biến đổi
14:17
Others make differences and changes
323
845944
1823
đối với vật lí ở cấp độ dưới nguyên tử.
14:19
to the physics at the sub-atomic level.
324
847767
3048
Hoặc là, họ nhìn vào qui mô lớn,
14:22
Or, they look at large scales
325
850815
2790
và thay đổi cách hoạt động của trọng lực và
tính tương đối chung chung
tính tương đối chung chung
14:25
and change how gravity and general relativity work,
326
853605
3565
14:29
or they say our universe is just one of many,
327
857170
2791
hoặc họ nói vũ trụ của chúng ta chỉ là một trong số,
những phần của đa vũ trụ bí ẩn này,
14:31
part of this mysterious multiverse,
328
859961
2598
nhưng tất cả những ý tưởng này,
tất cả những lí thuyết này,
tất cả những lí thuyết này,
14:34
but all of these ideas, all of these theories,
329
862559
3161
rất đáng ngạc nhiên và phải thừa nhận là có chút điên rồ,
14:37
amazing and admittedly some of them a little crazy,
330
865720
3499
14:41
but all of them consistent with our 42 points.
331
869219
4027
nhưng tất cả chúng thích hợp với 42 điểm của chúng ta.
14:45
So how can we hope to make sense of this
332
873246
2182
Vì vậy làm cách nào chúng ta có thể hi vọng mình hiểu được
điều này qua thập kỉ tiếp theo?
14:47
over the next decade?
333
875428
2272
À, hãy thử tưởng tượng nếu
14:49
Well, imagine if I gave you a pair of dice,
334
877700
3230
và tôi từng nói bạn muốn nhìn thấy liệu
những viên xúc xắc này
những viên xúc xắc này
14:52
and I said you wanted to see whether those dice
335
880930
1999
có được khởi động hay không.
14:54
were loaded or fair.
336
882929
1867
Một viên xúc xắc sẽ cho bạn biết rất ít,
14:56
One roll of the dice would tell you very little,
337
884796
2934
nhưng bạn càng quăng lên nhiều lần,
14:59
but the more times you rolled them,
338
887730
1992
bạn thu thập càng nhiều dữ liệu,
15:01
the more data you collected,
339
889722
1922
bạn càng trở nên tự tin hơn,
15:03
the more confident you would become,
340
891644
2172
không chỉ liệu chúng có được khởi động hay không
15:05
not just whether they're loaded or fair,
341
893816
2603
15:08
but by how much, and in what way.
342
896419
3898
mà còn có số lượng bao nhiêu, và bằng cách nào.
15:12
It took three years to find just 42 supernovae
343
900317
3802
Phải mất 3 năm chỉ để tìm ra 42 siêu tân tinh.
15:16
because the telescopes that we built
344
904119
3047
vì những chiếc kính viễn vọng mà chúng ta lắp đặt
15:19
could only survey a small part of the sky.
345
907166
3693
có thể chỉ quan sát được một phần nhỏ của bầu trời.
Với LSST, chúng ta có được một quan điểm hoàn toàn mới
15:22
With the LSST, we get a completely new view
346
910859
2665
về bầu trời ở đất nước Chi Lê cứ mỗi 3 đêm như vậy.
15:25
of the skies above Chile every three nights.
347
913524
3622
15:29
In its first night of operation,
348
917146
2463
Trong quá trình hoạt động vào đêm đầu tiên,
sẽ tìm được số lượng siêu tân tinh gấp 10 lần
15:31
it will find 10 times the number of supernovae
349
919609
3150
được dùng trong việc khám phá nguồn năng lượng đen.
15:34
used in the discovery of dark energy.
350
922759
3141
Con số này sẽ tăng lên 1 000
15:37
This will increase by 1,000
351
925900
1809
trong vòng 4 tháng đầu tiên:
15:39
within the first four months:
352
927709
2493
15:42
1.5 million supernovae by the end of its survey,
353
930202
4784
1.5 triệu siêu tân tinh ở cuối bảng khảo sát này,
mỗi siêu tân tinh như viên xúc xắc,
15:46
each supernova a roll of the dice,
354
934986
3185
15:50
each supernova testing which theories of dark energy
355
938171
3442
mỗi siêu tân tinh kiểm tra những thuyết năng lượng đen nào
thích hợp, và những thuyết nào thì không.
15:53
are consistent, and which ones are not.
356
941613
4128
Và vì vậy, bằng cách kết hợp những dữ liệu
về siêu tân tinh
về siêu tân tinh
15:57
And so, by combining these supernova data
357
945741
3803
cùng những giới hạn khác trong vũ trụ học,
16:01
with other measures of cosmology,
358
949544
2276
chúng ta sẽ từ từ bác bỏ nhiều ý kiến
16:03
we'll progressively rule out the different ideas
359
951820
2890
và những lí thuyết khác nhau về năng lượng đen
16:06
and theories of dark energy
360
954710
1976
hi vọng tới cuối cuộc khảo sát vào năm 2030,
16:08
until hopefully at the end of this survey around 2030,
361
956686
7142
chúng ta sẽ mong chờ hi vọng thấy được,
16:15
we would expect to hopefully see
362
963828
2614
một lí thuyết cho vũ trụ của chúng ta,
16:18
a theory for our universe,
363
966442
2142
một lí thuyết cơ bản về vật lí của vũ trụ của chúng ta,
16:20
a fundamental theory for the physics of our universe,
364
968584
2539
16:23
to gradually emerge.
365
971123
2757
dần dần xuất hiện.
Bây giờ, theo nhiều cách, những câu hỏi tôi đặt ra
16:26
Now, in many ways, the questions that I posed
366
974950
2392
16:29
are in reality the simplest of questions.
367
977342
4361
thực tế là những câu đơn giản nhất.
Chúng ta có lẽ không biết đáp án,
16:33
We may not know the answers,
368
981703
1754
nhưng ít nhất chúng ta biết cách trả lời các câu hỏi,
16:35
but we at least know how to ask the questions.
369
983457
3852
16:39
But if looking through tens of thousands of galaxies
370
987309
3118
Nhưng nếu việc xem xét kĩ 10 ngàn dải ngân hà
cho thấy 42 siêu tân tinh khiến
16:42
revealed 42 supernovae that turned
371
990427
2938
chúng ta hiểu không đúng về vũ trụ,
16:45
our understanding of the universe on its head,
372
993365
3479
khi chúng ta đang nghiên cứu hàng tỉ ngân hà,
16:48
when we're working with billions of galaxies,
373
996844
2914
bao nhiêu lần chúng ta định đi tìm
16:51
how many more times are we going to find
374
999758
1777
42 điểm không tương thích với điều chúng ta mong đợi?
16:53
42 points that don't quite match what we expect?
375
1001535
5648
16:59
Like the planet found by Herschel
376
1007183
2757
Tương tự hành tinh được tìm thấy bởi Hershel
hoặc năng lượng đen
17:01
or dark energy
377
1009940
2417
17:04
or quantum mechanics or general relativity,
378
1012357
3843
hoặc cơ học lượng tử hoặc thuyết tương đối,
17:08
all ideas that came because the data
379
1016200
2344
tất cả những ý tưởng này nảy sinh vì dữ liệu
17:10
didn't quite match what we expected.
380
1018544
3455
không tương thích với những gì chúng ta mong đợi.
17:13
What's so exciting about the next decade of data
381
1021999
3261
Điều thú vị về dữ liệu của thập kỉ tiếp theo
trong thiên văn học,
17:17
in astronomy is,
382
1025260
1670
ngay cả chúng ta không hề biết bao nhiêu câu trả lời
17:18
we don't even know how many answers
383
1026930
2211
17:21
are out there waiting,
384
1029141
1800
đang chờ đợi ngoài kia,
những câu trả lời về nguồn gốc và
sự tiến hóa của chúng ta.
sự tiến hóa của chúng ta.
17:22
answers about our origins and our evolution.
385
1030941
3881
17:26
How many answers are out there
386
1034822
1095
Hiện có bao nhiêu câu trả lời
17:27
that we don't even know the questions
387
1035917
3294
mà chúng ta không hề biết câu hỏi
chúng ta muốn đặt ra?
17:31
that we want to ask?
388
1039211
2011
17:33
Thank you.
389
1041222
1947
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
17:35
(Applause)
390
1043169
3702
ABOUT THE SPEAKER
Andrew Connolly - AstronomerAndrew Connolly is helping to build the Large Synoptic Survey Telescope -- as well as tools to handle the massive datasets it will send our way.
Why you should listen
Andrew Connolly's research focuses on understanding the evolution of our universe, by studying how structure forms and evolves on small and large scales -- from the search for asteroids to the clustering of distant galaxies. He's a ten-year veteran of the Large Synoptic Sky Survey, and is now prepping for the unprecedented data streams we could expect from the under-construction Large Synoptic Survey Telescope.
Set on an 8,800-foot peak in northern Chile, the LSST will have an 8.4-meter primary mirror, a 10-square-degree field of view and a 3.2 gigapixel camera. It will survey half the sky every three nights, creating about 100 terabytes of data every week. Astronomers, Connolly suggests, will need wholly new tools to wrangle this amount of data -- so he has been helping bring together computer scientists, statisticians and astronomers to develop scalable algorithms for processing massive data streams.
On sabbatical from the University of Washington, Connolly led the development of Google Sky, and he's now working with Microsoft to develop affordable digital planetariums.
More profile about the speakerSet on an 8,800-foot peak in northern Chile, the LSST will have an 8.4-meter primary mirror, a 10-square-degree field of view and a 3.2 gigapixel camera. It will survey half the sky every three nights, creating about 100 terabytes of data every week. Astronomers, Connolly suggests, will need wholly new tools to wrangle this amount of data -- so he has been helping bring together computer scientists, statisticians and astronomers to develop scalable algorithms for processing massive data streams.
On sabbatical from the University of Washington, Connolly led the development of Google Sky, and he's now working with Microsoft to develop affordable digital planetariums.
Andrew Connolly | Speaker | TED.com