TED Talks Live
Sangeeta Bhatia: This tiny particle could roam your body to find tumors
Sangeeta Bhatia: Bộ phận tí hon này có thể đi dạo trong cơ thể bạn để tìm ra khối u
Filmed:
Readability: 4.4
905,949 views
Sẽ ra sao nếu chúng ta có thể tìm ra khối u ác tính từ lâu trước khi chúng có thể hại ta -- mà không cần phương tiện chụp chiếu hiện đại và nguồn điện ổn định? Bác sĩ, nhà kĩ thuật y sinh, và doanh nhân Sangeeta Bhatia dẫn đầu một phòng thí nghiệm đa ngành nghiên cứu những phương pháp mới để hiểu rõ, chẩn đoán và chữa bệnh cho con người. Mục tiêu của cô: 2/3 số người chết vì ung thư mà cô ấy nói hoàn toàn có thể phòng ngừa. Với cách trình bày hết sức rõ ràng, cô ấy phân tích ngành khoa học về phân tử nano vô cùng phức tạp và chia sẻ giấc mơ của mình về một phương pháp chuẩn đoán ung thư mới có thể cứu sống hàng triệu người.
Sangeeta Bhatia - Physician, bioengineer and entrepreneur
Sangeeta Bhatia is a cancer researcher, MIT professor and biotech entrepreneur who works to adapt technologies developed in the computer industry for medical innovation. Full bio
Sangeeta Bhatia is a cancer researcher, MIT professor and biotech entrepreneur who works to adapt technologies developed in the computer industry for medical innovation. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
In the space that used
to house one transistor,
to house one transistor,
0
557
3678
Trong không gian từng đủ chứa
một tranzito,
một tranzito,
00:16
we can now fit one billion.
1
4259
2839
giờ đủ để chứa một tỷ tranzito như thế.
00:19
That made it so that a computer
the size of an entire room
the size of an entire room
2
7636
3897
Điều đó giúp một chiếc máy tính
có kích thước bằng cả căn phòng
có kích thước bằng cả căn phòng
00:23
now fits in your pocket.
3
11557
2589
giờ có thể đựng vừa trong túi bạn.
00:26
You might say the future is small.
4
14170
3019
Bạn có thể nói tương lai thật nhỏ bé.
00:29
As an engineer,
5
17611
1207
Là một kĩ sư,
00:30
I'm inspired by this miniaturization
revolution in computers.
revolution in computers.
6
18842
3985
tôi được truyền cảm hứng từ
cuộc cách mạng thu nhỏ của máy tính.
cuộc cách mạng thu nhỏ của máy tính.
00:34
As a physician,
7
22851
1348
Là một nhà vật lí học,
00:36
I wonder whether we could use it
to reduce the number of lives lost
to reduce the number of lives lost
8
24223
5723
tôi tự hỏi liệu chúng ta có thể dùng nó
để giảm số lượng người chết
để giảm số lượng người chết
00:41
due to one of the fastest-growing
diseases on Earth:
diseases on Earth:
9
29970
4107
vì một trong những căn bệnh
lan rộng nhanh nhất trên Trái Đất:
lan rộng nhanh nhất trên Trái Đất:
00:46
cancer.
10
34101
1418
ung thư.
00:47
Now when I say that,
11
35543
1255
Khi tôi nói điều đó,
00:48
what most people hear me say
is that we're working on curing cancer.
is that we're working on curing cancer.
12
36822
3778
hầu hết mọi người nghĩ rằng chúng tôi
đang nghiên cứu cách chữa trị ung thư.
đang nghiên cứu cách chữa trị ung thư.
00:52
And we are.
13
40624
1263
Và đúng vậy.
00:53
But it turns out
14
41911
1151
Nhưng hóa ra
00:55
that there's an incredible
opportunity to save lives
opportunity to save lives
15
43086
2801
có một cơ hội đáng kinh ngạc
để cứu sống nhiều người
để cứu sống nhiều người
00:57
through the early detection
and prevention of cancer.
and prevention of cancer.
16
45911
3333
nếu được phát hiện và
phòng ngừa sớm ung thư.
phòng ngừa sớm ung thư.
01:01
Worldwide, over two-thirds of deaths
due to cancer are fully preventable
due to cancer are fully preventable
17
49785
5379
Trên thế giới, hơn 2/3 số ca chết
vì ung thư hoàn toàn có thể ngăn ngừa được
vì ung thư hoàn toàn có thể ngăn ngừa được
01:07
using methods that we already
have in hand today.
have in hand today.
18
55188
2800
bằng những phương pháp
mà ta đã biết đến ngày nay.
mà ta đã biết đến ngày nay.
01:10
Things like vaccination, timely screening
19
58406
2899
Những thứ như vắc xin,
chụp chiếu thường xuyên,
chụp chiếu thường xuyên,
01:13
and of course, stopping smoking.
20
61329
2233
và tất nhiên, ngừng hút thuốc.
01:16
But even with the best tools
and technologies that we have today,
and technologies that we have today,
21
64316
3593
Nhưng ngay cả khi có
những công cụ và kĩ thuật tối tân nhất,
những công cụ và kĩ thuật tối tân nhất,
01:19
some tumors can't be detected
22
67933
2063
vài khối u không thể bị phát hiện
01:22
until 10 years after
they've started growing,
they've started growing,
23
70020
3670
đến khi chúng phát triển được 10 năm,
01:25
when they are 50 million
cancer cells strong.
cancer cells strong.
24
73714
3763
khi đã có đến 50 triệu tế bào ung thư.
01:30
What if we had better technologies
25
78178
1679
Sẽ ra sao nếu có công nghệ tốt hơn
01:31
to detect some of these more
deadly cancers sooner,
deadly cancers sooner,
26
79881
3106
để phát hiện những tế bào
chết người này sớm hơn,
chết người này sớm hơn,
01:35
when they could be removed,
27
83011
1302
khi chúng có thể bị cắt bỏ,
01:36
when they were just getting started?
28
84337
2201
khi chúng mới bắt đầu phát triển?
01:38
Let me tell you about how
miniaturization might get us there.
miniaturization might get us there.
29
86562
3275
Để tôi cho bạn biết kĩ thuật thu nhỏ
sẽ đưa ta đến đâu.
sẽ đưa ta đến đâu.
01:43
This is a microscope in a typical lab
30
91140
2288
Đây là chiếc kính hiển vi
trong phòng thí nghiệm
trong phòng thí nghiệm
01:45
that a pathologist would use
for looking at a tissue specimen,
for looking at a tissue specimen,
31
93452
3556
mà nhà giải phẫu bệnh dùng để
xét nghiệm mẫu mô,
xét nghiệm mẫu mô,
01:49
like a biopsy or a pap smear.
32
97032
2438
như sinh thiết hay
xét nghiệm tế bào cổ tử cung.
xét nghiệm tế bào cổ tử cung.
01:51
This $7,000 microscope
33
99927
2068
Chiếc kính hiển vi trị giá 7000$ này
01:54
would be used by somebody
with years of specialized training
with years of specialized training
34
102019
3256
phải được sử dụng bởi những người
có nhiều năm được đào tạo
có nhiều năm được đào tạo
01:57
to spot cancer cells.
35
105299
1789
chuyên về phát hiện tế bào ung thư.
02:00
This is an image from a colleague
of mine at Rice University,
of mine at Rice University,
36
108126
3046
Đây là bức ảnh từ một đồng nghiệp của tôi
ở trường đại học Rice,
ở trường đại học Rice,
02:03
Rebecca Richards-Kortum.
37
111196
1578
Rebecca Richards-Kortum.
02:04
What she and her team have done
is miniaturize that whole microscope
is miniaturize that whole microscope
38
112798
3827
Những gì cô ấy và cả đội đã thực hiện
là thu nhỏ cả chiếc kính hiển vi
là thu nhỏ cả chiếc kính hiển vi
02:08
into this $10 part,
39
116649
1975
thành một bộ phận trị giá 10$,
02:10
and it fits on the end
of an optical fiber.
of an optical fiber.
40
118648
2816
và gắn ở đầu của một sợi quang.
02:13
Now what that means is instead
of taking a sample from a patient
of taking a sample from a patient
41
121923
3634
Điều đó có nghĩa là thay vì
lấy mẫu thử từ bệnh nhân
lấy mẫu thử từ bệnh nhân
02:17
and sending it to the microscope,
42
125581
1649
và đem đi soi,
02:19
you can bring the microscope
to the patient.
to the patient.
43
127254
2556
ta có thể đem chiếc kính đến chỗ bệnh nhân
02:22
And then, instead of requiring
a specialist to look at the images,
a specialist to look at the images,
44
130260
4359
Khi đó, thay vì cần một chuyên gia
để xem xét ảnh chụp,
để xem xét ảnh chụp,
02:26
you can train the computer to score
normal versus cancerous cells.
normal versus cancerous cells.
45
134643
5062
ta có thể thiết lập để máy tính có thể
phân biệt tế bào bình thường và ung thư.
phân biệt tế bào bình thường và ung thư.
02:32
Now this is important,
46
140084
1170
Điều này rất quan trọng,
02:33
because what they found
working in rural communities,
working in rural communities,
47
141278
3037
bởi vì điều họ phát hiện ra khi
làm việc ở những vùng nông thôn
làm việc ở những vùng nông thôn
02:36
is that even when they have
a mobile screening van
a mobile screening van
48
144339
3239
là ngay cả khi họ có thể
chụp chiếu di động trên xe,
chụp chiếu di động trên xe,
02:39
that can go out into the community
and perform exams
and perform exams
49
147602
2833
có thể đến tận nơi đó
thực hiện việc kiểm tra
thực hiện việc kiểm tra
02:42
and collect samples
50
150459
1405
và lấy mẫu thử
02:43
and send them to the central
hospital for analysis,
hospital for analysis,
51
151888
3216
gửi đến bệnh viện trung tâm để phân tích,
02:47
that days later,
52
155128
1344
vài ngày sau đó,
02:48
women get a call
with an abnormal test result
with an abnormal test result
53
156496
2667
người phụ nữ nhận được điện thoại
báo kết quả bất thường
báo kết quả bất thường
02:51
and they're asked to come in.
54
159187
1617
và được mời đến gặp.
02:52
Fully half of them don't turn up
because they can't afford the trip.
because they can't afford the trip.
55
160828
4343
Một nửa số họ không đến
vì không đủ kinh phí đi lại.
vì không đủ kinh phí đi lại.
02:57
With the integrated microscope
and computer analysis,
and computer analysis,
56
165721
3424
Với chiếc kính hiển vi được tích hợp
và phân tích bằng máy tính,
và phân tích bằng máy tính,
03:01
Rebecca and her colleagues
have been able to create a van
have been able to create a van
57
169169
2828
Rebecca và đồng nghiệp
có thể tạo ra chiếc xe
có thể tạo ra chiếc xe
03:04
that has both a diagnostic setup
and a treatment setup.
and a treatment setup.
58
172021
3786
được thiết lập
cả chẩn đoán và chữa trị bệnh.
cả chẩn đoán và chữa trị bệnh.
03:07
And what that means
is that they can do a diagnosis
is that they can do a diagnosis
59
175831
2714
Điều đó có nghĩa là họ có thể chẩn đoán
03:10
and perform therapy on the spot,
60
178569
2687
và thực hiện liệu pháp ngay tại chỗ,
03:13
so no one is lost to follow up.
61
181280
2138
vì vậy không ai không thể theo kịp.
03:15
That's just one example of how
miniaturization can save lives.
miniaturization can save lives.
62
183831
3948
Đó chỉ là một ví dụ cho việc thu nhỏ
có thể cứu sống nhiều người.
có thể cứu sống nhiều người.
03:20
Now as engineers,
63
188148
1153
Là một kĩ sư,
03:21
we think of this
as straight-up miniaturization.
as straight-up miniaturization.
64
189325
2745
chúng tôi nghĩ về nó như
một sự thu nhỏ đúng nghĩa.
một sự thu nhỏ đúng nghĩa.
03:24
You took a big thing
and you made it little.
and you made it little.
65
192094
2437
Bạn lấy một vật lớn và làm cho nó nhỏ lại.
03:26
But what I told you before about computers
66
194555
2251
Nhưng những gì tôi
nói với bạn về máy tính
nói với bạn về máy tính
03:28
was that they transformed our lives
67
196830
2246
là chúng làm thay đổi cuộc sống của ta
03:31
when they became small enough
for us to take them everywhere.
for us to take them everywhere.
68
199100
4301
khi chúng trở nên nhỏ
vừa đủ cho ta đem theo mọi nơi.
vừa đủ cho ta đem theo mọi nơi.
03:35
So what is the transformational
equivalent like that in medicine?
equivalent like that in medicine?
69
203785
4296
Vậy sự thay đổi tương đương
trong y học thì như thế nào?
trong y học thì như thế nào?
03:40
Well, what if you had a detector
70
208500
3136
Tưởng tượng bạn có một máy dò tìm
03:43
that was so small that it could
circulate in your body,
circulate in your body,
71
211660
4262
nhỏ đến mức chúng có thể
lưu thông trong cơ thể bạn,
lưu thông trong cơ thể bạn,
03:47
find the tumor all by itself
72
215946
2413
tự tìm ra khối u
03:50
and send a signal to the outside world?
73
218383
2369
và phát tín hiệu ra bên ngoài?
03:53
It sounds a little bit
like science fiction.
like science fiction.
74
221079
2077
Nghe cứ như khoa học viễn tưởng.
03:55
But actually, nanotechnology
allows us to do just that.
allows us to do just that.
75
223180
3903
Nhưng thật sự công nghệ nano
cho phép chúng ta làm được điều đó.
cho phép chúng ta làm được điều đó.
03:59
Nanotechnology allows us to shrink
the parts that make up the detector
the parts that make up the detector
76
227415
4881
Công nghệ nano cho phép ta thu nhỏ
bộ phận làm nên máy dò tìm
bộ phận làm nên máy dò tìm
04:04
from the width of a human hair,
77
232320
1837
từ độ rộng của một sợi tóc
04:06
which is 100 microns,
78
234181
1660
là 100 micro mét
04:07
to a thousand times smaller,
79
235865
2555
nhỏ hơn 1000 lần
04:10
which is 100 nanometers.
80
238444
1902
chỉ còn 100 nano mét.
04:12
And that has profound implications.
81
240370
2810
Điều đó có mối quan hệ mật thiết sâu sắc.
04:15
It turns out that materials
actually change their properties
actually change their properties
82
243583
3643
Thì ra chất liệu có thể thay đổi đặc tính
04:19
at the nanoscale.
83
247250
1596
ở thước đo nano,
04:21
You take a common material like gold,
84
249279
2498
Bạn lấy một chất liệu thông dụng như vàng,
04:23
and you grind it into dust,
into gold nanoparticles,
into gold nanoparticles,
85
251801
3321
và nghiền nó ra thành bụi,
thành những mẩu vàng nano,
thành những mẩu vàng nano,
04:27
and it changes from looking
gold to looking red.
gold to looking red.
86
255146
3312
nó biến đổi từ màu vàng thành màu đỏ.
04:31
If you take a more exotic material
like cadmium selenide --
like cadmium selenide --
87
259082
3813
Nếu bạn lấy một chất hiếm hơn
như cadimi selenua
như cadimi selenua
04:34
forms a big, black crystal --
88
262919
2174
tạo thành một khối tinh thể lớn màu đen
04:37
if you make nanocrystals
out of this material
out of this material
89
265117
2601
nếu bạn tạo ra tinh thể nano
từ chất liệu này
từ chất liệu này
04:39
and you put it in a liquid,
90
267742
1573
bỏ vào trong chất lỏng,
04:41
and you shine light on it,
91
269339
1824
và chiếu sáng lên,
04:43
they glow.
92
271187
1166
chúng sẽ phát sáng.
04:44
And they glow blue, green,
yellow, orange, red,
yellow, orange, red,
93
272377
5631
Và chúng phát ra màu
lam, lục, vàng, cam, đỏ,
lam, lục, vàng, cam, đỏ,
04:50
depending only on their size.
94
278032
2275
chỉ tùy thuộc vào kích thước chúng.
04:52
It's wild! Can you imagine an object
like that in the macro world?
like that in the macro world?
95
280887
4003
Thật là điên rồ! Bạn có thể tượng tượng
một vật như thế trong thế giới vĩ mô?
một vật như thế trong thế giới vĩ mô?
04:56
It would be like all the denim jeans
in your closet are all made of cotton,
in your closet are all made of cotton,
96
284914
6571
Như thể tất cả chiếc quần jeans trong tủ
của bạn được làm hoàn toàn từ sợi bông,
của bạn được làm hoàn toàn từ sợi bông,
05:03
but they are different colors
depending only on their size.
depending only on their size.
97
291509
4311
nhưng chúng có màu khác nhau
chỉ dựa vào kích cỡ của chúng
chỉ dựa vào kích cỡ của chúng
05:08
(Laughter)
98
296212
1696
(Cười)
05:10
So as a physician,
99
298982
1524
Là một nhà vật lý học,
05:12
what's just as interesting to me
100
300530
2224
điều thú vị không kém đối với tôi
05:14
is that it's not just
the color of materials
the color of materials
101
302778
2300
là không chỉ màu sắc của chất liệu
05:17
that changes at the nanoscale;
102
305102
1931
thay đổi ở thước đo nano;
05:19
the way they travel
in your body also changes.
in your body also changes.
103
307057
3608
cách chúng di chuyển
trong cơ thể cũng thay đổi.
trong cơ thể cũng thay đổi.
05:23
And this is the kind of observation
that we're going to use
that we're going to use
104
311137
2799
Và đó là sự quan sát
chúng tôi đang thực hiện
chúng tôi đang thực hiện
05:25
to make a better cancer detector.
105
313960
2174
để tạo ra máy dò tìm ung thư tốt hơn.
05:28
So let me show you what I mean.
106
316158
1753
Để tôi chỉ cho bạn thấy điều này.
05:30
This is a blood vessel in the body.
107
318686
2197
Đây là một mạch máu trong cơ thể.
05:32
Surrounding the blood vessel is a tumor.
108
320907
2411
Bao quanh mạch máu là một khối u.
05:35
We're going to inject nanoparticles
into the blood vessel
into the blood vessel
109
323683
3041
Chúng tôi sẽ tiêm các
phần tử nano vào mạch máu
phần tử nano vào mạch máu
05:38
and watch how they travel
from the bloodstream into the tumor.
from the bloodstream into the tumor.
110
326748
4180
và xem cách chúng di chuyển
từ dòng máu vào khối u.
từ dòng máu vào khối u.
05:43
Now it turns out that the blood vessels
of many tumors are leaky,
of many tumors are leaky,
111
331464
4352
Hóa ra mạch máu của nhiều khối u có lỗ hở
05:47
and so nanoparticles can leak out
from the bloodstream into the tumor.
from the bloodstream into the tumor.
112
335840
4366
hở để phần tử nano có thể lọt ra khỏi
dòng máu để vào khối u.
dòng máu để vào khối u.
05:52
Whether they leak out
depends on their size.
depends on their size.
113
340628
3134
Chúng có lọt ra hay không
phụ thuộc vào kích thước của chúng.
phụ thuộc vào kích thước của chúng.
05:56
So in this image,
114
344129
1150
Nên trong ảnh này,
05:57
the smaller, hundred-nanometer,
blue nanoparticles are leaking out,
blue nanoparticles are leaking out,
115
345303
4371
cái nhỏ hơn, 100 nano mét,
phần tử nano màu xanh đang lọt ra ngoài,
phần tử nano màu xanh đang lọt ra ngoài,
06:01
and the larger, 500-nanometer,
red nanoparticles
red nanoparticles
116
349698
3396
và cái lớn hơn, 500 nano mét,
phần tử nano màu đỏ
phần tử nano màu đỏ
06:05
are stuck in the bloodstream.
117
353118
1777
đang bị mắc kẹt trong dòng máu.
06:06
So that means as an engineer,
118
354919
2103
Nó có nghĩa là
với tư cách một kĩ sư,
với tư cách một kĩ sư,
06:09
depending on how big
or small I make a material,
or small I make a material,
119
357046
3992
tùy thuộc vào cách tôi làm
một vật liệu to hay nhỏ,
một vật liệu to hay nhỏ,
06:13
I can change where it goes in your body.
120
361062
3041
tôi có thể thay đổi
nơi nó đi đến trong cơ thể bạn.
nơi nó đi đến trong cơ thể bạn.
06:17
In my lab, we recently made
a cancer nanodetector
a cancer nanodetector
121
365249
4642
Trong phòng thí nghiệm của tôi, gần đây
chúng tôi tạo ra máy dò tìm ung thư nano
chúng tôi tạo ra máy dò tìm ung thư nano
06:21
that is so small that it could travel
into the body and look for tumors.
into the body and look for tumors.
122
369915
5248
nhỏ đến mức nó có thể di chuyển
trong cơ thể và tìm kiếm khối u.
trong cơ thể và tìm kiếm khối u.
06:27
We designed it to listen
for tumor invasion:
for tumor invasion:
123
375477
4092
Chúng tôi thiết kế chúng để
lắng nghe sự xâm nhập của khối u;
lắng nghe sự xâm nhập của khối u;
06:31
the orchestra of chemical signals
that tumors need to make to spread.
that tumors need to make to spread.
124
379593
4773
âm thanh của sự truyền
tín hiệu hóa học khối u cần để lan rộng.
tín hiệu hóa học khối u cần để lan rộng.
06:36
For a tumor to break out
of the tissue that it's born in,
of the tissue that it's born in,
125
384932
2902
Để một khối u thoát khỏi
phần mô nó được sinh ra,
phần mô nó được sinh ra,
06:39
it has to make chemicals called enzymes
126
387858
2716
nó cần tạo ra chất hóa học gọi là enzim
06:42
to chew through
the scaffolding of tissues.
the scaffolding of tissues.
127
390598
2584
để làm mòn khung mô.
06:45
We designed these nanoparticles
to be activated by these enzymes.
to be activated by these enzymes.
128
393763
4722
Chúng tôi thiết kế các phần tử nano này
có thể được kích hoạt bởi enzim.
có thể được kích hoạt bởi enzim.
06:51
One enzyme can activate a thousand
of these chemical reactions in an hour.
of these chemical reactions in an hour.
129
399034
5912
Một enzim có thể kích hoạt 1000
phản ứng hóa học trong một giờ.
phản ứng hóa học trong một giờ.
06:57
Now in engineering, we call
that one-to-a-thousand ratio
that one-to-a-thousand ratio
130
405462
3558
Trong ngành kĩ thuật, chúng tôi
gọi nó là sự khuếch đại
gọi nó là sự khuếch đại
07:01
a form of amplification,
131
409044
1565
tỉ lệ 1/1000,
07:02
and it makes something ultrasensitive.
132
410633
2172
khiến cho nó cực nhạy.
07:04
So we've made an ultrasensitive
cancer detector.
cancer detector.
133
412829
3833
Nên chúng tôi đã làm được
một máy dò tìm ung thư cực nhạy.
một máy dò tìm ung thư cực nhạy.
07:09
OK, but how do I get this activated
signal to the outside world,
signal to the outside world,
134
417220
4900
Nhưng làm sao để tôi gửi tín hiệu
đã kích hoạt này ra thế giới bên ngoài,
đã kích hoạt này ra thế giới bên ngoài,
07:14
where I can act on it?
135
422144
1738
nơi tôi có thể thao tác được?
07:15
For this, we're going to use
one more piece of nanoscale biology,
one more piece of nanoscale biology,
136
423906
3552
Để làm vậy, chúng tôi sử dụng
một bộ phận nữa của sinh học phân tử nano,
một bộ phận nữa của sinh học phân tử nano,
07:19
and that has to do with the kidney.
137
427482
1784
có liên quan đến quả thận.
07:21
The kidney is a filter.
138
429659
1916
Thận là một bộ lọc.
07:23
Its job is to filter out the blood
and put waste into the urine.
and put waste into the urine.
139
431996
4629
Công việc của nó là lọc máu
và đưa chất thải ra nước tiểu.
và đưa chất thải ra nước tiểu.
07:29
It turns out that what the kidney filters
140
437197
2662
Hóa ra những gì thận lọc được
07:31
is also dependent on size.
141
439883
2562
cũng phụ thuộc vào kích thước
07:34
So in this image, what you can see
142
442901
1940
Trong bức ảnh này, bạn có thể thấy
07:36
is that everything smaller
than five nanometers
than five nanometers
143
444865
3009
thấy mọi thứ nhỏ hơn 5 nano mét
07:39
is going from the blood,
through the kidney, into the urine,
through the kidney, into the urine,
144
447898
4105
đi từ máu, qua thận, vào trong nước tiểu,
07:44
and everything else
that's bigger is retained.
that's bigger is retained.
145
452027
2670
và mọi thứ lớn hơn đều được giữ lại.
07:47
OK, so if I make a 100-nanometer
cancer detector,
cancer detector,
146
455176
4947
Nếu tôi làm một máy dò tìm ung thư
100 nano mét,
100 nano mét,
07:52
I inject it in the bloodstream,
147
460147
2472
tiêm vào trong máu,
07:54
it can leak into the tumor
where it's activated by tumor enzymes
where it's activated by tumor enzymes
148
462643
5430
nó có thể lọt vào khối u và
được kích hoạt bởi enzim khối u
được kích hoạt bởi enzim khối u
08:00
to release a small signal
149
468097
2356
để phát ra dấu hiệu
08:02
that is small enough to be
filtered out of the kidney
filtered out of the kidney
150
470477
3222
đủ nhỏ để được lọc ra khỏi thận
08:05
and put into the urine,
151
473723
2178
và đi vào nước tiểu,
08:07
I have a signal in the outside world
that I can detect.
that I can detect.
152
475925
4041
tôi có được một dấu hiệu ra bên ngoài
để tôi có thể phát hiện.
để tôi có thể phát hiện.
08:12
OK, but there's one more problem.
153
480588
2052
Nhưng có một vấn đề nữa.
08:14
This is a tiny little signal,
154
482664
1746
Đó là một dấu hiệu rất nhỏ,
08:16
so how do I detect it?
155
484434
1972
vậy làm sao tôi phát hiện được?
08:18
Well, the signal is just a molecule.
156
486730
2235
Thật ra, dấu hiệu cũng chỉ là một phân tử.
08:20
They're molecules
that we designed as engineers.
that we designed as engineers.
157
488989
2667
Đó là những phân tử
tôi tạo ra với tư cách là kĩ sư.
tôi tạo ra với tư cách là kĩ sư.
08:23
They're completely synthetic,
and we can design them
and we can design them
158
491680
3178
Chúng hoàn toàn nhân tạo,
và được thiết kế
và được thiết kế
08:26
so they are compatible
with our tool of choice.
with our tool of choice.
159
494882
3239
để tương thích với công cụ được lựa chọn.
08:30
If we want to use a really
sensitive, fancy instrument
sensitive, fancy instrument
160
498145
3442
Nếu chúng tôi muốn dùng
một công cụ đắt tiền cực nhạy
một công cụ đắt tiền cực nhạy
08:33
called a mass spectrometer,
161
501611
1964
gọi là là khối phổ kế,
08:35
then we make a molecule
with a unique mass.
with a unique mass.
162
503599
2511
chúng tôi sẽ tạo một phân tử lớn nhất định
08:38
Or maybe we want make something
that's more inexpensive and portable.
that's more inexpensive and portable.
163
506671
3699
Hay nếu chúng tôi muốn làm
thứ gì đó rẻ và di động.
thứ gì đó rẻ và di động.
08:42
Then we make molecules
that we can trap on paper,
that we can trap on paper,
164
510394
3783
Chúng tôi tạo phân tử
có thể lấy được trên giấy
có thể lấy được trên giấy
08:46
like a pregnancy test.
165
514201
1704
như que thử thai.
08:47
In fact, there's a whole
world of paper tests
world of paper tests
166
515929
2626
Trên thực tế,
có rất nhiều bài kiểm tra trên giấy
có rất nhiều bài kiểm tra trên giấy
08:50
that are becoming available
in a field called paper diagnostics.
in a field called paper diagnostics.
167
518579
4512
đang dần trở nên có giá trị trong lĩnh vực
gọi là chẩn đoán trên giấy.
gọi là chẩn đoán trên giấy.
08:55
Alright, where are we going with this?
168
523711
2326
Điều đó sẽ dẫn chúng ta đến đâu?
08:58
What I'm going to tell you next,
169
526724
1569
Những gì tôi sắp nói tiếp theo,
09:00
as a lifelong researcher,
170
528317
1826
với tư cách một nhà nghiên cứu lâu năm
09:02
represents a dream of mine.
171
530167
1879
thể hiện giấc mơ của tôi.
09:04
I can't say that's it's a promise;
172
532396
2093
Tôi không nói đó là một lời hứa,
09:06
it's a dream.
173
534513
1492
đó là một giấc mơ.
09:08
But I think we all have to have dreams
to keep us pushing forward,
to keep us pushing forward,
174
536029
3587
Nhưng tôi nghĩ chúng ta cần có
giấc mơ để luôn phấn đấu,
giấc mơ để luôn phấn đấu,
09:11
even -- and maybe especially --
cancer researchers.
cancer researchers.
175
539640
3937
ngay cả, và đặc biệt,
với nhà nghiên cứu ung thư.
với nhà nghiên cứu ung thư.
09:15
I'm going to tell you what I hope
will happen with my technology,
will happen with my technology,
176
543601
3499
Những gì tôi sắp nói với bạn là điều
tôi hi vọng xảy ra với công nghệ,
tôi hi vọng xảy ra với công nghệ,
09:19
that my team and I will put
our hearts and souls
our hearts and souls
177
547124
4091
mà cả đội tôi và tôi luôn tận tâm tận lực
09:23
into making a reality.
178
551239
1522
để biến nó thành hiện thực.
09:25
OK, here goes.
179
553289
1698
Đây,
09:27
I dream that one day,
180
555011
3355
tôi ước rằng một ngày nào đó,
09:30
instead of going into
an expensive screening facility
an expensive screening facility
181
558390
3255
thay vì phải dùng nhiều
phương tiện chụp chiếu đắt tiền
phương tiện chụp chiếu đắt tiền
09:33
to get a colonoscopy,
182
561669
1505
để nội soi đại tràng,
09:35
or a mammogram,
183
563198
1323
chụp nhũ ảnh,
09:36
or a pap smear,
184
564545
1408
hay xét nghiệm tế bào cổ tử cung,
09:38
that you could get a shot,
185
566585
1719
chỉ cần một mũi tiêm,
09:40
wait an hour,
186
568328
1660
chờ trong một giờ,
09:42
and do a urine test on a paper strip.
187
570012
2795
và thử nước tiểu trên một mẩu giấy.
09:45
I imagine that this could even happen
188
573653
2807
Tưởng tượng điều đó có thể thực hiện
09:48
without the need for steady electricity,
189
576484
2663
mà không cần sự ổn định của nguồn điện,
09:51
or a medical professional in the room.
190
579171
2604
hay chuyên gia y tế ở đó.
09:53
Maybe they could be far away
191
581799
1497
Họ có thể ở cách xa
09:55
and connected only by the image
on a smartphone.
on a smartphone.
192
583320
2810
và được kết nối bằng hình ảnh
trên điện thoại thông minh
trên điện thoại thông minh
09:58
Now I know this sounds like a dream,
193
586854
1735
Tôi biết điều này như một giấc mơ
10:00
but in the lab we already
have this working in mice,
have this working in mice,
194
588613
3119
nhưng trong phòng thí nghiệm
chúng tôi đã thử nghiệm trên chuột,
chúng tôi đã thử nghiệm trên chuột,
10:03
where it works better
than existing methods
than existing methods
195
591756
2079
cho kết quả tốt hơn
phương pháp hiện hữu
phương pháp hiện hữu
10:05
for the detection of lung,
colon and ovarian cancer.
colon and ovarian cancer.
196
593859
3971
trong việc chẩn đoán ung thư phổi,
ung thư đại tràng và ung thư buồng trứng.
ung thư đại tràng và ung thư buồng trứng.
10:10
And I hope that what this means
197
598603
2234
Và tôi hi vọng điều này có nghĩa là
10:12
is that one day we can
detect tumors in patients
detect tumors in patients
198
600861
5176
một ngày nào đó chúng ta có thể
phát hiện khối u ở bệnh nhân
phát hiện khối u ở bệnh nhân
10:18
sooner than 10 years
after they've started growing,
after they've started growing,
199
606061
3293
sớm hơn 10 năm sau khi
chúng bắt đầu phát triển,
chúng bắt đầu phát triển,
10:21
in all walks of life,
200
609378
1985
ở mọi tầng lớp xã hội,
10:23
all around the globe,
201
611387
1849
ở mọi nơi trên toàn thế giới
10:25
and that this would lead
to earlier treatments,
to earlier treatments,
202
613260
2735
dẫn tới việc được điều trị sớm hơn,
10:28
and that we could save more lives
than we can today,
than we can today,
203
616019
3598
và ta có thể cứu được
nhiều sinh mạng hơn bây giờ,
nhiều sinh mạng hơn bây giờ,
10:31
with early detection.
204
619641
1284
nếu được phát hiện sớm hơn.
10:33
Thank you.
205
621686
1182
Cảm ơn.
10:34
(Applause)
206
622892
7483
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Sangeeta Bhatia - Physician, bioengineer and entrepreneurSangeeta Bhatia is a cancer researcher, MIT professor and biotech entrepreneur who works to adapt technologies developed in the computer industry for medical innovation.
Why you should listen
Trained as both a physician and engineer at Harvard, MIT, and Brown University, Sangeeta Bhatia leverages 'tiny technologies' of miniaturization to yield inventions with new applications in tissue regeneration, stem cell differentiation, medical diagnostics, predictive toxicology and drug delivery. She and her trainees have launched more than 10 biotechnology companies to improve human health.
Bhatia has received many honors including the Lemelson-MIT Prize, known as the 'Oscar for inventors,' and the Heinz Medal for groundbreaking inventions and advocacy for women in STEM fields. She is a Howard Hughes Medical Institute Investigator, the Director of the Marble Center for Cancer Nanomedicine at the Koch Institute for Integrative Cancer Research and an elected member of the National Academy of Engineering, the American Academy of Arts and Science and Brown University's Board of Trustees.
Sangeeta Bhatia | Speaker | TED.com